İnstagram:kimyaci_glcn_hoca

kimyaci_glcn_hoca

13

ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ

10.HAMLE

H A M L E D E

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca

kimyaci_glcn_hoca

1-XY(k) tipindeki tuzlar için;

Sudaki çözünürlüğü X M olan aşağıdaki tuzlardan hangisinin Kçç si 4s

3 değerine eşit değildir?

a)CaF2 b) PbCl2

c) Ag2CO3

d) Fe(OH)2

e) CaCO3

XnYm formülü ile gösterilen katının sudaki çözünürlük çarpımının Kçç birimi mol4/L4 olduğuna göre XnYm formülündeki n/m oranı kaçtır? a)1/4 b) 1/3 c) ½ d) 2/3 e) 1

CaSO4 beyaz renkli ince alçı taşı tozudur.Alçıdan yapılmış

bir heykel 100 L lik 25 0C de bir havuza konuluyor.Buna

göre bu heykelin en fazla kaç gramı aşınır?

(CaSO4:136 Kçç:2,5.10-5)

a)136 b)68 c)34 d)17 e) 8,5

ÇÖZÜNME ÇÖKELME TEPKİMELERİ

Kçç

Az çözünen tuzların doymuş çözeltisinde kurulan dengedir. XmYn(k) tuzunun suda çözünme denklemi Xm Yn (k) ⇌m X

+n(suda)+ nY

-

m(suda)

Vileri = Çözünme Hızı Vgeri = Çökme Hızı Denge Anında; Vileri = Vgeri

X mYn(k) tuzunun çözünme denklemine

göre K sabiti yazılacak olu rsa tuzun

iyon derişimleri çarpımı çözünürlük

çarpımı anlamına gelen Kçç denir.

Xm Yn (k) ⇌m X+n

(suda)+ nY-m

(suda)

Kçç bağıntısını yazalım:

.....................................................

Kçç sadece sıcaklık (T) ile değişir.

XY(k) ⇌ X+(suda) + Y –(suda)

S Molar S Molar

Kçç= [X+][Y-]= S.S = S2

XY2(k) veya X2Y tipindeki tuzlar için;

XY2(k) ⇌X+2(suda) + 2 Y-(suda)

S 2S

Kçç= S. (2S)2 = 4S3

ÇÖZÜNÜRLÜK ÇARPIMI (KÇÇ)

HESAPLAMALARI

XY3(k) veya X3Y(k) tipindeki

tuzlar için;

XY3(k) ⇌ X+3(suda) + 3Y-(suda)

S 3S

Kçç= S.(3S)3= 27.s4

SORU SORU

SORU ÇÖZÜM:

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca

kimyaci_glcn_hoca

t0C de 100 litre çözelti en çok 37,4 mg çözünmüş

XBr katısı içermektedir. XBr nin çözünürlük

çarpımı 4.10-12 olduğuna göre X in atom kütlesi

kaçtır?(Br:80)

a)64 b)97 c)107 d)187

e)208

t0C ta CaBr2 çözünürlük çarpımı Kçç=4.10-9

tur..t 0C ta 5 litre saf suya 2 gr CaBr2 atılıp

karıştırılıyor.Kaç gr CaBr2 çözünmeden kalır?

(CaBr2=200 g/mol) Katı hacmi ihmal edilecek)

a)0,2 M b) 0,4 c) 0,6 d) 0,8 e) 1

Bileşik Kçç

I XY 4.10-8

II XY2 32.10-12

III X2Y 4.10-6

Yukarıdaki çözünürlük çarpımı Kçç değerleri verilen

bileşiklerin doygun çözeltilerinin çözünürlük değerleri

arasındaki ilişki aşağıdaki seçeneklerden hangisinde

doğru verilmiştir?

a)I=II=III b) I>II>III c) II>III>I d)III>I=II

e)III>I>II

2A grubunda bulunan X elementinin PO4-3

iyonu ile oluşturacağı iyonik

bileşiğe ait çözünürlük çarpımı Kçç bağıntısı aşağıdaki seçeneklerden

hangisinde doğru verilmiştir?

a)[X+2

].[PO4-3

] b)[X+2

]3.[PO4

-3] c) [X

+2]

2.[PO4

-3]

2

d) [X+2

]3.[PO4

-3]

2 e) [X

+2]

3.[PO4

-3]

3

SORU

SORU

SORU

ÇÖZÜM

çözüm

SORU SORU

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca

kimyaci_glcn_hoca

25 0C de 1.10-5M 500 mL AgCl tuzu çözeltisinin dipte

katısı olmadan doygun hale gelebilmesi için hacim

değişmeden 5.10-6 mol AgCl(k) ilave edilmesi

gerekiyor.Buna göre bu koşullarda AgCk nin çözünürlük

(Kçç) aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

a)1.10-6 b)5.10-10 c) 5.10-12 d) 5.10-8 e) 4.10-10

Belirli bir sıcaklıkta katısı ile dengede olan AgCl

çözeltisinde toplam 4.10-6 mol iyon bulunmaktadır.AgCl

bu sıcaklıktaki çözünürlük çarpımı 10-10 olduğuna göre

çözeltinin hacmi kaç mL dir?

a)0,2 b) 20 c)200 d)40 e) 400

a mol Ag2S alınarak 100 mL çözelti hazırlanıyor.b mol

Ag2S nin çözünmediği gözleniyor.Buna göre Ag2S nin

çözünürlük çarpımı ifadesi aşağıdakilerden hangisidir?

a)(a-b)2 b) 2./(a-b/0,1)2 c) 4.(a-b/0,1)3 d) 4,(a-b/0,1)

e) (2a-2b/0,1)2

Suda az çözünen XCl,YCl2 ve ZCl3 tuzlarının oda koşıllarında hazırlanan eşit hacimli doygun çözeltilerindeki Cl- iyonları derişimi aynıdır.Buna göre; I-Çözünürlüğü en fazla olan XCl tuzudur. II- YCl2 tuzunun çözünürlük çarpımı ZCl3 tuzunkinden küçüktür. III-Katyon derişimleri arasında [X+] < [Y+2] <[Z+3] ilişkisi bulunmaktadır. Yargılarından hangileri doğru bulunmaktadır? a)Yalnız I b) Yalnız II c) I ve III d) II ve III e) I,II,III

25 0C de BaSO4 ve Ag2SO4 katılarının Kçç değerleri

sırasıyla 2.10-9 ve 1.10-8 dir.Buna göre ;

Ag2SO4(k) + Ba+2(suda) ⇌ 2Ag+(suda) + BaSO4(k)

Tepkimesine ait 25 0C de derişime bağlı denge sabiti Kc

kaçtır?

a)10 b) 5 c)1 d)0,5 e) 0,05

Çözünürlük Çarpımı Kçç=1.10-6 doygun XOH çözeltisi I_ pH değeri 3 tür. II- X+ derişimi 1.10-3 tür. III- OH- iyonu mol sayısı 1.10-3 moldür. Yargılardan hangileri kesinlikle doğrudur? a)Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III d) I ve II e) I,II,III

ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

SORU

SORU

SORU

SORU

SORU

ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

SORU

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca

kimyaci_glcn_hoca

Ortamı asidik H+ya da bazik (OH–) yapan

çözünmelerde dışarıdan eklenen H+ ya da OH– iyonları

dengeyi Le Chatelier ilkesine göre etkileyerek yön

değiştirmeye neden olur.

Girenler yönüne kayarsa çözünürlük azalır.

Ürünler yönüne kayarsa çözünürlük artar. Örneğin;

Fe(OH)2(k) ⇌ Fe2+ (suda) + 2OH–(suda)

tepkimesinde,

1-Ortama KOH katısı eklendiğinde; pH artar ve artan

OH–derişiminin azalması için denge girenler yönüne

kayar ve çökme olur.

2-Ortama HCl çözeltisi eklendiğinde H+ iyonuyla

çözünürlük dengesinden gelen OH– iyonları arasında

OH– + H+ ⇌H2O tepkimesi oluşur ve PH azalır.

Azalan OH– iyonlarını artırmak için denge çözünme

yönüne (sağa) kayar ve çözünürlük artar.

ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

SICAKLIK

XY2(k) ⇌ X2+

(suda) +2Y–(suda)

∆H > 0

Endotermik tepkimelerde sıcaklık

arttırıldığında denge ürünler

yönüne kayar.

Böylece hem çözünürlük hem de

Kçç değeri artar.

X2Y3(k) ⇌2X3+

suda) + 3Y2–(suda)

∆H < 0

Ekzotermik tepkimelerde sıcaklık arttırıldığında denge girenler yönüne kayar. Böylece hem çözünürlük hem de Kçç değeri azalır.

ENDOTERMİK

EKZOTERMİK

Basınç Etkisi

Sabit sıcaklıkta Henry kanununa göre, bir

gazın sıvıdaki çözünürlüğü gazın çözelti

üzerine uyguladığı basıncıyla doğru orantılıdır.

Henry bu ilişkiyi S = KH . P formülüyle ifade

etmiştir.

S = Gazın molar derişimi (mol/L) kH = Sıcaklığa

bağlı sabit değer (Henry sabiti)

P = Gazın basıncı (atm

pH Etkisi

Molekül yapısı benzer olan maddeler birbirini

içerisinde çözünürler.

Örneğin yağlı boya suda çözünmezken, tinerde

çözünür.

Sonuç olarak polar maddeler polar

çözücülerde, apolar maddeler apolar

çözücülerde daha iyi çözünür.

ÇÖZÜCÜ VE

ÇÖZÜNEN TÜRÜ

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca

kimyaci_glcn_hoca

t°C de 0,4 M NaCl çözeltisindeki çözünürlüğü 10–5 M olan AgCl tuzu için; I. t °C de çözünürlük çarpımı Kçç = 4.10–6 dır. II. Saf sudaki çözünürlüğü 2.10–3M dir. III. t °C de 1 litre doygun çözeltisi 0,01 mol Ag+ iyonu içerir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

PbSO4 katısının oda sıcaklığında arı sudaki çözünürlüğü 1.10–4 molardır. Buna göre PbSO4 katısının 0,1 molar Na2SO4 çözeltisi içindeki çözünürlüğü kaç mol/L’ dir? A)1.10–8 B)1.10–7 C)1.10–6 D)1.10–4 E) 1.10–3

Tuz t0C de çözünürlük(M)

XY 2.10-2

XY2 2.10-2

t0C de XY ve XY2 tuzlarına ait molar çözünürlük değerleri yukarıdaki tabloda verilmiştir.Buna göre; I.Çözünürlük çarpımı değerleri II- Y- iyon derişimleri III- Elektrik iletkenlikleri Niceliklerinden hangileri farklıdır? a)Yalnız I b) Yalnız II c) I ve II d) I ve III e) I,II,III

ORTAK İYON

Ortak iyon etkisi, tuzun çözünürlüğünü

azaltıcı bir etki gösterir. Ortak iyonun

etkisi arttıkça, tuzun çözünürlüğü azalır.

ÇÖZÜM

SORU

SORU

ÇÖZÜM

SORU

çözüm

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca

kimyaci_glcn_hoca

Ca(OH)2(k) ⇌ Ca 2+

(suda) + 2OH-(suda) ∆H > 0

Katısıyla dengede bulunan Ca(OH)2’nin doygun sulu çözeltisi ile ilgili; I. Aynı sıcaklıkta saf su ilavesi II. Sıcaklığı arttırma III. Aynı sıcaklıkta pH değerini azaltma işlemlerinden hangileri Ca(OH)2 nin çözünürlüğünün artmasına neden olur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

Çözünürlük çarpımı 10

0C de 2.10

-8 , 35

0C de 14.10

-8

Olan bir tuzun doymuş sulu çözeltisi için I-Suda çözünmesi ekzotermiktir. II-Sıcaklığı artırılırsa bir miktar katı çöker III-Sıcaklığı düşürülürse çözünen maddenin mol sayısı azalır Yargılardan hangileri yanlıştır? a)Yalnız I b) Yalnız II c) I ve II d) II ve III e) I,II,III

CaF2 tuzunun 25 0C deki çözünürlük çarpımı değerini

hesaplamak için

I-Çözeltinin hacmi II- Aynı sıcaklıkta doymuş çözeltisindeki F- iyonu molar derişimi III-50 0C deki saf sudaki molar çözünürlüğü Niceliklerinden hangilerinin tek başına bilinmesi yeterlidir? Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III d) I ve II e)I,II,III

Ag2SO4

Ag2SO4 çözeltisine şekildeki doygun katı bitmeyecek şekilde aynı

sıcaklıkta bir miktar saf su ekleniyor.Bu olayla ilgili olarak;

I-Ag2SO4 ün çözünürlüğü artar II-Çözeltideki Ag

+ iyonları sayısı artar

III-Ag2SO4 ün Kçç değeri artar İfadelerden hangileri doğrudur?

a)YalnızI b) YalnızII c) I ve II d) I ve III e) I,II,III

d şıkkı

Yukarıdaki kapta çözünme denklemi CaF2(k) ⇌ Ca

+2 + 2F

- ∆H<0

şeklinde olan CaF2 tuzu katısıyla dengededir. Buna göre, I-Sabit sıcaklıkta dipteki katıyı çözecek kadar su eklemek çözünürlüğü artırır. II. Çözeltiyi ısıtmak CaF2(k) miktarını artırır. III. Sabit sıcaklıkta Ca(NO3)2 katısı eklemek F

– iyon

derişimini azaltır. IV. Sabit sıcaklıkta kaba NaF tuzu eklemek Kçç değerini azaltır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I, II ve IV C) Yalnız IV D) II ve III E) II ve III ve IV

1.Kap 2.kap

Aynı sıcaklıkta bulunan yukarıdaki sulu çözeltilerden 1.Kaba bir miktar KF katısı eklenip sabit sıcaklıkta çözülüyor.2.Kaba ise aynı sıcaklıkta su buharlaştırılıyor. Buna göre; I-F- iyonu derişimi artar. II-Ca+2 iyonun mol sayısı azalmıştır III-CaF2 tuzunun Kçç değeri değişmemiştir Yargılardan hangileri iki çözelti içinde doğrudur? (CaF2 çözünmesi endotermiktir.)

a)Yalnız I b) I ve II c) I ve III d) II ve III e) I,II,III

Soru: Soru:

Soru:

Ag+1

SO4-2

Soru

Soru

Soru

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca

kimyaci_glcn_hoca

Suda çözünmesi ekzotermik olan X tuzunun dibinde

katısı olmayan doymuş sulu çözeltisi ile ilgili

I-Sıcaklık Yükseltildiğinde çözeltinin buhar basıncı artar II-Sıcaklık düşürüldüğünde doymamış hale gelir III-t0C de Kçç değeri 2t0C deki Kçç değerinden küçüktür Yargılardan hangileri doğrudur? a)Yalnız I b) Yalnız III c) I ve II d) II ve III e) I,II,III

AgBr(k) + ısı ⇌Ag+(suda) + Br-(suda)

Denge tepkimesine göre;

I-Doymuş AgBr çözeltisinde sabit sıcaklıkta KBr çözünürse AgBr çözünürlüğü artar II-25 0C teki doymuş AgBr çözeltisinin derişimi 50 0C tekinden büyüktür. III-50 0C deki AgBr Kçç değeri 25 0C dekinden büyüktür. Yargılarından hangileri doğrudur?

a)Yalnız I b) Yalnız III c) I ve III d) II ve III e) I,II,III

25 0C taki çözünürlük çarpımı Kçç=10-8 80 0C taki çözünürlük çarpımı Kçç= 4.10-8 dir Buna göre 80 0C ta hazırlanan 10 litre doygun XY tuz çözeltisi 25 0 C kadar soğutulursa kaç mg XY tuzu çöker(XY=143) a)143 b) 28,6 c) 14,3 d) 246 e) 389

Doymamış FeCl2 çözeltisine sabit sıcaklıkta aşırı

miktarda FeCl2 katısı ekleniyor.Buna göre yukarıdaki

grafiklerden hangisi yanlıştır?

Soru

Soru

Soru

SORU:

ÇÖZÜM

Soru

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca

kimyaci_glcn_hoca

Na2CO3 tuzunun aynı sıcaklıktaki , I-1M NaCl II- 1M Na2SO4

III-0,5 M CaCO3 Sulu çözeltilerindeki çözünürlükleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

a) I>III>II b) III>I>II c) I=II=III d) II>III>I e) I>II=III

Az çözünen bir madde olan AgCl’nin aşağıdaki çözeltilerin hangisindeki çözünürlüğü en azdır? A)0,1molarNaClçözeltisinde B)0,1molarAgNO3 çözeltisinde C)1molar NaNO3 çözeltisinde D)0,2molar CuCl2 çözeltisinde E)0,2 molar Ag+ iyonu içeren bir çözeltide

CaF2 katısının saf sudaki çözünürlüğünün aynı sıcaklıkta 0,4 M CaCl2 çözeltisindeki çözünürlüğüne oranı kaçtır? (CaF2 için Kçç=4.10-9) a)10 b) 20 c) 100 d) 200 e) 250

Ag2CrO4 doygun çözeltisindeki Ag+ iyonları derişimi AgCl doygun çözeltisindeki Ag+ iyonları derişiminin 20 katıdır.AgCl katısının Kçç değeri 1.10-10 olduğuna göre aynı sıcaklıkta Ag2CrO4 katısının Kçç değeri kaçtır?

a) 2.10-4 b) 5.10-7 c) 4.10-12 d) 32.10-12 e) 5.10-19

[Pb+2] PbI2(k) ⇌ Pb+2(suda) +2I-(suda) Zaman t Dengesinin bulunduğu çözeltide zamanla Pb+2iyonları molar derişimi değişiminin yukarıda çizilen grafikteki gibi olabilmesi için aynı sıcaklıkta çözeltiye; I-PbI2(k) ekleme II-Pb(NO3)2 ekleme III-Saf su ekleme İşemlerinden hangileri t anında ayrı ayrı uygulanmalıdır?

a) Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III d) I ve III e) I,II ve III

Soru: Soru:

Soru

Soru:

ÇÖZÜM:

ÇÖZÜM:

Soru

Soru

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca

kimyaci_glcn_hoca

Aynı sıcaklıkta 0,02 molar Pb(NO3)2 çözeltisi ile 0,2 molar NaCl çözeltisi eşit hacimde karıştırıldığında PbCl2 katısının çöktüğü gözleniyor. Buna göre, dengeye ulaşan çözelti ile ilgili; I.[Pb

2+ ].[Cl

–]2 =1.10

–8'dir.

II. Na+

iyonlarının derişimi 0,1 molardır. III. Sadece NO3

– ve Na

+ iyonları bulunur.

yargılarından hangileri doğrudur? (Deneyin yapıldığı sıcaklıkta PbCl2 için Kçç=1.10

–8’dir.)

A) Yalnız I B) Yalnız II C)I ve II D) II ve III E) I, II ve III

100 mililitre 6.10-2 molar KBr çözeltisi ile 200 mililitre 3.10-2 molar Ag2SO4 çözeltisi sabit sıcaklıkta karıştırılıyor. Dengeye ulaşan çözelti ile ilgili; I. AgBr katısı çöker II. [Ag+] > [Br-] olur. III. Derişimi en fazla olan iyon Br- dir. yargılarından hangileri doğrudur? (AgBr katısı için Kçç = 3,2.10-16) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

ÇÖKELME ŞARTLARI

AgCl ve KI çözeltileri karıştırılırsa Bu reaksiyonun net iyon denklemi AgCl(suda)+ KI(suda)→ AgI(k) +KCl(suda) Tepkimesine göre AgI katısı çöker. Ag+(suda) + I–(suda) →AgI(k)

Çökelme olup olmayacağının anlaşılabilmesi için

çözeltiler karıştırıldığında oluşacak yeni derişimlerin

çarpımının (Qçç) değeri, Kçç değeri ile

karşılaştırılmalıdır

Qçç = Kçç ise çökelme sınırdadır

çözelti doymuştur

Qçç < Kçç ise çökelme olmaz, çünkü iyonların derişimi yeterli değildir. Çözelti doymamıştır

Qçç > Kçç ise çökelme olur ve çökme

Qçç= Kçç olana dek sürer.

SORU Çözüm:

SORU Çözüm:

ÇÖZÜM

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca

kimyaci_glcn_hoca

CuNO3 KCl

I- 4.10-5 2.10-6

II- 2.10-6 0,2M

III- 5.10-10 0,4M

Yukarıda derişimleri (mol/L) verilen CuNO3 ve KCl çözeltileri eşit hacimlerde karıştırıldığında hangilerinde çökelme gözlenir?(CuCl için Kçç=2.10-10) a) Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III

d) I ve II e) I ve III

200 mL 3.10-6 M olan AgNO3 çözeltisi 100 mL NaCl çözeltisi ile karıştırılıyor. Çökelme olmaması için NaCl çözeltisinin derişimi en fazla kaç M olmalıdır? (AgCl için Kçç:1.10-10)

a)1,5.10-5 b)1,5.10-4 c)3.10-4 d)6.10-5 e) 1,5.10-6

pH değeri 12 olan 4 litre Ca(OH)2 çözeltisinde Ca+2 iyonlarını

tamamını CaCO3 olarak çöktürmek için 0,2M lık K2CO3

çözeltisinden en az kaç mL kullanılmalıdır?

(CaCO3 katısının sudaki çözünürlüğünü ihmal ediniz)

a)100 b)200 c)400 d) 1000 e) 2000

SORU

SORU

SORU

Çözüm:

Çözüm:

Çözüm: