STENOGRAFSKI BELE[KI od Tretoto prodol`enie na Trieset i {estata

sednica na Sobranieto na Republika Makedonija, odr`ana na 22 septemvri 2003 godina

Sednicata se odr`a vo sala 1 vo Sobranieto na Republika Makedonija, so

po~etok vo 10,10 ~asot.

Sednicata ja otvori i na nea pretsedava{e g.Nikola Popovski, pretsedatel na

Sobranieto.

NIKOLA POPOVSKI:

Prodol`uvame so rabota po Trieset i {estata sednica na Sobranieto na

Republika Makedonija.

Pratenicite Nelko Stojanovski, Teuta Arifi, Ali Ahmeti, \orge

Paqo{kovski, Nikola Gruevski, Qub~o Georgievski, Petar Naumovski, Qube

Bo{koski, Sa{ko Kedev, Zoran Krstevski, ]enan Hasipi, Rafet Muminovi}, Trifun

Kostovski, me izvestija deka od opravdana pri~ini ne se vo mo`nost da

prisustvuvaast na sednicata.

Prodol`uvame so pretres po Informacijata za bezbednosnata sostojba vo

Republika Makedonija.

Zbor ima gospodinot Zamir Dika - ne e tuka.

Gospodin \orge Paqo{kovski e prijaven deka e opravdano otsusten.

Gospodin Huseini Huseixevat - ne e tuka.

Gospodin Igor Ivanovski - ne e tuka.

Gospodin Kondarko - ne e tuka.

Ima zbor gospo|a Roza Topuzova Karevska.

ROZA TOPUZOVA- KAREVSKA:

Po~ituvan pretsedatele, po~ituvani pretstavnici na Vlada, po~ituvani

pratenici,

Na samiot po~etok od moeto obra}ae bi sakala da istaknam deka go smetam za

sosema legitimno baraweto na opozicijata da se diskutira za bezbednosnata

I/2.-

sostojba i vo celina se soglasuvam deka ova pra{awe zaslu`uva osobeno vnimanie i

seriozen pristap od strana na Sobranieto. Duri sum na mislewe, imaj}i gi predvid

aktuelnite sostojbi vo ovaa sfera, deka bi bilo dobro da vospostavime sobraniska

praksa na odredeno vreme da diskutirame po ova pra{awe. So toa i redovno }e

bideme informirani od strana na segmentite na izvr{nata vlast vo ~ija

nadle`nost se nao|a bezbednosta, no moram da ka`am deka ne mi e jasen vo ovoj

moment stavot na opozicijata, koja od edna strana poka`uva zagri`enost poradi toa

{to vo celina pratenicite ne bile informirani za bezbednosnata situacija, a od

druga strana na predlog na ministerot za vnatre{ni raboti sednicata da bide

zatvorena kako bi mo`ele da gi imaat site informacii, istoto go odbivaat.

Ottuka, so pravo mi se nametnuva dilemata dali se raboti za seriozen i

iskren pristap ili la`na zagri`enost i eftin marketing pred makedonskite

gra|ani.

Gospoda pratenici, samo so konstruktiven pristap }e bide vozmo`no da se

izbegnat {pekulaciite za bezbednosnata sostojba i }e se namali voenata psihoza kaj

naselenieto koja od vreme na vreme se javuva kako posledica tokmu na ovie

{pekulacii.

Po~ituvani pratenici, od del od prethodnite diskusii mi se nametnuva

~uvstvoto deka koga govorime za bezbednosnata sostojba najmnogu vreme diskutirame

isklu~ivo za slu~uvawata vo porane{nite krizni regiono. Jas bi sakala da

potenciram deka bezbednosnata sostojba treba da bide razgleduvana vo celina, {to

zna~i na teritorijata na celata na{a dr`ava. Govorej}i za bezbednosta vo na{ata

zemja, ne smeeme da go previdime faktot deka `iveeme vo postkonflikten period,

koj po definicija izobiluva so mno{tvo incidenti, provokacii i najrazli~ni

bezbednosni predizvici. Zgora na seto, bezbednosnite sili se vo transformacija, so

cel da gi dostignat evropskite i NATO standardite i ako kon ova se dodadat i

opredelbite na Ramkovniot dogovor za pravi~na zastapenost na pripadnicite na

zaednicite, menaxiraweto vo postkonfliktniot period stanuva u{te pote{ko. No

I/3.-

sepak smetam najproblemati~ni od bezbednosen aspekt se slu~uvawata vo

porane{nite krizni regioni vo dr`avata. Tamu bezbednosnite predizvici se

najizrazeni bidej}i celokupnata politi~ka sostojba e naj~ustvitelna. Mora da se

bide osobeno vnimatelen vo odnesuvaweto i energi~en vo beskompromisnata borba

so kriminalnite bandi koi krstosuvaat po tie tereni. Ne smeeme da se dovedeme vo

situacija da se povtori 2001 godina, koga dr`avnite institucii bea napadnati, a

dr`avata na rabot od po{irok sudir na me|uetni~ka osnova.

Koga ve}e spomenuvam povtoruvawe na 2001 godina, pred se mislam od aspekt

na bezbednosni predizvici na vooru`enite sili, bidej}i od politi~ko praven

aspekt takvata destabilizacija smetam deka ve}e e nezamisliva, so ogled na toa

{to denes go imame Ohridskiot ramkoven dogovor, so koj logi~no e da se stavi kraj

na promenite koi ovaa dr`ava gi pravi za da se zadovolat odredeni potrebi, spored

nekoi mo`ebi realni, a spored nekoi mo`ebi nerealni, na del od gra|anite na ovaa

dr`ava koi se pripadnici na albanskata zaednica. Smetam deka ova pra{awe ve}e e

zatvoreno. Sekako deka Ramkovniot dogovor treba da se realizira do kraj, so {to }e

bide uspe{en procesot na integracija i podobruvawe na me|uetni~kite odnosi. No

mora da konstatiram deka Ramkovniot dogovor e tokmu toa, ramka. Toj go opredeluva

krajniot opseg na promeni od pravniot i politi~kiot sistem na dr`avata, {to bi

zna~elo deka toj ne e pojdovna pozicija ili po~etna platforma na koja sekojdnevno

treba da se nadovrzuvaat novi, vo najgolem slu~aj nesoodvetni barawa na poedinci.

Za da ne bidam pogre{no razbrana, sakam da podvle~am deka ne se zalagam za

nekakvo restriktivno tolkuvawe na ovoj dogovor, no kategori{no sum protiv

negovata ekstenzivna interpretacija, so koja samo bi se otvorile novi pra{awa i

problemi, a so toa i bi se naru{ile me|uetni~kite odnosi, namesto site nie zaedno

konstruktivno, kako {to vpro~em i opozicijata saka da se deklarira, da rabotime na

nivno podobruvawe.

Po~ituvani pratenici, Ohridskiot dogovor e zavr{ena rabota i treba site

koi `iveeme vo Makedonija da imame na um deka nema vra}awe nazad, a osobeno toa

I/4.-

da im bide jasno na onie koi potpi{ale, pa otposle do{le do soznanie deka dobile

malku ili lo{o se ispazarile, kako i na onie koi koga potpi{uvale poa|ale od

mislata - sega }e potpi{eme, pa za realizacijata mo`ebi }e po~ekame.

Tokmu od ovaa govornica bi sakala da istaknam deka za vlo{uvawe na

bezbednosnata sostojba vo golema mera pridonesuvaat i nepromislenite i

neizdr`ani izjavi, koi se davaat od nekoi politi~ki pretstavnici, bez razlika na

koja zaednica tie pripa|aat. Osobeno zagri`uva~ki, zakanuva~ki se zakanite {to se

dvi`at vo pravec na samopredeluvawe i otcepuvawe. Voop{to nemam namera da ja

obrazlo`uvam besmislenosta na ovaa teza, nejzinata protivzakonitost i kontra

produktivnost. Samo }e konstatiram deka toa e povik na vojna, povik na koj }e se

oglasat site trezveni gra|ani koi kako edinstvena mo`nost za opstojuvawe na

Makedonija go odbrale mirot. A onie koi od ovaa govornica povikuvaat na toa,

pravat klasi~na zloupotreba na govornicata i ja izneveruvaat doverbata koja {to

im ja dal narodot.

Za kraj, samo bi sakala da go potenciram slednoto: Institucite na dr`avata

mora da funkcioniraat na celata nejzina teritorija i beskompromislno ~as poskoro

da se soo~at so kriminalnite bandi, bez razlika na koja zaednica tie im pripa|aat.

Potenciram deka toa se samo kriminalni bandi, vo koi u~estvuvaat lica bez

nikakva ideologija. Smetam deka vo krajna linija e seedno kako gi narekuvame. Edno

e apsolutno jasno - istite mora da se eliminiraat za da se sozdade bezbednost za

site gra|ani na dr`avata vklu~uvaj}i gi i onie vo ~ie ima ovie bandi gi prvat

svoite zlodela. Toa e poraka koja ja ispra|aa i site relevantni me|unarodni

faktori, bidej}i postoeweto na ovie strukturi e gorliv, zastra{uva~ki problem ne

samo za Makedonija tuku i za regionot voop{to.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodin Trendafilov - ne e tuka.

Replika za gospodinot Koce Trajanovski.

I/5.-

KOCE TRAJANOVSKI:

Bi sakal da i repliciram na kole{kata Topuzova, bidej}i ka`a deka

opozicijata iska`uva la`na zagri`enost i saka da napravi politi~ki marketing

stavaj}i ja to~kata na dneven red i pritoa kako argument naveduva deka na predlogot

na ministerot za vnatre{ni raboti opozicijata na prifatila da se rasprava na

zatvorena sednica, so {to bi dobila relevantni pokazateli i soznanija vo vrska so

bezbednosnata sostojba.

Bi sakal da ja potsetam kole{kata, neznam dali be{e prisutna na prviot den

od ovaa sednica, me|utoa, vo Sobranieto nema{e dvotrensko mnozinstvo, a za

zatvorena sednica so dvotretinsko mnozinstvo se odlu~uva. Isto taka, bi ja

potesetil deka obvrska za prisustvo na sednicata pred se e na pozicijata, iako nie

kako opozicija bevme maksimalno prisutni, zna~i nema{e dovolen broj na pratenici

da se odlu~uva i da se glasa za zatvorena sednica.

Ona {to se odnesuva na la`nata zagri`enost i politi~ki marketing, smetam

deka ne dr`i bidej}i i samata vo svojot govor ponatamu go demantira toa. Jas ne bi

sakal ponatamu da elaboriram dali e la`na zagri`enost ili politi~ki marketing,

bidej}i tolku mnogu be{e ka`ano na sednicata {to e nepotrebno ponatamu da

zboruva.

NIKOLA POPOVSKI:

Ima zbor gospo|a Topuzova.

ROZA TOPUZOVA-KAREVSKA:

Vo prilog na ona {to go iska`av za la`na zagri`enost odi faktot, ako ve}e

govorime za toa koj e prisuten a koj ne e prisuten na sednicata, tokmu i predlaga~ite

koi ve}e nekolku meseci baraat da se razgovara za bezbednosnata situacija, pogolem

del od niv vo ovoj moment ne gledam deka se prisutni na ovaa sednica, pa spored toa

ne vi dr`i tezata koja {to pred malku ja iznesovte.

NIKOLA POPOVSKI:

Ima zbor gospodin Ivan Anastasovski.

I/6.-

IVAN ANASTASOVSKI:

Po~ituvan pretsedatele, kolegi pratenici, gospoda ministri,

Bidej}i gledam deka e bespredmetno da se razgovara vo odnos na ovaa

informacija za bezbednosnata sostojba vo Republika Makedonija, mnogu se ka`a,

mo`ebi jas so mojava diskusija }e produciram nekoi novi repliki i branuvawa, jas e

otka`uvam od mojata diskusija.

NIKOLA POPOVSKI:

Ima zbor gospodin Zoran [apuri} - ne e tuka.

Ima zbor gospodinot Agim Xelili.

AGIM XELILI:

Dami i gospoda, po~ituvan pretsedatele, kolegi pratenici,

Denes razgovarame za edno mnogu zna~ajno pra{awe, za `al, seu{te aktuelno

vo na{ata sredina,{to pretstavuva hendikep za site nas {to sme tuka, kako i za

celata vnatre{na javnost, kako i nadvore{na.

Jas }e se obidam da pristapam od moj agol na ovoj problem poradi nedostatok

na profesionalen, nau~en i op{testven pristap kon ova pra{awe od dnevniot red.

Po~ituvan kolegi, site vie znaete deka `iveeme vo edna so siroma{na zemja,

kade {to problemite, nacionalnite i ekonomskite, bile nasledeni so celi dekadi

i toa rezultira{e i so konfliktot od 2001 godina. Kratko re~eno toa e minato, sega

treba da se vratime kon dene{ninata, dokolku sakame da investirame vo idninata,

pod itno da go implementirame Ramkovniot dogovor koj e garantiran i od

me|unarodniot faktor, da podgotvime nacionalna strategija kade site gra|ani }e

bidat del od ovoj proekt, a ne da se odminat albancite. Toa najdobro go regulira i

prethodniot dogovor od 2001 godina, da se napravat hitni investicii od dr`avniot

buxet vo site prethodno krizni regioni, a ne da se o~ekuva samo od me|unarodnite

stranski institucii vo taa nasoka.

Isto taka, da se izvr{i resocijalizacijata na site pripadnici na ONA, kako i

na voenite invalidi, baraj}i pomo{ i od me|unarodniot faktor, koja veruvam deka

I/7.-

nema da izostane, kako i od socijalnite institucii, zavodite za vrabotuvawe i za

kvalifikacija i rekvalifikacija, so cel ovie mladi gra|ani da se ~ustvuvaat kako

del od ova op{testvo.Toa treba da se napravi i so del od mladite makedonci koi

treba da razberat deka ne treba da im go negiraat pravoto na svoite vrsnici

albanci i deka taka Makedonija nema da bide privilegirana zemja, tuku i natamu }e

bide sankcionirana od me|unarodniot faktor, koj {to bara novi standardi. Ova

va`i i vo ramkite na ova Sobranie, kako i za site gra|ani na ovaa dr`ava. Jas

veruvam deka iskoristuvaj}i gi ovie standardi, nau~ni institucii, op{testveni i

vospitni, nie se zbogatuvame so u{te edna dodatna institucija kako {to e

Tetovskiot univerzitet. Na{ata mladina mnogu e te{ko da stane `rtva na

kriminalnite strukturi, bilo da se toa albanski ili makedonski. Vo me|uvreme, nie

}e go kreneme rejtingot kako dr`ava, koristej}i novi standardi koi }e ne oddale~at

od koristeweto na nasilstvoto. Nasilstvoto, po~ituvani kolegi, od bilo kakov

karakter sekoga{ predizvikuva zagubi i bolka, kako i duhovna bolka, a posledicite

gi ~uvstvuvame i denes. I na krajot, najgolemiot del od intelektualcite i natamu

mislat deka tolerancijata i vzaemnata komunikacija, kako i po~ituvaweto na

razlikite pretstavuva edinstvena garancija za podobra idnina.

NIKOLA POPOVSKI:

Ima zbor gospodin Nevzat Bejta.

NEVZAT BEJTA.:

Ve pozdravuvam site. Iako mnogu raboti ve}e bea ka`ani od strana na drugite

pratenici, iako tie ne bea opfateni so to~kata od dnevniot red, sepak tie go

koristat toa pra{awe za politi~ki marketing. Jas }e se obidam da ne izlezam od

dnevniot red, da se pridr`am kon nego, odnosno vo Informacijata za bezbednosnata

sostojba vo Republika Makedonija.

So prifa}aweto na pokanata, kade be{e opfatena informacijata za

bezbednosnata sostojba, jas se izraduvav mnogu, mislej}i deka na edna vakva sednica

od strana na pretstavnicite na Vladata kako ministerot za vnatre{ni raboti

I/8.-

ministerot za odbrana, kako i site pratenici, od Vladata i od opozicijata }e ne

informiraat za novi raboti so koi e optovarena bezbednosta vo Republika

Makednija. Me|utoa, ne ispadna taka.Ministerot za vnatre{ni raboti kako ~len na

vladiniot kabinet jasno i kratko istakna, dokolku sakate da bidete informirani za

novi raboti vo odnos na Republika Makedonija, sednicata treba da bide zatvorena.

Dodeka pak pratenicite od opozicijata koi se predlaga~i za odr`uvawe na

sednicata pobaraa sednicata da bide otvorena. Tuka se razjasnija rabotite deka tie

ne sakaat da bidat informirani za realnata sostojba vo dr`avata i da go dadat

svojot pridones kako opozicija, za nejzino podobruvawe.

Pratenicite na Sobranieto se tuka za da bidat informirani {to e mo`no

podobro nezavisno dali pripa|aat na vlasta ili opozicijata i da rabotat vo interes

na bezbednosta na dr`avata i na{ata bezbednost voop{to. Pratenicite od

opozicijata ja koristat to~kata od dnevniot red za politi~ki marketing, mislej}i

deka se vo predizborna kampawa. Me|utoa, od druga strana, zaboravaat deka

politi~kite aktivnosti vo taa nasoka zavr{ile na 15 septemvri 2002 godina, kade

{to pobedi koalicijata "Za Makedonija zaedno" i DUI i so taa pobeda narodot i

dade vlast na koalicijata, zatoa {to i `ivite i duhovite na umrenite bea sosema

razo~arani od prethodnata koalicija. II/1.- SP/ML

NEVZAT BEJTA: (prodol`enie)

Me|utoa, ostanaa tie koi ne go dobija glasot na narodot. Opozicijata ima

obvrska da i pomaga na vlasta da nosi dobri zakoni so koi }e se podobri pozicijata

na gra|anite i na toj na~in }e se podobri nivnata polo`ba. Seto toa }e vlijae vrz

podobruvaweto na bezbednosta na dr`avata. Me|utoa, toa ne se slu~i taka. Od

albanskata opozicija odnosno makedonskata ne se anga`ira so cel namesto da ima

bezbednost, se anga`ira da nema bezbednost. Za ova imame mnogu argumenti i toa od

napisite na porane{niot lider na VMRO-DPMNE Qub~o Georgievski sega{en

I/9.-

pratenik koj veli deka Makedonija ne mo`e da postoi vakva kakva {to e, tuku treba

da se podeli. Istata rabota na razni tribini koi bea odr`ani i intervjuata koi gi

dava liderot na DPA jasno se ka`uva deka e za podelba na Makedonija i deka

navodno ne mo`e da se `ivee zaedno. Ovie izjavi predizvikuvaat revolt i

zagri`enost kaj gra|anite deka nekoj pravi planovi za podelba na Makedonija i toa

so cel gra|anite da ne se ~uvstvuvaat bezbedni vo svojata dr`ava. Ovie idei gi

imaat isfrleno so posebni celi so cel da ne izlezat na videlina drugite valkani

raboti od periodot na nivnoto porane{no vladeewe. Dodeka od DUI baraat da go

potpi{e Ramkovniot dogovor, me|utoa tie opozicioni partii zaboravaat deka nie

kako garancija ja imame na{ata partiska programa {to pretstavuva podd{ka na

Ramkovniot dogovor.

Nemirite koi se slu~ija so u~enicite vo Bitola se gleda jasno koj e za

destabilizacija na dr`avata. Nikade vo svetot u~enicite ne organiziraat

demonstracii protiv drugi u~enici od drugi zaednici poradi nivno obrazovanie na

maj~in jazik. Toa, za `al, se slu~uva kaj u~enicite makedonci, me|utoa toa ne go

pravat na arbitraren na~in, tuku se organizirani od opozicionite makedonski

politi~ki partii i makedonskite partii von Parlamentot i so toa sakaat da

doka`at deka bezbednosta vo dr`avata ne e dobra. Mnogu opozicioni partii ja

navreduvaat ONA i DUI deka sme uspeale so vojna da postigneme promeni. Me|utoa,

vojnata koja se slu~i vo 2001 godina ne e vojna koja se odviva{e poradi

individualni interesi, tuku poradi op{t interes. Vojnata koja se vode{e vo

Makeodnija narodot ja opravda so izborite na 15 septemvri kade pobedija partiite

koi ne bea vo pozicija i samiot narod ja poddr`a vojnata vo Makedonija site gra|ani

albanci da gi imaat istite prava vo zaedni~kata dr`ava. Tuka seu{te ima

pratenici so negativna energija od strana na opozicijata, ne biraj}i zborovi na

navreda protiv DUI i koalicijata i svesno ili nesvesno nivnite gra|ani gi

navreduvaa fakti~ki nivnite gra|ani. Toa ne se slu~uva vo niedna druga dr`ava

I/10.-

osven vo Makedonija. ]e ka`am nekolku primeri se vodela vojna vo Anglija i SAD, no

deneska imaat izvonredni me|usebni odnosi.

Isto taka imalo vojna so golemi `rtvi me|u Francija i Germanija, me|utoa,

deneska imaat dobri odnosi dodeka pratneicite na VMRO-DPMNE }e im pomine

mandatot kritikuvaj}i gi i navreduvaj}i ja koalicijata me|u DUI i SDSM kako i

pratenicite na DUI kako porane{ni pripadnici na ONA. Mnogu diskutanti od strana

na opozicijata ja spomnuvaat golema Albanija, pa baram od pratenicite na

opozicijata da ka`at {to podrazbiraat pod golema Albanija. Albancite nikoga{ ne

se borele za golema Albanija, tuku se borele da imaat svoja dr`ava kako site drugi

narodi. Makedonija e nivna dr`ava, a vo istorijata imalo golema Bugarija, golema

Grcija, golema Srbija i se znae kako zavr{ile tie golemi dr`avi. Nikoga{ vo

istorijata nemalo golema Albanija. Nekoi albanski pratenici od opozicijata go

spomnaa slu~ajot i nastanite od Gostivar od 1997 godina. Me|utoa, na dneven red ne

se nastanite od 1997 godina, tuku bezbednosnata sostojba vo Republika Makedonija

vo tekot na vladeeweto na koalicijata me|u DUI i SDSM.

Vo Gostivar sekoga{ se vodela politika spored tesnopoliti~kite i partiski

interesi. Toa go velam zatoa {to izminatata koalicija napravi Gostivar da se

pretvori vo selo i da stane eden od najzaostanatite gradovi vo Makedonija.

Gra|anite od Gositvar bile potcenuvani od sekoj aspekt, no vo eden kratok period na

DUI Gostivar po~nuva da li~i na grad i lu|eto da bidat vo podobra polo`ba. Vakva

rabota gra|anite na Gostivar nema da dozvolat, bidej}i sekoja rabota ima svoj kraj

vo Gostivar.

Obvinenijata {to gi napravi pratenikot Mato{i deka aktivnostite {to gi

imaat pratenicite na DUI kako da se slugi na koalicijata, pratenicite na DUI

nikoga{ ne bile i nema da bidat slugi na ni~ii interesi, tuku }e bidat slugi na

svojot narod, bidej}i site tie proizlegoa od glasot na narodot i zatoa }e mu slu`at

na narodot. Toa ne treba da go zaboravi Mato{i, bidej}i narodot gleda i govori za

eden mnogu kratok period od vladeeweto na DUI albanskiot narod ima navistina

I/11.-

dobri zborovi i samo }e spomnam eden zbor {to go zboruva narodot toa e deka ne e

kako prethodno, tuku mnogu podobro. Dokolku prodol`ite vaka }e odime mnogu

napred.

Na kraj, bezbednosnata sostojba vo dr`avata ne e kako {to bila, tuku odi kon

podobruvawe. Vo 2002 godina zapo~na podobruvaweto, vo 2003 godina bezbednosnata

sostojba odi kon podobruvawe dodeka vo 2004 godina bezbednosnata sostojba }e bide

u{te podobra. No, incidenti }e ima, toa ne zna~i deka se vlo{uva situacijata, ova

}e vlijae dr`avnite organi da se mobiliziraat mnogu podobro zaedno so narodot. Vi

blagodaram.

NIKOLA POPOVSKI:

Prvo, gospodinot Zamir Dika proceduralno.

ZAMIR DIKA:

Gospodine pretsedatele, proceduralnata intervencija be{e do vas. Ve}e dva

tri pati se spomnuva liderot na DPA, a toj ne e vo salata, pa bi zamolil da go

pravite toa {to e va{a obvrska i da im obrnete vnimanie na gospodata da ne

zboruvaat za lu|e koi ne se prisutni tuka.

Se raduvam {to gospodinot Bejta e svesen deka e na vlast i deka se odgovorni

za seto toa {to se slu~uva vo dr`avata.

Vi blagodaram.

NIKOLA POPOVSKI:

Gi molam tie {to se za replika.

Gospodinot Ta~i proceduralno. Proceduralno zna~i povreda na Delovnikot.

Ako ste za replika ne ste na red, ima i drugi pred vas za replika.

MENDUH TA^I:

I/12.-

Za replika sum, bidej}i se spomna gospodinot Xaferi i platformata na DPA.

NIKOLA POPOVSKI:

Toa ne e proceduralno. Pred vas ima trojca drugi, }e dobiete zbor za replia

za navodite na diskusijata. Ima drugi pred vas {to ne ve pu{taat da zboruvate pred

niv. Gospo|a Kojzekliska e pred vas. Dobro, vi go pu{ta redot, sega mo`ete da

zboruvate. Sega imate replika.

MENDUH TA^I:

Vi blagodaram.

Po~ituvani kolegi, poslednite denovi va{ite diskusii osobeno na gospodinot

Vlado Bu~kovski go spomnuva pretsedatelot i ideite na DPA za sozdavawe na

etni~ki dr`avi. Site onie koi spomnuvaat etni~ka dr`ava bez ogled dali se

albanci ili makedonci osobeno tie {to se na vlast sakam da vi ka`am ne{to i vam

gospodine Bu~kovski deka etni~ki dr`avi sozdavate vie, va{iot duhoven voda~

gospodinot Gligorov megalomanskite idei za sozdavawe na makedonska dr`ava na

po~etokot na HHI vek {to e anahrono.

]e vi dadam samo eden primer. Pretstavnicite na DUI ovde javno treba da

odgovorat dali imaa informacija za vleguvawe na policisko voenata operacija vo

Brest ili nemaa? Dokolku nemale najmaliot zbor e sram, a dokolku imale, toga{ taa

odluka treba{e da bide donesena na Sovetot za bezbednost.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodinot Bejta ne go spomna toa, vie go zloupotrebuvate pravoto na replika.

MENDUH TA^I:

Vi blagodaram za va{ata intervencija gospodine pretsedatele. I vie

odlukata za navleguvawe na policijata i vojskata gospodine Bu~kovski ne znam dali

I/13.-

ja donesovte na Sovetot za bezbednost, dokolku ja donesovte tamu bea prisutni i

pretstavnicite na DUI. Dokolku ne ja donesovte vie go kr{ite Ustavot i drugite

dr`avni institucii. Uspehot na va{eto deluvawe vo sozdavaweto na multietni~ka

dr`ava se ubivaweto na mladi albanci. Vie i del od Me|unarodnata zaednica, za

`al, koi ocenuvate deka operacijata bila uspe{na se u{te ne ste odgovorile koi se

tie deca, mladinci koi se ubieni. Kakvo dosie za kriminalni dela imaat napraveno.

Zo{to vakvi akcii ne prevzemate vo Strumica, Skopje, vo Bitola i vo drugi gradovi.

Va{eto insistirawe sega so edna nebuloza nova, moderna da sozdavate etni~ka

makedonska dr`ava na teritorii kade `iveat nad 1/3 od albansko naselenie

sozdava konflikti. Nie ve o~ekuvame vas da ja realizirate va{ata multietni~ka

dr`ava, no sepak zaedno treba da konstatirame deka vie kako politi~ko

op{testvena organizacija i dejstvuvawe da sozdavate multietni~ka dr`ava so koja

sakate da gi otstranite albancite od va{ite institucii.

[to se odnesuva do seto ona {to se ka`uvaat kako ubavi zborovi do va{ata

Vlada... (opomena od pretsedatelot).

NIKOLA POPOVSKI:

Sakam site da ve povikam ako imate replika na posledniot diskutant.

Repliki na sednici od pred dva dena na koi ne ste prisustvuvale, nema da

dozvoluvam..

Gospodin Mato{i replika.

RU@DI MATO[I:

Prethodniot diskutant go spomna moeto ime. Jas }e go povtoram u{te edna{

ona {to go diskutirav prethodno deka komisiite koi razgleduvale okolu

navleguvaweto na policijata na Bit Pazar, Gostivar, Sopot nivnite rakovoditeli

I/14.-

bea albanci, mislam na tie komisii. Od nivnite rezultati se poka`a deka tie bile

slugi na dnevnata vladina politika ili podobro re~eno slugi na SDSM.

Zatoa nie baravme od albanskiot participient vo Vladata da ne stane

sredstvo za izvr{uvawe na pravosilni raboti onaka kako {to go bara vremeto kako

vo Parlamentot, kako vo Vladata, kako vo ministerstvata. Zatoa nie konstatirame

deka tie so eden vakov trend na rabotata {to ja vodat mo`eme da konstatirame deka

se samo sredstvo na ovaa Vlada.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodin Bejta replika.

NEVZAT BEJTA:

Navistina mi e krivo {to izleguvame od dneven red. Na dneven red ni e

pra{aweto na bezbednosnata sostojba vo Republika Makedonija. Nie ne sme slugi

eden na drug. Nitu SDSM ne se na{i slugi nitu nie sme slugi na SDSM. Nie znaeme

vrz osnova na demokratskite procesi kako dojdovme do tuka. Nie sme pratenici koi

sme izbrani od narodot. Nie sme vo vladina koalicija i narodot mnogu dobro znae

deka vo na{ata koalicija go postignavme ona {to ne mo`ea da go postignat

prethodnite vladi od 1994 godina. Vo Vladata pomina Zakonot za oficijalizirawe

na tetovskiot univerzitet {to e navistina golema radost za albanskiot narod i za

site studenti na tetovskiot univerzitet koi do sega imaa navistina golem tovar.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospo|a Kojzekliska replika.

MARIJA KOJZEKLISKA:

Bi sakala na kolegata Bejta, ako dozvoli, da mu ka`am nekoi raboti,

o~iglendo ne gi znae. Ako kolegata smeta deka ovaa sednica za bezbednosnata

I/15.-

sostojba e politi~ki marketing na VMRO-DPMNE, toga{ {to treba da se slu~i kolega

za da ja imame kako informacija bezbednosnata sostojba vo Republika Makedonija.

Povtorno imame asocijacii. Ako ne ste razbrale da ve potsetam, so ogle dna toa {to

i kolegata Koce Trajanovski pred malku fre~e deka nie ne baravme sednicata da

bide zatvorena, toa go bara{e Vladata na Republika Makeodnija, me|utoa, nema{e

kvorum. Zna~i VMRO-DPMNE ne bara{e, toa go bara{e Vladata, da go razjasnime i

toa.

So {to drag kolega DUI poka`a deka e podgotvena da ja garantira stabilnosta

i bezbednosta na Republika Makedonija. Dali so nekoj akt DUI poka`a deka ja

garantira?

Poslednite nastani od 15 septemvri 2002 godina do denes ne ni ka`uvaat

deka e taka, a i na makedonskata javnost ne i ka`uvaat. Vo va{iot govor spomnavte

op{ti interesi na DUI i ONA. Dali mo`eme edna{ makedonskata javnost da znae koi

se tie op{ti interesi na DUI i ONA kako politi~ki naslednik.

Spomnavte deka porano imale vojna me|u SAD i Anglija i sega bile mnogu dobri

prijateli. I me|u drugi dve zemji spomnavte. Toa se dve razli~ni zemji kolega,

odvoeni edna od druga, nie `iveeme vo ista zemja Republika Makedonija. Rekovte

deka izbornite aktivnosti i ovaa sednica bila kako rezultat na izbornite

aktivnosti i ne potsetuvate deka tie zavr{ile na 15 septemvri 2002 godina, da,

kolega, no treba i vie toa da go pamtite zatoa {to edna godina od izborite vo 2002

godina vie ste na vlast i prestanete edna{ opozicijata i VMRO-DPMNE da gi

obvinuvate za site raboti posebno koga se odnesuva za interesi kako {to e

bezbednosnata sostojba. Mislam deka makedonskata javnost edna{ zasekoga{ treba

da gi razbere koi se tie interesi, a znae deka od 15 septemvri navamu DUI zaedno so

koalicionite partneri e na vlast.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodin Bejta replika.

I/16.-

NEVZAT BEJTA:

Ostanuvam na stavot deka opozicionata makedonska partija pravi politi~ki

marketing i nema da navleguvam podlaboko {to pravele vo tekot na nivnoto

vladeewe, samo }e go spomnam slu~ajot so ubistvoto na dvajcata policajci, `al mi e

{to toa go spomnuvam, me|utoa, licata koi gi zatvorija izlegoa nevini, a se znae{e

celta zo{to e toa napraveno, so cel da se destabilizira dr`avata pred izborniot

period. Nie jasno sme se izjasnile za zaedni~ka multietni~ka dr`ava i sme za

realizacija na Ramkovniot dogovor kako sostaven del na Ustavot.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodinot Halimi replika na gospodinot Bejta.

ILJAZ HALIMI:

Po~ituvan pretsedatele, po~ituvani kolegi, `alam {to ovde se zboruva za

pretsedatelot na DPA koj rekol deka e tuka nevozmo`en so`ivot i deka Makedonija

treba da se podeli. Gospodinot Bejta e mnogu siten i mal za da mo`e da gi komentira

tezite na pretsedatelot na na{ata partija so ogled na faktot deka {to ne gi

razbira procesite i rabotite zatoa {to fakti~ki na{iot pretsedatel Arben

Xaferi samo konstatira edna sostojba, sostojba koja ja dovela ovaa Vlada i

konstatira deka te{ko }e mo`e da se postigne so`ivot i deka e ova tendencija i

politikata koja ja vodi ovaa Vlada fakti~ki nosi do podelba, no ne zna~i deka toj

go saka toa ili go posakuva. III/1.-NN/OM

ILJAZ HALIMI:(Prodol`enie)

Zarem ne zna~i nepo~ituvaweto na Ramkovniot dogovor, deka tokmu toa nepo~ituvawe ja vodi

Makedonija vo podelba, ili pak se odbiva so tao vistinskata reintegracija na albancite. Opkoluvaweto na

I/17.-

albanskite sela i ubistvoto na nevinite gra|ani za {to govori? Govori tokmu za toa. Ili pak, protestite

nau~enicite i na nastavnicite i na roditelite vo Bitola, {to zna~i? Ilipak nemo`nosta na albancite dea

vlezat od ova strana na Vardar vo bazenite i vo diskotekite samo zatoa {to se albanci. Ova se sao

nekolku raboti koi {to poka`uvaat deka albancite se obiduvaat da se integriraat, me|utoa ovaa Vlada

pravi se niv da ne gi prifati, ili pak da gi prifati kako gra|ni od vtora kategorija.

Toa treba da go ima predvid i Bejta i ovaa vladina koalicija, deka nie sme za po~ituvawe i

sproveduvawe na Ramkovniot dogovor, me|utoa vistinski, a ne da se nosat samo nekoi fragmentarni

zakoni koi nemaat vrska so Ramkovniot dogovor, koi ne se vo negoviot duh, kako {to e na primer

Zakonot za patniispravi , ili ispravite na pripadnicite na semejstvata, pripadnici na bezbednosnite sili, a

tie da ne va`at za semejstvata na albancite.

U{te edna{ ve molam da ne komentirate tezi na li~nosti koi vie ne ste vo sostojba da gi

rezberete i fakti~ki gi iskrivuvate.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodin Bejta bara replika.

NEVZAT BEJTA:

Jas sum sozdaden od prirodata i zatoa ne prifa}am navredi i da gi delam lu|eto na golemi i mali.

Ako znaeme deka sme sozdadeni od sevi{niot istovetno, no ideite sozdavaat da bideme razli~ni. Jas go

razbiram lidetot na DPA so negovite izjavi koi gi imal na tribini, negovite intervijua i t.n. , me|utoa ne

go razbiraat ~lenovite na DPA koi {to odat od ~ovek na ~ovek i velat ne se `ivee zaedno.

(Gospodinot Halimi direkno od mesto mu se obra}a na g-dinot Bejta).

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodinot Xelili bara replika na g-dinot Bejta.

I/18.-

ZIDI XELILI:

Po~ituvani dami i gospoda,

Pratenikot Bejta mi ostavi vpe~atok deka deneska na dneven red go imame zakonot za izbor i

deka na dneven red go imame Izve{tajto na Izbornata komisija koj gi dobil izborite, a zaboravil deka na

dneven red ja imame Infomracijata za bezbednosnata sostojba.

Op{ta konstatacija e deka bezbednosnata sostojba vo dr`avata navistina e mnogu pote{ka, a

osobeno po brutalnite napadi na makedonskata policija i vojska vo selata na Karadak.

Bezbednosnata sostojba vo dr`avata e mnogu pote{ka i ova g-din Bejta ne go gleda od pri~ina

{to za edna godina od vladeeweto na SDSM i DUI se ubieni 17 albanci. Nie ne ja napa|ame ONA, tuku

naprotiv barame da se realizira ona za {to vojuva{e ONA, a ne da se zala`uva narodot za onie {to ja

zloupotrebuvaat pobedata, zboruvam za DUI, vie sekoga{ govorite deka }e bide dobro, deka 2004

godina }e se realizira, 2005 i t.n., zo{to toga{ po~ituvani gospoda dojde do krvoprolevawe, zo{to se

vojuva{e koga vie sekoga{ vo idnina mislite da gi realizirate rabotite. Zo{to se postigna Spogodbata?

Zo{to ne ja reaizirate Spogodbata.

Vie koga govorite za idninata ova treba da im go ka`ete na vojnicite na ONA bidejki tie se

nezadovolni, bidejki tie sekoj den se napa|aat, bidejki tie sekoj den se vo opasnost od policijata. Treba

da mu ka`ete i na narodot deka tie sekoj den se bombardiraat, granatiraat od policijata i vojskata.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodinot Bejta ima replika.

NEVZAT BEJTA:

Gospodinot Xelili treba da ja razbere podobro demokratijata i treba da go slu{a glasot na

narodot. Nie dvajcata sme od Gostivar, na 15 septemvri vo urbaniot del na Gostivar, iako toj be{e na

spisokot na proporcionalnata lista na DPA broj 2 na niedno glasa~ko mesto ne dobi trocifrena brojka,

samo ednocifrena i dvocifrena brojka. Gra|anite od Gostivar glasaa za DUI so nad 90%. Toa govori

mnogu i ne mora da komentirame pove}e.

I/19.-

NIKOLA POPOVSKI:

Dali od prijavenite ima drug za replika?

Gospodin Asani ima replika.

FATMIR ASANI:

Sakam da mu repliciram na g-dinot Bejta.

Toj zaborava deka e vo opozicija i ne ja znae ulogata na opozicijata i na pozicijata.

Glavnata vina za opkru`uvaweto na Kumanovo i na Karadak od policijata go napravi samata

policija. Vinata za napadite vo Brest, vo Sopot, vo drugite sela ja ima pozicijata. Zaborava Nevzat

Bejta deka na naselenieto vo Vaksince mu veli deka mnogu brzo }e se povle~at policiskite punktovi i

opkru`uvaweto. Toj re~e deka nitu edno selo vo Lipkovo i ona {to se slu~i vo Brest, dokolku govorime

za Brest, za uni{tuvaweto na objektite vo Brest i za dvajcata ubieni mladinci toj veli kako pobedil na

septemvriskite izbori.

NIKOLA POPOVSKI:

Ima zbor g-dinot Bejta.

NEVZAT BEJTA:

Jas sum profesor po istorija , ne sum doktor. Gi znam rabotite i od politi~ki aspekt znam {to

zna~i pozicija i opozicija. Za `al }e moram da mu ka`am lo{a rabota, g-dinot Fatmir e doktor no la`e.

La`e zatoa {to imam argumenti. Toj ne bil na sredbite so gra|anite od Vaksince i jas znam {to imam

ka`ano tamu i seu{te ja imam odgovornosta vov rska so zborovite {to gi ka`av tamu.

NIKOLA POPOVSKI:

Dobro bi bilo koga me|usebe razgovarame da upotrebuvame izvori "kako ne ja govori vistinata i

t.n".

odime so diskusija.

Ima zbor g-dinot Apostolovski.

I/20.-

NIKOLA APOSTOLOVSKI;

Po~ituvan pretsedatele, po~ituvani minsitri, kolegi pratenici,

Tret den ve}e raspravame za Informacijata za bezbednosnata sostojba vo Republika

Makedonija podnesen od grupa pratenici na opozicijata. Informaciajta navistina zaslu`uva vnimanie od

pri~ini {to se rasprava za bezbednosnata sostojba vo Republikata, no o~igledno deka situacijata ne e za

rasprava, bidejki samo se pravat nepotrebni tenzii i se {irat nepotrebni dezinformacii vo javnosta.

Ova mo`e da se zaklu~i od diskusiite na najgolemiot del od kolegite koi ne go pro~itale nitu

naslovot na Informacijata vo koaj pi{uva deka se rasprava za bezbednosnata sostojba, a ne za

politi~kata, {to me naveduva na zaklu~okot deka so ovaa Informacijata opozicijata ima za cel da

postigne politi~ki poeni.

Ova se potvrduva u{te edna{ so diskusiite vo koi se pojavija eksperti od site voeni oblasti, kako

{to se avioni, helihopteri, tenkovi, proektili, eksperti za strategija na napad na silite na Var{avskiot

dogovor, eksperti za formacisko nadkalibarsko i podkalibarsko oru`je. Pa se spomenuva{e

ekonomijata, obrazovanieto , K-15, komunizam, fa{izam, cenata na elektri~nata energija, se so

edinstvena cel navodnata ogromna zagri`enost za bezbednosta vo Republika Makedonija na onie koi

bea na vlast koga se slu~i krizata. Ako bevme vistinski zagri`eni za bezbednosnata sostojba na

Republika Makedonija , za da raspravata se vodi vo vistinska nasoka i se donesat vistinski zaklu~oci

potrebno be{e da bideme i vistinski informirani od strana na minsitrite za vnatre{ni raboti i odbrana.

No, poradi toa {to barame politi~ki marketing ne sakavme da bideme informirani i go odbivme

predlogot na ministerot za vnatre{ni raboti da se zatvori sednicata i da bideme informirani vo celost za

bezbednosnata sostojba vo dr`avata. So toa ubeden sum deka raspravata }e dobie{e drug tek, realni

zaklu~oci i }e bea izbegnati site nepotrebni tenzii vo javnosta i me|u nas.

Da ve potsetam kolegi deka na 2 septemvri odr`a sednica Komisijata za bezbednost i odbrana

na koja po svoe barawe ministerot za vnatre{nir abtoi detalno ja informira Komisijata za momentalnata

bezbednosna sostojba, a zo{to ~lenovite na ovaa Komisija ne gi informirale ~lenovite na svoite

prateni~ki grupi ne mi e poznato. Ova samo go potvrduva mojot zaklu~ok deka celta na ovaa sednica e

edinstveno politi~kiot marketing na opozicijata.

I/21.-

So cel da ne dol`am mnogu, vo prodol`enie sakam da konstatiram nekoi realni sostojbi {to se

slu~ija vo izminatiot period.

Prvo, bezbednosnata kriza se slu~i za vreme na vladeeweto na VMRO-DPMNE.

Vtoro, konflikot vo 2001 godina zavr{i so Ramkovniot dogovor vo koj e zapi{ano deka nema

ostvaruvawe na politi~ki celi so nasilstvo.

Treto, izvr{ivme promeni vo stavot.

^etvrto, posle potpi{uvaweto na Ramkovniot dogovor se pojavija razni soop{tenija na ANA

koja nema poddr{ka na svojata platforma nitu od edna ~lenka na Sovetot za bezbednost, od OBSE, od

Evropskata Unija, od Republika Albanija koja go uapsi voda~ot na ANA vo Albanija.

Ana ne dobi podr{ka od gra|anit enitu na izborite 2002 godina.

Peto, policijata intervenira protiv pojavenite kriminalni grupi, profesionalno i site komentari {to

se dadeni okolu izvr{uvaweto na akcijata se povolni odnosno izvr{eni soglasno aktite na

Ministerstvoto.

Isto taka, MVR dobi podr{ka za ras~istuvawe so kriminalnite grupi vo naredniot period, {to

be{e ajsnoka`ano na ~lenovite na Komisijata za odbrana i bezbednost i prestojot vo sedi{teto na NATO

vo Brisel.

Kolegata Trendafilov vo svoeto izlagawe ka`a deka ima informacija za toa deka akcijata vo

Brest bila nekoordiniran aod frontalen tip i po Sovetski terk. Jas bi go zamolil g-dinot Trendafilov koj e

~len na Komisijata za odbrana da dojde vo Brisel da si gi ~ue konstataciite od prva raka od NATO za

akciite vo Brest.

[esto, so rasporeduvaweto na policijata na terenot ve}e nemame ni pukawe, ni kra`bi, kriminalot

o~igledno e namalen.

Sedmo, ne mo`e da se isklu~i pojavata na izolirani kriminalni slu~ai vo narednito period kako

ostatok od krizata od 2001 godina.

Osmo, aktuelnata Vlada ne amnestira kriminalci kako vo 1999 godina.

Devetto, aktuelnata Vlada ne vr{i pregovori so kriminalci.

Desetto, aktuelnata Vlada ne vr{i razmena na lu|e.

I/22.-

Od se ova {to dosega be{e izneseno, da ka`am i toa deka Predlgoot na zaklu~ocite na

opozicijata nema da gi prifatam, mislam deka Sobranieto treba da gi prifati slednite zaklu~oci.

Prvo, da se dade celosna poddr{ka na ministerstvata od bezbednosnite resori vo ras~istuvawe

na kriminalnite grupi koi se pojavi od krizata vo 2001 godina.

Vtoro, realizacija na Ustavnite amandmana odnosno da se prodol`i so celosna implementacija

na Ramkovniot dogovor so cel da se eliminiraat site npotrebni tenzii.

Treto, {to pobrzo ras~istuvawe so grabe`ot {to be{e izvr{en za vreme na vladeeweto na

VMRO-DPMNE.

NIKOLA POPOVSKI:

Za replika se javi gospo|a Kojzekliska.

MARIJA KOJZEKLISKA:

Gospodine pretsedatele bi sakla da vi uka`am deka kolegite , nekolku prethodni diskutanti

uporno uka`uvaat deka bezbednosnata sostojba i temata na dene{noto tretto prodol`enie e politi~ki

marketing na opozicijata. Bi sakala da im uka`ete na kolegite da prestanat da go upotrebuvaat toj

termin. Toa e prvo.

Vtoro, u{te edna{ }e potvrdam deka od 15 septemvri 2002 godina na valst se SDSM, LDP i

DUI. Zna~i VMRO-DPMNE ne se nao|a na pozicija i da prestanat ve}e opozicijata da ja obvinuvaat za

se, kako {to e i segmentot bezbednosna sostojba.

Treto, bezbednosnata sostojba i `rtvite na taa bezbednosna sostojba nemaat nitu politi~ki, nitu

etni~ki nitu verskiakrakter.

NIKOLA POPOVSKI:

Za replika gospodinot Apostolovski.

IVAN APOSTOLOVSKI:

I/23.-

Na kole{kata Kojzekliska da i ka`am deka na po~etokot na praspravta po ovaa to~ka na predlog

na minsiterot za vnatre{ni raboti da se zatvori sednicata za da pratenicite bidat detalno informirani,

koordinatorot, g-dinot @arko Karaxoski se izjasni deka tie se za otvorena sednica. Spored toa nikoj

ve}e ne mo`e da me ubedi deka nie ne pravime ovde politi~ki marketing odnosno deka opozicijata

navistina saka da poentira.

NIKOLA POPOVSKI:

Za reolika se javi g-dinot Koce Trajanovski.

KOCE TRAJANOVSKI:

Soglasno Delovnikot se javuvam da ispravam, spored mene nekoi neto~no dadeni iskazi od g-

dinot Nikola Apostolovskikako ~len na Komisijata za odbran ai bezbednost, na koja {to sum i jas ~len.

Pritoa ka`a deka minsiterot be{e na taa sednica na Komisijata i nie kako opozicija za seto toa

{to go ka`a vo vrska so bezbednosnata sostojba treba{e da go preneseme na na{ata politi~ka partija.

Jas mo`am da ka`am deka za taa sednica na Komisijata ministerot za vnatre{ni raboti dojde

nenajaveno, ne be{e na dneven red, {to zna~i ne iznenadi so negovoto prisustvo i edinstveno {to be{e

interesno na taa sednica na Komisijata za odbrana i bezbednost bea nekoienseriozni izjavi koi potoa se

vrtea vo mediumite, me|u koi {to be{e deka politi~kata partija na VMRO-DPMNE so davaweto na

javna podr{ka za akcijata vo Brest prakti~no saka da ja izmami vlasta za da mo`e da upotrebuva

tenkovi, avioni i sl. Mislam dek ane be{e ka`ano ni{to nadvor od ona {to se se znae{e i be{e mnogu

kratko, taka da taa sednic ana Komisijata za odbrana i bezbednost voop{to ne ja preklopuva ovaa

sednica.

[to se odnesuva za toa za zatvorena ili otvorena sednica smetam deka go demantiravme i jas ne

bi sakal povtorno da go obrazlo`uvam.

NIKOLA POPOVSKI:

Za replika se javi g-dinot Nikola Apostolovski.

I/24.-

NIKOLA APOSTOLOVSKI:

Na g-dinot trajanovski mo`am da mu ka`am deka sekoj odgovoren minister saka da ja

informira doti~nata Komisija za aktuelnite sostojbi. Inicijativata na g-dinot minsiter Hari Kostov e za

pozdravuvawe. Ne be{e anpraven nikakov pau{alen muabet, ako sakate proverete, negovoto izlagawe

be{e 30 minuti.

NIKOLA POPOVSKI:

Ima zbor g-dinot Vejseli.

ABDULADI VEJSELI:

Po~ituvan pretsedatele, po~ituvani pratenici, po~ituvani pretstavnici na Vladata,

Navistina dilemite bea mnogu golemi dali da se prijavam za zbor ili ne za ovaa seansa i za ovaa

to~ka od dneven red, zatoa {to taka kako {to se vode{e debatata vo izminatite dva dena fakti~ki ne

be{e vo funkcija na nadminvuawe na situacijata vo koaj se naoame i ne be{e vo funkcija na pravewe na

edna dlaboka analiza za toa kako da se nadminat problemite so koi se soo~uvame i site zaedno da

rabotime vo nasoka na vospostavuvawe na redot i stabilnosta vo dr`avata. Pove}e se vodea polemiki

me|u politi~kite aprtii bilotie da se od makeodnskito blok ili od albanskito blok. Navistina ne be{e

vored za mene kako albanski pratenik da sedam vo ovie prateni~ki klupi i da gledam kako albancite

me|usebe se obvinuvaat. Duri, odejki malku podaleku i potsetuvajkis e na nekoi nastani koi se

slu~uvale so ili bez bvina na albancite ili so ili bez vina na Vladata. Zatoa vo ovaa nasoka bi istaknal

deka predlogot daden od strana na opozicionite makeodnskite partii navistina e vo funkcija na

dobivawe na politi~ki poeni, a ne za nadminuvawe na bezbednosnite sostojbi so koi se soo~uvaem. Site

nie koi sme tuka, nezavisno od kade doa|ame, od kade poteknuvame, koj ne galsal, na koja partija

pripa|ame treba da imame po{irok konsenzus vo ovaa nasoka. Vzaemnite obvinuvawa ne davaat i ne se

nikakva pridobivka, tuku {tetat. Nie samo {teta }e si nanesuvame dokolku prodol`ime vaka da

deluvame i nema voop{to da im obezbedime stabilnsot, egzistencija i golema bezbednost na gra|anite,

na onie {tone glasale so cel da mo`eme da razmisluvame za ovie pra{awa.

I/25.-

ZAMIR DIKA: (Prodol`enie)

Toa zboruva za etarizacija na negovite stavovi i za Demokratskata partija na albancite.

Naivno se ka`uva deka site kriti~ari velat deka DPA referira vo vrska so Ramkovniot dogovor. Vi

velam deka ne ste gi pro~itale i ne ja sledite rabotata na DPA. Ne te gi pro~itale osnovnite dokumenti

na Kongresot na DPA, kade {to se veli silnata opredelba kon Ramkovniot dogovor zna~i od strana na

DPA kako kreator na taa Spogodba. Ne sakate da go razberete signalot deka Ramkovniot dogovor ne se

realizira. Ne za`ivuva, tuku naprotiv, ne se po~ituva od Vladata. Vo vakvat situacija normalno deka

liderite }e bidat prvite, koi {to }e sozdadat hipotezi, ili hipoteti~ni situacii, sekoga{ da ima izlez iako

ovoj pat ne ~ini, ako ne se realizira, vie ste odgovorni, zna~i, vie {to ste zemale mandat i {to imate

odgovornost da ja vodite ovaa dr`ava, ovoj straden narod, da bidete malku posovesni, koga komentirate

tezi i ucenuvawa {to doa|aat od vakov politi~ar, od vakov kalibar, zatoa {to samo }e propadnete vo

nepriznavawe. Ne sakaat gra|anite na Republika Makedonija definitivno, bilo da se albanci ili

makedonci da `iveat sekoj den pod pra{alnik za nivnata sigurnost, za sigurnosta na nivnite deca, ne

sakaat da `iveat vo me|usebna nedoverba i vo strav. Gra|anite na Republika Makedonija nitu

makedoncite, nitu albancite ne sakaat da `iveat vo nema{tija i neperspektivnost. Site o~ekuvaat vo prv

red od Vladata na Republika Makedonija i toa so pravo, me|utoa i od nas drugite na koi {to ni ja dale

svojata doverba, da im doka`eme deka mo`eme da sozdademe uslovi za podobar `ivot i deka imame

vizija i `elba za toa i volja. Treba da gi ubedime gra|anite, a ne da gi ignorirame istite. Treba da gi

molime za poddr{ka, a ne da gi minimizirame nivnite problemi. Kolku {to gledam jas, vrz osnova na

va{ite reakcii po~ituvani kolegi, ova e mo`ebi posledniot apel od ovoj vid upraven posebno kon

nositelite na vlasta, zatoa {to vreme za akrobacii ve}e nema, ne ni dozvoluvaat. Me|utoa, govornicata

}e ja napu{tam so nade` deka ovie zborovi i ucenuvawa nema da naidat na gluvost, so nade` deka ima

idnina za ovaa dr`ava, da go najdeme podobriot pat zaedno.

Vi blagodaram.

AGRON BUXAKU:

I/26.-

Za replika se javuva ministerot Hari Kostov.

HARI KOSTOV:

Posle po{irokoto izlagawe na pratenikot, jas sum sveden na tri minuti, pa }e se obidam

nakratko nekade da iznesam vo del od rabotite. Navistina, ne deka nekj ne saka da slu{a, tokmu

naprotiv, i site mislewa, site ocenki na elementite koi {to gospodinot Dika gi izrazi, dali Ohridskiot

dogovor se sproveduva ili ne se sproveduva, odnosno, negovoto uka`uvawe na to~kite {to ne se

sproveduvaat, jas sakam da go slu{nam. Sakam jas, me|utoa duri i po{irokata javnost fakti~ki da gi ~ue

ovie raboti i toj {tom smeta deka ne se sproveduva, pa duri i site onie koi {to navodno vraboteni 1.000

du{i vo Ministerstvoto za vnatre{ni raboti, koi navodno sega izleguva deka ne se vraboteni, da vidat

dali navistina nekoj ka`uva vistina, ili ka`uva lagi. Me|utoa, u{te edna{ od po~etokot osnovnite principi

na Ohridskiot dogovor zbrouvaat: 1 - 1. Celosno i bezuslovno da se otfrla upotrebata na nasilstvo za

ostvaruvawe na politi~ki celi. Samo mirni politi~ki re{enija mo`at da ja zagarantiraat stabilnsta i

demokratskata idnina na Republika Makedonija.

1 - 2, suverenitetot i teritorijalniot integritet na Republika Makedonija i unitarniot

karakter na dr`avata se nepovredlivi i mora da se so~uvaat. Ne postojat teritorijalni re{enija za etni~kite

pra{awa.

1 - 3, multietni~kiot karakter na makedonskoto op{testvo mora da se so~uva i da najde

svoj odraz vo javniot `ivot.

Sega prv pat deneska slu{nav edno kreativno tolkuvawe deka ovie principi, toa se samo

nekoi op{ti na~ela vo koi {to ne se normirani i mo`e koj {to saka, onoj {to veli narodot da gi zaka~i na

ma~kata za opa{ka i da {etaat ponatamu. Me|utoa, bilo koj pravnik, bilo koj od onie me|unarodni

u~esnici, koi bea kako svedoci na ovoj dogovor, da gi pra{ate, mislam deka na edna takva analiza

bukvalno }e se isponasmeat. Zatoa {to sekoga{ koga nekoga{ }e imate ponazad povikuvawe na ova

del~e deka ne se ispolnuva ili na ovoj del od Ohridskiot dogovor deka ne se ispolnuva, povtorno }e

mora da se vratite na krajot na osnovnite principi. A toa zna~i deka ne mo`e nekoj so nasilstvo da

ostvaruva politi~ki celi. Ne mo`e vo dr`avata da {etaat vooru`eni lu|e so kala{nikovi, so avtomati, so

ra~ni frla~i i taka natamu i da vidat deka za toa ova go pravime zatoa {to od Ohridskiot dogovor ne bile

I/27.-

256, tuku se 258 vraboteni. Mora postojano da se vra}a na osnovnite principi i dobro e {to eden obid za

edna takva analiza na Ramkovniot dogovor dobivme deneska i samiot pratenik Dika pro~ita mnogu

raboti vo koi {to veli deka ova treva{e da se zavr{i do krajot na mandatot na prethodnoto Sobranie.

Sega jas se pra{uvam navistina, ako zemete po popisot na zakonite, mnogu pogolem del gi zavr{i ovoj

mandat od Sobranieto. Sega se pra{uvam navistina {to prave{e prethodniot mandat na Sobranieto

soven nekoj eve kako Dika i kako drugi pratenici ako nema nekoi pobitni drugi biznisi da se bavat, pa

da gi zavr{at rabotite koi {to od ovoj del treba{e. Na~alnicite, to~no e ona {to go pro~ita korisnata

analiza na Ramkovniot dogovor, na~alnicite na podra~nite edinici na Ministerstvoto za vnatre{ni

raboti, to~no e i taa postapka }e bide zapazena, me|utoa, ako neznae gospodinot Dika nema nitu eden

postojan na~alnik na SVR nazna~eno. Tokmu zaradi taa odredba od Ramkovniot dogovor, site

na~alnici na SVR, na OVR se so vremeni re{enija, tie se v.d. na~alnici. Tokmu zaradi zapazuvawe na

takvata postapka, natamu, me|utoa, u{te pra{aweto mi e istiot na~alnik na SVR Tetovo e istiot na~alnik

koj {to be{e vo prethodniot period. Dali e od DUI ili od DPA neznam, me|utoa, tie {to bea zborovite

be{e ka`ano deka toj bil kadar na taa i taa partija, zatoa bil nazna~en. Neznam od koja partija bil

porano, od koja partija e sega, a me|utoa v.d. na~alnik na Tetovo e istiot kadar koj i prethodno otide.

Okolu obrazovanieto i 20-te posto i taka natamu (se slu{aat reakcii od mesto)

Samo u{te edna re~enica i }e zavr{am. Be{e spomnato deka vo Ministerstvoto za

vnatre{ni raboti, deka so nivni re{enija od prethodniot minister bilre vraboteni 275 policajci albanci.

Toa e laga. Nema nitu eden za koj {to zakonski e dobiena soglasnost za vrabotuvawe. Tokmu naprotiv,

i za tie 275 od prviot kurs na OBSE prvite soglasnosti i barawa re{enija bea potpi{ani od Go{ev i od

mene i postojano koga ima na drugo da se povikuva, }e mora da se vrati na osnovnite principi od

dogovorot.

AGRON BUXAKU:

Se javuva gospodin Dika ima replika na replika.

ZAMIR DIKA:

I/28.-

Gospodine ministre, nema da spadnam na nivoto na obvinuvawata koi {to vie gi pravite,

samo da ve pra{am u{te edna{. Vie pred nas priznavate eden vid vo Ministerstvoto i nemate

implementirano Ramkoven dogovor vo to~kata 3,3 i 4. vo va{iot resor, kade {to ste obvrzani da

imenuvate na~alnici na policijata vo sorabotka so op{tinskite soveti i velite deka ste odedile v.d. Ova e

sme{no, vie mo`ete v.d. da gi dr`ite 20 godini da go razbirate Ramkovniot dogovor. Go ~itate odnazad

dokumentot. Principite, mirot }e se dobie koga albancite }e gi napravite ramnopravni. Dotoga{ nema

da imate iluzii da se vadite so v.d. ve molam. V/1.- JM/MP

ABDULADI VEJSELI: (Prodol`enie)

Imavme polemika, imavme repliki i so g-|a Sofija Todorova, zna~i imavme ostri

repliki. Zatoa, vo politikata nikoga{ nema, ne, tuku sekoga{ treba da bideme vnimatelni, relaksirani,

odmereni i da dojdeme do toa {to navistina e svatlivo i prifatlivo i za site vo Republika Makedonija.

Rekovme deka imame nova realnost vo Republika Makedonija. I jas i site drugi treba da se

~uvstvuvme ednakvi, taka kako {to imame za pravo. Zna~i, treba da gi koristime i beneficiite, zna~i sé

da koristime zaedno. Ako ima potreba da se napravat razni policiski akcii kako {to gi pravi sekoja

dr`ava, se pravat i vo SAD koga e od dr`aven interes. Me|utao, treba da ima po{irok konsenzus. Ne

mo`e eden del od naselenieto da se oddale~i, da ne se pra{a i da ne se informira, zatoa {to tuka sme

pretstavici na naselenieto. Vladata e ne{to drugo, Vladata e izvr{na i proizleguva od mnozinstvoto od

Parlamentot. Me|utoa, parlamentarcite navistina treba da imaat i svoj reon. Nie kako parlamentarci sega

nemame nikakva funkcija i ne mo`eme da odime pred naselenieto i da vetime ne{to, zatoa {to Vladata

ne odbiva anblok. Pratenikot bara da go primi ministerot, ministerot ne gleda za opravdano da go primi.

Ova e golema katastrofalna gre{ka, zatoa {to pratenicite, ne eden, tuku mnogu pratenici bile i vetile

ne{to kaj toa naselenie. Barem premierot da gi primi na simboli~en na~in i da re~e: kako ste, dali ste

dobri? Gre{ka e neprimaweto i nekomuniciraweto me|u pozicijata, me|utoa i me|u opozicija i pozicija.

Slu~ajno sme opozicija. Zna~i, nemame opozicija za navredi i za ne{to {to ne e. Vie ste na pozicija,

tamu treba da gi dademe na{ite zabele{ki, da bideme konstruktiven korektor na Vladata. Ni{to ne sme

napravile dokolku jas kako opozicija ja navreduvam, ja pcujam, ja plukam Vladata, ministerstvoto itn.

Zna~i, ne proekti koi {to se na {teta na gra|anite. Jas }e branam, }e go favoriziram, }e glasam ne so

I/29.-

dva, so 4 prsta dokolku e vo dobit, e vo polza na gra|anite, bez ogled {to jas ne sum del od Vladata i del

od pozicijata. Dokolku vaka deluvame, nema da ni se napravat situacii kakvi {to se Brest itn., i nikakvi

drugi. No, navistina }e ni se slu~at drugi porelaksirani situacii, situacii kade {to site }e bideme

kompaktni. Na primer koga imame edna vakva situacija site }e bideme kompaktni bez ogled na

politi~kata provinencija, nacionalnata pripadnost, religiozna. Ima momenti kade {to i mo`eme da se

sprotivstavuvame, ima proekti kade {to opozicijata ne se soglasuva so pozicijata i obratno, no toa ne e

na {teta na pra{aweto, na {teta na sistemot, tuku odime za da dobieme politi~ki poeni za ovaa seansa.

Politi~ka partija da dobie politi~ki poeni za mene e nerazbirlivo, navistina e nerazbirlivo. Politi~ki

marketing ne se slu~uva, ne se pravi na vakva seansa, na vakva to~ka koja {to e mnogu ~uvstvitelna,

bidej}i ovaa seansa ja sledat site gra|ani. Zatoa jas na krajot }e re~am, ne sakam da {iram, bidej}i ima

mnogu da se zboruva za ovaa tema so ~asovi, da bideme mnogu povnimatelni, da bide mnogu

povnimatelna Vladata, da bidat mnogu povnimatelni politi~kite partii. Politi~kite partii, u{te edna{ }e

naglasam sekoga{ se vo funkcija na promovirawa i za{tita na interesot na narodot i ni{to drugo. Jas

sekoga{ koga gledam deka mu se na{tetuva na mojot narod vo Brest, vo Rakovec, vo Tetovo, vo

Gostivar, Kumanovo, ili bilo kade, jas toga{ }e go krenam glasot protiv Vladata, MVR, na site onie koi

pravat {teta. No, jas mislam deka treba da imame mnogu po~esta komunikacija za da razgovarame za

site pra{awa, zaedni~ki da donesuvame odluki za pra{awa koi {to se mnogu delikatni vo Republika

Makedonija, za da ne dojdeme vo vakva situacija, bidej}i vakvite situacii ne vodat kon podobruvawe i

relaksirawe na situacijata, tuku kon zaostruvawe na situacijata koja {to ne e dobra za narodot.

NIKOLA POPOVSKI:

]e gi zamolam site diskutanti, nemame u{te mnogu diskutanti, mislam deka so

pokoncizni i naso~eni diskusii kon temata mo`eme do 15 ~asot da zavr{ime, zatoa {to nedelava {to

doa|a }e rabotime sekoj den, vklu~uvaj}i go i petok, za da mo`at denes prateni~kite grupi barem

popladne da zasedavaat po 15 ~asot. Ako sme racionalni, mislam deka mo`eme da zavr{ime.

Gospo|a Cvetanova replika na Vejseli.

GANKA SAMOILOVA-CVETANOVA:

I/30.-

Vo svoeto izlagawe gospodinot Vejseli iska`a edno seriozno obvinuvawe preku koe nie

kako politi~ka partija ne bi mo`ele taka lesno da premineme, a toa e deka VMRO-DPMNE vo

informacijata koja ja dostavila tvrdi deka albancite vo Republika Makedonija se generator i edinstveno

odgovorni za kriminalot vo Republika Makedonija. Najenergi~no tvrdam deka VMRO-DPMNE nitu

smeta, nitu dostavila takva pi{ata informacija, deka albancite se edinstvenite odgovorni za kriminalot

vo Republika Makedonija. Edinstveno {to VMRO-DPMNE insistira i i dava poddr{ka na Vladata e

energi~no spravuvawe so kriminalno teroristi~kite grupacii vo Republika Makedonija koi vo

kontinuitet ja destabiliziraat dr`avata i bez razlika na nivnata verska, etni~ka, ili politi~ka pripadnost,

nie barame istite tie da ne bidat tolerirani kako i nivnite celi i motivi za dejstvuvawe. Zatoa }e zamolam

vo idnina zaradi tolku mnogu spomenuvaniot politi~ki marketing za koj ne obvinuvaat, zna~i

pratenicite vo sopstvniot politi~ki marketing da ne i imputiraat na opozicijata stavovi koi taa nitu gi

izrekla, nitu stoi zad niv, nitu pak javno gi zastapuva.

ABDULADI VEJSELI:

Gledajte, za vreme na diskusiite vo tekot na ovie dva dena vo ovoj Parlament jasno se

gleda kade se ispra}a topkata. Jas ne sum pratenik koj {to }e prifatam vakvo ne{to. Jas ka`av vo mojata

diskusija, no nema da prifatam deka vo ovaa dr`ava site kriminalci se albanci. Toa treba da go

izbri{eme od glavata. Vakviot mentalitet pove}e ne odi. Treba da se reformirame i da razgovarame bez

podelbi, nacionalna podelba i partiska. Dajte da razgovarame otvoreno site zaedni~ki za vakvoto

pra{awe, da otvorime edna diskusija. I dokolku se prodol`i na vakov na~in, navistina se gledaat

tendenciite. Tie se mnogu jasni.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodinot Karaxoski ima replika na gospodinot Abduladi Vejseli.

@ARKO KARAXOSKI:

Po~ituvan gospodine Vejseli, slu{aj}i ve ~ovek i ova ne e prv pat kako razgovarate,

kako diskutirate, navistina ne ostanuva drugo, tuku samo da se ~udime zo{to voop{to nas ni se slu~uva

kriza, ako ova {to vie go zboruvate go mislat site albanci i site gra|ani vo Republika Makedonija.

I/31.-

Povikuvate na tolerancija, povikuvate na mir, so`ivot itn, na impletencija na Ohridski dogovor i sé ona

{to od ovde ubavo go iska`avte deka i albancite i makedoncite so Ohridskiot dogovor dobivaat sé i

fakti~ki nema pri~ina apsolutno za nikakva kriza.

Jas bi sakal gospodine Vejseli da ve pra{am ne{to, dokolku mo`ete da odgovorite,

dobro, dokolku ne, ne mora da odgovorite, me|utoa sakam da ve pra{am. Da ve pra{am koja e

pri~inata, poto~no zo{to seu{te vo Republika Makedonija vo odredeni regioni, a vie znaete koi se tie

regioni se {etaat seu{te lu|e so crni uniformi, so oru`je na ramoto, so oznaka na U^K itn. Koja e

pri~inata {to posle implementacijata na Ramkovniot dogovor otkako e potpi{an seu{te ni se {etaat

takvi lu|e? Ako toa vie gi tretirate deka se toa samo kriminalci, zna~i osnovnata pri~ina ne mo`e da

bide samo kriminalot, tuka ima i nekoi drugi pri~ini. Gospodine Vejseli, vo vesnikot Globus ima eden

natpis koj ne e lo{o da go pro~itate kade {to taa struktura koja {to se {eta so uniformi vo tie regioni

ka`uva deka voop{to ne veruva nitu vo PDP, nitu vo DPA, nitu vo DUI. Ednostavno ve tretira za

predavnici i sosema ima drugi barawa od Republika Makedonija. Sega {to treba nie so tie lu|e da

pravime, bi ve pra{al, koga osnovnata zalo`ba mu e sosema ne{to drugo. Ne e politi~ki marketing

VMRO-DPMNE {to bara so informacija, tuku e tokmu toa da se otvorat ovie problemi i da gi

slu{neme i od va{ata usta i od drugite ovde pratenici albanci, da vidime {to nudite vie kako da se

spravime so ovaa kriza koja postojano i vo kontinuitet se javuva. Zna~i, nema nitu ONA, nema nitu

ANA, tuku postoi samo U^K. Taa e osnovnata teza. Dajte da ve slu{nam nekoga{ vo toj pravec da

diskutirame, eve, {to da napravime so tie strukturi. Jas znam deka Vladata }e prezeme toa {to i go dava

i Ustavot i sé, me|utoa koga ve}e povikuvate na tolerancija, dajte zaedni~ki da gi anulirame tie grupi.

ABDULADI VEJSELI:

Gospodine Karaxoski dokolku so vnimanie go sledevte moeto diskutirawe, toa be{e

edna mnogu seriozna diskusija vo funkcija za izlez od ovaa situacija vo koja se nao|ame. Dali znaete

koj gi izvlekuva tie lu|e koi {to se vo uniforma. Nad 80% od lu|eto vo tie uniformi ne se vo tie

institucii. Vo ovoj Parlament bevte vie koi {to ne go glasavte zakonot za procedura koj {to e del od

Ohridskiot dogovor koj {to go potpi{avte i vie kako politi~ka partija i eden od nositelite na vlasta vo

taa Vlada. I dokolku ima opstrukcii od va{a strana za partiski interesi, za politi~ki interesi, da znaete

I/32.-

deka }e sozdadete nezadovolstvo kaj narodot, kaj drugiot narod. Treba da bidete povnimatelni, da

bidete mnogu pootvoreni, da bidete lu|e koi {to navistina }e se obidete da dadete maksimalen pridones

vo implementacijata na Ohridskiot dogovor za da mo`eme da izlezeme od ovaa situacija vo koja denes

se nao|ame.

NIKOLA POPOVSKI:

Dali se soglasuvate so ogled deka nema mnogu diskutanti, da rabotime bez pauza ako

stigneme eventualno do 14 ~asot, da prodol`ime do 14,30 ili do 15 ~asot i da zavr{ime so sednicata.

(Se soglasuvaat).

Za zbor se javi g. Ismet Ramadani.

ISMET RAMADANI:

Po~ituvan pretsedatele, po~ituvani kolegi, po~ituvani ministri,

Iskreno da vi ka`am, znam deka mo`ebi malku e odvi{no, zatoa {to sli~nite stavovi koi

gi imame jas i mojot kolega so ogled na faktot deka proizleguvame od istata partija, mo`ebi nema

potreba i jas da govoram. Me|utoa, malku e interesno deka nie namerno mo`ebi ostavivme da govorime

pri kraj, duri mislej}i deka }e bideme posledni so cel od site onie diskusii, site tie informacii da

zememe eden soodveten kurs so cel od ovaa sednica da izlezeme so toa {to }e imame podobra,

odnosno }e mo`eme da o~ekuvame podobra bezbednosna sostojba vo Republika Makedonija. Me|utoa,

gledam deka i koga terame edna vakva linija pri diskusiite, linija koja {to treba{e da bide opipliva za

site. Od samiot po~etok se pla{am deka ona {to jas }e go ka`am, na samoto ona {to jas }e go ka`am }e

ima repliki, so samiot fakt deka mo`ebi sme razli~ni i pripa|ame na razli~ni partii. No, jas }e ka`am

odredeni raboti na malku pohrabar na~in, iako mo`ebi znam deka }e bidam pogre{no protolkuvan kako

tuka, taka i nadvor. No, bi sakal da ja ka`am slednata vistina. Dobro e {to se pokrena inicijativa od

strana na VMRO-DPMNE parlamentarnata grupa da se razgovara za bezbednosnata sostojba vo

Republika Makedonija. Treba{e edno takvo ne{to i taka da se napravi, ne deka ne ja prifa}ame

informacijata, ne ja prifa}ame kako takva, zatoa {to tamu na taksativen na~in se naveduvaat rabotite,

me|utoa ne mo`e da go prifatime mo`ebi do kraj da gi prifatime komentarite koi se davaat, koi se

I/33.-

politi~ki oboeni i partiski oboeni. A inaku dokolku nekoj e zagri`en od ona {to se slu~ilo vo ne znam

kolku slu~ai, bilo toa da se eksplozii, ubistva, ranuvawe, bombi itn, toga{ najmnogu dokolku nekoj e

zagri`en, toga{ najmnogu sme zagri`eni nie od PDP i najmnogu se zagri`eni albancite so samiot fakt

kade se slu~eni tie i kako se slu~ile. Me|utoa, isto taka golema vistina e deka nie pretstavnici na

politi~kite albanski partii treba{e i mo`ebi treba na poseriozen na~in mo`ebi da razgovarame koga

konstatirame deka imame vakvi situacii. I ne e dobro mo`ebi vo edna vakva postkonfliktna situacija i

da se razlikuvame mnogu vo na{ite koncepti i vo na~inot na deluvawa. Zamislete nie sega sme vo edna

vakva situacija. Nekoj e za integracija, nekoj e za podelba, nekoj e za federalizacija, drugi pak treba da

se posrednici me|u niv. Duri sega ve}e sme gi negirale site onie pra{awa koi ni gi postavuvaa i onie od

me|unarodniot faktor, zo{to vie ste napravile tolku mnogu partii albancite koga ne se razlikuvate vo

va{ite koncepti. Me|utoa, kako {to odminuva vremeto vo ovaa postkonfliktna situacija izgleda deka

ima mnogu razliki i vo konceptite. I dokolku nie ne napravime pogolemi napori kako politi~ka partija,

albanska politi~ka partija da gi usoglasime na{ite koncepti koga se raboti za ona deka treba da

sozdademe uslovi za op{t prosperitet na albancite vo Republika Makedonija, jas mislma deka tuka

direktno treba da se obvinat mo`ebi malku i politi~kite lideri koi ne razgovaraat malku pove}e,

poop{irno za ovie temi i nezadr`uvaj}i se na nekoja megalomanska visina. Nie treba mnogu podobro i

pobrzo da go definirame kriminalot, zna~i, prvo, nie albancite da go definirame nego, zatoa {to pred se

toj pretstavuva {teta za nas i toa go poka`uva na{eto sekojdnevie. Dokolku vo ovaa informacija i vo

mnogu informacii koi gi poseduvame nie, od niv proizleguva deka mnogu albanci se ubieni posle

konfliktot, toga{ ne mo`eme nie da ostaneme, da ne se ~uvstvuame odgovorni kako pratenici, kako

lideri na politi~ki partii itn, zatoa {to albanskoto naselenie tuka vo Makedonija taa odgovornost prvo ja

bara od nas, a potoa ja bara i od instituciite vo koi deluvame. Kriminalnite grupi nesomneno treba nie

samite da im gi zememe politi~kite aduti i da vidime koj im dava politika poddr{ka i da ka`eme to~no

kakov e, dali e dobar, ili ne e dobar. Albanskiot narod koj ni go dade svojot glas se razbira prvo

najmnogu na toj, a potoa i drugite politi~ki partii toa go bara od nas albanskiot narod ne dozvoluva, na

kogo i da mu tekne tamu da zeme pu{ka i da re~e, jas go pravam ova vo ime na albanskiot narod ili jas

go pravam ona vo ime na albanskiot narod. Legitimitetot treba negde da se dobie vo site demokratski

op{testva legitimitetot se dobiva na izbori, koga se dobiva legitimitetot se prezema i odgovornosta,

I/34.-

koga se prezema odgovornosta normalno deka onie koi {to se najodgovorni treba da gi sprovedat

rabotite taka kako {to treba. VI/1,-SS/LJ

ISMET RAMADANI: (PRODOL@ENIE)

Dokolku za edno politi~ko deluvawe, ne~ije politi~ko deluvawe na nekoja

grupa, {to mo`e da e nedefinirana, oficijalnata politika na Albanija ima svoj

stav {to ne e vo nivni prilog, politi~kiost javen stav na Kosovo e isto taka {to e

stav protiv niv, i oficijalniot stav na najgolemiot del na albanskite politi~ki

partii vo Makedonija e protiv niv, isto taka, a dokolku i me|unarodniot faktor koj

e potpisnik na Ramkovniot dogovor se sprotivstavuva, toga{ nie treba nesomneno

jasno i silno da mu ka`eme na albanskiot narod koja e perspektivata na Albancite

tuka vo Makedonija. Tuka treba mnogu jasno da se definiraat rabotite. Toa treba da

go napravime nie. Toa e na{a individualna, partiska odgovornost, duri i

nacionalna odgovornost tuka vo Makedonija.

Nie odevme me|u glasa~ite. Tie koi sakaa dojdoa so nas, tie koi ne sakaa ne

dojdoa. Nemame {to da pravime, iako ne se raduvame na toa. Nie gi zemavme porakite

od elektoratot i, spored mene, najverificirana, najiskrena poraka e onaa {to

doa|a od gra|anite koi ja pre`iveale krizata, koi minale niz vojnata, niz

konfliktot. Tie velat i vo ime na decata i `enite i starite, velat deka pove}e ne

sakaat konflikt, ne sakaat vojfna. Toa e vistinata. So ogled na toa deka takva e

vistinata, taa rabota treba samite da ja definirame, a potoa, treba da se navratime

na toa {to treba da go napravime.

Nie imame lu|e od porane{nite strukturti na ONA za koi e vistina deka treba

da se posveti pogolemovnimanie, odnosno na nivnata resocijalizacija. Veruvajte

deka traumite postojat. Na edno meto kade {to se vojuvalo, kade padnale iljadnici

granati, veruvajte deka tamu ne e mo`no lu|eto da izlesat bez traumi. Toa treba da

I/35.-

go zaklu~ite i od toa {to samite go ~itate. Posle 30 i pove}e godini od vojnata vo

Vietnam, vo Amerika seu{te ima lu|e {to se pod traumi od taa vofjna. A, Amerika za

niv ima anga`irano celi ekipi traumatolozi, psiholozi, psihijatrii, i neznam {to,

kakvi se ne drugi insitucii, rabotele i se anga`irale za niv. No, i den deneska ne

mo`at da gi donesat da gi vratat na samite sebe si. I, ovoj aspekt treba nie da go

imame predvid. Ne treba sekoga{ da trgnuvame apriori od toa kade se javuva eden

problem. Toj treba da se neutralizia i da se likvidira. Duri, vo odnos na toa {to

zna~i Helsin{ka doktrina za ~ovekovi prava i drugi raboti. Toa ne se dozvoluva na

toj na~in da se pravi.

Problemati~niot ~ovek, kriminalecot treba da se zatvori treba da se izvede

pred liceto na pravdata. Ne tuku taka da se ubie ~ovekot kako {to be{e slu~aj so

Brest. Vie gledate deka nie ne sme na stranata na onie koi imaat kriminalno dosije.

Me|utoa, ne sme i so onie koi apriori na izbrzan na~in odlu~uvaat so razni formi,

prvo da go koristat sredstvoto za likvidacacija, pa duri potoa sredstvoto na

zatvorawe, sudewe itn. Ima poedinci {to navistina treba prvo da se le~at, a ne

vedna{ da se zatvoraat. Mo`e bi prvo treba da se izle~at pa potoa da se zatvori.

Ve uveruvam, deka toj ~ovek kogo tolku ste go krevale, toj treba dsa se le~i. Treba da

go fatite toj ~ovek i da go le~ite. ako sakate veruvajte, ako ne sakate ne veruvajte.

Jas znam deka daleku, koi ne ste go videle i ne ste razgovarale so nego, ne go znaete,

mislite deka koj znae {to, me|utoa, koga razgovarate so nego gledate deka toa e toa

{to treba pred se da se napravi so nego. Potoa.

ONA ve}e ne postoi. Taa be{e demobilizirana. Imame lu|e na ONA koi tuka

deneska se prateniic vo ovoj parlament. Toa se na{i kolegi. Jas mnogu sakav da

veruvam deka policijata nema da bide taa istata {to be{e vo tekot na konfliktot.

Taa vojska, istata vojska {to be{e vo tekot na konfliktot. Dokolku ONA se

demobilizira, policijata treba da se reformira, transformira, usovr{i i da stane

moderna policija. Toa go barame nie. Go bara me|unarodniot faktor. Ovie obidi se

pravat, me|utoa, izlgeda deka se odi mnogu zabaveno. Odrtedeni strukturi {to se

I/36.-

ostanati tamu izgleda ne gi po~ituvaat tie reformi i tie transformacii. Zatoa ni

nanesuvaat {titi od vakva priroda {to go zagrozuvaat celoto naselenie, ne

zagri`uva nas, ja zagrozuva na{ata idnina.

Ne mo`e da se opravda, dragi moi kolegi, od raznite makedonski, albanski,

turski, vla{ki, srpski partii, kolku {to se ovde, ne mo`eme i natamu da

tolerirame protiv naselenieto da se upotrebuvaat divi zredstva, taka da re~am,

toa se vistini. Protiv niv se "Crveniot krst" i drugite me|unarodni organizacii.

Veruvajte deka nema nikakva laga. Sakam da Vi ka`am deka seu{te, seu{te ima

policajci koi maltretiraat na eden `ivotinski na~in. Bez ogled dali e biv{

pretstavnik na ONA, no sepak mislam deka stanuva zbor za yverski nastap. Dokolku

toj policaec komu e dadena zada~a da dojde do edna vistina, bez ogled, za edna

eksplozija, ili pak za ubistvo, za edno ranuvawe, ne e vo sostojba na civiliziran

na~in i so negovoto u~ili{te {to go ima da dojde do vistinata od onoj kogo go

uapsil, da dojde do vistinata na civiliziran na~in. Za nego nema mesto vo ovaa

policija.

Bidej}i tie situacii potoa na eden veri`en na~in proektiraat situacii koi

{to, zna~i begaat od policijata da ne padnat vo nejzini race bidej}i }e mu bide

stavena vre}a na glava, }e bide maltretiran, i na krajot koga }e izleze pred sud, toj

e polovina ~ovek.

Zatoa se formiraat, veruvajte, od seto ona {to go imam videno po teren deka

postojat mali ili malku pogolemi grupi {to rabotat na pru`awe otpor od ovaa

priroda. Na krajot, dali }e doneseme nekoja izjava, dekalracija, no na krajot da se

stavi kraj na na~inot na dejstvuvaweto na nekoi individui vo policijata, li~nosti,

poedinci vo policijata, se dodeka ne go donese, ne potvrdi sudot deka e toj vinoven.

Koga stanuva zbor za bezbednosta, egzistencijata na dr`avata, dozvolete mi

da go podigneme nivoto na odgovornosta i da gi nadmineme, da go zaboravime

anblemot na partijata. Na ova mislam deka aludira{e i kolegata Vejseli. Jas znam

deka odgovornosta, sakale ili ne Vie od pozicijata, zna~i vie imate pogolema

I/37.-

odgovornost. No, jas znam i edna rabota deka za vakva situacija ne mo`e da bideme

nedogovorni i nie od opozicijata. Ne mo`eme da bideme bez ogled dali sme

makedonci, albanci ili ne{to drugo Bez ~uvstvo na odgovornost ne mo`e da bideme.

bidej}i, dokolku vo vakva situacija nie sme na ~elo na destruktivnosta, jas go imam

toa ka`ano na sredbite {to gi imav od Ara~inovo pa natamu, videte, vo momentot

koga }e vidite eden pripadnik na edna sprotivna partija vo svojata politi~ka

struktura deka ima lu|e koi se mnogu oslepeni, zaslepeni vo Vladata i sakaat da

dojdat do vlasta so bombi, so eksplozii, so mini, veruvajte begajte, napu{tete ja taa

partija. Jas vi velam napu{tete ja taa partija, dajbo`e da ne e taka, mo`ebi i ne e

taka, no istoto mo`am da go ka`am i na pozicijata. Na nitu eden na~in, apriori so

likvidirawe i neutralizirawe da ne se obidat i da ne mislat deka taka se dr`i

vlasta.

Treba da se vospostavat nekoi korelacii {to treba da bidat pocivilizirani.

Razgovori na onie sredbi pozicija-opozicija, makedonsko-albanska ili pak drugite

nacionalni zaednici. Imam vpe~atok, deka konkurencijata preminujva vo

neprijatelstvo nekoga i me|u politi~kite partii. Ni{to ne ste podobri nitu vie,

politi~ki partii so makedonska provinijencija, a i nie ne sme ni{to podobri vo ovoj

slu~aj. Ja preminuvame onaa crvena linija, neprijtelstvoto me|u sebe i seto toa

natamu se reflektira kaj gra|anite. Vedna{ tamu se zodava edna neperspektivnost

kaj mladite lu|e koi sakaat perspektiva i se stavaat vo pozicija, a i taka se vo edna

lo{a sostojba, a nie, na krajot na krai{tata, dokolku ne najdeme na~in da im dademe

nade` koga imame 400-300 iljadi nevraboteni, bez perspektiva, nie navistina

tro{ime mnogu na razni formi da se deklasirame eden so drug upotrebuvaj}i

re~nici {to ne treba da gi upotrebuvame. (Pratenikot po`nuva da govori na

makedonski jazik)

Primerite vo svetot doka`aa deka dobro~initelsetvoto, odnesuvaweto,

korektnosta, a mo`e bi i kon najekstremnite grupi, poka`ale dobri rezultati.

Denovive, preokupiran so sostojbata, nestabilnosta, bezbednosnata sostojba, vo

I/38.-

nekoi momenti, mo`e bi ste slu{nale "Drugiot pat" od Hernano De Soto kade {to

zboruva za Peru. Vo isto vreme tamu imate "the shining path" i imate " a nother path".

Me|utoa, ova od Hernando De Soto {to e napi{ano, a toj bil ~elnik tamu na nekoja

institucija, so metodi, ekonomski, socijalni, uspeal da go pridobie mnozinstvoto od

narodot i na eden fin, sofisticiran na~in, izvinete, (prodol`uva da govori i se

izvinuva na albanski jazik), podobro me razbirate, no eve mo`am i mislata da ja

zavr{am na makedonski, voop{to ne mi pre~i, na eden sofisticiran na~in se borel

protiv toa {to e krajno ekstremno, toa {to e krajno opasno za dr`avata, za nacijata

pa i za se.

Tuka mi e zborot, zna~i seko{ postojat formi, (reakcii od pratenicite vo

odnos na toa {to pratenikot prodol`i da zboruva na albanski jazik) no nema

problem, nie albancite tolku sme tolerantni vo odnos na jazicite, Vie ne slu~ajno

znaete albancite, nema albanec koj ne govori ~etiri-pet jazici, ne e nikakov

problem. Seriozno velam.

No, ne zagri`uvaat nekoi raboti {to paralelno, zna~i odnosot na vojnata vo

odnos na borbata protiv kriminalcite i ona {to ni se slu~uva vo Makedonija.

Videte, mene mnogu me zagri`uva posle sredbata me|u Anglija i Makedonija,

fudbalskata sredba od eden sportist koj nikoga{ ne se zanimaval so politika, eden

igra~, eden fudbaler, crnomurest, Xejms, ni isprati eden pozdrav zaradi {to nie

treba da bideme mogu zagri`eni. Videte {to ni re~e - imate mnogu lo{a edukacija,

vospituvawe, nemate obrazovanie i vospitanie kako treba. Za ova nie treb da

bideme zagri`eni bidej}i kriminalnata struktura nema znaci od koja nacija e.

Kriminalecot e kriminalec. Za mene ne postoi grafa za nacionalnost. Jas vedna{

bi ja izbri{al taa grafa. No, seriozno toa mnogu me zagri`uva. Ne mo`am da da ne go

spomnam Bitola. Neznam dali e tuka mojot kolega Spiro od Bitola, na mnogu

miroqubiv na~in, poradi konverzacijata {to ja imame me|u sebe, komunikacijata,

dobro e i vie ako pratenici od Bitola, seriozno e mnogu dobro da razgovarate tamu

so tie srukturi na lu|e. Mnogu mali deca imaa svoi plakati, paroli, od najmalite.

I/39.-

Toa {to najmnogu me zagri`uva e deka tamu bea prisutni site generacii. Ima{e lu|e

od site generacii. Mali deca, malku povozrasni, polovite i vozrasta bea izme{ani.

I tie iska`uvaa paroli, izvikuvaa paroli {to ni se povtoruvaat od pred nekoku

godini. Paroli, koi {to jas ne velam, koi se istovetni, no, kade {to nie albncite

samite treba da gi, ima raboti kade {to albancite sami treba da gi ras~istat

svoite raboti, no ima nekoi raboti kade {to vie, navistina, treba mnogu pove}e da

razgovarate. Ne vi velam da odite i da gi upasite tie tamu. No, jas velam odete i

razgovarajte so niv. Razgovarajte so niv, bidej}i edno ubeduvawe, edno odnesuvawe

nivno, politi~ko koe {to ne e prifatlivo. Vie znaete deka vo prv red ne iritira

nas kako albanci. Kako vtoro, albancite ki `iveat vo toj grad, vo Bitola i

okolinata, amblemi, za koi {to sepak ako re~eme, mo`e bi se istoriski pozitivni.

Za nas, sepak, Bitola e grad {to pripa|a na Makedonija. Ne e nekade na nekoe drugo

mesto.

Zatoa e podobro nie samite ili samite da razgovarate i na nikoj na~in da ne

dozvolite da vi se onevozmo`i edno ustavno pravo, pravo na albncite koi tamu se

mnogu korektni, jas mnogu dobro gi poznavam i tie vo krespodencija i konverzacii, vo

razgovori so makedoncite sekoga{ se mnogu korektni. I, koga na niv im se pravi ova

{to im se pravi, veruvajte deka se samohrani anahroni~ni tenzii. Im dava argumenti

na onie koi vo svoite glavi imaat anahroni~ni idei.

Rabotite vo ovaa nasoka. Jas gledam i vo Skopje povtrono ne{to se slu~uva. Da

re~eme ima manipulirawa. Navistina mi e `al, doa|a edna `ena koja {to mo`ebi

ima problemi vo svoeto doma}instvo i sega koga gleda mediumite i go dobli`uvaat

mikrofonot, taa ispoluva ogin, otrov, no celiot toj otrov dokolku gi zarazi

generaciite, jas znam deka toa e mnogu lo{o.

Mo`ebi nekoj }e re~e, znam, deka ovoj ne masira. No, veruvjte ovie moi nastapi

i nastapite na moite sopartijci {to se slu~uvaa vo ovoj parlament, mo`ebi nekoga{

i ne bea zemani tolku seriozno. I, deneska, koga govori so edna politi~ka mudrost,

po se izgleda gubi i na izbori. Jas dobro go znam toa. No, od izkustvo velam vo ovoj

I/40.-

parlament ima polemiki i mnogu pote{ki so nekoi pratenici, za koi sega mnogu

retko gi gledam, a me po~ituvaat. Toa se makedonski pratneici. I jas, vo nemo`nost

da bidam vo situacija nivoto da im go vratam im rekov - nemojte, nemojte da bidete

toku ekstremni i nemojte da navreduvate bidej}i sledniot pat narodot nema da Ve

izbere. Veruvajte, tie pove}e ne se pratenici. Nivniot narod u{te edna{ ne gi

izbra. Samiot elektorat ne gi izbra niv.

Zatoa, jas se nadevam deka na krajot od ovaa debata poleka, poleka, }e se

orientirame tamu kade {to treba da se dvi`ime. Sekoja institucija da ja izvr{i

svojata rabota na profesionalen na~in, po mo`nost na poprofesionalen na~in,

imaj}i gi predvid site ovie sugetii i na gra|anite da im go vratime mirot, na eden

na~in da im dademe mo`nost tie i natamu da baraat od nas mnogu pove}e da se

realiziraat nivnite ekonomski i socijalni proekti i tie da ne gubat mnogu nervi i

energija so nas, baraj}i od nas mnogu pogolema bezbednost, tuku da baraat

realizirawe na proekti {to sme im gi vetile.

Se nadevam deka so mojot nastap i jas pridonesov da imame edno

razdvi`uvawe, edno podobro dvi`ewe imaj}i gi predvid site onie negativni raboti

od strana na vlasta, od pozicijata, od na{a s trana kako poedinci, zna~i da se

nadmineme sebe si, da nadmineme partiski tesnoumija tie se na{i programski

opredelbi, no nie u{te edna{ gi iskrivuvame.

VII/1.-DV/ND

AGRON BUXAKU:

Za replika se javuva gospodinot @arko Karaxoski.

@ARKO KARAXOSKI:

Po~ituvan gospodine Ramadani,

I/41.-

Ne e novina koga ve slu{am od govornica.Navistina zboruvate vo eden takov

stil i sekoga{ ni upatuvate odredeni signali deka treba mnogu da se raboti za

zaedni~kiot `ivot, vo pravec na tolerancija i tn, i seto toa e dobro.

Sega ovde ni upativte edna zabele{ka deka mnogu pove}e treba da storime vo

pravec na ona {to se slu~uva vo Bitola, da odime da razgovarame, bidej}i tamu

albanskata populacija e iritirana od odnosot, kako {to vie ka`avte na ona {to

tamu se slu~uva, spomnavte mali deca i tn.

Me|utoa, jas gospodine Ramadani moram i vas ne{to da vi signaliziram, a toa

e deka ne se samo albancite tie koi se iritiraat, tuku i makedoncite isto taka se

iritiraat so odredeni postapki na albancite i tokmu tuka e problemot za koj ovde

diskutirame.

Jas }e vi poka`am samo edna slika, eve, ako imate prilika da ja vidite,

poznata slika na javnosta. Toa se dve deca so krenata raka i dva prsta vo vid na "V"

koja slika mnogu ~esto se gleda vo RM, isto taka e problem koj vo kontinuitet se

slu~uva kaj albanskata populacija i toa kaj decata. Zna~i toa, isto taka go iritira

makedonskoto naselenie, pa sigurno e apel {to vie ni go upativte da razgovarame, se

odnesuva i na vas, isto taka da razgovarate, osobeno so ovaa mlada populacija, deka

toa {to go pravat ne e vo red.

Isto taka, gospodine Ramadani sakam da ve potsetam i za edna druga rabota.

Imeno makedoncite, isto taka se iritirani koga na teritorija na RM seu{te se vejat

albanski znamiwa. Ne sum slu{nal od vas, pa i od eden albanec ovde da ka`e deka

so svoi razgovori ili so ubeduvawa, da gi ubedi tie lu|e tamu koi vejat albansko

zname, poto~no zname na tu|a dr`ava vo RM, deka toa sepak gi iritira makedonskite

gra|ani zatoa {to toa sepak e zname na tu|a dr`ava. Ajde pomognete vo toj pravec, pa

barajte toga{ analogno deka i makedonecot mo`e ne{to da stori vo kontekst na ona

{to sega ovde diskutirate. Zna~i obostrana e pri~inata. Koga se bara samo od eden

nema rezultati. Treba mnogu da se raboti, prvo vo sopstvenite redovi, posle da se

bara od drugiot.

I/42.-

AGRON BUXAKU:

Za replika se javi gospodinot Mavrovski.

SPIRO MAVROVSKI:

Do po~ituvaniot gospodin Ramadani, bidej}i se zboruva{e za Bitola i bev

spomnat, pa sakam da ka`am edna rabota:

Tenziite {to se sozdavaat vo Bitola, gi sozdava tokmu ovaa koalicija.

Nejzinata nekoordiniranost, nejzinoto nefunkcionirawe gi pravi tokmu tie tenzii

i problemi, a od druga strana se obvinuva opozicijata i tie deca {to izlegle na

ulica ili gra|anite koi gi poddr`uvaat.

Zo{to e seto ova? Eden minister vo Vladata na gospodinot Branko

Crvenkovski da donese odluka za koja ne znae ni toj ni Vladata i od druga strana

seto ova da bide taka manifestirano i da se obvini samo opozicijata koja treba da

razgovara so lu|eto, mislam deka vo najmala raka e nekorektno i deka na toa ne bi

trebalo da se sveduva seta rabota. Jas bi ka`al deka vo Bitola u~at i u~enici na

makedonski jazik i osmoodelenci koi zavr{ile i sega se zapi{ani vo site sredni

u~ili{ta vo gradot i nikoj od niv nema nikakvi problemi. Za sre}a mnogu od niv

bile i moi soo~enici, i denes moi kolegi so koi se gledame, razgovarame, isto kako

{to sme rabotele zaedno vo REK Bitola i vo drugite sektori vo gradot Bitola.

Zna~i ako rabotime na integracija a na toa treba da rabotime celo vreme. Site ovie

odluki {to se nosat se ~ista segregacija. Zna~i oddeluvawe na lu|eto i

eliminirawe od ponatamo{niot `ivot vo gradot Bitola i vo RM. Mislam deka toa

ne treba da se slu~i zatoa {to dobrite u~enici seto toa go pravat i vo makedonskite

paralelki.

Toa deka ovaa koalicija ne funkcionira, potvrduvaat i poslednite vesti od

Bi-Bi-Si, koga vo samata Vlada se bara pomo{ od nadvore{en faktor za da gi re{i

problemite, a nie ovde razgovarame ve}e tret ili ~etvrti den za tie problemi koj

{to nekoj tuka ne mo`e da gi znae i ne uveruva deka vladeeweto na ovaa koalcija e

I/43.-

vo red i deka }e donese rezultati. Kako ne{to mo`e da donese rezultati koga

samite me|u sebe ne funkcionirat. Toa ne e marketing. Toa e vistina.

[to ponatamu? Zatoa sme gospoda ovde da izvle~eme nekoi zaklu~oci i

profesionalno da se zavr{i cela rabota vo interes na site gra|ani na RM, bez

razlika na vera, rasa, pripadnost i pol.

AGRON BUXAKU:

Replika na replika ima gospodinot Ismet Ramadani.

ISMET RAMADANI:

Jas imam odgovori na replikata na dvajcata moi kolegi.

Koga ja po~nav diskusijata znaev deka }e ima i drugo razmisluvawe. Me|utoa,

mo`ebi ne bev dobro razbran. Z

Jas u{te edna{ }e ka`am deka ima nekoi raboti {to nie albancite, pratenici

treba da gi napravime vo onoj del kade {to sme gi dobile glasovite i treba da gi

napravime taka kako {to treba.

Ima nekoi pra{awa koi se obvrska samo na pratenicite makedonci, so samiot

fakt {to elektoratot e takov, kade {to tie deluvaat.

Vo ovoj moment koga mu se obrativ na kolegat Mavrovski, samo go spomnav nego,

me|utoa, toa se odnesuva{e na site pratenici koi doa|aat od Bitola, i od pozicijata

i od opozicijata.

AGRON BUXAKU:

Za zbor se javuva gospodinot Tome Trombev.

TOME TROMBEV:

Po~ituvan potpretsedatele, po~ituvani ministri, dragi kole{ki i kolegi

pratenici,

Jas na po~etokot bi sakal da mu odgovoram na gospodinot Ismet Ramadanivo

odnos na negovata teza {to ja ka`a od parlamentarnata govornica deka Bitola

I/44.-

nikoga{ ne bila zatvoren i ksenofobi~en grad. Bitola sekoga{ bila otvoren i

kosmopolitski grad. Ova {to se slu~i ovie denovi, za `al e poradi gre{nata

zakonska upotreba, od strana na Ministerstvoto za obrazovanie i gre{nite zakonski

principi vrz koi {to se otvori paralelkata. I bitol~ani reagiraa taka kako {to

reagiraa.

Me|utoa denes sme tuka na sednica, po Informacijata za bezbednosnata

sostojba i jas bi sakal da ka`am nekoi moi viduvawa vo vrska so toa.

Pove}eto gra|ani vo dr`avata denes se zagri`eni za svojata bezbednost i

denes mo`eme da debatirame do beskraj, dali Vladata saka ili ne, znae ili ne,

mo`e ili ne, mo`e ama ne saka, saka ama nemo`e, znae ama ne saka i tn. i tn. Potoa

mo`eme da pravime frustrira~ki pres konferencii i na najvulgaren na~in bez

razlika kakov predznak poseduva politi~kata partija, da se obiduvame da

zarabotime po nekoj poen vo javnosta, ili da go podobrime li~niot ili partiskiot

rejting. Denes, bez razlika dali se upateni ili ne, nekoi od, barem naizgled

seriozni politi~ari, najneodgovorno se vpu{taat vo dnevno-politi~ki i najblago

ka`ano diletantski, kvazi bezbednosni analizi i kritiki. Me|utoa press

konferencii i licemerni deklaracii i paroli, ne pomagaat.

Ona {to nedostasuva, za `al, najverojatno od objektivni pri~ini, Vladata ne

uspea da go objasni, da i go poka`e na javnosta i da go potencira, e tokmu razlikata

na dejstvuvaweto na ovaa Vlada od prethodnata, vo dobro poznatite nastani od 2001

godina.

Jas }e se obidam da iznesam svoe vidiuvawe na ovie razliki so akcijata vo

Brest, odgovaraj}i voedno i na nekoi diskusii na opozicijata. Imeno, ovaa vlast, po

prethodno dobro podgotveno me|unarodna poddr{ka po iscrpuvawe na site mo`ni

politi~ki re{enija direktno na terenot so lokalnite politi~ki avtoriteti,

reagira{e kako dr`ava i na sopstvenata teritorija, so legitimni organi, poto~no

vojska i policija, razbi edna od mnogute teroristi~ki ili vooru`eni bandi,

kriminalci, imenuvani spored NATO terminologijata.

I/45.-

Site dobro pametime kako reagira{e minatata Vlada, dali voop{to nekogo

razbi, kade ja dovede dr`avata na me|unaroden plan i tn.

Vo tie momenti koga nekoi od dene{nite opozicioneri besneeja vo nacionalna

histerija, osven {to zagubija kontrola vrz edna tretina od teritorijata, uspeaja da

ja dovedat dr`avata na rabot na me|unarodna izolacija po primerot na Milo{evi}.

Nekoi od minatata vlada zaboravaat deka vo Tanu{evci na po~etokot bea 15

lu|e potoa stanaa 30, a vooru`eniot konflikt go zapo~naa duri 60-tina vooru`eni

pripadnici na denes rasformiranata ONA.

Nekoi od minatata vlada zaboravaa deka se dele{e avtomatsko oru`je bez

nikakva evidencija i nadvor od bilo kakvi zakonski ramki i proceduri, no toga{ toa

se prave{e strogo po nacionalna i partiska osnova. Minatata vlada ne samo {to ne

gi apse{e teroristite, tuku naprotiv, so nekoi od niv trguva{e, a se dogovara{e i za

gradewe na zidovi i drugi gluposti.

Potsetete se na incidentot koga vo zaseda neposredno pred seloto Ara~inovo

be{e izre{etana patrola na MVR vo koja zaginaa trojca pripadnici na MVR.

Potsetete se na Vejce koe nas bitol~ani te{ko ne pogodi so odzemenite mladi

`ivoti. Dali denes postoi konkretno osomni~en storitel. Dali denes istragata e

zatvorena i kakvi se rezultatite od istata.

Za razlika od toga{ MVR za bombite postaveni na selskiot pat vo Sopot, od

koi zaginaa NATO vojnici, uapsi pove}e osomni~eni i za istite se vodi istraga so

dokazen materijal i se ostanato {to e potrebno za da se sprovede postapka {to

zali~uva i prilega na edna dr`ava.

Prethodnata vlada nikoga{ ne reagira{e tuku direktno vletuva{e vo novi i

novi me|upartiski pazarewa, za na krajot od takvoto vulgarno vladeewe da izbie

seriozen etni~ki konflikt so koj se zagrozi opstanokot na na{ata zaedni~ka

tatkovina, zaedni~ka duri i so lu|eto koi denes sakaat da gradat zidovi, sakaat

vojna, ili pak so onie koi jas li~no gi smetam za najopasni, a toa se nekoi od

gra|anite koi smetaat deka treba da sledi vtoro poluvreme.

I/46.-

Ovaa Vlada, bez razlika na u~inokot sepak reagira{e na teroristi~kite,

kriminalnite ili asocijalnite bandi i grupi. Dali treba{e, kako i koga treba{e e

predmet na ekspertska diskusija. No, ona {to e najva`no, dr`avata reagira{e.

Koalicionata raspravija na SDSM i DUI, dokolku se gleda partiskiot

interes, e {tetna sostojba, no za dr`avata e ~ekor napred, gledano od pozicija koja

ja nasledi od prethodnata vlast. DUI i SDSM ne se raspravaat za toa dali trebalo

da se reagira ili ne. Vo toa sme edinstveni. Koalicionite partneri debatiraat za

nijansi i na~ini na re{avawe na vakvite krizni sostojbi.

Dodeka se slu~uva{e zaguba na dr`aven integritet i teritorija VMRO-DPMNE

i DPA prodavaa fabriki, dodeluvaa koncesii,nabavuvaa avioni i tenkovi i

normalno se podgotvuvaa ne da ja branat dr`avata tuku da ja podelat.

Vtor va`en segment na akcijata koja se izvede vo atarot na selata Brest e

faktot deka ne zagina nitu eden civil, nitu pak nekoj pripadnik na bezbednosnite

sili za razlika od nastanite vo koi zaginaa vo klasi~ni zasedi golem broj na

policajci i vojnici rakovodeni od katastrofalnoto ministiruvawe na Qube

Bo{koski.

Tret va`en moment koj pred javnosta treba dopolnitelno da se potencira e

{to so ovaa akcija ne se sru{i nitu edna semejna ku}a niti edno u~ili{te, ili

verski objekt.

Seriozen napredok i dokaz deka ovaa vlast e seriozna e faktot {to

policijata napadna legitimni celi. To~no se znae kogo, kade i koga policijata se

obidela da go li{i od sloboda za da odgovara pred zakonite na ovaa dr`ava.

Se postavuva pra{aweto, dali treba{e pobrzo, me|utoa, za da se dade

odgovorot se postavuva i dopolnitelnoto pra{awe. Dali treba{e da se reagira, bez

izgradena me|unarodna pozicija so rizik {tetite da bidat daleku pogolemi ili pak

po pametot na opozicijata da se sru{e{e celo selo, da se zapalea desetici semejni

ku}i ili da se zapaleja verski objekti kako vo sli~ni krizni momenti vo tekot na

tekovnata 2001 godina.

I/47.-

Zatoa, potrebno e mnogu pove}e vnimanie i trezvenost od site nas prisutni vo

Parlamentot no pred se i od ministerot Hari Kostov, vo spravuvaweto so vakvite

zategnati i za bezbednosta rizi~ni situacii.Go razbirams pritisokot koj se vr{i

vrz ministerot za vnatre{ni raboti, no toj ne smee da dozvoli nekoi novinari ili

nekolku nezreli opozicioneri da go otrgnuvaat od serioznosta koja ja ima poka`ano

i doka`ano. Dali nekoj e kriminalec ili ne, ili dali e amnestiran ili pak dali

seu{te obvinet e problem pred se na sistemot i dr`avata pa duri potoa na SDSM

ili bilo koja partija, a u{te pomalku na bilo koj politi~ar zasebno. Koga se raboti

za bezbednosniot sistem, zaboravete go DPMNE i SDSM, DUI i DPA, toga{ se raboti

za temelot, za integritetot na ovaa dr`ava i toga{ se najneophodni konkretni i

brzi predlozi i pred se poddr{ka za re{avawe na problemite.

Voedno, sakam da istaknam deka e potrebno da se nadgradi postojniot sistem

na bezbednost so {to bi se podgotvila posebna strategija za prevencija od vidni

teroristi~ki ili bilo kakvi vooru`eni krizi vo Republika Makedonija.

Denes, Republika Makedonija e dr`ava vo koja `iveat mnogu etni~ki

zaednici, razli~ni po kultura, tradicija i obi~aj i od tie pri~ini vakvata

prevencija e stolb na stabilnosta i idninata na ovaa dr`ava. Nie sme tuka odbrani

120 pratenici, sa da gi pretstavuvame dvata milioni gra|ani. Potrebno e jasno i

glasno da gi ras~istuvame problemite pa ako tie se kompleksni i zaradi toa ne

mo`at brzo da se ras~istuvaat sostojbite barem jasno da gi definirame problemite,

izvorite na tie problemi i da se podgotvime zaedni~ki, pred se, efikasno da gi

re{avame. Site nie ovde vo Makedonskiot Parlament sme dol`ni da rabotime i da

pomogneme gra|anite na ovaa dr`ava da `iveat podobro ili barem kolku mo`e denes

da se ka`e podobro, no sepak mislam deka bez razlika koj od koja prateni~ka lista

doa|a ili etni~ka zaednica seedno, nie pratenicite site do posleden sme obvrzani

namesto {to gi pani~ime i pla{ime gra|anite da se obideme da im dademe tolku

neophodnata doverba i nade`.

I/48.-

VIII/1.- RD/ML

TOME TROMBEV: (prodol`enie)

No zatoa e potrebno mnogu rabota, hrabrost, znaewe, serioznost i maksimalna

odgovornost. Kone~no, nie pratenicite site do posleden za ta sme izbrani i za toa

ovoj narod sekoj prvi ni gi deli platite.

AGRON BUXAKU:

Za proceduralno se javuva gospodinot @arko Karaxoski.

@ARKO KARAXOSKI:

Gospodine potpretsedatele, vo imeto na prateni~kata grupa na VMRO-DPMNE,

baram polovina ~as pauza do 13 ~asot, zaradi dopolnitelni konsultaci, osobeno po

izlagaweto na gospodinot Tome Trombev.

AGRON BUXAKU:

Objavuvam pauza do 13 ~asot.

(Po pauzata prodol`uva so pretsedavawe gospodinot Nikola Popovski,

pretsedatel na Sobraniet).

NIKOLA POPOVSKI:

I/49.-

Ve molam da prodol`ime so rasprava.

Gospodinot Karaxoski bara proceduralno.

@ARKO KARAXOSKI:

Po~ituvan pretsedatele dozvolete mi da objasnam zo{to pobaravme pauza.

Kolegi pratenici, po~ituvani pretstavnici na Vlada.

Pobaravme pauza za da go izneseme sledniot stav, poto~no mora{e da se

navratime u{te edna{ na ona za {to voop{to deneska se raspravavme.

Mora da potenciram deka na{ata namera kako prateni~ka grupa be{e

blagorodna, nie sakavme da inicirame edna rasprava, kako javnosta bi se zapoznala

so bezbednosnata sostojba vo Republika Makedonija.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodinot Karaxoski kako predlaga~bara zbor.

@ARKO KARAXOSKI:

Zna~i celta ni be{e blagorodna, sakavme javnosta da se zapoznae so

bezbednosnata sostojba, bidej}i i vaka i onaka ova e prv slu~aj taka Sobranieto da

diskutira po takva tema. Nie, vo sekoj slu~aj, kako partija koja pripa|ame na

opozicijata go smetavme i go pofalivme i sega go smetame kako dobar gest {to

Vladata prifati i dostavi edna takva informacija nie ovde da razgovarame i da

otvorime rasprava po odnos na bezbednosnata sostojba vo Republika Makedonija.

Isto taka, Vladata ne informira i pismeno so se ona {to e sodr`ano, vo

kontekst na ona {to se pravi i mora da vi ka`am, da potenciram deka na{iot

pristap od po~etok pa do sega be{e konstruktiven. Nie sakame da pomogneme i od toa

ne begame. Kolku mo`eme i kako mo`eme da pomogneme, smetam deka nekoi od

pretstavnicite na Vladata, osobeno ovie dvajca ministri koi {to gi gledam, mislam

deka ja sfatija porakata koja {to sakame da ja upatime. No za `al, mnogumina od

I/50.-

pratenicite, osobeno na parlamentarnoto mnozinstvo, o~igledno ne ja sfatija

porakata, a toa najmnogu se odnesuva na gospodinot Trombev. Edno da potenciram

kako predlaga~ golku gospodine Trombev, a i sli~ni pratenici na gospodinot

Trombev, kolku god da sakate da ne imputirate, se ona {to se slu~uvalo i kako se

slu~uvalo, treba da ne zaboravite edna rabota: deka 15 septemvri e pominat, deka

Vladata edna godina ve}e raboti, deka se ona {to ni se slu~uva sega nikoj drug ne

mo`e da bide odgovoren, osven Vladata. Zna~i ne mo`e da bide vinovna opozicijata

vo nikoj slu~aj. Treba da go prifatite i faktot deka opozicijata dava pridones, nie

dadovme maksimalna poddr{ka na Vladata i toa se gleda i preku na{ite nastapi i

preku presovite {to gi davame, ka`avme deka treba da se spravi so seta ovaa

sostojba, deka nie }e dademe maksimalna poddr{ka. Edinstveno {to baravme toa bea

re{itelni akcii. No da ne zaboravime, u{te edna{ }e potenciram odgovornosta ne

le`i apsolutno na opozicijata, tuku isklu~ivo na Vladata. Za se ona {to se slu~uva

i se {to }e se slu~i vo idnina. No prema toa, nie ovde nekoj saka{e da ka`e deka

VMRO-DPMNE saka da pravi politi~ki marketing i zaradi toa insistira{e da bide

raspravata javna. Samo da ve potsetam deka vo momentot koga treba{e da se glasa

nema{e dvotretinsko mnozinstvo, taka da pratenicite nitu mo`ea da se izjasnat,

dali sednicata }e bide javna ili zatvorena. Me|utoa, nezavisno na seto toa smetam

deka gra|anite preku ovaa sednica slu{naa razni nastapi, bez razlika na site ovie

avodi {to gi iznesuvavte gospodine Trombev, nie }e go zadr`ime na{iot

konstruktiven priod za ovaa rabota i na~inot na koj {to nastapuvame. Zna~i, nema

da nasedneme na provokacii, nema da se zanimavame so toa {to bilo, }e se

zanimavame so ona {to sega e i {to mo`e da sledi. Samo kaj vas zagri`uva edna

rabota. Ako posle inspirativniot nastap na gospodinot Bu~kovski vo petokot koga

nastapi, dade odredeni signali kako treba da se razmisluva i kako treba da

prodol`i diskusijata. Jas ne znam sega koj ja pretstavuva Vladata. Fakti~ki, koj ja

pretstavuva va{ata politi~ka partija. Vie iznesuvate sosema podrugi raboti od ona

{to iznesuva{e gospodinot Bu~kovski. Ako cenite deka treba da se ispotemame

I/51.-

ovdeka i da se ispokarame za odredeni tezi, koi ne dr`at, taka daleku ne odime.

Nie vaka ili onaka mora da postigneme eden nacionalen konsenzus koga stanuva zbor

za bezbednosnata situacija vo Republika Makedonija. Vo taa nasoka i gospodinot

Bu~kovski zboruva{e. Sega vie ne go ru{ite toj pravec nie {to go zazedovme, go

ru{ite negoviot. Mislam ona {to se zboruva{e od ime na Vladata. Zatoa gospodine

Trombev, a i sli~ni na gospodinot Trombev jas samo bi apeliral kako predlaga~,

dajte da zboruvame so argumenti, dajte da zboruvae vo eden konstruktiven period,

mo`eme li da pomogneme vo razre{uvawe na ovaa sostojba, ili ne mo`eme. So

obvinuvaweto na opozicijata ne postignuvate ni{to. ]e ka`eme ponatamu, seta

odgovornost le`i na Vladata i ni{to drugo ne mo`e da bide poinaku. Bez razlika

dali }e imame uspeh ili neuspeh. Odgovornosta se znae kade e. Tolku od mene.

NIKOLA POPOVSKI:

Blagodaram. Gospo|a Bikovska.

Na kogo replika?

Mislev deka vo ime na site nastapi @arko. Dobro }e vi dadam.

Gospodin replika na Karaxoski.

TOME TROMBEV:

Jas nemam iluzii deka odgovornosta vo ovoj period od 15 septemvri, poto~no

od 1 noemvri minatata godina ja nosi ovaa Vlada, a normalno i koalicijata koja {to

ja sostavuva. Me|utoa jas ka`av svoe viduvawe za dobrite strani vo odnos na

sega{noto deluvaweto vo voenata akcija po Brest. Ka`av kako treba da se deluva,

deka ne treba da se ru{at objekti, deka sepak vo ovaa akcina nema{e ubieni

policiajci i ~lenovi od bezbednosnite sili i isto taka ka`av deka celata akcija

be{e poddr`ana od Me|unarodnata zaednica.

Vi blagodaram.

I/52.-

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodin Mavrovski replika na Trombev.

SPIRO MAVROVSKI:

Bi sakal vaka, po{to se iznesoa dosta nevistini od gospodinot Trombev, kogo

go cenam, mislam deka nekoi raboti se zaboravaat i toa deka SDSM 2001 godina

be{e vo vlasta, deka sega{niot minister za odbrana be{e i toga{en minister za

odbrana a DUI be{e katalizator za taa vojna od 2001 godina.

Se spomna Vejce i ka`avte deka bitol~ani nema da go zaboravat, no bitol~ani

nema da zaboravat i ne{to drugo, deka koga se slu~i Vejce, ONA ja prevzede

odgovornosta za ubistvoto. Toa bitol~ani nikoj pat nema da go zaboravat, a ONA

posle kako politi~ko krilo DUI e sega so nas i vo vlasta. Zna~i bitol~ani toa

sigurno nema da go zaboravat. Ona {to ka`uvavte deka se kupuvani avioni i tenkovi

za da se prodade dr`avata, mislam voop{to ne dr`i zatoa {to ako ostanevme na ona

{to SDS go napravi i go predade celo oru`je na biv{ata JNA toga{ i ja gradevme taa

oaza na mirot vidovme do kade }e ne dovede{e, vojnicite }e ostane so M 48 pu{ki.

Isto se ka`a deka vooru`uvaweto bilo partiski od biv{iot minister Qube

Bo{kovski. Jas sega ne gledam deka VMRO-DPMNE e na nekoi slobodni teritorii i

puka po vlasta, {to se slu~uva vie podobro znaete od mene i poslednoto izjavata na

gospodinot Dobrev deka po site politi~ki dogovarawa i mo`ni razgovori se

reagira{e so intervencija vo Brest. Jas znam deka prethodniot den bea pu{teni

pratenicite na DUI vo tie mesta da pregovaraat, zna~i nekoja koordinacija

pogolema nema{e, za {to izvestuvaat i site stranski i doma{ni izvestuva~i, a nie

ja dadovme va{ata poddr{ka za taa akcija maksimalno za razlika od vas koga se

slu~uvaa vakvi i sli~ni situacii, koga povikuvavte na uli~ni demonstracii i

ru{ewe na vlasta po nasilen pat. Zatoa gospoda i ovaa sednica e vo interes, ne

povikuame nikomu da se ru{i, tuku vo interes da najdeme eden zaedni~ki jazik i da

go obezbedime mirot na gra|anite vo Republika Makedonija.

I/53.-

Blagodaram gospodine pretsedatele.

NIKOLA POPOVSKI:

Blagodaram, gospo|a Bikovska za diskusija.

NATA[A BIKOVSKA:

Po~ituvan pretsedatele, po~ituvani ministri, po~ituvani kolegi pratenici,

Posle sogledaniot tek na sednicata odlu~iv da pripremam eden kratok

komentar, koj se nadevam }e go zadr`i va{eto vnimanie bidej}i cenam e so pomalku

poinakva sodr`ina od dosega{nite.

^len sum na Komisijata za odbrana i bezbednost kade ministrite za odbrana i

bezbednost go prezentiraat se ona {to e najaktuelno od ovaa sfera, po~nuvaj}i od

donesuvawe programi, izve{tai i informacii do prezentirawe na doverlivi

informacii, snimki i sl. Seto toa zaedno so Informacijata za bezbednosnata

sostojba od juli 2003 godina dostavena od Ministerstvoto za vnatre{ni raboti go

sledam so osoben interes kako i site odgovori na prateni~ki pra{awa od odbranata

i bezbednosta i neodamna dostavenata Informacija za bezbednosnata sostojba vo

Republika Makedonija, dostavena od pratenicite na VMRO-DPMNE. Li~no o~ekuvav

deka posle konciznoto izlagawe na Informacijata od strana na ovlasteniot

predlaga~, deka ministrite }e bidat obleani so najaktuelnite pra{awa a }e

vozvratat so odgovori koi i nie i celokupnata makedonska javnost sekako gi o~ekuva.

Po~ituvani pratenici,

Fakt e deka konfliktot zavr{i so Ramkovniot dogovor od Ohrid, odnosno toa

e dokument koj donese mir. Ovaa Vlada zaedno so Parlamentot se izjasni za

sproveduvawe i neodlo`na implementacija na Ramkovniot dogovor, no pred se i nad

I/54.-

se nepovreduvaj}i gi osnovnite principi. Iako ministerot za bezbednost gi

potencira{e ovie principi, no ne gi slu{nav od nitu eden od pratenicite, }e mi

dozvolite povtorno da gi potenciram bidej}i li~no smetam deka se najbitni.

Pod prvo, celosno i bezuslovno otfrlawe na nasilstvoto.

Pod vtoro, gradewe na unitarna dr`ava ~ii suverenitet i integritet na

dr`avata se nepovredlivi kako i

Treto, so~uvuvawe na me|uetni~kiot so`ivot, razbirawe i doverba.

No fakt e po~ituvani pratenici deka gra|anite na Republika Makedonija se

mnogu malku informirani za su{tinata na Ramkovniot dogovor, a toa ja zgolemuva

mo`nosta za etnopoliti~ka manipulacija i zatoa nekoi grupacii so kriminalna

motivacija svoite kriminalni aktivnosti gi prikrivaat so nekakvo ~lenstvo vo

organizacija koja e nezadovolna od navodno nesproveduvawe na Ramkovniot dogovor.

A na nas politi~arite ni e sosema jasno deka postkonfliktniot period e izvonredno

te`ok, bara vnimatelno ~ekorewe, promisleni akcii, no i dovolno trpenie. A se {to

e na teret na na{ite ple}i mora najseriozno da go odrabotime. Makedonija nema

drug izlez od samata da si pomogne sebesi i nemame pravo nitu mandat da se me{ame

vo profesionalizmot na bezbednosnite organi.

Republika Makedonija mora da opstoi na svoite cvrsto opredeleni zacrtani

kako prioriteti od ovaa garnitura, opredelbi, se izvinuvam. Sproveduvawe na

Ramkovniot dogovor od Ohrid. Postignuvawe na celosna bezbednost i ekonomski

razvoj, vospostavuvawe sistem na vladeewe na pravoto i neodlo`na borba protiv

korupcijata i kriminalot. Unapreduvawe na sorabotkata so Me|unarodnite

finansiski organizacii i sozdavawe uslovi za realizacija na evroatlantska

integracija. I tokmu ovde po~ituvani pratenici }e ja prenesam porakata od NATO

kade neodamna prestojuva{e Komisijata za odbrana i bezbednost vo poln sostav,

kade ni be{e prezentirana NATO slika i NATO pogled za site slu~uvawea vo i

okolu Makedonija.

I/55.-

Citiram: Site nie vo NATO go delime misleweto deka va{ata zemja otide

mnogu napred. Va{ata zemja sigurni sme }e opstoi na kursot za evroatlantska

integracija, se razbira NATO ne mo`e da demonstrira demokratska zemja. Samite

vie treba da postignete ona {to i dolikua na edna demokratska zemja. Reformite

mora da se ostvarat, a vie ste na dobar pat. Vie odite vo toj pravec, osobeno

poslednite dve godini. Ve molam demonstrirajte ja va{ata sposobnost deka mo`ete

da rakovodite so sopstveniste sostojbi. Zavr{en citat.

Eden od uslovite za na{eto ~lenstvo vo NATO e tokmu kako {to tie velat

bezbednosna i stabilna Makedonija vo regionot, za {to ni pora~aa deka mo`eme da

bideme primer, deka na Balkanot o`e da se `ivee vo mir i prosperitet, a Republika

Makedonija da ja ima vode~kata uloga na Balkanot za zadr`uvawe na mirot.

Po~ituvani pratenici, se nadevam deka ona {to go iznesov zaslu`uvame site

da go znaeme zatoa {to odgovornosta za bezbednosta na Makedonija ja nosime

podednakvo site vo ovoj zakonodaven dom.

I za kraj, da doka`am i poka`am deka po ova najosetlivo pra{awe ne treba da

se dvoime po nikoi osnovi, dozvolete mi pred da zavr{am so mojata diskusija, da

poso~am misli na gospodin Slobodan ^a{ule, {to neodamna gi pro~ita. Zna~i, ako ja

zatvorime kapijata na organiziraniot kriminal, ako na na{ite politi~ki dr`avni

odnosi im pridodademe kooperativnost a ne delba i strav, ako od niv napravime

oblik na sorabotka koj }e vodi smetka za site na{i osobenosti a }e ni nosi

prosperitet onaka kako {to Evropa toa go ~ini deneska, toga{ vo takvi uslovi }e

sozdademe nov Balkan koj }e bide region na ekonomski prosperitet, niz integracija

vo koj }e nema ve}e mesto za 19-vekovno dr`avotvorewe i vojni, za doka`uvawe na

na{ata atomizirana samobitnost. Toga{ NATO i Evropskata Unija i formalno i

fakti~ki }e bidat na{a stvarnost. Zavr{en citat.

Po~ituvani kolegi, ve molam da gi ostavime instituciite na sistemot

odgovorni za odbranata i bezbednosta da ja rabotat svojata rabota profesionalno

bez na{ite poddr{ki, ohrabruvawa i ograduvawa. A nie kako pratenici najodgovorno

I/56.-

da go dademe svojot udel i site zaedno da doprineseme Makedonija {to poskoro da

se najde pod za{titniot ~ador na NATO i da bideme del od evropskoto semejstvo.

Gra|anite na Republika Makedonija zaslu`uvaat bezbedna, stabilna i

prosperitetna dr`ava.

Vi blagodaram.

NIKOLA POPOVSKI:

Vi blagodaram.

Gospodin Zamir Dika.

ZMIR DIKA:

Vi blagodaram gospodine pretsedatele, po~ituvani kolegi, gospodine

ministre,

Deneska diskutirame okolu edna informacija, koja {to doa|a od grupa

pratenici vo odnos na bezbednosta na Makedonija.

Mislam deka be{e krajno vreme posle ovie site nastani {to se slu~ija ovie

godini i tragedii, kade vo me|uvreme imavme i `rtvi, da otvorime edna vaka

op{irna debata, so cel da objasnime {to se slu~uva.

Fakti~ki, li~no o~ekuvav deka Vladata }e bide taa koja }e pokrene

inicijativa za edna op{irna debata, so cel, najprvo, na eden transparenten na~in da

objasni kako ja gleda situacijata, merkite koi gi ima prevzemeno i na krajot da gi

islu{a mislewata na pretstavnicite na narodot, so edinstvena cel da prezemame

zaedni~ka odgovornost i da iznajdeme koj e najbezbolniot pat i najbrziot pat za

podobruvawe na bezbednosnata situacija vo Republika Makedonija.

Za `al, izgleda deka Vladata i ne ni ima{e namera da podnese smetka pred

narodot na Republika Makedonija. IX/1.-JM/OM

I/57.-

ZAMIR DIKA: (Prodol`enie)

Izgleda so edna tipi~na tvrdoglavost gi ignorira{e glasovite koi stanuvaa sé posilni, koi sakaa da

signaliziraat deka procesite zaostanale od sekoj aspekt. Taka {to ovaa inicijativa od strana na

pratenicite transparantno da se razgovara za ova pra{awe koe ja stava pod pra{awe idninata na zemjata

mo`ebi taa }e ja razbudi Vladata da gi zeme vo predvid i drugite razmisluvawa i da ja podobri svojata

rabota.

Mo`am da definiram dva pristapi kon situacijata. Prviot e pristapot na Vladata. I vtoriot e onoj

na pratenicite koi pripa|aat na mnozinstvoto, parlamentarnoto mnozinstvo koe situacijata ja procenuva

preku sekojdnevnata politika so adhok pristap okolu problemite koi se pojavuvaat sekojdnevno i niv gi

definira kako devijacija na poedinci, odnosno kako neprijateli na Vladata. Ovoj na~in na analiza i

definirawe na kriznite situacii {to se pojavuvaat sekojdnevno, normalno proizveduvaat i reakcii od

strana na Vladata vo odnos na ovie krizi predvodeni od ovoj na~in na razmisluvawe i pristap i sega gi

imame poradi toa ovie nedozvolivi posledici i `rtvi vo lu|e. Moja procenka e deka ovoj pristap e mnogu

pogre{en i rizi~en. Zna~i, Vladata go ima izbrano patot na spravuvawe so posledicite i izbegnuva {to e

nedozvolivo za edna Vlada da se zanimava, zna~i izbegnuva da se zanimava so pri~inata, zo{to se

slu~uvaat ovie krizi koi sega ve}e go zagrozuvaat normalnoto funkcionirawe na instituciite. Tokmu na

ova bi sakal da gi fokusiram moite razmisluvawa i }e ostanam so nade` deka mo`ebi ovoj pat onie {to

ja vodat dr`avata }e se razbudat, }e se krenat nad nivnite tesnopartiski interesi i li~nata blagosostojba

{to ja dobile so vleguvawe vo vlasta i }e se soo~at so ovie su{testveni od `ivotno zna~ewe pra{awa za

narodot. Koj e pristapot na Vladata? So cel da ne zvu~i deka seto ona {to go veli opozicijata e

zastareno, }e se obidam vo ovaa moja diskusija da go analiziram pristapot na ministerot za vnatre{ni

raboti i za odbrana. Ova se razbira ne im pripa|a samo na niv, tuku e stav najverojatno na celata Vlada.

Zna~i, da ne me razberete pogre{no deka ova e li~no. Ministerot za vnatre{ni raboti vo svojata izjava

re~e deka opozicijata go nema pro~itano Ramkovniot dogovor i deka istiot se sproveduva od strana na

sega{nata Vlada. Potoa g-dinot minister gi pro~ita osnovnite na~ela od Ramkovniot dogovor. Tie

osnovni na~ela se: nekoristewe na nasilstvo, suverenosta na celata teritorija na Republika Makedonija

, vra}awe na doverbata i t.n. Na prvo mesto bi sakal da go potsetam g-dinot minister, `alam {to toj ne e

I/58.-

tuka vo salata, deka ovie se na~ela, a ne normi. Dali toj se zapra{al g-dinot minister nekoga{ deka

mo`ebi ovie na~ela i normi ne se realiziraat, deka ovie celi ne se realiziraat tokmu zatoa {to ne se

implementira toa {to pretstavuva normativen del. Dali nekoga{ ste se zapra{ale deka mo`ebi ne se

postignuva lojalnosta, celosnata suverenost i mirot tokmu zatoa {to ima golemi nedostatoci pri

implementacijata na normativnito del na Ramkovniot dogovor.

Drugiot pristap koj {to ne sakam da veruvam e deka sakaat da gi objavat za vinovni site koi ne

se zadovolni, celiot narod zo{to ne ja razbira ovaa Vlada koja {to go implementira Ramkovniot

dogovor. Se nadevam deka e prvoto, deka pristapot e pogre{en. Toa zna~i deka ima nade`, deka

Vladata mo`e da go smeni pristapot posle ovie diskusii i toa {to go veli ovaa opozicija.

]e govoram malku okolu toa i kolku ne se po~ituva Ramkovniot dogovor, vrz osnova na fakti }e

pro~itam nekoi delovi od Ramkovniot dogovor. ]e po~nam direkno so resorot na MVR, da vidime

kolku toj go ima implementirano Ramkovniot dogovor.

To~kata 4 od Aneksot-B na Ramkovniot dogovor veli: Pred da zavr{i mandatot na sostavot ,

prethodniot sostav na Parlamentot, zna~i do 2002 treba da se usvojat procedurite koi bea vpro~em

usvoeni pred na{iot mandat koi }e obezbedat sekoj {ef na policijata da bide izbran od strana na Sovetot

na op{tinata. Toa e to~kata 4 od Ramkovniot dogovor.Istata to~ka se spomenuva i vo to~ka 3 {to veli

deka , so cel da se obezbedi policijata da bide svesna i odgovorna za potrebite i interesite na lokalnoto

naselenie, lokalnite {efovi na policijata }e gi izbiraat ~lenovite na op{tinata, od op{tinskite spisoci i t.n.

Gospodinot minsiter e ve}e edna godina na vlast na ovaa pozicija, na ova mesto. Da mi ka`e kolku

{efovite na policiite se postaveni po~ituvajki ja ovaa mnogu ednostavna norma od Ramkovniot

dogovor. Kolku {efovi na policii se postaveni vrz osnova na Ramkovniot dogovor. Da vi ka`am jas.

Nieden. Poslednata godina nieden. Zna~i, toa e fakt. Fakt e deka ministerot za vnatre{ni raboti ne go

po~ituva Ramkovniot dogovor. Ova e edno mnogu zna~ajno pra{awe,. postavuvaweto na {efovite na

policijata od samata lokalna zaednica. Zo{to e napraveno toa taka? Toa e napraveno so cel koga

{efovite na policijata }e bidat izbrani od op{tinskite soveti, toga{ }e se zgolemi i doverbata na

gra|anite vo odnos na bezbednosnite sili. Sega vie ste prviot, edinstvenito koj {to nemate doverba vo

ovie lokalni vlasti, a barate vie doverba od nas i ne obvinuvate deka ne go po~ituvame Ramkovniot

dogovor, ve molam, ili mo`ebi da odime do kraj. Mo`ebi e pri~inata dek anajgolemito del na

I/59.-

op{tinskite vlasti gi dr`i DPA, a gi ima i VMRO. Mo`ebi vie na toj na~in vr{ite edna selekcija. Va{a

sopstvena selekcija zaedno so koalicioniot partner, so cel da ne ja implementirate ovaa zna~ajna to~ka,

samo zatoa {to {efovite na policija koi se postavuvaat zaedno so ministerot za vnatre{ni raboti, da ne ja

zloupotrebat ovaa mo} i da ja zemat situacijata vo svoi race. Zna~i vie ste tie koi {to nemaat doverba

kon lokalnite vlasti odnosno kon opozicijata. I neznam toga{ kako mo`ete da barate odgovornost od

istata opozicija.

Eve u{te eden drug slu~aj kade ne se po~ituva Ramkovniot dogovor. Toa e to~kata 1 od

Aneks-B koj veli Parlamentot vo rok od 45 dena da imate predvid deka usvoen e Ramkovniot dogovor

na 13 avgust 2001 godina. Zna~i posle 45 dena }e se donese zakonot, revidiraniot zakon za lokalnata

samouprava i toj Zakon be{e donesen so malo zadocnuvawe vo tekot na na{iot mandat.

Vtorata to~ka veli deka Parlamentot do krajot na mandatot odnosno do sredinata na 2002

godina }e go donese zakonot za finansirawe na lokalnata samouprava. Zna~i ova a deciden na~in go

tolkuvam Ramkovniot dogovor. Kade e zakonot za finansirawe na lokalnata samouprava. Seu{te se

govori za nego. Izgledite za donesuvawe na toj zakon se nekade idnata godina. Znaete li vie kolku e

zna~ajno da se po~ituva ovaa to~ka od Ramkovniot dogovor, da se zabrza procesot i da napravite edna

fiskalna decentralizacija, so koja tie op{tini posebno koi bile izgoreni od vojnata da mo`at da

upravuvaat sami so svoite sredstva i da se sredat samite sebe. Zo{to ne ste ja sprovele ovaa to~ka od

Ramkovniot dogovor, koja e mnogu jasna i decidna. Taka pi{uva tuka. Ili pak mo`ebi sakate i

ponatamu da prodol`ite da vr{ite centralna kontrola vrz sredstvata koi gi delat ovie op{tini i vie da

odredite kade }e disponirate so tie pari vo odnos na izgradba na infrastrukturata, nezavisno od profitot

koj {to }e go izvle~at politi~ki, dokolku smetate.

Ramkovniot dogovor gospodine minsitre vo to~kata 3 veli: Sobranieto do krajot na 2002

godina }e go donese zakonot za teritorijalna podelba vrz osnova na popisot. Nikoj ne znae, nitu

instituciite ne znaat koga }e proizlezat i izgleda i teritorijalnata podelba , dokolku dojde posle

rezultatite od popisot, toa }e bide nekade vo sredinata na idnata godina, zna~i ima dve godini pra{awa

koi ne se implementiraat. Vie ve}e edna godina ste na vlast, gi imate site instrumenti i mehanizmi za

da go implementirate toa , ne go pravite. Mnogu dobro se se}avam na edna re~enica g-dinot

Crvenkovski koj {to re~e vo tekot na izborite. Go citiram veli: "nie sme svesni deka ovaa Vlada e

I/60.-

izbrana posle krizata, nema mnogu vreme, deka naselenieto nema da ni dade mnogu vreme za da gi

sproveduvame i da se odnesuvame na lagoden na~in. Me|utoa, nie sme svesni deka trebalo mnogu

pove}e da se napravi za da se sredat ovie pra{awa koi }e dovedat do stabilnost.

To~kata 6, 2 od Ramkovniot dogovor veli: dr`avata treba da obezbedi finansirawe za visokoto

obrazovanie na jazikot na naselenieto koi pretstavuvaat nad 20% od naselenieto vo Makedonija i toa

vrz osnov na posebni dogovori. Da vidime sega kolku e implementiran Ramkovniot dogovor vo odnos

na ovaa to~ka 6, 2. So Buxetot od 2002 i 2003 godina sredstvata odeleni za visoko obrazovanie se

otprilika 80 milioni evra. Zna~i, 80 milioni evra od ovie dva buxeta bile odvoeni za visokoto

obrazovanie na Republika Makedonija . Ka`ete mi dosega dali eden denar e daden za visokoto

obrazovanie na albanski jazik. Tuka bi gi isklu~il , zna~i toa {to e dadeno za Pedago{kiot fakultet i za

odreden broj studenti koi studiraat na Skopskito univerzitet. Zna~i, imajki predvid deka ovaa to~ka ja

obvrzuva Vladata da dava sredstva za visokoto obrazovanie na albanski jazik. Zna~i, koja e pri~inata

{to ne go po~ituvate ova? Ne mo`e da se vadite so toa deka albancite nemale visoko obrazovanei, ne

sme imale kade da gi nosime parite. Ne e vistina. Site znaete deka postoi Univerzitetot na Jugoisto~na

Evropa kade u~at okolu 3000 studenti ~ii {to roditeli pla}aat danoci. Isto taka, na Tetovskito

univerzitet ima iljadnici studenti. Ste imale stotici formi i mo`nosti da im pomognete na tie lu|e so

sredstva od Buxetot, zatoa {to tie bea nivni sredstva, a i ministerot vi be{e albanec. Zna~i , ne mo`e da

se ka`e deka ne ste imale mo`nost da gi implementirate. Istot aka, najavite za priznavawe na Tetovskito

univerzitet, re~e deka ovaa Vlada so golem uspeh }e dava 2 milioni evra za Tetovskiot univerzitet. Da

napravime edna presmetka kolku ovaa Vlada go implementira Ramkovniot dogovor vo odnos na ova.

Znaete deka Buxetot za visoko obrazovanie za ovaa godina e nekade 45,4 milioni evra. 2 milioni evra

prestavuvaat 4,4% od Buxetot za visoko obrazovanie. Toa e odvoeno za albancite. Zna~i idnata godina

ne znaeme kade }e odat ovie pari, zatoa {to seu{te nema najava za odvojuvawe na parite. Zna~i ste

imale milost da dadete 4,4% za visokoto obrazovanie na albanski jazik. Normalno deka nema da imate

aplauz za visokoto obrazovanie koe go pravite sega na albanski jazik. Toa e mnogu malku, toa e samo

parcijalno re{enie.

Eve sega u{te eden drug fakt koj {to bi go istaknal so cel da ka`am deka Ramkovniot dogovor ne se

implementira. Dosega govorev za odredeni rokovi na implementacija. Ajde da razgovaram za kvalitetot

I/61.-

na ona {to dosega e doneseno, odnosno implementirano, ili pak delumno implementirano. Da vidime

kako ja tretirate upotrebata na albanskito jazik garantirno so Ustav. Najgolemata gre{ka, odnosno

neoprostiva gre{ka , tuka imam moi zabele{ki i za va{iot koalicionen partner DUI. Zna~i takvata

gre{ka be{e napravena vo tekot na usvojuvaweto na Zakonot za patni ispravi. Tuka ne be{e vo pra{awe

samo izgledot na ovoj oficijalen dokument. Me|utoa, site PRES konferencii, site amandmani na DPA

vo toa vreme poka`uvaa deka dokolku se prifati da se koristi mehanizmot na konsenzus so cel

albanskiot jazik so ovoj zakon da se tretira kako individualno pravo, a ne kako pravo na albanskiot

narod, od toj moment vie ste go napravile prviot propust na SDSM za tretiraweto na albanskito jazik vo

idnina. Se slu~i prviot paradoks. Jas mislam za `al deka SDSM be{e sosema svesna deka so eden

takov paradoks }e dobie pravo da gi relativizira, da gi prepolovuva so natamo{ni pazarewa pravata na

albancite. Mo`ebi SDSM misle{e deka }e osvoi nekoi politi~ki poeni pri makedonskito elektorat.

Me|utoa, veruvajte deka dolgoro~no toa e navistina uni{tuva~ko , takviot stav na potcenuvawe na

koalicioniot partner i potcenuvawe na tendenciite na albancite za da bidat ednakvi vo ovaa dr`ava.

Gospodine minsiter {to e toa {to nie go barame i kako nie go tolkuvame ustavniot amandman

za upotreba na albanskito jazik? Vie se se}avate deka vo tekot na debatata za patni ispravi, nie

podelivme eden dokument koj {to veruvam i vie go zemavte gospodin minister, toa e eden dokument ,

edna diploma od edna Gostivarska gimnazija od 1953 godina kade {to pi{uva{e gore: Republika

Makedonija na albanski jazik, potoa Republika Makedonija na makeodnski jazik i seto drugo be{e na

dvata jazici. Toa e gospodin minsiter toa {to go o~ekuvaat albancite od Ramkovniot dogovor. Tuka

treba da stignete. Zna~i, toa e edno pravo koe nie sme go imale i koe vo tekot na namaluvaweto na

reduktiraweto na pravata na albancite poleka se reguliralo so zakoni, a ne da go interpretirate na rigiden

na~in , da ka`ete, deka eve , decidno tuka pi{uva taka, deka taka treba da se upotrebuva albanskito

jazik. Mnogu gre{ite vo taa nasoka. Nie sme vo edna takva pozicija koga eve, albanskiot pratenik mo`e

da govori na albanski jazik, me|utoa ka`ete im na site gra|ani koi ne slu{aat sega , deka site dokumenti

koi {to nas ni doa|aat na albanskite pratenici, ni doa|aat na makeodnski jazik, site formulari koi ni se

dostavuvaat nas se na makeodnski jazik. Znaete li vie kolku ni e nas te{ko za da debatirame, da

replicirame, da diskutirame, imajki gi pred nas zakonite sekoga{ samo na makedonski jazik. Ne e ova

toa {to se o~ekuva{e od Ramkovniot dogovor, ne e toa takvata ednakvost koja se garantira za upotreba

I/62.-

na albanskito jazik. Duri vizit kartite ne sme vo sostojba da gi napravime na albanski jazik, a da ne

govorime za site drugi formulari i site drugi smetki za voda, za struja koi doa|aat do gra|anite i koi se

samo na eden jazik. Tuka ste trebale da rabotite mnogu pove}e. Znam deka ne vi se dopa|a, me|utoa

treba da slu{ate zatoa {to seto ova pretstavuva izvor na krizata i izvor na seta ovaa na{a dene{na

situacija. Gimnaziskata diploma im ja podelivme na site , toa e eden standard, toa postoelo , toa e fakt.

Da ne govoram za delot od Ramkovniot dogovor g-dine minister, dosega treba{e ve}e deset pati

da go donesete zakonot za upotreba na simbolite na Republika Makedonija . Vie ne dozvoluvate

samite da go po~ituvate eden mnogu zna~aen del na Ramkovniot dogovor so cel lu|eto da mo`at da gi

po~ituvaat site simboli na Republika Makedonija . Zo{to ne ste go donele ovoj zakon? Zo{to ,koga

velite deka imate golem kapacitet da donesete tolku zakoni, mnogu zakoni i da go implementirate

Ramkovniot dogovor.

Da odime ponatamu g-dine minister. Vo odnos na implementacijata na Ramkovniot dogovor.

Pra{aweto na ednakvoto u~estvo garantirano so Ustavot. Kolku e napraveno vo odnos na u~estvoto,

pravi~nata zastapenost na albancite vo instituciite na sistemot. Zo{to dosega nema niedna oficijalna

statistika od partiite na vlast za da ka`at kolkav bil procentot na albancite vo dr`avnata administracija i

kolku e napraveno , kolku e zgolemeno u~estvoto na albancite vo dr`avnit einstitucii. Dosega nemame

ni edna oficijalna statistika vo odnos na ova. Znaete zo{to nemame takvi podatoci? Zatoa {to brojkata e

nula. Naprotiv , imame spisok na desetici , stotici albanci so ime i prezime, zna~i sme gi izvadile na

PRES konferencija deka albancite fakti~ki se isteruvaat od rabota. Va{iot protiv argument mo`e da

bide deka vo tekot na va{iot mandat ste vrabotile 500 policajci albanci. Toa e vistina, i 500 vo tekot na

na{iot mandat, zna~i 1000, 1200 policajci albanci i toa e fakt, od toa ne mo`e da se bega. Vo

me|uvreme g-dine minsiter zo{to ne ka`ete deka ste vrabotile od Buxetot na Republika Makedonija

600 pripadnici na lavovite kade {to nema nieden albanec . Ka`ete mi sega kakov e sega razmerot na

vrabotuvawata me|u albancite i makeodncite.

X/1.- SS/MP

ZAMIR DIKA: (Prodol`enie)

I/63.-

Ne se odnesuva li~no za vas, jas samo sakam da go otslikam stavot na Vladata po odnos

na Ramkovniot dogovor i da ka`am koja e pri~inata za ovaa akumulirana nezadovolnost kaj gra|anite,

posebno kaj albancite. Mo`ete da ka`ete deka sega ste otvorile eden konkurs kade {to }e se vrabotat

450 albanci, }e po~ne eden devetomese~en kurs i }e im se zagarantira vrabotuvaweto vo dr`avnata

administracija.

Prvoto pra{awe zo{to na albancite im treba toa, koga se govori za poniskata

administracija, zo{to na u~enicite albanci koi zavr{ile gimnazija im treba kurs za specijalizacija za

vleguvawe vo javnata administracija? Dali za takva specijalizacija pominuvaat kurs makedonicite koi

zavr{ile gimnazija? Ne.

Da ne se razbereme pogre{no, sekoe obu~uvawe na na{ata administracija, e

dobredojdena. Me|utoa, dokolku sakate na ednakov na~in da gi tretirate albancite, treba prvo da gi

vrabotite tie 45o deu{i, pa potoa da gi ispratite na razni specijalizacii i razni obuki. Donekade }e se

zgolemi taka brojot na albancite na 5%.

Vodstvoto na DUI re~e, citiram "dokolku do krajot na godinata ne se vrabotat 2700

albanci vo javnata administracija, vo dr`avnata administracija, instituciite, zna~i plus, toga{ }e dademe

ostavka. Deneska sme 22 septemvri. Va{eto konto, va{ata smetka poka`uva minus nekolku stotici

albanci vo dr`avnata administracija. Ka`ete mi, }e dadete ostavka dokolku ne se primat 2700 albanci do

krajot na godinava vo dr`avnava administracija ili pak mo`ebi sega, so ogled na faktot deka ste na vlast

i beneficiite, mo}ta vi go imaat namaleno pragot na tolerancijata i problemite na lu|eto vi izgledaat

mnogu, mnogu, mnogu pomali? Ve citiram. Toa se samo fakti a ne moi `elbi i li~ni na partijata.

A sega, dali sakate u{te za Ohridskiot dogovor? Dali sakate u{te gospodine ministre?

Znam deka ne sakate. Znam deka ne sakate, me|utoa ...

(Reakcii od strana na pratenicite).

Mnogu dobro. Se nadevam deka slu{aat gra|anite i da vidat so kolku sarkazam i cinizam

SDSM se smee na ovie argumenti, na ovie problemi na albancite {to jas gi prika`uvam tuka. Gledate

kakov pristap imate. Zna~i, se doka`uvate. Mi e `al. Nema problem.

(Reakcii od mesto, a pratenikot bara od pretsedava~ot da zavede red vo salata).

I/64.-

AGRON BUXAKU:

Smirete se (Govori bez vklu~en mikrofon i ni{to ne se slu{a), }e ima prostor za replika.

ZAMIR DIKA:

Blagodaram gospodine potpretsedatele.

Zna~i, ne znam, volku reakcii za nekoi fakti {to gi iznesot i za nekoi brojki, zna~i sekoj

mo`e da gi zeme ovie fakti, smirete se nemojte da ste tolku arogantni, veruvajte, slu{ajtego toa {to go

zboruva opozicijata, zatoa {to ne se ova moi li~ni `elbi, tuku se toa {to sekoj den go trpi narodot na

svojot grb.

Sega, gospodine ministre, posle sive ovie fakti, dali zboruvame za istiot Ohridski

dogovor, Ramkoven dogovor ili so pravo se somnevame deka zboruvame za dogovorot na Branko

Crvenkovski. So kakvo pravo sega ne obvinuvate deka nie ne go po~ituvame potpisot, ne gi

po`ituvame zemenite obvrski? Dali ste svesni? Izgleda ne ste, definitivno, deka vo tekot na celovo ova

nitu ste se zagri`uvale, a najmalku da se konsultirate so tie koi go potpi{ale Ramkovniot dogovor i koi

zemale obvrska? Dali ste svesni so kakva tvrdoglavost gi ignorirate potpisnicite na dogovorot i se {to

donesuvate {to e vo vrska so Ramkovniot dogovor go donesuvate vo soglasnost so dvajcata partneri vo

koalicijata, so razgovori o~i vo o~i bez transparentnost i bez konsultacii? So kakvo pravo barate da ja

podelime odgovornosta, po~ituvani, so vakov pristap? So kakvo pravo ste zaslu`ile da ja delime

odgovornosta?

Dali sakate u{te fakti? Eve, sega.

Amnestijata.

Od po~etok na mandatot na aktuelnata vlast, partiite na vlast, navistina imaa prilika, prv

pat prilika da doka`at deka navistina se opredeleni da ja po~ituvaat ramnopravnosta me|u dvata

najgolemi narodi vo Makedonija, me|u makedonskiot i albanskiot narod. I, deka }e gi tretiraata

reperkusiite od vojnata na ednakov na~in. Deka }e ja implementiraat sekoja obvrska bez razlika.

Da ka`am pravo, li~no i se nadevav deka mo`ebi }e se najdat sili {to definitivno }e

odlu~at, }e postavat mehanizmi {to }e ja garantiraat ednakvosta, ramnopravnosta za site, zna~i za

sudstvoto i instituciite vo sistemot. Me|utoa, u{te na prviot predizvik ovaa Vlada, posebno

I/65.-

makedonskiot partner, zna~i SDSM koj poka`a neo~ekuvan model kon albanskoto pra{awe i {to

za~udi mnogu albanci, bidej}i doa|aat od ustata na gospodinot Branko Crvenkovski, koj be{e poznat po

pristapot {to go ima{e kon albancite, zna~i ima{e poraz. Be{e toa prviot paradoks, prviot propust {to

ne treba{e da se slu~i. Ne treba{e na nitu eden na~in vo taa ~uvstvitelna faza koga se pretendira da se

zale~at ranite od nastanatiot konflikt, zna~i be{e nepopravliva gre{ka na vra}awe na doverbata. Be{e

slu~ajot na Krenar Osmani i potoa i na drugite. Be{e slu~ajot na katastrofalno nepo~ituvawe na

Zakonot za amnestija. Be{e toa {to vlasta ne slu{a{e ni{to i gi gone{e albancite. Elitata na SDSM

misle{e, mislam deka be{e mnogu svesna za ovoj paradoks {to se slu~i.

Mislite deka vaka }e se postigne dogovorot vo slu~aj na pazarewe, pregovarawa, za vo

tekot na toa u{te edna{ da se prepolovat pravata na albancite {to tie gi dobija so vojna i so Ramkovniot

dogovor? Za `al, ova se slu~i. I so site signalizirawa {to gi napravi DPA sega se slu~i. Ovoj slu~aj }e

rezultira so relativirawe na pravata na albancite, se slu~i tokmu institucijata na dr`avata da ne go

po`ituva zakonot. Ova e netolerantno, dr`avata da ne go po~ituva svojot zakon. Ova be{e dr`avata {to

samo zakonite {to se vo vrska so albancite ne gi po~ituva. Oa be{e istiot zakon, ova be{e istata dr`ava.

So nepo~ituvawe na Zakonot za amnestija kade {to sakaa da poka`at deka tie amnestiraat kogo sakaat i

mo`at da pu{tat krivi`ni prijavi za sekogo, sozdadoa edna golema masa na nezadovolnici od U^K koi

ne mo`ea ve}e da se dvi`at kako {to sakaa. Sozdadoa edna golema frustracija posebno vo regionite na

krizata, poradi faktot {to sekoj od niv, vo sekoj moment mo`e{e da se fati i da se istra`uva i da se

procesuira od stranite na sudstvoto, koi hrabro poka`aa deka znaat da ne go po~ituvaat Zakonot za

amnestija.

Ova po~na na ~uvstvitelnite tereni, tamu kade {to Ramkovniot dogovor izgubi. Mnogu

albanci od regionot na krizata se pra{uvaat dali mo`e da se izgubi toa {to e dobieno vo vojna, a da se

izgubi vo mir? Tokmu nepo`ituvaweto na Zakonot za amnestija ovie frustracii gi digna na visoko nivo.

Da ne zaboravime i vo makedonskiot tabor situacijata ne e podobra. Vladata, vo ime na

vojnata protiv korupcijata se stavi vo sledewe na sekoj funkcioner na VMRO, posebno na VMRO i

zloupotrebuvaj}i go zakonot i univerzalnite normi na pravoto na gra|anite, ja napravi policijata kako

sudstvo. Zna~i, lu|eto so golema arogancija od MVR i od nekolku mediumi koi seu{te bea verni na

finansiraweto, a ne na pazarnata ekonomija go napravija toa.

I/66.-

Gospodine ministre, }e zemam primer za da go argumentiram ova. MVR saka da fati

edna ma{ina, edno vozilo, zatoa {to ne go po~ituva semaforot. Go sledite nekolku meseci do momentot

koga }e pomine na portokalovo i koga }e pomine na portokalovo toga{ }e go fatite i }e go kaznite.

Normalno za niv go prekr{il zakonot. No, gospodine ministre, vo me|uvreme ne gledate iljadnici drugi

vozila koi pominuvaat na `olto.

Zna~i, potrebno e vie da se izdignete nad va{ata funkcija kako politi~ar i da se vidi deka

pravite selekcija na vinata. Ova e toa {to go narekuvame partizacija i borba protiv, odnosno politi~ki

revan{izam itn. Jas samiot, kako direktor za proizvodstvo sum bil vo edna fabrika vo periodot od 1994-

1998 godina i site sme slu{nale za zborot, za toa deka vo Makedonija ima mnogu siva ekonomija.

XI/1.-DV/LJ

ZAMIR DIKA: (PRODOL@ENIE)

[to zna~i toa. Ima mnogu fabriki koi se na nivo na rentabilnost i za da

pre`iveat pravat isplati koi ne se vrz osnova na zakonot, za banki, i so pravo vie

koga }e fatite nekogo zaradi pritajuvawe na danok, posebno od funkcionerite od

VMRO DPMNE, vie }e go zatvorite i nikoj nema da ka`e deka ne ste go po`ituvale

Zakonot. Me|utoa, mnogu dobro znaete deka fenomenot na sivata ekonomija e

fenomen koj e opredelen so zakon. Zo{to toga{ ne gi fa}ate site tie direktori na

kompanii koi se na nivo na taa rentabilnost i pravat ispadi. Taka, so pravo

opozicijata m o`e da ka`e deka vie toa go pravite na selektiven na~in, {to od

druga strana toa zna~i politi~ki revan~izam. Jas ne sakam da go menuvam va{iot

pristap samo sakam da vi uka`am na toa i da Ve povikam da razmisluvate vo toj

prvec. Drug na~in i sila nemam da go napravam toa.

Vo me|uvreme se slu~i fatalnata zloupotreba na istra`nata procedura i toa

go pravite vo imeto na Zakonot. So meseci lu|eto gi zadr`uvate vo pritvor, pod

istraga pete meseci, {est meseci, sedum meseci. Toa e nedozvolivo. Tuka mo`e bi

sakate da se izvadite so toa {to }e re~ete, nie nemame vrska so sudstvoto. Edno

I/67.-

partija koga doa|a na vlast, gi kontrolira instituciite ja vodi dr`avata i tuka

sekoja vina pa|a vrz vas, pred se, so ogled na faktot {to vie ste na vlast. Da ne

govoram ponatamu za nedostatokot na kapacitet, za dlaboki politi~ki reformi.

Znaeme nie kakva e ekonomskata situacija vo RM, a vie ste na vlast. Nuti so

departizacijata ne dojdoa podobri vremiwa. Skoro e nevozmo`no, na eden konkurs

da se vraboti nekoj {to ja nema Va{ata politi~ka pripadnost. Namesto Vie da se

borite protiv toa, vie i natamu ja hranite podelbata vrz politi~ka i partiska

osnova i toa se prodlabo~uva se do nivo na politi~ko neprijatelstvo, ne politi~ka

konkurentnost.

[to se slu~uiva so dr`avnite mediumi.

Jas sum kompetenten da zboruvam za toa {to se slu~uva na tretiot kanal. Toa e

dol`nosta na eden informativen terk, pogotovo ako gi gledate vo posledno vreme

komentarite na DPA. Toa e kompleten mediumski mrak. ka`ete mi ja minuta`ata

kolku nie sme bile prisutni, a kolku bila Vladata, na{ata uspe{na, prekrasna

Vlada, na MTV 3. Toa se fakti.

So golema odgovornost Vi go ka`uvam toa {to go izrazile biznismenite

albanci, vo podelbata na kola~ot, dr`avniot kola~. Albancite biznismeni ne

zemaat ni 2% od tenderite odnosno raznite raboti koi se pravat so buxetski

sredstva. Toa li e za vas implementacija, toa li e za vas dobra volja i vzaedmno

vladeewe?. Mene ne mi izlgeda taka.

Da govorime sega za odgovornostite.

Dali DPA ostana so skrsteni race, vo me|uvreme. Samo potsetete se, dPA vo

toa vreme silno alarmira{e na ovaa opasnost, bilo preku pres konferencii, bilo

preku amandmani diskusii vo parlamentot, potoa koga se soo~i so gluvosta na

drugata strana, go proglasi i moratorimot kako silen politi~ki mehanizam. Namesto

partiite na vlast ovie signali da gi svatat seriozno i da gi vidat pri~inite za

nezadovolstvoto i eventualno da go podobrat nivniot pristap, za `al go izbraa

patot na ignorirawe na problemite i nivno minimizirawe. Celiot toj pogre{en

I/68.-

pristap {to se sledi od Vladata, se razbira deka }e proizvede i posledici vo

re{avawe na problemite na teren od strana na Vladata. Se razbira, koga se primeni

toj pristap ne mo`e lesno da se premine preku ubistvoto na gra|anite, od strana na

voeno policiskite organi. Ne govoram za ubistvo na kriminalcite. Se znae kako tie

treba da se tretiraat. Govoram za ubistva koi se slu~ile za koi nie govorime. Zarem

sakate da mol~ime okolu niv. Nema toa da go napravime. Nie sme opozicija za da ja

koregirame Va{ata rabota.

Kako se objasnuva ubistvoto na edna mlada `ena vo Oraovec, od strana na

policiskata operacija. Kako da se objasni masakrot vo ^air~anka koga bea ubieni

pet gra|ani, a zasega seu{te se vodi samo istraga, ni{to pove}e. Ponatamu, slu~ajot

vo Sopot, maltretiraweto na albancite po zatvori. Kako da go objasnime ova, kako

vojna protiv albanskite teroristi, protiv albancite kriminalci, protiv

albanskite ekstremisti. Gi ka`uvam samo vpe~atocite {to lu|eto pre`ivuvaat sekoj

den, tie doa|aat kaj nas, ni gi ka`uvaat za nie da gi preneseme i na{a obvrska e nie

da gi prika`eme. Odgovornosta posle e va{a.

Seto ova {to go spomnav po~ituvani kolegi se nekolku od pri~inite zo{to se

reciklira krizata. tuka stoi izvorot na nezadovolstvoto {to se zgolemuva sekoj

den. Tuka stojat i motivte na site koi se nezadovolni, posebno od redovite na

Biv{ata U^K, izmameni za nivnite `rtvuvawa. [to dobija tie? Zna~i potpolno

nepo`ituvawe na amnestijata i ostanuvawe na marginite, na op{testvoto, bez

perspektiva za nivno vrabotuvawe ili za podobruvawe na uslovite za stanuvawe,

tamu kade {to `iveat i kade {to seto toa be{e uni{teno za vreme na vojnata.

Poslednata policiska akcija {to se prezema vo Skopskite sela, vo Kumanovo

i Lipkovo, prosledena so teatar na pregovarawa od edna strana i od druga strana

vetuvawa deka policijata i vojskata nema da intervenira i intervencijata koga se

ubivaat dvajca gra|ani na RM, koi se maloletni. Ni edno objasnuvawe, {to e ~udno,

ne slede{e, za kriminalnite dejstva za ubivawe na dvajcata maloletni lica. Ninkoj

ne izleze da ka`e detali okolu toa {to se slu~i vo Brest da ne ubedi deka

I/69.-

navistina se vojuvalo protiv kriminalot. Nikoj ne objasnuva protiv kogo vsu{nost

be{e taa vojna. Nikoj ne objasnuva zo{to policijata i vojskata i vojnicite so

avtomati vo tekot na denot, vo regionot na Lipkovo i Kumanovo so avtomatite

nadolu gi fiksiraa gra|anite vo ovie zoni, koga se znae deka tie ne se dvi`at preku

den. Ova mo`e da se interpretira samo kako demostracija na sila kon ovie lu|e koi

i taka stradaat. No}e istite policajci se pikaat vo. . . i gi sledat. [to e ova osven

demostrirawe na sila. Kako da go razberam jas toa. Kako da me ubedite deke ne e

taka. Ovie fakti g-dine ministre, eve tuka e i gospodinot pratenik Fatmir Asani,

od taa zona. Toa tie go ka`uvaat. Toa jas ne go izmisliv. Kako da go razbereme toa

kako vojna protiv kriminalot, koga kriminalcite ni {etaat slobodno preku den, tie

{to navistina napravile kriminal.

Jas cenam deka Vladata dosega e na pogre{en pat, definitivno i pristapot

{to go imaa na po~etokot kon amnestijata i kon Ramkovniot dogovor, kon albanskiot

jazik kon visokoto obrazovanie na albanski jazik, kon ramnopravnosta na albancite

vo sistemot, kon procesot na decentralizacija, kon ekonomskite i socijalnite

reformi vo zemjata. Vladata definitivno se zanimava so posledicite, a ne so

izvorot na nezadovolstvoto.

Ve molam gospodo od Vladata, seriozno pozanimavajte se so ovie raboti i

popravete se kolku e mo`no pobrzo, vratete se kon izvorot na krizata.

Nezanimavajte se so posledicite, zatoa {to ako ne se izle~i izvorot na

nezadovolstvoto, posledicite mo`at samo da se zgolemat i da se vlo{i situacijata,

kako {to e slu~ajot so obrazovanieto, osnovno i sredno obrazovanie na albanski

jazik.

Za kraj edna mala digresija. ]e mu se obratam na g-dinot Bu~kovski.

G-dine Bu~kovski, imam po~it kon vas, me|utoa, sakam od vas li~no da znam,

kako tolku slobodno se pridru`uvate na nekoi kolumnisti, taka samonare~eni

eksperti koi nikoga{ ne izlegle i nema da izlezat pred narodot da se doka`at a

cel `ivot }e im pominuva po koluari.

I/70.-

Za konstatacijata {to ja pro~itate za g-dinot Xaferi. Se izvinuvam {to go

spomnuvam negovoto ime bez da e prisuten, me|utoa site tie {to mislat vaka sakam

da Vi sugeriram ne{to so skromnoto iskustvo {to go imam jas li~no vo politikata.

Ovie godini sum imal prilika da se zapoznaam so mnogu politi~ari vo

regionot i so polna ubedenost i odgovornost mo`am da konstatiram deka g-dinot

Arben Xaferi e eden od reetkite politi~ari koj za svoite tezi i ocenki se

konsultira so naukata, se konsultira, bez konkurencija, so ogromna literatura i e

bez konkurencija me|u politi~arite na balkanot, me|u politi~arite koi najdobro ja

znaat teorijata na funkcionirawe namultietni~ki dr`avi, sledej}i gi site

razbivawa i referenci na nau~ni izdavawa vo ovie oblasti i e eden od

najinformiranite politi~ari vo svetot.

AGRON BUXAKU:

Jas mislam deka tuka nie ne sme da ja gledame biografijata na va{iot

pretsedatel. A vo druga prilika }e imate mo`nost da zboruvate.

Jas mislam deka napraviv gre{ka i kon g-dinot Mavrovski, {to be{e pogre{no

svateno. Treba da se dr`ime do to~kite na dneven red.

ZAMIR DIKA:

Mislam deka eden seriozen politi~ar, g-dine Bu~kovski, nikoga{ nema{e da

se soedini so Vakvi tezi koi proizleguvaat od eden vakov lesen profil, na takov

skandalozen na~in kako {to go prvat nekoi kolumnisti. Daleku od toa {to ima takvi

{to ne se soglasuvaat so negovite tezi i ocenki, me|utoa, mislam deka treba dlaboka

nau~na argumentacija, za da se argumentira so nego.

I/71.-

ZAMIR DIKA: (Prodol`enie)

Toa zboruva za etarizacija na negovite stavovi i za Demokratskata partija na albancite.

Naivno se ka`uva deka site kriti~ari velat deka DPA referira vo vrska so Ramkovniot dogovor. Vi

velam deka ne ste gi pro~itale i ne ja sledite rabotata na DPA. Ne te gi pro~itale osnovnite dokumenti

na Kongresot na DPA, kade {to se veli silnata opredelba kon Ramkovniot dogovor zna~i od strana na

DPA kako kreator na taa Spogodba. Ne sakate da go razberete signalot deka Ramkovniot dogovor ne se

realizira. Ne za`ivuva, tuku naprotiv, ne se po~ituva od Vladata. Vo vakvata situacija normalno deka

liderite }e bidat prvite, koi {to }e sozdadat hipotezi, ili hipoteti~ni situacii, sekoga{ da ima izlez iako

ovoj pat ne ~ini, ako ne se realizira, vie ste odgovorni, zna~i, vie {to ste zemale mandat i {to imate

odgovornost da ja vodite ovaa dr`ava, ovoj straden narod, da bidete malku posovesni, koga komentirate

tezi i ucenuvawa {to doa|aat od vakov politi~ar, od vakov kalibar, zatoa {to samo }e propadnete vo

nepriznavawe. Ne sakaat gra|anite na Republika Makedonija definitivno, bilo da se albanci ili

makedonci da `iveat sekoj den pod pra{alnik za nivnata sigurnost, za sigurnosta na nivnite deca, ne

sakaat da `iveat vo me|usebna nedoverba i vo strav. Gra|anite na Republika Makedonija nitu

makedoncite, nitu albancite ne sakaat da `iveat vo nema{tija i neperspektivnost. Site o~ekuvaat vo prv

red od Vladata na Republika Makedonija i toa so pravo, me|utoa i od nas drugite na koi {to ni ja dale

svojata doverba, da im doka`eme deka mo`eme da sozdademe uslovi za podobar `ivot i deka imame

vizija i `elba za toa i volja. Treba da gi ubedime gra|anite, a ne da gi ignorirame istite. Treba da gi

molime za poddr{ka, a ne da gi minimizirame nivnite problemi. Kolku {to gledam jas, vrz osnova na

va{ite reakcii po~ituvani kolegi, ova e mo`ebi posledniot apel od ovoj vid upraven posebno kon

nositelite na vlasta, zatoa {to vreme za akrobacii ve}e nema, ne ni dozvoluvaat. Me|utoa, govornicata

}e ja napu{tam so nade` deka ovie zborovi i ucenuvawa nema da naidat na gluvost, so nade` deka ima

idnina za ovaa dr`ava, da go najdeme podobriot pat zaedno.

I/72.-

Vi blagodaram.

AGRON BUXAKU:

Za replika se javuva ministerot Hari Kostov.

HARI KOSTOV:

Posle po{irokoto izlagawe na pratenikot, jas sum sveden na tri minuti, pa }e se obidam

nakratko nekade da iznesam vo del od rabotite. Navistina, ne deka nekj ne saka da slu{a, tokmu

naprotiv, i site mislewa, site ocenki na elementite koi {to gospodinot Dika gi izrazi, dali Ohridskiot

dogovor se sproveduva ili ne se sproveduva, odnosno, negovoto uka`uvawe na to~kite {to ne se

sproveduvaat, jas sakam da go slu{nam. Sakam jas, me|utoa duri i po{irokata javnost fakti~ki da gi ~ue

ovie raboti i toj {tom smeta deka ne se sproveduva, pa duri i site onie koi {to navodno vraboteni 1.000

du{i vo Ministerstvoto za vnatre{ni raboti, koi navodno sega izleguva deka ne se vraboteni, da vidat

dali navistina nekoj ka`uva vistina, ili ka`uva lagi. Me|utoa, u{te edna{ od po~etokot osnovnite principi

na Ohridskiot dogovor zbrouvaat: 1 - 1. Celosno i bezuslovno da se otfrla upotrebata na nasilstvo za

ostvaruvawe na politi~ki celi. Samo mirni politi~ki re{enija mo`at da ja zagarantiraat stabilnsta i

demokratskata idnina na Republika Makedonija.

1 - 2, suverenitetot i teritorijalniot integritet na Republika Makedonija i unitarniot

karakter na dr`avata se nepovredlivi i mora da se so~uvaat. Ne postojat teritorijalni re{enija za etni~kite

pra{awa.

1 - 3, multietni~kiot karakter na makedonskoto op{testvo mora da se so~uva i da najde

svoj odraz vo javniot `ivot.

Sega prv pat deneska slu{nav edno kreativno tolkuvawe deka ovie principi, toa se samo

nekoi op{ti na~ela vo koi {to ne se normirani i mo`e koj {to saka, onoj {to veli narodot da gi zaka~i na

ma~kata za opa{ka i da {etaat ponatamu. Me|utoa, bilo koj pravnik, bilo koj od onie me|unarodni

u~esnici, koi bea kako svedoci na ovoj dogovor, da gi pra{ate, mislam deka na edna takva analiza

bukvalno }e se isponasmeat. Zatoa {to sekoga{ koga nekoga{ }e imate ponazad povikuvawe na ova

del~e deka ne se ispolnuva ili na ovoj del od Ohridskiot dogovor deka ne se ispolnuva, povtorno }e

I/73.-

mora da se vratite na krajot na osnovnite principi. A toa zna~i deka ne mo`e nekoj so nasilstvo da

ostvaruva politi~ki celi. Ne mo`e vo dr`avata da {etaat vooru`eni lu|e so kala{nikovi, so avtomati, so

ra~ni frla~i i taka natamu i da vidat deka za toa ova go pravime zatoa {to od Ohridskiot dogovor ne bile

256, tuku se 258 vraboteni. Mora postojano da se vra}a na osnovnite principi i dobro e {to eden obid za

edna takva analiza na Ramkovniot dogovor dobivme deneska i samiot pratenik Dika pro~ita mnogu

raboti vo koi {to veli deka ova treva{e da se zavr{i do krajot na mandatot na prethodnoto Sobranie.

Sega jas se pra{uvam navistina, ako zemete po popisot na zakonite, mnogu pogolem del gi zavr{i ovoj

mandat od Sobranieto. Sega se pra{uvam navistina {to prave{e prethodniot mandat na Sobranieto

soven nekoj eve kako Dika i kako drugi pratenici ako nema nekoi pobitni drugi biznisi da se bavat, pa

da gi zavr{at rabotite koi {to od ovoj del treba{e. Na~alnicite, to~no e ona {to go pro~ita korisnata

analiza na Ramkovniot dogovor, na~alnicite na podra~nite edinici na Ministerstvoto za vnatre{ni

raboti, to~no e i taa postapka }e bide zapazena, me|utoa, ako neznae gospodinot Dika nema nitu eden

postojan na~alnik na SVR nazna~eno. Tokmu zaradi taa odredba od Ramkovniot dogovor, site

na~alnici na SVR, na OVR se so vremeni re{enija, tie se v.d. na~alnici. Tokmu zaradi zapazuvawe na

takvata postapka, natamu, me|utoa, u{te pra{aweto mi e istiot na~alnik na SVR Tetovo e istiot na~alnik

koj {to be{e vo prethodniot period. Dali e od DUI ili od DPA neznam, me|utoa, tie {to bea zborovite

be{e ka`ano deka toj bil kadar na taa i taa partija, zatoa bil nazna~en. Neznam od koja partija bil

porano, od koja partija e sega, a me|utoa v.d. na~alnik na Tetovo e istiot kadar koj i prethodno otide.

Okolu obrazovanieto i 20-te posto i taka natamu (se slu{aat reakcii od mesto)

Samo u{te edna re~enica i }e zavr{am. Be{e spomnato deka vo Ministerstvoto za

vnatre{ni raboti, deka so nivni re{enija od prethodniot minister bilre vraboteni 275 policajci albanci.

Toa e laga. Nema nitu eden za koj {to zakonski e dobiena soglasnost za vrabotuvawe. Tokmu naprotiv,

i za tie 275 od prviot kurs na OBSE prvite soglasnosti i barawa re{enija bea potpi{ani od Go{ev i od

mene i postojano koga ima na drugo da se povikuva, }e mora da se vrati na osnovnite principi od

dogovorot.

AGRON BUXAKU:

Se javuva gospodin Dika ima replika na replika.

I/74.-

ZAMIR DIKA:

Gospodine ministre, nema da spadnam na nivoto na obvinuvawata koi

{to vie gi pravite, samo da ve pra{am u{te edna{. Vie pred nas priznavate eden

vid vo Ministerstvoto i nemate implementirano Ramkoven dogovor vo to~kata 3,3 i

4. vo va{iot resor, kade {to ste obvrzani da imenuvate na~alnici na policijata vo

sorabotka so op{tinskite soveti i velite deka ste odedile v.d. Ova e sme{no, vie

mo`ete v.d. da gi dr`ite 20 godini da go razbirate Ramkovniot dogovor. Go ~itate

odnazad dokumentot. Principite, mirot }e se dobie koga albancite }e gi napravite

ramnopravni. Dotoga{ nema da imate iluzii da se vadite so v.d. ve molam.

XIII/1.- JM /ND

AGRON BUXAKU:

Bidej}i ministerot bara zbor, mu davam zbor na ministerot za odbrana

gospodinot Bu~kovski.

(Reakcii od pratenicite, so barawe na repliki, a istovremeno uka`uvawe

deka e vrame za pauza)

VLADO BU^KOVSKI:

]e odime sega na pauza, jas samo kuso }e repliciram.

O~igledno deka dijalogot {to go bara{e pratenikot Zamir Dika be{e samo

deklarativno, zatoa {to na negovite pogre{ni brojki i za nego takanare~enite

fakti ne saka da gi slu{ne realnite brojki i fakti. No, zatoa jas }e ostavam da mu

se odgovori, bidej}i ona {to go znam, mo`am da ka`am deka samo 1400 novi

vrabotuvawa ima vo dva resori, vo Ministerstvoto za vnatre{ni raboti i

Ministerstvoto za odbrana. Toa mo`e i samiot da go proveri.

Krajno sum iznenaden od pogre{noto citirawe i dobivaweto zada~a site

pratenici od DPA da go branat likot i deloto na nivniot pretsedatel. Jas ne znaev

deka tolku predizvika kaj niv `elba da opravdaat ne{to {to jas sum go rekol vo

petokot, }e citiram:

I/75.-

"Opredeleni mediumi, za volja na vistinata ako im veruvame, pi{uvaat da

re~eme na 13 i 14 septemvri deka va{iot pretsedatel rekol - nema pove}e so`ivot,

dr`avata mora da se podeli".

I, namesto cenetiot pratenik Zamir Dika da odgovori dali e ova platformata

na DPA toj mi govori deka nivniot pretsedatel mnogu bil na~itan, se slu`el so

nau~na literatura i deka verojatno treba da bide nau~nik ili akademik. Jas se

soglasuvam, ako ima takvi ambicii toa e podobro da go pravi otkolku da se obiduva

kako kvazi-nau~nik da pravi eksperimenti od Makedonija.

Blagodaram.

AGRON BUXAKU:

Replika na replika od edna minuta, gospodine Dika povelete.

ZAMIR DIKA:

Gospodine potpretsedatel,

Prvo, me prekinavte za eden ~ovek koj ne e tuka, ako e i minister, nemojte da

se pla{ite da mu go prekinete govorot i nego mo`ete da go predupredite.

Gospodine Bu~kovski,

Dovolno e so demagogijata. Ka`ete gi faktite gospodine. Kolku albanci ima

vraboteno vo Misijata na NATO vo Brisel? Odnosno kolku oficeri? Imate 6 i toa

se 6 makedonci. Potoa, objasnete mi kako tuka gedate na Ramkovniot dogovor?

Drugite lu|e, drugite li~nosti ne se vinovni, ne se vinovni za va{ata

nepodgotvenost za implementacija na Ramkovkiot dogovor, da gi gledate albancite

ednakvi.

A, {to se odnesuva do izjavata, toa e laga.

AGRON BUXAKU:

U{te ne{to vo svojstvo na pratenik, pa }e imame 60 minuti pauza. Samo

nekolku pra{awa, mo`e da se svati kako replika od moja strana kon gospodinot

Dika.

I/76.-

Imam edna replika {to nema da ja zloupotrebam od 3 minuti, imam nekolku

pra{awa koj bil tuka vo toj informativen mrak {to go spomna gospodinot Dika, jas

toj mrak mo`am da go dokumentiram koga minatata godina vo tekot na izborite nie

nemo`evme nitu da vlezeme na Tretiot kanal a sega ima i funkcioneri od na{ata i

va{ata partija koi davaat intervjua. Zaradi ova pravam u{te eden apel, u{te edna{

da izlezeme na otvorena debata, eve, koj saka od vas, da izlezeme na otvorena

debata na Tretiot kanal na MRTV. Toa e od op{t aspekt.

[to se odnesuva do konkretnite to~ki od va{ata diskusija, vie kako

koordinator na Parlamentarnata grupa, zabele{kite {to gi davate vo odnos na

za`ivuvawe na Ramkovniot dogovor, dali se toa site zabele{ki {to gi imate kako

partija? Mo`ete da mi odgovorite posle kako protivreplika.

Vtoro, imaj}i predvid deka dvete opozicioni partii {to se od mojata leva

strana se najgolemite braniteli na soodvetnite interesi na nivnata zaednica,

spored izjavite, mi izgleda mnogu interesna, site diskusii {to gi imate nikoga{

nemalo nekoja replika, ne ste imale repliki me|u sebe od VMRO kon vas, nitu vie

kon VMRO. Dali toa zna~i deka seu{te se strate{ki partneri vo va{eto deluvawe?

Zatoa {to koga govore{e gospodinot Ramadani, vie velite se obra}ate na pozicijata,

me|utoa, gospodinot Ismet Ramadani koga govore{e ima{e replika od VMRO. Mi

dojde mnogu interesno. I pokraj ekstremniot nacionalizam {to vie tuka delarativno

go iznesuvate, nikoga{ nemalo nitu edna replika od vas kon VMRO i od VMRO kon

vas. Zna~i, dali i natamu stoi va{ata strate{ka alijansa, sojuz i za idnite izbori?

Treto, mnogu ~esto se spomnuva vojnata od 2001 godina. Tuka nema da spomnuvam

imiwa, no vo maj ovaa godina Proektot za etni~ki odnosi od SAD organizira{e

seminar kade bevme prisutni pretstavnici od opozicijata. A toa se nadovrzuva na

ona {to go ka`a gospodinot Dika vo odnos na pretsedatelot na partijata. Zna~i,

replika na toa {to go ka`a. Jas bi sakal da znam, go imam dokumentot tuka na

pismeno, podgotven od edna nevladina amerikanska organizacija vo koj se naveduva

deka eden va{ pretstavnik, jas bev prisuten, me|utoa ne e upatno sega da se ka`e koj

e, toa ne e za mene parlamntarna kultura da se spomnat imiwa, tamu pi{uva deka

I/77.-

eden va{ pretstavnik ka`al zo{to treba{e vojna vo 2001 koga ne ni treba{e vojna i

na krajot na krai{tata {efot na policijata vo Tetovo be{e albanec. Jas bev

prisuten koga be{e ka`ana ovaa izjava.

Sega vie treba da ka`ete tuka, so ogled na faktot deka ima vakvi obvinuvawa

deka nie gi imame site komandanti, deka sme vodele vojna i tn., sega vie treba da se

deklarirate dali treba{e da se vodi vojnata vo 2001 godina ili ne? I, otsega

natamu, koga }e se govori za rezultatite od Ramkovniot dogovor treba jasno da se

ke`e ~ija zasluga be{e Ramkovniot dogovor.

Koga sakate, koga }e posakate kratko na ova ili vo debata, ili bilo kade da mi

odgovorite na ovie pra{awa.

Gospodinot Dika ima pravo replika na replika od edna minuta, a potoa }e

odime na pauza od 60 minuti.

(Dofrluvawe od mesto)

Nadvor od dnevniot red ne treba da dozvoluvate nitu diskusija, nitu replika.

AGRON BUXAKU:

Toa e mnogu slo`eno pra{awe. I na mojata zabele{ka na gospodinot

Mavrovski, toj re~e deka se e povrzano so bezbednosta, pa zatoa i se slu~i toa.

Mislam celo vreme tuka be{e re~eno deka se zloupotrebuva kako i porano

Sobranieto za kvazi patriotizam i teatar. Mo`am da ka`am i nie kako partija na

toa naidovme. Ovaa politi~ka kultura ne ja donesovme nie.

ZAMIR DIKA:

Vi blagodaram gospodine potpretsedatel, nemam namera voop{to da vlezam vo

polemika koja natamu mo`e u{te pove}e da ne oddale~i i da ne podeli. Nikoga{ toa

ne be{e moja namera. Pobaravte dva odgovori. Eden }e vi dadam vo odnos na

Ramkovniot dogovor `rtva dade celiot albanski narod i ne be{e toa zasluga na

nieden poedinec nitu vo DPA, nitu vo DUI. Toa e edniot odgovor.

Dodeka {to se odnesuva do toa, ovoj pratenik vaka, ovoj pratenik taka, toa

treba da go ostavite. Vie ste na vlast, vie ste glavnite odgovorni za

implementacija na Ramkovniot dogovor. Izlezete i ka`ete kakvi se pridobivkite na

I/78.-

albancite dosega od Ramkovniot dogovor. Samo so takvi izjavi }e mo`ete da gi

uverite. A koj, so kogo i kako, mislam deka toa voop{to ne dr`i edna takva diskusija

i vo edna vakva seriozna situacija.

AGRON BUXAKU:

Samiot fakt {to ni{to ne odgovorivte e odgovor. Jas imam govor potoa, pa }e

govorime za toa {to sme postignale.

Obvjavuvam pauza od 60 minuti.

XIV/1.- SS/ML

(Po pauzata sednicata prodol`i so rabota vo 15,30 ~asot).

NIKOLA POPOVSKI:

Prodol`uvame so debata.

Ima zbor gospodinot Qubomir Janevski, replika na gospodinot Zamir Dika.

QUP^O JORDANOVSKI:

Gospodine Zamir Dika, jas vnimatelno ja slu{av va{ata diskusija koja be{e

dolga i interesna, no krajno neiskrena kon site gra|ani na na{ata dr`ava, a najmnogu

kon pripadnicite na va{ata zaednica. No, vo duhot na onaa poznata misla deka jas

mo`am da ne se slo`am so vas, no do kraj }e se boram za pravoto da go ka`ete va{eto

mislewe. Povtorno so vnimanie }e gi slu{am va{ite idni nastapi, no nemojte da

barate va{ite apeli da bidat sfateni iskreno, ne zatoa {to vo va{iot govor

nema{e ni malku samokritika, tuku gospodine Dika, vie premol~avte, ne se

ogradivte i ne gi osudivte izjavite na va{ite sopartici iska`ani na ovaa govornica

i toa na nekolku pati deka ovaa Vlada, deka mnozinskiot narod e fa{izoiden i

genociden. Gospodine Dika ova ne e pra{awe na Ramkovniot dogovor, ili zakonite,

ili 24%, ova e pra{awe na pra,pra,pra po~etok na site dogovori, pa neka e i

Ramkoven, vsu{nost akciono na site po~etoci i gradbi i so`ivoti. Toa e dlaboko

I/79.-

humano ~ove~ko pra{awe. Zatoa gospodine Dika se dodeka premol~uvate vakvi

ne{ta, vie se dotoga{ ne ste slobodna li~nost.

NIKOLA POPOVSKI:

Za zbor se javi gospodinot Zamir Dika.

ZAMIR DIKA:

Nema da bidam sloboden dodeka ste vie na vlast, toa go znam. Ne stanuva zbor

za mojata sloboda, tuku ne postojat ni slobodi koi seto ona {to se slu~i navistina

na prvo mesto treba da bide ramnopravnosta i slobodata. Nie gi interpretirame

mislewata na na{ite glasa~i koi {to se nezadovolni od mnogu golem broj na

procesi koi {to ne vodat samo nazad. Ostavete gi demagogiite i razgovorite za

so`ivot, zna~i svrtete gi rakavite za da bidat i albancite ramnopravni vo

dr`avata. Kon toa se stremi i Zamir Dika.

NIKOLA POPOVSKI:

Nemate pravo na replika. Koj ve spomna? Ru`di Mato{i ne e spomnat od

gospodinot Qup~o Jordanovski.

Gospodinot Ja{ari ima replika na Zamir Dika.

ADNAN JA[ARI:

Ve pozdravuvam site, }e se obidam da bidam mnogu kratok iako li~no imam

nekolku zabele{ki vo vrska so diskusijata na gospodinot Dika. No, }e se zadr`am

samo vo odnos na upotrebata na jazikot i toa osobeno upotrebata na albanskiot jazik

vo Parlamentot. Kolku {to jas imam informacii gospodine Dika, verojatno i vie ste

I/80.-

informirani deka pra{aweto za upotrebata na jazikot vo Parlamentot e regulirano

so Delovnikot usvoen od prethodniot Parlament. Sakam da vi ka`am li~no kako

ekspert, analiziraj}i gi temite, ili edna vakva tema vo odnos na upotrebata na

albanskiot jazik vo Parlamentot konstatirav deka ovaa alineja e vo sprotivnost so

to~ka 8 od Ohridskiot ramkoven dogovor. Zo{to e toa taka, jas ne znam, no sepak ova

e moja li~na konstatacija i konstatacija na golem broj eksperti koi {to se

zanimavaat so ustavnite pra{awa. Dokolku vie go ocenuvate sprotivnoto bi bilo

dobro li~no da mi dadete odgovor, dali e, ili ne e vo sprotivnost so Ustavot?

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodinot Zamir Dika ima replika.

ZAMIR DIKA:

Po~ituvan kolega me raduva faktot {to priznavte deka albanskiot jazik ne se

koristi vo Sobranieto taka kako {to go predviduva Ramkovniot dogovor.

[to se odnesuva do Pravilnikot za rabota, mislam na Delovnikot za rabota,

se soglasuvam deka ne gi ispolnuva aspektite od Ramkovniot dogovor i toj be{e

usvoen vo tekot na na{eto vladeewe. Se soglasuvam. ]e vi ka`am kako se donese i

zo{to se donese. ]e vi ka`am, deka vo toa vreme po~ituvan kolega nie go krenavme

glasot i rekovme deka nema da ima parlamentarni izbori se dodeka Delovnikot {to

}e bide usvoen go po~ituva upotrebuvaweto na albanskiot jazik. Toga{ vie, {to tuku

ja imavte formirano va{ata partija zaedno so SDS vo opozicija rekovte deka toa e

politi~ki marketing na DPA i ova barawe go pravime za da nema izbori i za da

ostaneme na vlast. Ova e vistinata. Zna~i, vie bevte onie koi stimuliravte vakvi

re{enija.

Me|utoa, izborite zavr{ija, vie go dobivte mandatot, edna godina ste na vlast

i nitu edna inicijativa ne pokrenavte za da se pokrene ova pra{awe. Zna~i, ne

mo`ete da ja izbegnete odgovornosta. Taa e zaedni~ka.

I/81.-

Blagodaram.

NIKOLA POPOVSKI:

Proceduralno bara zbor gospodinot Ja{ari.

Ako e proceduralno }e vi dadam zbor, no ako se obidete na toj na~in da

replicirate, }e vi go odzemam vedna{ zborot.

ADNAN JA[ARI:

Gospodine Dika, drago mi e {to go prifativte moeto mislewe...

NIKOLA POPOVSKI:

Toa e replika na gospodin Dika, a ne proceduralno.

Gospodin Ademi ima replika na gospodin Dika.

ABDILA]IM ADEMI:

Na po~etokot }e se izvinam na gra|anite i na site onie koi ne sledat zatoa

{to izgleda deka ve}e po~navme da ne diskutirame za to~kata od dneven red. ]e se

obidam da bidam kratok i da se pridr`uvam kon repliciraweto na gospodinot Dika.

Prvo, toj na po~etokot gi spomna zakonite {to proizleguvaat od Ramkovniot

dogovor {to treba da se usvojat do krajot na 2002 godina. Me|utoa, site nie znaeme

deka vo toa vreme vie bevte na vlast i imavte vreme za usvojuvawe na golem broj

zakoni kako {to be{e zakonot za decentralizacija, me|utoa toa ne go napravivte.

Vie spomnuvate i finansirawe, go spomnavte finansiraweto na tetovskiot

univerzitet. Rekovte deka za nego }e se odvojat samo dva milioni evra. Rekovte

deka nitu edna para ne e dadena za Univerzitetot na Jugoisto~na Evropa. Vistina e,

no toj Univerzitet e privaten i dr`avata nema obvrska da go finansira. A, kako

osnova~ na tetovskiot univerzitet ima obvrska da go finansira. Na krajot na

krai{tata, podobro dva milioni evra za tetovskiot univerzitet otkolku da gradime

krstovi niz cela Makedonija i da iritirame 1/3 od naselenieto.

I/82.-

Koristeweto na jazikot vo Parlamentot, ka`a i diskutantot pred mene, a toj

be{e usvoen od vas i sega imame problem tuka. Sigurno deka nie }e pokreneme

inicijativa toa da bide popraveno.

So toa se sozdava zabuna i kaj gra|anite, zatoa {to ne mo`at da ve razberat.

Vie rekovte kako gra|anin, koga be{e potpi{an Ohridskiot dogovor, deka so

Ohridskiot dogovor se realiziraat pravata na albancite vo Makedonija. Nie gi

realiziravme, gi implementiravme pette glavni stolbovi od nejzinata programa i

sega se sozdava vpe~atok deka fakti~ki toga{ ni{to ne ste realizirale. Otkako gi

zagubivte izborite, vie po~navte so taktizirawe kako {to e moratoriumot,

ostavkite, povlekuvawe od Parlamentot, velej}i deka ne se `ivee ve}e vo ovaa

dr`ava, samoopredeluvawe i tn. Posle, podocna, povtorno gi menuvate tezite i

velite deka Ramkovniot dogovor e eden izlez {to ja spasuva Makedonija. Toa e

izjava {to be{e dadena vo petokot vo vesnikot "Fakti". Koga vidovte deka od ova

nikoj ne se iznenadi, koga vidovte deka nikoj ve}e ne tropna na vratata na va{eto

sedi{te, vie se vrativte vo Parlamentot. Koga vidovte deka mora da imate

rezultati, vie povtorno ostanavte na ~elo na partijata.

Vo va{ata diskusija ja spomnavte na{ata pozicija vo Vladata. No i od nekoi

drugi be{e ka`ano deka nie sme vo Vladata samo kako slugi. No, ve molam, zarem

ima podobri slugi od onie koi podaruvaat revolver na eden "uspe{en" minister

zatoa {to granatira{e sela.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodin Dika ima replika. Edna minuta.

ZAMIR DIKA:

@al mi e {to kolegata barem da se osvestil od letargijata i od beneficiite

{to mu gi dade dr`avata vo negovata fotelja. @al mi e {to ne se razbuduva so

I/83.-

argumentite {to gi postavi sega. Prodol`ete da go opravduvate ona {to go pravite

do sega.

Rekovte deka 70% od zakonite, {to se odnesuva za Ohridskiot ramkoven

dogovor bile magloviti a ve}e edna godina ni{to ne e doneseno, ne e

implementirano od Ohridskiot ramkoven dogovor. Navistina, ne ja po~ituvame

spogodbata, ne ja potpi{avme Ohridskata spogodba, a ne spogodbata na Branko

Crvenkovski. Zaboravate i se l`ete ako barate od nas poddr{ka za

implementirawe.

[to se odnesuva do visokoto obrazovanie na albanski jazi, ve molam

pro~itajte ja Cpogodbata no i Zakonot za visoko obrazovanie. Zna~i, spored

Spogodbata treba da se finansira visokoto obrazovanie, bez ogled dali se javni

ili privatni univerziteti. Treba da se gri`ime za site istovetno.

NIKOLA POPOVSKI:

Blagodaram.

Ima zbor gospo|a Eleonora Petrova-Mitevska, replika na gospodinot Zamir

Dika.

ELEONORA PETROVA-MITEVSKA:

Blagodaram gospodine pretsedatele.

Ne znam dali e ova samo replika na gospodinot Zamir Dika ili proceduralno,

bidej}i ve}e treti den, polni treti den raspravame za bezbednosnata sostojba vo

dr`avata, a vo ovie diskusii {to gi slu{ame mnogu malku slu{ame za bezbednosnata

sostojba vo dr`avata, a mnogu pove}e za drugi raboti.

Jas razbiram deka gospodinot Zamir Dika vo negovata diskusija ili negovoto

izlagawe, {to pokri eden ~as ovde vo parlamentarnoto rabotewe, se obide da ka`e

se {to ne uspea DPA da ka`e vo nekolkumese~noto otsustvo od parlamentarnoto

rabotewe. Me|utoa, nie pove}e slu{navme za Ramkovniot dogovor i za negovata

I/84.-

implementacija, za obrazovniot proces, odnosno za obrazovanieto vo Republia

Makedonija, potoa slu{navme za decentralizacijata i neimplementiraweto na

zakonot za lokalna samouprava, a mnogu malku za bezbednosnata sostojba.

Zatoa bi ve molela, vo diskusiite {to }e sledat ponatamu diskutantite,

odnosno site onie koi {to imaat {to da ka`at da se dr`at do to~kata na dneven

red, bidej}i navistina misla deka vaka ovaa sednica }e trae vo nedogled.

Blagodaram.

NIKOLA POPOVSKI:

Blagodaram, gospodin [a}iri ima replika na gospodinot Zamir Dika.

HISNI [A]IRI:

Gospodine Zamire, so polna po~it vo odnos na nekoi pra{awa {to gi spomna i

posebno go eksportira{e pra{aweto na Ohridskiot ramkoven dogovor od politi~ki

aspekt, me|utoa ne treba da zaboravime eden fakt.

Nie, toa go znae i celata javnost. Nie koi znaeme, Ohridskiot dogovor

gospodine Dika e dokument kon koj treba da imame seriozen pristap, site. Me|utoa,

koga sekoj den go spomnuvame i begaj}i od realnosta i neobjasnuva}i go na soodveten

na~in, nie samite }e go devalvirame i }e ka`eme deka tie prava gi nemame. Me|utoa,

}e ka`am eden primer. Nekoj na{ol edna nevesta za zinot. Se dogovoril so tatkoto

na nevestata da ne ja pro{iri informacijata deka tatkoto na nevestata zemal pari.

Me|utoa, toj sepak trebal da prodade niva za da gi isplati parite. Toga{ se ra|a

konflikgot zo{to toj ka`al koga ne smeel da ka`e, zo{to dogovorot bil takov, da ne

ka`e deka mu zemal pari. Toj rekol - jas ne ka`av ni{to, me|utoa ka`a nivata, ja

prodadov nivata.

Gospodo, Ohridskiot dogovor go devalviravte so toa {to ja izmenivte, prvo,

preambulata. Gospodinot re~e mnogu dobro, re~e mnogu dobro, ve molam. Delovnikot

{to vie go usvoivte, vie go usvoivte. Toj ne e na{. [to se odnesuva do Brest za koj

I/85.-

{to mnogu govorite vo posledno vreme, ne zaboravajte deka vo mart 2001 konfliktot

se vode{e vo Tanu{evci. Toga{ imavme zaginati. Me|utoa vie mar{iravte po

skopskite ulici so belo zname i imavte prostest "Mar{ za mir".

Da ne zaboravime. Sega sme vo drugi okolnosti. Treba da gi razbereme site

problemi na soodveten na~in, da gi re{ime so zaedni~ki sili i da izlezeme od ovaa

situacija.

Zatoa, dokolku se zanimavame so minatoto, minatoto za nekogo e mnogu pocrno

otkolku za nekoj drug za kogo se govori vo momentot. Mnogu mnogu pocrno e minatoto i

so mnogu pogolema odgovornost. Toa e ne{to {to go znaat site i zatoa nema {to da

krieme. Me|utoa, sme rezervirani i ne sakame da se zanimavame so samite sebesi.

Vi blagodaram.

NIKOLA POPOVSI:

Vi blagodaram.

(Verbalni dofrluvawa od strana na pratenicite na DPA i na DUI).

Gi molam pratenicite za red.

(Dofrluvawata prodol`uvaat).

Ve molam da sednete na svoite mesta.

(Dofrluvawata i ponatamu prodol`uvaat).

Ve molam, da prodol`ime so rabota.

(I pokraj predupreduvaweto na pretsedatelot so zvon~eto za red

dofrluvawata prodol`uvaat).

Ve molam, da prodol`ime so rabota, nema potreba od mesto da se dofrluva.

Gospodinot Zamir Dika ima replika od edna minuta.

ZAMIR DIKA:

Vi blagodaram gospodine pretsedatele.

Po~ituvan kolega, da vi ka`am edna vistina {to ja znaete vie, ne znam zo{to

ja iskrivuvate.

I/86.-

Nitu edna zapirka vo Ramkovniot dogovor {to go imate pred vas denes ne e

napravena bez da se pra{a gospodinot Ali Ahmeti i {tabot na ONA. Nitu edna

zapira. Nitu preambulata, ni{to ne e napraveno. Dokolku e vistina, zo{to toga{

prifativte da ima izbori, zo{to ne prifativte celata rabota da se napravi do

kraj.

Ostavete gi muabetite od ~ajxilnicite dajte da vidime toa {to vie ste

napravile, va{ite uspesi, za albancite da gi dobijat pravata. Dajte, ka`ete im.

XV/1.-DV/OM

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodinot Buxaku saka da mu replicira na gospodinot Dika.

Gospodine Buxaku ako e vistina toa {to go ka`uvaat pratenicite, kog aja sne pretsedavav so

sednicata, deka ste replicirale edna{, }e ve molam da se otka`ete od repliakta.

AGRON BUXAKU:

To~no e deka jas pred pauzata imav edna replika, no ovoj pat sakav da interveniram vo interes

na odr`uvaweto na duhot na ovaa sednica.

Dokolku go po~ituvame Delovnikot, jas navistina nemam pravo na u{te edna replika, no toa {to

sakam sega da go re~am, }e go ka`am vo mojata diskusija.

NIKOLA POPOVSKI:

Prodol`uvame so rasprava.

Ima zbor gospodinot Be}iri.

NAZMI BE]IRI:

I/87.-

Po~ituvan pretsedatele, po~ituvani pratenici, iako za vreme na razgleduvaweto na ovaa to~ka

ima{e malku konstruktivni priodi od nekoi diskutanti, natamu prodol`uva neodgovornosta vov rska so

toa. Imavme neodmereni kvalifikacii, ne realni ocenki i glavno ednostrani informacii, neragumentirani

i mnogu drugi defekti. Seto toa svedo~i za neserioznosta, a u{te pove}e za na{ata neodgovornost kako

najvisok zakonodaven organ, a koj treba najmnogu da pridonese bidejki na dneven red imame to~ka za

bezbednosnata situacija vo Republika Makedonija {to zna~i `ivot za site gra|ani, a osobeno na

dr`avata.

Jas nema da ja ocenuvam momentalnata bezbednosna situacija, bidejki za toa dosta se

zboruva{e, no sakam da gi naglasam generatorite koi predizvikuvaat nesigurnost, podelbi kako i merki

koi treba da se prezemat za nadminvuawe na mnogu `ivotni barieri. Prirodno do kolku ima raspolo`enie

za seto ova, iako mislam deka druga alternativa nema. Ako ne nie, barem drugite neka go napravat.

Inaku nema da ne prifatat vo civiliziraniot svet, vakvi, kakvi {to sme sega. Me|u glavnite iskri se

mediumite, ponatamu od nemawe ili pak ne funkcionirawe na zakonite, sankcionira{ki zakoni .

Imajki predvid deka {tetata {toja imame od vakvo dejstvuvawe, vo mnogu kratko vreme

treba{e da imame po prifatlivi zakoni i po celosna nivna realizacija. Treba{e da se sobere i ona

nesobrao oru`je, bidejki tie ubivaat.

Ona {to najmnogu mislam deka treba da se napravi e vistinsko objasnuvawe za realnoto

`iveewe, ili pak implementirawe na Ohridskiot dogovor. Nemame jasni izjavi na politi~arite i n

aeminentni lu|e vo vrska so seto ova, a vo najgolem broj slu~ai imame nekoi somnitelni izjavi. Na

primer izjavata n aporane{nito pretsedatel na Republika Makedonija g-dinot Gligorov vo Amerika koj

ka`a navredlivi zborovi za Ohridskiot dogovor, a se znae deka ovoj proekt e usvoen od prethodnata

Vlada, a se finansira od MMF, pred se najpotrebnite reformi vo dr`avata.

[to se odnesuva do ispolnuvaweto na obvrskata za proporcionalnoto pretstavuvawe , defektot ne

e vo Ohridskito dogovor tuku vo nerealiziraweto na programskite opredelbi na dvete prethodni vladi,

so sugeriraweto na Me|unarodnata zaednica {to vo prethodnata vlada be{e kako opredelba , toa be{e

zgolemvuaweto na procentot na pretstavuvaweto na zaednicite vo javnata administracija. Toa se

kvalifikvua{e kako pottiknuvawe na pogolem broj u~estvo na pretstavnici od drugite malcinstva vo

sekojdnevnoto `iveewe. Od ova i drugi raboti, denes vo Makedonija javnosta na makedonskito etnikum

I/88.-

ima rezervi kon Ohridskiot dogovor, dodeka albanskiot entitet ne veruva vo celosnoto implementirawe.

Mislam deka treba da imame javno izjasnuvawe dali ja sakame zaedni~kata dr`ava ili ne.

So `al sakam da izjavam deka , spored seto ova, mislam deka jasno se izjasnila samo

Me|unarodnata zaednica. Nekoi duri gi izdr`aa i na{ite navredi za nivnoto navidum ednostrano

izjasnuvawe koj pove}e investiral. Ne se gleda dobro so posredni{tvoto i so pomo{ta za nadminuvawe

na golem broj problemi. Treba da znaeme deka {tetite }e gi ~uvstvuvame site nie, nekoj pove}e nekoj

pomalku, nekoj podocna , nekoj porano. Odgovornosta e nad nas i vo nas tie {to sega sme na vlast.

Se soglasuvam deka treba da ima akcii za fa}awe i eliminirawe na vooru`enite grupi. No, na

nitu eden na~in ne se soglasuvam deka dosega e napraveno ne{to uspe{no. Nikoj ne mo`e da predvidi

{to mo`e da se slu~i. Vo poslednata akcija zedoa u~estvo specijalni policiski sili. Od drugata strana se

veli deka bea toa mladi, maloletni lica, arezultatot e dvajca mladi ubieni i organizatori seu{te slobodni.

Seto ona {to se slu~ilo }e bide verificirana odgovornost po koordiniranata akcija koja {to mislam }e

se slu~i i vo idnina i }e se karakterizira so vistinski dvi`ewa, bez nekoi voznemiruvawa, fa}awe na

organizatorite i nivno izveduvawe pred liceto na pravdata.

Iako ima mnogu ne{to da se ka`e, a u{te pove}e da se narpavi, no nema da prodol`am, nema da

repliciram. Mislam deka bev jasen.

NIKOLA POPOVSKI:

Vi blagodaram za va{iot konstuktiven pristap.

Imame u{te trojca diskutanti. Ako prodl`ime bez mnogu repliki mislam deka }e se sozdadat

uslovi vo 17,00 ~asot da se izjasnime po predlozite {to se na dneven red i da ja okon~ame sednicata.

Ima zbor gospodinot Zoran [apuri}.

ZORAN [APURI]:

Po~ituvan pretsedatele, po~ituvani kolegi pratenici,

Jas }e bidamsosema kratok, od pri~ini {to, eve ve}e tret den raspravame za bezbednosnata

sostojba vo Republika Makedonija i veruvam deka kako i jas mnogumina od vas se pra{uvaat, a i

gra|anite, dali }e ima nekoj akorist od ovaa trodnevna rasprava i koja e taa korist, dali }e ja podobrime

I/89.-

sostojbata so vakvi radikalni diskusii, ili pak }e napravime nekoi drugi is~ekori. Zatoa jas go razbiram

interesiraweto i na pozicijata i na opozicijata, bidejki rasprava po bezbednosnata sostojba e navistina

mnogu va`na. No, va`nosta interesot za ovaa sostojba ne smeeme da ja zloupotrebuvaem za bilokakov

politi~ki marketing ili pak nekoja si promocija od bilo kakva korist motivirana taa promocija.

Ovaa rasprava, po~ituvani pratenici, mo`e da bide korisna samo ako site pratenici od site

prateni~ki grupi upatat jasna poraka, deka se cvrsto re{eni da gi osudat site vidovi na obidi za

destabilizacija na dr`avata. No, i da gi podr`at naporite na Vladata , a vo ramkite na toa i na

Ministerstvoto za vnatre{ni raboti i na Ministerstvoto za odbrana i ARM za stabilizacija na

bezbednosnata sostojba.

I pokraj toa {to po prirodata na ne{tata, za sostojbite na dr`avata, kako {to be{e ka`ano, pred se

odgovara vlasta i Vladata, no ne mo`e od toa da se anestira nitu Parlamentot nitu pozicijata nitu

opozicijata zatoa {to site nie snosime nekoja odgovornost. Ako od govornicata upatuvame samo kritiki

i kritizerski poraki koi mo`e da ja radikaliziraat sostojbata, sigurno deka negativno }e vlijaeme za

smiruvawe na ovie sostojbi. No, do kolku upatime poraki od konstuktiven karakter koi }e poka`at

re{enost i edinstvo za stabilnosta na bezbednosnata sostojba sigurno deka od ovaa trodnevna voglavno

neproduktivna rasprava , mo`e da se izvle~e i nekoja korist.

Na site ni e jasno deka sostojbata e seu{te krevka, no evidentno e deka taa e zna~itelno

podobrene, ako se sporedi so periodot od edna, dve ili tri godini. Toa e rezultat, isto taka na naporite na

Vladata, no najmnogu na opredelenosta na ogromnoto mnozinstvo na gra|anite na Republika

Makedonija , za mir stabilnost bez ogled na etni~ka pripadnost, bez ogled na veroispovest i bez ogled

na bilokakva druga pripadnost. Iako samo malubrojni , seu{te postojat onie koi posakuvaat

radikalizacija na konfliktite, sli~ni na onie pred ve godini, od najrazli~ni kriminalni drugi pobudi ,

mnozinstvoto od gra|anite se za mir is tabilnsot i eve taa se poka`uva, bidejki ne uspejaa tie malubrojni

grupi da ja vratat onaa sostojba {to be{e pred dve godini, ili pak , za `al, {to nekoi kolegi uka`uvaat

deka e taa polo[a , vo sporedba so periodot pred godina, dve ili tri. Taa e , morame da bideme svesni,

toa e fakt, podobrena.

I/90.-

Naporite za stabilizacija na bezbednosnata sostojba od strana na Vladata i drugite subjekti imaat

isto taka nedvosmiselna podr{ka od Me|unarodnata zaednica, NATO, OBSE, EU, no kako {to rekov i

od mnozinstvoto gra|ani vo Republika Makedonija .

Mo`ebi nekoj }e se zapra{a, osobeno od opozicijata, kakva e korista od poddr{kata od

Me|unraodnata zaednica.Sosema kratko }e vi odgovoram. Belki ja nau~ivme lekcijata deka ne mo`eme

da vodime politika na izolacija odnosno samoizolacija na Republika Makedonija i deka rezultatie od

takvata eventualna politika na izolacija i samoizolacija, vo mnogu dr`avipoka`a katastrofalni rezultati.

Zarem toa ne e dovolna pouka.

Site ovie napori {to se pravat se rezultat na 13-et godinonastojvuawe na Republika Makedonija

za polnopravno ~lenstvo vo NAT, vo EU odnosno vo evroatlanskite strukturi. I vo ramkit ena toa , onie

transformacii {to se pravat vo bezbednosnite organi, pred se vo ARM, ne bi trebalo da se kritikuvaat,

tuku naprotiv da se stimuliraat ovie procesi na transformacija zatoa {to na site ni e jasno akvi se

uslvoite za vlez vo NATO, za vlez vo eden kolktiven sistem na bezbednost koj }e ja podobri Vo slu~aj

na vleguvawe na Republika Makedonija , jasno ni e na site deka bezbednosnat sostojba pod ~adorot

na NATO }e bide mnogu podobrena. Zatoa apeliram , ova {to go ka`a i pretsedatelot, da bideme

sosema kusi vo na{ite izlagawa, da dadme konstruktiven pridones , da gi izbegneme radikalnite izjavi,

da gi izbegneme jalovite raspravi, bidejki , navistina ovaa trodnevna rasprava gi ~ini gra|anit emnogu.

NIKOLA POPOVSKI:

Ima zbor gospodinot \or|i Orov~anec.

\OR\I OROV^ANEC:

Po~ituvan pretsedatele, po~ituvani pratenici,

Posle edno vakvo izlagawe na g-dinot [apuri}, u{te pove}e gledam deka sum vo pravo zo{to

zemav zbor. Zatoa {to so edna demagogija koja {to ne saka da ja vidi realnata situacija, o~igledno

povtorno vleguvame vo edno zamajuvawe, dali voop{to bila potrebna ili ne bila potrebna sednica na

Parlamentot, okolu bezbednost.

I/91.-

Posle godina dena vladeewe na novata koalicija i sostojbite koi se na terenot i vo dr`avata, po

moe mislewe, apsolutno ima potreba za takva rabota, so edna edinstvena cel. Taa cel, jas kako

potpisnik na inicijativata u{te edna{ }e ja prezentiram. Celta e, niz konstruktivna rasprava vo

Parlamentot, da dojdeme do realna slika na sostojbata od koja Vladata so svoite instrumenti }e povede

pravilni postapki za unapreduvawe na bezbednosnata situacija vo dr`avata Republika Makedonija .

Spored toa celta e mnogu jasna. Ovaa cel e prioritet na prateni~kata grupa na VMRO-DPMNE i pred

samata partija na nas pratenicite ni e dr`avata Republika Makedonija . Okolu toa pra{awe ne mo`eme

voop{to da polimizirame. Pra{awe e vo realnata ocenka na sostojbite. Gledame deka se pravat odi na

stabilnosta. Jas }e se soglasam deka situacijata e stabilna, me|utoa vo koj pogled gledanoi animirano.

Taa e stabilna, ista e, status kvo od pred godina dena.

[to e podobreno?

Gledajte gi procentite na napadite, gledajte gi procentite na kriminalni aktivnosti. Dali edna

peda, bilo koj organ na dr`avata, kako vlast, vlegol vnatre vo takanare~enite krizni regioni. Nie

nemame pravna dr`ava tamu. Taa situacija e stabilna zatoa {to premnogu dolgo se odr`uva kako takva.

Ona {to za mene e poenta, da svatime deka taa situacija e takva realna i deka treba da prezememe, kako

dr`ava odredeni elementi, postapki i se drugo {to treba za seto toa da se ispravi. Pritoa jas ne mislam

da gi delam lu|eto na nekoi da se pogolemi ili pomali patrioti, oni se ili patrioti ili ne se patrioti. Bi

trebalo ovde vo ovaa sala site da bideme patrioti, site. Me|utoa na ovoj na~in koga se plasiraat rabotite ,

dobivame edna sostojba na takanare~ena, mo`ebi grubo }e ka`am virtualna realnost, deka sostojbata ni

e ~ista, deka rabotite odat odli~no, me|utoa ne se napreduva.

Nie imame sega edna situacija, toa trijagolnikot, Ara~inovo, Lojane, Gwilane gore, koj e

najgolemata bescarisnak zona koja postoi vo Evropa. Toa na izlagawe ministerot Hari Kostov ,

definitivno go ka`a. Deka tamu haraat bandi, deka preku tie kanali se odi so trgovii, {vercovi i t.n. i

t.n. Vo Lipkovo, na benziskite pumpi vi se to~i benzin za pola evro i da ne zboruvame {to se drugo se

pravi. I toa e prakti~ko edna teritorija koja {to e del na Republika Makedonija, meutoa vo koja

o~igledno nie nemame suverenitet. Kako pravna dr`ava ednostavno, vo koja {to kriminalno

mafija{kite i teroristi~ki bandi , o~igledno so svojata uloga na toj teren mo`at da imaat jaki politi~ki

implikacii vrz sevkupnoto op{testveno `iveewe kaj nas, {to ne e vo red. Koga sme ve}e kaj toa i koga

I/92.-

site zboruvame za ~ovekovi prava vo toj smisol, site ovde bi gi pra{al. ^ovekovite prava se univerzalna

kategorija ne se prava na albanci na makedonci, toa se univerzalni prava. Dali ovie lu|e koi se najduvaat

vo tie krizni regioni, dali voop{to imaat bilokakvi ~ovekovi prava. Ili se podlo`ni na mehanizmi na

deluvawe od feudalniot sistem. Tamu nemame prakti~no nie pravo na dr`ava pa da zboruvame za

~ovekovi prava i drugo, a ovde zboruvame za se drugo. Zna~i prav priod na rabotata bi bilo, koga bi go

definirale ovaa deka e taka, a mislam dkea Vladata delimi~no go sogleduva, me|utoa ne treba pred

javnosta da se izleguva deka nas situacijata ni e idealna i deka odime so takvi ~ekori kon NATO i kon

drugo, nie prvo treba da go definirame na{iot suverenitet. Nie go nemame na{iot suverenitet kako

dr`ava, a }e vleguvame vo NATO. Koj NATO }e ne primi bez suverenitet. Mislam da ne se

zala`uvame. Seto ova proizveduva red drugi problemi, problemi koi {to gi nametnuvame kako

problemi koi {to se na drug na~in definirani, odnosno preku Ramkovniot dogovor. Imavme ovde edno

predavawe i od minsiterot Hari Kostov, okolu toa {to se principi na Ramkovniot dogovor od edno , dva

i t.n. kade {to se vika deka vtorito princip e uniratniot karakter na dr`avata i site toa normalno go

prifa}ame,jas ne mislam deka ovde ima pratenik koj }e ka`e deka ne e taka.

\OR\I OROV^ANEC: (Prodol`enie)

Dali realno nie go imame primenet toj princip na Ramkoven dogovor.

Dali vo ovoj moment kako unitarna dr`ava, na ovoj na~in imame ot|eni prakti~no

teritorii. Nie ja imame verificirano granicata tamu, me|utoa, nemame dr`ava koja

funkcionira vo toj segment. Seto toa se pravi so drugi mehanizmi, se pra}aat

pratenici ili nekoi drugi lobi grupi koi treba so tie lokalni {erifi od feudalen

tip da pregovaraat, razgovaraat za {to, za dr`avata ili za ~ovekovite prava i tn.

Krajno neseriozno. Zna~i, samo nie go ru{ime toj Ramkoven dogovor. Ili dali

dr`avata se otka`ala od toj Ramkoven dogovor, odnosno Vladata na Republika

Makedonija vo ovoj moment.

I/93.-

Drugo naru{uvawe. Ako odime po principite za koi zboruvaat site, i

prioritetite na Ramkovniot dogovor, prviot i osnoven preduslov za realizirawe na

Ramkovniot dogovor, ako ve}e ne u~ea zav~era da ~itame, ~itajte jas }e re~am u{te

edna{ toa e. Obezbeduvawe i vra}awe vo kriznite regioni i obezbeduvawe na

maksimalna stabilnost i obezbeduvawe uslovi za normalno `iveewe na site i

vra}awe na begalcite. Po godina dena za koja zboruvame, nam begalcite ni se po

studentski domovi, raseleni vamu i tamu i neznam kade. I ne e to~na konstatacijata

deka e toa se vo red. Niz ovie mehanizmi, niz osnovnite mehanizmi plenimiranite

tezin a Ramkovniot dogovor, nie primenuvame za da navlezeme vo detali, a

osnovnite principi gi gazime, preminuvame preku niv taka, a se e toa vo ime na

Ramkovniot dogovor.

Ponatamum {to sakam da naglasam e u{te edna rabota koja Vladata na

Republika Makedonija povtorno smetam deka naopaku ja tera rabotata i so izjavi

duri i na premierot deka ovaa godina nie }e ja stabilizirame situacijata, a eve ne

ja stibilizirame, nitu ja stabiliziravme kako {to treba, pa potoa }e po~neme so

ekonomski reformi i taka natamu. Taa konstatacija e mnogu lo{a. Pogubna e za

dr`avata, od nekolku premisi. Ekonomskata sostojba e i te kako relevanten faktor

za bezbednosta na dr`avata. Vo ovaa situacija vo koja bezbednosnata sostojba jas bi

ja ocenila kako krevka, nestabilna, sekako krevka ekcitira~ka so mo`na eskalacija,

kade {to mora da upotrebi dr`avata instrumenti, a koi instrumenti }e gi primeni,

i do sega ima{e od VMRO-DPMNE potkrepa i ponatamu }e ima, dokolku adekvatno gi

primeni, me|utoa, vo tie uslovi pa|aweto na standardot, gubewe na ekonomskiot

napredok i tn., samo ja dogrevaat socijalnata tenzija i site ovie sostojbi na nekoj

na~in gi pravat u{te poranlivi.

Spored toa, dr`avata apsolutno mora da trgne frontalno vo sekoj

segment na funkcioniraweto na prav na~in so site nejzini instrumenti. I u{te

edna{, }e se vratam na po~etokot. Celta na na{ata inicijativa da dojdeme do pravi

soznanija, a niz ovie diskusii {to u{te se vo Sobranieto mo`e da se dojde do toa i

I/94.-

so pravilni zaklu~oci koi treba da se donesat da stigneme do pozicija da trgneme

po prav pat, odnosno da se dade patokaz do Vladata na Republika Makedonija od ova

Sobranie na koj na~in i kako treba da se spravuva so problemite koi site ne ti{tat

i site sakame da gi realizirame.

Vi blagodaram.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodinot [apuri} se javi za replika na gospodinot Orov~anec.

ZORAN [APURI]:

Sosema kratko gospodine pretsedatele,

Gospodine Orov~anec, jas vo mojata diskusija ne izraziv somnevawe za

potrebata za rasprava po onaa to~ka koja vie ja predlo`ivte. Nie vsu{nost, ja

prifativme raspravata i glasavme ovaa to~ka da bide stavena na dneven red. Jas

samo uka`av na toa deka se zapra{uvam jas li~no, a veruvam i ostanatite pratenici

i gra|anite kakva }e bide pauzata od beskone~nata rasprava. Ako ima nekoja polza

od ovaa bezkone~na rasprava, jas sum za toa da diskutirame, ne tri dena, tuku 33

dena. Me|utoa, ako nema, toga{ so konstruktivni diskusii da dademe nekoj pridones

za ako e mo`no, razre{uvawe na ovie sostojbi. Ako e toa za vas demagogija, toa e

va{e pravo.

Blagodaram.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodinot Ramadani ima replika na gospodinot Orov~anec.

ISMET RAMADANI:

Po se izgleda, povtorno iako jas imam po~it kon doktor Orov~anec, no

dokolku se slu`i so podatoci sigurno na informacii na Sitel da re~eme, jas bi

rekol deka treba da se odi da se vidi od Ara~inovo do op{tina Lipkovo kolku go

I/95.-

zgolemi koeficentot na kriminalnosta, taka {to jas se ~udam dali toa mo`e da

bide taka. Ne e voop{to to~no. Tamu ima nekoi grupi koi {to zaradi opstanok, se

razbira, ne sakam da go opravdam toa, pravat nekakov vid {verc, mo`ebi vo uloga na

dileri, samo zaradi opstojuvawe, egzistirawe. Dokolku go zememe kako suma kolku

se vr{i kriminalitet i kolku postignuva da re~eme eden funkcioner na VMRO-

DPMNE, mnogu pove}e napravil kriminalitet otkolku odnosno sozdal pari, otkolku

site tie lu|e koi mo`at da napravat so se~ewe drva. Jas ne go opravduvam toa, se

razbira, neznam kolku e golema kriminalnosta ako se se~e drva i se prodava, no

mislam deka se hiperbolizira, rabotite gi prika`uvame tolku lo{o i tolku

negativno, taka {to da re~eme za nekoi mafija{ki grupi vo Brest. Ve molam, kako v

mafija{ki kriminalitet? Kako mo`e toj obi~en selanec da organizira mafija, da

organizira takva kriminalnost, takov kriminalitet. Nie treba da razbereme kako gi

gledame rabotite ednostrano. Jas so mojata diskusija sakav da vi ka`am zo{to ne

spomnuvate nekoj organiziran kriminal vo nekoj drug del od Republika Makedonija,

koj {to e mnogu poprisuten, bidej}i e mnogu posilen i od samata Vlada. Taka treba da

se gledaa rabotite, bidej}i sozdavame situacii deka navistina koj znae {to se

slu~uva tamu, ili pak za trojca - ~etvorica, ali }e bidat pod zakon i tn. Ni{to

drugo. Ve molam, nemojte taka, bidej}i koga gi zgolemuvame rabotite vrz osnova na

ona {to ~itame vo mediumite za atraktivnosta, ni mislime deka koj znae {to se

slu~uva tamu. A veruvajte deka mnogu brzo }e vidite deka tamu }e se regulira mnogu

brzo rabotata, bidej}i ne stanuva zbor za kriminalci so golemo dosie, ili pak za

nekoi sumi od milioni dolari ili evra ili t.n.

Vi blagodaram.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodinot Orov~anec se javuva za replika.

\OR\I OROV^ANEC:

I/96.-

Jas kratko }e mu odgovoram na gospodinot Ramadani. Informaciite se

od lu|e na terenot i tei se realni, od druga strana se potvrdeni so izve{taite koi

{to gi dade prakti~no i Vladata, a cenetiot gospodin Ramadani smetam deka ima

mnogu pogolem kapacitet, za da dade vaka lo{a rezplika.

NIKOLA POPOVSKI:

Za zbor se javi gospodin Koce Trajanovski.

KOCE TRAJANOVSKI:

Po~ituvan pretsedatele, po~ituvani kolegi pratenici,

Za `al gi nema pretstavnicite na Vladata, iako sme nie predlaga~i,

kako VMRO-DPMNE i Liberalna partija, smetam deka treba{e da bidat prisutni,

me|utoa tie cenat koga treba, toa e nivno pravo. Na dneven red e informacijata za

bezbednosnata sostojba vo Republika Makedonija, podnesena od prateni~kite grupi

VMRO-DPMNE i Liberalnata partija. Bi bile sre}ni dokolku ovaa to~ka ne be{e na

dneven red, t.e. be{e sostojbata takva da morame da pobaruvame informacijata za

bezbednosnat situacija. Raspravame ve}e ~etvrti den i toa e eden od argumentite

deka sme bile vo pravo koga sme barale da se zaka`e sednica so vakva to~ka na

dneven red. Ima{e diskusija od site skoro site politi~ki partii, vklu~itelno i do

dvajcata ministri. Temata e dosta ~uvstvitelna i od mnogu aspekti od voen, od

socijalen, od me|unacionalen. Zatoa pobudi tolku interes. Na 15-ti juli Vladata ni

dostavi informacija za bezbednosnata sostojba so strogo doverliv karakter. Po ova

o~ekvuavme deka }e se zaka`e sednica za bezbednosnata sostojba. No taa sednica ne

se zaka`a, pa zatoa nie na 24-ti pobaravme i toa vo vrska so bezbednosnata sostojba

. Vo septemvri povtorno go obnovivme na{eto barawe, so ogled na toa {to smetavme

deka bezbednosnata sostojba nema smiruva~ki karakter, tuku naprotiv, taa ostanuva

ista i ima tendencija na zagrozuvawe.

I/97.-

Dokolku Vladata na Republika Makedonija zaka`e{e sednica ili

pobara{e zaka`uvawe na sednica na Sobranieto na Republika Makedonija, smetav

deka }e be{e poprirodno i }e diskutiravme vo edna druga atmosfera, a vaka

izleguva deka VMRO-DPMNE i Liberalnata partija so ovaa to~ka sakaat da napravat

politi~ki marketing. Smetam deka toa ne e ispravno, bidej}i faktite na terenot

ka`uvaat ne{to drugo. Zo{to zaka`avme sednica za bezbednosnata sostojba?

Zaka`avme bidej}i postojano ima trend na vlo{uvawe na sostojbata. Vo

informacijata navedovme pvoe}e od 30-tina bezbednosni incidenti za period od

edna godina, {to smetam deka e treznd na zgolemuvawe. Gra|anite se zagri`eni od

ovie incidenti i ima{e periodi navistina kratki, me|utoa ima{e koga skoro sekoja

ve~er imavme incidenti. Na krajot se otide do tamu da se granatiraat sudot vo koj se

smesteni Osnovniot, Apelacioniot i Vrhovniot sud, da se granatira Vladata na

Republika Makedonija, kako i kasarnata Ilinden. Posle seto ova smetav deka be{e

logi~no {to nie kako opozicija baravme itna sednica na koja {to }e se rasprava za

bezbednosnata sostojba, bidej}i nie kako opozicija, a smetam deka i site ovde vo

Parlamentot se zagri`eni za taa bezbednosna sostojba i site smetam deka sakame da

se podobri taa bezbednosna sostojba, za da mo`at gra|anite na Republika

Makedonija da `iveat i rabotat vo edni pomirni uslovi. Jas sum od Gazi Baba, ili

vo izborna edinica broj 2, koja {to se grani~i so ovie krizni regioni i svedoci sme

na mnogu ~esti incidenti vo naselbata ^ento koj {to se bliski do ovie regioni. Eve

~itam vo vesnicite deka i taksistite so strav vozat vo ovoj region. Selata koi {to

imaat imoti i pasi{ta do ovoj krizen region ve}e ne mo`at ve}e da ja napasuvaat

stokata. Bi go poso~il primerot so selo Bula~ani, kade {to proletva bea ukradeni

okolu stotina ovci, koi {to seu{te ne se vrateni, a vinovnicite ne se najdeni i {to

e najva`no naselenieto ve}e so strav ili voop{to ne izleguva na ovie teritorii

{to se grani~at so teritorijata ili na patniot pravec Ara~inovo - Brest. Toa e

mnogu lo{a poraka od naselenieto i mnogu lo{a postapka koja vlijae ili mo`e da

vlijae na bezbednosnata sostojba vo Republika Makedonija. Tie lu|e baraat

I/98.-

sigurnost od Vladata na Republika Makedonija za da mo`at slobodno da gi

posetuvaat i da gi iskoristuvaat svoite imoti. Vladata na Republika Makedonija

normalno, soglasno Ustavot treba da im go ovozmo`i toa, bidej}i toa e nivno ustavno

pravo, a vpro~em toa be{e i edno od izbornite vetuvawa.

Isto taka pobaravme sednica za bezbednosnata sostojba proadi toa {to

seu{te raselenite lica ne se vraboteni vo svoite domovi. Jas sum od Gazi Baba,

Ara~inovo e tuka i raselenite lica seu{te ne se vra}aat vo ova selo. Od

govornicata slu{navme mnogu izjavi osobeno od DUI koi velat deka treba da ima

so`ivot, koi {to velat deka Republika Makedonija ja smetaat unitarna, nedeliva i

celosna i koi {to smetaat deka lu|eto treba da `iveat vo mir.

So ogled na sostojbata na terenot, smetam deka toa se samo

deklarativni zalo`bi, bidej}i seu{te raselenite lica ne se vra}aat vo Ara~inovo

i vo drugite krizni regioni i zatoa dokolku pozicijata, a najmnogu DUI smeta deka

toa {to go zboruva treba da bide vistina, treba da napravat napori i da go ubedat

naselenieto vo Ara~inovo i od drugite krizni regioni da mo`e da se sozdade edna

sostojba, bezbednosna, so {to }e mo`at da se vratat raselenite lica. Nie vaka tuka

govorime, lu|eto slu{aat, me|utoa na terenot sostojbata ne se podobruva. Zatoa neka

poka`at na delo, neka napravat uslovi, neka napravat mo`nosti, zaedno so Vladata

na Republika Makedonija ovie lu|e da mo`at da se vratat vo svoite domovi, bidej}i

tie seu{te `iveat po domovi, `iveat vo krajno mizerni i nepodnoslivi uslovi.

Nivnata smrtnost drasti~no se zgolemuva, lu|eto se psihi~ki napnati i

voznemireni, bidej}i od mnogu blisku gi gledaat svoite domovi, a ne mo`at da gi

posetat. Dokolku Vladata na Republika Makedonija nema da uspee za eden pobrz rok

da go re{i problemot na ovie lu|e, po`elno barem da napravi da `iveat vo podobri

uslovi. Zna~i, da im se podobrat uslovite, bidej}i celi semejstva `iveat vo eden

prostor od 5 - 9 metri kvadratni, kade {to `iveat po nekolku generacii. Zatoa }e

apeliram dokolku se gleda deka taa bezbednosna sostojba ne mo`e da se obezbedi,

I/99.-

vo toj slu~aj barem do vra}aweto da im se ozbezbedat uslovi koi se ponormalni i

po~eve~ki.

Ona {to be{e ka`ano za kriznite regioni, jas ne bi sakal da

povtoruvam, me|utoa, bi sakal da potenciram deka edna od najgolemite obvrski za

ovie krizni regioni povtorno da se reintegiraat vo dr`avata i povtorno pravnata

dr`ava tamu da funkcionira, sega go ima partijata DUI koja {to e na vlast i koja

{to be{e edna od glavnite u~esnici vo konfliktot. Ova ne go ka`uvam za da

sozdadam tenzii za repliki, mislam deka e sosema realno, bidej}i bea so tie lu|e vo

vremeto na konfliktot i smetam deka treba da gi ubedat za seto ona za {to se

borele, za seto ona {to be{e vo toa vreme deka so Ramkovniot dogovor i so seto ova

{to sega se pravi, ponatamu deka nema osnova za natamo{na kriza vo tie regioni i

deka povtorno pravnata dr`ava treba da se vrati vo tie regioni.

Isto taka, bezbednosnata sostojba smetam deka se vlo{uva i so

selektivnite otpu{tawa, koi {to se vr{at vo posleden period i koi {to se najavuva

deka }e prodol`at i ponatamu. Ne e tolku {to lu|eto se otpu{taat, mnogu e

pozna~ajno {to ovie lu|e nemaat socijalni paketi pri nivnoto otpu{tawe. Zna~i ne

se gleda mo`nosta za povtorno vrabotuvawe. Ednostavno, ovie lu|e se ispu{taat na

ulica, bez voop{to da imaat mpo`nost ili idnina za povtorno vrabotuvawe. Tie

lu|e stanuvaat voznemireni, napnati. Seto toa mo`e da dovede do golemi problemi

kako na ulica, taka i vo Republika Makedonija. Zna~i, so eden zbor i tie vlijaat na

bezbednosnata sostojba, na bezbednosniot sistem normalno od socijalen aspekt. Vo

ponovo vreme zagri`uvaat i sostojbite vo obrazovanieto. Za toa be{e mnogu ka`ano,

tuka jas ne bi sakal da povtoruvam, me|utoa, sakam da potenciram da ne se obvinuva i

da ne se bara opravduvawe vo opozicijata, bidej}i nie kako politi~ka partija

nemame nikakva vrska so ovie slu~uvawa, tuku naprotiv, nie totalno ja podr`uvame

pozicijata i Vladata na Republika Makedonija za da mo`e {to pobrzo da gi vrati

u~enicite vo svoite u~eni~ki klupi. A toa smetam deka e edna od obvrskite na

I/100.-

Vladata na Republika Makedonija. Zna~i, da ne se bara opravduvaweto vo

opozicijata kako {to be{e ka`ano od pove}e govornici od pozicijata. XVII/1.- JM/MP

KOCE TRAJANOVSKI: (Prodol`enie)

Nie kako politi~ka partija isto taka dadovme poddr{ka zaedno so Liberalnata partija za

spravuvawe so bezbednosnata kriza, me|utoa od drugata strana ni be{e odgovoreno deka prakti~no nie

sakame da napravime nekoe podmetnuvawe, ili zamka, ili nekoe nasednuvawe na pozicijata da

upotrebi oru`je, da napravi pogolema eskalacija i sli~no. Smetam deka nie dadovme sosem iskrena

poddr{ka na Vladata na Republika Makedonija za spravuvawe so taa kriza i gi povtorivme istite

zborovi koi {to bea ka`ani od niv, brzo i efikasno spravuvawe so kriminalno teroristi~kite grupi. I ne

treba da se otfrla na{ata poddr{ka i da se pravi edna tenzija me|u politi~kite partii vo Republika

Makedonija. Vo prilog na informacijata dadovme i zaklu~oci so koi sakame da dademe doprinos vo

re{avawe na ovaa bezbednosna sostojba i smetam deka }e ima razbirawe da se prifatat ovie zaklu~oci.

MARJAN \OR^EV:

Po~ituvan pretsedatele, po~ituvani dami i gospoda pratenici,

Jas po vtor pat se javuvam, no cenev deka e potrebno da se javam za diskusija i }e go

zloupotrebam va{eto vnimanie. Tuka vo Parlamentot na Republika Makedonija ima edna sintagma: na

po~etokot be{e zborot. Gospodinot Qup~o Jordanovski ja ka`a. Me|utoa, ako pledirame deka taa

sintagma: na po~etokot be{e zborot, pledira sé {to }e ka`eme nie kako individui, ili kako delovi na

prateni~ka grupa, zna~i kako kolektiviteti, del od Parlamentot na Republika Makedonija sé {to e dobro,

sé {to e zna~ajno, sé {to e va`no deka po~nuva od nas, toga{ navistina sme ja zgre{ile celta i krajnite

zaklu~oci na ovaa rasprava. No, ako go postavime poinaku problemot i ako ka`eme deka intencijata na

ovaa rasprava be{e nie tuka vo Parlamentot zakonodavna institucija na Republika Makedonija da im

dademe {ansa na makedonskite gra|ani da veruvaat vo dr`avata Republika Makedonija, toga{ ovaa

rasprava ne samo {to e korisna, ne samo {to e nu`na, tuku treba da prodol`i i za mnogu drugi temi koi

{to se aktuelni vo dr`avata, temi so koi {to navistina nie treba da poka`eme na makedonskite gra|ani

zo{to treba da go napu{tat dolgiot mar{ niz instituciite na drugi sistemi i drugi dr`avi i da ~ekaat za

I/101.-

paso{i na drugi sosedni dr`avi, tuku ednostavno da veruvaat vo nas, da veruvaat deka instituciite na

sistemot, a instituciite na sistemot se Vladata na Republika Makedonija, Parlamentot, kako pozicija

oddelni koalicioni partneri, ili kako opozicija imame isti streme`i. Nekoi od nas niz tie diskusii }e gi

pridobijat simpatiite na makedonskiot gra|anin, nekoi }e gi izgubat. No, vpro~em zatoa e i

parlamentarna demokratija. Nekoi {to se na vlast {to mora da imaat odgovornost zatoa {to ja

praktikuvaat vlasta zaradi toa }e dobijat poeni za svoeto u~estvo vo vlasta, ili }e go izgubat. No,

ednostavno raspavata e nu`na, raspravata e potrebna zatoa {to site tuka {to diskutiravme ocenivme

deka ne e samo zborot, ima{e diskusii koi {to navistina izleguvaa vo ona {to zna~i deka se po~nuva od

nas i po~nuvame da se dobli`uvame. Veruvam deka u{te 3, 4 pati vakvi diskusii da ima vo

Makedonskiot parlament nie site kako ~lenovi na Parlamentot, pak }e ka`am kako li~nosti, a ne samo

pripadnici na partiski subjekti, }e imame navistina dobli`uvawe vo stavovite za koi {to nie morame da

se dogovorime, zatoa {to jas tuka }e iznesam dva podatoka.

Celokupnata ovaa diskusija ima 3 klu~ni momenti: nastanite pred krizata, nastanite vo

vreme na voenata kriza i sega nastanite posle krizata vo Republika Makedonija, a klu~niot moment e

Ramkovniot dogovor. Jas tuka }e ka`am za da veruvaat i makedonskite gra|ani deka i pred

po~nuvaweto na voenata razvrska u{te vo vremeto koga bea bi rekol tie koi {to mislea da go kr{at

mirot, redot, sigurnosta na makedonskite gra|ani vo Tanu{evci gore, deka ima{e sredba i volja me|u

politi~kite rakovodstva na partiite vo Republika Makedonija. VMRO-DPMNE na vlast i SDSM vo

opozicija imaa sredba na politi~kite rakovodstva i se diskutira{e sostojbata koja {to treba da nastane vo

Republika Makedonija. Zna~i, lu|eto vo politi~kite partii imaat sens da po~uvstvuvaat koga se

zagrozuvaat pridobivkite na gra|anskoto op{testvo, na demokratijata, na ona {to pretstavuva temel,

sega kako {to `iveeme i diskutirame tuka vo makedonskiot Parlament. Imavme sredba u{te toga{ za

Tanu{evci. A potoa pak vo Ohrid za vreme na krizata najdovme sili kako gra|ani na Republika

Makedonija, kako pretstavnici na politikata koja {to treba da bide vode~ka, tamu bev jas, tamu be{e g.

Nikola Popovski, tamu be{e g. Bu~kovski koj {to e sega minister i drugi koi {to sega ne se tuka i

diskutiravme. Kolku i da be{e te{ko, kolku i da be{e ma~no, me|utoa najdovme re{enie kako politi~ka

razre{nica na voenata kriza vo Republika Makedonija. I toa e zo{to gra|anite na Republika Makedonija

treba da veruvaat vo nas kako politi~ki partii. So toa {to pak }e ka`am, politi~kata borba e edna rabota,

I/102.-

no vo `ivotot ne e sé politika. Tuka nekoj deneska }e izgubi vo glasa~kiot elektorat makedonci, ili

glasa~kiot elektorat albanci, no }e dobie demokratijata vo Republika Makedonija, zatoa {to imame

hrabrost da otvorime tema vo koja {to Vladata soodvetno odgovori so informacija. Raspravame tri

dena i vo taa rasprava se otvorija mnogu pori, di{i Republika Makedonija, se diskutira za nekoi temi za

koi {to mora{e da se razgovara, a toa e temata {to posle Ramkovniot dogovor, {to so negovata

implementacija, {to so ona {to }e se slu~uva vo Republika Makedonija posle voenata kriza. I site

zaedno sme do toa i pozicijata i opozicijata, site zaedno gi trpime istite posledici. Bidej}i vie mo`ete da

bidete minister, mo`ete da bidete pratenik samo odreden del od vremeto, potoa }e izlezete na ulica i

bombite vo kontejnerot i toa {to se slu~uva kako bezbednosna kriza ne tangira site nas i kako gra|ani na

Republika Makedonija. Ottuka gospoda pratenici, ne mo`eme da izlezeme od krizata od ona {to e sega,

ona {to e denes, a krizia e, ne mo`eme da negirame deka ne se slu~uvaat kriminalni bandi i ne mo`eme

da negirame deka ne pukaat bombi, deka se slu~uva ona {to se slu~uva vo Republika Makedonija, site

zaedno toa treba da go nadmineme. A celta {to e? Celta e da mu dademe {ansa na makedonskiot

gra|anin da veruva vo nas. Ako veruva vo instituciite na sistemot, ako veruva vo politi~kite partii koi

{to se vo Parlamentot, ako veruva vo ona {to pretstavuva institucionalna sila na Republika Makedonija,

toga{ }e imame sila da ja nadmineme i ovaa bezbednosna kriza. Sega odgovornosta e vrz vas kako

pozicija. Nie bevme pozicija, narodot si ka`a {to misli za toa. No, pak ve ubeduvam, nikoj ne mo`e da

izbega od golemoto oko na narodot. Toj }e si ka`e vo onie momenti koga }e dojde izborniot lokalen,

pretsedatelski, parlamentaren krug, }e ka`e {to misli za toa {to nie deneska go zboruvame tuka. Od toa

nie ne mo`eme da begame. Me|utoa, mnogu pobitno e ne{to drugo. Tuka zaedni~ki da se dogovorime

deka ovaa rasprava ni be{e potrebna, ovaa rasprava ni be{e potrebna, u{te edna{ }e ka`am, da mu

dademe {ansa na makedonskiot gra|anin da veruva vo nas, da veruva vo Republika Makedonija i samo,

barem spored mene toa e va`no kako zaklu~ok od dene{nata rasprava.

NIKOLA POPOVSKI:

Ima zbor g. Agron Buxaku.

AGRON BUXAKU:

I/103.-

Po~ituvan pretsedatele, po~ituvani ministri, po~ituvani kolegi. Eve, skoro edna godina

navr{uva {to nie diskutirame vo ovoj Parlament {to sme vo ovoj sostav i od po~etokot na{ata partija

kako nova partija zazema stav da bideme konstruktivni, da bideme plodni i {to e mo`no poefikasni vo

na{ata rabota. Pritoa, imaj}i go predvid funkcioniraweto na Parlamentot na Republika Makedonija od

osamostojuvaweto na Republika Makedonija. Pra{aweto na bezbednosta e sigurno mnogu zna~ajno

pra{awe i vospostavuvaweto na bezbednosta vo edna dr`ava pretstavuva i preduslov za stabilizacijata

na edna dr`ava, posebno Makedonija, na edna post konfliktna Makedonija. No od druga strana i samoto

pokrenuvawe na ova pra{awe, odnosno baraweto koe proizleze od edna grupa na pratenici od

pozicijata, uslovno ka`ano od makedonskiot blok na partiite pretstavuva samo po sebe edna poraka,

samo po sebe poka`uva deka i opozicijata, odnosno potpisnicite na ova barawe za odr`uvawe na

sednica okolu bezbednosta se zagri`eni za bezbednosnata sostojba vo dr`avata. Toa }e be{e sosema vo

red dokolku nemavme pro~itano i slu{nato i prethodno, gi nemavme pro~itano i slu{nato i prethodno

stavovite tokmu na taa opozicija vo vrska so Makedonija. Edna rabota e jasna od samoto potpi{uvawe

na Ramkovniot dogovor, edna rabota e jasna i se povtoruva postojano od site centri na odlu~uvawe,

uslovno ka`ano vo me|unarodnata zaednica deka za`ivuvaweto na Ohridskiot dogovor pretstavuva

osnoven uslov za Makedonija, za nejzinata integracija za nejzinite strate{ki celi, za integracija vo

NATO i vo EU. Iako na deklarativen na~in duri i so glasawe tuka vo Sobranieto vo slu~aj koga se

raboti za takvi odlu~uvawa kako retko dosega imame eden konsenzus me|u politi~kite partii odnosno

parlamentarnite grupi vo vrska so ovie strate{ki celi, nadvor od Parlamentot vo mediumite bilo od

opozicijata, bilo od odredeni politi~ari. No, vo izminatoto vreme bilo pak i od nekoi samonare~eni

politi~ki analiti~ari, zatoa {to nema poednostavna rabota otkolku denes da izleze{ na mediumi i da

pi{uva{ bilo {to bez pritoa da se snosi odgovornost za toa. Samite ovie strate{ki opredeluvawa zna~i

od nivna strana se negiraat, ednovremeno znaej}i deka tie se od izvonredno zna~ewe za

funkcioniraweto na dr`avata. I povtoruvam u{te edna{, za`ivuvaweto, odnosno implementacijata na

Ohridskiot dogovor pretstavuva neophoden uslov za integriraweto na Republika Makedonija vo NATO

i EU. Zna~i, od seto ona {to be{e tuka iska`ano i ka`ano zagri`enosta koja be{e izrazena vo odnos na

bezbednosnata situacija od faktot deka site nie se deklarirame deka se zalagame za implementacija na

Ramkovniot dogovor i pokraj faktot deka ima{e nekoi koi istapija otvoreno protiv taa implementacija.

I/104.-

Sepak, nie so na{eto deluvawe voop{to ne pridonesuvame kon realizacijata na ovaa strate{ka cel. So

ova se nadovrzuvam na toa {to go rekov na po~etokot deka na{ata partija mnogu raboti ima

progoltano, na po~etokot mnogu na{i diskusii bea ignorirani od odredeni pratenici tuka i bojkotirani,

odredeni pratenici koi izleguvaa nadvor koga govorevme nie. A sega imame eden napredok, na{ite

diskusii sega i se slu{aat od opozicijata.

Od druga strana albanskata opozicija baraj}i nekoe opravduvawe za gubewe na izborite

i ne dobivaj}i odgovor za aktuelniot moment niz koj minuva Makedonija postojano kako za cel si

postavi da go minimizira seto ona {to nie sme go postignale vo tekot na ovaa godina vo odnos na

implementacijata na Ohridskiot dogovor. Zna~i, mnogu raboti vo demokratijata ne samo tuka, tuku

nasekade se dozvoluvaat. Me|utoa, nie govorime i so toa snosime odgovornost i pred narodot i so

samiot fakt deka se pravat odredeni iskrivuvawa do taa mera {to da se iskrivi realnosta, ili pak izjavite

koi se pravele od opozicionite partii bilo toa da e pred 2 nedeli, 2 meseca, ili 2 godini, toa pretstavuva i

navreda za samiot narod. Od edna strana kako {to be{e ka`ano i tuka nekoi raboti ne gi razbiraat na{ite

pratenici, a kamoli da gi razbere tie raboti narodot. Zboruvam za eden profesor, moj kolega vo

parlamentarnata grupa, zna~i, so ovaa navreda koja mu ja pravime na narodot, nie iskrivuvame edna

vistina. I za `al prodol`uva igrata, edna igra koja se ima poka`ano ne samo vo Makedonija, tuku vo site

zemji vo tranzicija koi se soo~uvale so sli~ni problemi, ili pak imaat sli~en multi etni~ki sostav, deka

najednostavnata karta za da se stigne do vlast e nacionalizmot povrzan so populizam i demagogija. Jas

~esto pati sum izjavil deka se nadevav deka opozicijata vo ovie klu~ni momenti }e bide mnogu

pokonstruktivna i deka za odredeni raboti za koi {to ni e navistina neophoden konsenzus, deka nego }e

go postigneme. Me|utoa, mo`am da ka`am deka za `al se ~uvstvuvam razo~aran. No, najgolemiot tovar,

ili kako be{e ka`ano i za bezbednosta, i za dobroto odewe na rabotite vo ovaa dr`ava go snosi vlasta.

Toa {to jas go ka`uvam nema vrska so odbivawe na odgovornosta, ili pak obvinuvawe na opozicijata,

mislam ova se odnesuva na ne{to pofundamentalno. Samiot fakt deka opozicijata gi izgubi izborite, ne

zna~i deka opozicijata nema vlijanie. Zatoa {to na krajot na krai{tata samite pratenici, samoto prisustvo

na pratenicite poka`uva deka tie u`ivaat poddr{ka na odreden broj pratenici i deka sigurno tie gra|ani

koi se razo~arani od drugi problemi tuka povtorno ja igraat kartata na silniot nacionalizam. Tie gra|ani

postojano baraat vinovnik. I ni{to ne e polesno otkolku da se obvini drugiot. Za `al ne samo od aspekt

I/105.-

na opozicija i vlast, tuku i od etni~ki aspekt zaradi ovaa pri~ina na mojot po~ituvan kolega i sogra|anin

gospodinot Zamir Dika mu postaviv nekolku pra{awa, kako i na kolegite od VMRO-DPMNE, me|utoa

ne dobiv odgovor. Razgovarame za kritiki pozicija, opozicija. Toa e sosema prirodno. Me|utoa, vo

tekot na mnogute diskusii koi gi imavme tuka se voo~uvame so eden drug fenomen kade

makedonskata opozicija ja kritikuva kako pozicijata od makedonskiot blok, odnosno SDSM i LDP,

kako i nas i taa kritika ja pravi pravej}i obop{tuvawa na pau{alni i vrz etni~ki osnovi, kako {to be{e

primerot so replikata na gospodinot Ismet Ramadani na toa deka site albanci ni bile mafiozi, a dokolku

site albanci bea mafiozni, dokolku sepak napravime eden spisok na site najbogati lu|e tuka vo

Makedonija, za `al za makedoncite, imeno deka tamu ima mnogu albanci, za `al za albancite, za lu|e koi

{to se zbogatile vo izminatite 10 godini. Zna~i tuka imame edna tendencija za podelba ne samo

pozicija, opozicija, me|utoa i vrz etni~ka osnova. So toa samo se predizvikuvaat novi tenzii, zatoa {to

na krajot na krai{tata dokolku imavme eden zaedni~ki dogovor, a tuka se re~e deka ministerot toa go

predlo`il, me|utoa toa se znae, dokolku navistina nie bevme zagri`eni za bezbednosnata sostojba i

dokolku sakavme da iznajdeme soodvetno re{enie, toga{ i vlasta i opozicijata treba{e da poddr`at ovaa

sednica da bide zatvorena. ]e imavme edna detalna slika i detalni informacii {to ne treba da bidat javni,

me|utoa za koi mo`e da se razgovara tuka i da se razgovara za toa kakva e bezbednosnata situacija i

kako mo`e toa da se nadmine. XVIII/1.-SS/LJ

AGRON BUXAKU: (prodol`enie)

Me|utoa, da bide jasno, opozicijata samata re~e deka vakvo barawe imale od

mesec juli i deka ovie nastani {to sega se slu~ija ne bile fakti~ki glavniot motiv

za inicirawe, svikuvawe na edna vakva sednica. Toa treba jasno da se ka`e i be{e

ka`ano od pratenicite deka edno vakvo barawe za vakva sednica imalo i porano.

Sega ima u{te eden drug problem {to go istaknav. Nikoga{, iako dvete partii

od opozicijata, bilo od makedonskiot ili od albanskiot blok, iako se poka`uvaat

kako najgolemi patrioti, za `al toa se pravi za smetka na drugiot etnitet. Dosega

nemalo nitu edna replika ili protivreplika me|u niv. [to toa doka`uva? Toa

I/106.-

doka`uva eden drug fakt, doka`uva deka igraj}i na ovaa mnogu opasna etni~ka karta,

zaedni~kata cel na dvete partii e da se ocrni vlasta, da se poka`at partiite na

vlast kako nesposobni da ja upravuvaat situacijata i da upravuvaat so dr`avata, so

edinstvena cel vra}awe na opozicijata na vlasta. Dokolku ima druga argumentacija

ve molam da razgovarame za toa.

[to se odnesuva do drugite raboti {to bea ka`ani od strana na g-din Zamir

Dika, isto taka ne dobiv odgovor zatoa {to postojano se manipulira vo odredeni

mediumi koi na naslovnite stranici postojano se stavaat nekoi negativni nastani i

se preuveli~uvaat problemite vo ovoj aspekt, vo ovaa nasoka, mnogu ~esto se ka`uva

deka ima 300 neamnestirani, odnosno deka nikoj ne bil amnestiran, ili pak deka

site albanci bile maltretirani itn. Ili pak {to povtorno se sveduva na edno isto

deka ni{to ne bilo realizirano od Ramkovniot dogovor.

Moeto pra{awe e mnogu direktno na adresa na g-dinot Zamir Dika. Dali toj

koga veli deka dogovorot ne e implementiran toj govori vo svoe li~no ime. Govori

kako koordinator na Parlamentarnata grupa, ili pak govori vo ime na partijata.

Zatoa {to dokolku edna{ zasekoga{, gi imame prednas, site zabele{ki, napismeno

vo odnos na toa dali se implementirani ili ne, Ohridskiot dogovor toga{ }e

izlezeme i nie so protiv argumenti. Namesto postojano da se potencira g-dinot

Zamir Dika, deka ni{to ne se realizira od Ohridskiot dogovor. Sega ispa|a deka

ne{to bilo realizirano me|utoa ima zabele{ki. Dali tie zabele{ki se site ili pak

ima drugi i edna{ za sekoga{ treba to~no tie da bidat izrazeni zatoa {to taka se

sozdavaat nepotrebni tenzii.

[to se odnesuva do toa {to sme postignale nie, kako partija na vlast, od

odnesuvaweto na nekoi pratenici, da ne re~am site, nekoi pratenici protiv

izjavata, protiv diskusijata na na{iot koordinator, se vide postojano se spomnuva

proleanata krv itn. itn. Rekov deka vo maj be{e odr`an, od strana na Proektot za

me|uetni~ki odnosi, be{e organizirana edna sredba me|u vlasta i opozicijata, kade

samite pretstavnici na opozicijata na ovaa partija, toa e napi{ano i vo eden

I/107.-

izve{taj, be{e ka`ano deka, so ogled na faktot deka {efot na policijata vo

Tetovo, na tetovskata policija e albanec, nie ne sme imale potreba da vodime vojna.

Od druga strana, izjavite, sega ne razbiram, ne mi e jasno, sega velat pretsedatelite

na partiite deka ova se na{i stavovi, von programski stavovi, potoa velat }e

dademe ostavka oti ne sakame da pretstavuvame problem za partijata, zatoa {to

programskite opredelbi na na{ata partija se takvi i takvi, nie ne sme za tie, a

potoa odedna{ tie se vra}aat i sekoi dve nedeli, mesec deka davaat izjavi. Toa e

mnogu te{ko i za nas od strana da gi sledime nivnite izjavi, pozicijata na

albanskata opozicija.

Tie treba da bidat jasni edna{ zasekoga{. Zatoa, minatata godina ne uspeav

pred izborite, zatoa {to toj mediumski mrak va`e{e, toga{ ne uspeav, me|utoa, sega

imavme debatna programa na Tretata programa i nikoj ne se pojavi, iako ima{e

pokaneti od opozicijata. Zna~i, ne treba da ja la`eme javnosta. Treba edna{ za

sekoga{ da izlezeme so opcija. Na{ata opcija sekoga{ bila konsekventna od mart

2001 godina. Stoime zad taa opcija, }e ja poddr`uvame do kraj. Dodeka pakk

albanskata opozicija, konkretno DPA, najgolemata opoziciona albanska partija

treba da izleze so postojan stav, a ne denes da zboruvame za samoopredeluvawe,

utre da zboruvame deka toa bil nekoj hipoteti~en odgovor, zadutre }e pravime

analizi, vo red. Analizi treba da se pravat, nemam ni{to protiv. Toa im pripa|a na

specijaliziranite institucii, na politi~kite nau~nici da pravat analizi. Dodeka

pak politi~arot treba da deluva. Politi~arot treba da iska`e vizija, treba da

iska`e programa {to treba da se primeni.

Bez da sakam da navreduvam, mo`ebi toa i ne e navreda, me|utoa, sekoj treba

da si go najde svoeto mesto i da ne pravime zabuna kaj narodot. Zatoa {to, dokolku

govorime za samoopredeluvawe, toa e edna teza {to be{e spomnata i od noviot

pretsedatel na PDP, toga{ treba da se izvr{i referendum za samoopredeluvawe i

}e sozdademe pa{aluk na Polog, }e gi stavime partiite {to vladeele pred 2001

godina. No, {to }e pravime so drugite albanci? Dokolku govorime za etni~ki

I/108.-

dr`avi, toga{ neka izleze i VMRO so svoj stav, deka tie se za ~ista etni~ka dr`ava

ili pak ne se? Dokolku sme za ~ista etni~ka dr`ava, toa }e zna~i deka stotici

iljadi lu|e }e treba da se razmenat, da ima razmena na naselenie, kako {to toa be{e

napraveno 1923 godina so Turcija. Me|utoa, toa nema da se sprovede bez vojna i bez

`rtvi. Toj proekt go ima{e i Srbija, sozdavawe golema Srbija. Od toa proizlegoa

250 iljadi `rtvi. Na krajot Proektot golema Srbija ne se realizira{e. Na krajot na

krai{tata sega i me|unarodnata zaednica i NATO i EU se tuka prisutni i nikoga{

nema da dozvolat nitu eden pa{aluk Polo{ki pa{aluk da se sozdade ili pak nekoja

~ista etni~ka dr`ava da go rasipe ovoj proekt i investiciite {to tie gi napravile

na Balkanot.

[to sakam da ka`am so ova? Sakam da ka`am deka od aspekt na bezbednosta

takvite izjavi, igrawe na kartata na edna demagogija e mnogu {tetna, zatoa {to se

popre`uva eden proces {to treba neophodno da se kompletira, da se zavr{i. Nema

da ima stabilna integrirana Makedonija vo EU i NATO bez implementacija na

Ohridskiot dogovor. Zatoa {to, {to se odnesuva do toa deka mnogu izjavi, fakti, bez

izneseni od g-dinot Zamir Dika, ova ne go ka`uvam samo kako replika, kako

diskusija, me|utoa, op{to se znae i preku pres konferencii i preku na{etio

prisustvo, na{ite ogranoci, po gradovite, toa go izjavivme, izjavivme ne{to,

napravivme ne{to {to nitu edna partija nema napraveno. Izlegovme so rezultati so

na{eto {estomese~no u~estvo vo vlasta. Tie rezultati gi imame i vo pe~atena

forma, se pojavija na 273 stranici. Se razbira, dokolku vie bevte edna

konstruktivna opozicija, }e ne sledevte i }e videvte deka toa {to sme go napravile

i toa {to ne sme go napravile so cel da mo`ete da ne konfrontirate, da ne soo~ite

so faktite. Me|utoa, jas se dvoumam deka albanskasta opozicija go eldela toa {to

ste go napravile, od kade {to jasno se gleda {to sme postignale i napravile vo

tekot na na{eto {est mese~no u~estvo vo Vladata. Tamu jasno se ka`uva deka za

{est meseci povtorno }e izlezeme so takvi sli~ni rezultati ne samo pred na{ite

I/109.-

glasa~i, tuku i na celata javnost na pres konferencija vo odnos na toa {to sme

postignale.

I pokraj site odgovornosti, zatoa {to mandatot go dobivme, glasot i

doverbata na narodot gi dobivme so edna to~ka, a toa e organizacija na Ramkovniot

dogovor, me|utoa toj mandat go imame za slednive ~etiri godini. Sakam da ka`am

deka i pokraj site te{kotii {to gi imavme, vo koi {to ima te{kotii i od

subjektivna i od objektivna priroda, sepak rezultatite ne mo`at da se negiraat. Toa

{to ne go napravivte vie, go napravivme nie. I, taka, kako {to vie sakavte toa da go

napravite, nie go napravivme taka, kako {to saka{e narodot. Tuka mislam na

tetovskiot univerzitet. Sega da se ka`uva i da se izleguva so nekoki argumenti ili

potcenuvawa na toa kako se legalizira{e tetovskiot univerzitet i kako se

finansira, imaj}i predvid deka istata partija pred odredeno vreme se nafati za

opcijata na [tuloviot univerzitet i go podgotvuva{e duri i Buxetot za 2002 godina,

posle 2001 godina, koga bea na vlast zaedno so svojot partner, sega zo{to se `alat

deka tamu nemalo predvideno sreddstva za {tuloviot univerzitet? Zo{to toga{ ne

go stavile vo buxetskata programa vo 2002 godina, so cel da bide finansirano i

visokoto obrazovanie, taka kako {to e predvideno so Ramkovniot dogovor? Ili pak

da go donesoa zakonot, kako {to nie toa go napravivme.

Toa se fakti {to ne mo`at da se osporat. Samite na{i pozicii i stavovi {to

gi fimame kako etni~ki albanci, najprvo od faktot deka bea spomanati policiskite

{efovi i od faktot deka toga{ sme imale samo eden {ef, sega imame {est

policiski {efovi, toa e fakt deka za 100% se ima podobreno pretstavenosta na

Albancite vo MVR. Potoa faktot, }e go zemam kako primer Skopje, zatoa {to Skopje

ima{e samo dve direktorksi mesta vo podra~nite edinici, i mnogu drugi raboti. A,

zatoa {to sme napravile i {to ne sme napravile, izve{taj }e mu dademe na narodot,

a ne tuka da pravime politi~ki marketing, repliki, protiv repliki, so opozicijata.

Me|utoa, edna rabota {too bi ja pobaral za dobroto na stabilnosta i dobroto

na ispolnuvawe na opcijata odnosno strate{kata opredelba na Makedonija, vo

I/110.-

najmala raka tuka edna{ da slu{nam jasno od albanskata opozicija i od

makedonskata opozicija dali se tie za implementacija na Ramkmovniot dogovor ili

ne se. Dokolku n e se, neka istapat jasno ili na nekoja javna televiziska debata,

neka argumentiraat zad {to stojat. Zatoa {to mnogu e {tetno dokolku deklarativno

se poddr`i ne{to, a na prakti~en na~in potoa da se napravi se, za da se popre~i

nejzinata realizacija, nie i natamu ostanuvame. Jas ne sum videl dosega nitu eden

dogovor vo istorijata, mo`ebi nekoj }e me popravi {to e potpi{an od nekogo pa sega

}e se izvadi od arhivot idrugite }e go potpi{at. Mnogu dogovori se potpi{ani za da

se stavi kraj na mnogu voeni konflikti. Potpi{uvani se vo demokratski dr`avi,

kade Parlamentarnata demokratija ima dolgogodi{na tradicija i od strana na

vlasta i od strana na opozicijata. Me|utoa, nikoga{ ne se baralo u{te edna{

sekoga{ koga }e se smeni partijata na vlast, toj dogovor da bide potpi{an od novata

partija. Da potpi{e eden takov dogovor so koj {to se stava kraj na eden konflikt.

Tolku za toj argument.

[to se odnesuva do drugiot argument, treba edna rabota da bide sosema jasna,

zatoa {to ima kritiki od opozicijata. Tuka mislam na VMRO-DPMNE. I natamu ima

somne`i vo odnos na na{ata opcija. Na{ata opcija, bez nikakov somne` i bez

nikakvo dvoumewe, u{te vo tekot na izbornata kampawa, toa go ka`a i na{iot

pretsedatel da ne se povtoruvam kako {to toa go napravi g-dinot Zamir Dika, da ne

go ka`uvam istoto {to go ka`a toj za svojot pretsedatel, zna~i na{iot pretsedatel

re~e deka opcijata na golemite albanii, grcii, bugarii, srbii, makedonii, zavr{ile.

Na{a edinstvena opcija e sega Golema Evropa, Evropa bez granici. Nie stoime zad

toa. Toa go ima ka`ano na miting na 2 juli 2002 godina na{iot pretsedatel na

Partija.

Mo`am da ka`am deka e potrebna golema hrabrost, toga be{e prviot

politi~ar albanec od porane{nite jugoslovenski prostori koj toa go ima ka`ano

otvoreno. Od druga strana da se manipulira postojano okolu toa {to go ka`al, so

ogled na faktot deka interesot na site e stabilnost i bezbednost, so cel da se ima

I/111.-

ekonomski prosperitet, pretstavuva totalen apsurd da izjavuvame deka }e

sozdavame golema Albanija ili golemo Kosovo. Zatoa sme postojano obvinuvani,

sekoga{ koga sakame, koga treba ne{to da im se dozvoli ili da ne im se dozvoli na

Albancite. Sekoga{ se vadi taa karta na golema Albanija. Toa e najgolemata

aspsurdnost. Zatoa {to na Balkanot nema mesto za site tie golemi dr`avi. Balkanot

edna{ za sekoga{ treba da se opredlei za golema Evropa za Evropa bez granici,

integrirana vo NATO i NATO }e pretstavuva najsilna garancija za nedopirlivosta

na granicite.

Dokolku ovie raboti gi ka`eme jasno, ne go ka`uvam ova samo za da se poka`am

kako umeren. Ednostavno, e patriotski vo odreden moment eden politi~ar ili

dr`avnik ili ~ovek da donese odluki {to pretstavuvaat najdobra opcija za

dobrobita na negoviot narod, koga treba da se napravi toa {to se napravi vo 2001

godina, se napravi. No, koga treba da se opredelime za toa kako {to se opredelivme

nie kako partija, povtorno stoime zad toa deka toa e ona {to }e donese dobrobit,

blagosostojba na albancite, na makedoncite, site drugi zaednici koi `iveat vo

Makedonija. Ova e opredelba od koja {to nema da otstapime. ]e prodol`ime da

rabotime i natamu vo taa nasoka.

Sigurni deka od poznati pri~ini, kako {to deluva sekoja opozicija, }e bideme

napa|ani. Me|utoa, toa {to se gleda jasno, nitu edna propaganda, nitu edna

demagogija, nitu edno iskrivuvawe na faktite ne mo`e da go pretstavi poinaku.

Na{ite dostignuvawa gi gleda samiot narod koga odi vo policiska stanica ili odi

vo bolnica.

Se gleda i ne{to drugo, a toa se pameti, zatoa {to samiot rekol so

ignorirawe i iskrivuvawe na faktite go navreduvame narodot. Deka navodno nie

sme bile slugi. Samiot fakt deka g-dinot Abdula}im Ademi ne mo`e{e da ja zavr{i

replikata go ka`uva toa samiot, ministerot na MVR vo 2002 godina, na denot na

policijata mu go ~estite ministerot mnogu dobroto menaxirawe na krizata od 2001

godina.

I/112.-

Sega se postavuva pra{aweto zarem mislite deka toa celiot narod go

zaboravil? Kakvo slu`ewe pravime nie koga nie jasno istapuvame so na{ite izjavi,

posle sostanocite na na{eto Pretsedatelstvo, so na{ite jasni stavovi za toa kako

nie gledame na vra}aweto na bezbednosta. Nie stoime zad tie na{i deklaracii.

Se u{te ne sum slu{nal eden pratenik na DPA tuka da izleze da kritikuva

pratenik na VMRO. I obratno. Dodeka pak pratenikot na VMRO, mo`eme da ka`eme

deka ima solidarnost vo opozicijata, me|utoa i PDP e opozicija. Zo{to pratenicite

na VMRO nao|aat za shodno da repliciraat so PDP a ne nao|aat za shodno da

repliciraat so deklarativno najnacionalisti~kata albanska partija, koga znaeme,

poa|ame od faktot deka se dve dijametralno nacionalisti~ki partii. XIX/1.-DV /ND

AGRON BUXAKU: (Prodol`enie)

Zna~i tuka ima odredeni nejasnotii, za na kraj bi sakal da istaknam u{te

edna{ deka treba da imame konstruktiven pristap, nie sme tie koi prifa}ame

kritiki, tie koi za razlika toa {to go veli opozicijata nikoga{ ne sme se me{ale vo

nezavisnosta na mediumite i dozvoluvame mediumite sekojdnevno da ne napa|aat na

mnogu jasen na~in. Zna~i nie gi prifa}ame kritikite, me|utoa, tie dokolku se tie

argumentirani. [to se odnesuva do dostignuvawata jas ne bi sakal da vi go odzemam

vremeto so brojki, jas u{te edna{ ve pokanuvam bilo koj od DPA da izleze na

televiziska debata, da izleze so fakti i edna{ zasekoga{ da diskutirame okolu

toa, so cel da ne se manipulira so ~uvstvata na gra|anite vo ovoj moment. I toa so

najdobra namera se obra}am i na VMRO-DPMNE deka treba na jasen na~in, taka kako

{to nie sme se deklarirale i tie da se deklariraat za {to se zatia {to dokolku i

se za ~ista etni~ka Makedonija, toga{ {to }e pravi eden narod od miliot i kurur

protiv cela Evropa. Ni Evropa nema toa da go dozoli. Samo vlo{uvawa, tenzii so

iskrivuvawe na vistinata, samo mu se {teti na toj narod vo ime na koj tuka ovde

deluvame. Jas ja razbiram va{ata zagri`enost, me|utoa treba da rabotime, a ne da

zboruvame za toa kako treba da se deluva vo odreden istoriski moment. Zna~i od

I/113.-

ovaa sednica jas mislam deka }e izlezeme site zaedno so zaklu~oci deka

bezbednosta ne e samo pra{awe koe im pripa|a na pratenicite od makedonsko

etni~ko poteklo taa bezbednost im pripa|a na site nas i site treba da ja prezememe

odgovornosta za toa {to sme izbrani od narodot. Me|utoa ne treba da {irime

defetizam, ne smeeme da manipulirame so op{testvenata kriza so cel nejze u{te

pove}e da ja vlo{ime, da ja pretvorime vo etni~ka kriza. Zatoa {to socijalni

op{testveni krizi imale mnogu zemji vo tranzicii, me|utoa taa ja nadminale.

Dokolku nie se obideme da manipulirame so op{testvenata kriza vo odredeni

slu~ai vo obrazovanieto so cel da go prika`eme kako me|uetni~ki konflikt, drugo

{to e mnogu lo{o {to etni~kiot konflikt e mnogu lo{a rabota i ne oddale~uva od

na{ite strate{ki opredelbi. Od druga strana e dobro {to ima{e edna vakva

otvorena seansa so cel da mo`e da se vidi sekoj {to misli, jas mislam deka narodot

}e mo`e da vrednuva i na krajot na krai{tata narodot e toj {to odlu~uva na

slobodni demokratski izbori, za toa na kogo }e mu go dade svojot glas.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodinot Stojanovski ima replika na gospodin Buxaku.

BLA@E STOJANOVSKI:

Sakam samo da iska`am nekolku zborovi okolu pra{aweto za ona {to be{e

napomnato prethodno, od prethodniot diskutant, za otvorena ili zatvorena sednica.

Prethodniot diskutant treba da znae deka sekoj pratenik vo Sobranieto mo`e

da dobie informacii za bezbednosnata sostojba, na na~in koj e reguliran so propisi,

koi se odnesuvaat na materijali so doverliv karakter.

Pravo na javnosta e da znae dali bezbednosnata sostojba e tolku slo`ena ili

pomalku slo`eno, zavisno od ona {to }e go slu{ne vo debatata {to dosega be{e

realizirana vo ovoj parlamentaren dom. Toa Vladata mo`e{e da go napravi na

soodveten na~in i site nie kako pratenici da imame relevantni informacii za

bezbednosnasta sostojba.

I/114.-

Celta na na{ata parlamentarna debata e da se iska`e zagri`enosta na

opozicijata za bezbednosnata sostojba i da se iska`e poddr{ka na ostvaruvaweto na

suverenitetotna RM na celata nejzina teritorija. Toa e blagorodna rabota, a

po~ituvaweto na Ustavot i zakonite e obvrska koja nemom`e da bide predmet na

diskusija i Vladata toa mora da go po~ituva a za toa ja ima celosnata poddr{ka di

na opozicijata. No sekoga{ }e ja dobiva i kritikata, za site nedoslednosti.

]e ve potestam deka vremeto brzo pominuva, narodot gi ~uvstvuva posledicite

od na~inot na praktikuvaweto na vlasta si vo odnos na bezbednosnata sostojba i vo

obrazovanieto, osobeno vo ekonomijata.

Vo odnos na va{ite kritiki za izbegnuvaweto na potpi{uvaweto na

Ramkovniot dogovor od strana na DUI. Celo vreme zboruvate deka se soglasuvate so

nego. Zo{to toga{ ne potpi{ete edna pismena izjava deka vo se se soglasuvate so

odredbite na toj dogovor i na toj na~in da poka`ete edna jasno izrazena volja za

realizacija na Ohridskiot ramkoven dogovor i za negovo dosledno po~ituvawe.

NIKOLA POPOVSKI:

Gospodin Buxaku, replika.

AGRON BUXAKU:

Jas sum svesen za ona kako ne tretira{e VMRO-DPMNE.

Dokolku nekoj ~len na VMRO-DPMNE ja pro~ital na{ata programa, taa

programa e na makedonski jazik, duri postoi na VEP sajtot, na Internet, pa vo toj

slu~aj koj e posilen dokument na edna politi~ka partija, deklaracija ili programa

na taa politi~ka partija.

Vo programata }e se vidi deka glavna to~ka na politi~koto anga`irawe na

na{ata partija e implementiraweto na Ohridskiot dogovor.

[to se odnesuva do ona {to go ka`avte vo vrska so bezbednosnata sistuacija i

dokumentite koi mo`at da dobijat doverliv karakter da ka`am slednoto. Dokolku

nie gi dobivame niv, toga{ zo{to ima potreba da otvorime diskusija po niv. So

samiot fakt {to diskutirame za niv tri dena, od tipot na diskusiite na Fidel

I/115.-

Kastro, toa zna~i, diskutiraj}i za bezbednosnata situacija, nie ja koristime

prilikata da gi izme{ame pra{awata od ekonomijata i drugite oblasti.

NIKOLA POPOVSKI:

Ima replika gospodinot Asani.

FATMIR ASANI:

Bidej}i jas doa|am od zonata na krizata, pogotovo od selo Slup~ane, }e

repliciram samo so eden del na diskusijata na Agron Buxaku, bidej}i jas ne sum

dojden tuka da prodavam politi~ki marketing koj pobedi vo septemvri a koj izgubi.

Navistina dojdov da poka`am deka op{tinata koja Buxaku od Belgija go donese

direktno vo Sobranieto na RM, taa op{tina e vo opasnost, taa e opkru`ena od

golemi policiski sili, pod zakana deka tamu postojat kriminalci, ajduci ili ne{to

drugo. Jas ne la`am tuku ja govoram vistinata koga ka`uvam deka vo taa op{tina ne

postojat nitu kriminalci, nitu ajduci, tuku samo policiski punktovi koi se mnogu

pogolemi od 2001 godina, koga nie tamu sme bez pu{ka, bez nikakva odbrana. Dokolku

ne veruva Agron Buxaku neka sobere hrabrost, neka dojde i da ja poseti taa op{tina i

odblizu da se zapoznae so problemite, bidje}i, kako {to rekov, taa op{tina go

donese nego na vlast.

Vo delot od negovata diskusija, kade veli nekoj so pravo zboruva {to }e se

slu~i so Makedonija, barem ima hrabrost. No, {to pravi toj koga vodi dualisti~ka

politika. Za site godi{nini na padnatite borci, visoki funkcioneri na DUI pred

narodot, pred roditelite na padnatite borci govorat deka mnogu brzo }e gi soedinat

albancite vo edna dr`ava. Toa go velat vo Pri{tina, vo Tirana, a ovde vo

Parlamentot zboruvaat ne{to sosema drugo. Neka soberat hrabrost i neka ja ka`av

vistinata. Agron Buxaku ne bil ~len, pripadnik na ONA i ne znae zo{to nie

vojuvavme, zo{to zapravo ja po~navme vojnata, no }e dojde vreme koga }e mu go ka`am

toa.

NIKOLA POPOVSKI:

Ima replika gospodinot Buxaku.

I/116.-

AGRON BUXAKU:

Dokolku prethodniot diskutant ima ne{to li~no so mene, da mu ka`am deka jas

ne sum vo Vladata. Jas sum vo Parlamentot. Nie tuka sme vo Parlamentot ne sme vo

Vladata i sme na vlast, ne vo opozicija.

[to se odnesuva do toa, najverojatno mene mi se obrati li~no, i da mu ka`am

deka jas vo prvite denovi sum bil vo ONA i toa od Brisel. Neznam dali go slu{navte

gospodinot Bo{kovski, koga jas bev izbran, ka`a deka jas sum bil najgolemiot

finansier na ONA. Vakvite deklaracii na DPA i na VMRO-DPMNE za mene se

najgolem kompliment. Toa zna~i deka sme na vistinskiot pat.

[to se odnesuva do toa dali jas sum bil vo Slup~ane da mu ka`am deka jas toa

go napraviv minatata godina vo mart, pri moeto doa|awe, zatoa {to tamu imavme

edno zdru`enie koe se gri`e{e za voenite invalidi, i postojano se gri`at za

invalidite od vojnata. Zna~i negovite informacii se pogre{ni. No, za toa }e imame

TV debata, dokolku ima potreba.

NIKOLA POPOVSKI:

Za replika se javuva goposinot Karaxoski.

@ARKO KARAXOSKI:

Jas }e bidam kratok, so ogled na toa {to gospodinot Buxaku vo nekolku

navrati ja spomna VMRO-DPMNE, od aspekt na toa deka nemu i na negovata partija mu

se jasni stavovite na VMRO-DPMNE, bidej}i gi ~itaat po razni kolumni i tn.

Jas sakam samo da go iznesam stavot na VMRO-DPMNE, deka VMRO-DPMNE ima

jasen stav i VMRO-DPMNE e deklarirana so samiot fakt {to e potpisnik na

Ramkovniot dogovor, so samiot fakt {to raboti na implementacijata na Ramkovniot

dogovor. Nie kako partija jasno i glasno sme ka`ale deka so stavovite na oddelni

poedinci od na{ata partija nezavisno koe ime nosta, nie kako partija ne sme se

soglasile i takvite staovi ne gi poddr`uvame. Spored toa da ni se imputira

nekakov stav na poedinec vo na{ata partija deka toa e stav i na partijata, ne e vo

red i ne e umesno od gospodinot Buxaku. VMRO-DPMNE i na ovaa sednica poka`a

I/117.-

razbirawe. Nie toa nekolku pati go povtorivme, sakam i sega da go ka`am, a toa e

deka na{iot edinstven stav e toa {to nie ne veruvame deka ovaa vlast vo koja

praktikuva i DUI ima sposobnost i kredibilitet da ja razre{i ovaa bezbednosna

sostojba vo koja zapa|ame. Toa e somne`ot koj sme go iznele.

Inaku po odnos na toa kolku sme nite deklarirani, pra{aweto kolku

fakti~ki DUI e deklariran.

NIKOLA POPOVSKI:

Ima replika gospodinot Buxaku.

AGRON BUXAKU:

Tuka se zboruva za dve partii. No bez ogled vo koe ime zboruvame, vo ovoj

slu~aj VMRO-DPMNE da, DPA ne go napravila toa da se distancira od stavot na toa

vreme, na pretsedatelot koj {to go spomnavme, {to ja dade opcijata na zidovite.

Treba{e da se vidi kakva reakcija ima od strana na ~itatelite, bidej}i ne e se isto

da go re~e toa eden obi~en ~len, dali e toj od Strumica, Gevgelija ili Tetovo, na

VMRO-DPMNE, no koga go veli pretsedatelot na Partijata, zna~i tuka ima edna

pogolema odgovornost. Od druga strana vo praksa bi sakal da go vidam anga`iraweto

na VMRO-DPMNE, {to bi ja poddr`al i pozdravil celosnasta implementacija na

Ohridskiot dogovor.

NIKOLA POPOVSKI:

Dali od prijavenite ima nekoj za diskusija.

(Nema)

Sega ~asot e 17,30, imame u{te 6 replikanti.

]e prodol`ime utre so rabota vo 10,00 ~asot, so 37-ta sednica, posle nea }e

prodol`ime so prekinatata, za izborot na Republi~kiot sudski sovet. Ako so ova

zavr{ime prodol`uvame so ovaa sednica istiot den.

(Sednicata prekina so rabota vo 17,30 ~asot).

I/118.-