1

Nowy system prawny w gospodarce

odpadami komunalnymi

Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i

Gospodarki Wodnej w ramach projektu „Segreguj odpady – to się opłaca!”

realizowanego przez Rekopol Organizację Odzysku S.A.”

2

Wstęp

8 kwietnia 1994 roku - złożenie przez Polskę wniosku o członkostwo w UE i

potwierdzenie go przez wszystkie państwa członkowskie podczas konferencji w

Essen 9-10 grudnia 1994 r

16 kwietnia 2003 roku – podpisanie przez Polskę Traktatu Akcesyjnego będącego

prawną podstawą akcesji Polski do Unii Europejskiej

1 maja 2004 roku – formalne przystąpienie Polski do Unii Europejskiej

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej jest równoznaczne z

implementacją całego prawa UE do polskiego systemu prawnego.

Regulacje dotyczące gospodarki odpadami są jednym z obszarów prawa,

który musiał być dostosowany do prawa unijnego i musi być na bieżąco

dostosowywany

3

UE a prawo polskie

Dyrektywa Rady 75/442/EWG z dnia 18 marca 1991 roku w sprawie odpadów

znowelizowana

Dyrektywą Parlamentu europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r.

tzw. Dyrektywa ramowa o odpadach

USTAWODAWSTWO POLSKIE

• Ww. Dyrektywy wprowadzają do polskiego

prawodawstwa zasady:

• SPOŁECZEŃSTSTWA RECYKLINGOWEGO

• HIERARCHII POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI

Omawiane będą tylko zagadnienia dotyczące prawa

związanego z gospodarką odpadami a w szczególności

z odpadami komunalnymi

Polski system odzysku i recyklingu

w 2013 roku

Ustawa o utrzymaniu

czystości i porządku w

gminach z

lipca 2011

SYSTEM GOSPODARKI

ODPADAMI

KOMUNALNYMI

począwszy od 2013

roku

USTAWA o GOSPODARCE

OPAKOWANIAMI i

ODPADAMI

OPAKOWANIOWYMI - II

kwartał 2013 roku?

USTAWA O ODPADACH z

14 grudnia 2012 roku

Gospodarka odpadami

komunalnymi będzie

regulowana w głównej mierze

3 ustawami

5

Nowe prawo

ZASADY OGÓLNE

zasada ochrony zdrowia i życia ludzi oraz przestrzegania wymagań

ochrony środowiska

zasada przestrzegania hierarchii sposobów postępowania z odpadami:

zapobieganie; przygotowywanie do ponownego użycia → recykling →

inne metody odzysku → unieszkodliwianie

zasada bliskości

zasada „zanieczyszczający płaci” połączoną z zasadą rozszerzonej

odpowiedzialności producenta

zasada odpowiedzialności posiadacza za zgodne z prawem

zagospodarowanie odpadów

NOWA USTAWA O

ODPADACH –

1.I.2013

6

Nowe prawo

REGULACJE SZCZEGÓŁOWE:

baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami a

w tym rejestr:

Wszyscy wprowadzający produkty w opakowanych i produkty muszą

być zarejestrowani

Zbierający odpady, prowadzący odzysk, eksporterzy, organizacje

odzysku muszą być zarejestrowani

Rejestracja mocy przerobowych prowadzących odzysk

Sprawozdawanie ilości opakowań, produktów wprowadzanych, ilości

przetwarzanych odpadów i wystawianych DPR/DPO jak i

zrealizowanych poziomów odzysku i recyklingu

NOWA USTAWA O

ODPADACH –

1.I.2013

7

Nowe prawo

NIEKTÓRE Z NOWYCH DEFINICJI I ZAGADNIENIEŃ JAKIE WPROWADZA

USTAWA:

Odpady

Odpady niebezpieczne

Dealer odpadów

Broker odpadów

Przygotowanie do ponownego użycia

Utrata statusu odpadów

Produkt uboczny

NOWA USTAWA O

ODPADACH –

1.I.2013

8

Nowe prawo

WYBRAN PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I DOSTOSOWUJĄCE

Usunięcie dwóch procesów odzysku R14 i R15 które stają się

odpowiednio procesami odzysku R3, R5, R11 i R12

Decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami niebezpiecznymi i

decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami, wydane na

podstawie przepisów dotychczasowych, wygasają z dniem wejścia w życie

ustawy

Informacje o wytwarzanych odpadach i o sposobach gospodarowania

wytworzonymi odpadami, złożone na podstawie przepisów

dotychczasowych, tracą ważność z dniem wejścia w życie niniejszej

ustawy.

NOWA USTAWA O

ODPADACH –

1.I.2013

9

Nowe prawo

WYBRANE PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I DOSTOSOWUJĄCE

Zezwolenia na zbieranie odpadów oraz zezwolenie na odzysk lub

unieszkodliwianie odpadów, wydane na podstawie przepisów

dotychczasowych, zachowują ważność na czas, na jaki zostały wydane,

nie dłużej jednak niż przez dwa lata od dnia wejścia w życie niniejszej

ustawy.

Zezwolenia na transport odpadów wydane na podstawie przepisów

dotychczasowych zachowują ważność na czas na jaki zostały wydane, nie

dłużej jednak niż do czasu upływu terminu do złożenia wniosku o wpis do

rejestru, o którym mowa w art. 49 ust. 1, lub z dniem uzyskania wpisu do

tego rejestru, w przypadku gdy wpis nastąpił w terminie wcześniejszym.

NOWA USTAWA O

ODPADACH –

1.I.2013

10

PODSUMOWANIE - Synergia trzech

ustaw - FINANSE

OPŁATA od MIESZKAŃCÓW

DOPŁATY od ORGANIZACJ

ODZYSKU (za pośrednictwem

firm zbierających odpady

mogące obniżyć ich koszty)

PRZYCHODY ze SPRZEDAŻY

SUROWCÓW WTÓRNYCH (w

zależności od ich jakości i

rodzaju tych odpadów –

przychód zbierających odpady

mogący obniżyć ich koszty)

Nowy system prawny wprowadza możliwość finansowania gospodarki odpadami

komunalnymi a w szczególności odpadami podlegającymi zbiórce selektywnej jak i

działań edukacyjnych z różnych źródeł

FUNDUSZE ZEWNĘTRZNE

(Fundusze Unijne, WFOŚ,

NFOŚ…)

11

Nowe prawo

Zmiany jakie wprowadza nowa ustawa

o odpadach mają ograniczony wpływ

na samorządy.

NOWA USTAWA O

ODPADACH –

1.I.2013

Mają jednak ogromny wpływ na firmy

zajmujące się zbieraniem i

zagospodarowywaniem odpadów –

potencjalnych partnerach

samorządów

Nowe prawo

Obecnie Po 01.07.2013

Samorządy Nie mają pełnej kontroli nad

podmiotami zajmującymi się zbiórką

odpadów na ich terenie jak i nie mają

wpływu na warunki ekonomiczne

związane z prowadzeniem tej

działalności

Określają całkowite koszty gospodarki

odpadami, koszty na mieszkańca i

dokonują wyboru operatora w drodze

przetargu

Umowy i

przepływy

finansowe

Mieszkańcy, przemysł… zawierają

umowy bezpośrednio z odbierającymi

odpady i płacą im bezpośrednio

Mieszkańcy, nieruchomości

niezamieszkałe płacą do urzędu gminy

a ta płaci wybranemu operatorowi

Dostęp do

odpadów /

własność nad

odpadami

Odbierający odpady są właścicielami

odpadów i w pełni decydują co z

odpadami zrobić

Operatorzy odbierają odpady na

zlecenie samorządu nie będąc ich

właścicielem

Sytuacja z odpadami surowcowymi nie

jest jasno określona i musi wynikać z

prawa lokalnego

Ustawa o utrzymaniu

czystości i porządku w

gminach z

lipca 2011

Nowe prawo

Obecnie Po 01.07.2013

Zagospodarow

anie

Odbierający odpady decydują gdzie je

unieszkodliwić (składowisko, sortownia,

spalarnia)

Samorząd precyzyjnie określa miejsca

zagospodarowania

Nie dotyczy to odpadów surowcowych

– tu zbierający decyduje

Zbiórka

selektywna

Dobrowolna Obowiązkowa na terenie gminy

Cele Obecnie do osiągnięcia przez

samorządy tylko cele dotyczące

odpadów biodegradowalnych

Samorządy mają do osiągnięcia

poziomy biodegradowalnych i

zbierania, powtórnego wykorzystania i

recyklingu odpadów z papieru, metali,

tworzyw sztucznych i szkła. Skutkiem

nie osiągnięcia jest kara finansowa.

Ustawa o utrzymaniu

czystości i porządku w

gminach z

lipca 2011

Nowe prawo

Obecnie Po 01.07.2013

Edukacja Żadnych celów edukacyjnych Samorządy muszą prowadzić

programy informacyjne i edukacyjne

dla mieszkańców

Nadzór Gminy mają ograniczony wpływ na

raportowanie gdyż to jest dobrowolne

dla odbierających odpady

Operatorzy i zakłady przetwarzania

mają obowiązek raportowania i na tej

podstawie są wynagradzani przez

samorządy.

Rynek

odbierających

odpady

Wzrost udziałów rynkowych poprzez

konkurowanie pomiędzy sobą o

każdego indywidualnego klienta

Wzrost udziałów rynkowych poprzez

konkurowanie na poziomie przetargów

Ustawa o utrzymaniu

czystości i porządku w

gminach z

lipca 2011

Nowe prawo

Obecnie Po 01.07.2013

Zakłady

zagospodarow

ania

Działają jako gracze na wolnym rynku Stają się częścią szerokiego,

zaplanowanego rynku

Odbierający

odpady

należący do

samorządów

Działają na rynku gmin, do których

należą a często i szerzej. W ten

sposób gminy sama załatwia swoje

problemy

Muszą startować w przetargach bez

gwarancji wygranej (już obecnie kilka

odstępstw od reguły: Kraków,

Inowrocław, Karpacz, Krynica Zdr.)

Ustawa o utrzymaniu

czystości i porządku w

gminach z

lipca 2011

16

Nowe prawo USTAWA o GOSPODARCE

OPAKOWANIAMI i

ODPADAMI

OPAKOWANIOWYMI - II

kwartał 2013 roku

Wprowadzenie obowiązku przeznaczanie 5% przychodów organizacji odzysku na

kampanie edukacyjne i informacyjne – ma na celu wspieranie systemów

selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych poprzez uświadamianie

społeczeństwu o potrzebach, możliwościach, uwarunkowaniach takiej formy

zbierania niektórych frakcji odpadów komunalnych

Audyt recyklerów (a może też organizacji odzysku) – wprowadzenie takiego

narzędzia ograniczy szarą strefę mającą obecnie istotny udział w realizowaniu

poziomów odzysku i recyklingu a co za tym idzie spowoduje zwiększenie popytu na

pozyskiwane odpady opakowaniowe

17

Nowe prawo USTAWA o GOSPODARCE

OPAKOWANIAMI i

ODPADAMI

OPAKOWANIOWYMI - II

kwartał 2013 roku

Trwałe zlikwidowanie rozwiązania „nadwyżek” – spowoduje skokowy wzrost

potrzeb przedsiębiorców a w tym organizacji odzysku na pozyskiwane odpady

opakowaniowe w tym te pochodzące z nowych systemów zbiórki zarządzanych

przez gminy

Wejście w życie

ograniczenia

Zmniejszanie zakupów

2011 2012 2013

Zmniejszanie zakupów

2014

Wzmożone zakupy

Na obecnym etapie prac legislacyjnych trudno określić czy 2013 czy dopiero 2014 rok będzie ostatnim rokiem nadwyżek

18

Nowe prawo

USTAWA o GOSPODARCE

OPAKOWANIAMI i

ODPADAMI

OPAKOWANIOWYMI - II

kwartał 2013 roku

Porozumienia dotyczące kartonów do płynnej żywności – obecnie zbiórka tego

rodzaju odpadu jest prowadzona na zasadzie dobrowolnej, w połączeniu z celami

zbiórki nałożonymi na gminy powstaje spójniejszy system zbieranie i

zagospodarowania tego typu odpadów

Rejestr (konieczność wpisu do dnia 30 czerwca 2014 r.) – dodatkowe narzędzie

nadzorcze mogące również zwiększyć popyt na odpady opakowaniowe ale w

perspektywie długoterminowej

19

Nowe prawo USTAWA o GOSPODARCE

OPAKOWANIAMI i

ODPADAMI

OPAKOWANIOWYMI - II

kwartał 2013 roku

50% odpadów opakowaniowych z odpadów komunalnych w perspektywie 2020

roku – przedsiębiorcy będą mieli obowiązek realizowania części poziomów

recyklingu odpadami opakowaniowymi pochodzącymi z odpadów komunalnych a

co za tym idzie odpadów powstających m.in. w gospodarstwach domowych;

konsekwencją tego obowiązku będzie zapewne zwiększenie popyty na odpady

opakowaniowe pochodzące z tych źródeł

296 268 428 151

579 221

749 762

940 762

1 141 945

1 361 205

1 599 027

0

200 000

400 000

600 000

800 000

1 000 000

1 200 000

1 400 000

1 600 000

1 800 000

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Potrzeby w zakresie recyklingu odpadów opakowaniowych z odpadów komunalnych [tony]

20

PODSUMOWANIE - Synergia trzech

ustaw

USTAWA o ODPADACH:

1. Hierarchia

postępowania z

odpadami

2. Finansowa

odpowiedzialność

przedsiębiorców

USTAWA o UTRZYMANIU

CZYSTOŚCI nakłada na

samorządy:

1. Poziomy recyklingu

(50% papieru, metali,

tworzyw i szkła do

2020 r)

2. Obowiązek edukacji

ekologicznej

USTAWA o

GOSPODARCE

OPAKOWANIAMI nakłada

na przedsiębiorców:

1. Obowiązek 50% z

odpadów komunalnych

2. 5% przychodów

organizacji odzysku na

edukację

21

PODSUMOWANIE - Synergia trzech

ustaw - FINANSE

OPŁATA od MIESZKAŃCÓW

DOPŁATY od ORGANIZACJ

ODZYSKU (za pośrednictwem

firm zbierających odpady

mogące obniżyć ich koszty)

PRZYCHODY ze SPRZEDAŻY

SUROWCÓW WTÓRNYCH (w

zależności od ich jakości i

rodzaju tych odpadów –

przychód zbierających odpady

mogący obniżyć ich koszty)

Nowy system prawny wprowadza możliwość finansowania gospodarki odpadami

komunalnymi a w szczególności odpadami podlegającymi zbiórce selektywnej jak i

działań edukacyjnych z różnych źródeł

FUNDUSZE ZEWNĘTRZNE

(Fundusze Unijne, WFOŚ,

NFOŚ…)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ