İNS1101 MÜHENDİSLİK ÇİZİMİ · •İz Düşüm Çeşitleri •Dik iz düşüm: İz düşüm ışınlarının düzleme dik gelmesi sonucu oluşan iz düşüme dik iz düşüm

İNS1101 MÜHENDİSLİK ÇİZİMİ

Bingöl Üniversitesi

İnşaat Mühendisliği Bölümü

2018

TEKN İK RES İM

• Teknik resim, teknik elemanların üretim yapabilmeleri için anlatmak istedikleri teknik özelliklerin biçim

ve ölçülerini belirtmede kullandıkları çizgisel anlatım diline denir.

• Yapıların, makine elemanlarının ve en genel haliyle mühendislik ürünlerinin biçimini ve boyutlarını tarif

etmekte kullanılan bir dildir.

• Mühendisler ve diğer teknik elemanlar arasındaki iletişimi sağlayan bir dildir.

Bu dil, belirli çizim teknikleri çerçevesinde özel çizgiler, işaretler ve semboller kullanır.

KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER

KAĞIT ÖLÇÜLER İ

• Çizim kağıtları çeşitli adlar altında standartlaştırılmışlardır.Yapıların, makine elemanlarının ve en genel

haliyle mühendislik ürünlerinin biçimini ve boyutlarını tarif etmekte kullanılan bir dildir.

• Türk Standartları Enstitüsü’nün kabul ettiği ISO 216 kağıt standart sisteminde kağıtların

yükseklik/genişlik oranı 2 ‘ye eşittir.

• Böylece bir kağıt uzun kenarından iki eşit parçaya bölündüğünde yükseklik/genişlik oranı

değişmemektedir.

ÇİZGİ TÜRLER İ

• Standartlarda tanımlanmış olan her bir çizgi tipinin kendine ait özel bir anlamı vardır.

ÇİZGİ TÜRLER İ

• Standartlarda tanımlanmış olan her bir çizgi tipinin kendine ait özel bir anlamı vardır.

TEMEL GEOMETR İK Ç İZİMLER

• Doğru çizimi

• Doğruya dik çıkma

• AB doğrusu verilen ölçülerde çizilir

• Dik çıkılmak istenen noktadan doğruya A ve B yönünde pergel yardımı ile iki yay çizilerek C ve D

noktaları bulunur


• Doğruya dik çıkma

• Pergel biraz daha açılarak C ve D noktaları merkez olmak üzere doğru üzerinde kesişecek şekilde iki yay

çizilir ve E noktası bulunur.

• E noktası ile O noktası birleştirildiğinde AB doğru parçasına dik çıkılmış olur


• Daire İçine Düzgün Üçgen Çizimi

• İlk önce O merkezli birbirine dik iki eksen çizilir



• Pergel, O merkezli olmak üzere istenilen genişlikte açılarak bir daire çizilir ve daire ile eksen birleşim

noktaları A, B, C, D olarak adlandırılır



• Pergelin açıklığı bozulmadan D merkezli olmak üzere bir yay çizilir. Yay ile dairenin kesiştiği noktalar E ve

F olarak adlandırılır



• C ve E noktaları birleştirilir



• C ve F noktaları birleştirilir



• E ve F noktaları birleştirildiğinde eşkenar bir üçgen ortaya çıkacaktır


• Daire İçine Düzgün Dörtgen Çizimi

• İlk önce O merkezli birbirine dik iki eksen çizilir



• Pergel, O merkezli olmak üzere istenilen genişlikte açılarak bir daire çizilir ve daire ile eksen birleşim

noktaları A, B, C, D olarak adlandırılır



• Pergel, B-D aralığı kadar açılır. Pergelin açıklığı bozulmadan B ve C noktalarından dairenin dışında birer

yay çizilir. Yayların birbirini kestiği nokta E olarak adlandırılır



• E ve O noktalarından geçecek şekilde daire boyunca cetvelle bir doğru çizilir



• Aynı şekilde pergel açıklığı bozulmadan A ve C noktalarından dairenin dışında bir yay çizilir. Kesişen

nokta F olarak isimlendirilir



• F ve O noktalarından geçecek şekilde daire boyunca cetvelle bir doğru çizilir. Çizilen doğruların daireyi

kestikleri noktalar birleştirildiğinde eşkenar bir dörtgen ortaya çıkacaktır


• Daire İçine Düzgün Beşgen Çizimi

• Birbirine dik çizilen iki eksen üzerine istenilen yarıçapta pergel açılarak O merkezli bir daire çizilir.

Dairenin eksen üzerinde kesiştiği noktalar A, B, C, D olarak adlandırılır



• Pergel açıklığı bozulmadan B noktasına tutularak bir yay çizilir. Yayın daireyi kestiği noktalar, E ve F olarak

adlandırılır. E ve F noktalarını birleştiren bir doğru çizilir. Doğrunun ekseni kestiği nokta S olarak

adlandırılır.



• Pergel S-C aralığı kadar açılarak S merkezli bir yay çizilir. Yayın ekseni kestiği nokta T olarak adlandırılır



• Pergel T-C aralığı kadar açılarak C merkezli bir yay çizilir. Yayın daireyi kestiği noktalar, I ve K olarak

adlandırılır



• Pergel açıklığı bozulmadan I ve K merkezli daireyi kesen birer yay çizilir. Yayın daireyi kestiği noktalar, M

ve N olarak adlandırılır



• C, I, M, N ve K noktaları birleştirildiğinde eşkenar bir beşgen ortaya çıkar

İZDÜŞÜM VE GÖRÜNÜŞ ÇIKARMA

• İz Düşüm Hakkında Bilgi

• İz düşüm, bir cismin bir düzlem üzerine çizilmiş şekli veya düzleme düşen görüntüsüdür. Örneğin;

sinemada perdeye düşen görüntü, güneşli bir günde yürürken oluşan gölge veya bir ışık kaynağından

(mum, ampul vb.) çıkan ışınlarla bir cismin duvara düşen görüntüsü birer iz düşümdür.

• İz düşümün üzerine düştüğü düzleme iz düşüm düzlemi, iz düşümün düzlem üzerine düşmesini sağlayan

ışınlara iz düşüm ışınları, iz düşüm ışınlarının çıktığı varsayılan noktaya ise odak noktası (bakış noktası) denir.


• İz Düşüm Çeşitleri

• Merkezî (konik) iz düşüm :Işık kaynağının yakın mesafede olması, cismin boyutlarının iz düşüm düzlemine

büyük ve küçük olarak düşmesiyle oluşan iz düşümdür. Işınların cismin köşelerinden geçmesiyle elde

edilen noktalar birleştirilerek cismin iz düşümü oluşturulur. Mimari, reklamcılık ve dekorasyon teknik

resimlerinin çizimlerinde kullanılır.



• Paralel iz düşüm :Işık kaynağının sonsuzda olması, cismin boyutlarının iz düşüm düzlemine büyüme veya

küçülme göstermeden düşmesiyle elde edilen iz düşümdür. Bu iz düşümde ışınlar ışık kaynağına paraleldir.

Paralel iz düşüm, eğik ve dik iz düşüm olmak üzere ikiye ayrılır.



• Eğik iz düşüm :İz düşüm ışınlarının birbirine paralel ve iz düşüm düzlemine eğik (90° den farklı açılarda)

olarak gelmesi ile iz düşüm düzlemi üzerinde oluşan görünüşe eğik iz düşüm denir. Bu iz düşüm, eğik

perspektif görünüşlerinin çiziminde kullanılır



• Dik iz düşüm : İz düşüm ışınlarının düzleme dik gelmesi sonucu oluşan iz düşüme dik iz düşüm denir. Bu

iz düşümde iz düşüm çizgileri cismin bir yüzüne dik geldiği için cismin o yüzü ile iz düşümü aynı

büyüklükte olur. Teknik resimde en çok kullanılan iz düşüm şeklidir. Özellikle görünüş çıkarmada çok

kullanılır.


• Temel İzdüşüm Düzlemleri

• Üretimi yapılacak bir parçanın sadece bir yüzeyinin görüntüsü o parçayı tanımlamaya yetmez. Yani cismin tek

yönden görünüşü o cisim hakkında yeterli bilgiyi vermez.

• Bu nedenle cisimlerin görüntüleri tek değil birden fazla izdüşüm düzlemine düşürülür.

• Birbirine bitişik ve dik konumda alınan,

üzerine izdüşümleri çizdiğimiz düzlemlere

“izdüşüm düzlemleri” denir.

TEMEL İZDÜŞÜM DÜZLEMLERİ

•Üzerine izdüşüm çizilecek olan düzlemler birbirine bitişik ve dik kabul edilir.•İzdüşüm düzlemlerini daha iyi anlamak için boş bir küpün açılımına bakalım:

• Bu düzlemlere temel izdüşüm düzlemleri denir. 1. numaralı düzlem :Alın düzlem (Düşey düzlem) 2. numaralı düzlem : Üst düzlem 3. numaralı düzlem : Sağ yan düzlem

4. numaralı düzlem : Sol yan düzlem

5. numaralı düzlem : Alt düzlem (Yatay düzlem)

6. numaralı düzlem : Arka düzlem

TEMEL İZDÜŞÜM DÜZLEMLERİ

•Görünüş çıkarmada genellikle 3 temel izdüşüm düzleminden yararlanılır ki bu düzlemleri bir arada bulunduran

kapalı şekle “Diedri” denir.

•Diedri üzerinde bulunan izdüşüm

düzlemleri:

1.Alın izdüşüm düzlemi, (Ön görünüş)

2.Yatay izdüşüm düzlemi, (Üst görünüş)

3. Profil izdüşüm düzlemidir. (Yan görünüş)

• Diedrinin açılmış sekline ise “Epür” denir.

NOKTANIN İZDÜŞÜMLERİ

•Genel olarak iki nokta bir doğruyu, doğrular yüzeyleri, yüzeylerde bir araya gelerek cisimleri şekillendirir. Bir

cismin görünüşlerini nokta nokta incelemek yolu ile anlayabiliriz. Bu yüzden noktanın iz düşümü önem arz

etmektedir.

•İz düşüm düzlemleri açılarak epür düzlemleri elde edilir. Noktanın iz düşümleri diedriden alınarak epür üzerine

çizilir. İz düşürücü ışınlar, diedri ve epür üzerinde düzlemleri ayıran katlama çizgilerine paralel çizilir.


•(M) noktasının diedri ve epürdeki iz düşümlerini çizebilmek ve uzaydaki yerini belirleyebilmek için iz düşüm

düzlemlerine olan mesafelerin bilinmesi gerekir. Uzaydaki noktanın temel iz düşüm düzlemlerine olan

mesafelerine koordinat denir.

•Noktanın,

yatay iz düşüm düzlemine olan mesafesine Kot (K),

alın iz düşüm düzlemine olan mesafesine Uzaklık (U),

profil iz düşüm düzlemine olan mesafesine Aralık (A) denir.



•Epürlerin elde edilmesinde mesafeler, genellikle yardımcı çizgilerle taşınarak bulunur. Bunun içinde yatay

düzlemdeki uzaklıklar ile parçaya ait derinlik ölçüleri profil düzleme taşınırken çeyrek daire, eğik köşegen çizgileri

veya yardımcı olarak çizilen 45°’lik bir ara eksen çizgisi kullanılır. Bu işlemlerden hangisi kolayınıza giderse onu

kullanabilirsiniz.Ancak daire çizmek her zaman kolay olmayacağı için 45°’lik çizgiler kullanılması önerilir.


DOĞRUNUN İZDÜŞÜMLERİ

• Aralarında belirli mesafe bulunan iki noktanın birleştirilmesi ile doğru parçası meydana gelir.

• Teknik resim çizimlerinde boyları belirlenmiş doğru parçaları kullanılmasına rağmen aslında doğruların boyları

belirsizdir.

• Doğru parçaları, temel izdüşüm düzlemlerine olan konumlarına göre değişik şekillerde tanımlanır.




DÜZLEMİN İZDÜŞÜMLERİ

• Düzlemler de, temel izdüşüm düzlemlerine göre dik veya paralel olabilecekleri gibi, gelişigüzel de olabilirler.

• Düzlemin izdüşümlerinin çizilmesinde noktalardan ve doğrulardan yararlanılır.

Documents

İNS1101 MÜHENDİSLİK ÇİZİMİ · •İz Düşüm Çeşitleri •Dik iz düşüm: İz düşüm ışınlarının düzleme dik gelmesi sonucu oluşan iz düşüme dik iz düşüm