ใบความร เรอง เซลลวชา วทยาศาสตร (พว 31001) ระดบ มธยมศกษาตอน

ปลาย

เรอง เซลล

เซลล (Cell) หมายถง หนวยทเลกทสดของสงมชวต ซงจะทำาหนาทเปนโครงสรางและหนาทของการประสานและการเจรญเตบโตของสงมชวต

แผนผงโครงสรางของเซลล

โครงสรางพนฐานของเซลลเซลลทวไปถงจะมขนาด รปราง และหนาทแตกตางกนอยางไรกตาม

แตลกษณะพนฐานภายในเซลลมกไมแตกตางกน ซงจะประกอบดวยโครงสรางพนฐานทคลายคลงกนดงน

1. สวนหอหมเซลล เปนสวนของเซลลททำาหนาทหอหมองคประกอบภายในเซลลใหคงรปอยได ไดแก

1.1 เยอหมเซลล (Cell membrane) เยอหมเซลลมชอเรยกไดหลายอยาง เชน พลาสมา เมมเบรน (Plasma membrane) ไซโทพลาสมก เมมเบรน (Cytoplasmic membrane) เยอหมเซลลประกอบดวยโปรตนประมาณ 60% ลพดประมาณ 40% โปรตนสวนใหญเปนโปรตนทอยรวมกบคารโบไฮเดรต (Glycoprotein) และโปรตนเมอก (Mucoprotein) สวนลพดสวนใหญจะเปนฟอสโฟลพด (Phospholipid) และคลอเลสเทอรอล (Cholesterol) การเรยงตวของโปรตนและลพดจดเรยงตวเปนสารประกอบเชงซอน โดยมลพดอยตรงกลาง และโปรตนหมอยทงสองดาน ชนของลพดจดเรยงตวเปน 2 ชน โดยหนดานทมประจออกดานนอก และหนดานทไมมประจ (Nonpolar) เขาดานในการเรยงตวในลกษณะเชนน เรยกวา ยนต เมมเบรน (Unit membrane)

ภาพแสดงเยอหมเซลล

หนาทของเยอหมเซลล คอ1. หอหมสวนของโพรโทพลาสซมทอยขางใน ทำาใหเซลลแตละเซลล

แยกออกจากกน นอกจากนยงหมออแกเนลล อกหลายชนดดวย 2. ชวยควบคมการเขาออกของสารตางๆ ระหวางภายในเซลลและ

สงแวดลอม เรยกวามคณสมบตเปน เซมเพอรมเอเบล เมมเบรน (Semipermeable membrane) ซงจะยนยอมใหสารบางชนดเทานน ทผานเขาออกได ซงการผานเขาออกจะมอตราเรวทแตกตางกน

1.2 ผนงเซลล (Cell wall) เปนสวนทอยนอกเซลล พบไดในสงมชวตหลายชนด เชน เซลลพช สาหราย แบคทเรย และรา ผนงเซลลทำาหนาทปองกนและใหความแขงแรงแกเซลล โดยทผนงเซลลเปนสวนทไมมชวตของเซลล ผนงเซลลพชประกอบดวยสารพวกเซลลโลส เพกทน ลกนน ควทน และซเบอรนเปนองคประกอบอย การตดตอระหวางเซลลพชอาศยพลาสโมเดสมาตา(Plasmodesmata) เปนสายใยของไซโทพลาสซมในเซลลหนงททะลผานผนงเซลลเชอมตอกบ ไซโทพลาสซมของอกเซลลหนง ซงเกยวของกบการลำาเลยงสารระหวางเซลล

1.3 สารเคลอบเซลล (Cell coat) เปนสารทเซลลสรางขนมาเพอหอหมเซลลอกชนหนง เปนสารทมความแขงแรง ไมละลายนำา ทำาใหเซลลคงรปรางได และชวยลดการสญเสยนำา

ในเซลลสตว สารเคลอบเซลลเปนสารพวกไกลโคโปรตน (Glycoprotein) โดยเปนโปรตนทประกอบดวย Simple protein (โปรตนทเมอสลายตวแลวใหกรดอะมโนอยางเดยว) กบคารโบไฮเดรตสารเคลอบเซลลนเปนสวนสำาคญททำาใหเซลลชนดเดยวกนจดจำากนได และเกาะกลมกนเปนเนอเยอ เปนอวยวะขน ถาหากสารเคลอบเซลลนผดปกตไปจากเดมเปนผลใหเซลลจดจำากนไมได และ ขาดการตดตอประสานงานกน เซลลเหลานจะทำาหนาทผดแปลกไป เชน เซลลมะเรง (Cencer cell) เซลลมะเรงเปนเซลลทมความผดปกตหลายๆ ประการ แตทสำาคญประการหนง คอ สารเคลอบเซลล ผดไปจากเดม ทำาใหการตดตอและประสานงานกบเซลลอนๆ ผดไปดวย เปนผลใหเกดการแบงเซลล อยางมากมาย และไมสามารถควบคมการแบงเซลลได จงเกดเปนเนอรายและเปนอนตรายตอชวต เนองจากเซลลมะเรงตองใชพลงงานและสารจำานวนมาก จงรกรานเซลลอนๆ ใหไดรบอนตราย

ในพวกเหด รา มสารเคลอบเซลลหรอผนงเซลลเปนสารพวกไคทน (Chitin) ซงเปนสารพวกเดยวกนกบเปลอกกง และแมลง ไคทนจดเปนคารโบไฮเดรตชนดหนง ซงประกอบดวยหนอยยอย คอ N –

acetyl glucosamine มายดเกาะกนดวย B -1 , 4 glycosidic bond สารเคลอบเซลลหรอผนงเซลลของพวกสาหรายไดอะตอม (Diatom) มสารซลกา (Silica) ซงเปนสารพวกแกวประกอบอยทำาใหมองดเปนเงาแวววาว

2. โพรโทพลาสซม (Protoplasm)โพรโทพลาสซม เปนสวนของเซลลทอยภายในเยอหมเซลลทงหมด

ทำาหนาทเกยวของกบ การเจรญและการดำารงชวตของเซลล โพรโทพลาสซมของเซลลตางๆ จะประกอบดวยธาตทคลายคลงกน 4 ธาตหลก คอ คารบอน ไฮโดรเจน ออกซเจน และไนโตรเจน ซงรวมกนถง 90% สวนธาตทมนอยกคอ ทองแดง สงกะส อะลมเนยม โคบอลต แมงกานส โมลบดนม และบอรอน ธาตตางๆ เหลาน จะรวมตวกนเปนสารประกอบตางๆ ทจำาเปนตอการดำารงชวตของเซลล และสงมชวต

3. กอลจบอด (Golgi body) มชอเรยกทแตกตางกนหลายอยางคอ กอลจคอมเพลกซ (Golgi complex) กอลจแอพพาราตส (Golgi apparatus) ดกไทโอโซม (Dictyosome) มรปรางลกษณะ เปนถงแบนๆ หรอเปนทอเรยงซอนกนเปนชนๆ มจำานวนไมแนนอน โดยทวไปจะพบในเซลลสตวทมกระดกสนหลงมากกวาในสตวไมมกระดกสนหลง มหนาทสำาคญ คอ เกบสะสมสารทเซลลสรางขน กอนทจะปลอยออกนอกเซลล ซงสารสวนใหญเปนสารโปรตน มการจดเรยงตวหรอจดสภาพใหม ใหเหมาะกบสภาพของการใชงาน กอลจบอดเกยวของกบการสรางอะโครโซม (Acrosome) ซงอยท สวนหวของสเปรมโดยทำาหนาทเจาะไขเมอเกดปฏสนธ นอกจากนยงเกยวกบการสรางเนมาโทซส (Nematocyst) ของไฮดราอกดวย

4.ไลโซโซม (Lysosome) เปนออรแกเนลลทมเมมเบรนหอหมเพยงชนเดยว พบครงแรกโดยครสเตยน เดอ ดฟ (Christain de Duve) รปรางวงร เสนผานศนยกลางประมาณ 0.15-0.8 ไมครอน พบเฉพาะในเซลลสตวเทานน โดยพบมากในฟาโกไทซกเซลล (Phagocytic

cell) เชน เซลลเมดเลอดขาว และ เซลลในระบบเรตคโลแอนโดทเลยล (Reticuloendothelial system) เชน ตบ มาม นอกจากนยงพบไลโซโซมจำานวนมากในเซลลทไดรบบาดเจบหรอมการสลายตวเอง เชน เซลลสวนหางของลกออด เปนตน ไลโซโซมมเอนไซมหลายชนด จงสามารถยอยสสารตางๆ ภายในเซลลไดด จงมหนาทสำาคญคอ

- ยอยสลายอนภาคและโมเลกลของสารอาหารภายในเซลล - ยอยหรอทำาลายเชอโรคและสงแปลกปลอมตาง ๆ ทเขาสราง

การหรอเซลล เชน เซลลเมดเลอดขาวกน และยอยสลายเซลลแบคทเรย - ทำาลายเซลลทตายแลว หรอ เซลลทมอายมากโดยเยอของไล

โซโซมจะฉกขาดไดงาย แลว ปลอยเอนไซมออกมายอยสลายเซลลดงกลาว

- ยอยสลายโครงสรางตางๆ ของเซลลในระยะทเซลลมการเปลยนแปลงและ มเมตามอรโฟซส (Metamorphosis) เชน ในเซลลสวนหางของลกออด

5.แวควโอล (Vacuole) เปนออรแกเนลลทมลกษณะเปนถง มเมมเบรนซงเรยกวา โทโนพลาสต (Tonoplast) หอหม ภายในมสารตางๆบรรจอย

แวควโอลแบงออกเปน 3 ชนด คอ 5.1) แซปแวควโอล (Sap vacuole) พบเฉพาะใน

เซลลพชเทานน ภายในบรรจของเหลว ซงสวนใหญเปนนำา และสารละลายอนๆ ในเซลลพชทยงออนๆ อย แซปแวควโอล จะมขนาดเลก รปรางคอนขางกลม แตเมอเซลลแกขน แวควโอลชนดนจะมขนาดใหญเกอบเตมเซลล ทำาให สวนของนวเคลยสและไซโทพลาซมสวนอนๆ ถกดนไปอยทางดานขางดานใดดานหนงของเซลล

5.2) ฟดแวควโอล (Food vacuole) พบในโพรโทซวพวกอะมบา และพวกทม ขนซเรยสนอกจากน ยงพบในเซลลเมดเลอดขาว และฟาโกไซทก เซลล (Phagocytic cell) อนๆ ดวย ฟดแวควโอล

เกดจากการนำาอาหารเขาสเซลลหรอการกนแบบฟาโกไซโทซส (Phagocytosis) ซงอาหารนจะทำาการยอยโดยนำายอยจากไลโซโซมตอไป

5.3) คอนแทรกไทลแวควโอล (Contractile vacuole) พบในโพรโทซวนำาจด หลายชนด เชน อะมบา พารามเซยม ทำาหนาทขบถายนำาทมากเกนความตองการ และของเสยทละลายนำาออกจากเซลล และควบคมสมดลนำาภายในเซลลใหพอเหมาะดวย

6.พลาสตด (Plastid) เปนออรแกเนลลทพบไดในเซลลพชและสาหรายทวไป ยกเวน สาหรายสเขยวแกมนำาเงน ในโพรโทซว พบเฉพาะพวกทมแส เชน ยกลนา วอลวอกซ เปนตน

พลาสตด แบงออกเปน 3 ชนด คอ 6.1) ลวโคพลาสต (Leucoplast) เปนพลาสตดทไมมส พบตามเซลลผวของใบ และเนอเยอสะสมอาหารพวก แปง โปรตน 6.2) โครโมพลาสต (Chromoplast) เปนพราสตดทมรงควตถสอนๆ นอกจาก สเขยว เชน แคโรทน (Carotene) ใหสสมและแดง แซนโทฟลล (XanthophyII) ใหสเหลองนำาตาล โครโมพลาสตพบมากในผลไมสก เชน มะละกอ มะเขอเทศ กลบของดอกไม 6.3) คลอโรพลาสต (Chloroplast) เปนพลาสตดทมสเขยว ซงสวนใหญ เปนสารคลอโรฟลล ภายในคลอโรฟลลประกอบดวย สวนทเปนของเหลวเรยกวา สโตรมา (Stroma) มเอนไซมทเกยวของกบการสงเคราะหดวยแสงแบบทไมตองใชแสง (Dark reaction) ม DNA RNA และไรโบโซม และเอนไซมอกหลายชนดปะปนกนอย อกสวนหนงเปนเยอทเรยงซอนกน เรยกวา กรานา (Grana) ระหวางกรานาจะมเยอเมมเบรน เชอมใหกรานาตดตอถงกน เรยกวา อนเตอรกรานา (Intergrana) ทงกรานาและอนเตอรกรานาเปนทอยของคลอโรฟลล รงควตถอนๆ และพวกเอนไซม ทเกยวของกบการสงเคราะหดวยแสงแบบทตองใชแสง (Light reaction)บรรจอย หนาทสำาคญของ

คลอโรพลาสตกคอ การสงเคราะหดวยแสง (Photosynthesis) โดยแสงสแดงและแสงสนำาเงน เหมาะสม ตอการสงเคราะหดวยแสงมากทสด

โครงสรางของนวเคลยสประกอบดวย 3 สวน คอ 1. เยอหมเซลล (Nulear membrane) เปนเยอบางๆ 2 ชน

เรยงซอนกน ทเยอนจะมร เรยกวานวเคลยรพอร (Nuclear pore) หรอ แอนนลส(Annulus) มากมาย รเหลานทำาหนาทเปนทางผานของสารตางๆ ระหวางไซโทพลาสซมและนวเคลยส นอกจากนเยอหมนวเคลยสยงมลกษณะเปนเยอเลอกผานเชนเดยวกบเยอหมเซลล เยอหมนวเคลยสชนนอกจะตดตอกบเอนโดพลาสมกเรตคลมและมไรโบโซม มาเกาะ เพอทำาหนาทลำาเลยงสารตาง ๆ ระหวางนวเคลยสและไซโทพลาสซมดวย 2. โครมาทน (Chromatin) เปนสวนของนวเคลยสทยอมตดส เปนเสนในเลกๆ พนกนเปนรางแห เรยกรางแหโครมาทน (Chromatin network) โดยประกอบดวย โปรตนหลายชนด และ DNA ในการยอมส โครมาทนจะตดสแตกตางกน สวนทตดสเขมจะเปนสวนทไมมจน (Gene) อยเลย หรอมกนอยมาก เรยกวา เฮเทอโรโครมาทน (Heterochromatin) สวนทยอมตดสจาง เรยกวา ยโครมาทน (Euchromatin) ซงเปนทอยของจน ในขณะทเซลลกำาลงแบงตว สวนของโครโมโซมจะหดสนเขาและมลกษณะเปนแทงเรยกวาโครโมโซม (Chromosome) และโครโมโซมจะจำาลองตวเองเปนเสนค เรยกวา โครมาทด (Chromatid) โครโมโซมของสงมชวตแตละชนดจะมจำานวนแนนอน เชน ของคนม 23 ค ( 46 แทง ) แมลงหว 4 ค (8 แทง) แมว 19 ค (38 แทง) หม 20 ค (40 แทง) มะละกอ 9 ค (18 แทง) กาแฟ 22 ค (44 แทง) โครโมโซมมหนาทควบคมกจกรรมตาง ๆ ของเซลลและควบคมการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวตทวไป เชน หมเลอด สตา สผว ความสง และการเกดรปรางของสงมชวต เปนตน

3. นวคลโอลส (Nucleolus) เปนสวนของนวเคลยสทมลกษณะเปนกอนอนภาคหนาทบ คนพบโดยฟอนตานา (Fontana) เมอป ค.ศ.

1781 (พ.ศ. 2224) นวคลโอลสพบเฉพาะเซลลของพวกยคารโอตเทานน เซลลอสจ เซลลเมดเลอดแดงทเจรญเตบโตเตมทของสตวเลยงลกดวยนำานมและเซลลไฟเบอรของกลามเนอ จะไมมนวคลโอลส นวคลโอลสประกอบดวย โปรตน และ RNA โดยโปรตนเปนชนดฟอสโฟโปรตน (Phosphoprotein) จะไมพบโปรตนฮสโตนเลย ในเซลลทมกจกกรรมสงจะมนวคลโอลสขนาดใหญ สวนเซลลทมกจกรรมตำา จะมนวคลโอลสขนาดเลก นวคลโอลสมหนาทในการสงเคราะห RNA ชนดตางๆ และถกนำาออกทางรของเยอหมนวเคลยส เพอสรางเปนไรโบโซมตอไป ดงนน นวคลโอลส จงมความสำาคญตอการสรางโปรตนเปนอยางมาก เนองจากไรโบโซมทำาหนาทสรางโปรตน

เรอง กระบวนการแบงเซลล

การแบงเซลลม 2 ขนตอน คอ

1. การแบงนวเคลยส (Karyokinesis) จะม 2 แบบ คอ1.1 การแบงแบบ ไมโทซส (mitosis) 1.2 การแบงแบบ ไมโอซส ( meiosis)

2. การแบงไซโทพลาสซม (Cytokinesis) ม 2 แบบ คอ

2.1 แบบทเยอหมเซลลคอดกวจาก 2 ขาง เขาใจกลางเซลล เรยกวา Furrow type ซงพบในเซลลสตว

2.2 แบบทมการสรางเซลลเพลท (Cell plate) มากอตว บรเวณกงกลางเซลลขยายไป 2 ขางของเซลล เรยกวา Cell plate type ซงพบในเซลลพช การแบงเซลลแบบไมโทซส ( Mitosis)

การแบงเซลลแบบไมโทซส เปนการแบงเซลล เพอเพมจำานวนเซลลของรางกาย ในการเจรญเตบโต ในสงมชวตหลายเซลล หรอในการแบงเซลล เพอการสบพนธ ในสงมชวตเซลลเดยว และหลายเซลลบางชนด เชน พช

ไมมการลดจำานวนชดโครโมโซม (2n ไป 2n หรอ n ไป n ) เมอสนสดการแบงเซลลจะได 2 เซลลใหมทมโครโมโซมเทาๆ

กน และเทากบเซลลตงตน พบทเนอเยอเจรญปลายยอด ปลายราก แคมเบยม ของพช

หรอเนอเยอบผว ไขกระดก ในสตว การสรางสเปรม และไขของพช

ม 5 ระยะ คอ อนเตอรเฟส (interphase) โพรเฟส (prophase) เมทาเฟส (metaphase) แอนาเฟส (anaphase) และเทโลเฟส (telophase)

วฏจกรของเซลล (cell cycle) วฏจกรของเซลล หมายถง ชวงระยะเวลาการเปลยนแปลงของเซลล

ในขณะทเซลลมการแบงตว ซงประกอบดวย 2 ระยะไดแก การเตรยมตวใหพรอม ทจะแบงตว และกระบวนการแบงเซลล

1. ระยะอนเตอรเฟส (Interphase) ระยะนเปนระยะเตรยมตว ทจะแบงเซลลในวฏจกรของเซลล แบงออก

เปน 3 ระยะยอย คอ

ระยะ G1 เปนระยะกอนการสราง DNA ซงเซลลมการเจรญเตบโตเตมท ระยะน จะมการสรางสารบางอยาง เพอใชสราง DNA ในระยะตอไป

ระยะ S เปนระยะสราง DNA (DNA replication) โดยเซลลมการเจรญเตบโต และมการสงเคราะห DNA อก 1 ตว หรอมการจำาลองโครโมโซม อก 1 เทาตว แตโครโมโซมทจำาลองขน ยงตดกบทอนเกา ทปมเซนโทรเมยร (Centromere) หรอไคเนโตคอร (Kinetochore) ระยะนใชเวลานานทสด

ระยะ G2 เปนระยะหลงสราง DNA ซงเซลลมการเจรญเตบโต และเตรยมพรอม ทจะแบงโครโมโซม และไซโทพลาสซมตอไป

2. ระยะ M (M-phase) ระยะ M (M-phase) เปนระยะทมการแบงนวเคลยส และแบงไซโท

พลาสซม ซงโครโมโซม จะมการเปลยนแปลงหลายขนตอน กอนทจะถกแบงแยกออกจากกน ประกอบดวย 4 ระยะยอย คอ โพรเฟส เมทาเฟส แอนาเฟส และเทโลเฟส

ในเซลลบางชนด เชน เซลลเนอเยอเจรญของพช เซลลไขกระดก เพอสรางเมดเลอดแดง เซลลบผว พบวา เซลลจะมการแบงตว อยเกอบตลอดเวลา จงกลาวไดวา เซลลเหลาน อยในวฏจกรของเซลลตลอด แตเซลลบางชนด เมอแบงเซลลแลว จะไมแบงตวอกตอไป นนคอ เซลลจะไมเขาสวฏจกรของเซลลอก เขาส G0 จนกระทงเซลลชราภาพ (Cell aging) และตายไป (Cell death) ในทสด แตเซลลบางชนด จะพกตวหรออยใน G0 ชวระยะเวลาหนง ถาจะกลบมาแบงตวอก กจะเขาวฏจกรของเซลลตอไป ซงขนตอนตางๆในการแบงเซลลแบบไมโทซส ดงตาราง

อนเตอรเฟส (Interphase) เพมจำานวนโครโมโซม (Duplication) ขนมาอก

ชดหนง และตดกนอยทเซนโทรเมยร (1 โครโมโซม ม 2 โครมาทด)

มการเปลยนแปลงทางเคมมากทสด (metabolic stage)

เซนตรโอ แบงเปน 2 อน

ใชเวลานานทสด , โครโมโซมมความยาวมากทสด โพรเฟส

(Prophase) โครมาทดหดสน ทำาใหมองเหนเปนแทงชดเจน เยอหมนวเคลยสและนวคลโอลสหายไป เซนตรโอลเคลอนไป 2 ขางของเซลล และสรางไม

โทตก

สปนเดลไปเกาะทเซนโทรเมยร ระยะนจงมเซนตรโอล 2 อน

เมตาเฟส (Metaphase)

โครโมโซมเรยงตวตามแนวกงกลางของเซลล เหมาะตอการนบโครโมโซม และศกษารปราง

โครงสรางของโครโมโซม เซนโทรเมยรจะแบงครง ทำาใหโครมาทดเรมแยก

จากกน

โครโมโซมหดสนมากทสด สะดวกตอการเคลอนท แอนาเฟส

(Anaphase) โครมาทดถกดงแยกออกจากกน กลายเปน

โครโมโซมอสระ โครโมโซมภายในเซลลเพมเปน 2 เทาตว หรอจาก

2n เปน 4n (tetraploid) มองเหนโครโมโซม มรปรางคลายอกษรรปตว V ,

J , I

ใชเวลาสนทสด เทโลเฟส

(Telophase) โครโมโซมลก (daughter chromosome) จะ

ไปรวมอยขวตรงขามของเซลล เยอหมนวเคลยส และนวคลโอลสเรมปรากฏ มการแบงไซโทพลาสซม เซลลสตว เยอหมเซลล

คอดเขาไป บรเวณกลางเซลล เซลลพช เกดเซลลเพลท (Cell plate) กนแนวกลางเซลล ขยายออกไปตดกบผนงเซลลเดม

ได 2 เซลลใหม เซลลละ 2n เหมอนเดมทกประการ

ลกษณะขนตอนการเปลยนแปลงในระยะการแบงเซลลแบบ Mitosis

การแบงเซลลแบบไมโอซส ( Meiosis)การแบงเซลลแบบไมโอซส เปนการแบงเซลลเพอสรางเซลลสบพนธ

ของสตว ซงเกดในวยเจรญพนธ ของสงมชวต โดยพบในอณฑะ (Testes) รงไข (Ovary) และเปนการแบง เพอสรางสปอร (Spore) ในพช ซงพบในอบละอองเรณ (Pollen sac) และอบสปอร (Sporangium) หรอโคน (Cone) หรอในออวล (Ovule) มการลดจำานวนชดโครโมโซมจาก 2n เปน n ซงเปนกลไกหนง ทชวยให จำานวนชดโครโมโซมคงท ในแตละสปชส ไมวาจะเปนโครโมโซม ในรนพอ - แม หรอรนลก หลาน กตาม –

การแบงเซลลแบบไมโอซส ม 2 ขนตอน คอ 1. ไมโอซส I (Meiosis - I) ไมโอซส I (Meiosis - I) หรอ Reductional division ขนตอนน

จะมการแยก homologous chromosome ออกจากกนม 5 ระยะยอย คอ

•  Interphase- I •  Prophase - I •  Metaphase - I •  Anaphase - I •  Telophase - I 2. ไมโอซส II (Meiosis - II) ไมโอซส II (Meiosis - II) หรอ Equational division ขนตอนน

จะมการแยกโครมาทด ออกจากกนม 5 ระยะยอย คอ

•  Interphase - II •  Prophase - II •  Metaphase - II •  Anaphase - II

•  Telophase - II เมอสนสดการแบงจะได 4 เซลลทมโครโมโซมเซลลละ n (Haploid)

ซงเปนครงหนงของเซลล ตงตน และเซลลทไดเปนผลลพธ ไมจำาเปนตองมขนาดเทากน

ตารางแสดงลกษณะขนตอนการแบงเซลลในระยะตางๆของการแบงเซลลแบบ Meiosis

ระยะ การเปลยนแปลงสำาคญอนเตอรเฟส I

จำาลองโครโมโซมขนมาอก 1 เทาตว แตละโครโมโซม ประกอบดวย 2 โครมาทด

โปรเฟส I โฮโมโลกส โครโมโซม มาจบคแนบชดกน (synapsis) ทำาใหมกลมโครโมโซม กลมละ 2 ทอน (bivalent) แตละกลม ประกอบดวย 4 โครมาทด(tetrad) และเกดการแลกเปลยน ชนสวนของโครมาทด (crossing over)

เมตาเฟส I คของโฮโมโลกส โครโมโซม เรยงตวอยตามแนวศนย กลางของเซลล

แอนาเฟส I โฮโมโลกส โครโมโซม แยกคออกจากกน ไปยงแตละขางของขวเซลล

ทโลเฟส I เกดนวเคลยสใหม 2 นวเคลยส แตละนวเคลยส มจำานวนโครโมโซม เปนแฮพลอยด (n)

อนเตอรเฟส II

เปนระยะพกชวคร แตไมมการจำาลอง โครโมโซมขนมาอก

โปรเฟส II โครโมโซมหดสนมาก ทำาใหเหนแตละโครโมโซม ม 2 โครมาทดเมตาเฟส II โครโมโซมจะมาเรยงตว อยแนวศนยกลางของเซลล

แอนาเฟส II เกดการแยกของโครมาทด ทอยในโครโมโซมเดยวกน ไปยงขวแตละขางของเซลล ทำาใหโครโมโซม เพมจาก n เปน 2n

ทโลเฟส II เกดนวเคลยสใหมเปน 4 นวเคลยส และแบงไซโทพลาสซม เกดเปน 4 เซลล สมบรณ แตละเซลล มจำานวนโครโมโซม เปนแฮพลอยด (n) หรอ เทากบครงหนง ของเซลลเรมตน

ขอเปรยบเทยบการแบงเซลลแบบไมโทซสและไมโอซส

ไมโทซส ไมโอซส1. โดยทวไป เปนการแบงเซลลของรางกาย เพอเพมจำานวนเซลล เพอการเจรญเตบโต หรอการสบพนธ ในสงมชวตเซลลเดยว

1. โดยทวไป เกดกบเซลล ทจะทำาหนาท ใหกำาเนดเซลลสบพนธ จงเปนการแบงเซลล เพอสรางเซลลสบพนธ

2. เรมจาก 1 เซลล แบงครงเดยวไดเปน 2 เซลลใหม

2. เรมจาก 1 เซลล แบง 2 ครง ไดเปน 4 เซลลใหม

3. เซลลใหมทเกดขน 2 เซลล สามารถแบงตว แบบไมโทซสไดอก

3. เซลลใหมทเกดขน 4 เซลล ไมสามารถแบงตวแบบไมโอซสไดอก แตอาจแบงตวแบบไมโทซสได

4. การแบงแบบไมโทซส จะเรมเกดขนตงแต ระยะไซโกต และสบเนองกนไปตลอดชวต

4. สวนใหญจะแบงไมโอซส เมออวยวะสบพนธเจรญเตมทแลว หรอเกดในไซโกต ของสาหราย และราบางชนด

5. จำานวนโครโมโซม หลงการแบงจะเทาเดม (2n) เพราะไมมการแยกค ของโฮโมโลกสโครโมโซม

5. จำานวนโครโมโซม จะลดลงครงหนงในระยะ ไมโอซส เนองจากการแยกค ของโฮโมโลกสโครโมโซม ทำาใหเซลลใหมมจำานวนโครโมโซมครงหนง ของเซลลเดม (n)

6. ไมมไซแนปซส ไมมไคแอสมา และไมม ครอสซงโอเวอร

6. เกดไซแนปซส ไคแอสมา และมกเกด ครอสซงโอเวอร

7. ลกษณะของสารพนธกรรม (DNA) และโครโมโซมในเซลลใหม ทงสองจะเหมอนกนทกประการ

7. ลกษณะของสารพนธกรรม และโครโมโซม ในเซลลใหม อาจเปลยนแปลง และแตกตางกน ถาเกดครอสซงโอเวอร