5
1.i :- rr l \r liva il<an:r I i iliLrnrne ontitsil il mielesl;:irl nc. pr I . jon : hii i'ntrrrr. kuupunl< i trsrrnnou .ja ltr'-. sitntjk i r r,5i iu , kantles l<t:rrirn !.ua)d€'sstl el el,innitikalli.l .j,t rtlotsjrritrir':,tlla. linntr. LrLLc- rr.jatelleclisi, ett.j cliirniinpiirintrrrc on a)ilicilstaan l<irVc'trt unllt vitl ritI tuna ntL'lr-. neisiin aikoihin. II lLisJiin l<oslirru orr li ikLtt trr niin rrfilit' Iast i litriit kir' ilillLrrlcl la. I)Yvrltikartsa ol i tlils irr ri ipp,.rva incn luotttrost il .jil s-' inaiii- r-rr5 i .l i ntaYnt . Lr:i \iLlo[lL]n:t il.o.ien pil r h:,iirt :iirirlisparilirrl sitittt.rjVitL rrl l:t hVVllt- k r r lirrul<ana to is i sl nllir , iiit lo.icn kev5i scl kiLt Lrvc'rlt.t oL Lvrrt liesriisilt lttlr)tlosti lLt()i - f-aviir, hlrvic:n kulkttrcil('ill:i kcrlvr hlljc' jii iilc pill{;il m.rtkal Silisi astrnr rerr r.i ,-rllul kiintcliij, vAiln irsriinpail<li; r'.rilrLIr,1 I iin ain:, scn nukl;ttt, nt isti t'l:r ir.ls oI i parhlriIcn saalnvisslt. Kvs-tInr'1. sessri c j sill i ol lrLL jaLkLrvrr st irLl'm ilrt'rr uus i I I c asui npa iko i L Le, i,:r;ttr vttodcna il<rr .jcrr s.iii lclern;i liirlokulltLi. Illtvll<si loilr'- tuiI jl p.,'lnlilrrril<oil1c ir;rl;rlI rin .jr,lirr \,lli)iii Lrudesll:rn, l:istai l r)(l ist ilil kaus i lurrrLoiscsti usLrttu.jen irsrtirtpaiklio jt,' surrri rwiiirS. ilsirnorkiksi KitttgltsitLan Silr s:r {)n lsuinpail<k;r .joka on ollttl k:i-viiis::;i k:rl<si tuhatla vu()llat, n. 1+(l(Xl-2000 t,'Kr ' J i i lilirrmiscsl r,t l otl i st na otliis m\ iis Sttottlt'rl hie'lr:n "erljnar" -sarnarn el 1rtro1r.rgia. Kic l i lr i st or i i,rll i scl l< i vikarudc l l c' a jo i t l tt'' t ernr i tarko i I t ir;r "kauenpat,rt si .jaltscvl',, nri,rar()slrilt-La, nrirrl<;r1.rpa Let,ta". KoiiO Suomc'tt- nir'nr i oli kivil<:iurlella siirr:i mieles:',r erlinrinta, ettar klrikki qrlt'ltt inletsait ()I i .laet 1 rr eraim ir,'stc'n kesken . 'l oisaalt il otl nviis ot ettava irrionioon , et t li l<iv i h a u c l c I Ia l<ol<o maa oIi vert'ulrrrr Iasariscsl i .] SLII L I] . LI IKENNI]H1STC]RIAI{ TI.]TKiMUS JA MEhIETE},PlIiT Ndkdkulmia vanhimpi irr Ii ikcrrnc-oloihinme kivikaudel t a keski:r iaile ltlr'nl iclilktinor l(riirer piroli. ir.rLa: tus, r'rjcl L,r,Lti .jonl<irlaisi:i,.'r.s,iiruil<u neuvo.j;r, .joisi:t vrrrrlrirr Ijrrrt.c. i-unl j. Ruuh iltiyrJiit ovat SLrt;rrrr:s:;cl ,"'ri:; irr vlci sia, niitir tunncLaan .jo irJi li(X), rnltLl:r ne ovirl 1r:rr.",oinir.ioit etiavi:;sl, T:istlr h u o l i m . r f lr t i e d i i m r n c , , cttti ruLrlr i on t.ti minut lirrli<uviiLincc.rrir .j,, m.ran ilsuLtarri- sest,a liilrt ien, koskir .jo maramnur csihjsto- rian virr-ltaisin liiylti , AnLre:rn vr:rkkolirv- Ld (n. 72O( 173A0 cKr) osoif Lr scrn l{.i\,f t oa . .\lr vcnanmaan r';r r l u r i slilrnir rlic riran i se: l (n" 42(X) l'lO0 eKr) rsrrinpail.rl |t.rlor.:rL, el-tii rlrrrn i lton vli<:sl ir ci sLr i nli:lrn tl ,yi I - nlt mcIonutittrvain sisiisaar i:;ton srroi;ti si ssar potrl<anisse v:riul'lltrtr,ts i ;rvoil-41-. L akin . j'alr.'iliclillii l.Lrl.jr'll iin r-c,r. llrl , r::rsil sulrtci. Iiisr:rr rurlsilrst i lirldet t1.jcn kii, k:rut i sl c'n i-ccn.jirlrrst c'n on l<;r t sol t u [l cljstavrrrr. Reen-jaIeltsi in liit tyy Ioisaa I a avo inr iil ft1rs,y111'11< iii , si I Iii .i:r Llrltset overl ttsl imniterr irIo Liii Lo.j:i ir ni iir rn sisriltvv r, l t . ' c n s i i vlrin.i:rlahscjn l){jrLt sosi:r" Kalkli i .j;r lirksei /)rr liivrlrf l-v vlis in kattprr I e in , rnu I t ir talsl.ii lrrro I jmal t:r rrt' on htrlr motcltLr lirltsi.j:rll<risiks;i reilisi, .joirle'l polr.jlrrr:r r;r'itL ol le'ot :trl<1-isill;r ltlucil l:L e1;irre irlr.n lianso.jcr r ('(.1- .ja irlrl.: iot Y l c i s i n l<ivik.trrrlr-n .ial:rst lr.pp i , ties- k iuurrrr I I i nerr ree'n jir las olt l.rr i Le..nl. j ri voitrr cnrrir LListair v(.rritt,elr lrrol c.LLar"'ats f i. Kaihhi l9 tunnc't trra kesltirrrrrrrallislir rccn.jrrl:rslr,r on si is lcjydellv rt'c:n.jarias f,en tirl)rilir _vltsif liiiir, muttar niirlc-rr 1<a|,- las]<olot osoilLavul selkedsl i, ctlli .jir- laksct ovaI kuulunt'r'L yksi.jalliriseen rc- hc,.en. 'l'irlLaisille rcillc ()rl olemassir vasl irrc i La P o h . j oi s-Aireril<arr in t i aan i- kulttLrrrrcista sekrj ylisi k:rppalc lluotsjs- ta .ja lJraL jn alue'cll;r. Keskiliurrrnarlljse-1 re€rt ovlrt ollcel l<oi rien vctiiini;i. Nii t t en Ii;yl irpa ikko jcn pcrustccl lrr ci kum- nink:r:rr vojda terhdii pii;iteLuri;i kivikaut i

nr idr:r s(-.sl i - tamsuku.fi · )lcr r-.r u odo: ilen h clc I la:r inc, ri.rkcnr rrri i sLtt tv\r ki s i raull li() lsra f uil ssa krrr ul h C fi:llll nr idr:r s(-.sl i lil lr 11

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: nr idr:r s(-.sl i - tamsuku.fi · )lcr r-.r u odo: ilen h clc I la:r inc, ri.rkcnr rrri i sLtt tv\r ki s i raull li() lsra f uil ssa krrr ul h C fi:llll nr idr:r s(-.sl i lil lr 11

1 . i : - r r l

\ r l i v a i l < a n : r I i i l i L r n r n e o n t i t s i l i l m i e l e s l ; : i r ln c . p r I . j on : h i i i ' n t r r r r . kuupun l< i t r s r r nnou . j a l t r ' - .s i t n t j k i r r , 5 i i u , kan t l es l < t : r r i r n ! . ua )d€ ' ss t le l e l , i n n i t i k a l l i . l . j , t r t l o t s j r r i t r i r ' : , t l l a . l i n n t r .L r L L c - r r . j a t e l l e c l i s i , e t t . j c l i i r n i i n p i i r i n t r r r co n a ) i l i c i l s t a a n l < i r V c ' t r t u n l l t v i t l r i t I t u n a n t L ' l r - .n e i s i i n a i k o i h i n .

I I

l L i s J i i n l < o s l i r r u o r r l i i k L t t t r r n i i n r r f i l i t '

I a s t i l i t r i i t k i r ' i l i l l L r r l c l l a . I ) Y v r l t i k a r t s a o l i

t l i l s i r r r i i p p , . r v a i n c n l u o t t t r o s t i l . j i l s - ' i n a i i i -

r - r r 5 i . l i n t aYn t . L r : i \ i L l o [ l L ] n : t i l . o . i en p i l r

h : , i i r t : i i r i r l i s p a r i l i r r l s i t i t t t . r j V i t L r r l l : t h V V l l t -

k r r l i r r u l < a n a t o i s i s l n l l i r , i i i t l o . i c n k e v 5 i s c l

k i L t L r v c ' r l t . t o L L v r r t l i e s r i i s i l t l t t l r ) t l o s t i l L t ( ) i -

f - a v i i r , h l r v i c : n k u l k t t r c i l ( ' i l l : i k c r l v r

h l l j c ' j i i i i l c p i l l { ; i l m . r t k a l S i l i s i a s t r n r

r e r r r . i , - r l l u l k i i n t c l i i j , v A i l n i r s r i i n p a i l < l i ;

r ' . r i l r L I r , 1 I i i n a i n : , s c n n u k l ; t t t , n t i s t i t ' l : r

i r . l s o I i p a r h l r i I c n s a a l n v i s s l t . K v s - t I n r ' 1 .

s e s s r i c j s i l l i o l l r L L j a L k L r v r r s t i r L l ' m i l r t ' r r

u u s i I I c a s u i n p a i k o i L L e , i , : r ; t t r v t t o d c n a i l < r r

. j c r r s . i i i l c l e r n ; i l i i r l o k u l l t L i . I l l t v l l < s i l o i l r ' -

t u i I j l p . , ' l n l i l r r r i l < o i l 1 c i r ; r l ; r l I r i n . j r , l i r r\ , l l i ) i i i L r u d e s l l : r n , l : i s t a i l r ) ( l i s t i l i l k a u s i

l u r r r L o i s c s t i u s L r t t u . j e n i r s r t i r t p a i k l i o j t , '

s u r r r i r w i i i r S . i l s i r n o r k i k s i K i t t t g l t s i t L a n S i l r

s : r { ) n l s u i n p a i l < k ; r . j o k a o n o l l t t l k : i - v i i i s : : ; i

k : r l < s i t u h a t l a v u ( ) l l a t , n . 1 + ( l ( X l - 2 0 0 0 t , ' K r '

J i i l i l i r rm i scs l r , t l o t l i s t na o t l i i s m \ i i s S t t o t t l t ' r l

h i e ' l r : n " e r l j n a r " - s a r n a r n e l 1 r t r o 1 r . r g i a . K i c

l i l r i s t o r i i , r l l i s c l l < i v i k a r u d c l l c ' a j o i t l t t ' '

t e r n r i t a r k o i I t i r ; r " k a u e n p a t , r t s i . j a l t s c v l ' , ,n r i , r a r ( ) s l r i l t - L a , n r i r r l < ; r 1 . r p a L e t , t a " . K o i i O S u o m c ' t t -

n i r ' n r i o l i k i v i l < : i u r l e l l a s i i r r : i m i e l e s : ' , r

e r l i n r i n t a , e t t a r k l r i k k i q r l t ' l t t i n l e t s a i t ( ) I i

. l a e t 1 r r e r a i m i r , ' s t c ' n k e s k e n . ' l

o i s a a l t i l o t l

n v i i s o t e t t a v a i r r i o n i o o n , e t t l i l < i v i h a u c l c I

I a l < o l < o m a a o I i v e r t ' u l r r r r I a s a r i s c s l i

. ] S L I I L I ] .

L I I K E N N I ] H 1 S T C ] R I A I { T I . ] T K i M U S J A M E h I E T E } , P l I i T

N d k d k u l m i a v a n h i m p i i r r I i i k c r r n c - o l o i h i n m ek i v i k a u d e l t a k e s k i : r i a i l e

s l : i l ; l

\ { ) i L L l

ni i r i .s o i s L i

V i l tk c n n c ' lK i t s t ea L k u p te s i r i eI l s l i l

v i l l aI l , l s e ln c e t .

) lcrr-.r u odo:i l e n hc l c I l a

: r i n c ,r i . r k cn rrrr i i sLt tt v \ r k is i raul ll i ( ) l s r af u i l s sak r r r u lh C f i : l l l l

n r i d r : rs(-.sl il i l l r11 e . r i p 'i r i l t o .K u k k a ri r i a ek i t l cr L r i I [ tj a L a 1

l le l

I u u Ij o l ) o

i<a nlr v l r n a rI L s [ a

l c i s l ik i r i k k rl r r ke rI a l r d e r

'liir

k y s y r r lo l i s i1 e L t a lS r romc rk e i n o rl l e r i ps€rnatv y y s i ir l c ss i il e l o u r

l t l r ' n l i c l i l k t i n o r l ( r i i r e r p i r o l i . i r . r L a :t u s , r ' r j c l L , r , L t i . j o n l < i r l a i s i : i , . ' r . s , i i r u i l < un e u v o . j ; r , . j o i s i : t v r r r r l r i r r I j r r r t . c . i - u n l j .

R u u h i l t i y r J i i t o v a t S L r t ; r r r r : s : ; c l , " ' r i : ; i r r v l c is i a , n i i t i r t u n n c L a a n . j o i r J i l i ( X ) , r n l t L l : rn e o v i r l 1 r : r r . " , o i n i r . i o i t e t i a v i : ; s l , T : i s t l rh u o l i m . r f l r t i e d i i m r n c , , c t t t i r u L r l r i o n t . t im i n u t l i r r l i < u v i i L i n c c . r r i r . j , , m . r a n i l s u L t a r r i -s e s t , a l i i l r t i e n , k o s k i r . j o m a r a m n u r c s i h j s t o -r i a n v i r r - l t a i s i n l i i y l t i , A n L r e : r n v r : r k k o l i r v -L d ( n . 7 2 O ( 1 7 3 A 0 c K r ) o s o i f L r s c r n l { . i \ , ft o a . . \ l r v c n a n m a a n r ' ; r r l u r i s l i l r n i r r l i c r i r a n i s e : l( n " 4 2 ( X ) l ' l O 0 e K r ) r s r r i n p a i l . r l | t . r l o r . : r L ,e l - t i i r l r r r n i l t on v l i < : s l i r c i sL r i n l i : l r n t l , y i I -

n l t m c I o n u t i t t r v a i n s i s i i s a a r i : ; t o n s r r o i ; t is i s s a r p o t r l < a n i s s e v : r i u l ' l l t r t r , t s i ; r v o i l - 4 1 - .L a k i n .

j ' a l r . ' i l i c l i l l i i l . L r l . j r ' l l i i n r - c , r . l l r l , r : : r s i ls u l r t c i . I i i s r : r r r u r l s i l r s t i l i r l d e t t 1 . j c n k i i ,k : r u t i s l c ' n i - c c n . j i r l r r s t c ' n o n l < ; r t s o l t u [ lc l j s t a v r r r r . R e e n - j a I e l t s i i n l i i t t y y I o i s a aI a a v o i n r i i l f t 1 r s , y 1 1 1 ' 1 1 < i i i , s i I I i i . i : r L l r l t s e to v e r l t t s l i m n i t e r r i r I o L i i i L o . j : i i r n i i i r r ns i s r i l t v v r , l t . ' c n s i i v l r i n . i : r l a h s c j n l ) { j r L t s o s i : r "K a l k l i i . j ; r l i r k s e i / ) r r l i i v r l r f l - v v l i s i n k a t t p r rI e i n , r n u I t i r t a l s l . i i l r r r o I j m a l t : r r r t ' o n h t r l rm o t c l t L r l i r l t s i . j : r l l < r i s i k s ; i r e i l i s i , . j o i r l e ' lp o l r . j l r r r : r r ; r ' i t L o l l e ' o t : t r l < 1 - i s i l l ; r l t l u c i l l : Le 1 ; i r r e i r l r . n l i a n s o . j c r r ( ' ( . 1 - . j a i r l r l . : i o t

Y l c i s i n l < i v i k . t r r r l r - n . i a l : r s t l r . p p i , t i e s -k i u u r r r r I I i n e r r r e e ' n j i r l a s o l t l . r r i L e . . n l . j r iv o i t r r c n r r i r L L i s t a i r v ( . r r i t t , e l r l r r o l c . L L a r " ' a t sf i . K a i h h i l 9 t u n n c ' t t r r a k e s l t i r r r r r r r a l l i s l i rr c c n . j r r l : r s l r , r o n s i i s l c j y d e l l v r t ' c : n . j a r i a sf , e n t i r l ) r i l i r _ v l t s i f l i i i i r , m u t t a r n i i r l c - r r 1 < a | , -l a s ] < o l o t o s o i l L a v u l s e l k e d s l i , c t l l i . j i r -l a k s c t o v a I k u u l u n t ' r ' L y k s i . j a l l i r i s e e n r c -h c , . e n .

' l ' i r l L a i s i l l e r c i l l c ( ) r l o l e m a s s i r

v a s l i r r c i L a P o h . j o i s - A i r e r i l < a r r i n t i a a n i -k u l t t L r r r r c i s t a s e k r j y l i s i k : r p p a l c l l u o t s j s -t a . j a l J r a L j n a l u e ' c l l ; r . K e s k i l i u r r r n a r l l j s e - 1r e € r t o v l r t o l l c e l l < o i r i e n v c t i i i n i ; i . N i i tt e n I i ; y l i r p a i k k o j c n p c r u s t c c l l r r c i k u m -n i n k : r : r r v o j d a t e r h d i i p i i ; i t e L u r i ; i k i v i k a u t i

Page 2: nr idr:r s(-.sl i - tamsuku.fi · )lcr r-.r u odo: ilen h clc I la:r inc, ri.rkcnr rrri i sLtt tv\r ki s i raull li() lsra f uil ssa krrr ul h C fi:llll nr idr:r s(-.sl i lil lr 11

alas-ulku-uuhi .\ r ' l a i -

muttaTdstd

toi-tami-is to -ol i jy-kdyt-nisetova t ,yy ty -o ja i -omer-

mistdkivi-u to-saal-akseti ihinsosa.aPpa-

I td t t -

o idene i11a

kes-enkinavas-I i s taalas-kap-

_ J -

I re-nassaeani-!sis-l i se tNiir-kum-

ruti-

s is ta re i te is td , s i1 ld mis tddn e i o1evo i tu oso i t taa er i t y is t i i j a laskesk l t t y -md i i . Ja lakset on 16ydet ty sa tunna ises t is o i s t a o j i t t a m i s e n y h t e y d e s s d .

Varmemmalla pohjal la kivikauden l i i -kennet te i pohd i t taessa o11aan, kun ta r -kastel laan l t iyt i iaineistomme uLkomaistaa lkuperdd o lev ia es ine i td . Td l la is iaes ine i ta , jo tka on va lmis te t tu mater iaa-] i s ta , jo ta e i o1e o11ut Suomesta saata-v i11a, ova t mer ip ihkakoru t , sembramdn-ty ise t es ineet , v iher l iuske- ja p i ies i -n e e t .

Mer ip ihka , t t k iv ikauden ku1ta f i , onmuodostunut te r t lddr ikaude l la kasvane i -den havupu iden p ihkas ta .Se o11 k iv ikau-de11a kaikkein halutuin korujen raaka-aine, mihin l ienevdt vaikuttaneet senrakenne ja viiri sekd sen sdhkcjiset omi-naisuudet. Luontaisena meriplhkaa esi ln-tyy kahde l la pdda luee l la : Jy l lann in 1dn-slrannikol la ja I tdmeren eteld- ja kaak-ko ls rann iko l la , Poh jo is -Puo lassa, L ie t -tuassa ja [atviassa. Suomeen meripihka-koru t i lmaantu iva t tyyp i l l i sen kampa-keramiikan aikolhin (3300-2800 eKr) jan i lden lev inne isyysa lue jakautuu tasa i -sesti y1i koko tyypi l l isen kampakeraini i-kan lev inne isyysa lueen Lapp ia my i i ten .Mer ip ihkakoru t ova t e r i t y ises t i hauta-ldy t i j j e , n i i td on l i j yde t ty es im. L iedonKukkarkosken kalrnistosta 143 kp1. l fuuta-mia erikoismuotoja lukuunottamatta kai-k i11e Suomesta ldydety i l le mer ip ihkako-ru i11e ldy tyy vas t ine i ta I td -Preuss is taja la tv ias ta .

Meripihkan levidminen Suomeen ajoit-tuu tyypi l l isen kampakeramiikan aikaan,jol loin balt t i lais-suomalainen keramiik-ka muodostaa tyy l i l l i ses t i yh tend isenryhrndn. Tdmiin alueen yhteisestd kult tuu-r ista kertovat sarna taloudell inen raken-r€, samat hautaustavat sekd savi- ldo-leista pi idtel len sama uskonto. Ennen-kaikkea keramiikan yhtenevdinen koriste-1u kertoo vi lkkaista yhteyksist i i Suornen-lahden molemmin puolin.

Tdmdn alueen pi ir issd ei o1e ol1utkysyntdd se11a ls i11e tuo t te i l le , jo i taol isi saatu vain Suomesta. Siksi on aja-teltava, ette meriplhkan l lmaantuninenSuomeen johtuu plkemminkin vdesti jn el in-ke inon ede l ly t t i imdstd l i i kkuvuudesta .Meripihkakauppaa on pidettdvd osoituk-sena laajoista pyyntimatkoista ja yst i i -vyys lah jo jen va ih tamises ta n i iden yh tey-dessd. Kaupa l la on o11ut sos iaa l inen, e ita loude l l inen perus ta . Ant ropo log is ten

tod is te iden no ja l la on l i sdks i peate l te -v issd , e t td a inak in subneo l i i t t i se tkult tuuri t kielsivi i t oman ryhmdn slsei-se t av io l i i to t , jo ten l i i kkuvuude l le o11suor ia sos iaa l i s ia sy i td .

P i in kohda l la t i lanne l ienee o11utto inen. Koska p i i td , joka muua l la k iv i -kauden Euroopassa o1 i en i ten k iy te t tyraaka-a ine , e i o1e saatav issa Suomesta ,o1i- kivikautinen vdestdmme sen suhteenkokonaan tuonn ln varassa, Tyyp i l l i senkampakerami ikan a ikana p i i y le i sLyy jatuo l lo in on kyseessd i td inen p l i , V ie -nannere l td , A i in ise l td sekd Va lda j .1 ta .Ne i11a a1ue i11a e i o le samanla is ta ku l t -tuur is ta yh tey t te Suomenn iemen asukka i -s i in ku in Ba1t t ia l1a , jo ten tdmdn ku tenAenlsen viherl iuskeenkin kaupan on tay-tyny t perus tua ta loude l l i seen l l i ken tee-seen. Kent ies p i i te ja p i i - sekd l iuske-es ine i td kaupuste l i va t k ie r te lev i i t k i i s i -t yd l i i i se t ta l ku lkukaupp iaa t , jo tka n i i inhankkivat elantonsa kuten mydhempien ai-kojen laukkuryssdt ja ldkkisepi i t . Ti ihdnvi i t taavat maastaffne tavatut monet kat-kc i l t j ydc ; t , jo issa on use i ta sanan laa tu i -sia esineit i i yhdessi i kasassa i lman ettdkyseessd on asuinpaikka - pikemminkin ona ja te l tava kaupp iaan varas toa .

Kaukaisimmj-sta yhteyksista todistavatLaukaa l ta , P ie l i s j i i r ve l ta ja Y l i s ta ros tatavatut sembramiinnysti i tehdyt esineet.Sembrarndnty kasvaa luontaisena vastaV i .enan joen i t i i puo1e11a. Es lne111e, "1 r -s iko i l le t t , on vas t ine i ta Ura l in t ieno i l -ta ja on todenniiki j ist6, etta ne ovatsielt i i perdisin. Mydhemmistd eskimoistaja S iper ian kanso is ta t iede tddn, e t te l -vdt ndin pitket talvimatkat suinkaan o1-lee t mahdot to rn ia ta i epdtava l l i s ia .

Kivikautiset l i ikennereit t inne johti-va t vo i t topuo l ises t i i tddn ja e te lddn.Kotirnaan urat muodostuivat vuotuiskler-ros ta asu inpa ika l ta to ise l le . Nd idenurien tbsrndl l inen jdl j i t tdmlnen on mah-doton ta , s i11d k iv ikau t is ia asu inpa ik -koja ei voida l inkinomaisesti yhdlstdi ito is i insa . A ine is ton epdtasa isuus , e r i -aikaisuus seki i asuinpaikkojen tutki-mis-t i lanne ei toistaiseksi r i i t i i hahmotta-maan yhden pyynt i ryhmdn vuotu isk ie r toa .

I I I

Li ikkumlnen ja kulkeminen ei suinkaanpde i t tyny t asu tuksen muut tuessa k i in tedk-

Page 3: nr idr:r s(-.sl i - tamsuku.fi · )lcr r-.r u odo: ilen h clc I la:r inc, ri.rkcnr rrri i sLtt tv\r ki s i raull li() lsra f uil ssa krrr ul h C fi:llll nr idr:r s(-.sl i lil lr 11

s r . r i r a r : r r i v r i - j : L Y i i r ; i : r : . r L l - ! c : i i r a . V i . n i r i r n r , - t ; r i

i : r i n i { j ; r t a i - l i i i r i r i r na t l r ' . i l i . i . r i o l i i r i , r l - r r i i r l e r . -. J j i t n l L u s s . r s r r r r r i r l i n i l l a i m a r : r l i l o i l l a : v a -i i i i r r i r r n u t p e ' L t o v i l - j e l y L u o t L i n d e t s c ni c T r r i l \ l . j r ; ' ; . ; . , ' l l , i s 6 1 1 r t s l o D v : i ' i\ ' . l l ) r i r u t t amara rn yhde r l t a i l i sea tmnan n t i e l r c t rp v v n L r i n , T i i i , e n v i l s r L : r p e l t o v i l . j e 1 y a -l o i t L i s l l o n a l a i s e n e r . i n L a y n n i n k u l L : r -a - j a n , a r v o l - u r h i s t e n j a h d u s t e c n p l J ' l r r i n .I l i s t o r i a . l L i s t en l dh te l den avu1 la e r : i r r -k ; i ynL id vo ldaan va la l s t a va i n ns . Maa - .kunLa-Haimeen el

'L keskia ikaisen Hdmeen

- ^ r " ^ - - ' ^ Y I C - S a t a k u n n a n o s a l- . l . l J c L L a i l l d d N u r r r l J t r - J d

t a , A1a -Sa takunna l . . l a j a Va rs l na i s -Suo -

m e L l a e i o l e o 1 1 u t h i s t o r i a l 1 i . s e 1 l aa . j a11a t unne t t u j a e ra i om ls tuks i a . Nd ini i e n e e o L l u l m v i i s e s i h i s t o r i a l l i s e l l aa . j a11a , s i . l 1a Poh j o i s -Suone r i n i n i s t c i onse l vhsL i hdmd ld i s tA j a _v1 i i - sa takun ta -l a i s l , a . V a r s i n a i s s u o m a l a i n c n - j a a l a s a r t a -k u n t a l a i n e n n i m i s t d e l e m e n t l i h i t t y yvas ta mvohd i skesk i a i ka i s cen uud l sasu tuk -s e e n s e k d T u r u n , R a u m a n j a U l v j l a n l i -s : i . j n f v n e e e e e n k : r r r , a 1 1 i s e e n a k t l i v i s u u -t - een . Y ld -Sa takunnan j a Hameen ra j aamaA 1 a -Sa takunnan j a Va r : s i na i s -Suomen asu -t u k s e n n a u t i n t a - a l u e o n m y c i s o l l u t n i i r rs u p p e a , e L l e i s e o 1 c v o i n u t t u o t L a a k o -' i I r r v e k r v r I . i i e n e m o b J e r a l a I u u d c n L u u Lt e i L a . T a i l a t u k e e n y d s s e , e t t a r a u t a -kau t i sess ; l i o l , t i l u i n . t " t ossa ova t pyyn t i -r s c t s l h u u m a t l a v . i s l i y l e i s e m p i J T T d m e c s s i

j a Y1a -Sa takunnassa ku in Va rs i na i s -Suo -m e s s a .

E r a t a l o u s t u o t t i r a u t a k a u d e l L a k e s k i -a i a11e t a r kc imna i t v i en t i LL l o l - t eemme.S i i r t y m i n e n p e l t o v j 1 . j e 1 y y n a i h c u t t l E u -T e n r , . l q s I v ; i e s l i i n v . i n l r k k a e n k a s v u n i r)m e t s i e n h u p e n c m i s e n : l j r t e L t a k o n n v a i n ,pe r l j onko puu ta pe l kds tdan pa r i r r sa . . l ana s u k k a a n m a a n v i l . j c l y s k y i a k u l . u t t i p a i -v i t t d i n r u u a n v a l . m i s t u k s e n y h l e y , l e s e d r - -k e n n u s t o i s L d . j a t a l v i l a m m i t y k s t s t - p u h u -m a t t a k a a n . S u o m e n e r h L a l o u d e n L u o t t e i f l emuodos tu i n : i i n me rk i t t dv : i ma rk l t i na -a l ue .\ i i d e n y h t e y d e s s a o n a r v o L u r k i s L e n , s o o -, . , . 1 i ^ l , : : - . . : ^ ^ i i l A t - i ^ - - , , 1 , ^ , . ^ ^ L L ^ i ,p t ' r I l r , K a I p l l l , l l a J u i : l l l - J J S ; l U K r i l l I I J I I K ( ) . J e n

m e r k i t v s s i v u u t t a n u L k a i k k i m u u t m a h d o l *l . i se t e rd ta l ouden t uo t t ee t . l i r r k Ls te r rohe11a e r t i t a l ouden e ras a r vokka immlsLa rj a h a l u t u i m m i s t a L u o t L e i s t a o n o l l u thaus t , c ( cas to reu rn ) e11 rna javan suku rau -h a s i s t a e r i t t y v d v d k c v J n l r a j u i n e n , v o i c l e -m a i n e n a i n e . E r i t e k u i v a t l i i n s a v i t s s aha r t s ima j seks l l i i . d kca j neeks i , j o ka nau*t i t t a e s s a l i u o t e t t i i n v i i n i i n . A n t i l k i r r

i e k e s k i a j a n f i l k e l i e l c . | | i s e s s J k i r j e I -I i s u u d e s s a o n u s c i t a m a i n i n t o j a l t a u s t e e n

r r1 /1 l a . i i . r . . i ; t k . i i t i i o l - e r k r ; i LL r i . s r : s l : r i r r i r " : i i l -

i i i l p ; r o 1 i s ; r n l <y . ; l ' k j < yyde i r r i s ; ; j ; i i r r r s i : { r r r , : : i r ;

c i : - i r . i : r ve ' r i suon i l au t i t : n , ep r L i e ' ps i : r r r ; :e r i l a j s t e i l m ,v r l ( yLys t i l o . j e r i i r o i 1 - c - . on " i i l i u s - -Leen nterk i i 1 's on SLtoncssa s; t i i Lyn'7 i ' r 'Ha -

vo - , ' kHavo* La i I I aus -a i ku j s i s sa i r : r i ke r r -

r i rn j ssd , l l i jmce'n Haus j .drv i o i r o l I u l tanran

i l rmc l i i Skkee r r l d r kea i h : r nk i n t - i r pa r i k ka j ; L

T u r k h a u L a p u o i c s t i r a n s e n m a r k k i n a p : r i k k : r ,I t r r ' t l

H a l l s l c r l r r l ( r rHaus te on a r vokkuu tensa j a hevey tens : i

p u u l e s t a e r i n o m a i n e n l r a u p p a - a r t r k k e l rn r i m i r i i r r i < i ; L , r r l L i l . . x l i - , , ; r ; | ; , r i j r , ; l I

- v i l I l l l c I r a \ J ) t r ; r \ H I l c

t a1oude11e . To i saa l t a s i i . hen va ihde tu r

t uon t i t ava ra t ku t , en asee t , me ta l l i . j am a h d o l l i s e s t i m y d s s u o 1 a , o v a t o l . l e e t

r a s k a i t a . E i k o t a m d v l i t t a a s i i h e r , e t t . i

t e s i r e i l l e j i o l i s i P i d e t r J v i i o n s i s i i , - r i -s i n a v a r h a r i s h i s L o r i a l l i s e n l i i k c n L e e n

v i i y l i nd?N a i s l j d r v e n , P y h d . j d r v e n , V a n a j a v e d e n

s e k a P a i . j d n L e e n k a l t r i s e t s u u r e t - j e r v e tova t - t o lm inee t ves i l i i kenne re i t t e i nAa s u t u k s e n a l k u a j o i s t a L a i h t j c n . M y o s j o -

h j a o n p i d e t t y v a n h o i n a j a k e s k c j s i n al r r r . ^ - - ^ - . r - - r i - : 1 . - l 1 e i s i d l d n t i s e n S u c , -L r a h E l t t t r v d y l r . 1 . a d

n e n . j o k i r e i t t e j i i o v a t o l 1 e e t K o k e m d e n j o -

k i , L o h j a n j b r v e n v e s l s t d , V a n t . a a n j o k l ,P o r v o o n j o k l j a M u s t . a . j o k i ,

V e s l r e i t t , i e n l i i k e n n e k e l p o l s u u t c e n o r r

s u h t a u d u t t a v a I < r i l t t i s e s t - i , s i l l d l a v a n -

omainen kart - takuva ei anna oi keerar kais r -

l y s t . i v e s l s f c i n g e o l o g i a s t a L a k u l t t u u r r -

ma i semas ta . E r i Ey i sen se l v i i s l , i L r i n : i kdy

i 1m l Kokemden joen ku l kuke lpo l suudessa .

G e o l o g i s i n p c r u s f c i - j o e n l i l k e n n i j i t d v y y s

on o l I u t he i kko j o a j an laskun a l us ta1dh t . i en . l ammaistenkosken sek.d myds nu i -

d en kosk j en pudo t usko rkeuc ien - j a t l <uvan

. j yrkent-ym i sen vuoksi on I (okcrrr i ien joen s i

sa i naas ta r nc r c l l e su l l n l auL -unu t 1 i i kenne

. j a me re l t d s j se imaahan suun i au l . unu t l i r -

kenne o l l u t tAys in mahdo ton ta . Kokemaen -j o e n l l i k e n n o i t J v y y t t i i o n h a l u t t u p c r u s -

t e1 la my6s e r . d i s sd I<esk ia j ka i s i s sa Ldh -

t e l s s a j m a i n i t u i l l a , j o k e e n i l i t t y v i l l dt ' s k i p s l e d e n t t j a t t b o o t l c d e n " - t e r m e i [ 1 d

sekd ns , sarks:rnkiv i 1 1d . L jnto Sal o on

a r k e o l o g i s L e n , h i s l o r i a l l i s t e n . j a k i e l r -

t i e t e e L l i s t e n l d h t e i d e n p e r u s t e e l l a o -

s o i t L a n u t - , e t t e i m l l l d d n n d i s t d o l e c l 1 -1uL m i t de in t ekem is td Koke mden . l ' oen ka i y -l i i l l a n r r r i e h d r r s l i e n i .

S i sdmaas ta Suomen la f r c l e f [ 1e suun tau t -u -

nee t ves i yh teyde t ova t o l l ee t v i e l : i han -

k -a l emp ia ku in o l e te t t u Kokemden joen va -

s i r e i l t i . S a l p a u s s o l k J e r o t L , r e H J m c o n j . r

U u d e n m a a n t o i s i s t a a n n i i n , e t t e i y h t e -

Ir,.t i s

i ; t i l:vi t I f .

l i o ssr a t u I1 8 6 2

sr { r II i . . ; i

k u l to i . L ur i - -

N I S E

n a r l

keskL e np i d ch i s tt c io lt i i rA SSAeL t_at a it e e sv a r kI I C I ]

Ko . l €I i s t

ken t1

huona sufikenr:

t ak o 1 l

o l i si o h t

s i t , tL anyj a

I ami^ A t -

h a r ;v a r ek i n ls l a

Iko r cK O J Cv a l tn e t th p l r

p i t k

S C S S

. l a rMa Lk

Page 4: nr idr:r s(-.sl i - tamsuku.fi · )lcr r-.r u odo: ilen h clc I la:r inc, ri.rkcnr rrri i sLtt tv\r ki s i raull li() lsra f uil ssa krrr ul h C fi:llll nr idr:r s(-.sl i lil lr 11

. mn. su-ieen, sy-)psian ja)on . Haus-rnyr ^na-

I palkan--ut tenan)aikka jarapalkka,

)veytenserrt ikkel itttiivdlleraihdetut' t e l l i i e

t o11eet

rs is i ja i -Likenteen

rajavedenr f i i r r r o f

:ei t teinaMycis jo-

)skeisinaLsen Suo-cefirdenjo-:aan jok i ,

tuteen on[d tavan-:aa kdsi-r l t tuuri-tdmii kdy

suudessa.ibitdvyysn alustanyds rmi-jatkuvan

rjoen si-l i ikenne

:nut 1i i-Kokemden-Eu perus-issa liih-i t t yv i l ldtermeil ld

Salo on' in lz i al i -

teelfa o-i o1e o1-ioen kiiy-

Iuntautu-[e1ii han-frjoen va-Hiirneen ja

nd is td ves i re l t t id pdbse muodos lumaan .Sa lpausse lan f i i kennea lue i ta ra jaavav a i k u t u s n d k y y H e l s i n g i n l < a u p u n g i n h e i -kossa ta loude l l i sessa keh i tyksessd a inarau ta t ie l i i ken teen a lkamiseen. v : een1862 saakka.

Suomenlahde l le suuntau tune iden ves i -re l t t ien ku lkuke lpo isuuden yh teydessd onl i sz iks i o te t tava huomioon Uudenmaar rku l t tuur lma iseman keh l tys . Uus imaa aut i -o i tuu es inee l l i sessd mie lessd v l l k ink i -a jan a lkuun mennessd va ikka pa leobotaa-n lse t tod is tee t oso l t tava t Kar jaa l lahar jo i te tun maata lou t ta v i i k ink la ja l takesk ia ja l le . K i ln te iden muina is jddnnbs-L e n p u u L t u e s s a o n t a t e i v i L j e l y a k a i k e L ip lde t t i i vd kaukonaut in tana. Arkeo log ls tenh is to r la l l i s ten ja k le l i t ie tee l l i s tentod is te iden perus tee l la Uus imaa asute t -t i in vas ta 1250- luvu1ta ldh t ien p i i i i as i -assa Ruots is ta . Te imi i merk l tsee s l t r i ,e t tA o l ipa kyse mere l td p i i in tu levas tata i mere l le suuntau tuneesta ves i l l i . ken-l e p s f h - o n s p n f i v f v n v t n l l e c r i l l H i n

va ikeaa ta i perd t i mahdoton ta Ete le -Suo-men luonnont i la is issa jo issa . Kosk ipa ik -ko jen ohe11a perkaamaton jok i on kasv i l -

l i suu tensa tak ia hanka la l i i kkua. s l11aveteen kaatuneet puut es tava t ves i l i i -k e n t e e n .

Ta lv is in j i i i i t yneet joe t ova t o11eethuomat tavas t l he lppoku lku isempia myc isasumat tomal la Uude1 lamaa11a. Ta1v i l . i1 -kenne o l i s i ku i tenk in ede l l y t t i i ny t vas-taav ien tuont ia r t i kke le iden ku l je t tamls -ta sulan veden aikana Uudenmaan ranni*ko11e. Nd ino l len joko tuont ia r t i kke l i tol isl varastoitu odottamaan sisdmaahanj o h t a v i e n v e s i r e i t t i e n j i i i i l y m i s L d L a is i t ten s i -sdmaan v ien t i tuo t tee t o l i s i p1-t i iny t ku l je t taa ta lv isa ikaan rann iko l leja varas to lda odot tamaan mer i re i t in su-la rn is ta . Jos td l ld ls td r l sk ia l t i s ta japddomainvestointeja kysyvi i i i kauppaa onh a r j o i L e L t u , t u l i s i s e n k d y t t d m i s L d

^ t s ^ l l . ^ . . ^ ^ ^ ^ ^ i l , ^ l ^ + ^ ^ l l ^ i ^ -v a r a s r o - r a f K a u P p a p a a K o a s r a o r 1 a J o n -k in la is ia a rkeo log is ia merkke jd . Td l1dr -s id e i ku i tenkaan tunneta Uude l lamaa l ta .

A i e m m a s s a , v e s i l i ' i k e n t e e n m e r k i t y s L dkorostavassa tutkimuksessa on koskipaik-ko jen onge lma ha lu t tu ra tka is ta ns . ta i -va l tamisen avu11a. Veneet o l i s i raker r -ne t tu n i in keve iks i . e t te n i i td vo i t i inhe lpos t i kan taa ve tdd ves is tc is td to iseenp l tk ien maata ipa le iden y1 i . Ta iva l tami -sessa tu l i s l ku i tenk in e ro t taa erd-ja rna tka ta iva l lus tavaranku l je tukses ta .Matka ta iva l luksessa. io ta h is to r ia l l i -

se l - Ia a ja l la edus taa es im, k ruununkyy te-ja var ten vara tu t p i tz i je inveneet ja kan-sanomainen k i rkkovene la i tos , e i o11utkysymys tavaro iden vaan ihmis ten ku l je t -ta rn ises ta . Keve iden - ja runsasmieh is t i j i s -ten vene iden ve tdminer r ja kantaminen o1 ih e - L p p o a . E r d L a i v a l l u k s e s s a - j o t a e itu rk is ta louden va f takaude l la ka lke t iv o i n u t j u u r l e s i i n t y d , s l 1 l d a r v o t u r k i k -s e l n v v d p l - f i i n t a l v c l l a - k H v t p f l - i i nr l q t L v L r r

p ien id ja keve i td ka lavene i td . My i is ny-ky inen skand inaav lnen tu tk i rnus to r juua ja tuksen v i l k ink ia ika is ten ja varha is -h is to r ia l l i s ten kauppavene iden ve tdrn l -ses td maakannaste y1 i . Varha ise t kauppa-ja ku l je tusa lukset o l i va t leve i td ja 1y-hy i te i ja ne l i i kku iva t yks inornaan pur -je iden avu l1a . N i i ssd o1 i va in muutama- i r ^ ^ - - i - l r ^ ^ - ^ ^ ^ i ; - { , , - : ^ r "a_Lr opa r ' r sa tama-a r Laassa s l I r L ym I sLavar ten e ikd n i lden harva luku inen mieh is -td o -1- is i vo inu t k iskoa raskasrakente isLaj a L d y d e s s a l a s t i s s a o l e v a a v e n e l t amaakannasten po ikk i . Kauppaveneen ve to-l - a n a l c p l l a n l i c i l ; - l l , - ; f ^ r i ^ r , r ! r n !L I s a K S l t a r J o u t u n u ter inomainen mahdo l l j suus la ivan ryc is -tc j i jn , m i td p len i m ieh ls td e i o l i s i vo i -r u t e s t b d .

Vanhin yhtendinen kuvaus Suomen ylei-s is td te is td ja ku lkure i te is td s is i i l t yyns . Jaakko Te l t in va l i tus lue t te loonv : l t a 1 5 5 5 - 1 5 5 6 . 0 1 e n a r k e o l o g i s e n , h i s -to r ia l l i sen ja maant ie tee l l i sen a ine is -t o n p e r u s t e e l l a y r i t L e n y L o s o i t t a a , e t L dtdssd lue t te lossa na in i tu is ta te ls td F Ia-neen l innas ta Turkuun joh tanut , ns . Hd-neen Harkd t ie on vak i in tunut Aura jokr -laakson ja Vanajan Hdrneen vdl lseksi tdr-keimmiiksi kauppareit iksl vi imeistddn800-1uvu1ta jKr. Suurin osa taste mua-na is t ies td on ede l leen kdy tdsse i y le isendt lend, Vas taavas t l tdsse t ie lue t te lossamain l tu is ta mu is ta te is te en t inen Turus-ta Suomenlahden rannikkoa pitkln Vi ipu-r i in joh tanut ns . Suur i Ranta t ie e in i i i l l i i perus te i l la o1e vo inu t vak i in tuaennen 1200-1uvun j i i l k ipuo l l skoa. Muutlue t te lossa main i tu t t ie t ova t ede l leentu tk imat ta . Hdrkd t ien a jo i tuksen 1eht i j -kohta on Unto Salon analyysl l tdmerena lueen kaupan keh i tys td v i i k ink ia ja l tavarha iskesk ia ja l le ja e r i t y ises t i senva iku tus ta Suomessa. Arkeo log isen a i -ne is ton ja taanneht ivas t i tu lk i t tu jenh ls to r ia l l i s ten ldh te iden perus tee l lao len pyrk iny t mddr l t te lemddn nyky isenter rn lno log ian muka is la " ta lousa lue i ta t t. j a n i j d e n v d 1 i s i i i l i i k e n n e r e i t t e j d .

Maamme maali ikenneverkon esiaste syn-

Page 5: nr idr:r s(-.sl i - tamsuku.fi · )lcr r-.r u odo: ilen h clc I la:r inc, ri.rkcnr rrri i sLtt tv\r ki s i raull li() lsra f uil ssa krrr ul h C fi:llll nr idr:r s(-.sl i lil lr 11

i , . t i , i i t ) r i - l i i J r r , l i . , . r . t l , t r , ) i r r a , l l . , , i ,t , t i , j i r i r ' ' . l i ' ; , l i i r : l | I , i i i . : t r , 1 ; l : t I t l l ,

l l t i i i r r " i r r , i l t . t : . ; L r i r l . r i i , i r r i l i t a i i l l u i ! i l t l: l , r ' : , r i ' r . l I r - i l - , , : t i i i s t , i . r \ L r ' . r . i o l i i l , r r r i .: i t , : : r t r , 1 L 1 ' . 1 t . t . j a t i i l . 1 1 , , , , . r . : , i i h C l i s l r . i r j ir i ' , r : r l . r | r l i , r l i t r ) i ! a i 1 . r , r t r l s i ( . t f . ] . j t ] i L |r : t i i : : i : i l ' , 1 | l t L l a \ t u ; l l . i l J l . i n e l l t r t r l i t s ' 1 , , ,, ' i i l : r . i : . 1 ; i r i n . . ' i i i i i t i l , : i u i i r l r i l l r r l t t i c r : r : t r i : ;l - e r r r \ r r i l i j o l i i l l i t k s i t i i i ' s i r r c r . l I j s e l i c v ; r r rt ' : t L t r l t ' l l r ' , j o r r l i a h a r t k l i i r L r i s l l n c i v d l . A u r i ri l l k i l r , r i . s l r : t s r - t i r i l i s . . r n r r r r l i n l a - i t i i r c c l

' . i s r i r , i : r ' r l L l i ' e l r t r f r i i r ' i , i " : \ r r r - a r . i o k l i a l r l ir r r r i l r \ ; 1 1 1 ; i i r t t . , H : j r : e c r ! r r r r r L r i I L r n i l t e i t i . l t r t -

i - . : i , l . . r ' : l . r ' n r i l t r l i a , : p i l r : r l . : : r l l t ' i t t a r L a i o l t s. : l i L e r r : i l r ( ' f L r s L : l l r I i s i i l . : . ; \ r L l a . i o l < r i i r ; r l: : r ) ; r r , : r | r ( ' t ' l l i s L e i t j ; t t ' l 1 t r ( r 1 o 5 1 t s l e l 1 , t i ,L e i c i c ' n r r o . j l r l l i r n v ; J : j n l r r r r l l l k r r i n B j l ' k ; r r r n: i L r u I l l i l r i l r r r r r : i : : i i n \ r i r 1 ( ' ! ' l i s r i i i l , - i o t i i l r r r ; r l ,

1 i : . l L r v i r i l 0 0 O - l u v u i l r t I l i r l i a n t t i h o u r l L r lL . - l : - r . \ . i l r i " S L r o n e n " j a " i L r n ; r , ' c n " h e s l i i r : r i -s e l \ ' l r l c r d c t h e i j a s l , u v l r t n u r i r k r L n r a r l 1 i s c ' >L a l i l t - L , i s l ( ) i m i n n a s t i r l o r l i s t a r " ' a n H a i r l q r -t i e n r , ; r k i i n l u n i s e n a , K r i s l i r r r r s k o l l e v i -t e s s i j l . o u n r , r i s - S u o m e e n A r r r L r . j o l < i l a a l < s r i nf ' u r i < ru r c r l c I t i i neen k : r r r l r p r r p r i I i i t n r i nn : t I I cI a n a . j e r r I h m c e n k a u p l r a s i r l i l n r a l l { s i m u o d o s :t r - r u l l r r I i k o n i a f r t 1 , j o s : ; r r l l r r - r t i r L i s l a v a s l : r

l a i i t e 1 i c n p : r k a n a l I i n c n k r I t i r r u r i j : r f l . il r c l : i l l l ( 1 0 L L r v u l l e s r r r k l . r r . H i r l < : i L i r . ' 1 1 , ,e r l i : u t i S o m t ' r , r l l a n s , I l i i r l c n t i e , j r l ' : l r

. j o i r t i l i s l i e l a n j o k i v a r l t r r p i l k i n H a I i 1 'k o o n .

' l r i r n a r c i t t i ( ) n p r r o I e t 1 1 , h y e r n r 1 , L

k u j n l I i r k i i l i c n o s i r u s S o r r r c r - o l L a T ' u r l < u u i r ,i l l u t . l : r 1 r i m i [ i i v i s e n I i i l i c , r r l e c n h i r . r L d c l l lk o r k r : u s r r r o i s t a - i o h l u c r r r ' 1 r i r l c l u 1 l i s c r r r l ; i "K r j s t i r r r r s l < o r . j a R u o t s i n v i t l l l n u l o l u t t L l i ri l l n ccsc l r i 2 ( J0 - Lu i u r . : r l r r s s ; r t oh i : : r i i a I i -

k o n l a l r r l c ' l 1 r . . j o h I a n e e : r r i ' i I i r r r l u l - u n i s c r . r rj a a L k i r l r c ' r ; 1 i s c r r , ' \ i i r l . j r k i l ; l r l i s o n s r r L t l t r . . ,

. j o h t : t r r c o r r l J i . i r - i r : j t . r c n l o l r r r l I i s c r e n v a l i i i l -t ' l m i s c : r ' n .

I V

l l i I l r r r n c n o l L c s i l r i s l o r i i t l l i n e n ] l i i t '} < : i t i c j r r r n i l c n s i t i j k u l l r . t f i i n ' ? l r n j n o - s r rL i i k e n t r : r ' s l i i o n t o d e . n n i i k i l i s e s L i h o i d c - ' l t , .

- j a I t , r t r . V | t o c l a i i n t e n , l l i i r l i i t : n . j a h c v o s t t ' np i L o i r j o i l l r r u S u o m c s s i r k i c l i t - i e t e e L l i s i r rt o d i s t e i n 1 ; r o n s s i k a r r r l r ' l J r . , J . u o t e t I r v i , re . - q i n . r ( ' 1 I i s i ; i t o d i s t e i 1 : r l r t ' v o s L e i r p i { l o s l i rt a l v a L : l i r r : r r k c o l o q i s c s s i l . r i r r c i s t o s s : t I l r s rt a k a n s a i n v ; r r l 1 1 u s a j a L t ; r ( n . 4 0 0 - 5 i 0 j K r )

l i j h t i r : r r , . j o l t - a a j a l t a o v i l l i ) e r i j i s i n v i r n -i i i n rm : r t m i l a i s t ammer l i . i y r l e l y t kuoLa ime t .K i e l i t i o l c c l j s e n j , , i r r l < r ' o l o g , i s . r n a . t o iL u k s c l r c r { ) o i l s c l i t r . l t v s i l 1 . i . c L l i r

t , t r , , r i , , i i t l ) r , l i , i I I r i ) . r l ; 1 1 i 1 ; i ' r 1 1 , , j i i , , l i l

. i ; L l l i ; r : j , l i . l i , , i , r i r r l . J L L ' s i i r , l \ , ' , , i i i \ l i i l : r : - ; : - ,r r ) l r ! \ ' , i i L l : i l i i l i l i ' r i . : l t i t : , , s : t ; r i l r r r . i i i i : , , ,r ( ' r ' { r S a ' n i l l i l l t l I u r i ( , ( ' : . a r C i t f . i : j i r i l i , r r ' ! I , . r i , L

I - i ' r l r . ' i r r i , ' , r ' :

l : j r - k , r n l r i L i i r s i , r l r c l i s l r r r j r r i ; r j i r l s r -r ' r i s e r s i i l i i l ' . r ' r r n t ' i i i i i n c : ' ; i r r , r , r i r r r l r i lj , t h a i ' r - r , i l r i r I i i t l r ; v i ; i r r r t r l r l i : r u l i s r i r

c s i t t { : l l u r - r l O j r r t ' i r l i i l i - } s i t a i f i I l ( ' ! i ) i s l ; r i - : c : i r s rI u n n e t : r , A i t u r l i i r V a r s i l : i i s j r r r r r r r ' : ; s . t l - r a rl i i o n \ r e t : i n r : i l n o l i P v i r r i i i s i ' l v r r i r l i i i L r r i l . . l '

i . . i r l < s ! i r l i r r ' : L i s r , l r ' : r L i : r a l , r l r v r r i ' ) L l . . c l! i : i t t o s s : r r i i r r i c r s l l r i i i r l . e , i f : i . r j r i l l l r . : t r l i l , in r i j r d r L l : : : t , : 1 r j r , " ' a r h e m i : r i i r . \ j r , l ; r t r , r r L, , r r c s i s : r i l r r I l : i l . : i v t i i s ; s i i o i i c r r l c i r l r r ' , . ' o s ' ' ' -' r o i s l e r i , l i ; r l l : ; i p y i r . r i i s t en t yo i i r i r r ' ' , , j e r i l l 1 . .: , ; r ' l i o l i l r L r r r l l r j ; r i r y c i r i i f . r ' r r i r i l o i i t l i r i a L l . i , -n l r L " V a r l r i n r p i t : r r i r . l o o e l i e i i r l r l i c n r r o s e l i l -

I L i i s i n i j r l i ' r r I ) i n r L t u m l s e n : r r l i l o l o q i s e s l : r: r i n e i s t o s l e , s i I i r i t a i k a i l : i i : t ' : - ; s r j i l a a i - r . : -r i i s s a o r g i r ; r n i n t ' i r a i n e s s ; r i l _ v r . . r i t - t i i t rl r i r o n o s t i . r \ l l i c r . l l i s t e n r . ] l l r i r l r . r r o l r c l l : ro i r l < u l . j c t L r l { s j l r v o i I u h o i l ; r r l i r r o r n a h - o r . o -s i L l a , . j o i s t r r c i r n y o s k r i i i n j : i r t r r r r r r i s t c t -

l a v i : r . j i i l l i i i j r r r l < c ' o l o g i s c c r r i r i n r ' i s l o , o n "I l i l l a r i s t i r t i c ' t . i s i t t . ' r r l i r l . j c t L i i n ' , '

l r r i m i t i i i ' i s l c ' n l r r r l k u v d i i n c ' i r l c n l t a u c l e l i l rc i o l i L r t \ ' ; i I t I r i n r i i l - i i n l A r ; r i i t ' n l : r r l i o l < oL i e n p o h . j : l l I r r i c ' r l c s k a r i v : r ; r o j i . r . i ' k r r c c -r i m a a s t o s s i r o l l u t t i c l i L r t r . r I l i i r k . i L i - - ll l i j m e e n p u o l c . i n c n o s a _ r : i l i i i r , ' l : i n n o s s . ro I l u t m i l l l i r k u i n l < a s v i l i i s r r r r r l r . s L a a t r l t ir i l i v a t t l l k r r l k r r t r r a , j o n l t l v ; t r s ; . r i n i s c fr : r l { e n n e t . u [ ( ) s i r l o 1 i v a t l < O s l c i k l i o j e r r . j . tr , c s i s t i r . i c n v I i l l l r m i s [ a i v i r r l t ' n r : t l t c n n e L u l -

l ) o r r : l s k j r . r c v l i : : e . I l a i p i t l i o s p r r u l . K L i l i . u -r . r r : 1 o n s a r i r i l i u l l r l o l l a m v i l s . i o l l l t i n i l -t r o i n m e r l t i l l v , n t 1 i , t , a l i i s l i t { . i o l e s . i tl v n v t m i n l i i i ; i l i i i s i a . i i i : i n t c i i r i . l ' r i l L : j i s e nI i e n e j o l c ' l ; r r v i n t r u l o l i ; r y n r p i i r j , " , u o t :

s e s s a k a l y l i i : ; s ; i , v a a n t a l v r ' l l l r o r r i . i i y t , e l -l , v v a k i l r l r r r r c i l i r t a l v i t e i l a i , j o i s t a c : ir , ' r n m i i r r c : L f l r v r i s t i o l c - . . j i i i i n y l r j o i L e r t t a \ , i i tn re r khe j i , i r n i l i l : r L oo l t .

i , i i i t l < u n i n c r r o n a s u l u k s i ' r r ; r l l t u a . j o i s l : ia s l i o 1 1 r r 1 r r i r i r s s a m m e e l i , i n i r s t ' r c h l - o . . J ol < i v i l i a u d c l I : r t . r h L i i n I ( . l i l l i o m l l t l i o . i i , l L l r a -l j I l e s a r l i l < r r j i r l h t e v r . l e L { n ( ' r - ( , n l i t l i : , i i s i i t rs u k u l a i s i i r l l : r l t i a a n o l i v : r 1 v r l r , , , r l . N i i t rl . : t u l < a i s j s s l i r 1 o i s s a e m m . ' l . r i i r i s c . k i s l ] < s is u o r a n a i s i i l r r c i t t e i h j n , v o i n t l t c v l t i no s o i t t : r a I i i l i c ' n l c - . c n o l e t n : t s s ; r o I o r r , s e l ts L r L l n n a r . j i r l i c n I i c s t a r l ( o i I r r l t : ; r ' n .

R a u t a l i r r r r l c r l o p i r n . j a v ; r r l t ; r i s l t c s l i i . r - j a n

i i . ' r

I

i 700p u o Ik i L i lo L l c :sii frke L , , l

( 1 a

' l

j o i r ; r

i 1 . I

l ; i r ( l.t lkirr r n n ih cnurmi l (sI i r1 ' ll a t n

. i o l ILrah l! l l l l

d a h L) i 5 9S O f i ]

nec.nr l o f t

l r i kk y r slc i j c rk e n r r\':t r si i i k

) ak u L ICr l l ta v u ld e l r rt o r i