f zdavai CID-NOVA dosad je obiavio ne'I koliko knjiga iz antiike knjiZevnosti i

filozofije za koje je procijenio da imaju

populami karaker i da bi se mogle raz-mjemo dobro prodavati. Njihovo izdanje

Apulejeva Hasiinog rcmana zlatni maga-rac struina je kitika prije nekoliko godi-na sasjeHa, ukazujuii da se u osnovi radi

o Vilharovom prijevodu s neznatnimmodifikacijama, te daje kao prevoditelji

ca potpisana nepostojeia Vikoria Bauer.

S obzirom na nalu civilizacijsku razinu r

poloiaj lcrjige u Hrvatskoj, previSe bi bilo

oiekivati da bi itko zbog takvog kiminal-nog poteza odgovarao pred sudom ili

pretrpio ltetu zbog smanjene prodaje.

Stoviie, ovom se knjiiicom nastavlja be-

zodna politika ovog izdavaia.

Najprije nekoliko rijedi o Epiktetu,

njegovim djelima i filozofskoj Skoli kojojjepripadao,jer se unas o tome malo zna-

de, Sto zomo potwduje i ova knjiiica. Uz

Seneku i Marka Aurelija, Epiket (oko 5o.-oko r35. g.)je najznadajniji predstar.nik

kasne stoiike filozofije. Stoiiku filozofsku

Skolu utemeljio je Zenon iz Citi ja (danaS-

nj a Lamaka na otoku Cipru) oko 3oo. godi-

ne pL n. e., a njezin najutjecajniji pred'

star.nik bioje Krizip iz Sola, kojije u svo-jim djelima dao ortodoksnu formulaciju

stoidkog filozofskog sustava. Taj sustav

zamiSljao sekaobeiavna cjelina koja se za

potrebe izlaganja moZepodijelitina etiku,

fiziku i logiku. Ti su dijelovi. medutim.

bili mnogo obuhvatniji od danadnjih di-sciplina oznaienih tim imenima. osnovnecite tog sustava pokulat iemo saZeti ujedan odlomak.

Svijet je sloZena hijerarhijska cjelinauredena na najbolji moguii natin prema

unaprijed utwdenorn i savrieno racional-nomplanu. Sve u svijetu dogada se prematomplanu. iovjekje privilegirani djelii tecjeline utoliko 5to mu je podarena racio-nalnost pomoiu koje moie pojmiti svijeti svoj poloZaj u njemu, te suHadno tome r

djelovati. iovjekova je zadaia Zivjeti uskladu s prirodom, odnosno usHaditi svo-ju prirodu s racionalnoiiu wijeta. Kadadovjek to postigne, Zivot ie mu, kako bi tostoici kazali, "teii glatko" i on ie biti sre-tan. Mealutim, to nije moguie postiii akodovjek srnatra da su izvanjske stvari, kojenisu u njegovoj moCi ili su to tek djelomice- npr. zclravlje, bogatswo, ugled, polozaj isl. - nelto dobro i konstitutivno za ljudskusreiu. Za ljudsku sreiu konstitutivna je

samo wlina, shvaiena kao umijeie, od-nosno znanje onoga lto valja iiniti. To

znanje ovisi ponajprije o znanju onoga ltoje istinski dobro, loSe i indiferentno, a weto u konadnici ovisi o znanju usEoja svi-jeta i dovjekova mjesta u njemu. No takvoznanje toliko je obimno i zahtjevno da ganitko upovijesti nije ostvario, osim moZ-

da iznirnnih pojedinaca, poput Sokata izenona, na koje su se stoici ugledali.

Stoiiki mudrac tako ostaje ideal, uzorko-jemu treba teZiti, pa je naglasak stavljen

na napredak prema idealu mudraca.

U srednjem razdoblju stoidke 5kole,koje su obil jeZil i Panetije i Posidonije,s to i tka je e t i ka b i la ma lo ub laZena i

prilagodena obidnom aovjeku. Epiketovoje uienje na tom tragu, Njega ne zanima

ideal mu&aca, nego ljudi od krvi i mesa

koji nastoje iivjeti prema stoiikim naae-lima. Epiket smatra da iovjek koji Zelinapredovati prema idealu rnudlaca i ost'ta-renju sreie ima tri temeljne zadaie. Pwa

zadada vezana je uz njegove Zelje, Naime.

buduii da sreia ovisi o ostvarenju onoga3to se Zeli i izbjegavanju onoga od dega se

zazire, iovjek mora preusmjerit i svojeielle i zazorc s onih stvari koie nisu u

njegovoj moii prema onim stwdma kojejesu u njegovoj moii. U njegovoj su moiijedino sposobnosti njegove racionalnedu!e, toinije stanja svijestikoja odretlujudjelovanje. Stoga tovjek mora raditi natome da ieli isprarma stanja wijesti i dazazire od neispravnih, jer ie ga u protiv-nomiesto snalaziti stvari od kojih zazireidesto neie moii ostvadti swari koj e Zeli, ato ie ga potresati, diniti nernirnim, uzne-mirenim i - nesretnim. Valjana provedbaprve zadade dovj eka te liiiti nemira i uzbu-denja, te ga pdmaknuti sreii.

Druga zadaia tite se iovjekovih pori-va vezano za izvanjske stvari koje nisu unaioj moii, ali koje su ipak u skladu s na-3om racionalnom prirodom. Primj erice, uskladu je s naiom racionalnom prirodomda imamo poriv za vlastitim oiuvanjem iposjedovanj em onih stvari koje nam omo-gucuju opstanak, poriv za oduvanjemna-jbliZe rodbine. sugradana, sudrZavljana ikonadno svih ljudi kao racionalnih biia.Prema tome, dovjek mora raditi na tomeda osjeia poriv prema swarima koje do-prinose njegovoj racionalnosti, i da osjeiaodbojnost prema onimakojejoj ltete. Va-ljana provedba druge zadaie iovjeka Ceutiniti dobrim dlanom obitelji, politiike

i kozmiike zajednice.

Tre(.a zada(a vezana je uz dovjekoveprosudbe. Suglasno s ortodoksnim sto-iikim naukom, Epiktet smatra da iovjek

prima utiske izvana, njih prosucluje i u

skladu s njima djeluje. Naime, dovjekprosuduje utiske tako dto im daje ili us-kaiuj e pristanak, ovisno o svoj em znanjui sustavu wijednosti. Kod utisaka koji setiiu djelovanja, pristanak na njih auto-matski stvara odgovarajuii poriv i poke(e

tijelo na relevantan nacin, dok uskaiiva-

nje utiska stvara odbojnost i inhibrra

djelovanje. ovdje iovjek treba raditi natome da, kad jednom usvoji osnove stoii-kog nauka, pristanak daje samo onim utis-cimakojimu se iine istinitima, pristanakuskaiuje samo onima koje smatra ners-

tinitima, a tamo gdje nij e siguran suzdrZa-va se od suda. Valjana provedba treie za-

daie iovjeku ie dati sigumost, nepokoleb-liivost i iwstinu.

Epik:.Pitt KnjiZica omoralu - Razgovo ,prijevod RobertZlovit, CID-NOVA,Zagreb, 2OO2, 126 str.

I

I/

-{al ruo{lf n qrfo{ 'p\u Jud etl elSodo{B s zn E[lAEISez B^otpruq]s .roqz ̂a?-:u.'olz ef DJonoOmV^ ]oqzr AotprurqlS.Ep-o^aftrd 3o[f,EuE[u B orpIuIt{JS npo a[]do rr 'Dlrze[3o{]13 s elaD{rda npo^afrrd orPEr eu rs atdon ' Btsrpo l .elafp ql^olaqrdIpo^afud u€pznod rlEADIaJo rlSou qlu oru-srq au Pro o8pard So^)IEl Elolne pO

'..oesrur eI?rolsousel EIEIso,. ol JIB[o{ ouspf aftu Ep o{Er ,alo{F a{]Iols {1u-rrelspard 4nrqelsr rfupaflsod af afqamyo)|]EW'ruqnpeld'..oesrur n)l?rolsouse{nplso r,, eral ef.rla:ny a1:ey1 eu rlecaftnouzeus,,E[ua[lsnu arnryuts e>l?rlq, E^oFl-41d9 a2 ep oureln eroao8pard oruala:fofupafisod 6'etellnzar zaq ns rlelso,,aI-rur1s,, ol ns olF oruafrqlo Ep uodeu rteurls'E8ol rurso'n Blses ruolsfrSoloqrsd oau B 'rr^elsEs ruoulDgzg 11 uoqefiraleuo rpEl as nl I 'awndud po lel .eleuarxala

po rlolses au as egnp a4ro1s e7,..euepzes afqr[o4 zr ru1erz r rpoa 'rfFraz ,rrlB^ as e]ErA'erur[u n as epedser r BFuryspo rlolses ,DIs-fr8olor1sd'as egnq,, :ourafeuzop eSol ezrqEruPo 1xBzruolu rlesrdrrd 'nlsrrus utaf-o{ n r 'as ur rl azou at oulrdn o51 {uorq-a1) efez:pes Solrlarzr r JuruzeJd .Euau.r

-aIA 'Erolsord Dlurruzr zn 'a[o1sod rre,qsauleftralerrr orxes Ep tle?rp ns oU eSolSoqz alsrpfu:leru oa1 e,rezaflqo olsap ase{rofs 1i Jrs) ,IuEzrouour r uEzqe [ualeur,,e;e,rqrrd laqrdg ep oualar a[ ureu uro1o6'fe1n1s a(ru e;uo17 po{ otf 'Eute(rJuaraJ

-aJ Iua?erdod r ruEzalod o4tot-o>1to>1 eTrr-nC pol Iuo ns oti uoIIIzEr rlIol s r?rmc

r,[po^eu.lo4wo(lo6z'U qr olr])llda zr el-t1rc zrurulaholsr rpaftTs ESol uo{EN

',,afuafruru,, r1efe1s opqarl o1-afrtrEz rq {op

'(irrs) ..aurftru a s rlrreqpq,

algozolg {ElEpEz r rd af Ep afn?taf^EqosEu tr olz 9r'rls eN k rlr?Jl Eqarl nuaf-o{ uol rrrlouso r Elo,$-z dnurrd nrrrelS afEfoI Epoqols eruEs 'laErdg s€u rln 'Elo qatEqr S,, {9r

'ns) rptrqo foaapnol2 n r>1-sEdo EA?trJnG af a rflurruez o11 'efue,rep

-a.rd quolaqrdg uol ruaouso 4e1 r1 rurpafEuo tf Ep al 'elo^r? dlcur.rd nrae13 euo afep t2ar af outraflard ou 'a7a1 rpnft vrs fo [o1(oruownpna) arars orp ruaelses aluurnszaq elapldg w af epoqolg ..'eropplrdxE[uEAEpard els zoq rJEIAord es r[o{ uol

ru^ouso rurpafr Elo^r? drJuudru EIS epoq-o1q, atep azel (6r :1s) lm6ngsafur ruo8-n.rp EN (irrs) ,,proplar Soua,mp urs,, orqa[ep afnrsa[rreqo seu rbolz E ,Brolar Soua-nJ urs orq elauag e[ ep a?Dl JunG

'{onpzr aftSozolg zr af ep laured euopd rq au eTaflors 6r eleq alrrd auro>gu rafgozolg orp afruaelses (efiSoloqrsd) r;npo afuaJrzrlaroel 'eJozoyg 3o1l1ue SoBn:p3o>1eas ez r oe1 'e3a[u ez op .agnp nqorp-or| nls-rrouoteld o4e,,rqrrd r agnp rL,,usurp-a[ o {nEu rus{opouo o1lols oDeqpo efo1g aruog od leuzod afafruoprso6 .,,afr8o1oq

-rsd nur:1>1op n rlElsr,ts oula?otu afo{JD[el eu r orurzBlpu Esrds qols;ozo1g rursq,efruoprso4 po>1 ep ourafeuzop f,r .:1s e1.1'n8a fu o1s ftalrpor nequd or fo,rsod a[ afolruaFfp urourundeu ep uro[1a7 lnulerodorq 'es Iurf, 'a[ol Eu E ,orua?o

{Edr lJqrdAueq{al n Souapalord elor'r4 [e.o1 pod asra['ouro1afru ol ualuaToau orqlaqrdg aIep 'afnsrdard grao17 E .a?e>I lprurqJs

Iuoroqzr rurfueru oures

Fr[o opEz rleroor es oruag ed'uo1so.rdo{qol olEupaf ruareq -rq rTB^eftlqez Ero-oSpard 3o1 errue.qs lsarurrl eu elsndo:dqus aluazolze:qo r srdo6 'rlsoulnrlsau

a,r.orolne zr rzqzrord elmdOrd orp rga,r r ,o1

-e,rrsrd:rd as qr(o>1zr elE?olpard r{qJfiels-ez a apQod e,ropns qrusoupafwr qruaqf-o,tp r erleEarSod qols;e.r3oqe; orp r[ue1,g'rrmlEralq nurepurulas r nureurud eu e[-rluaraJar {ele$opau lfugEura sod al'nftJ-)fmdralur nu?rloal'u>1egar8od qqsjerS-odrl zru gepopud Bqan arrroJ .etxr^op

-ns urrusoupafrr,r unuaq[o,rp r auelgeruoutDlsolourural'eun4sarSod rurlsgerS-oDle; urTuforq s 'Epoln qrl zr E{Eurolpo

7e1o1 ruardsaurolo8pardafaalraol2

'?a[r aI fo{o)to nptr8 rleaeuzod ou.rralo ruareq af ou-qa4od 'p?

lsldard apppo olEuz as rq Bp'oN 'ausuo{ seusp r ('t6grz! t?ptdx sraltolssap 4tq1! ar1 ! '0681

4 oo16 ary pun plctdg)

ruaD dA o aflPn$ afr Pns a[r1'eragp.guogzr 'aJrrafurrd 'r1e rsrdard as o13our ,am1e

-ralq a{?Eura [u arE$ zr rlearsrdard op:oru

;al eSolzrr 3o>1au zr as o{e V rfols au alraeu[]o o8pard urr1 n auasauzr ns afol rzalr e:lelepod oSouu ep o{q 'alelopardruzn

ouleuz afeuzods eseu ns epel pO .lE ]o.rdp11a,r ophrTop eurpoS >lelasapeap af qrt-{elo.rd n'Buzrf,rols acrqasod e ,a[gozolg

a>111srua1aq a fueruzerlsl .aurpo8 .856r zr ,{-ru;ruu6 eaolaqrdg poaafudaoSa[u n err.r-nc N E 011141 po^n a[ o8nrp e 'aurpoS .6o6r

zr ua6unpaua7u11 nuras ILID msnv Dua $ q?u

IDtoy{ rap wal1)trqpuDH s]?l4tdx l)rvrtwlnao8afu n elpnuqrg eqrrrue;1po,m afou-paf'epo n Buaqeluazarda:au r e1a[.re1seze,rp zr a[ oursrdard ;rao17 ]raqon afnsrd-1od rfol e.rorroBpo:d zl r1n? oura?olu olsolEru oug Bfuepzr e8ageu zr rleuzop orurz-our opur ou:afruzer eSolo e8a,ls pg

'erurpfp urraolaqrdg urqel-so s rlrpora:d nleuz sEuEp r as efo{ Eft8ol-oluE o{Io{Ju ouafur?es Bqop o{sluEzrqn lofDroooozDv afql^ole]lldg zI'EI Bd nsrxouerul ouafueftrrrez aur o olE.D[oS ,af,u-afruud 'a[ eurrlo4 n Dleurard r{DIsuE?Fnlo{rTo{au I af ogeuzod e ,adornA urafllpuerelndod oelsod ozrqn ls{al e[ [q ,l6tl

{rzef qsuqel Eu Dqru;ruu4 epor'afrrd elo-uerzqo4 efue,rrftaefqo uolep 1s1a1 fel zn.reluaurol uezasdo oesrdeu ,e1afp qraolal-olsrrv Erolaluauo{ qrfru4eafeu po urpafr re,rouoleldo,rou rtnu4etsr'afrrrldrurgaI Ep E]ruafurl tlopaf,rs rorlue [o[ruse>1n Dqlu?ruud E^olaqrdg qsourelndod 6'qru2ruu4 oua[yaolseu oupelryd aqafp afol'lo^.r? nl^JuPole^s ez f,rPo DJ?rols onlouaftgrurez af afo>1 arlafp ouqasez n eluo1-po fS oEparod r opnlzr urfrry qpaflq afqruaf1dn4rdzl oerre?nod'uroltqos uen-rrdsur opfrrez 'laqrdg af qrfol nTourodeurelrrdser r ErurJrulolo8ns rullrlr11go rpu e^afepn1s rurgaa n as o{Br ,qsoulo{o

qgro^l? I elgord qruzer erurf1a1r1afsod reurcrualn s uoaoizrr uopqrdg ruaTafpq-ez ns erurfu 1 'ets{al elluerls oof o{onTaseqo a[o1ur1a1 ns auarn;res r.rocofztXtSrfrq rurso pg uefrry afiaqg 4uarn ao8-t[u oenzruE8ro r oeDftop 'or,lnsm af afolefurrrepard qr.,ro8a[u s a19af1q ns ouaf-npJ lsod otl ouo E 'oesrd a fru el;ru laqrdg'slrfp E o8afu nf8 ETaflqo a[o>1elop8auer E.roJtlaur 'e:a[urr:d rualnd efueaernodurleu ,ropqrdX ez Lqo qsfuoal nlrfnels-pa.rd at€psz gl eJ ',,apslln rqarlodn lou-,rerdsr. o rpurrog folrfpeuzodard [oao1a1->1dX n ns aueTrpes e 'euauDraolsr r auEz-aaod ns ouqompaur a?EpEz rrl JAO

stunema, zloviteva su zaglavlja. schmid-tova nerijetka odstupanja od izvornikaodraiavaju se i u Zloviieru prijevodu. Nonajupadljivije pogreSke javljaju se u nea-dekvatnom prijevodu s njemaikog na hr-vatski, ne z6o9 toga 3to prevoditelj nepoznajenjemadkijezik, nego zbog toga ltone poznaje strutnu terminologiju. Samonekoliko primjera. Ulogu u kazaliSnojpredstavi odreduje "direktor" (str.3r), atrebalo bi "pisac" ili "dramatug". Salatakoita 'Jedan prilog" (str. 3o), a trebalo bi'Jedan obol", kao najmanja noviana wr-jednostu Grdkoj. Upotreba utisaka (str.4)prevedena je posve krivo kao "ophodenje

s fantazijom". Diogen iz Sinope pohrvaienje u"Diogenei" (str.3t, Sokatov prijateljKdton prelqlten je u "IGitonori', a Sokra-tovi tuzitelji Melet i Anit postali su "Me'

jetos" (str. 5u) odnosno 'Anitus" (str. roo).

Koliko bi se zamjerki moglo uputit i pri je-vodu usporedujuii ga s grikim izvor-nikom, ostavljamo ditatelju da procijeni.Valja spomenuti i da prijevod nije proiao

osnormu lekturu, o demu svj edodi neured-na interpunkcija i velik broj zalutalih za-grada s altemativnim prijevodnim rjeSe-njima na mjestima oko koj ih se prevoditelj

dvoumio.

Iz svega ovoga moZe se zaHjuditi dapriredivai, Robert Zlovii, ne poznaje nistoiiku misao, ni anti iku fi lozofi ju, nigriki jezik, niti ima elementarno obra-

zovanje iz frlozofije. Zalto se onda, moglo

bi se razloZno upitati, poduhvatio ove za-

htjevne zada&? Zar se ne sj e6a Epiketovihdjeti (Priruinik 937):

'Ako na sebe preuz-med neku ulogu koja prelazi tvoje mo-guinosti, em ie! se time osramotiti, emieSpropustiti ulogu koju si mogao odigra-ti." Valjda je dovjek htio ne!to zaraditi, a

do strudne reputacije mu nije stalo ili je

pak vjerovao da njegov uradak ionako neie

titati struka. Teika su wemena. Mnogoljudi ne moZe naiiposao, pa ide trbuhomza lcuhom. Stoga mozda ne treba tolikozamjeriti Zlovitu koliko izdavatu CID-

NOVA koji gaje angaiirao.

Tom izdavadu oiito nije nimalo stalo

do kvalitete i strutnosti njegovih izdanja.vei iskljudivo do profita. on ne plaia au-

torska prava za predloike koje piratskiprevodi, ne plaia struinog pdredivada iliprevoditelja, ne plata struinu redakciju,ne plaia lektora. Minimalizirajuti takotroSkove proizvodnje knjige, ovaj ie iz-davai angaZirati bilo koga tko je svoj rn-telekualni integritetvoljanprodati za partisuia kuna. Sudeii prema broju izdanjaovog nakladnika, takva se izdavaika poli-tika financijski isplati. Dakako, na ovakomalom i nestabilnom tr;istu knjiga kaoStoje naie, svatko opstaje kako zna i umr-je. I to ie se tesko promijeniti. No da je

struka malo aktivnija i glasnija, idaje svr-jest kupaca knjige malo razvijenija, ova-kva prljava izdavadka politika ne bi se rs-platila ni upostojeiim trZilnim uvj etima.

Rimski voiskovodeUzbudijiva i vlo plrstupdindhnjigd oimshim pobj e dama, b ez mrahihtrenlttdkd

Vesna CvitaS

ubitkama i opsadama provodio punovre-mena u blizini neprUatelja unatoi opas-nostima od ozljeda. Njegova je prisutnostnadahnjivala vojnike, ulijevala im samo-pouzdanje, osjeiaj swhe i sigurnosti ukonadnu pobjedu, koja je znaiila najveiiuspjeh, pa tako obeiavala i najveiu slavu.Uvjerenu svoju fizidku i moralnuhrabro-st i vrlinu (uirtus), spreman na stalnuakir.nost i marlj ivi rad na boj iitu, voj sko-vodaje nakon pomnih, no iesto wemen-ski i financijski ogranidenih priprema sasvojim legionarima. krenuo u rat u ime

Rrma.

lntheName of Rome;The MenWhoWonthe Romdn Emp ir e Adriana Goldsworthf a,britanskog vojnog povjesniiara koji se3kolovao na sveutili6tu oxford. knjiga je

o petnaest velikih rimskih vojskovoda. otome kako su i za5to oni vodili svoje voj-nike te 3to su i inil i u kljuinim situacija-ma za bitke ili opsade kako bi doprinijelipobjedama od presudne vainosti zapovr-jest fuma onakru kakruje mipoznajemo.Svako je od Sesnaest poglavl.ia posveienoj ednom vojskovodi u j ednoj ili dvije ratneepizode (Pompej i CezarzasluZili sujednododatno poglavlje): autor lsonolo5h Seiekoz sedam stoljeia da bi upoznao iitate-lja redom sa Fabijem i Marcelom, Scipi-onom Afri ikim, EmiJijem Paulom, Scipi-onom Emilijanom, Gajem Marijem, Ser-torijem, Pompejem, Cezarom, German-ikom, Korbulonom, Titom, Trajanom, Ju-lijanom i Belizarom. Kao lto su Rimljanismatrali rat i politiku dijelovima jedne

cjeline, sliino je Goldsworthy uspio svojpredmet smjestiti u nuZan mu politiikikontekst. pa se tn the Name of Rome moi,eiitati i iire, kaopovijestfuma od Punskihratova do posljednjeg pokuiaja powatkazapadnog dijela carstva u doba Justinija-na. I(njiga uz zemljovide, nekoliko nacrta

vojske i nekih operacija, na kraju nudilconolo5ki prikaz relevantnih dogadaja imali pojmovnik latinskih vojnih termrna.

odmnogih antiikihpovjesnitara, di-jim se tekstovima autor sluZi, neki su bilivojnici i sudjelovali u dogadajima koje sukasnije odludili opisati: Polibteje ratovaosa svojim prijateljem Scipionom Emili-

Adrlan Goldsvaorthy:ln the Name of Rome;fhe Men Who Won the

Roman Emplre (U ime

London, 2oorl (prvo

izdanie WeJdenfeld &Nicolsoi, 2OO3),

48O str,, cljena 8.99 €

ff at je Rimljanima uvije k bio wlollt\ vaZan stoga ltoje sworio i odrZavaocarstvo. Drzavom su (kasnije carswom)vladali aristokati od kojih se odekivalo davode polititki iivot u forumu te da popotrebi vode voj sku u rat protiv nepdj ate-

lja. Do kasne antik€ sposobni su rimskiplemiii gradili karijeru (cursui honorum)koja im je donosila niz civilnih i vojnihsluZbi. a povla!tenim pojedincima na-djenula imperium, pravo izdavanja zapo-vijedi vojnicima i dijeljenja pravde. tum-ski je vojskovotla, imperator, u ratu biomnogo bliskiji svojimvojnicima nego Stosu to bili zapovjednici kasnijih razdoblja,dijelioje s njima sve neugodnosti vojnogpohoda, osobno je upravljao operacijama,