Obez Hasta Tani ve Takibinde Lab (Dr.Janserey Batu).ppt · 2011-10-25 · Artmı ş Bel Çevresi • VK İ’nin önemli bir eksikli ği vücut ya ğ da ğılımı hakkında bilgi

OBEZ HASTA

TANI VE TAKİBİNDE LABORATUVAR

Dr.Janserey Batu

Biyokimya ve Klinik Biyokimya Uzm.

Düzen Laboratuvarlar Grubu, Ankara

XXI. Düzen Klinik Laboratuvar Günleri, 2011

Obezite Tanımı

• Vücut Kitle İndeksi (VKİ) > 30 kg / m²

• Artmış Bel Çevresi (cm): Artan yağ

dokusunun nerede biriktiği önemlidir.

• Bel/Kalça Oranı

Artmış Bel Çevresi• VKİ’nin önemli bir eksikliği

vücut yağ dağılımı hakkında

bilgi vermemesidir.

• Bel Çevresi: İnsülin direnci ve kan basıncı

yüksekliğini öngörmede kilo ve toplam yağ

kitlesinden üstündür.

http://www.turkendokrin.org

Obesity 19, June 2011 ,1272-1278

2010 Dec;23(2):191-9. Epub 2010 Jul 20 http://www.turkendokrin.orgEur J Clin Nutr. 2010 Jan;64(1):6-15

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği• Erkek ≥ 102 (pantolon ölçüsü 50)• Kadın ≥ 88 cm kardiyovasküler hastalık risk↑ (IDF 2005’de bu sayıları 94 ve 80 cm’ye çekmiştir)

• “Bel çevreniz, boyunuzun yarısından az olsun!”

Artmış Bel Çevresi

Bel/Kalça Oranı

• Kadın ≤ 0.8

• Erkek ≤ 0.9

epirev.oxfordjournals.org/content/29/1/115.shortwww.usn.co.uk/images/waist_hips.png

ABD’deki Etnik Gruplarda Kombine Hiperlipidemi

• Afrikalılarda beyazlara kıyasla VKİ’nin

kombine hiperlipidemiye etkisi düşük.

• İspanyol kökenli Amerikalılarda VKİ’nin

kombine hiperlipidemiye etkisi belirgin.

• Etnik kökene göre, VKİ’nin hiperlipidemideki rolü değişmekte.

Metabolism. 2009 February ; 58(2): 212–219. doi:10.1016/j.metabol.2008.09.016

Solda: Düzenli diyetle beslenmiş fare

Sağda: Yüksek yağlı diyetle beslenmiş farenin adipoz dokusu. Adipositler daha büyük ve inflamatuar hücreler görülmektedir.

Clinical Chemistry 57:2 162–167 (2011)

Obez hastam için

hangi testleri istemeliyim?

DUTCH-PREVEND

• 1325 obez (BMI > 30 kg/ m²)

• 28-75 yaş

• Sadece % 6.8’i ‘’metabolik olarak sağlıklı’’

(kalp hastalığı veya stroke öyküsü, DM, HT yok,

dislipidemi, kolesterol düşürücü ilaç kullanımı

yok) grubuna dahildir.

Dutch-Prevend Study (Prevention of Renal and Vascular Endstage Disease)

PCOS

ABD’de PCOS reprodüktif

çağdaki kadınlarda en sık

rastlanan endokrin

hastalıklardandır (% 4-12)

• Avrupa’da PCOS prevalansı: % 6.5-8

• İspanya’da yapılan bir çalışmada:

Zayıf kadınlarda → % 5.5 prevalans

Obez kadınlarda → % 28.3 prevalans

Clin Endocrinol Metab. Jun 2004;89(6):2745-9

Arch Intern Med 2006;166:2081–2086

OBEZ HASTA LABORATUVARA GELDİĞİNDEDM Taraması Glukoz, HbA1c,İnsülin direnci, Mikroalbümin

Dislipidemi Kolesterol, LDL, HDL, açlık ve pp TG, Apo B, Apo A1

İnflamasyon

ve koag.

hs-CRP, fibrinojen, PAI-1

Karaciğer AST,ALT,ALP,GGT,LDH, 5’-NT, T.protein, Albumin, PT, Prealbumin, RBP, bilirubin

Kemik 25-OH Kolekalsiferol

Diğer FABP-1, Ürik a.

DM Risk Taraması

• İnsülin direnci : Obezlerde esas ortak lab.

bulgusudur. Genetik ve çevresel faktörlerle

desteklenen metabolik kaskadın başlatıcısıdır.

DM Risk Taraması

• IDF ve ADA kararı → BMI ≥ 25kg/ m² ise yıllık

tarama

• ADA, DM taraması veya DM riskinin

belirlenmesi için:

AKŞ, HbA1c veya 2 saatlik 75 gr OGTT

testlerini uygun bulmaktadır.

• Mikroalbüminüri, rastgele glukoz.

DM Risk Taraması

*Farklı bir günde testin tekrarıyla doğrulanmış

Açlık (en az 8 saat)Plasma Glukoz (mg/dL) TANI

≤ 99 Normal

100-125Prediabet (bozulmuş

açlık glukozu)

≥ 126 DM*

DM Risk Taraması

Açlık Plazma Glukoz (100-125 mg/dL)

(Bozulmuş Açlık Glukozu)

75 gr. OGTT önerilir.

Dıabetes Care, Volume 32, Supplement 1, January 200

DM Risk Taraması

*Farklı bir günde testin tekrarıyla doğrulanmış

75gr.OGTT’de 2.saat

Plasma Glukoz (mg/dL) TANI

≤139 Normal

140-199Prediabet (bozulmuş

glukoz toleransı)

≥200 DM*

DM Risk Taraması

Rastgele (Random)

Plasma Glukoz (mg/dL) TANI

≥200 + hiperglisemi semptomları

DM

DM Risk Taraması

• HbA1c ≥ 6.5% → DM (National

Glycohemoglobin Standardization Program

tarafından sertifiye edilmiş bir lab. metodu ile

yapılmışsa ve Diabetes Control and

Complications Trial assay (DCCT)’e standardize

edilmişse)

• 5.7 ≤ HbA1c ≤ 6.4 : Artmış DM riski

Standards of Medical Care in Diabetes 2010 (ADA)

DM Risk Taraması

ADA, HbA1c düzeyinin;

• Tedavi hedeflerine ulaşmış hastalarda yılda en

az iki defa

• Glisemik kontrol hedeflerine ulaşamamış veya

tedavisini yeni değiştirmiş hastalarda yılda en az

dört defa ölçülmesini önermektedir.


DM Risk Taraması

PREDİYABETİK HASTA

1) Gelecekte DM Gelişme Riski Yüksek

Bozulmuş Açlık Glukozu veya Bozulmuş

Glukoz Toleransı

2) Gelecekte DM Gelişme Riski ÇOK Yüksek

Gelecekte DM Gelişme Riski ÇOK Yüksek

(Prediyabetik) Hastaya Ne Önerelim?

Bozulmuş Açlık Glukozu (100-125mg/dL)+

Bozulmuş Glukoz Toleransı (pp kan şekeri) (140-199mg/dL)+

Diğer risk faktörleri

a-) HT, birinci dereceden akrabada DM

b-) %6,5 > HbA1c > %6; HDL↓; TG↑

+60 yaş altı OBEZ

Yaşam Tarzı, Endokrinoloji (METFORMIN)

Gelecekte DM Gelişme Riski Yüksek

Hastaya (Prediyabetik) Ne Önerelim?

• % 5-10 kilo kaybı

� Diyet

� Fiziksel aktivitenin arttırılması

(Haftada en az 2,5 saat yürüyüş)

• Yılda bir tarama


Asemptomatik Çocuklarda DM Taraması (ADA)

Hangi çocuklar taranmalı?• Fazla kilolu (Yaş ve cinsiyet için VKİ’nin 85. percentilede

olması, boy için kilonun 85. percentile veya kilonun boy için idealin 120%si olması)

olup aşağıdaki risk faktörlerinden ikisine sahip olan çocuklar:

• Ailede DM hikayesi (1. veya 2.derece)

• Irk (Asyalı Amerikalılar, Latin Amerikalılar,…)

• İnsülin direnci belirtileri veya ilişkili durumlar (acanthosis nigricans, HT, dislipidemi, PCOS, düşük doğum ağırlığı)

• Annede DM veya GDM hikayesiDıabetes Care, Volume 32, Supplement 1, January 2009

Asemptomatik Çocuklarda DM Taraması (ADA)

DM taramasına ne zaman başlanmalı?

• 10 yaş

• Puberteye daha erken girmişse puberteye girildiğinde.

Tarama aralıkları?

• Her üç yılda bir

Nasıl taranmalı?

• Açlık Plazma Glukoz

Dıabetes Care, Volume 32, Supplement 1, January 2009

OBEZİTEDE DİSLİPİDEMİ

Obezitede Dislipidemi (1)

• VLDL yapımı ↑, LPL-aracılı lipoliz bozulur →

Açlık ve pp TG’den zengin lipoproteinler ↑

• Postprandial TG (insülin direnciyle ilişkili):

Prognozla, açlık TG’den daha iyi koreledir.

• Tip 2 DM hastalarının kayda değer bir kısmında

açlık TG normalken pp hipertrigliseridemi


• T-Kolesterol ↑ , non-HDL-kolesterol ↑

• LDL ↑

• HDL↓(Ayrıca, HDL’nin kolesterol içeriği azalır).

• VLDL ve LDL’nin kolesterol içeriği artar.

• sd-LDL↑


sd-LDL

• Arter duvarından daha kolay penetre olur.

• LDL reseptörlerine daha zor

bağlanır.

• Daha hızlı okside olur.

Daha aterojenik


• apoB (apolipoprotein B) ↑ (Lipid partiküllerinin

toplamını yansıtır (LDL + IDL + VLDL)

• apoA-I (apolipoprotein A-I) ↓

• Lipoprotein elektroforezi

• Lipid tolerans testi (tedavi stratejisi yok)

• target cell → KC’deki lipid metabolizması

bozuklukları → yağlar RBC zarlarında depolanır


İdeal Düzeyler

• LDL < 100 mg/dL

• HDL > 50 mg/dL

• TG < 150 mg/dL

• Non-HDL (total kolesterol-HDL) < 130 mg/dL

KİLO KAYBININ

SERUM LİPİD DÜZEYLERİNE ETKİSİ

oilpaintingdiscount.com


• FDA’in, obezite ilaçlarının (e.g. Orlistat; intestinal

lipazın parsiyel blokerı) klinik etkinliğinin tespiti

için belirlediği süre 6 aydır.

Int.J.Obes.Relat Metab Disord. 25:1713-1721, 2001


• Muls ve ark. ALTI AYDA kilo kaybının sonunda

aşağıdakileri sonuçları tespit etmişlerdir:

* Kilo kaybı % 3.8

* Kolesterolde % 4 azalma

* LDL’de % 7.6 azalma

* TG’de kayda değer değişiklik yok

Int.J.Obes.Relat Metab Disord. 25:1713-1721, 2001


Bir Yıl veya Daha Kısa Sürede Kilo Kaybı

• Kilo kaybının akut döneminde genellikle HDL

kolesterol ↓

• Stabil bir kiloya ulaşanlarda kaybedilen her kilo

için HDL’de 0.14 mM yükselme saptanmıştır.

Diabetes, Obesity and Metabolism,4,2002,379-387

OBEZİTEDEİNFLAMASYON ve KOAGULASYON

vermeer0708.wordpress.com

Obezitede İnflamasyon (1)

hs-CRP

Kardivasküler Hastalık risk değerlendirmesi Düşük Orta Yüksek

<1 mg/L 1-3mg/L >3 mg/L

Kolesterol düzeyi yüksek olmasa dahi

hs-CRP > 3mg/L → STATİN İNDİKASYONU


hs-CRP• Yüksek düzeyleri insülin direnciyle, abdominal

obeziteyle ilişkilidir.

• Viseral yağ, toplam adipoz dokudan bağımsız olarak CRP ile koreledir.

• İnsülin ve TG (açlık ve 8.saat) düzeyleriyle pozitif ; HDL düzeyiyle negatif korelasyon içindedir.


hs-CRP• 8.saat TG düzeyi ile CRP arasındaki korelasyon,

inflamasyonla postprandial yağ klerensi arasında bağlantı olduğunu düşündürür.

Obezitede Koagülasyon (1)

• Obezitedeki prokoagulan durum, fibrinojen ve

plasminojen aktivator inhibitor-1 (PAI-1) artışıyla

karakterizedir.

• Fibrinojen ve PAI-1 : aterojenik proçeslerde rolü

vardır.

• Artmış fibrinojen ve PAI-1 düzeyleriyle VKİ

yüksekliği arasında ilişki olduğunu gösteren

birçok çalışma vardır.

Obezitede Koagülasyon (2)

PAI-1

• Fibrinolizin esas inhibitörü

• Obezitede adipoz dokuda (bilhassa viseral

adipoz dokuda) PAI-1 ekspresyonu artar.

OBEZİTEDE KARACİĞER

Obezitede Karaciğer (1)

Obezitede Hepatosteatoz Riski

• Nonalkolik obezlerde (% 95), normal

populasyona (% 20) göre 4.6 kat fazladır.

• Obez olup ciddi miktarda alkol tüketenlerde ise

5.8 kat fazladır.

Dionysos study


Obezitede Hepatosteatoz Riski• NAFLD’in yaklaşık %10 unda NASH

• NASH’ın % 8–26’sında siroz.


Karaciğer - Enzimler• AST / ALT<1 (hepatosteatoz), LDH

• ALT’si yüksek olan hastalarda kilo kaybı ALT’yi

düşürebilir.

• Abd.USG


Karaciğer- Sentez Fonksiyonları

• T.protein, Albumin (yö: 20 gün)

• Protrombin zamanı (PT) (Faktör VII sadece

KC’de sentezlenir) (yö: 4-6 saat)

• Prealbumin, (yö: 48 saat) Transtiretin (yö:1-2

gün), Transferrin (yö:6 gün)

• RBP (yö:12 saat)


Karaciğer- Atılım Fonksiyonları

• ALP, GGT, 5’-NT

• Bilirubin, Safra asitleri (Kolelithiasis,

Kolesterol taşları)

• Rose Bengal, Sulfobromophthalein Atılımı (TARİHİ)


Karaciğer- İndeksler

• Karaciğerde fibrozis ve/veya nekroz ve inf.nunkesin tanısı karaciğer biyopsisiyle konur.

• İndeksler, serum analitlerini kullanarak karaciğerde siroz, fibrozis, nekroinflamasyon tanısı ve tedavi etkinliğinin takibinde umut vericidir.

• PGA indeksi, Fibrotest ve Actitest indeksleriFIBROSpect II indeksi, Forns indeksi

OBEZİTEDE DİĞER BELİRTEÇLER

my.opera.com

Liver type - Fatty acid binding protein-1 (FABP-1)

• Steatozu olan obezlerde > steatoz yok (128%, p<0.001)

• Ancak NASH gelişmiş olanlarda< sadece steatoz (73%, p<0.001)

• NASH-progressive < NASH-mild < sadece steatoz

Hepatology. 2009 April ; 49(4): 1375–1384.

Ürik Asit

• Hiperüriseminin metabolik sendrom ve renal

hastalıkta rolü vardır.

• Hiperürisemi: HT, DM, stroke, kardiovasküler

hastalık gelişimini öngörür.

Obezite ve Genetik

• Tanımlanmış 18 gen var.

• 13 tane aday gen var.

Major etkili olanlar :

• FTO: fat mass and obesity associated

• MC4R: melanocortin 4 receptor

• LEP: leptin

İlginiz ve Dikkatiniz İçin Teşekkürler

angel-art-house.com

REFERANSLAR

• Dıabetes Care, Volume 33, Supplement 1, January 2010

• Dıabetes Care, Volume 32, Supplement 1, January 2009

• International Journal of Obesity (2001) 25, 1713–1721

• American Society for Nutritional Sciences., March 2002

• J Am Soc Nephrol 17: S165–S168, 2006

• Hepatology. 2009 April ; 49(4): 1375–1384

• Metabolism. 2009 February ; 58(2): 212–219

• Clinical Science (2008) 114, 183–193

• Clinical Chemistry 52:3 405–413 (2006)

• Clinical Chemistry / Adiponectin, CRP, and Metabolic Syndrome

• Clinical Chemistry 48:2, 278–283 (2002)

• J Clin Pathol 2008;61:697-706

Documents

Obez Hasta Tani ve Takibinde Lab (Dr.Janserey Batu).ppt · 2011-10-25 · Artmı ş Bel Çevresi • VK İ’nin önemli bir eksikli ği vücut ya ğ da ğılımı hakkında bilgi