Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı

Türkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık Bakanlığı

OBEZİTE DİYABET VE METABOLİK HASTALIKLAR DAİRE

BAŞKANLIĞI

Dr. Sabahattin KOCADAĞTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı

Türkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık Bakanlığı

Dünyada her yıl 2,8milyon insan, fazla kilolu(obezite de dahil) olmaknedeniyle hayatınıkaybetmektedir.

Hareketsizlik yüzündenher yıl 3,2 milyon insanhayatını kaybetmektedir.

Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı

Türkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık Bakanlığı

Mevcut Durum • 19 Yaş ve Üzeri Bireylerde Vücut Kitle İndeksinin Dağılımı,

(%) Zayıf%2

Obez%30

Normal%33

Fazla kilolu%35

Kaynak: Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010

Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı

Türkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık Bakanlığı

Mevcut Durum• 7-8 Yaş Çocuklarda Vücut Kitle İndeksinin Dağılımı, (%)

Zayıf2,2

Normal75,5

Fazlakilolu14,2

Obez 8,3

Kaynak: Türkiye Çocukluk Çağı Şişmanlık Araştırması (7-8 yaş), 2013

Kahvaltı Yapma SıklığıToplam

Sayı Yüzde

Hergün 4.054 84,6

Haftada 4- 6 Gün 266 5,6

Haftada 1 -3 Gün 379 7,9

Kahvaltı Yapmaz 95 1,9

Toplam 4.794* 100,0

Araştırmada Görüşülen Ailelerin İfadelerine Göre Çocukların KahvaltıYapma Sıklıklarının Dağılımı; Türkiye 2013

0

10

20

30

40

50

60

70

Çok Zayıf Zayıf Normal Fazla kilolu Obez

0,4 2,5

66

18,3

12,9

0,32,2

68,1

20,7

9,3

0,4 2,3

67

19,5

10,7

ERKEK

KIZ

TOPLAM

Şekil. 10-15 yaş grubu öğrencilerde cinsiyete göre BKİ-Z skor dağılımı, 2016

Türkiye’de bisiklet dağıtılan 49 il araştırma kapsamına alınmıştır. 18960 öğrenci.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

10 11 12 13 14 15

YAŞ

17,5

14,412,5

10,99,5

3,4

9,8 9,88,8 8,3

5,2 5,8ERKEKKIZ

Türkiye’de bisiklet dağıtılan 49 il araştırma kapsamına alınmıştır. 18960 öğrenci.

Cinsiyet ve yaşa göre 10-15 yaş grubu öğrencilerde şişmanlık durumunun dağılımı, 2016

Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı

Türkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık Bakanlığı

CinsiyetHer gün

Çoğunlukla (4-6 gün)

Bazı günler (1-3 gün)

Kahvaltı yapmam TOPLAM

Erkek

sayı7027 836 1136 385 9384

% 74,9 8,9 12,1 4,1 100,0

Kız

sayı6086 874 1878 589 9427

% 64,6 9,3 19,9 6,2 100,0

TOPLAM

sayı13113 1710 3014 974 18811

% 69,7 9,1 16,0 5,2 100,0

Cinsiyete göre öğrencilerin kahvaltı yapma sıklığının dağılımı, 2016

BKİ Grup

Her günÇoğunlukla

(4-6 gün)Bazı günler

(1-3 gün)Kahvaltı yapmam TOPLAM

Çok Zayıfsayı 57 3 7 2 69% 82,6 4,3 10,1 2,9 100,0

Zayıfsayı 346 33 45 12 436% 79,4 7,6 10,3 2,8 100,0

Normal

sayı 9031 1113 1883 558 12585

% 71,8 8,8 15,0 4,4 100,0

Fazla Kilolusayı 2376 344 684 248 3652

% 65,1 9,4 18,7 6,8 100,0

Şişmansayı 1269 212 389 148 2018% 62,9 10,5 19,3 7,3 100,0%

TOPLAM

sayı 13079 1705 3008 968 18760

% 69,7 9,1 16,0 5,2 100,0

BKİ-Z skor dağılımına göre öğrencilerin kahvaltı yapma sıklığının dağılımı, 2016

Günde 1'den fazla Günde 1 kez Günde hiç TOPLAM

Erkek

sayı 2538 3937 2995 9470

% 26,8 41,6 31,6 100,0

Kız

sayı 1975 4009 3506 9490

% 20,8 42,2 36,9 100,0

TOPLAM

sayı 4513 7946 6501 18960

% 23,8 41,9 34,3 100,0

Cinsiyete göre öğrencilerin günlük süt tüketimlerinin dağılımı, 2016

Cinsiyete göre öğrencilerin günlük şekerli içecek (hazır meyve suyu, gazlı içecek, enerji içecekleri vb.) tüketimlerinin dağılımı, 2016

CinsiyetGünde 1'den fazla Günde 1 kez Günde hiç TOPLAM

Erkek

sayı 3281 3825 2362 9468

% 34,6 40,4 24,9 100,0

Kız

sayı 2948 4298 2243 9489

% 31,1 45,3 23,6 100,0

TOPLAM

sayı 6229 8123 4605 18957

% 32,9 42,8 24,3 100,0

%Meyve, Kuru meyve 18

Simit, Poğaça, Tost 19,5

Meyve suyu, Kola 17,8

Süt, Ayran, Yoğurt 21,1

Gofret, Cips 13,5

Çikolata 10,4

*Birden fazla seçenek işaretlenmiştir. Sütun yüzdesidir.

Yemek aralarında atıştırma alışkanlığı olan öğrencilerin tükettiği gıda maddelerinin dağılımı

13

YÜRÜTÜLEN PROGRAMLAR

.

Yürütülen tüm programlarda çok sektörlü çalışma yaklaşımı gerekmektedir.

TÜRKİYE DİYABET PROGRAMI 2015-2020

Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı

Türkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık Bakanlığı

TSBHHP 2014-2017

Sağlıklı beslenme

alışkanlığının kazandırılması

Hareketli hayat tarzının

benimsetilmesi

Sağlıklı çevre (destekleyici

ortam) oluşturulması

Sağlığı tehdit eden

durumlardan kaçınılması

Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı

Türkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık Bakanlığı

Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018

Bu programla sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam, tütünkullanımı, alkol ve madde bağımlılığıyla mücadele ile gıdagüvenilirliğinin, koruyucu sağlık hizmetlerinin ve ruh sağlığınıngeliştirilmesi amaçlanmıştır.

Obezite ile Mücadele - 3

Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı

Türkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık Bakanlığı

Obezite ile Mücadele - 4

Program Bileşenleri1. Bileşen: Gıda Güvenilirliğinin Artırılması2. Bileşen: Sağlıklı ve Dengeli Beslenme Düzeyinin Artırılması3. Bileşen: Tütün Kullanımı ile Alkol ve Madde Bağımlılığının

Azaltılması4. Bileşen: Kanser, Kalp ve Damar ve Diyabet gibi Bulaşıcı

Olmayan Hastalıkların Görülme Sıklığının ve Risk Faktörlerinin Azaltılması

5. Bileşen: Ruh Sağlığı Hizmetlerinin Geliştirilmesi6. Bileşen: Spor Yapma Alışkanlığının ve Hareketliliğin Teşviki

1.FARKINDALIK ÇALIŞMALARI

Özel Gün ve Haftaların Kutlanması

Sosyal Medya çalışmaları

Beslenme,diyabet ve fiziksel aktivite ile ilgili her türlü doküman ve güncel bilgiler www.beslenme.gov.tr ,www.diyabet.gov.tr

www.fizikselaktivite.gov.tradreslerimizde yayınlanmaktadır.

İlk, ortaokul ve liselerde sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite konulu resim fotoğraf ve video yarışması yapıldı.

17

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

1.FARKINDALIK ÇALIŞMALARI

Fiziksel Aktiviteyi Teşvik Projesi 2015-2018

2015-2016 yıllarında 300.000 adet bisikletin dağıtımını yaptık (okullar,

kurumlar, STK, belediyeler ve üniversiteler).

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

Araştırmalar/Rehberler

2016-2017 Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması çalışmalarına başladık.

2016-17 DSÖ işbirliğinde Avrupa Çocukluk Çağı Obezite Araştırmasınabaşladık.

Ulusal Fiziksel Aktivite Rehberi hazırlandı. Kronik Hastalıklarda FizikAktivite Rehberi hazırlandı.

Türkiye Beslenme Rehberi (TUBER) 2015 hazırlandı.

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

2. Eğitim Çalışmaları

Obezitenin önlenmesi, takibi ve tedavisi kapsamında Aile Hekimlerine yardımcı olmak üzere “Obezite ile Mücadele El Kitabı” adında rehber hazırlanmış olup aile hekimlerine dağıtılmıştır.

ASM Danışmanlık Rehberleri

ASM Danışmanlık Rehberleri

Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı

Türkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık Bakanlığı

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

24

Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı

Türkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık Bakanlığı

613

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

81 ilde, il eğitici ekiplerimizi oluşturmak için 2 turlu olarak sağlık çalışanlarımıza (doktor, diyetisyen, hemşire) OBEZİTE İLE MÜCADELE EĞİTİCİ EĞİTİMİ’ni(eğitim becerileri, sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ve obezite) verdik.

81 ilden 360 sağlık çalışanı2014 yılında halk eğitimlerinde

3.300.000 kişiye eğitim yolu ile ulaştık.

2015 yılında 81 ilde, 81 ilde, il eğitici ekiplerimizi oluşturmak için 2 turlu olarak sağlık çalışanlarımıza OBEZİTE İLE MÜCADELE EĞİTİCİ EĞİTİMİ’ni (eğitim becerileri, sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ve obezite) verdik.

26

Eğitim Çalışmaları

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

Obez vatandaşlarımızın acil ya da tedavi amacı ile nakilleri için 91 adet obezve yoğun bakım ambulansı alımını gerçekleştirdik.

27

SAĞLIK BAKANLIĞI

Okul sağlığı çalışmaları• Beslenme Dostu Okul Programı

Yürütülmektedir. Halen 2246 okul sertifika almıştır.

• Çocuklara Yönelik Pazarlama Baskısının Azaltılması çalışmaları kapsamında RTÜK yasası ve Yönetmeliği gereği çocuk programlarında reklam sınırlaması yapılacak yiyecek içecek listesi ve kullanım rehberi hazırlanarak RTÜK’e gönderildi.

Okul sağlığı çalışmaları

• Okul kantinlerinde satılan çocuklar için besin değeri düşük yiyecek ve içeceklerin sınırlandığı Genelge yayınlandı. Buna göre cips, kolalı ve gazlı içecekler, çikolata ve şekerlemeler okullarda satılamayacak.

• Şekerli, tuzlu, yağlı ürünler belirlenen kriterlere göre olacak.

Okul sağlığı çalışmaları

• Ortaokul ve liselerde Okul karnesini etkilemeyecek «fiziksel uygunluk karnesi» hazırlandı,

• Bu kapsamda beden eğitimi derslerinde yılda 2 defa yapılacak fiziksel uygunluk ölçümleri konusunda, Beden eğitimi öğretmenlerine yönelik eğitim videoları hazırlandı.

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

•Okullarda kuru üzüm dağıtım programı uygulanmaktadır.

Çocuklara ara öğün alışkanlığı

kazandırmak ve ara öğünde doğal, sağlıklı besinler tüketilmesini

özendirmek Program’ın amaçları

arasındadır.

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Ulusal Süt Konseyi ve Bakanlığımız işbirliği ile ilköğretim okullarında “Okul Sütü Programı”nıuyguluyoruz.

33

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

Etiketlerde gönüllülük esasına göre Günlük Karşılama Miktarları ARALIK 2012’den beri siyah beyaz uygulanıyor. Renkli ve zorunlu uygulanması ve sağlılı besin logosu önerimiz GTHB’na iletildi.

34

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) işbirliğinde yürütülen çalışmalar:

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı işbirliğinde yürütülen çalışmalar:- Ekmekte tuzun azaltılması(1.5 gr /100 gr kuru maddede)

Türk Gıda Kodeksi Ekmek ve Ekmek Çeşitleri Tebliği (Tebliğ No: 2012/2)- Salçada tuzun azaltılması

- Kırmızı pul biberde tuzun azaltılmasıTürk Gıda Kodeksi Baharat Tebliği (Tebliğ No:2013/12)

- Zeytin ve peynirde tuz azaltılması için Tebliğ çalışmaları tamamlandı

- Türk Gıda Kodeksi Tuz Tebliğinde(2013/48) Etiketleme bölümünde Tebliğ kapsamındaki ürünlerin (tuz paketlerinin) etiketi üzerinde “tuzu azaltın, sağlığınızı koruyun” mesajının yer alması sağlandı.Türk Gıda Kodeksi Tuz Tebliği (Tebliğ No:2007/53)

ÜNİVERSİTELER

BAKANLIKLAR

SİVİL TOPLUM

ÖRGÜTLERİ

ÖZEL SEKTÖRHALKIN SAĞLIĞI

YEREL YÖNETİMLER

TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI

KURUMU