www.okodemionouki.pl

NOWA EDUKACJA

Mały czarny chłopczyk obserwował

mężczyznę z balonikami na wiejskim jar­

marku. Mężczyzna był dobrym

sprzedawcą, ponieważ uwolnił czerwony

balonik z uwięzi, żeby poszybował wysoko

w powietrze, przyciągając w ten sposób

tłum przyszłych młodych klientów.

Potem uwolnił balon niebieski, potem

żółty i biały. Wszystkie poszybowały

wrzesień 2009 NR10

Piękno - pozytywna właściwość estetyczna wynikająca z zach­owania proporcji, harmonii barw, dźwięków, stosowności, umiaru i użyteczności, odbierana przez zmysły. Istnieje piękno idealne, duchowe, moralne, naturalne, cielesne, obiektywne i subiektywne. W rozumieniu Arystotelesa pięknem jest wszystko, co wywołuje pozytywne emocje, zaś Platon uważał, że prawdziwe piękno jest ponadzmysłowe i jest dobrem tak wielkim jak prawda.

trzymał czarny balon i gdy poszybował

do góry, powiedział: .To nie kolor, synu.

Unosi go to, co jest w środku".

Czym jest to, co będzie nasze dziecko

unosić przez życie? Psychologowie

twierdzą, że wiedza nabyta w szkole przez

dziecko, tylko w 20% będzie się przekładać

na jego .dobre i szczęśliwe życie". Oprócz

intelektu, potrzebna jest również

umiejętność rozwiązywania problemów

i konfliktów, wyrażania i rozumienia

własnych uczuć, radzenia sobie z własnym

lękiem i złością, przyjazny stosunek

i postępowaniu. Cechy te psychologowie

coraz częściej określają mianem .pięknego

umysłu". Poprzez harmonijny i całościowy

rozwój, kontakt z odpowiednią literaturą i sztuką, gry psychologiczne z rówie­

śnikami, możliwość uczestniczenia w dys·

kusjach i burzach mózgu, przeprowa­

dzając eksperymenty naukowe i rozwijając

sprawność czytania i myślenia, u każdego

dziecka, można wykształcić .piękny

umysł".

Zapraszamy do przeczytania niniejszego

biuletynu, w którym przybliżymy zagad-

do siebie, świata i innych ludzi, szacunek, nienia związane z tym zagadnieniem.

Życzymy przyjemnej lektury.

Archiwalne numery biuletynu w wersji elektronicznej sq da pobronio no www.akademianauki.pl

I' ..

empatia, nieza leżność w myś le n i u

Czytanie Nie ma drugiej takiej aktywności umysłowej,

która w sposób tak pełny i harmonijny może

wykształcić „piękny umysł" u dziecka

(młodzieży i osób dorosłych) jak czytanie.

Czytanie znacznie podnosi sprawność

intelektualną. Najlepsi uczniowie w szkole, nie

tylko świetnie się uczą, ale również doskonale

czytają. Jeszcze do niedawna uważano,

że dobry uczeń dobrze czyta, bo jest zdolny.

W świetle dzisiejszej wiedzy na temat czyta­

nia, możemy jednak stwierdzić, że dobry

uczeń jest zdolny, BO DOBRZE CZYTA'

Naukowcy uważają, że czytanie jest wysoce

kreatywnym procesem myślowym.

Im sprawniej dziecko czyta, tym sprawniej

myśli. Jeżeli dziecko zaczyna podnosić

sprawność czytania (a zatem i myślenia),

oznacza to, że jego układ nerwowy w tym

samym czasie przetwarza coraz więcej infor­

macji. Wpływa to bardzo korzystnie na rozwój

pamięci i koncentracji. Rozwój zdolności

do myślenia i zapamiętywania dotyczy w tym

wypadku nie tylko słowa pisanego, ale również

słowa mówionego, dlatego dzieci te lepiej

rozumieją i więcej wynoszą również

z wykładowych części lekcji.

Fakty te mogą potwierdzić badania wpływu

programu „Mądre dziecko" na wyniki w tes­

tach na inteligencję, które zostały przepro-

TELEWIZJA, CZYTANIE i Pl ĘKNV U MVSŁ

wadzone w Akademii Nauki. W badaniu

wykorzystano testy psychologiczne

wykorzystywane w przychodniach psycholog­

iczno - pedagogicznych WISC - R. Celem

badań byto wykazanie, że czytanie jest funkcją

mózgu, a odpowiednia stymulacja powoduje

lepsze wykorzystanie potencjału umysłowego.

W badaniach wzięto udział 30 dzieci, które

byty uczestnikami kursu „Mądre Dziecko". Do

badań inteligencji rodzice zgłaszali dzieci

zupełnie dobrowolnie. Każde dziecko byto

badane dwukrotnie testami na IQ - na

początku programu i na końcu. Jeden test

trwał ok. 1,5 godz. Po każdym opracowanym

wyniku testu, odbywała się rozmowa z rodzi­

cami. Test bada inteligencję w dwóch aspe­

ktach, skala słowna (wiedza, umiejętność

wyciągania wniosków, logiczne i abstrakcyjne

myślenie, umiejętności matematyczne, zasób

słownictwa) i skala bezsłowna

(przedstawianie wyników w konkretnych

zadaniach, zdolność myślenia operacyjnego,

koordynacja wzrokowo ruchowa,

wyobraźnia). Wyniki testów byty jednoznac­

zne. W przypadku każdego dziecka w drugim

badaniu nastąpił wyraźny progres w każdej

skali. Progres najniższy to wzrost o 10 pkt. w

skali IQ, najwyższy 35 punktów. Wszyscy

rodzice zauważyli pozytywne zmiany w stylu

wypowiadania się dziecka i jego funkc­

jonowania intelektualnego w ogóle. Wyniki

potwierdziły hipotezę.

Czytanie to jednak nie tylko rozwój intelektu.

Naukowcy badający zagadnienia związane z

czytelnictwem twierdzą, że czytanie może w

znacznym stopniu przyczynić się do zmiany

i zmodyfikowania myślenia (o sobie, świecie,

ludziach) a zatem i do zmiany zachowania.

Książka to przecież nie tylko papier i farba

drukarska, ale przede wszystkim treść, która

może oddziaływać nie tylko na intelekt,

ale również na „serce" dziecka.

Dlatego czytanie niesie ze sobą olbrzymi

potencjał rozwoju nie tylko intelektualnego

dziecka, ale także emocjonalnego i duchowego

(dotyczy to również młodzieży i osób

dorosłych).

Jednak dziś wielu rodziców twierdzi, że olbrzy­

mią konkurencją dla rozwoju czytelnictwa

u dziecka, jest telewizja i komputer. Czy czyta­

nie może konkurować z tą tak fatwo dostępną

formą rozrywki?

Nikt nie rodzi się czytelnikiem. Czytelnika trzeba wychować, codziennie czytając dziecku dla przyjemności.

Irena Koźmińska, Fundacja ABC XXI

Czytanie a TV Badania sugerują, że czytanie jest dla

naszego mózgu dużo bardziej atrakcyjne,

niż oglądanie TV, gdyż podczas czytania uru­

chamiane są wyższe funkcje poznawcze.

Dlatego każde dziecko można wychować na

dobrego i sprawnego czytelnika. Potwierdzają

to badania, które przeprowadzano

w amerykańskich przedszkolach, gdzie grupy

kontrole przedszkolaków miały kontakt z bajką

czytaną przez nauczycielkę, podczas gdy inne

grupy oglądały tę samą bajkę w TV.

Okazało się, że przedszkolaki, które słuchały

czytaną bajkę aż o 50% lepiej ją rozumiały

i zapamiętywały więcej szczegółów, niż dzieci,

które widziały tę bajkę w telewizji' Z przeprow­

adzonych ankiet wynikało, że większość dzieci

woli, kiedy bajkę czyta im rodzic, niż tę samą

bajkę oglądać w TV.

Również nasze doświadczenia z kursów

pokazują, że książka skutecznie może

konkurować z TV i komputerem, pod wa­

runkiem, że rodzice twórczo zaangażowali się

w prowadzenie i wspieranie dziecka na

,,ścieżce czytania". Z relacji rodziców wynika,

że dzieci, które „złapały bakcyla" czytania,

znacznie ograniczyły ilość oglądanych pro­

gramów w TV i gier komputerowych. Z dumą

wspominali dzień, kiedy weszli po pracy do

domu, zobaczyli wyłączony komputer i dziecko

czytające z wypiekami na twarzy książkę.

O tym jak wychować czytelnika i prawidłowo

uczyć dzieci czytania piszemy w dalszej części

biuletynu.

Polecamy również stronę internetową

www.catapolskaczytadzieciom.pt

www.akademianauki.pl

Każde dziecko może sprawnie czytać. Z

najnowszych badań wynika, że dzieci mogą

uczyć się czytać niemalże od kołyski. Dlatego

warto poznać kilka zasad, dzięki którym każdy

rodzić będzie mógł skuteczniej wspierać swoje

dziecko w nauce czytania. .,Zdognie z nanjwoymszi baniadmai perzpo­rawdzomyni na bytyrijskch uniweretasytch nie ma zenacznia kojnolesc ltier przy zpi­asie dengao salwa. Nwajżanszyeim jest, aby prieszwa i otatsnia lteria była na siwom mi­jsecu, ptzosaloe mgoa byc w niaedzile. Dzijee sie tak datgelo, ze nie czamyty wyszistkch lteir w salwie, ale clae salwa od razu."

Jeżeli czytanie polega na rozumieniu znaczenia

całych wyrazów, to dziecko powinno jak

najwięcej pracować z całymi wyrazami i ich

znaczeniami. Nauka poprzez literkowanie tylko

Docenić intelekt dziecka Twoje dziecko jest inteligentne, czy tego

chcesz, czy nie. Jedynym problemem może być

to, że nikt (łącznie z nim samym) nie zdaje

sobie z tego sprawy. Wiedz, że każde dziecko w

chwili urodzenia ma znacznie większą

potencjalną inteligencję, niż Leonardo da Vinci

kiedykolwiek wykorzystał.

Pamiętam, jak do Akademii przyszła matka,

która powiedziała, że jej syn nie chce trenować

czytania w domu. Kiedy zapytaliśmy go, dlac­

zego nie trenuje, dziecko odpowiedziało, że nie

ma w domu interesujących go książek. Wtedy

zaproponowaliśmy, żeby wziął do treningu

książkę z Akademii. Chłopiec (ośmiolatek)

wybrał „Władcę Pierścieni". Po tygodniu

niepotrzebnie komplikuje i utrudnia dzieciom

czytanie. Wiele dzieci mimo, że dobrze liter­

kuje, nie rozumie wyrazów, zniechęca się do

czytania i nigdy nie osiąga biegłości w tej

sztuce.

Dlatego jeśli chcesz pomóc dziecku, to czytaj

mu jak najwięcej i pokazuj palcem lub

wskaźnikiem co czytasz. Dzięki tej swoistej

,,kąpieli w wyrazach" dziecko będzie mimo­

wolnie uczyć się czytać dokładnie tak, jak mi­

mowolnie nauczyło się rozumieć język polski.

Im młodsze dziecko, tym lepiej. Zadbaj o to,

żeby książeczki, które czytasz miały dużą

czcionkę. Bądź cierpliwa. Nawet jeżeli dziecko

nie będzie samodzielnie czytać przed pójściem

do szkoty to i tak będzie znacznie lepiej radzić

sobie z czytaniem Natura zbudowała mózg w

taki sposób, że przez pierwsze sześć lat życia

człowieka potrafi on przyswajać informacje z

niezwykłą szybkością i bez najmniejszego

wysiłku. Dlatego odpręż się i zaufaj swojemu

dziecku.

Nasz umysł bardzo przypomina instrument

muzyczny. Każdy instrument muzyczny gra in­

aczej Każdy wydaje z siebie muzykę, ale inac­

zej wydobywa się muzykę ze skrzypiec, a inac­

zej z puzonu.

Jeżeli Twoje dziecko chodzi do szkoty i ma

problemy z czytaniem, to pamiętaj, że nie jest

to jego wina. Jeżeli dziecko nie jest w stanie

nauczyć się czytania szkolnymi metodami, to

znaczy, że to te metody są złe a nie Twoje

dziecko.

Nie każ dziecku literkować i głośno czytać. To

Ty czytaj dziecku zadane czytanki przynajmniej

kilkakrotnie. Pokazuj co czytasz tak, żeby

dziecko mogło wzrokiem śledzić tekst. Potem

poproś, żeby dziecko przeczytało tekst kilkak­

rotnie po cichu. Dopiero po takim przygotowa­

niu dziecko może zacząć czytać głośno. Niech

dziecko literuje wyrazy, które już potrafi czytać.

Dzięki temu dziecko nabierze więcej pewności

siebie, odpręży się i zacznie sobie ufać. Być

może pomyślisz, że Twoje dziecko wykuje tekst

na pamięć. To nic. Wiesz przecież, że literki są

nieważne (jeśli nie to jeszcze raz uważnie

przeczytaj wytłuszczony fragment tekstu

powyżej). Taki sposób nauki przyniesie dużo

więcej radości i satysfakcji Tobie i Twojemu

dziecku. A przede wszystkim szybko zobaczysz

efekty swojej pracy.

Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej, przyjdź na

bezpłatne warsztaty do Akademii Nauki.

Dwóch pięcioletnich przedszkolaków stoi na boisku, kiedy w górze przelatuje samolot. Jeden eh/opiec mówi, że to samolot ponaddźwiękowy. Drugi zaprzecza twierdząc, że skrzydła nie są wystarczająco cofnięte. Dzwonek przerywa dyskusję i pierwszy z

chłopców mówi: ,,Musimy kończyć i wrócić do nawlekania tych przeklętych koralików''. Glen Doman

przeczytał tę książkę i przyniósł do Akademii.

Kiedy trenerka chwaliła chłopca, matka z tyłu

dodała - ,,a lektur szkolnych to Ty nie chcesz

czytać". Kiedy zapytaliśmy dziecko, jaką

lekturę przerabia teraz w szkole dziecko

odpowiedziało, .,Czerwony Kapturek". Jakaż

przepaść jest między „Władcą Pierścieni" a

„Czerwonym Kapturkiem". Ale do matki w tym

momencie dotarto, że jej dziecko nie chce się

uczyć, nie dlatego, że jest krnąbrne czy leniwe,

ale dlatego, że jest inteligentne i przewyższa

rozwojem poziom oferowany mu przez szkolę. I

paradoksalnie, kiedy Matka zmieniła swoją

postawę i zaczęła wspierać głębszy rozwój in­

telektualny swojego dziecka, okazało się, że

dziecko to zaczęto zupełnie inaczej

funkcjonować również w szkole.

Inny przykład. Male wiejskie przedszkole

pozyskało środki z Unii Europejskiej na prz­

eprowadzenie programu „Maty Odkrywca w

przedszkolu- zabawa w czytanie" we

współpracy z Akademią Nauki w ramach zajęć

przedszkolnych. Do przedszkola tego

uczęszczał Bartek (imię zmienione) zanied­

bane dziecko z bezrobotnej rodziny alkohol­

owej. Nikt nie wierzył w to dziecko. Wszyscy

mówili, że jest tak samo mało zdolny jak jego

starsi bracia, (którzy już musieli powtarzać

pierwszą i drugą klasę). I co się okazało?

Bartek w ciągu kilku miesięcy, jako jeden z

pierwszych nauczył się czytać I Wystarczyło, że

trafił na odpowiednio stymulujący program i

zaangażowane nauczycielki, żeby mógł w pełni

rozwinąć swój potencjał. Dyrektorka tego

przedszkola stwierdziła, że gdyby nie ten pro­

gram, który pozwolił nauczycielkom odkryć

potencjał Bartka, byłby on skazany na taki sam

los jak jego bracia. Teraz jest przekonana, że

Bartek świetnie da sobie radę w szkole, bo ma

rozbudzoną pasję do nauki (dzięki ekspery­

mentom naukowym) i idzie do pierwszej klasy

z umiejętnością czytania!

Wiele dzieci straciło szansę na wykształcenie

pięknego umysłu, bo nie doceniono ich inteli­

gencji i nie dano szansy, skazując je tym

samym, na odgrywanie roli (być może do końca

życia) mato zdolnego i nierozwiniętego.

Dlatego w Akademii bardzo dużą wagę

przywiązujemy do tego, żeby dzieci poznawały

siebie od najlepszej strony. Jak to robić? Opow­

iem na przykładzie. Jeżeli przychodzi do nas

dziecko i mówi „ja potrafię tylko dobrze grać w

piłkę", to wtedy pytamy się go, ,,co takiego

masz, jaki talent sprawia, że tak dobrze potraf­

isz grać?". Przecież żeby dobrze grać w piłkę,

trzeba być bardzo inteligentnym, bystrym i

spostrzegawczym. Na bieżąco trzeba myśleć,

analizować, oceniać sytuację na boisku.

Dziecko takie musi mieć również zdolności in­

terpersonalne, posiadać umiejętność pracy w

grupie. Kiedy dzieci zaczynają sobie to

uświadamiać i wypisywać, to aż dostają

wypieków na twarzy. Wychodzą z zajęć z

błyszczącymi oczyma, podekscytowane, zado­

wolone. Każde dziecko jest inteligentne.

Oto co do nas najczę�ciej mówiono, góy byliśmy dziećmi:

stój prosto, bądź cicho, pospiesz się nie dotykaj,

nie pobrudź się, powtórz, co ci powiedziałem,

przywitaj się chodź tutaj,

nie przeszkadzaj, nie biegaj,

uważaj, bo upadniesz, mówiłem ci, że upadniesz,

to twoja wina, nigdy nie uważasz,

nie potrafisz, jesteś za maty sam to zrobię, pobaw się sam,

Tol

co chcieli�my, by oo nas mówiono,

gdy byliśmy dziećmi:

kocham cię, jesteś piękna,

jesteśmy szczęśliwi, że cię mamy, porozmawiajmy trochę o tobie,

znajdziemy trochę czasu tylko dla nas, jak się czujesz? jesteś wrażliwy

opowiedz mi, co czułeś lubię cię,

co o tym sądzisz? lubię być z tobą

mam ochotę z tobą porozmawiać podobasz mi się taki, jaki jesteś

jak pięknie być razem ...

Jest pewnie wokół ciebie również wielu dorosłych, którzy również czekają na słowa, jakie chcieli usłyszeć, gdy byli dziećmi. Szarpiąc nerwowo pasek torebki, pewna ko­bieta powiedziała, ,,Wiem, że mój mąż potrafi być czuty i wyrozumiały. Zawsze jest taki dla naszego psa".

Piękny umysł i emocje

Do zawodu przygotowują nas specjaliści, do bycia

człowiekiem amatorzy.

Zbigniew Pietrasiński

Jakość naszego życia ściśle zależy od emocji,

które przeżywamy. Bardzo niewielką uwagę

zwracamy na umiejętność dzieci radzenia

sobie z ich emocjami. Kiedy dziś u nas, jako u

osób dorosłych pojawiają się emocje, np. żal,

smutek, lęk, agresja, my za bardzo nie wiemy

co z nimi zrobić i jak sobie z nimi poradzić. Z

czego to wynika? Przede wszystkim z tego jak

byliśmy wychowywani i jak traktowano nasze

emocje, kiedy byliśmy małymi dziećmi. Nigdy

nas nie uczono, jak radzić sobie z naszymi

emocjami. Co więcej, w pewien sposób

wprowadzano pomieszanie w naszych emoc­

jach. Najprostszy przykład: przychodzi dziecko

i mówi „Mamo, boję się". Najczęściej słyszy w

odpowiedzi ,,Takie duże dziecko i jeszcze się

boi?". I to rodzi pomieszanie. Dziecko nie dość,

że czuje lęk, to na dodatek czuje się winne, że

się boi, czuje, że jest nie w porządku, że jest zie

i robi coś nie tak. Później, jako osoba dorosła

ten wzorzec cafy czas się powtarza, możemy

doświadczać lęku, zaraz za tym idzie poczucie

winy, pojawiają się myśli „No ja to muszę być

porąbany, że się boję. Co to w ogóle jest?".

Przeżywamy emocję, ale zupełnie nie wiemy co

z nią zrobić. Pozostaje nam ucieczka od

emocji, idziemy na zakupy, podnosimy sobie

nastrój biorąc jakąś używkę (papieros, kawa,

snickers). Ale jeżeli nie przepracujemy tej

emocji, to ona i tak nas znowu dopadnie. Inny

przykład: dziecko upadło, przewróciło się,

płacze i mówi „Ale mnie boli noga", a mama

mówi „Ooo, na pewno tak cię nie boli".

Oczywiście, za tym idzie dobra intencja. My

chcemy w jakiś sposób złagodzić ból tego

dziecka, ale w efekcie mieszamy dziecko,

podważamy jego wiarygodność, bo dziecko

zaczyna myśleć „mama wie lepiej jak ja się

czuję" i przestaje ufać swoim emocjom. Dlat­

ego często zamieszanie, które mamy w życiu

wynika nie z sytuacji, których doświadczamy,

ale z naszej bezradności i nieumiejętności

pracy z naszymi stanami emocjonalnymi, które

te sytuacje wzbudzają. Dlatego na kursach

uczymy dzieci pewnych procedur pracy z

emocjami oraz szkolimy w tym zakresie

rodziców na warsztatach. W tym biuletynie

zamieściliśmy bajkę, która jest również

swoistą procedurą do pracy z emocjami

dziecka. Oto ona:

NR10

Jak Stach pokonał strach Strach też się boi Stoi za krzakiem, w ciemności, Strach. Cały ze stra­chu drży Oczy ma duże, trzęsące nogi, zielone łuski trzy. Pot perli mu się na skórze. Strach ze strachem ma problemy duże. Strach bardzo boi się. Co musi zrobić Strach, żeby przestać bać się? Musi znaleźć człowieka i do jego serca wkraść się. Gdy już się znajdzie w człowieka ciele, najdziksze wyczynia harce. Skacze w żołądku, za gardło chwyta, łapie prosto za serce. - Och, żeby jakiś człowiek szedł tędy, wnet wpadnie w moje sidła - tak myślał Strach, który się bal i trząsł się jak świerku igła.

Pierwsza, bardzo ważna informacja dotycząca emocji - nie jesteś swoją emocją, tylko doświadczasz emocji. Oznacza to, że nie JESTEM STRACHAJŁEM, tylko ODCZUWAM L�K (co w prak­tyce oznacza -nawet kiedy odczuwam lęk, to nadal jestem w porządku).

Strach i Stach Idzie Stach obok krzaka, nagle czuje, że ma Stracha. Serce zaczyna szybko bić, żołądek bardzo boli. Skóra cierpnie, ciało traci dech. Jak strasznie ten Strach boli. Strach ściska Stacha za gardło i wytrzeszcza jego oczy. Stach cierpnie, poci się i czuje, że nie ma mocy. A Strach jeszcze inne sztuczki zna i bardziej się pano­szy. Szepce do ucha Stacha tak, że Stach ma jeszcze większego Stracha. Pod wpływem Strachu, Stach boi się krzaka. Stach myśli, że za krzakiem czai się jakaś banda. Może karaluch, a może duchy, a może jakaś wściekła panda. , A za krzakiem jest tylko Strach Stacha

Oruga ważna informacja na temat emocji -wiążą się one z doznaniami w naszym ciele. W zasadzie dlatego uciekamy od negatywnych emocji, bo Ile się wtedy czuje nasze ciało.

Strach i Dzieci Każdy człowiek na świecie, czy duży czy mały, nosi w sercu jakiegoś Stracha. Lęk o pieniądze, o pracę, o przyszłość, Ich ciało dusi się tak, jak ciało Stacha. Dziecko w łóżeczku, w ciemnym pokoju, też strasznie się czegoś boi. Dlatego od dzisiaj nie straszymy dzieci, bo wiemy, że to strasznie boli. Dziecko boi się tego, co pełznie pod łóżkiem i tego, c czai się za drzwiami. Strach szepce do ucha, że coś chodzi po pokoju i po­rusza firankami. A pod łóżkiem, za drzwiami, pod stołem - nic nie ma i nigdy niczego nie było. To Strach szepce do ucha te straszne historie, żeby było tobie niemiło.

Odczuwanie emocji jest ludzkie, każdy człowiek coś czuje. Pamiętaj - nie jesteś sam :)

A Stach nie boi się Stracha Lecz Strach, co zza krzaka wskoczy! w serce Stacha, nie wiedział o jednej sprawie, Że Stach świetnie ze Strachem potrafi dać sobie radę. Gdy Stach poczuł Strach, wziął wdech i rozpoczął wewnętrzną pracę. Najpierw ciało rozluźnił -to pułapka dla Stracha- a co dalej? Zaraz zobaczysz. Oto, co zrobił Stach, gdy poczuł Strach:

Przedstawiona poniżej procedura pracy z emoc­jami wywodzi się z procedury, którą stosuje się w pracy z osobami dorosłymi.

Punkt pierwszy Gdy twoje ciało poczuje się źle, gdy w sercu, w żołądku, coś będzie dusić Cię, To przystań na chwilę i powiedz: "Acha, złapałam/em Stracha". Ten punkt to najtrudniejsza rzecz, niewielu ludzi o tym wie. Gdy powiesz: "ACHA", to jest to znak, że lY zwyciężasz, a nie Strach. Bo zaczynasz rozumieć ten fakt, że lY jesteś większa/y, niż największy Strach. Dlatego Strach może dopaść tylko tego, kto sam mu się podda -tak to już jest, kolego. Zapamiętaj punkt pierwszy: to pierwsze „ACHA -mam w sobie strach".

Punkt drugi: obserwuję strach Gdzie strach w moim ciele jest? Czy dusi za gardło? Czy łapie za serce? Czy wierci się w brzuchu? Gdzie jesteś Strachu, mój stary druhu? Gdy wiesz już, że jesteś od Strachu większa/y,

NOWA EDUKACJA BIULETYN AKADEMII NAUKI

Nie musisz wtedy się lękać. Możesz poczuć, jak strach za gardło trzyma, albo w sercu wiei� ciężar. Może również boleć cię brzuszek, bo są w nim duże napięcia. A lY, z uśmiechem, kładziesz w tym miejscu rękę i nie musisz się wcale wytężać, Bo gdy wiesz już, gdzie Strach w Twoim ciele mieszka, to znak, że zaczynasz zwyciężać. Z ręką na ciele obserwuj swój Strach. Czy duży jest on, czy mały. Skup się przez chwilę na nim. Co Strach szepcze ci do ucha? Słuchaj uważnie-to ci się opłaci. Poznaj go dobrze, bo już za chwilę będziesz pracować ze Strachem inaczej. Pamiętaj, punkt drugi, to drugie

"ACHA-tu mieszka

mój Strach i zachowuje się tak ... ".

Kiedy obserwujemy doznania w ciele, w momen­cie odczuwania emocji, rozpuszczamy w ten sposób emocjonalny wzorzec, który wywołuje te odczucia. Zwróć uwagę, że sportowcy, karatecy przed walką koncentrują się na swoim oddechu i na swoim ciele. Każde dziecko powinno wyjść w życie z nawykiem obserwacji swoich emocji w ciele. Gdyby nas tego nauczono w dzieciństwie, dziś bylibyśmy dużo bardziej pewni siebie, bo mielibyśmy rozpuszczonych wiele naszych emocjonalnych wzorców lękowych. Olatego, kiedy dziecko przyjdzie do Ciebie i powie, że się boi, odpowiedz: ach, złapałeś stracha, gdzie to czujesz w ciele? Możesz również poprosić dziecko, żeby narysowało serce, które wypełnia lęk.

Punkt trzeci - z wydechem rozluźnij ciałoOdpręż czoło, oczy, szczęki. Potem, usta, szyję, barki, aż dojdziesz do ręki. Dalej brzuch, plecy, klatkę piersiową i nogi. Wszystkie mięśnie są odprężone, od czubka głowy do samej podłogi.

11'tsunek"Ykon w trakcie "Yk any PRez Kingę lat 8

On}Wamategoprocesu

l\jSUne~ ,r,/IJJllal\'/ inei 1'111,ę lat S wua1<cie,r,/IJJ\\'jW11"iatei,oiroCOSU ,.

Gdy się odprężysz, poczujesz tego skutki - TY jesteś wielka/i, a twój Strach - malutki. Bo w miejsca, gdzie mięśnie są odprężone, strach nie ma wstępu. Kiedy się boisz, Strach napina mięśnie i szuka do nich dostępu .

Zapam iętaj punkt trzeci: odprężam mięśnie i czuję tego skutki - JA jestem wielka/i a mój Strach -malutki.

I kolejny nawyk, które każde dziecko powinno opanować. Kiedy rozluźniamy ciało , zm­niejszamy intensywność doznania (bólu). Kiedy dziecko się uderzy i powie, że boli go nóżka ,

powiedz „rozluźniaj ciało". Poeksperymentuj z tym sam/a:)

Punkt czwarty: zaprzyjaźniam się ze Strachem -Zaraz, zaraz .. Ktoś tu chyba strzelił gafę.

Czy w ogóle jest moż l iwe zaprzyjaźnić s ię ze Strachem? -Nie tylko możl iwe, ale wręcz konieczne, bez tego na nicllj'sitki. Kiedy z czym ś walczysz, to się powiększa, a my musimy być sprytni. Wiedzieli o tym starzy męd rcy i wielcy starożytni mis­trzowie: Gdy walczysz ze Strachem, on ci się opiera, a to nie \\j'Chodzi na zdrowie. Jeśli ktoś nie potrafi oswoić swego Strachu, oddaje mu swoją si lę.

Zaczyna wtedy udawać odważnego i słabszych od siebie bije Gdy ktoś udaje bohatera i czyni to kosztem innych, To wiedz, że serce jego jest pełn e strachu, a on chce o tym za pomnieć. Tylko sła be serce krzywdzi innych, dobre serce jest pełne m iłości.

Serce bez strachu jest silne, odważne, wszyscy czerpią przy nim dużo radości .

- Za przyjaźnić s ię ze Strachem? A co może nam to dać?

-Strach, który przyjacielem jest, już jest n iegroźny i może się przydać .

Jest taka bajka, o dzielnym młodzieńcu, który pokonał demona. Chcesz ją u słyszeć? Pytasz s i ę czemu? Zaraz się o tym przekonasz! Młodzien i ec szedł przez las, a gdy s ię zmęczył zapadł

w d rzem kę.

Ale nie wiedział, że zasnął pod domem demona, który właśnie \\j'szed ł na \\j'Żerkę. Gdy demon ryknął, młodzieni ec skoczył, d opadł do jego szyi. Chllj'cit za gardło i sil nie ścisnął , mocno się przy tym llj'Si lit.

6

Demon szybko z si t opadł i rzecze: ,, puść mnie dobry młodzień cze".

Ale młodz i eniec nie m iał zamiaru i ścisnął go moc­niej jeszcze A demon rzecze, że pod jego domem jest sekretne do ska rbu wejśc ie

Ty Zllj'c i ęzyleś, jesteś silniejszy, dlatego wierny ci będę

Demon - przyjaciel, zszed ł do piwnicy i przyniósł skarby wielkie Uc i eszył się młodz i eniec, wziął je ze sobą i d uże byto jego szczęście. Tutaj, w tym miejscu kończy się bajka, lecz dla nas ważne jest jej przestanie: Pokonany demon staje s i ę przyjacielem, i wie gdzie ska rby znaleźć .

Tak też jest właśnie i z twoim Strachem, sekretne wejśc i e do skarbów on zna. Gdyż skarby są w sercu każdego człow i eka, mieszka tam m i łość, mądrość i sita. Dlatego powiedz: ,,chodź c i ę przytul ę, mój mity Stras­zku, nie musisz się bać. Wpuszczę c ię do swojego serca, a ty w nim skarby moje znaj dź".

Przyjaciel Straszek nurkuje w sercu, głęboko - do samego dna. Do tego miejsca, gdzie mieszka m i łość, mądrość,

dobro i prawdziwa sita. I to jest punkt czwarty, zapam iętaj tę lekcj ę:

zaprzyjaźn iam s ię ze strachem, by pomógł od na leźć

me skarby.

A teraz, punkt piąty - strach się w miłość zamienia Gdy Strach nurkuje w twoim sercu i znajdzie komnatę m iłości,

To sam się wtedy w m iłość zamienia i więcej masz w

sercu radości. Bo to jest nieZllj'kta moc twego serca - niewielu ludzi o tym wie -Że serce potrafi w złoto zm ienić g l i n ę, a strach w odwagę i s i łę .

Żeby wzmocnić te uczucia, możemy poprosić dziecko, żeby wykonało kolejny tzw. rysunek terapeutyczny- serce wypełnione miłością. Zo­baczysz też dużą ulgę na twarzy swojego dziecka.

Punkt szósty - czuję się dobrze i jest mi lekko na sercu. Każdy Strach, czy duży, czy maty, przewodnikiem do dobra być może.

Ale trzeba się z nim zmierzyć, jak młodzien i ec z de­monem, a tylko garstka ludzi o tym wie. Każdy ucieka od swojego lęku i stara się o nim zapomnieć.

A Strach można w miłość i si lę zamienić, czyż to nie jestzach\\j'cające7

Im więcej dzieci będz i e znało tę sztukę, tym mniej zła i strachu będzie. Będz i e więcej radośc i , odprężen i a, m iłości, czyż to nie piękne? Powiedzcie! Dlatego za pamiętaj te punkty d okła d nie i stosuj je, gdy strach cię dopadnie. Kiedy będziesz stosować te punkty, staniesz się

bardziej odważna/y Bo odwaga to po prostu brak strachu, zapam i ętaj, to jest bardzo ważne. W ten sposób Stach zam ien i ł w odwagę Strach. A w następnej bajeczce ci pokażę, jak złość ze strachem chodzą w parze.