?YUmaniY HaoY} miYUtoan erGLezvoan amSacir

dari 61 tiv 9 (1969ƒ Sebdemper 2(1(

HaoaSdani

HanrabedYUtoan

azcaoin _r:

21 Se

bd

em

pe

r

2 9/2010

ŠNYR GOANQ‹IN AN"NAGAZM:

MIQAOEL SDEWAN-CAZAZOAN Π,mpacr^ ;nxh^

qardyukar

MADLEN DER-KYUGASOAN Π,mpacir

VARXAN MARTAOAN Π,mpacir

MIHAOIL GEYRGIYU Œ lyusangari¿[

MARIAM BYSTAN)OAN Πmeqenacryuhi

COLECTIVUL «NOR GHIANK»

MIHAI STEPAN-CAZAZIAN – secretar-general de redacție

MADLEN TER-GHUKASIAN; VARTAN MARTAIAN – redactori

MIHAI GHEORGHIU – fotoreporter

MARIAM BOSTANGIAN – dactilografă-operatoare

REDAC|IA: Bucure=ti, Bd. Carol I, nr. 43, sector 2,

tel./ fax. 314.67.83redactia@araratonline.com

TEHNOREDACTARE COMPUTERIZATÅ: HźUlEsCU MIHAI

TIPARUl: s.C. ARARAT srl. I.S.S.N. 1221-9169

<m

pa

cr

aG

an A

rxen ba.dynabes hasdad -

ve]av^ Byuqre.i me` deki

yune]a\ Temagan <yrhyurxin

masnag]elyu hamar ergri [yrs

angoyunnneren ega\ badvirag -

ner; Amenaon Haoy] Gatykigys

Carecin P-in a/a`arge]in# yr

Dat& varxabed Hagypoan; n.a -

nagvi ?yumaniy haoy] temi

A/a`nyrx$ Maor Aty/ Syurp +` -

mia\ini badas,an; ekav xra -

gan# yusdi aon bahyun# erp mer

;nter]ykner; garxan aos dy ke -

r;# havanapar varxabed Dat&;

arxen Byuqre. cdnvi$ <yrhr xan; -

.agan = aon# yr nyr A/a`nyrxi

;ndryutoyun; gaoa]av Anga,yu -

toan _rva myd# yrbes n.an m;#

te mer 'cdyumner; & havadq;

ser dyren gabva\ en Maor Hao -

re niqi cyoad&man; & abacaoin$

Nyr A/a`nyrxi ;ndryutoyun; ga -

oa]av ereq tegna\yuneryu ?yuma -

niy gadara\ ao]elyutoyunneryu

arxoyunqin$ {enq grnar ;sel# te

moyus ergyu tegna\yuner; iren]

par'ryutoan vra [cdnve]an# sa -

gaon ;ndroali gensacryutoan me`

gaoin aon darrer;# yrynq ggar -

\enq# te grnan xragan deka -

.arj perel mer hamaonqen ners$ I

he0yugs adyr# te /yumanaha oyu -

toyun; dare]dari aveli saga -

vamarx gxa/na# mer azcaoin yu

m.agyutaoin ja/ancyutoan ar -

jeq ner; xe/ me\ neryuj gbaryu -

nagen$ Mer hamaonq; grna xe/

ergar cyoad&el m.agyutaoin &

hyc&yr mi`y]a/yumneryu# in[bes

na& ir n.anavyr nergaoa]yu]i[ -

neryu lseli 'aoni .nyrhiv$ Isg

A/a` nyrx; cakyuti amenen lseli

'aone ren megn =$

Srdan] ha`ykyutoyun gmaktenq

?yumaniy Hao A/aqelagan Ege -

ke]vy 42-rx A/a`nyrx Dat& var -

xabed Hagypoanin ir hyvvagan

nyr a/aqelyutoan a/ityv$

PYVANXAGYUTOYUN

سÛñ ²Ãáé ê. ¾çÙdzÍÇÝвÔà𸲶ðàôÂÚàôÜ =` 3

Haoasdani anga,yutoan 19-rx darexar™;

=` 5

Նախագահ Սերժ Սարգսյանի շնորհավորականխոսքը Անկախության տոնի առթիվ =` 7

manga-badanegan = ̀15evrY<YrHrXaranaGan

Serj tangoan^ ŠarveSd: {bedQ =

SaHmanner YUnena‹ = ̀16

Š<a[adyur Apyvoan‹ dyun-tancaran;

verapa]ve]av = ̀18

anGa<YUtoYUn: ev HaoY}

inQnYUtoYUn: = ̀19

HarYUt SaSYUnoan Ո՞վ հաղթեց Աղթամարիքարոզչական պատերազմում` հայերը թե՞թուրքերը = ̀22

Discursul preşedintelui Serj Sarksian cu ocaziaZilei Naţionale p. 921 septembrie ZIUA NAŢIONALĂ AREPUBLICII ARMENIA p. 10

Dialog Intercultural la Sinaia p. 11

Amintirile lui Iacob Vartan p. 12

Conferinţa “Diaspora în cercetarea ştiinţifică şiînvăţămîntul superior din România” Bucureşti, 21-24 septembrie 2010 p. 14

Supliment limba rom`n[

39/2010

ê»åï»Ùµ»ñÇ 24-ÇÝ Ü.ê.ú.î.î. ¶³ ñ» -·ÇÝ ´ ̳Ûñ³·áõÛÝ ä³ïñdzñù ¢ ²Ù»Ý³ÛÝгÛáó γÃáÕÇÏáëÁ гÛñ³å»ï³Ï³Ý ûñÑ -ÝáõÃÛ³Ùµ ѳëï³ï»É ¿ ë»åï»Ùµ»ñÇ 21-ÇÝèáõÙÇÝdzÛÇ Ð³Ûáó ûÙÇ Â»Ù³Ï³Ý å³ï -·³Ù³íáñ³Ï³Ý ÅáÕáíÇ ÏáÕÙÇó èáõ ÙÇ ÝdzÛÇûÙÇ ³é³çÝáñ¹ ÁÝïñí³Í سÛñ ²Ãáé êáõñµ¾çÙdzÍÝÇ Ùdzµ³Ý, ÐáɳݹdzÛÇ Ñ³ÛáóÑá·¢áñ ÑáíÇí î. î³Ã¢ í³ñ¹³å»ïгÏáµÛ³ÝÇ ÁÝïñáõÃÛáõÝÁ:

î. î³Ã¢ í³ñ¹³å»ï гÏáµÛ³ÝÁ ÍÝí»É1966 Ã. ÑáõÉÇë 7-ÇÝ Æñ³ùÇ ØáõëáõÉ ù³ Õ³ -ùáõÙ (³í³½³ÝÇ ³ÝáõÝÁ՝ Ðñ³ã):

1972-1979 ÃÃ. ëáíáñ»É ¿ ´³Õ¹³¹ÇÙÇçݳϳñ· ¹åñáóáõÙ:

1979-1986 ÃÃ. ëáíáñ»É ¿ سÛñ ²Ãáéêáõñµ ¾çÙdzÍÝÇ Ðá·¢áñ Ö»Ù³ñ³ÝáõÙ: 1986Ã. ÷»ïñí³ñÇ 14-ÇÝ ê. ¾çÙdzÍÝáõÙÓ»éݳ¹ñí»É ¿ ë³ñÏ³í³·՝ Ó»é³Ùµ î. ÐáõëÇϳñù»åÇëÏáåáë ê³ÝÃáõñÛ³ÝÇ:

1986-1987 ÃÃ. ·áñÍáõÕí»É ¿ Æñ³ùÇѳÛáó ûÙ՝ áñå»ë ë³ñÏ³í³·:

1988 Ã. Ù³ñïÇ 10-ÇÝ ¾çÙdzÍÝÇ Ðá·¢áñÖ»Ù³ñ³ÝáõÙ å³ßïå³Ý»É ¿ ³í³ñï³×³éÁ§ºí뻵Çáë λë³ñ³óÇÝ Ñ³Û Ù³ï»Ý³·ñáõ -ÃÛ³Ý Ù»ç¦ Ã»Ù³Ûáí ¢ ³ñųݳó»É ·»ñ³ -½³Ýó ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÇ:

1988-1990 ÃÃ. ºÐÊ Ñáí³Ý³ íáñáõ -ÃÛ³Ùµ ëáíáñ»É ¿ ÄÝ¢Ç Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝáõÙ:ØÇ¢ÝáõÛÝÅ³Ù³Ý³Ï Í³é³Û»É ¿ ÄÝ¢Ç ê. г -Ïáµ »Ï»Õ»óáõÙ áñå»ë ù³ñïáõÕ³ñ ¢ ë³ñ -Ï³í³·, ¹³ë³í³Ý¹»É ¿ ÏÇñ³ÏÝûñÛ³ ¹åñá -óáõÙ: ÐÇÙÝ»É ¿ Þí»ó³ñ³Ñ³Û ºñï³ë³ñ¹³óØÇáõÃÛáõÝÁ:

1990-1992 ÃÃ. ͳé³Û»É ¿ ÐáɳݹdzÛÇê. Ðá·Ç »Ï»Õ»óáõÙ áñå»ë ù³ñïáõÕ³ñ,ë³ñÏ³í³·, ËáñÑñ¹³ïáõ »Ï»Õ»ó³Ï³Ýí³ñãáõÃÛ³Ý, ÑÇÙÝ»É ¿ ÏÇñ³ÏÝûñÛ³ í³ñ -ųñ³Ý:

1993 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 18-ÇÝ Ó»é³Ùµ î.²í³· ³ñù»åÇëÏáåáë ²ë³ïáõñÛ³ÝÇ Ó»é -ݳ¹ñí»É ¿ Ïáõë³ÏñáÝ ù³Ñ³Ý³ ´³Õ¹³¹Ç ê.¶ñÇ·áñ Èáõë³íáñÇã ³é³çÝáñ¹³ÝÇëï »Ï» -Õ»óáõÙ, ëå³ë³íáñ»É ¿ ǵñ¢ Ñá·¢áñ ÑáíÇí,¹³ë³í³Ý¹»É ¿ ùñÇëïáÝ»³Ï³Ý ÏñáÝ ´³Õ -¹³¹Ç §êñµáó ³ñ·Ù³Ýã³ó¦ Ð³Û ºÏ»Õ» -

èáõÙÇÝdzÛÇ Ð³Ûáó ûÙdzé³çÝáñ¹ ¿ ÁÝïñí»É î. î³Ã»õ í³ñ¹³å»ï гÏáµÛ³ÝÁ

вÔà𸲶ðàôÂÚàôÜ

سÛñ ²Ãáé ê. ¾çÙdzÍÇÝ

4 9/2010

ó³ëÇñ³ó γ½Ù³Ï»ñ åáõÃÛáõ -ÝáõÙ ¢ ÏÇñ³Ï ÝûñÛ³ í³ñų -ñ³Ý Ý»ñáõÙ:

1993-1996 ÃÃ. Ñá¹í³Í Ý» -ñáí ѳݹ»ë ¿ »Ï»É §Èñ³µ»ñ¦ ¢§Ò³Ûݦ Çñ³ù³Ñ³Û ³Ùë³·ñ» -ñáõÙ:

1996-Ç ÑáõÝÇë-ÑáÏï»Ùµ»ñ³ÙÇëÝ»ñÇÝ Ý߳ݳÏí»É ¿ äáÉëÇгÛáó ä³ïñdzñù³ñ³ÝÇ §Èñ³ -µ»ñ¦ ß³µ³Ã³Ã»ñÃÇ ËÙµ³·ñáõ -ÃÛ³Ý ³Ý¹³Ù ¢ ѳݹ»ë ¿ »Ï»ÉÙÇ ß³ñù Ñá¹í³ÍÝ»ñáí:

1996-1997 ÃÃ.-Ç Ññ³íÇñ -í»É ¿ سÛñ ²Ãáé êµ. ¾çÙdzÍÇÝ,ͳé³Û»É ¿ Ð³Û ºÏ»Õ»óáõ ø¸øÎ-áõÙ, ¹³ë³Ëáë»É ¿ ¾çÙdzÍÝÇ ÏÇ -ñ³ÏÝûñÛ³ í³ñųñ³ÝÝ»ñáõÙ,ÎñáÝÇ áõëáõóÇãÝ»ñÇ í»ñ³ å³ï -ñ³ëïÙ³Ý Éë³ñ³ÝÝ»ñáõÙ, ù³ ñá½ -Ý»ñáí ѳݹ»ë ¿ »Ï»É г۳ë -ï³ÝÇ ä»ï³Ï³Ý Ñ»éáõëï³ -ï»ëáõû³Ùµ §êÇñ»ó¿ù ½ÙÇ Ù»³Ý릢 §Êáñ³Ý ÈáõëáÛ¦ ѳÕáñ¹³ -ß³ ñ»ñáí, ÇÝãå»ë ݳ¢ Ó³Ûݳ -ë ÷Ûáõ éáí:

1997 Ã.-Ç ë»åï»Ùµ»ñÇÝÜ.ê.ú.î.î. ¶³ñ»·ÇÝ ². Ð³Û ñ³ -å»ïÇ Ñáí³Ý³íáñáõÃÛ³ÙµÝ߳ݳÏí»É ¿ Èáõ³ñ ݳѳݷÇê»ÝÃ-¾ÃÇ»ÝÇ áõ ßñç³ÝÇ Ñ³ÛáóÑá·¢áñ ÑáíÇí:

1997-1998 ÃÃ. áõë³Ý»É ¿

ýñ³Ýë»ñ»Ý É»½áõ ¢ ·ñ³ ϳ -ÝáõÃÛáõÝ ê»ÝÃ-¾ÃÇ»ÝÇ Ä³ÝØáÝ» ѳٳÉë³ñ³ÝáõÙ :

1997-2004 ÃÃ. ê»ÝÃ-¾ÃÇ»ÝÇê. ¶ñÇ·áñ Èáõë³íáñÇ㠻ϻջ -óáõÙ ÑÇÙÝ»É ¿ §Â³ñ·Ù³Ýã³ó¦»ñ·ã³ËáõÙµ, ÏÇñ³ÏÝûñÛ³ í³ñ -ųñ³Ý, îÇÏݳÝó »Ï»Õ»ó³ë»ñѳÝÓݳËáõÙµ, ѳÛáó É»½íǹ³ë³ñ³ÝÝ»ñ »ñï³ë³ñ ¹áõ ÃÛ³Ýѳٳñ ¢ §Ð³Û Èáõ³ñ Ù³ù³½Çݦ»é³ÙëÛ³ ûñÃÁ:

2000-2004 ÃÃ. ѳݹ»ë ¿»Ï»É ê»ÝÃ-¾ÃÇ»ÝÇ Î³ÃáÉÇÏ ºÏ» -Õ»óáõ RCF é³¹Çáϳ۳ÝÇ Ð³ÛºÏ»Õ»óáõ Ù³ëÇÝ Ñ³Õáñ¹³ß³ -ñ»ñáí:

1999 Ã. å³ßïå³Ý»É ¿ Çñí³ñ¹³å»ï³Ï³Ý û½Á §Ø³ -ï³ÕÁ Ñ³Û ³ëïáõ³Í³µ³ Ýáõ ÃÛ³ÝÙ»ç¦ Ã»Ù³Ûáí ÈÇáÝÇ Ñ³Ù³É -ë³ñ³ÝÇ Ñ³Û³·Çï³Ï³Ý µ³Å -ÝáõÙ ¢ ë»åï. 12-ÇÝ ëï³ó»É ¿í³ñ¹³å»ï³Ï³Ý ³ëïÇ׳Ý,Ó»é³Ùµ î. Üáñí³Ý »åÇëÏáåáë¼³·³ñÛ³ÝÇ ÈÇáÝÇ ê. гÏᵻϻջóáõÙ:

2004 Ã. ³åñÇÉÇÝ Ü.ê.ú.î.î.¶³ñ»·ÇÝ ´ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³ÛáóγÃáÕÇÏáëÇ µ³ñÓñ ïÝûñÇ Ýáõ -ÃÛ³Ùµ Ý߳ݳÏí»É ¿ ÐáÉ³Ý -¹Ç³ÛÇ Ð³Ûáó Ñá·¢áñ ÑáíÇí:

2004-2010 ÃÃ. ÑÇÙÝ»É ¿

ÐáɳݹdzÛáõÙ ÑÇÝ· »Ï»Õ» ó³ -Ï³Ý ÍáõË»ñ՝ ²ñÝÑ»Ù, îáïñ»Ë¹,²ëëÁÝ, ²ÛÝÃÑáí»Ý »õ سëï -ñÇ˹ ù³Õ³ùÝ»ñáõÙ, ÇÝãå»ëݳ¢ ²ÉÙ»ÉáÛÇ §¶»Õ³ñ¹¦ »ñ·ã³ -ËáõÙµÁ, ÏÇñ³ÏÝûñÛ³ í³ñų -ñ³ÝÁ, êáõñµ ¶ñáó Èë³ñ³ÝÁ ¢Ð³Û ºÏ»Õ»ó³ëÇñ³ó γ½Ù³ -Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ ( VAJA ):

2007 Ã. ÑáÏï»Ùµ»ñ 14-ÇÝϳï³ñ»É ¿ ²Ùëï»ñ¹³ÙÇ Ð³ÛºÏ»Õ»ó³ëÇñ³ó γ½Ù³Ï»ñ åáõ -ÃÛ³Ý ( AYO ) µ³óáõÙÁ:

2008 Ã. ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³ÛáóгÛñ³å»ïÇ ïÝûñÇÝáõÃÛ³Ùµí»ñ³Ýáñá·»É ¿ ѳÛáó ÑÇݳ -íáõñó êáõñµ Ðá·Ç »Ï»Õ»óÇÝ:

2010 Ã. ²Ùëï»ñ¹³ÙÇ í³ñ -ãáõÃÛ³Ý Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùµ Ï³Ý · -Ý»óñ»É ¿ ²Ùëï»ñ¹³ÙÇ îÇÙÁÝ·»ñ»½Ù³ÝáóÇ Ù»ç ˳ãù³ñ-Ñáõß³ñÓ³Ý` ÝíÇñí³Í гÛáóܳѳï³ÏÝ»ñÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ:Ðñ³ï³ñ³Ï»É ¿ ÐáɳݹdzÛÇгÛáó Ðá·¢áñ ÐáííáõÃÛ³Ý å³ï -Ï»ñ³½³ñ¹ »Ï»Õ»ó³Ï³Ý ûñ³ -óáõÛóÁ ¢ ϳ½Ù³Ï»ñå»É ¿ ëáõñµä³ï³ñ³·Ç óñ·Ù³ Ýáõ ÃÛáõ ÝÁÑáɳݹ»ñ»ÝÇ:

Ðñ³ï³ñ³Ï»É ¿ µ³½Ù³ -ÃÇí ·Çï³Ï³Ý Ñá¹í³ÍÝ»ñ,ë÷Ûáõñù³Ñ³Û Ù³ÙáõÉáõÙ ÙÇ ß³ñùÑñ³å³ñ³ÏáõÙÝ»ñÇ Ñ»ÕÇÝ³Ï ¿:

59/2010

Sebdemper 21-in# ?yumaniy myd Ha -

oasdani xesbanyutoyun; Byuqre.i Az -

caoin _weraoi me` Haoasdani anga -

,yu toan 19-rx darexar™i a/tiv ceke]ig

;nxyunelyutoyun m; gazmagerba\ =r$ Ere -

gyoan jam; 183(-in sgsva\ hanxisavyr

;nxyunelyutoan nerga =in ?yumaniy hao

hamaonqi nergaoa]yu]i[ner# ?yumaniy

myd havadarmacrva\ @darergroa xi -

vanacidagan marmni nergaoa]yu]i[ner#

hao hamaonqi cyr\yun anxamner# hoyurer$

Azcaoin _weraoi na,asrahin myudq;

hoyureryun ximavyre]in haogagan da raz -

ner hacva\ ak`igner & dkaner$ Na -

,as rah; hoyureryun `ermyren & srdapa]

gerbyv ;nxyune]in Haoasdani xesban

brn^ Hamled Casbaroan# Haoasdani

hoyubadys dgn^ Nelli Mat&ysoan & xes -

banyutoan aol a.,adagi]ner$

Na,asrahin me` gazmagerbva\

=r na& ]yu]ahanxes# yur ]yu]axrva\ =in

/yumen fytylracryk Andrea T;nasei ?yu -

maniy haogagan hyu.ar™anner bad geryk

lyusangarner# in[bes na& Haoas dani

Hanrabedyutoan gykme dramaxrva\

haoasdanoan lyusangarner$

Aonyuhed& hoyurer; hravirve]an _we -

raoi 0emasrah;# yur ir .nyrhavyranqi &

.nyrhagalagan yuker™; nerganeryun

franseren & /yumaneren lezyuneryv hke]

Haoasdani Hanrabedyutoan xesban

brn^ Hamled Casbaroan$

>aryunagyutoan# deki yune]av ha -

merc Haoasdanen dynagan @rva a/tiv

jamana\ =tny e/oag erc[a,yumpi erida -

sarx anxamner* me]]y sywrany Anna

Maoiloani cl,avyryutoamp na& ™ao nag -

]yutoamp Hasmig Zaqaroani & Alina

Avac oani$ Anynq hoyureryun hram]yu]in

haogagan mi`naxaroan erceryu waolyun

gadaryumner* arjananalyv nerganeryu

ergarad&# [maryk \awaharyutoyun ne ryun$

Hamercen edq deki yune]av hoyurasi -

ryutoyun$

Anxraxa/nalyv vygal e/oagin n.enq#

yr anynq hamercneryv elyuot yune]an

Qynstan]a & Byuqre.i gymbyzidyrneryu

dan me`$Ha

oasd

ani

ang

a,

yut

oan

19-r

x d

are

xar™

;

6 9/2010

Avel]nenq nyuonbes# te

,yumpi kegavar Anna Maoil -

oan avarda\ = ?y manys Me -

liqoani eraj. dagan yusyum -

naran;# aba yusyum; .aryu na -

ga\ = Er&ani Gymidasi anvan

eraj. da ny]i vygali pajin;$

Aonyu hed& masnacida]a\ =

evrybagan agaxe mia neryu me`*

in[bes Lehas dan ŠMy]ard‹#

aba Vileq ryz Fransaoi & Cer -

ma niaoi# aonyuhed& ?yumaniy

Hariglea Dargle agaxe miy me`

‚wryf^ Mariana Niqylesgyƒ$

Anna Maoiloan; han ra -

bedyutoan# na& pazyum mi`az -

caoin mr]yuotneryu xawnegir =$

:llalyv Gymi dasi bedagan

eraj. da ny]i xasagan vygal

eraj. dyu toan faqyuldedi dy -

]ent# Anna Maoiloan =tny vy -

gal avanxagan & hyc&yr

eraj.dyutoan hamyuoti him na -

xirn = & cekarvesda gan dn@ -

ren;$ 2((3-in an ;nxyuna\ =

Haoasdani M.a gyuoti na,a ra -

ryutoan gykme ysge medal# 2((8

hyunis 28-in an arjana]a\ =

Haoasdani vasdagavyr ar -

disdi gy[man$ 1992-en Anna

Maoiloan garc m; hamercneryv

hanxes ega\ = in[bes ergri#

aonbes al ardasahmani me`$

Anyr erca]ang; gazmva\ =

eraj.dagan darper de sag -

neryu gadaryumnere$ A[qi gzar -

nen erceryu & darper gerbar -

neryu ir inqnadib gadaryum -

ner;$ An ha0e liyren & me\

siryv gpa ]a haode eraj.dar -

vesdi dar per desagneryu am -

pyk` ga rykyutoyun;# sagaon

m.da bes gexryna]a\ = hao -

ga gan eraj.dyutoan vra# ;lla

jykyvrxagan# hyc&yr eraj.dyu -

toyun# /ymansner# xasagan &

jamanagagi] vygal eraj.dyu -

toyun$

Madlen Der-Kyugasoan

79/2010

Վեհափա՛ռ Տեր, Հարգելի՛տիկնայքևպա րոնայք,Սիրելի՛ հայրենակիցներ,

Սրտանց շնորհավորում եմձեզ Հայաստանի Հանրա պե տու -թյան անկախության 19-րդ տա -րեդարձի կապակցությամբ:

Մեր ժողովրդի պատմու թյու -նը հանուն ազատության մղվողպայքարի պատմություն է: Այդպայքարը փոփոխական հաջողու -թյուններով շարու նակ վել է դարերու հազարամ յակ ներ, հզորացել էկամ թուլացել, բայց չի դադարելերբեք: Մեր արքայական ու նախա -րա րա կան տները, թիկունքում ունե -

նալով համազգային աջակցու թյուն,իրար են փոխանցել հայ ինքնու -թյան, ոգուևպետականությանդրոշը:Եվ դա արել են ոչ թե սպասելովիրենց աստեղային ժամին, այլկերտել են այդ աստեղային ժամը.ազգ են հա մախմբել գաղափարիշուրջ, միջոցներ են կենտրոնացրելսուրբ նպատակին անվրեպ հաս -նելու համար, կռվել են ու բա -նակցել, կառուցել են ու արա րել,արվեստ ու գիտություն են հովա -նավորել: Եվ այս ամենն արվել էմիաժամանակ` միմյանց փոխլրաց -նելով: Արդյունքում մեզ թողել ենժառանգություն, որ հարուստ է ևպարտա վորեց նող: Հարուստ է

այնքան, որ երբեմն դժվարանումենք յու րաց նել, հարուստ է այն -քան, որ Մատենադարանը նեղ էդառ նում, և պարտավորեցնող էայն քան, որ երբեմն թվում է, թե այդպատասխանատվության բեռըկրելը վեր է մեր ուժերից:

Բայց 1991 թվականի սեպ -տեմբերի 21-ին Հայաստանի ժո -ղովուրդն ի լուր աշխարհի բարձ -րաձայնեց այն, ինչը եր բեմն ստիպ -ված էր ասել մտքում կամ շշուկով:Բարձրաձայն ասաց` այո՛, ես տերեմ իմ ժառան գու թյանը, իմ ինքնու -թյանը, իմ դրոշին ու պետակա -նությանը, ես տեր եմ պատմականպա տաս խանատվությանը: Եսպատ -

Նախագահ ՍերժՍարգսյանի

շնորհավորականխոսքը Անկախության

տոնի առթիվ

dignaoq eu barynaoq#

Sireli paregamner

ÆÝãå»ë ³ñ¹»Ý ³ë³óÇ, ³ñ¹»Ý ÑÇÝ· ³ÙÇë¿ èáõÙÇÝdzÛáõÙ »Ù ·ïÝíáõÙ »õ ϳñ·Ç ѳٳӳÛÝ,ÇÝÓ ÁݹáõÝ»É »Ý èáõÙÇÝdzÛÇ µ³ñÓñ ջϳ í³ñ -Ý»ñÁ, áñáÝó Ñ»ï Ù»Ýù Ùïù»ñ »Ýù ÷á˳ݳϻÉѳÛ-éáõÙÇÝ³Ï³Ý ûñ³Ï³ñ·Ç ϳñ»õáñ ѳñó»ñÇßáõñç: ²Ûë ϳñ× Å³Ù³Ý³ÏáõÙ »ë Ñݳñ³ íá ñáõ -ÃÛáõÝ »Ù áõÝ»ó»É ³Ûó»É»Éáõ ݳ»õ èáõÙÇÝdzÛÇ ÙÇß³ñù ßñç³ÝÝ»ñ »õ ù³Õ³ùÝ»ñ, ѳݹÇå»É »Ùßñç³Ý³ÛÇÝ »õ ù³Õ³ù³ÛÇÝ Õ»Ï³í³ñÝ»ñÇ Ñ»ï,áñáÝóÇó ÙÇ ù³ÝÇëÇÝ ³Ûëï»Õ áÕçáõÝáõÙ »Ù:Þ÷í»É »õ ½ñáõó»É »Ù Ùï³íáñ³Ï³ÝÝ»ñÇ, Ñ³Ù³É -ë³ñ³Ý³Ï³ÝÝ»ñÇ, å³ñ½ Ù³ñ¹Ï³Ýó Ñ»ï: ²Û¹³Ûó»ÉáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï »ë ³Ï³Ý³ï»ë »Õ³Ëáñ ѳٳÏñ³ÝùÇ »õ ѳñ·³ÝùÇ, áñ ¹³ñ» ñáí·áÛáõÃÛáõÝ áõÝÇ éáõÙÇÝ ÅáÕáíñ¹Ç Ùáï Ñ³Ý ¹»åѳۻñÇ »õ г۳ëï³ÝÇ: Êáëïáí³ÝáõÙ »Ù, áñ ¹³Ñ³×»ÉÇ ½·³óáõÙ ¿ »õ ÇÝÓ á·»õáñáõÙ áõå³ñï³íáñ»óÝáõÙ ¿ ³Ù»Ý³ÛÝ å³ï³ë˳ݳï -

8 9/2010

րաստ եմ համախմբվել գաղա -փարի շուրջ, ես պատրաստ եմմիջոցներ կենտրոնացնել հա նունսուրբ նպատակի, ես պատ րաստ եմկռվել ու բանակցել, կառուցել ուարարել, և վեր ջա պես` ես պատ -րաստ եմ ընդլայ նել Մատենա դա -րանը:

Հանրաքվեն մեծ հաշվովխոստում էր, որ մենք տվեցինքինքներս մեզ և մանավանդ` մերժառանգներին: Անցած տարի ներըցույց տվեցին, որ մենք իբրև ազգկատարել ու կատա րում ենք մերխոստումը: Իհարկե այս ընթացքումեղել են և՛ թերա ցումներ, և՛ նույնիսկկոպիտ սխալներ, բայց չի եղել ճա -կա տագրական սխալ, որը մեզկշե ղեր մեր ուղեգծից կամ կվտան -գեր մեր երկրի ազատությունն ուանվտանգությունը:

Անկախության յուրա քանչ -յուր տարին, պատմական հե ռանը - կարի առումով, եղել է ար դյու նա -վետ, արձանագրել է ձեռքբերում -ներ ու նվաճումներ: Մենք արդենկուտակել ենք թե՛ դրական, թե՛բացասական բա վարար փորձ:Մենք հասու նա ցել ենք թե՛ որպեսպետական կառույց, թե՛ որպեսպետական գիտակցություն ունեցողքաղա քացիներ, որոնց գործողու -թյուն ների հիմքում կան հույզեր,բայց և սառը հաշվարկ ու իրատե -

սական մոտեցումներ:Անկախ Հայաստանն անցել է

երեք խոշոր տնտեսական ճգնա -ժա մերի միջով: Թեև թե րու թյուն -ներով ու սխալներով, բայց հաղ -թա հարել ենք այդ փորձու թյուն -ները: Հաղթա հա րել ենք` դասերքաղելով: Այսօր էլ կրկին դուրսենք եկել վե րելքի ճանապարհ ևայսօր էլ խնդիր ունենք կայունհիմքերի վրա դնելու տնտեսականաճը` նախապես հասկանալով հա - մաշխարհային տնտեսական մո -դելում ճգնաժամի բերած սրբագ -րումները:

Այո՛, մենք շարունակում ենքզարգանալ անօրինական շրջա -փակման պայմաններում: Մենք ոչոքի թշնամի չենք հա մարում, բայցունենք հարևան ներ, որոնց թե՛խոսքը, թե՛ գործը ակնհայտ թշնա -մական բնույթ ունեն: Սա ցավալիէ, բայց փաստ է: Մենք ստիպվածենք մեր քայլերը կատարել` ելնե -լով առկա իրողություններից: Զի -նադադարի հաճախակիացածխախ տումները, բացահայտ սադ րիչև ահաբեկչական գործողու թյուն -ները շփման գծում, իհար կե՛, հա -մարժեք պատաս խան են ստա -նում` բազմապատկելով մեր զգոնու -թյունը: Մենք գնում ենք դժվար,բայց միակ ճիշտ ճանապարհով,որն Արցախի անկախության և

տևական խա ղաղության ճանա -պարհն է: Այդ ճանապարհին մենքհիշեցնում ենք. մեզ մի՛ փորձեքվախեցնել, մենք վախեցող տե -սակից չենք, մի՛ հոխորտացեք ուինքներդ ձեզ հիմար դրության մեջմի՛ դրեք, մեզ չի՛ կարելի պար -տադ րել, մենք հնազանդ տեսակիցչենք, բայց պատրաստ ենք խոսել ուարդար որոշումների շուրջ ձեռքսեղմել:

Սիրելի՛ հայրենակիցներ,Կրկին շնորհավորում եմ բո -

լորիս այս փառապանծ տոնի առթիվ:Հայոց պետությունը իրա կա -

նացրել և իրականացնում է իրառաքելությունը: Մեր հույսը մենքենք: Ասվածը չի նշա նա կում, թեմենք չունենք բարե կամ ներ, դաշնա -կիցներ ու գործըն կերներ: Ասվածընշանակում է, որ մենք կանք և մերհավա քական ջանքով, մեր ժո -ղովրդի մտքի, բազկի ու հավատիուժով մոտեցնելու ենք հայությաննոր աստեղային ժամը: Դա անելուենք այնպես, ինչպես ազատա -մարտի օրերին իրենց կյանքի գնովհաղթանակը մոտեցրին հերոսհայորդիները:

Փա՛ռք անմահների հիշա -տակին:

Կեցցե՛ Հայաստանի Հան -րապետությունը:

íáõ ÃÛ³Ùµ Çñ³Ï³Ý³óÝ»É ÇÙ ³é³ -ù»ÉáõÃÛáõÝÁ:

ºë »Õ³ λéɳÛáõÙ, îáõÙµñÁ -í»ÝáõÙ, üáÏß³ÝáõÙ, Ú³ßáõÙ, êáõ -ã³í³ÛáõÙ, ³Ù»Ý ûñ ßñçáõÙ »Ù´áõ˳ñ»ëïáõÙ, å³ïñ³ëïíáõÙ³Ûó»É»É ß³ï áõ ß³ï ³ÛÉ ù³Õ³ù -Ý»ñ. λéÉ³Ý áõ îáõÙµñÁí»ÝÁ ų -ٳݳÏÇÝ Ñ³Û»ñÝ »Ý ÑÇÙÝ»É,ÙÛáõëÝ»ñáõÙ ³í»ÉÇ í³Õ, ·ñ»Ã» 6-7ѳñÛáõñ ï³ñÇ ³é³ç ѳëï³ ï -í»É áõ ÃáÕ»É »Ý Ùß³ÏáõóÛÇÝѳñáõëï ųé³Ý·áõÃÛáõÝ: ̧ ³ñ»ñÇÁÝóóùáõ٠ѳۻñÁ ÙdzÓáõÉí»É»Ý éáõÙÇÝ ÅáÕáíñ¹Ç Ñ»ï, Ýñ³Ñ»ï ÙdzëÇÝ å³Ûù³ñ»É ³Ûë Ñ³Û -ñ»ÝÇùÇ ³½³ïáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ,ÙdzëÇÝ Ï»ñï»É ³Ûë ·»Õ»óÇÏ »ñ -ÏÇñÁ: ²ÝÑݳñ ¿ ³é³Ýó Ñáõ½ -ÙáõÝùÇ Ý³Û»É µ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý »õ»Õµ³ÛñáõÃÛ³Ý ³Ûë íϳÛáõ ÃÛáõÝ -

Ý»ñÇÝ: º½ñ³Ï³óáõÃÛáõÝÁ, áñ »ë³ÝáõÙ »Ù ëñ³ÝÇó, Ñ»ï»õÛ³ÉÝ ¿.Ý»ñϳ ë»ñáõݹݻñÇ, ѳïϳå»ëÙ»ñ` ¹Çí³Ý³·»ïÝ»ñÇë, »õ å» ï³ -ϳÝ-ù³Õ³ù³Ï³Ý ·áñÍÇãÝ»ñÇå³ñïùÝ ¿ ÷³Û÷³Û»É »õ Ñá· ï³Ý»É³Û¹ ³Ý·ÇÝ ·³ÝÓÇ Ýϳïٳٵ, áñÙ»Ï ûñáõÙ Ñݳñ³íáñ ã¿ ëï»ÕÍ»É,»õ ³ÛÝ ÷á˳Ýó»É ѳçáñ¹ ë» -ñáõݹݻñÇÝ ³Ý˳óñ:

γñÍáõÙ »Ù, ³Ûë å³ï -·³ÙÁ É³í³·áõÛÝë ë»ñï»É »õ ³Ûë³é³ù»ÉáõÃÛáõÝÁ É³í³·áõÛÝë Çñ³ -ϳݳóÝáõÙ ¿ Ù»ñ ÷³é³íáñݳËÝÇÝ»ñÇ, Ù»ñ ѳÛñ»ñÇ ³ñ ų -ݳíáñ ųé³Ý·Ý»ñÁ` éáõÙÇ Ý³ -Ñ³Û ÷áùñ³Ù³ëÝáõÃÛáõÝÁ, áñÁϻݹ³ÝÇ Ï³Ùáõñç ¿ èáõÙÇÝdzÛÇ»õ г۳ëï³ÝÇ ÙÇç»õ, ÇëϳϳÝÙ³ñÙݳóáõÙÁ ѳÛ-éáõÙÇݳϳݵ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý »õ ÷áË Ñ³ë -

ϳóáõÃÛ³Ý: ²Ñ³ û ÇÝãáõ ³ÛëûñÝñ³Ýù Ï³Ý·Ý³Í »Ý ÇÙ ÏáÕùÇÝ:ºõ »ë ÇÙ ÏáÕùÇÝ ½·áõÙ »Ù Ù»ñÁݹѳÝáõñ ݳËÝÇÝ»ñÇ ßáõÝãÁ,Ýñ³Ýó ßáõÝãÁ, áñáÝù ³åñ»Éáíѳ½³ñ³íáñ ÏÇÉáÙ»ïñ»ñáí г -Û³ëï³ÝÇó Ñ»éáõ, í³é »Ý å³Ñ»ÉÑ³Û á·ÇÝ, »ñ³½»É »Ý г۳ë ï³ -ÝÇ ³ÝϳËáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ, ³Ûëûñ -í³ Ð³Û³ëï³ÝÇ Ù³ëÇÝ:

àõëïÇ ³Ûëûñ, г۳ëï³ÝDz½·³ÛÇÝ ïáÝÇÝ ÝíÇñí³Í ³Ûë»ñ»ÏáÝ, ËáñÑñ¹³Ý߳ϳÝáñ»ÝÝíÇñíáõÙ ¿ ݳ»õ Ýñ³Ýó áõ Ýñ³Ýóųé³Ý·Ý»ñÇÝ:

Haoasdani Hanrabedyutoan

xesban Hamled casbaroani

elyuot; anga,yutoan _rva a/tiv

21 Sebdemper 2(1(t^

99/2010

publica Þie bilingvà a uniunii armenilor din românia

se

pt

em

br

ie

20

10

Dragi compatrioţi,

Istoria poporului nostru este o isto -rie a luptei pentru libertate. Această luptăa continuat secole şi milenii, cu succeseschimbătoare, s-a întărit sau a slăbit, darnu a încetat niciodată. Casele noastreregale sau nobiliare, avînd în spate spriji -nul întregii naţiuni, şi-au transmis unaalteia drapelul identităţii, spiritului şistatalităţii armene. Și au făcut acest lucrunu aşteptîndu-şi clipa astrală, ci clăndidu-şi acea clipă: au reunit naţiunea în jurulideii, au adunat mijloace pentru atingereaţelului sfînt, au luptat şi au negociat, auconstruit şi au creat, au patronat arta şiştiinţa. Toate acestea s-au petrecut înacelaşi timp, completîndu-se. Ca urmare,ne-au transmis un patrimoniu bogat, cene îndatorează. Atît de bogat, încît uneorine este greu să îl asimilăm, atît de bogat,încît Matenadaranul devine neîncăpător,ne îndatorează într-atîta, încît uneori parecă purtarea poverii acestei răspunderi estepeste puterile noastre.

Dar, la 21 septembrie 1991, poporulArmeniei i-a vestit lumii ceea ce uneoriera forţat să spună în şoaptă sau în gînd.A spus cu tărie DA, eu sînt stăpînulmoştenirii mele, al identităţii, drapeluluişi statalităţii mele, eu port o răspundereistorică. Sîmt gata să mă reunesc în jurulideii, sînt gata să adun mijloace înnumele ţelului sfînt, sînt gata să lupt şi să

negociez, să construiesc şi să creez, sîntgata să extind Matenadaranul.

Referendumul era, în mare măsură,o promisiune pe care ne-am făcut-o nouăînşine şi, mai ales, urmaşilor noştri. Aniice au trecut au arătat că noi, ca naţiune,ne-am împlinit şi ne împlinim promisiu -nea. Desigur, în acest răstimp au fost şieşecuri, chiar erori frapante, dar nu a fosto greşeală fatală care să ne fi abătut de laparcursul nostru sau să fi primejduitlibertatea şi securitatea ţării noastre.

Din perspectiva istoriei, fiecare ande independenţă a fost fructuos şi ne-aadus reuşite. Am acumulat destulă expe -rien ţă, atît pozitivă, cît şi negativă. Ne-ammaturizat atît ca structură a statului, cît şica cetăţeni avînd conştiinţă statală, în alecăror acţiuni se regăsesc atît sentimen -tele, cît şi calculul rece şi abordarearealistă.

Armenia independentă a trecut printrei crize economice majore. Chiar dacăam făcut greşeli, am depăşit aceste încer -cări. Le-am depăşit învăţînd. Astăzi, dinnou, sîntem pe un drum ascendent şi avemiarăşi problema punerii creşterii econo -mice pe baze solide, înţelegînd în prea -labil corecţiile aduse de criză în modeluleconomic mondial.

Da, continuăm să ne dezvoltăm încondiţiile unei blocade ilegale. Noi nuconsiderăm pe nimeni ca fiindu-ne duş -man, dar avem vecini ale căror vorbă şi

faptă au un vădit caracter ostil. Este re -gretabil, dar este o realitate. Sîntem ne -voiţi să acţionăm ţinînd cont de realităţi.Violările tot mai frecvente ale încetăriifocului şi acţiunile vădit provocatoare pelinia frontului primesc, desigur, replicanoastră şi ne ascut vigilenţa. Înaintăm peun drum dificil, dar singurul corect, acelaal independenţei Arţahului şi păcii dura -bile. Pe acest drum, reamintim: nu încer -caţi să ne speriaţi, noi nu sîntem din soiulfricos, nu vă purtaţi trufaş şi nu vă puneţiîntr-o situaţie penibilă, nouă nu ne puteţiimpune, noi nu sîntem din soiul supus,dar sîntem gata să stăm de vorbă şi săstrîngem mîna în jurul hotărîrilor juste.

Dragi compatrioţi,Statul armean şi-a îndeplinit şi îşi

îndeplineşte misiunea. Speranţa noastrăsîntem noi înşine. Aceasta nu înseamnăcă nu avem prieteni, aliaţi şi parteneri.Aceasta înseamnă că existăm şi, prinefort colectiv, prin forţa minţii, braţuluişi credinţei poporului nostru vom aducemai aproape noua clipă astrală a arme -nilor. O vom face tot aşa cum, în zileleluptei pentru libertate, cu preţul vieţii lor,eroii au adus victoria mai aproape.

Glorie memoriei celor nemuritori!

Trăiască Republica Armenia!

Discursulpreşedintelui Serj Sarksian cu ocazia Zilei Naţionale

10 9/2010

Marţi, 21 septembrie armenii dinîntreaga Diaspora, precum şi cei dinPatria-mamă au sărbătorit 19 ani de laproclamarea independenţei celei de atreia Republici Armene. Cu aceastăocazie în întreaga lume, ca şi la Erevanau avut loc diverse festivităţi de maimică sau mai mare amploare.

Şi la Bucureşti în foaierul OpereiNaţionale Ambasada RepubliciiArmenia în România a organizat si afost gazda acestui importanteveniment. E.S. Domnul HamletGasparian, Ambasador Extraordinar siPlenipotenţiar al Republicii Armeniaîn România a primit numeroşi oaspeţiveniţi printre care, membri ai CorpuluiDiplomatic acreditaţi în România,personalităţi culturale, precum pianistaIlinca Dumitrecu, baritonul DanIordăchescu şi mezzo-soprana MarianaNicolesco, politicieni şi membri aicomunităţii armene din întreaga ţară.

A fost prezentat şi un micro-recital susţinut de trio-ul “AnnaMayilian” invitate special dinArmenia, ce a cuprins prelucrări dincreaţia marelui compozitor Komitas,precum şi cîntece medievale şireligioase armeneşti. De asemenea afost prezentată o expoziţie defotografii realizate de către AndreeaTănase ce a suprins în obiectivlăcaşuri de cult armeneşti dinRomânia.

Numeroşii oaspeţi prezenţi, dar şigazda, Ambasada Republicii Armeniaîn România s-au simţit excelent ,atmosfera fiind relaxantă în această ziimportantă de sărbătoare.

La Mulţi Ani, Armenia, La Mulţi Ani, Patrie Mamă!

21 septembrieZIUA NAŢIONALĂ A REPUBLICII ARMENIA

119/2010

În perioada 31 august- 7 septembrie a avut loc laSinaia seminarul Dialog Interetnic în cadrulproiectului „Implicare, Învăţare, Inovare-Frontie -

rele Cunoaşterii”. Seminarul a fost organizat de Auto -ritatea Naţională pentru Sport şi Tineret, parteneri fiindDepartamentul pentru Relaţii Interetnice şi ConsiliulNaţional pentru Combaterea Discriminării.

Au participat cca 40 de tineri aparţinînd etniilordin România din partea armenilor fiind prezenţi studen -ţii Dicran Maganian şi Mcrtici Baghdasarian. Gazdă afost Hotelul Mara din Sinaia care a oferit toate condiţii -le participanţilor.

Seminarul a cuprins prezentarea culturii fiecăreiminorităţi, dezbateri pe teme interculturale, workshopuriprecum şi activităţi de timp liber (programe de socia -lizare, interculturale, interactive, seri multiculturale )

Tinerii noştri au prezentat date despre istoria şicultura comunităţii armene din România, cîteva clipuride prezentare a Armeniei şi i-au învăţat pe ceilalţi tineriun dans armenesc. A fost, fără laudă, una dintre celemai apreciate momente din cadrul prezentărilor ce auavut loc iar atmosfera deosebită iar buna dispoziţie laea acasă.

În concluzie, dacă e să-l cităm pe Mcrtici „a fostcea mai tare săptămînă din viaţa mea…”

Sperăm în organizarea altor acţiuni de acest genpentru că tinerii indiferent de etnie trebuie să secunoască.

Dialog

Intercultural

la

Sinaia

12 9/2010

139/2010

14 9/2010

Conferinţa “Diaspora în cercetarea ştiinţifică şi învăţămîntul superior din România” Bucureşti,

21-24 septembrie 2010Sub înaltul patronaj al Preşedintelui

României, Domnul Traian Bă-sescu, Mi -nisterul Educaţiei, Cercetării, Tineretuluişi Sportului în colaborare cu AutoritateaNaţională pentru Cercetare Ştiinţifică,Academia Română, Consiliul Naţional alCercetării Ştiinţifice din ÎnvăţămîntulSuperior, Unitatea Executivă pentru Fi -nanţarea Învăţămîntului Superior şi aCercetării Ştiinţifice Universitare precum

şi alte agenţii de finanţare a cercetării aorganizat la Bucureşti, în perioada 21-24septembrie cea de-a doua ediţie a con fe -rinţei “Diaspora în Cercetarea Ştiinţi ficăşi Învăţămîntul Superior din România”

Evenimentul a fost proiectat să sedesfăşoare pe o durată de trei zile, dincare primele două au fost dedicate Work -shop-urilor Exploratorii. Acestea au fostorganizate pe domenii de competenţă şiîn zone de deschidere în care există po -tenţial şi expertiză românească, precumchimia, fizica, matematica, ingineria, ştiin -ţele socio-umane şi economice, biologia,ştiinţa mediului, medicina, biotehnologii,arta şi arhitectura.

În cadrul conferinţei au fost prezenţişi dr. Zadig Muradian (v. foto stînga), dela Observatorul astronomic din Paris-Meudon, care a participat la workshop-ulcu tema “Astronomia românească încontextul mondial actual” şi prof. dr. Gri -gore Burdea (v. foto dreapta) de la Uni -versitatea Rutgers din SUA care a fostprezent la workshop-ul cu tema “Robo -terapie, Tehnologii Virtuale şi Informa ti -ce: Implicaţii şi Aplicaţii în ŞtiinţeleCognitive Clinice”.

În plus prof.dr. Grigore Burdea a fostprezent, în data de 22 septembrie la Li -

bră ria Cărtureşti, la o întîlnire împreunăcu alte personalităţi din lumea ştiinţificăromânească şi internaţională inclusivMinistrul Educaţiei, Cercetării, Tinere tu -lui şi Sportului, dl. Daniel Funeriu. Dez -ba terea a fost transmisă în direct de RadioRomânia Cultural, realizatorul acesteiexcelente dezbateri fiind Corina Negrea.

Campionul Mihai Drăghici nu se dezminte

La cea de-a XX-a ediţie, jubi -liară, a Campionatelor Balcanice aleveteranilor ce au avut loc în loca -litatea Larissa din Grecia (în zilelede 18 şi 19 septembrie) reprezentan -tul armenilor din România, MihaiDrăghici a obţinut, la categoria peste80 de ani două medalii de aur. Laproba de 5000m marş şi la proba de400m . La prima probă au concurat

11 veterani iar la a doua 6 veterani. Performanţa este remarcabilă dacăavem în vedere că probele s-au desfăşurat la o căldură de 38 grade.Delegaţia României a numărat 67 de concurenţi dar, trebuie subliniatcă, la categoria peste 80 de ani, conaţionalul nostru a fost singurul dinlotul românesc.La balcaniadă au participat 860 de concurenţi din 12state şi este cea mai importantă competiţie din acest an la care MihaiDrăghici a participat şi nu ne-a dezamăgit. Două curse două medalii deaur!

159/2010

manga-badanegan

Marx yu gin m; g†;llan#

ergyuqn al .ad \yuol$ An asyr

g†;s= gyv; `yur; dar# as* anyr$

Oama™aonyutean [en car$ Ver`;#

baoman g; xnen# yv a/a`in;

,@si* an gyv; dani `yur;$

Gin; g†ertao xra]iin dyun;#

marx; g; mnao dyun; minag$

Ancam m; an\an@t marx

m; g; mdn= dyun# pareu gyu dao$

As ™aon [i haner$

G†;s=^ Œ Hiuanx e%s$

{i ,@sir$

ΠA[qerx [e%n denser$

Π{i ,ysir$

In[ g†;n=# [;n=r ™aon [i

haner$

Aos# yr g; desn=# ad an -

\an@t marx; g; jykv= dyunin

eka\-[eka\;# g; le]n= barg;#

g; .alag= xyurs g†ellao$ Qi[ m;

edq gin; dyun g; mdn=# g; desn=#

dyun; pan m; [gao# amen in[

srpyua\# daryua\ =$

Zarma]a\ g†;s=^ Œ Ao

dkao# as mer dyunin eka\-[e -

ka\; y%v darau$

Marx; aon gykm=n ver g;

t/i yura,a]a\# g†;s=^

ΠXyun a/a`in; ,@se]ar#

gyv; dyun b=dq = danis `yur;$

Akqad marx m; g; desn= pylyr ciuka]iner;

nyu=rneryv g†ertan danyuderin qyv$ As akqad

marx; gny@`; g†;s=^ - A‰o marx# xyun al pan m;

badrasd=# ver]nem ertam akaoin desyutean$

Gin; g†;s=^ Œ Bzdig gykyv m; yuninq# per

anyv sergeuil jykvem# dar$

Œ Y[# ao gin#- g†;s= marx;#- sergeuil yune]yk

.ad gao# tyuz jykv=# danim$

Gin; g†ertao g†;ndr= tyuzer;# gykyv; g;

le]n=# gyu dao marxyun .alag;# g; krg= danyu -

derin qyv$ As akqad marx; g†ertao danyuderin

dyun# gykyvyv tyuz; g; xn= danyuderin a/`eu$

Danyuder; g†;s=^ Œ Ad i%n[ =$

Œ Tyuz =# danyuder; yk` ;llao#- g†;s=

akqad;#- nyu=r

pera\ em$

Danyuder;

gykyvin peran;

g; panao# g; des -

n=* hasa\ tyuz$

G; zaoranao ak -

qadin vrao# g;

gan[= \a /a ne -

r;# g; hramao=#

yr akqadin

clyu ,; sawren

yu tyuz; m=gig-

m=gig cl,yun zar -

nen$ |a/aner; aoxb=s al g†;nen$

Erp gykyv; g; barbyui* akqad; g†ell=#

clyu,; g; srp=# g†;s=^ ŒWa„/q qez# Asdyua\$

|a/aner=n m=g; g†;s=^ Œ In[y%u wa/q gyu

das Asdyu\yo$

Akqad; g†;s=^ Œ Wa/q gyu dam# yryvhedeu

wyr™anq= azada\ em# lau yr es gn@`s ,@sqin

agan` [ga,e]i# an g†;s=r sergeuil dar# g;

,yrhim## et= tyuzi wy,aren# sergeuil pera\

;llaoi* im hal;s i%n[ g†;llar^^^

Hao jykyvrxagan

heqieatner

16 9/2010

System of a Down /yg

eraj.dyutoan ,yumpi 12 darva

cyr\yuneyutoan ;nta]qin

‚1994-2((6ƒ# Serj Tangoan;

sdan'ne] ;mpysdi xer;#

;mpysd* yr; pa]eipa] g,ysi

jamanagagi] hasaragyutoan

teryutoyunneryu masin^ na, &

a/a` baderazmneryu

san'azer\yum; hanyun aosbes

gy[va\ Šazadyutoan‹# hedy

harsdyutoyun gyudagelyu

s&e/yun cakawar;#

anhadaganyutoan qaoqaoyum;#

gryni akedaper

mi`amdyutoyun;

qakaqaganyutoan asbarez#

sba/ykaba.dyutoyun; & aoln$

Serj Tangoani yrbes

menerci[ hanxes cal; ‚Elect theDead,2((7t^ƒ haoazci

anxamneren gazmva\ /yg

,yumpi ‚Serj Tangoan# Daryn

Malaqoan# >avy _da0oan#

)yn Dylmaoanƒ yukkva\yutoan

.aryunagyutoyunn =r# sagaon

aveli nyurp

erancavyryumneryv^

qnnaxadyutoyun; aveli nyurp

gxa/na# wy,an]va\ yuker';

nyuonqan hsdag =# pao] aveli

hecnagan & anyukkagi gerbyv

Serj tangoan^

ŠarveSd:

{bedQ =

SaHmanner

YUnena‹

179/2010

agnargyk# in[; System of aDown ,yumpi @ryq [=r xrs&yrver

yrbes myde]yum$ Serj Tangoani

garieraoi aos wyulin

wyrá'a/agan \racir; ghasni

gedi m;# yur /yg; ghanxibe

xasagan eraj.dyutoan;# anyr

hamacyr\ag]yutoyun; AucklandPhilharmonic Orchestra-in hed

iragan ha`ykyutoamp

bsagvelyv$

Sibiyu qakaqi Artmania5-rx wa/adynin ‚13-15

_cysdys 2(1(ƒ# Serj Tangoan;

genxani erce]ykyutoamp

hanxes egav ‚liveƒ Me\

Hrabarag; gancne]va\ pemin

vra# yur gadare] in[bes

arxen h/[agavyr ercer ir

a/a`in alpymen ‚Feed Us, TheCharade, Sky is Over, EmptyWalls & aolnƒ# aonbes al

Imperfect Harmonies vernacir;

gryk ir ver`in alpymen nyr

sdek\acyr\yutoyunner$ Serj

Tangoani eraj.dyutoyun;

arvesdi & hasaragagan

har]eryu mia'yulman hra.ali

@rinag m;n =^ siry ,ysqeryun

gha`yrxen baderazmneryu gam

]ekasbanyutoyunneryu masin

agnargner;# qani yr Lipanani

me` \nva\ & Mia]oal

Nahancner hasdadva\

azcyutoamp hao Serj

Tangoanin hamar /yg

eraj.dyutoyun; amen desagi

azadyutoyun tyuol dvyk

liagadar arvesdi gvera\vi$

‚™ƒ Qyu eraj.dyutoan me`

a/ga = hasaragagan

pavaganin hsdag yuker'*

,ysqeryu mi`y]yv$ Qyu

gar\iqyvx# arxoy%q

eraj.dyutoyun; grna xrxel

hasaragagan

anarxaryutoyunneryu yukkyum;$

Ggar\em# te marxig

grnan yukkel hasaragagan

anarxaryutoyunner;$ Sagaon

eraj.dyutoan ir zyryutoamp

yuni marxy] ner.n[elyu yuj# grna

marxy] xrxel ;nel aon in[ yr

harg = anarxaryutoyunner;

vera]nelyu hamar$ Ad deki

gyunena# qani yr

eraj.dyutoyun; gazxe mer

sirderyun & zca]yumneryun

vra$ Isg mer zca]yumner;

gbaomanavyren mer

mda\elagerb; & ad

ghance]ne iragan

wywy,yutoyunneryu$

‚™ƒ Yrqa%n gar&yr = qyu

haogagan \acyumx

hasaragagan

na,a'e/nyutoyunneryux hamar$

Arxoy%q adyv baomanavyrva\

en a/a`in a.,arhamardi

aden deki yune]a\ haoeryu

]ekasbanyutroyun;

ba.dynabes 0an[nal dalyu

yukkva\ qyu `anqe%rx$

Mez# oyuraqan[yuris vra

gazxe mer =tnigagan

m.agyuot; & hi.ykyutoyun;$

_rinag* xyuq /yumen lracrykner

eq & ad gazxe 'er

cyr\yuneyutoan vra# gareli = y[

yukkagi gerbyv$ Eraj.dyutoan

me` haogagan azxe]yutoyun;

gn.anage melamak'yutoyun#

mekexiagan vaoriveryumner#

sagaon y[ yukkagi# aol

cyr\;nta]aoin gerbyv*

pazmativ aol darreryun hed

,a/nva\$ Temaneryu &

agdivizmi a/yumyv# haogagan

hi.ykyutoyun; me\ azxe]yutoyun

yune]av vras$ Mia]oal

Nahancneryun me`

]ekasbanyutoan j,dman &

[0ana[man gek\avyryutoyun;

zis aveli zcaoyun xar'yu]

a.,arhaqakaqagan gam

dndesagan bad0a/neryv

merjva\ aol

0.mardyutoyunneryu hanxeb$

SiLviYU dYUmitraQe

_bservatyryul Qyultyural

(Observatorul Cultural)

18 9/2010

<a[adyur Apyvoani anvan

dyun-tancaran; verany ry cyu -

tene edq gnergaoana 12 pa -

jinnere pakga]oal nyr ]yu ]ax -

ryutoamp* Qanaqe/# +` mia \in#

Nersisoan xbry]i & Dyrbadi

hamalsarani yusyum na/yutoan

dariner# 1826-1828* /yus-bars -

gagan baderazm# Apyvoan;*

mangavarj# Apyvoan; & evry -

bagan craganyutoyun;^^^ min[*

Šanhaod pa]agaoyutoyun;‹$

Masnavyr hedaqr qryu -

toyun gnergaoa]nen Apyvoani

gykme crva\ xasacirqeryu &

jykyvrxagan ;nter]anyutoan

hamar na,adesva\ ™e/narg -

neryu pn@rinagner;# a.,adyu -

toyun ner# yrynq yrbes yuke]yuo]

\a/aoa\ en jykyvrxagan xbry] -

neryu yusyu]i[neryu badrasdyu -

toan hamar$ Me\ haoi goanqi

yu cyr\yuneyutoan aos & aol

xrvacner gnergaoa]nen cryki

2((-amoagin nvirva\ ]yu]ax -

ryutoan pazmativ va ve -

rac rern yu lyusangarner;#

mydavy ra bes 15(( ]yu]an; -

myuo.$

}yu]axryutoan pa]man

ner ga =in M.agyuoti Na -

,arar Hasmig Bykysoan#

wy,na ,a rar Ar& Sam -

veloan# yr hanxes egav

pa]man ,@sqyv# mda vy -

raganner# arvesda ced -

ner yu xbry]aganner$

<a[adyur Apyvoani

dyun-tancaran; has dad -

va\ = 25 Abril 1938-in &

<yrhrxaoin Ha oasdani

i.,anyutoyunneryu yry .yu -

myv# cryki Qanaqe/i hyre -

nagan dyun; veraga/yu] -

va\ yu vera\va\ = dyun-

tan ca rani$

1939-i Nyoemperin tanca -

ran; ir x/ner; pa]a\ = ao]e -

lyuneryu a/`&$

1978-in ga/yu]va\ tanca -

rani nyr .enq; himnagan nyry -

cyutoan entargva\ = 2((5-in$

Sebdemperin# Haoasdani Az caoin Jykyvi

ŠYsgez@\‹ xahli0in me` bidi gaoana A^

Hanrabedyutoan <yrhrxarani ar ™a nacryu -

toyun ner; amwywyk cirqi .nyrhanxes;$

:sd Haoasdani Azcaoin ar,ivi dn@ren

Amadyuni Virapoani# ar,iv; hradaraga\ =

<yrhrxarani ar™anacryutoyunner; 1 _cysdys

1918-i A^ nisden min[& ver`in* 25 Nyoemper 192(-i

nisd;# isg hradaragyutoan a`ag]a\ = Az -

caoin Jykyv;$

Haoasdani Azcaoin ar,iv; min[& da -

rever` hinc cirqer &s bidi hradarage$ Gna -

,adesvi lyuos ;n\aoel ŠHaoasdan; & <yrhrxatrqa -

gan haraperyutoyunner; xivanacidagan was -

datyukteryu me`‹ cirq;* Asdva\adyur <a -

[adroani hekinagyuteamp# yryun bidi g]vi na&

A^ <adisoani @racir;$

Bidi hradaragvin na& ŠAr&elahao & trqa -

gan xivanacidagan haraperyutoyunner;‹ ,yracroal

cirq;# yr gnera/ne Haoasdani ga/avaryutoan

nisderyu ar™anacryutoyunner;* 1918-192(-i mi`&

& Haoasdani Hanrabedyutoan xivana ci da -

gan badmyutoyun;* anga,yutoan h/[agyumen min[&

<yrhrxaoin i.,anyutoan hasdadman @r;$ Aos

cirqeryu hekinagn = Miqaoel Tyumanoan$

N.enq# yr an]oal dari ar,iv; hrada ra -

ga\ =r Aram Manyugoani \nnxoan 13(-amoagin

nvirva\ hadyr m;# yur megdekva\ en haodni

pylyr wasdatyukter;# cra/yumner;# namag -

nern yu pylyr lyusangarner;# yrynq gab yunin

Aram Manyugoani hed$

ŠMarmara‹

Š < a [ a d y u r A p y v o a n ‹ dyun-tancaran; verapa]ve]av

Ghradaragvi Haoasdani A^ Hanrabedyutoan

<yrhrxarani Adenacryutoyun;

199/2010

Xarer .aryunag haoer;

bedyutoyun [yune]yk jykyvyurx

=in$ Xe/&s giligoan be dyu -

toan angyumen .ad a/a`

badmagan Haoasdani me`

bedyutoyun; dabalva\ =r

ardaqin harva\neryu he de -

van qyv$ Aner&agaoeli hala -

\anqneryu entargva\* @dar

dirabedyutoan dag abryk

jykyvyurxi garcavi0ag; han -

ce]av anyr# yr xareryu ;nta] -

qin haoer; abre]an an.r`eli

jykyvrxacragan aked & qao -

qaoyum# yryu cacatnaged;

ekav 1915 tvagani ]ekas -

banyutoyun;$ Jykyvr xacra -

gan qaoaqaoyumin zyucahe/

haoy] mdaonyutoan me` g,a -

r;s ,ver bardvykaganyutoan

zca]yum;# sewagan 0agada -

cir; yry.elyu anhnarinyutoan

masin hamyzva\yutoyun;$ Hao -

gagan ycii pylyr a/a`axi -

magan midqer; grnaoin arda -

haodvil & xrs&yrvil miaon

ergiren xyurs* Hnxgasdanen

min[& Nederlandner sw/va\

cakyutneryun me`$ Aox midqe -

ryu .arqin =r na& Haoas da ni

anga,yutoan veragancnman

erazanq;# min[ haoer; gsgsein

wyqramasnyutoyun xa/nal se -

wagan ergirin me`$ Anga ,yu -

toan hyuos; nyuonbes gabva\

=r ardaqin mi`amdyutenen#

qrisdynoa a.,arhen# ar&m;d -

oan gam /yusagan arqyuniq -

neren$ Hao xivanaced Israoel

_rin i zyur wyr'e] 'e/q perel

Ar&myudqi a`ag]yutoyun;# sa -

gaon qi[ gmnar ha`yki ?yusas -

dani mi`amdyutoyun; 'e/q

pe relyu$ I ver`y# ?yusasdan

mi`amde]# sagaon haroyur

dari aveli yu.# & y[ te Ha -

oasdani anga,yutoyun; vera -

gancnelyu hamar$ ?yusas -

dan Barsgasdanen ,le]

hao gagan dara\qner# yrdek

haoer; wyqramasnyutoyun

ggazmein & aosbes /yusagan

\avalaba.dyutoan & haoy]

azcaoin .aher; ham;ngnelyv#

/yusagan dirabedyutoan

dag cdnvyk dara\qneryun

vra hao azcapnag[yutoyun;

.ad]av Barsgasdanen &

_smanoan gaosryutenen ega\

verapnagneryu .nyrhiv$

?yusagan dirabedyutoan

.nyrhiv verahaogagana]a\

badmagan Haoasdani aox

bada/igin vra vera\nve]av

anGa<YUtoYUn: ev

HaoY} inQnYUtoYUn:

20 9/2010

haogagan bedaganyutoyun;*

ereq hanrabedyutoyunneryu

'&yv$ In[ yr '&yv /yusagan

=gsbansiaoi & ]ekasba nyu -

toan hed&anqner; [ezyqa -

]yu]in irar$ 1918 tvaganin

haoer; iren] yujer; aonqan

tyuol gzcaoin# yr qi[er; ger&a -

gaoein# te grnan abril hao -

gagan anga, bedyutoan m;

me`$ Sarxarabadi herysa -

gan haktanagen ‚a/an] yryu

Haoasdan; qardesen isba/

gveranarƒ & anxrgyvgasoan

xa.nyutoan lyu\aryumen edq#

Er&ani .yur` ,]gva\ wyqrig

Haoasdan; minag mna] &

sdibva\ ekav ir hertin

anga, bedyutoyun h/[agvil$

Sagaon a/an] clyu,i ergir

m;n =r# haogagan =lidaoi me\

mas; gcdnver Tiflis & [=r

havadar nyr hanrabe dyu -

toan gesnyunagyutoan & erga -

rage]yutoan me`$ Hamyzva -

\yutoan bagas; & bardvy -

kaganyutoan zca]yum; xa r -

' a\ =in haogagan ycii pnyu -

tacir;# hin gam min`naxar -

oan Haoasdani wa/qi hed

aol&s gab [yune]yk# ;ng0va\

& inqnyutoan angyum abra\

jykyvyurxi m; mdaonyutoan

=yutoyun;$

Aonyuamenaoniv# anga,

ha`yrxa\ akeden yu sar sa -

wen# a/a`in hanrabe dyu -

toan dara\qaoin gyryusd ne -

ren & byl.&igoan lyu\i hasda -

dyumen anga,# haoer; bad -

ma gan me\ nva0yum 'e/q

perin # aon =* Sarxarabadi

haktanag;# Haoasdani 0a -

gadacri aon asdekaoin

ba h;# erp haoer; irenq iren]

wrge]in ver`nagan gyr\anyu -

men a/an] ardaqin @cnyutoan$

Sarxarabadi herysagan

hak tanagi .nyrhiv =# yr hao -

219/2010

gagan bedaganyutoan vera -

hasdadyum; hnaravyr ekav*

wy,agerbyutoan ir ereq wyu -

leryv^ a/a`in anga, hanra -

bedyutoyun;# ,yrhrxaoin han -

rabedyutoyun; & aos@rva

Haoasdani* erryrx yu anga,

hanrabedyutoyun;$

Sebdemper 21-; Haoas -

da ni azcaoin dynn =# hed -

,yrhrxaoin Anga,yutoan _r;$

Sagaon aox anga,yutoyun;

meg @rva ;nta]qin 'e/q [per -

ve]av$ Aox anga,yutoan him -

naqar; xrve]av sgsoal Sar -

xarabaden# aon bah;# yr

gn.anavyre ,zva\qi m; sgiz -

p; haoy] mdaonyutoan me`$

Haroyuravyr dariner hala -

\anqneryu & gydyra\neryu en -

targva\ jykyvyurx; i vi0agi

=r cyr\elyu aonbisi s,ranq -

ner# zyr ir yujeren ver ggar -

\er$ Bardvykaganyutoan zca -

]yum; gsgser gama]-gama]

veranal# isg byl.&izm; &

,yrhrxaona]yum; ‚i he0yugs

xasagarcaoin baoqari anyu -

nen cyr\a\ y0irneryuƒ [,]a -

ne]in aox mdavyr cyr\;n ta -

];$ Ir pylyr teryutoyunneryv

hanxer'# ,yrhrxaoin Haoas -

dan; qardesi vra dek m;

zpake]nyk haoy] ergirn =r#

aon vaorn =r# yur haoer;

danderern =in & yur grnaoin

abaqinel iren] verqer;# ne -

ra/oal jykyvrxacragan a/yu -

myv# & grnaoin aveli yujek yu

lseli xar'nel iren] bahan -

`adiragan 'aon; a.,arhin

a/`&$

Nyuonisg ete haoeryu ab -

ra\ akedner; aon dbavyryu -

toyun; sdek\e]in# te aos@r

Haoasdan; tyuol gcdnvi any -

ry. abacaoi m; a/`&# Ha -

oas dani erryrx hanrabe dyu -

toyun; himnaganyren gdar -

peri na,yrx hanrabedyu toyun -

neren & gn.anavyre azcaoin

mdaonyutoan liagadar wy,a -

gerbyutoyun;^ 1991-i anga ,yu -

toyun; aol&s 0agadacri qma -

ha0yuoqi arxoyunq; [=r# aol&

havaqagan s,ranqneryu

bdyukn =r# aon 'cdyum; & era -

zanqn =r# yryun iragana] -

man hamar haoer; ximagaoe -

]in Mysgvaoin* Le/naoin Ka -

rapaki xem san'azer\va\

,yrhrxa-adrbe0anagan

na,ahar'agman ,yrabad -

geri vra$ Anga,a]yumin zyu -

cahe/# Ar]a,i azadac ra -

gan baoqari ha`ykyutoyun;

havaqagan mdaonyutenen ]re]

bardvykaganyutoan zca -

]yum; & haoer; 0a.age]in

haktanagi ham;$ Haoer;

gmnaoin gydyra\ner desa\

jykyvyurx# sagaon aol&s bard -

va\ jykyvyurx [=in$ }ekas -

banyutoyunn aol&s [=r xidver

yrbes azcaoin tyulyutoan#

aol yrbes badmagan hana -

camanqneryu hed&anq$ Ha -

oe r; gmnan @smanoan ga/a -

varyutoan ]ekasbanagan

\racri zyher;# sagaon gxa/ -

nan zyrek# anveher# [;ng0vyk

jykyvyurx$ Isg mdaonyutoan &

havaqagan cidag ]yu toan

aos wy,agerbyu toyun; yuni

iragan himq & arxara]yum#

aon =* ar]a,oan herysa mar -

di haktanag;$ Hakta nag m;#

yr mer badmyutoan me` gar&y -

ryutoamp [i zi`er Sarxara -

badi haktanagin$ Haoy]

cidag]yutoan wy,agerbyu -

toyun; gsgsi Sarxarabadi

0agadamarden & gavardvi

karapakoan azada mardyv$

Isg anga,yutoyun; haogagan

azcaoin nyr mdaonyutoan pak -

ga]yu]i[ masn =# & miaja ma -

nag anyr ne]yug;$

VARXAN MARTAOAN

22 9/2010

Թուրքիայի կա ռավարու թյանսպասելիքները չարդարացան.չհաջողվեց աշխարհի չորս կող -մից ակնկալվող հազարավոր ուխ -տավորների բազմություն ապա -հովել սեպտեմբերի 19-ին Աղթա -մար կղզու Սուրբ Խաչ եկեղեցումգրեթե մեկ դար հետո մատուց -ված առաջին պատարագին: Միայնմի քանի հարյուր հայեր մասնակ -ցե ցին այդ արարողությանը`առավելապես Ստամբուլից:

Թուրքիան չարաչար ձա -խողվեց` փորձելով մոլորության

մեջ գցել միջազգային հանրու -թյանը, թե իբր հանդուրժող ևբարյացակամ է հայերի նկատ -մամբ: Ի վերջո, ակնհայտ դար -ձավ, որ թուրք ղեկավարներն ավե -լի շատ շահագրգռված էին քա -ղա քական շոուի կազմակերպ -մամբ, քան հազարամյա պատմու -թյուն ունեցող հայկական սրբա -վայրում կրոնական արարողու -թյան թույլտվությամբ:

Երեք տարի առաջ գրված միհոդվածում ես քննադատել էիԹուրքիայի կառավարությանը`

Սուրբ Խաչ եկեղեցին պետականթանգարանի վերածելու համար:Այդ ժամանակ ես կոչ էի արելթուրքական իշխանություն նե րին,առաջին` խաչ տեղադրել եկեղե -ցու գմբեթին, երկրորդ` այն դարձ -նել եկեղեցի և ոչ թե թանգարան`թույլատրելով Սուրբ պատա րա -գի կանոնավոր մատուցում, ևերրորդ` եկեղեցին որպես սեփա -կանություն վերադարձնել ՊոլսոՀայոց պատրիարքությանը` Թուր -քիայի մշակույթի և տուրիզմինախարարության ենթակայու -

Ո՞վ հաղթեց Աղթամարիքարոզչական պատերազմում`

հայերը թե՞ թուրքերը

HarYUt SaSYUnoan

239/2010

թյանը հանձնելու փոխարեն:Այս տարվա սկզբին Թուր -

քիայի կառավարությունը խոս -տացել էր խաչ տեղադրել եկե -ղեցու գմբեթին և թույլ տալ այն -տեղ ծառայություններ կատարելսեպտեմբերի 19-ին: Ես կոչ արե -ցի հայերին չմասնակցել այդ մի -ջոցառմանը, քանզի գիտակցումէի, որ թուրքական իշխանու թյուն -ների իսկական մտադրությունըկրոնական արարողություններիքողի տակ քաղաքական շոուբեմադրելն էր:

Հայկական շրջանակներումներքին բուռն բանավեճ ծավալ -վեց եկեղեցական արարողու թյու -նը բոյկոտելու կամ դրան մասնակ -ցելու վերաբերյալ: Թուրքիայի չա -րամիտ ծրագրերը բացահայտողհոդվածները չկարողացան կար -գա վորել բանավեճը: Դրություննէլ ավելի վատթարացավ, երբՄայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը ևԵրուսաղեմի Հայոց պատրիար -քությունը հայտարարեցին, որմտադիր են ներկայացուցիչներուղարկել Աղթամարի եկեղեցի,թեև Մեծի Տանն Կիլիկո Կաթողի -կոսությունը հրաժարվել էր մաս -նակցել:

Ի վերջո, բախտը ժպտաց,երբ մեզ օգնության հասավ թուր -քական կառավարությունը: Նա -խատեսված արարողությունիցմի քանի շաբաթ առաջ թուրքա -կան իշխանությունները հայտա -րա րեցին, որ անհնար է խոս տաց -ված խաչը տեղադրել եկեղեցուգմբեթին ̀«տեխնիկական դժվարու -թյունների» անհեթեթ պատճա -ռա բանությամբ:

Թուրքիայի վարչապետ Էրդո -ղանը երկընտրանքի առաջ էրկանգնած: Եթե նա թույլ տարխաչը տեղադրել եկեղեցու գմբե -թին, ապա կարժանանար համաշ -խարհային հանրության գնահա -տանքին, սակայն վճռորոշ ձայ -ներ կկորցներ սեպտեմբերի 12-իսահմանադրական բարեփո խում -ների թեժ հանրաքվեում:

Ի վերջո, խաչը փրկեց կացու -թյունը: Մայր Աթոռ Սուրբ Էջ -

միածինը չեղյալ հայտարարեցԱղթամար ներկայացուցիչներուղար կելու իր որոշումը: Երու -սաղեմի Հայոց պատ րիար քու -թյունը հետևեց Սուրբ Էջմիածնիօրինակին: Տուրիստական գոր -ծակալությունները ևս չեղյալ հա -մարեցին Վանա լիճ մեծ թվովհայ ուխտավորներ հասցնելուձեռնարկած ուղևորությունները:Արդյունքում, Թուրքիան տանուլտվեց քարոզարշավը և զգալիեկամուտներ կորցրեց:

Սեպտեմբերի 19-ից մի քանիօր առաջ վարչապետ Էրդողանիգրասենյակը ներկաների թիվնավելացնելու նպատակով միվերջին ճիգ գործադրեց` հրա -վերներ ուղարկելով hայկականլրատվամիջոցներին` առաջար -կելով վճարել նրանց ուղևորու -թյանհետկապվածբոլործախսերը,այդ թվում` ավիատոմսերի, հյու -րանոցի և սննդի: Նման հրավեր -ներ ստացան ևս հիսուն հայմեկնաբաններ ու վերլուծաբան -ներ, սակայն բոլորն էլ հրաժար -վեցին գնալ, քանի որ Թուրքիանմերժել էր խաչը տեղադրել եկե -ղեցու գմբեթին:

Թուրքերը, անգիտակցաբար,հայերի մեծ մասին ստիպեցինճիշտ քայլ կատարել և չեղյալհամարել Սուրբ Խաչ իրենց այ -ցելությունը: Հետաքրքիր է, որթուրքական կառավարությունընույն կերպ վարվեց, երբ հրա ժար -վեց վավերացնել հայ-թուր քա կանարձանագրությունները, դրաշնո րհիվ պաշտպանելով Հայաս -տանի շահերը:

Մինչ հայկական հասարա -կական, քաղաքացիական խմբե -րը և որոշ կուսակցություններ դեմէին արտահայտվում Աղթամարիթուրքական ծրագրերին, Հայաս -տանի կառավարությունը զար -մա նալիորեն լուռ էր: Թուրքիան,անհայտ պատճառներով հայպաշտոնյաներին չհրավիրեցՍուրբ Խաչի արարողությանը:Հաշվի առնելով հայ-թուրքականարձանագրությունների առնչու -թյամբ Անկարայի ամոթալի խա -

ղերն ու ֆուտբոլային դիվանա -գիտության հետագա տապա լու -մը, թվում է, թե Հայաստանի ղեկա -վարները այնքան էլ ցանկությունչունեին միանալ թուրքերի մեկայլ խորամանկ հնարքի:

Ցավոք, Աղթամար գնալուշուրջ վիճաբանություններումհայերը շատ ժամանակ ու եռանդվատնեցին: Այդ տարաձայ նու -թյուն ները խանգարեցին նրանցբողոքի ցույցեր կազմակերպելխոշոր մայրաքաղաքներում ևաշխարհին իրազեկել թուրքա -կան երկարամյա գազանու թյուն -ների, հազարավոր եկեղեցիներիավերման ու պատմական Հայաս -տանի հողերի բռնազավթմանմասին:

Սակայն, խաչը չտեղադրելուպատճառով արարողությանբոյկոտումը գրավեց միջազգայինլրատվամիջոցների ուշադրու -թյունը: Ճակատագրի հեգնան -քով, թուրք պաշտոնյաներն էլավելի աջակցեցին իրենց գործիձախողմանը` խաչը թողնելովգետնի վրա, Սուրբ Խաչ եկեղեցուկողքին` ի տես հանրության ևլրատվամիջոցների տեսախ ցիկ -ների:

Այժմ Թուրքիայի կառավարու -թյունը խոստանում է վեց շա բաթ -վա ընթացքում խաչը տեղադրելեկեղեցու գմբեթին: Անկախ այնբանից, թե Թուրքիան ինչ էպատրաստվում անել խաչի հետ,հայերը պետք է հետամուտ լինենիրենց ինքնուրույն գործողու -թյունների կատարմանը, այլ ոչթե պարզապես հակազդեն թուր -քական իշխանությունների ճղճիմխաղերին:

Այս պահին, այն միակ հայ -տա րարությունը, որ հայերն ուզումեն լսել Անկարայից` Սուրբ Խաչեկեղեցին Պոլսո Հայոց պատ -րիարքությանը վերադարձնելն է:

«Կալիֆորնիա կուրիեր»(Թարգմ.՝ Ռ.Ավագյանի)