Odczyn roztworuSkala pH

Piotr Zawadzki i Aleksandra Jarocka

Wskaźniki, to związki, które w zależności od odczynu roztworu zmieniają barwę. Najczęściej spotykanymi w naszym otoczeniu wskaźnikami są: esencja herbaciana, wywar z czerwonej kapusty, wywar z czerwonych buraków czy sok z czarnych jagód.W laboratorium jako wskaźniki stosuje się np.fenoloftaleinę (zakres zmiany barwy znajduje się w zakresie od ok. pH=8,3 do pH=10), oranż metylowy (zakres zmiany barwy z czerwonej przez pomarańczową do żółtej znajduje się w zakresie od ok. pH=3 do pH=4,5), wskaźnik uniwersalny (będący mieszaniną różnych wskaźników i zmieniający barwę od czerwonej lub różowej przez żółtą, zieloną do niebieskiej lub granatowej w całym zakresie pH od 0 do 14.

Wskaźniki a odczyn Ph

Fenoloftaleina - C20H14O4• Fenoloftaleina jest wskaźnikiem zmieniającym formę z bezbarwnej w kwasie lub w środowisku obojętnym na malinowoczerwoną, a w środowisku zasadowym na fioletową. Zalecana głównie do miareczkowania roztworów słabych kwasów z mocnymi zasadami, gorsze wyniki uzyskiwane są dla miareczkowania silnie rozcieńczonych mocnych kwasów mocnymi zasadami. Dla pozostałych układów miareczkowania nie nadaje się na wskaźnik. Jest też stosowana przy produkcji tzw. papierków uniwersalnych. Zakres pH zmiany barwy: 8,3 – 10,0.

Oprócz wskaźników

chemicznych wyróżniamy

też wskaźniki domowe

Przykładowe wskaźniki domowe:

a) Wywar z czerwonej kapusty

b) Esencja herbaciana

c) Sok z jagód

d) Czerwona cebula

Barwa fenoloftaleiny w zależności od odczynu

Odczyn

kwaśnyOdczyn

obojętnyOdczyn

zasadowy

Oranż metylowy• Oranż metylowy − związek chemiczny z grupy barwników azowych, który

posiada zdolność zmiany barwy w zależności od pH środowiska, dzięki czemu jest powszechnie stosowany do mierzenia pH. W temperaturze pokojowej jest to krystaliczne ciało stałe o pomarańczowej barwie. Jako wskaźnik pH stosuje się go w formie wodnego roztworu. Jest stosowany w papierkach wskaźnikowych. Oranż metylowy zmienia swoje zabarwienie w zależności od pH środowiska w jakim się znajduje. W środowisku kwasowym przyjmuje barwę czerwoną, w obojętnym ( ok. 7 ) ma barwę pomarańczową, z kolei w środowisku zasadowym barwi roztwór na kolor żółty.

Od pH=3 do pH=4,5

Barwa oranżu metylowego w zależności od odczynu

0dczyn

kwaśny

Odczyn

obojętny

Odczyn

zasadowy

Wskaźnik uniwersalny

Wskaźnik uniwersalny mieszanina kilku wskaźników kwasowych tak dobranych, aby móc określić skale pH od 0 -14

Barwa wskaźnika uniwersalnegow zależności od odczynu

Odczyn

kwaśny

Odczyn

obojętny

Odczyn

zasadowy

Co to jest papierek uniwersalny?

Papierek uniwersalny to pasek bibuły

nasączony mieszaniną wskaźników pH,

zwilżony badanym roztworem, wskazuje w

przybliżeniu jego pH przyjmując zabarwienie,

które porównuje się ze skalą wzorców.

Obejmuje on praktycznie całą skalę pH

nazwano go uniwersalnym .

Badana substancja

pH Odczyn

1. Cif 10 Zasadowy

2. Proszek do prania

10 Zasadowy

3. Soda oczyszczona

8 Zasadowy

4. Proszek do pieczenia

6,5 Kwaśny

5. Mleko 6 Kwaśny

6. Silux 6 Kwaśny

Badanie pH produktów spożywczych za pomocą

papierka uniwersalnego, określanie odczynu produktu.

7. Mydło 6 Kwaśny

8. Vanish 6 Kwaśny

9. Płyn do naczyń 6 Kwaśny

10. Cola 5 Kwaśny

11. Cytryna 4 Kwaśny

12. Ocet 4 Kwaśny

13. Kwasek cytrynowy

3 Kwaśny

Obserwacje: W różnych substancjach obserwujemy zmianę

barwy papierka uniwersalnego

Wnioski: Badane substancje mają różny odczyn.

LaksmusLakmus – wskaźnik pH, produkt naturalny występujący w wielu gatunkach

porostów i glonów, występujących u wybrzeży Morza Śródziemnego i Oceanu

Atlantyckiego. Mieszanina rozpuszczalnych w wodzie barwników, w roztworach

o odczynie kwasowym przyjmuje barwę czerwoną, zaś w roztworach o odczynie

obojętnym i zasadowym – niebieską. Zakres zmiany barwy pH 5-8. Najczęściej

stosowany w formie nasyconych nim pasków bibuły, zwanych papierkami

lakmusowymi, które zwilża się badanym roztworem. Wilgotne papierki

lakmusowe pozwalają także stwierdzać obecność kwasów w gazach. Pod

wpływem utleniaczy, lakmus trwale odbarwia się.

Błękit tymolowy i bromotymolowy

Błękit tymolowy – to chemiczny wskaźnik pH, który przybiera barwę od

czerwonej do żółtej w zakresie pH 1,2 - 2,8 i od żółtej do niebieskiej w

zakresie pH 8,0 - 9,6. Dwa zakresy zmiany barwy tego wskaźnika związane

są z dwoma etapami jego dysocjacji.

Błękit bromotymolowy – związek chemiczny, chemiczny wskaźnik pH.

Czerwony proszek, rozpuszczalny w alkoholu etylowym, słabo

rozpuszczalny w wodzie, który przybiera w środowisku kwaśnym barwę

żółtą, w zasadowym błękitną, a w środowisku obojętnym zieloną. Zakres

zmiany barwy pH 6,2–7,6.

Tymoloftaleina

Tymoloftaleina –związek chemiczny stosowany głównie jako wskaźnik pH. Przy pH ok. 9,3-10,5 jest bezbarwny, zaś powyżej tej wartości staje się niebieski. Ze względu na to, że w środowisku obojętnym jest bezbarwny, można go stosować też jako atrament sympatyczny. Tymoloflateina rozpuszcza się dobrze w spirytusie, tworząc bezbarwny roztwór. Po dodaniu do tego roztworu odrobiny wodorotlenku potasu zmienia ona barwę na ciemnobłękitną. Po użyciu tego roztworu jako atramentu, napis "znika" w kontakcie z powietrzem, na skutek reakcji wodorotlenku potasu z dwutlenkiem węgla. Ponowne "wywołanie" napisu uzyskuje się przez zanurzenie papieru zawierającego ten napis w dowolnej cieczy, której pH jest większe niż 10,5.

Rolnictwo

Znajomość Ph gleby ułatwia zwiększenie plonów, ponieważ część z roślin lepiej rośni

w glebach o odczynie zasadowym, bądź kwaśnym. Np.. Buraki i jęczmień sadzi się w

glebie o pH > lub = 7. Ponadto pH ma wpływ na kolor roślin.

KONIEC;D

Dziękujemy za uwagę!