22
ÇankÕrÕ Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2 (2010) 43-64 Ortaö÷retimde Okul- Aile øúbirli÷i øle ølgili Ö÷retmen ve Veli Görüúlerinin øncelenmesi (Karacasu Lisesi Örne÷i) Mehmet CEYLAN a* , Birkan AKAR b a Psikolojik DanÕúman, Karacasu Lisesi b Biliúim Tekn. Ö÷rt., Karacasu Lisesi Özet Durum saptamaya yönelik betimsel bir çalÕúma olan bu araútÕrmada, okul- aile iúbirli÷i ile ilgili ö÷retmen ve veli görüúlerinin belirlenmesi amaçlanmÕútÕr. ÇalÕúma grubuna araútÕrmanÕn yapÕldÕ÷Õ okulda görevli 25 ö÷retmen ile okulda ö÷rencisi bulunan 287 veli alÕnmÕútÕr. Ö÷renciler aracÕlÕ÷Õyla velilere gönderilen anket formlarÕndan 200 tanesinin geri dönüúümü sa÷lanmÕú ve de÷erlendirilmiútir. AraútÕrmanÕn bulgularÕna göre hem ö÷retmenlerin hem de velilerin mevcut okul- aile iúbirli÷inin geliútirilmesi ile ilgili olarak görüú birli÷i içerisinde oldu÷u ortaya çÕkmÕútÕr. Velilerin ekonomik ve ulaúÕm sorunlarÕ, çalÕúma saatlerinin uygun olmamasÕ, ö÷rencilerin okuldaki haber ve istekleri velilere iletmemesi, ö÷retmen- veli görüúmelerinin düzenli bir úekilde planlanmamasÕ, velilerin okula sa÷layabilecekleri yardÕmlar konusunda yeterli bilgi sahibi olmamalarÕ ö÷retmen ve veliler tarafÕndan okul- aile iúbirli÷ini engelleyen etkenler olarak belirtilmiútir. Bununla beraber ö÷retmen ve veliler, anket formundaki çözüm önerilerinin büyük ço÷unlu÷una katÕlmÕúlardÕr. Anahtar Kelimeler: Okul- aile iúbirli÷i, veli, ö÷retmen Evaluation of Teachers' and Parents' Views on School-Family Cooperation in High Schools (Karacasu High School Given as Example) Abstract In this study, which is a descriptive work aiming to determine the circumstances, the teachers and the parents’ opinions about the school-parent cooperation have formed the basis. The participants of the study were 25 teachers from the subjected school and 287 parents of students from the same school. The questionnaire forms were sent to the parents through the students and the 200 of these forms returned to the researchers and the forms were administrated. According to the results of the data obtained from the questionnaire, both the teachers and the parents are in consensus about the improvement of the school-parent cooperation.Financial and transportation problems of parents, inconvenience of labour hours, students’ ignorance on transferring information between the school authorities and the parents, unplanned parental visits, parents’ lack of knowledge on the assist that they could possibly provide for the school have been suggested as the main factors that hinder the school-parent cooperation. Additionally, the teachers and the parents have mostly agreed on the solution proposals. Keywords: The school and family cooperation, parent, teacher * E-Posta:[email protected] E-Posta:[email protected]

øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

  • Upload
    others

  • View
    9

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

Çank r Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2 (2010) 43-64

Ortaö retimde Okul- Aile birli i le lgili Ö retmen ve Veli Görü lerinin ncelenmesi (Karacasu Lisesi Örne i)

Mehmet CEYLANa*, Birkan AKARb

aPsikolojik Dan man, Karacasu Lisesi bBili im Tekn. Ö rt., Karacasu Lisesi

Özet Durum saptamaya yönelik betimsel bir çal ma olan bu ara t rmada, okul- aile i birli i ile ilgili ö retmen ve veli görü lerinin belirlenmesi amaçlanm t r. Çal ma grubuna ara t rman n yap ld okulda görevli 25 ö retmen ile okulda ö rencisi bulunan 287 veli al nm t r. Ö renciler arac l yla velilere gönderilen anket formlar ndan 200 tanesinin geri dönü ümü sa lanm ve de erlendirilmi tir. Ara t rman n bulgular na göre hem ö retmenlerin hem de velilerin mevcut okul- aile i birli inin geli tirilmesi ile ilgili olarak görü birli i içerisinde oldu u ortaya ç km t r. Velilerin ekonomik ve ula m sorunlar , çal ma saatlerinin uygun olmamas , ö rencilerin okuldaki haber ve istekleri velilere iletmemesi, ö retmen- veli görü melerinin düzenli bir ekilde planlanmamas , velilerin okula sa layabilecekleri yard mlar konusunda yeterli bilgi sahibi olmamalar ö retmen ve veliler taraf ndan okul- aile i birli ini engelleyen etkenler olarak belirtilmi tir. Bununla beraber ö retmen ve veliler, anket formundaki çözüm önerilerinin büyük ço unlu una kat lm lard r. Anahtar Kelimeler: Okul- aile i birli i, veli, ö retmen

Evaluation of Teachers' and Parents' Views on School-Family Cooperation in High Schools

(Karacasu High School Given as Example) Abstract In this study, which is a descriptive work aiming to determine the circumstances, the teachers and the parents’ opinions about the school-parent cooperation have formed the basis. The participants of the study were 25 teachers from the subjected school and 287 parents of students from the same school. The questionnaire forms were sent to the parents through the students and the 200 of these forms returned to the researchers and the forms were administrated. According to the results of the data obtained from the questionnaire, both the teachers and the parents are in consensus about the improvement of the school-parent cooperation.Financial and transportation problems of parents, inconvenience of labour hours, students’ ignorance on transferring information between the school authorities and the parents, unplanned parental visits, parents’ lack of knowledge on the assist that they could possibly provide for the school have been suggested as the main factors that hinder the school-parent cooperation. Additionally, the teachers and the parents have mostly agreed on the solution proposals. Keywords: The school and family cooperation, parent, teacher

* E-Posta:[email protected]

E-Posta:[email protected]

Page 2: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

44

G R

Okul- aile ve ö renci, e itim sistemlerinin en temel yap ta lar d r. E itim sistemlerinin istenilen sonucu vermesi için bu üç halkan n güçlü bir ileti im ve i birli i içinde olmas hayati bir önem ta maktad r. Özellikle ailenin bu süreçte daha kat l mc hale getirilmesi gerekmektedir. Çünkü çocu unun uzman olan ve onlara, ilerleyen y llarda de i tirmenin çok zor oldu u ki ilik özelliklerini kazand ran ailesidir. Bu nedenle e itim- ö retimde ba ar ya ula mak isteyen okul yönetimi, uygulanacak olan programda ö retmen kadar anne babalar da kat l mc hale getirebilmek için, anne- baba ve ö retmen ili kisine önem vermelidir (Akba l ve Kavak, 2008).

Ö rencilerin okul ba ar s n etkileyen okul içi ve okul d birçok etkenden söz etmek mümkündür. Okul d etkenler söz konusu oldu unda aile, ö rencinin okul ba ar s üzerindeki en önemli belirleyicilerden birisidir. Aileler çok yönlü olarak çocuklar n n ba ar durumlar na etki edebilir. Hem çocuklar yla kuracaklar ileti imin niteli iyle hem de okul ile gerçekle tirecekleri i birli inin düzeyiyle aileler, çocuklar n n akademik ba ar s na önemli katk sa layabilir (Aslanargun, 2007).

Ö rencilerin okul ba ar s nda ailelerin oynad rol oldukça önemlidir. Hatta baz dü ünürlere göre bu rol, di er bütün etkenlerden daha belirleyici bir konumda bulunmaktad r (Aslanargun, 2007). Aile kat l m , çocuklarda ve gençlerde akademik ba ar y yükseltirken, ö rencileri ba arma konusunda cesaretlendirir ve okula devamlar n art r r. Bunlar n yan s ra aile- okul ili kileri; s n f n olumlu yönlerini ve ö rencilerin çal ma e ilimlerini art r r, ö rencileri daha içten denetimli hale getirir ve onlar n daha yüksek e itim amaçlar edinmelerini destekler (Eccles ve Harold, 1993, Grolnick ve Slowiaczek, 1994, Dempset ve di , 2001;Akt. Akba l ve Kavak, 2008).

Çelenk (2003)’in okul ba ar s üzerinde aile faktörünün oynad rolü konu alan ara t rmas nda; “okul ile ortak program üzerinde görü birli i ve düzenli ileti im içinde bulunan, bu ortak anlay içinde çocu una e itim deste i sa layan velilerin çocuklar n n okul ba ar lar n n daha yüksek oldu u” sonucuna ula lm t r.

Aile kat l m n n ö renci ba ar s na yapt olumlu katk n n yan s ra aile içinde ya anan olumsuzluklar ve ebeveynlerin yanl tutumlar da ö renci ba ar s n dü ürmektedir. Anne baba ilgisizli i, çocu un ba kalar yla k yaslanmas , dü ük gelir ve e itim düzeyi, anne baba aras ndaki ileti im eksikli i ve geçimsizlik, ailenin çocuklar yeteri kadar sosyal aktivitelere yönlendirmemesi, ailesi taraf ndan yeterince destek ve kabul görememe gibi nedenler akademik ba ar n n dü mesinde etkili olmaktad r.

Page 3: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

45

Oysa günümüzde ö rencilerin evde geçirdikleri sürenin okulda geçirilen süreden daha fazla oldu u dü ünüldü ünde, okulda gerçekle tirilen e itim- ö retim etkinliklerinin evde ebeveynler taraf ndan desteklenmemesi okul ba ar s n n kal c olmamas na neden olacakt r. Hollingsworth ve Hoover (1999)’in de belirtti i gibi çocuklar do rudan ve dolayl yollardan e itildikleri için anne- babalar çocuklar n evdeki ö retmenleridirler ve okulda ö retmen taraf ndan kazand r lacak olumlu bir davran evde anne- babalar taraf ndan kolayl kla bozulabilir (Akt. Çelenk, 2003).

Okul ile ailenin sa l kl bir ileti im ve i birli i içerisinde olmas sadece okul ba ar s n n yükselmesine neden olmaz. Aslanargun (2007)’un da belirtti i gibi ö retmenlerle aileler aras ndaki ileti imin güçlü olmas okulda disiplin sorunlar n n ya anmas n da engelleyebilir. Okul ile ailelerin güçlü i birli i, ö rencilere anlay la yakla malar , ö rencilerin ilgi ve yeteneklerinin de dikkate al nd ve velilerin de deste ini içeren sosyal aktivitelerin düzenlenmesi, velilerin okul etkinliklerine aktif kat l m gibi yollar ile hem ö rencilerin motivasyonu art r labilir hem de istenmeyen davran lar n görülme s kl en aza indirilebilir.

Balkar (2009)’ n da belirtti i gibi okullar, e itimdeki ve sosyal ya amdaki geli meler do rultusunda, de i en ihtiyaç ve taleplere cevap vermek zorundad r. Okullar de i en ihtiyaçlara cevap verebildi i ölçüde, etkili ve sürekli geli en örgütler olabilir. Okulun toplumun beklentilerini kar layabilmesi ve beklentiler do rultusunda geli imini sa layabilmesi de büyük oranda okul- aile i birli i ve etkile imi ile ilgilidir.

Öte yandan di er ülkelerde oldu u gibi ülkemizde de okul- aile birliklerini yap land rmay , geli tirmeyi ve aile kat l m n art rmay amaçlayan yasal düzenlemeler yap lm t r. Bunlar u ekildedir:

Milli E itim Temel Kanunu’nun 16. maddesindeki “E itim kurumlar n n amaçlar n n gerçekle tirilmesine katk da bulunmak için okul ile aile aras nda i birli i sa lan r. Bu amaçla okullarda okul-aile birlikleri kurulur.” ve MEB Okul- Aile Birli i Yönetmeli i’nin 5. maddesinde yer alan ”Birlik, okul ile aile aras nda bütünle meyi gerçekle tirmek, veli ve okul aras nda ileti imi ve i birli ini sa lamak, e itim-ö retimi geli tirici faaliyetleri desteklemek, maddi imkânlardan yoksun ö rencilerin zorunlu ihtiyaçlar n kar lamak ve okula maddî katk sa lamak üzere” ifadeleriyle okul- aile birliklerinin kurulu u ve amac ile ilgili hükümler belirtilmi tir.

MEB Ortaö retim Kurumlar Yönetmeli i’nin 27. maddesine göre “Her ö rencinin, e itim-ö retimi ile yak ndan ilgilenebilecek bir velisinin olmas zorunlulu u, ö retmenlerin ö rencinin davran ve ba ar durumlar

Page 4: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

46

konusunda veliler ile i birli i yapmas , ö rencilerin sosyal, kültürel, e itsel ve akademik geli melerinin sa lanmas için okul ve aile ile i birli i yap lmas ” gibi konulara yer verilmi tir.

AMAÇ

Bu çal mada, okul- aile i birli ine ili kin ö retmen ve veli görü lerinin belirlenmesi amaçlanm t r. Bu amaca ula mak için a a daki sorulara cevap aranm t r.

1. Okul-aile i birli inin etkinli ine ili kin ö retmen ve veli görü leri nelerdir?

2. Ö retmen ve veli aç s ndan okul-aile i birli ini engelleyen etkenler nelerdir?

3. Okul-aile i birli inin geli tirilebilmesi için ö retmen ve velilerin önerileri nelerdir?

YÖNTEM

Ara t rman n Modeli

Okul- aile ili kilerini, ilgili veli ve ö retmen görü lerine dayal olarak ortaya koymaya çal an bu ara t rma, durum saptamaya yönelik betimsel bir çal ma olup, anket ve doküman incelemesi teknikleriyle yürütülmü tür. Doküman incelemesi (Y ld r m ve im ek, 2008) kapsam nda okul- aile i birli ine ili kin mevzuat ve okul- aile birli i toplant tutanaklar incelenmi tir. Böylece veri çe itlemesi yoluna gidilmi ve ara t rman n geçerli i art r lmaya çal lm t r. Genelleme amac güdülmeyen bu ara t rmada derinlemesine bilgi elde edilmesine çal lm t r. Özyürek (1983)’in de belirtti i gibi genellemelere gidebilmek için daha büyük gruplar üzerinde ve geni çapta ara t rmalar yapman n gereklili ini belirtmek yerinde olacakt r.

Çal ma Grubu

Ara t rman n yap ld okulun s n f mevcutlar ve velilerin sosyo ekonomik durumlar , okulun bulundu u yerle im biriminin ortalamalar na yak nd r. Ayd n Karacasu ilçesi genelinde 2008- 2009 e itim ö retim y l verilerine göre ortaö retim okullar nda bir s n fa dü en ortalama ö renci say s 18’dir(http://aydin.meb.gov.tr/index.php?tip=menu&id=79). Ara t rman n yap ld okulda ise bir s n fa dü en ö renci say s 17’dir.

Page 5: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

47

Çal ma Grubu- 1: Bu grup, Ayd n Karacasu Lisesi’nde görev yapan ö retmenlerden olu maktad r. Örneklem alma yoluna gidilmemi olup, 2009- 2010 e itim- ö retim y l nda okulda görev yapan toplam 25 ö retmen ile çal lm t r. Görü lerine ba vurulan ö retmenlere ili kin bilgiler Tablo 1’de verilmi tir

Tablo 1. Ö retmenlerin Cinsiyeti, Ya , Mesleki K demleri ve Bran lar na Göre Da l mlar

f %

Cinsiyet

Erkek 14 56,0

Kad n 11 44,0

Toplam 25 100,0

Ya

20–30 3 12,0

30–40 14 56,0

40–50 7 28,0

50 ve üzeri 1 4,0

Toplam 25 100,0

Meslekteki K demleri (Y l)

1–5 Y l 1 4,0

6–10 y l 5 20,0

11–15 Y l 10 40,0

16–20 Y l 6 24,0

21 ve üstü 3 12,0

Toplam 25 100,0

Bran

Biyoloji 2 8,0

Co rafya 2 8,0

Din Kültürü 1 4,0

Edebiyat 5 20,0

Felsefe 1 4,0

Fizik 1 4,0

Kimya 1 4,0

Matematik 5 20,0

Milli Güvenlik 1 4,0

Müzik 1 4,0

Resim 1 4,0

Tarih 4 16,0

Toplam 25 100,0

Page 6: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

48

Tablo 1 incelendi inde çal maya kat lan ö retmenlerin cinsiyete göre da l m incelendi inde %56’s n n erkek, %44’ünün kad n oldu u görülmektedir. Buna göre ö retmenlerin ço u erkelerden olu maktad r.

Ara t rmaya kat lan ö retmenlerin ya da l m na bak ld nda; %12’sinin 20–30, %56’s n n 30–40, %28’inin 40–50, %4’ünün 50 ve üzeri ya aral nda oldu u görülmektedir.

Görevdeki k demlerine göre ö retmenlerin da l m birinci grupta yer alan 1–5 y l aras nda olanlarda % 4, ikinci grupta yer alan 6–10 y l aras nda olanlarda % 20, üçüncü grupta yer alan 11- 15 y l aras nda olanlarda % 40, dördüncü grupta yer alan 16- 20 y l aras nda olanlarda % 24 ve be inci grupta yer alan 21 y l ve daha fazla k deme sahip olanlarda %12’dir. Buna göre çal maya kat lan ö retmenlerin ya durumu ve meslekteki k dem y llar dikkate al nd nda ço unun deneyimli oldu u söylenebilir.

Çal maya kat lan ö retmenlerin bran lara göre da l m %8’i Biyoloji, %8’i Co rafya, %4’ü Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, %20’si Türk Dili ve Edebiyat , %4’ü Felsefe, %4’ü Fizik, %4’ü Kimya, %20’si Matematik, %4’ü Milli Güvenlik, %4’ü Müzik, %4’ü Resim, %16’s Tarih oldu u görülmektedir.

Çal ma Grubu- 2: 2009- 2010 e itim ö retim y l nda okulda ö renim gören 287 ö rencinin velisine ula lm t r. Ö renciler arac l yla velilere gönderilen 287 adet anket formundan 200 tanesinin geri dönü ümü sa lanm t r. De erlendirmeler 200 anket üzerinde yap lm t r. Görü lerine ba vurulan velilere ili kin bilgiler Tablo 2’de verilmi tir.

Page 7: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

49

Tablo 2. Velilerin Cinsiyeti, Ya , E itim Durumu, Meslek, Ayl k Gelir, Çocuk Say s , Okuyan Çocuk Say s , Oturdu u Yerle im Birimine Göre Da l mlar

f %

Velilerin Cinsiyeti

Erkek 180 90,0 Kad n 20 10,0

Toplam 200 100,0

Velilerin Ya

20- 30 1 0,5 30- 40 46 23,0 40- 50 136 68,0

50 ve üzeri 17 8,5 Toplam 200 100,0

Velilerin Mesle i

Çiftçi 87 43,5 Emekli 17 8,5 Esnaf 22 11,0

Ev Han m 14 7,0 çi 15 7,5

Memur 20 10,0 Serbest Meslek 25 12,5

Toplam 200 100,0

Velilerin Ayl k Ortalama Geliri

0- 500 TL 102 51,0 500- 1000 TL 56 28,0 1000- 1500 TL 32 16,0

1500 TL ve üzeri 10 5,0 Toplam 200 100,0

Velilerin Çocuk Say s

1 17 8,5 2 81 40,5 3 62 31,0 4 21 10,5

5 ve üzeri 19 9,5 Toplam 200 100,0

Velilerin Okula

giden Çocuk Say s

1 65 32,5 2 83 41,5

3 ve üzeri 52 26,0 Toplam 200 100,0

Velilerin Oturdu u

Yerle im Birimi

lçe 65 32,5 Köy/Kasaba 135 67,5

Toplam 200 100,0

Velilerin E itim

Durumu

Okur- Yazar 3 1,5 lkokul 126 63,0

Ortaokul 30 15,0 Lise 28 14,0

Üniversite 13 6,5 Toplam 200 100,0

Tablo 2 incelendi inde çal maya kat lan velilerin cinsiyete göre da l m

incelendi inde %90’ n n erkek, %10’unun kad n oldu u görülmektedir. Buna göre velilerin büyük bir ço unlu u erkelerden olu maktad r.

Page 8: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

50

Ara t rmaya kat lan velilerin ya da l m na bak ld nda; %0,5’inin 20-30, %23’ünün 30-40, %68’inin 40-50, % 8,5’unun 50 ve üzeri ya aral nda oldu u görülmektedir.

Velilerin meslek da l m na bak ld nda, %43’ünün çiftçi, %12,5’inin serbest meslek sahibi, %11’inin esnaf, %10’unun memur, % 8,5’inin emekli, %7,5’inin i çi, %7’sinin ev han m oldu u görülmektedir.

Çal maya kat lan velilerin ayl k gelir durumu incelendi inde, %51,0’inin 0- 500 TL, % 28’inin 500- 1000 TL, %16’s n n 1000- 1500 TL, %5’inin ise 1500 TL ve üzeri gelire sahip oldu u görülmektedir.

Çal maya kat lan velilerin çocuk say lar ile ilgili bilgilerine bak ld nda, %40,5’inin iki, %31’inin üç, %10,5’inin dört, %9,5’inin be ve üzeri, % 8,5’inin bir çocu a sahip olduklar görülmektedir. Ayr ca velilerin %41,5’inin iki, %32,5’inin bir, %26’s n n da üç ve üzeri okula giden çocuk sahibi oldu u bilgisine ula lm t r.

Velilerin ikamet ettikleri yerle im birimlerine bak ld nda, %67,5’inin köy ya da kasabada, %32,5’inin ise ilçe merkezinde oturduklar görülmektedir.

Velilerin e itim durumlar na bak ld nda, %1,5’inin okur- yazar, %63,0’ünün ilkokul, %15,0’inin ortaokul, %14,0’ünün lise ve %6,5’inin üniversite mezunu oldu u görülmektedir.

ARAÇ Ara t rmada kullan lacak bilgiler, ara t rmac lar taraf ndan geli tirilen üç

dereceli anket formu arac l yla toplanm t r. Ancak üç dereceli (Kat l yorum, K smen Kat l yorum, Kat lm yorum) olarak düzenlenen anketteki maddeler olu turulurken ö retmenlere uygulanan anket formundaki sorular ö retmen aç s ndan, velilere uygulanan anket formundaki sorular ise veliler aç s ndan sorulmu tur.

Veri toplama arac n n haz rlanmas , ara t rmac lar taraf ndan geli tirilen aç k uçlu sorulardan olu an formun ö retmenlere ve velilere sunulmas ile ba lat lm t r. Sonraki a amada, ö retmen ve velilerden gelen bilgiler nda ara t rmac lar taraf ndan ö retmenler için ayr veliler için ayr anketler geli tirilmi tir.

Ö retmen anketi iki bölümden olu maktad r. Birinci bölümü, ö retmenlerin cinsiyeti, ya , meslekteki k dem y llar ve bran lar ile ilgili ki isel bilgilerden olu maktad r. kinci bölümü ise okul- aile i birli i ile ilgili görü lerini almak üzere maddele tirilmi ifadelerden olu maktad r.

Page 9: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

51

Veliler için geli tirilen anket formu da iki bölümden olu maktad r. Birinci bölümü, çal maya kat lan velilerin cinsiyeti, ya , mesle i, ortalama ayl k geliri, çocuk say s , okula giden çocuk say s , oturduklar yerle im birimi ve e itim durumlar ile ilgili ki isel bilgilerden olu maktad r. kinci bölümü ise okul- aile i birli i ile ilgili görü lerini almak üzere maddele tirilmi ifadelerden olu maktad r.

Anketin kapsam geçerli i ile ilgili alan uzmanlar yla görü ülmü tür. Bunun için okullarda görev yapan 5 Psikolojik Dan mandan görü al nm t r. Ölçe e eklenmesi istenen maddeler eklenmi , ç kart lmas istenenler ç kart lm ve düzeltilmesi istenen maddeler de düzeltilerek ölçe e al nm t r. Ayr ca anketler 10 ö retmene, 25 de veliye uygulanarak anla labilirli i aç s ndan dönüt al nm ve gerekli düzeltmeler yap lm t r.

Anketin güvenirli ini belirlemek için Cronbach Alpha iç tutarl l k kat say s hesaplanm t r. Buna göre Cronbach Alpha iç tutarl l k kat say s ö retmen anketi için 0.82, veli anketi içinde 0.71 olarak bulunmu tur.

VER LER N ANAL Z

Verilerin analizi bilgisayarda SPSS 16.0 program kullan larak yap lm t r. Analiz yap l rken çal maya kat lan ö retmen ve velilerin okul- aile i birli ine ili kin görü lerinin da l m n belirlemek üzere verilen cevaplara ili kin frekans (f) ve yüzdeler (%) hesaplanm ve sonuçlar tablola t r larak verilmi tir.

BULGULAR VE YORUMLAR

Bu bölümde elde edilen veriler ö retmen ve ö renci velilerinin görü ve önerileri do rultusunda ayr ayr de erlendirilmi ve yorumlanm t r. Veri toplama arac nda yer alan her bir soruya ili kin bulgular tablolar halinde gösterilmi tir.

Ö retmenlerin Görü ve Önerilerine li kin Bulgular

Tablo 3. Okul-Aile birli inin Düzeyine li kin Ö retmen Görü leri (N=25)

f % Yetersiz 4 16,0

K smen Yeterli 18 72,0

Yeterli 3 12,0

Toplam 25 100,0

Page 10: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

52

Tablo 3’teki veriler incelendi inde ö retmenlerin %16’s n n okul- aile i birli i düzeyini yetersiz, % 72’sinin k smen yeterli ve % 12’sinin yeterli olarak de erlendirdi i görülmektedir. Buna göre ö retmenlerin, %88’i Okul Aile birli inin geli tirilmesi gerekti ini dü ündükleri ortaya ç km t r. Ö retmenlerin % 12’si ise mevcut Okul Aile birli i düzeyinin yeterli oldu unu dü ündü ünü ifade etmi tir.

Tablo 4. Okul- Aile birli ini Engelleyen Etkenlere li kin Ö retmen Görü leri (N=25)

Kat l yorum K smen Kat l yorum

Kat lm yorum

f % f % f %

Velilerin ekonomik problemleri Okul-Aile i birli ine katk yapmalar n güçle tiriyor. 17 68,0 7 28,0 1 4,0

Veli toplant lar n n say s yetersiz. 8 32,0 10 40,0 7 28,0

Velilerin çal ma saatlerinin uygun olmamas Okul-Aile i birli ine katk yapmalar n güçle tiriyor. 12 48,0 7 28,0 6 24,0

Ö retmenler velilere kar sert, resmi ve olumsuz tutum içerisindeler. 0 0 1 4,0 24 96,0

Veliler okula gelindi inde para istenece i kayg s ta yor. 9 36,0 14 56,0 2 8,0

Veliler okulun bulundu u yerle im birimine ula m sorunu ya yorlar. 6 24,0 13 52,0 6 24,0

Baz velilerin çekingen ve kendini ifade edemeyen tav rlar ö retmenlerle ili ki kurmalar n olumsuz yönde etkiliyor.

8 32,0 15 60,0 2 8,0

Veliler okul i leyi i hakk nda yeterli bilgiye sahip de iller. 10 40,0 13 52,0 2 8,0

Ö renciler okul ile ilgili istek ve haberleri velilerine iletmiyorlar. 11 44,0 14 56,0 0 0

Ö retmen ve veli görü meleri düzenli bir ekilde planlanm yor. 3 12,0 8 32,0 14 56,0

Veliler okula sa layabilecekleri yard m konusunda yeteri kadar bilgi sahip de iller. 14 56,0 8 32,0 3 12,0

Tablo 4’teki veriler incelendi inde ö retmenler, velilerin ekonomik

problemlerinin (%68), çal ma saatlerinin uygun olmamas n n (%48), okula sa layabilecekleri yard m konusunda yeterli bilgiye sahip olmamalar n n (%56) okul- aile i birli ini engelledi ini dü ündüklerini belirtmi lerdir.

Bunun yan nda çal maya kat lan ö retmenler, velilere kar sert, resmi, olumsuz tutum içerisinde olmad klar n (%96), ö retmen- veli görü melerinin planl bir ekilde yap ld n (%56), dolay s yla bu etkenlerin okul- aile i birli ini engellemedi ini dü ündüklerini belirtmi lerdir.

Page 11: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

53

Öte yandan anket formunu dolduran ö retmenlerin, veli toplant lar n n say s n n yetersiz olmas (%40), velilerin okula gelindi inde para istenece i kayg ta mas (%56), velilerin ula m sorunu ya amas (%52), baz velilerin çekingen ve kendini ifade edemeyen tav rlar n n olmas (%60), velilerin okul i leyi i hakk nda yeterli bilgiye sahip olmamas (%52), ö rencilerin okul ile ilgili istek ve haberleri velilerine iletmemesi (%56) gibi etkenlerin okul- aile i birli ini k smen engelledi ini dü ündükleri söylenebilir.

Tablo 5. Okul- Aile birli inin Geli tirilmesine li kin Ö retmen Görü leri (N=25)

Kat l yorum K smen Kat l yorum

Kat lm yorum

f % f % f %

Veli toplant lar mesai saatleri d nda yap lmal . 12 48.0 9 36.0 4 16.0

Velilerin Okul-Aile birli i konusunda bilinçlendirilmesini sa layacak seminer, e itim vb. etkinlikler düzenlenmeli.

20

80.0

4

16.0

1

4.0

Velilere toplant lar n para istemek amac yla yap lmad anlat lmal . 21 84,0 3 12,0 1 4,0

Veli toplant lar n n say s art r lmal . 9 36,0 12 48,0 4 16,0

Genel veli toplant lar n n yan nda s n f veli toplant lar da yap lmal . 22 88,0 3 12,0

0 0

Veli toplant lar n n gün ve saatleri velilerin ula m sorunu dikkate al narak düzenlenmeli. 20 80,0 2 8,0 3 12,0

Velilere yönelik ev ziyaretleri yap lmal . 7 28,0 15 60,0 3 12,0

Velilerin de kat labilece i sosyal aktiviteler(gezi, piknik, kermes vb.)düzenlenmeli. 13 52,0 8 32,0 4 16,0

Yap lan toplant lar hakk nda toplant ya kat lamayan veliler bilgilendirilmeli. 20 80,0 2 8,0 3 12,0

Veliler okul i leyi i ve okula sa layabilecekleri katk lar hakk nda bilgilendirilmeli. 24 96,0 1 4,0

0 0

Toplant vb. duyurular için velilere adrese teslim mektup gönderilmeli. 17 68,0 4 16,0 4 16,0

Ö retmen- Veli Görü meleri daha planl bir ekilde gerçekle tirilmeli. 15 60,0 6 24,0 4 16,0

Velilere yönelik olarak çe itli konularda seminerler verilmelidir. 20 80,0 5 20,0 0 0

Velilere, okul yönetiminde aktif kat l m sa lay c nitelikte görevler verilmesi. 20 80,0 4 16,0 1 4,0

Tablo 5’teki veriler incelendi inde okul- aile i birli inin geli tirilmesi ile

ilgili olarak ö retmenlerin büyük bir ço unlu u, velilerin bilinçlendirilmesi

Page 12: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

54

(%80,0), veli toplant lar n n para istemek amac yla yap lmad n n velilere anlat lmas (%84,0), genel veli toplant lar n n yan s ra s n f veli toplant lar n da yap larak toplant lar n çe itlendirilmesi (%88,0), yap lan toplant lar n velilerin ula m sorunu dikkate al narak düzenlenmesi(%80,0), toplant lara kat lamayan velilerin bilgilendirilmesi (%80,0), okulun i leyi i ve okula sa layabilecekleri yard mlar konusunda bilgilendirilmesi (%96,0), velilere yönelik olarak çe itli konularda seminerler verilmesi (%80,0), velilerin okul yönetimine daha aktif olarak kat lmas n sa layacak nitelikte görevler verilmesi (%80) gerekti ini belirtmi lerdir. Ayr ca ö retmenler, veli toplant lar n n mesai saatleri d nda yap lmas n (%48,0), velilerin de kat labilece i sosyal aktivitelerin düzenlenmesini (%52), toplant ve benzeri duyurular için adrese teslim mektup gönderilmesini (%68,0), ö retmen- veli görü melerinin daha planl bir ekilde yap lmas n (%60,0) önermi lerdir.

Öte yandan çal maya kat lan ö retmenlerin, veli toplant lar n n say s n n art r lmas (%48,0) ve velilere yönelik ev ziyaretleri yap lmas (%60) ile ilgili önerilere k smen kat ld klar n belirtmi lerdir.

Velilerin Görü ve Önerilerine li kin Bulgular

Tablo 6. Okul-Aile birli inin Düzeyine li kin Veli Görü leri (N=200)

f % Yetersiz 17 8,5

K smen Yeterli 103 51,5

Yeterli 80 40,0

Toplam 200 100,0

Tablo 6’daki veriler incelendi inde çal maya kat lan velilerin %8,5’inin

okul- aile i birli i düzeyini yetersiz, %51,5’inin k smen yeterli ve %40,0’n n yeterli olarak de erlendirdi i görülmektedir. Buna göre velilerin, %60’ n n Okul Aile birli inin geli tirilmesi gerekti ini dü ündükleri söylenebilir. Velilerin %40’ n n ise mevcut Okul Aile birli i düzeyinin yeterli oldu unu dü ündü ü söylenebilir.

Tablo 7’ de söz konusu lisenin 2009- 2010 e itim- ö retim y l nda yap lan birinci veli toplant s na kat lan velilere ili kin veriler gösterilmi tir.

Page 13: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

55

Tablo 7. 2009- 2010 E itim- Ö retim Y l 1. Veli Toplant s na Kat lan Veli Say lar

S n f S n f Mevcudu Toplant ya Kat lan Veli Say s Toplant ya Kat lan Velilerin Yüzdesi (%)

9 65 26 40,00

10 69 27 39,13

11 77 35 45,45

12 76 37 48,68

Toplam 287 125 43,55

Veli toplant s tutanaklar ndan elde edilen bilgilerle olu turulan Tablo 7 incelendi inde toplant lara veli kat l m n n çok yüksek olmad görülmektedir. Dolay s yla bu veriler ö retmen ve velilerin belirtti i gibi okul- aile i birli inin k smen yeterli oldu u görü ünü desteklemektedir.

Tablo 8. Okul- Aile birli ini Engelleyen Etkenlere li kin Veli Görü leri (N=200)

Kat l yorum K smen Kat l yorum

Kat lm yorum

f % f % f % Ekonomik s k nt lar içerisinde olmam Okul-Aile i birli ine yeterli katk y yapmam engelliyor. 74 37,0 65 32,5 61 30,

5 Okula gidildi inde para istenece i kayg s ta yorum. 64 32,0 73 36,5 63 31,

5 Veli toplant say s n n yetersiz oldu unu dü ünüyorum. 62 31,0 73 36,5 65 32,

5 Ö retmenler velilere kar sert, resmi ve olumsuz davran sergiliyorlar. 6 3,0 5 2,5 189 94,

5

Ö retmenler velilere yeterince zaman ay rm yor. 12 6,0 43 21,5 145 72,5

Okulun bulundu u yerle im yerine ula m sorunu ya yorum. 127 63,5 29 14,5 44 22,

0

Okul i leyi i hakk nda yeterli bilgiye sahip de ilim. 43 21,5 96 48,0 61 30,5

Ö retmen ve veli görü meleri düzenli bir ekilde planlanm yor. 78 39,0 69 34,5 53 26,

5 Çocu um okul ile ilgili istek ve haberleri bana ula t rm yor. 111 55,5 22 11,0 67 33,

5 Bizlerin (velilerin) istek ve önerileri okul yönetimi taraf ndan dikkate al nm yor. 12 6,0 40 20,0 148 74,

0 Evde ba ka çocuklar m var ve ben evde olmad m zamanlarda onlara benden ba ka bakacak kimse bulunmuyor.

11 5,5 15 7,5 174 87,0

Çal ma saatlerim uygun olmad için Okul-Aile i birli ine yeterli zaman ay ram yorum. 80 40,0 69 34,5 51 25,

5 Okul sa layabilece im yard mlar konusunda yeterli bilgiye sahip de ilim. 50 25,0 80 40,0 70 35,

0

Page 14: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

56

Tablo 8’deki veriler incelendi inde veliler, ekonomik problemlerin (%37,0), okulun bulundu u yerle im birimine ula m sorunu ya amalar n n (%63,5), ö retmen- veli görü melerinin düzenli bir ekilde planlanmamas n n (%39,0), ö rencilerin okulla ilgili istek ve haberleri kendilerine ula t rmamas n n(%55,5) ve çal ma saatlerinin uygun olmamas n n(%40) okul- aile i birli ini engelledi ini dü ündüklerini belirtmi lerdir.

Bunun yan nda çal maya kat lan veliler, ö retmenlerin kendilerine kar sert, resmi, olumsuz tutum içerisinde olmad klar n (%94,5), ö retmenlerin velilere yeterince zaman ay rd klar n (%72,5), velilerin istek ve önerilerinin okul yönetimi taraf ndan dikkate al nd n (%74,0), evde ilgilenmesi gereken ba ka çocuklar n n olmad n (%87,0), dolay s yla bu etkenlerin okul- aile i birli ini engellemedi ini dü ündüklerini belirtmi lerdir.

Öte yandan çal maya kat lan velilerin, veli toplant lar n n say s n n yetersiz olmas n n (%36,5), okula gelindi inde para istenece i kayg s ta malar n n (%36,5), okul i leyi i (%48,0) ve okula sa layabilecekleri yard mlar konusunda yeterli bilgiye sahip olmamalar n n (%40,0) okul- aile i birli ini k smen engelledi ini dü ündükleri söylenebilir.

Tablo 9. Okul- Aile birli inin Geli tirilmesine li kin Veli Görü leri (N=200)

Kat l yorum K smen Kat l yorum

Kat lm yorum

f % f % f %

Veli toplant lar mesai saatleri d nda yap lmal . 112 56,0 49 24,5 39 19,5

Velilerin Okul-Aile birli i konusunda bilinçlendirilmesini sa layacak seminer, e itim vb. etkinlikler düzenlenmeli.

96 48,0 78 39,0 26 13,0

Velilere toplant lar n para istemek amac yla yap lmad anlat lmal . 116 58,0 48 24,0 36 18,0

Veli toplant lar n n say s art r lmal . 93 46,5 67 33,5 40 20,0 Genel veli toplant lar n n yan nda s n f veli toplant lar da yap lmal . 120 60,0 49 24,5 31 15,5

Veli toplant lar n n gün ve saatleri velilerin ula m sorunu dikkate al narak düzenlenmeli. 145 72,5 37 18,5 18 9,0

Velilere yönelik ev ziyaretleri yap lmal . 55 27,5 62 31,0 83 41,5 Velilerin de kat labilece i sosyal aktiviteler(gezi, piknik, kermes vb.)düzenlenmeli. 40 20,0 70 35,0 90 45,0

Yap lan toplant lar hakk nda toplant ya kat lamayan veliler bilgilendirilmeli. 112 56,0 55 27,5 33 16,5

Veliler okul i leyi i ve okula sa layabilecekleri katk lar hakk nda bilgilendirilmeli. 116 58,0 65 32,5 19 9,5

Page 15: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

57

Toplant ve benzeri duyurular için velilere adrese teslim mektup gönderilmeli. 88 44,0 67 33,5 45 22,5

Ö retmen- Veli Görü meleri daha planl bir ekilde gerçekle tirilmeli. 115 57,5 63 31,5 22 11,0

Velilere yönelik olarak çe itli konularda seminerler verilmelidir. 81 40,5 85 42,5 34 17,0

Velilere okul yönetimine aktif kat l m sa lay c nitelikte görevler verilmesi. 42 21,0 83 41,0 75 37,5

Tablo 9’daki veriler incelendi inde okul- aile i birli inin geli tirilmesi ile

ilgili olarak velilerin, veli toplant lar n n mesai saatleri d nda yap lmas (%56,0), velilerin okul- aile i birli i konusunda bilinçlendirilmesi (%48,0), veli toplant lar n n para istemek amac yla yap lmad n n anlat lmas (%58,0), yap lan toplant lar n say s n n art r lmas (%46,5) ve genel veli toplant lar n n yan s ra s n f veli toplant lar n n da yap larak toplant lar n çe itlendirilmesi (%60), toplant lar n ula m sorunu dikkate al narak düzenlenmesi (%72,5), toplant lara kat lamayan velilerin bilgilendirilmesi (%56,0), velilerin okul i leyi i ve okula sa layabilecekleri katk lar konusunda bilgilendirilmesi (%58,0), toplant ve benzeri duyurular için velilere adrese teslim mektuplar gönderilmesi (%44,0) ve ö retmen- veli görü melerinin daha planl gerçekle tirilmesi (%57,5) gerekti ini belirtmi lerdir.

Öte yandan çal maya kat lan velilerin, velilere yönelik çe itli konularda seminerler verilmesi (%42,5) ve velilere okul yönetimine aktif kat l m sa lay c nitelikte görevler verilmesi (%41,0) ile ilgili önerilere k smen kat ld klar n belirtmi lerdir.

Bunun yan nda veliler, ev ziyaretleri ve velilerin de kat labilece i sosyal aktiviteler(gezi, piknik, kermes vb.) ile ilgili önerilere kat lmad klar n belirtmi lerdir.

SONUÇ VE ÖNER LER

Okul- aile i birli ine ili kin ö retmen ve veli görü lerinin belirlenmesi amac yla gerçekle tirilen bu ara t rmada u sonuçlara ula lm t r:

1. Ö retmenlerin %72,0’sinin, velilerin ise %51,5’inin mevcut okul- aile i birli i düzeyinin k smen yeterli oldu unu, dolay s yla geli tirilebilece ini dü ündükleri söylenebilir. Bunun yan nda okul- aile i birli inin yeterlili i konusunda velilerin %40,0’ olumlu görü bildirirken, ö retmenlerde bu oran %12,0 olarak görülmektedir. Bu veriler nda ö retmenlerin okul- aile i birli i düzeyini velilere göre daha yetersiz bulduklar , beklentilerinin daha yüksek oldu u söylenebilir.

Page 16: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

58

2. Ö retmenlerin, velilerin ekonomik problemlerinin, çal ma saatlerinin uygun olmamas n n ve velilerin okula sa layabilecekleri yard m konusunda yeterli bilgiye sahip olmamalar n n okul- aile i birli ini engelleyen en önemli etkenler oldu unu, buna kar l k veli toplant lar n n say s n n, velilerin okula gelindi inde para istenece i kayg s ta mas n n, ula m sorununun, baz velilerin kendini ifade edemeyen, çekingen tav rlar n n, velilerin okulun i leyi i ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmamalar n n ve ö rencilerin okul ile ilgili istek ve haberleri velilerine iletmemelerinin okul ile aile aras ndaki i birli i ve ileti imi k smen engelledi ini dü ündükleri söylenebilir. Nitekim Koçak (1991) çal mas nda yönetici ve ö retmenlerin okul ve ö renciyle ilgili bilgilerin ana babalara geç gitmesi, ö rencilerin okulla ilgili bilgileri ana babalar na iletmemesi ve velilerin i lerinin çok olmas n n okul- aile ileti iminde etkili oldu unu ileri sürdükleri sonucuna ula rken, Çelik (2005) de ara t rmas nda velilerin okul aile birli i hakk nda yeterli bilgiye sahip olmamas , velilerin ekonomik problemlerinin okul etkinliklerine kat lmalar n ve okulla ileti imini engellemesi, velilerin veli toplant lar n ekonomik amaçl toplant lar olarak görmeleri ve ana baban n çal yor olmas gibi etkenlerin ö retmen ve yöneticilerin okul- aile ili kilerinde en çok sorun ya ad klar konulardan oldu unu belirtmi tir.

3. Velilerin, ya ad klar ekonomik sorunlar n, ula m problemlerinin, ö retmen- veli görü melerinin düzenli bir ekilde planlanmamas n n, ö rencilerin okul ile ilgili istek ve haberleri velilerine iletmemelerinin ve çal ma saatlerinin uygun olmamas n n okul- aile i birli ini engelleyen en önemli etkenler oldu unu, buna kar l k okula gelindi inde para istenece i kayg s n n, veli toplant say s n n yetersiz olmas n n, okul i leyi i ve okula sa layabilecekleri yard m konusunda hakk nda yeterli bilgiye sahip olmamalar n n okul ile aile aras ndaki i birli i ve ileti imi k smen engelledi ini dü ündükleri söylenebilir. Nitekim Pehlivan (2001) çal mas nda, velilerin okuldaki e itime kat lmama nedenlerini daha çok okuldaki faaliyet ve etkinliklerin zaman , parasal nedenler, duyurular ve toplant lardan kaynaklanan kat lmama nedenleri olarak s n fland rm , okulda yap lan etkinliklerin genellikle velilerin çal ma saatlerinde yap ld n , okullarda çe itli nedenlerle para topland n ve velilerin ekonomik sorunlar nedeniyle para toplanaca endi esi ya ad klar n , duyurular n geç yap ld n ya da hiç yap lmad n belirtmi tir. Çelik (2005), ara t rman n bulgular na paralel olarak yapt ara t rmada, okul- aile birliklerinin sadece parasal amaçl olarak kurulmu

Page 17: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

59

kurumlar olmas , velilerin okul hakk nda yeterince bilgilen-dirilmemesi, ö retmenler ve veliler aras nda planl bir ili ki kurulamamas , ö retmenlerin düzenli olarak toplant yapmamas gibi etkenlerin velilerin okul- aile ili kilerinde en çok sorun ya ad klar konulardan oldu unu belirtmi tir.

4. Ö retmenlerin, okul- aile i birli inin geli tirilmesine yönelik olarak anket formunda sunulan önerilerin büyük ço unlu una kat ld klar , yaln zca veli toplant lar n n say s n n art r lmas ve velilere yönelik ev ziyaretleri yap lmas ile ilgili önerilere k smen kat ld klar görülmektedir. Gökçe (2000), ara t rman n bulgular na paralel olarak yapt ara t rmada ö retmenlerin, okul- aile i birli inin güçlendirilebilmesi için, velilerin okul- aile birli i çal malar na kat lmas , velilerin çocuk geli imi konusunda bilinçlendirilmesi, çocu un sorunlar yla yak ndan ilgilenmesi, okullarda uygun bir görü me ortam n n haz rlanmas gerekti i önerisinde bulunduklar n belirlemi tir.

5. Velilerin, okul- aile i birli inin geli tirilmesine yönelik olarak anket formunda sunulan önerilerin büyük ço unlu una kat ld klar fakat velilere yönelik seminerlerin ve okul yönetiminde daha aktif olmalar n n sa layacak görevlerin verilmesi önerilerine k smen kat ld klar görülmektedir. Bunun yan nda ev ziyaretleri ve velilere de aç k olan sosyal aktivitelerle ilgili olan önerilere kat lmad klar görülmektedir.

Okul ve aile çocuklar n akademik aç dan ba ar l olmas nda, olumlu bir kimlik geli tirmesinde etkili olan iki toplumsal kurumdur. Okul ile ailenin ileti imi ve i birli i ne kadar güçlü ise çocuklar n sosyal, fiziksel, duygusal, zihinsel ve psikolojik geli imleri de o ölçüde sa l kl olacakt r. Bu anlamda daha güçlü ve etkili bir okul- aile i birli inin sa lanabilmesi için ö retmenlerin, okul yöneticilerinin ve velilerin yapmas n n yararl olaca dü ünülen çal malar öyle s ralanabilir:

1. Genel veli toplant lar n n yan s ra velilerin ve ö rencilerin özellikleri göz önüne al narak toplant lar çe itlendirilmelidir. Örne in s n f ube toplant lar yap lmal , ö renciler ba ar durumlar na, aile yap lar na, ikamet ettikleri yerle im birimlerine göre kategorize edilerek ayr gün ve saatlerde veli görü meleri yap labilir. Böylece veli toplant lar n n say s art r ld gibi çe itlendirilmi de olacakt r.

Page 18: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

60

2. Özellikle sosyo-ekonomik durumu yetersiz ve e itim düzeyi dü ük veliler dikkate al narak, okul i leyi i, okul- aile birli i ile ilgili mevzuatlar ve okula yapabilecekleri yard mlar konusunda bilgilendirme çal malar yap lmal d r.

3. Velilerin okulla ilgili haber, geli me ve duyurular daha sa l kl bir ekilde takip edebilmeleri için bültenler haz rlanabilir, okulun uygun bir bölümüne veli panosu konulabilir, adrese teslim mektup veya cep telefonlar na k sa mesaj yoluyla okul ve ö rencilerle ilgili bilgiler velilere iletilebilir.

4. Etkili bir okul- aile i birli i gerçekle tirmek için çift yönlü ileti im kanallar n n sürekli aç k tutulmas sa lanmal d r. Bu amaçla velilerin okulu ziyaret etmelerinin yan s ra ö retmenler de belli aral klarla aile ziyaretleri düzenlemeli ve bu ziyaretlerin yarar konusunda aileler bilinçlendirilmelidir.

5. Velilerin ço unun kat l m na imkân sa lamak için toplant lar n gün ve saatleri düzenlenirken velilerin çal ma saatleri, ula m problemleri gibi olumsuzluklar göz önünde bulundurul-mal d r.

6. Özellikle çekingen ve kendini ifade edemeyen veliler de dü ünülerek okullarda dilek kutular olu turulmal , belli aral klarla görü me ya da anket teknikleri kullan larak velilerin beklenti ve önerileri belirlenmelidir.

7. Velilerin bireysel görü melerinin daha düzenli yap labilmesi amac yla her ö retmen için veli görü me gün ve saatleri planlanmal ve bir çizelge olu turularak velilere duyurulmal d r. Ayr ca veli- ö retmen görü melerinin daha rahat yap lmas na olanak sa layacak “Veli Görü me Odalar ” haz rlanmal d r.

8. Okul ile ailelerin daha güçlü bir ileti im kurmalar ve bütünle ebilmeleri için piknik, gezi, kermes gibi sosyal aktiviteler düzenlenerek, velilerin kat l m özendirilmelidir.

9. Velilerin çocuklar n n e itimleri konusunda daha bilinçli olmalar n sa layabilmek için çe itli konferans, seminer ve e itim programlar düzenlenmelidir.

10. Veli toplant lar nda olabildi ince gündem maddeleri d na ç k lmamal , ço unlu u ilgilendirmeyen özel isteklerle ilgili

Page 19: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

61

konular n toplant sonras nda bireysel görü meler yolu ile çözümlenmesi sa lanmal d r.

11. Toplant larda velilere olabildi ince çok söz hakk verilerek, istek ve taleplerinin hangilerinin, nas l gerçekle tirilebilece i ve bu taleplerin gerçekle tirilmesine velilerin nas l katk da bulunabilece i belirtilerek daha demokratik bir ortam olu turulmal d r.

Page 20: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

62

KAYNAKLAR

Akba l , S. ve Kavak, Y. (2008). “Ortaö retim Okullar ndaki Okul Aile Birliklerinin Görevlerini Gerçekle tirme Düzeyi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 19 , s : 1 – 21 , http://www. sosyalbil. selcuk.edu.tr/sos_mak/makaleler/Sait%20AKBA%C5%9ELI%20%20Y%C3 %BCksel%20KAVAK/AKBA%C5%9ELI,%20SA%C4%B0T.pdf adresinden 13.11.2009 tarihinde al nm t r.

Aslanargun, E. (2007). “Okul- Aile birli i Ve Ö renci Ba ar s Üzerine Bir Tarama Çal ma”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, s:119–135, http://www.manas.kg/pdf/sbdpdf18/09_Aslanargun.pdf adresinden 12.11.2009 tarihinde al nm t r.

Balkar, B. (2009). “Okul- Aile birli i Sürecine li kin Veli Ve Ö retmen Görü leri Üzerine Nitel Bir Çal ma”, Çukurova Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi, 36/3, s:105–123, http://egitim.cukurova.edu.tr/efdergi/download/129.pdf adresinden 19.11.2009 tarihinde al nm t r.

Çelenk, S. (2003). “Okul Ba ar s n n Ön Ko ulu: Okul Aile Dayan mas ”, lkö retim-Online, e-dergi, 2/2, s:28–34, http://ilkogretim-

online.org.tr/vol2say2/v02s02d.pdf adresinden 09.11.2009 tarihinde al nm t r.

Çelik, N. (2005). “Okul Aile li kilerinde Ya anan Sorunlar”, stanbul, Marmara Üniversitesi E itim Bilimleri Enstitüsü, Yay mlanmam Yüksek Lisans Tezi.

Gökçe, E. (2000). “ lkö retimde Okul Aile birli inin Geli tirilmesi”, Pamukkale Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi, 7. http://egitimdergi.pamukkale.edu.tr/makale/say%C4%B17/30-%C4%B0LK%C3%96%C4%9ERET%C4%B0MDE%20OKUL%20A%C4 %B0LE%20%C4%B0%C5%9EB%C4%B0RL%C4%B0%C4%9E%C4%B0N%C4%B0N%20GEL%C4%B0%C5%9ET%C4%B0R%C4%B0LMES%C4%B0.pdf adresinden 13.11.2009 tarihinde al nm t r.

Page 21: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

63

Koçak, Y. (1991). “Okul- Aile leti iminin Engelleri”, Hacettepe E itim Fakültesi Dergisi, 6, s: 129- 133. http://193.140.216.63/19916YASEM%C4%B0N%20KO%C3%87AK.pdf adresinden 13.11.2009 tarihinde al nm t r.

Milli E itim Temel Kanunu, 24.06.1973, 1739/14574, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/88.html adresinden 24.10.2009 tarihinde al nm t r.

Pehlivan, . (2001). “Ailenin Çocu un Okuldaki E itimine Kat l m Sorunlar ve Kat l m n Sa lanmas çin Alternatif Bir Model”, Milli E itim Bakanl , E itimi Ara t rma ve Geli tirme Dairesi Ba kanl , Ankara: Milli E itim Bas mevi.

Resmi Gazete, (2005). “MEB Okul Aile Birli i Yönetmeli i”, 31.05.2005/25831.

Resmi Gazete, (2009). “MEB Ortaö retim Kurumlar Yönetmeli i”, 31.07.2009/27305.

Özyürek, L. (1983). “Çocu umun Ö retmeni (Veli- Ö retmen li kisi Konusunda Küçük Bir nceleme)”, Ankara Üniversitesi E itim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16/2, s:61–76, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/514/6378.pdf adresinden 06.12.2009 tarihinde al nm t r.

Y ld r m, A. ve im ek, H. (2008). “Sosyal Bilimlerde Nitel Ara t rma Yöntemleri” (7. Bask ), Ankara: Seçkin Yay nc l k. http://aydin.meb.gov.tr/index. php?tip=menu&id=79 adresinden 19.11.2009 tarihinde al nm t r.

Page 22: øú birli i ø le ø lgili Ö retmen ve Veli ú lerinin ø …sbedergi.karatekin.edu.tr/Makaleler/992008762_4.kitapcik.pdfOkul- Aile Birli÷i Yönetmeli÷i’nin 5. maddesinde yer

M. CEYLAN, B. AKAR/ Çank r Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi 2 (2010) 43 64

64