cyan magenta yellow black 1

GAZETË E PAVARUR. NR. (4)24. PRILL 2008. ÇMIMI: 50 LEKË. 20 DINARË. 1.5 EURO

DOSSIER

Ferid Jegeni,mësuesi që hapishkollat në Dibër

Lugina e Bulqizës, pjesë e“Rrugës së Arbërit”

NGA: DASHNOR KALOÇI - FAQE 12

KULTURË

Haxhi Maqellara,këngëtar i mërgimite dhembjesNGA: REXHEP TORTE - FAQE 14

FJALË NË SEPETE

Ka parë apo s’kaparë valë Torluli,ky soj burriNGA: NAIM PLAKU - FAQE 15

bukuria natyrore e pashfrytëzuarSTEBLEVASTEBLEVA

Nga: KUJTIM BORIÇIGazetar i “Shekulli”

Dikur nga zonat më të populluara të trevës lindore të vendit,

pakkush e mendonte se Stebleva mefshatrat e saj do të rrudhej në më

pak se 2 mijë banorë gjatë viteve tëvështira të tranzicionit, ndërkohë qëvitet e fundit, ka filluar rikthimi ma-siv i të ikurve në vendlindje, tashmëpër investime. “Veçanërisht këto 3-4vitet e fundit, numri i të rikthyerve nëvendlindje është rritur ndjeshëm. Kësh-

tu në Steblevë, Borovë, Sebisht, Zab-zun, Fushë-Studën, Llangë, Moglicë,shumë ish-banorë kanë ardhur dhekanë bërë investime në blegtori, fru-tikulturë, bujqësi e në fushën e tur-izmit”,- pohon për gazetën...

(Lexoni në faqen 10)

Nga:Prof. asoc. dr. ADEM BUNGURI RRUZHDI BITRI

Lugina e Bulqizës përfaqëson korridorin më të rëndësishëm naty-

ror që lidh pellgun e Dibrës me lug-inën e Matit dhe viset bregdetare dhenë një kontekst më të përgjithshëm,bregdetin e Adriatikut në perëndimme viset e Ballkanit qendror në lind-je. Megjithëse në këtë zonë nuk janëkryer kurrëfarë gërmimesh arke-ologjike, nga zbulimet e rastit ështëkrijuar një koleksion gjetjesh arke-ologjike me kufij kronologjikë ngaprehistoria e deri në mesjetë, që do-kumentojnë arkeologjikisht funksion-imin e kësaj rruge, duke filluar qënga prehistoria e këndej.

(Lexoni në faqet 3,9)

REPLIKËSkavicambyt njëqytetërimNga: ABDURRAHIM ASHIKU

Në një nga faqet e Balkan Web më17/4/2008, ora 08.54 më ra në synjë titull i bujshëm “Harrohet prej 3vitesh Hidrocentrali i Skavicës “. Mëtërhoqi vëmendjen ndaj si të gjithashkrimet që Verilindjen e shohin nga“sisët” dhe jo nga “goja”, e lexovadhe e rilexova me vëmendje.

(Lexoni në faqen 5)

EDITORIAL

Dibrameriton!"Rruga e Arbërit", 2 vjet pas numrittë parë, vjen me një fytyrë të re. Kyndryshim nuk kushtëzohet vetëm ngafakti që gazeta del si botim i pavar-ur, por edhe si një domosdoshmëripër t'u afruar më pranë lexuesve tësaj.

Gazeta është në kërkim të infor-macionit në hapësirën mbarëdi-brane, duke synuar kthimin e saj nënjë urë bashkëpunimi e shkëmbimipërvojash, të vlefshme për hapësir-at dibrane nga Shqipëria, Maqe-donia, Europa e deri në SHBA, kudoku ndodhen dibranë.

Pikërisht për këtë arsye, ajo rritnumrin e faqeve, tirazhin, kualite-tet e përzgjedhjes dhe përcjelljes sëinformacionit, duke shpresuar sëshpejti edhe kthimin e saj në një tëpërjavshme.

Gazeta synon të përcjellë debate mendim në opinionin intelektualdibran dhe jo vetëm. Ajo do tëzgjerojë hapësirat e saj, për të sjellëmendimin e ligjvënësve dhe intele-ktulëve, deputetëve dhe të zgjedhurvelokalë, biznesmenëve e qyetarëve,gazetarëve të rinj dhe atyre me eks-periencë, me synim kërkimin e hapë-sirave të reja të zhvillimit e integrim-it të Dibrës.

“Rruga e Arbërit” synon të jetëgazetë e ideve, zhvillimit, progres-it, debatit, informacionit komunitar.Ajo synon të shkojë në çdo odë, dukeu bërë kështu, gazeta juaj!

Për të arritur këto, gazeta kërkonkontributin tuaj. Duke ju bërë njëftesë të hapur dhe të sinqertë gjithëlexuesve për të bashkëpunuar me të,me arsyen e vetme, për të qenë nëtë njëjtat kualitete e zhvillime sigjithë zonat e krahinat e tjera të Sh-qipërisë.

“Rruga e Arbërit” le të jetë njënismë për investimin e vlerave di-brane me rëndësi të padiskutueshmenë hapësirën gjithëshqiptare. Vetëmkur investimi është i të tilla dimen-sioneve, siguria bëhet një realitetafatgjatë.

Dibra meriton. Ne po investohe-mi dhe bashkë me ju ta bëjmë Di-brën prezente, në vendin që asaj ika takuar me kohë.

FUQIZIMI I QEVERISJES VENDORE NË RAJONIN E DIBRËS

Firmoset marrëveshja mes komunave dhe qarkutVENDLINDJAFshati Zogjei DibrësNga: ZABIT LLESHI

Faqe 8

PESHKOPI - Në mjediset e QEK-Pesh-kopi, më datë 24.04.2008, Këshilli iQarkut Dibër dhe Organizata Holan-deze SNV-Dibër organizuan ceremon-inë e nënshkrimit të marrëveshjeve tëfinancimit ndërmjet 14 njësive të

qeverisjes vendore të rajonit të Di-brës dhe Këshillit të Qarkut, në kuadërtë programit mbështetës për Qarkune Dibrës, financuar nga AmbasadaHolandeze. Merrnin pjesë në cere-moninë e nënshkrimit të mar-

rëveshjeve Ambasadori i Holandësz.Sweder van Voorst tot Voorst, zv.Ambasadorja znj.Ardi Stoiosbraken,drejtori i SNV për Shqipërinë dheMaqedonisë z. Jack Cortenraad...

(Lexoni në faqen 2)

N J O F T I M E > > > f a q e 1 6

Autostrada Tirane - Durres, Km.9Tel: +355 48 30 2046Tel: +355 48 30 2040

www.auroragroup-r.come-mail: auroragroup@auroragroup.al

koha kalon, cilësia mbetetP R O J E K T I M - Z B A T I M

2 - Prill 200824nr.

DREJTOR:Rakip Suli

Këshilli Botues:Musa RiçkuShaqir SkarraBujar Karoshi

Redaksia:Në Dibër:Rexhep TorteNë Athinë:Abdurrahim AshikuNë Itali:Selman MziuNë New York:Beqir SinaNë Tiranë:Prof. Dr. Bashkim Lleshi,Naim Plaku

Adresa e gazetës:Rr. “Zenel Baboçi”,Pall. “Ferar”, TiranëTel. (04) 2233 283E-mail: rrugaearberit@gmail.com

Opinionet dhe komentete botuara nuk shprehindomosdoshmërishtqëndrimin e redaksisë

aktualitetPosta e

Redaksia e gazetësfalënderon lexuesit dhebashkëpunëtoret e sajpër mesazhet dheshkrimet e sjella për botim.

Gjithashtu, redaksia ukujton bashkëpunëtorëvetë saj, zotërinjve NaimPlaku, Atli Dema, Abdura-him Ashiku, Beqir Sina,Ramiz Gjini, Hasan Leka,Fejzulla Gjabri,Prof. Dr.Mark Tirta,Përparim Tomçini,Bernard Zotaj, Xhelal Roçi,etj., se shkrimet e tyre, përarsye vendi nuk janëbotuar në këtë numër. Atodo të botohen në numrat eardhshëm të gazetës“Rruga e Arbërit”.

Ju falënderojmë që jenipjesë e gazetës!

Redaksia falenderonz. Zaim Elezi (Zaya)për konceptimin e kokës sëgazetës dhe dizajnit.

Drejtoria e Përgjithshme e RrugëveTiranë ka miratuar përsëri një

ndryshim projekti në segmentin prej17 kilometrash të Rrugës së Arbrit,atë Bulqizë-Ura e Çerenecit. Që menisjen e punimeve në këtë rrugë,nisën edhe konfliktet me banorëtpronarë të tokave, ku kalon traseja esaj. Problemet kishin të bënin meshpronësimet dhe dëmshpërblimin,por edhe me vështirësi teknike të mbie nënkalimeve të rrugëve të fshatravePeladhi dhe Krajkë. Përplasja e parëe regjistruar ishte ajo e banorëve tëfshatit Krajkë në Komunën e Zerqan-it, të cilët protestonim për prishjene varrezave të vjetra të fshatit, gjë qëçoi në ndryshimin e parë të projek-tit. Por më të mprehta këto konfliktekanë qenë të pranishme në lotin eparë të rrugës, atë Bulqizë-Ura eQytetit, konflikte këto që çuan derinë ndërprerjen totale të punimevenga firmat “Karl Gega” dhe “Alba-via”, fituese të tenderit për këtë lotrrugor. Kjo ndërprerje punimesh përmë tepër se një muaj, ngjalli mjaftshqetësim te banorët dhe organet epushtetit vendor. Nënprefekti i Rre-thit të Bulqizës, Agim Perhati, kapohuar se rinisja e punimeve në këtëlot të rrugës ka ardhur pas disa ndry-shimesh në projekt, sipas të cilavedo të ketë disa devijime nga aksin emëparshëm të projektimit. Po sipaskëtyre burimeve ka qenë edhe njëndërhyrje e organeve të pushtetit ven-dor, konkretisht e Prefekturës Dibër,pranë Këshillit Teknik të DPRR, përtë ndërhyrë për ndryshimin e projek-tit, me qëllim për t‘u dhënë zgjidhjekonflikteve të lindura. Drejtues tëfirmave, “Albavia” dhe “Karl Gega”,që aktualisht kanë rinisur punimetnë këtë rrugë, thonë se ndër konflik-tet kryesore të lindura ishte ai iprishjes së një kanali vaditës që dotë linte pa ujitje tokat e 35 famil-jeve në lagjen “Kicaj”, në Komunëne Fushë-Bulqizës. / “Shqip, 22 prill 2008

Ndryshonpërsëriprojektii Rrugëssë Arbrit

Pas disa ditë tëndërprerjes sëpunimeve Drejtoria ePërgjithshme eRrugëve ka vendosurndryshimin e projektitfillestar, duke eliminu-ar prishjen e varrezavetë vjetra në Krajkëdhe kanalit vaditës nëKicaj, Fushë - BulqizëNga: PAJTIM PËRNEZHA

PESHKOPI - Në mjediset e QEK-Pesh-kopi, më datë 24.04.2008, Këshilli iQarkut Dibër dhe Organizata Holan-deze SNV-Dibër organizuan ceremon-inë e nënshkrimit të marrëveshjeve tëfinancimit ndërmjet 14 njësive të qever-isjes vendore të rajonit të Dibrës dheKëshillit të Qarkut, në kuadër të pro-gramit mbështetës për Qarkun e Dibrës,financuar nga Ambasada Holandeze.

Merrnin pjesë në ceremoninë e nën-shkrimit të marrëveshjeve Ambasadorii Holandës z.Sweder van Voorst totVoorst, zv. Ambasadorja znj.ArdiStoiosbraken, drejtori i SNV për Sh-qipërinë dhe Maqedonisë z. JackCortenraad, zv. Ministri i Financavez.Sherefedin Shehu, deputeti AlbertFarruku, kryetari i Këshillit të QarkutDibër z.Naim Gazidede, përfaqësuesdhe të zgjedhur nga komunat dhe bash-kitë e rajonit, përfaqësues të SNV-Dibër,të administratave vendore, etj.

Kryetari i Këshillit të Qarkut Dibër, z.Naim Gazidede, bëri një rezyme të sh-kurtër mbi arritjet e programit mbësh-tetës për rajonin e Dibrës dhe vlerësoinë maksimum punën dhe përpjekjet evazhdueshme të të gjithë njësive ven-dore në krijimin e klimës së sigurt përnjë zhvillim të qëndrueshëm ekonomike social.

Programi mbështetës “Për fuqizimine qeverisjes vendore në rajonin e Di-brës” është në vitin e dytë të tij dhe nejemi vetëm në raundin e dytë, nga pesëraunde në total. Vihet re një përkush-tim i të gjithë palëve të përfshira nëproces, i cili personifikon nevojatemergjente që kanë njësitë vendore përrritjen e shërbimeve ndaj komunitetit.Ky program mundëson krijimin e njëklime bashkëpunim të frytshëm tre-palësh dhe nisur nga përvoja e der-itanishme suksesi është i sigurt.

Një përshkrim i shkurtër mbi ecur-inë e investimeve të realizuara në vitin2007 dhe të atyre përfituese të “Fondittë Besuar” për raundin e parë të këtijviti u mundësua nga Zihni Methasanidhe nga menaxheri i programit, ing.Zenulla Mehmeti. Ata evidentuan arrit-jet dhe risqet që mbart zbatimi i këtijprogrami, si dhe nevoja e shtimit tëpërpjekjeve për sigurimin e vazhdimë-sisë për një disavjeçare.

Në raundin e dytë kanë përfituarkomunat Zall-Dardhë, Arras, Muhurr,

Drejtori i SNV për Shqipërinë, z. Jack Cortenraad: “Investimi dhe qëllimi janë tërëndësishëm, por më të rëndësishëm janë rezultatet, ato rezultate që duhet të jenëtë prekshme për komunitetin që ju përfaqësoni”

FUQIZIMI I QEVERISJES VENDORE NË RAJONIN E DIBRËS

Rezultatet e investimeve duhet tëjenë të prekshme për komunitetin

Sweder van Voorst tot Voorst shpallet“Qytetar Nderi i Qarkut Dibër”

Këshilli i Qarkut të Dibrës, me ven-dimin Nr. 24, datë 10.04.208, kanderuar z. Sweder van Voorst totVoorst me titullin “Qytetar Nderi iQarkut Dibër”, me motivacion: “Përndihmën, angazhimin dhe mbështetjene dhënë për zhvillimin e rajonit tëDibrës”.

Pas marrjes së titullit, Ambasadoriu shpreh: “Kjo është një surprizë qëunë kurrë nuk e prisja. Jam në fund tëmandatit tim dhe ju siguroj se, sa herëdo të vij në Shqipëri si turist, do tëvizitoj edhe Dibrën, pasi këtu tashmëkam miqtë e mi, kam një detyrim mëshumë...”

Fushë-Çidhën, Kastriot, Melan, Maqel-larë, Zerqan, Suç, Lis dhe bashkitë Pesh-kopi, Bulqizë, Klos e Burrel. Në totalvlera e investimit është në masën 201.2milion lekë, të shpërndarë në shtatëprojekte të infrastrukturës rrugore, katërprojekte për furnizimin me ujë tëpijshëm, dy projekte në fushën e ar-simit, si dhe një projekt në bujqësi.

Ambasadori i Mbretërisë sëVendeve të Ulëta, z. Z.Sweder vanVoorst tot Voorst, duke shprehurkënaqësinë e ardhjes sërish në Dibër,evidentoi ecurinë pozitive të programitdhe falënderoi aktorët e përfshirë nëprocesin e zbatimit të tij. “Programi –theksoi ambasadori - nuk është i Am-basadës, nuk është i SNV-së, por i juajidhe vetëm i juaji. Ju mundohuni tëzbatoni në mënyrë korrekte objektivatnë strategjitë e zhvillimit të komunavedhe bashkive, pasi ato janë orientimetmë të domosdoshme dhe që sigurojnënjë zhvillim të sigurt për të ardhmen.Komunat duhet të mbështeten dhe nëdrejtim të kapaciteteve, të ngritjes dhetë forcimit të tyre, prandaj transferimi injohurive nga njëri tek tjetri do të ndih-mojë në realizimin e qëllimit tuaj tëmadh, zhvillimin e rajonit…”

Ambasadori inkurajoi Këshillin eQarkut Dibër për përpjekjet e deritan-ishme dhe shprehu besimin e tij se “Ditae Donatorit” me datë 15 maj e këtij vitido të jetë një eveniment tjetër i rëndë-sishëm për rajonin e Dibrës.

Drejtori i SNV për Shqipërinë dheMaqedoninë z. Jack Cortenraad uroikryetarët e njësive vendore për përkush-timin e tyre në zbatimin e programit. Aishprehu kënaqësinë e tij të punojë dhetë bashkëpunojë me administratën eKëshillit të Qarkut Dibër. “Investimi dheqëllimi janë të rëndësishëm, por më tërëndësishëm janë rezultatet, ato rezul-tate që duhet të jenë të prekshme përkomunitetin që ju përfaqësoni - tha dukepërfunduar Z. Cortenraad”

Zv. Ministri i financave, z. ShefredinShehu, tha se qeveria shqiptare do tëvazhdojë të mbështesë fuqishëm pro-gramin “Për fuqizimin e qeverisjes ven-dore në rajonin e Dibrës” dhe e shehkëtë si një risi dhe mundësi për t’u më-suar me praktikat e operimit të fondevetë Bashkimit Europian. Modeli i finan-cimit dhe i menaxhimit të këtij programiështë unikal dhe i vlerësueshëm nga tëgjithë. Ne do të insistojmë me të gjithëmundësitë për të mbështetur Dibrën eharruar për shumë e shumë vite ngaqeverisja qendrore.

Në emër të komunave dhe bashkivefituese përshëndetën kryetari i Komu-nës Suç, z. Ylli Meta, si dhe kryetari ibashkisë Bulqizë, Dr.Roland Keta.

Më pas, të gjithë kryetarët e komu-nave dhe bashkive fituese u ftuan tënënshkruajnë marrëveshjet me Këshil-lin e Qarkut Dibër për financimin e pro-jekteve të propozuara.

Prill 2008 - 324nr.

Lugina e Bulqizës, pjesëe “Rrugës së Arbërit”

Nga:Prof. asoc. dr. ADEM BUNGURI RRUZHDI BITRI

arkeologjiLugina e Bulqizës përfaqëson korridorin më të rëndësishëm natyror

që lidh pellgun e Dibrës me viset bregdetare, bregdetin e Adriatikutnë perëndim me viset e Ballkanit qendror në lindje

Fig. 1. Majë shtize bronzi (Vajkal)

Fig. 2 Dyvegjake ilire (Vajkal)

Fig. 3. Majë heshte hekuri (Qafa e Buallit)

Lugina e Bulqizës përfaqëson korridorin më të rëndësishëm naty-

ror që lidh pellgun e Dibrës me lug-inën e Matit dhe viset bregdetare dhenë një kontekst më të përgjithshëm,bregdetin e Adriatikut në perëndimme viset e Ballkanit qendror në lind-je. Megjithëse në këtë zonë nuk janëkryer kurrëfarë gërmimesh arke-ologjike, nga zbulimet e rastit ështëkrijuar një koleksion gjetjesh arke-ologjike me kufij kronologjikë ngaprehistoria e deri në mesjetë, që do-kumentojnë arkeologjikisht funksion-imin e kësaj rruge, duke filluar qënga prehistoria e këndej.

Në pikëpamje arkeologjike, kjoluginë është shumë pak e njohur.Informacioni i parë dhe i vetëm ësh-të ai i sjellë nga prof. H. Ceka dheing. J. Adami në vitet 1950-1951,gjatë ekspeditës së tyre të parë nëPeshkopi, Mat e rrethe. Në shënimete tyre ata përqëndrohen vetëm nëmonumentet e periudhës mesjetaredhe përmendin vetëm gjurmët e njëqyteti me “mbeturina muresh mellaç” përballë shkëmbit të Skënder-beut, si dhe gjurmët e një kishe megërmadha muresh të lidhura me llaç,në krahun e djathtë të përroit të Ko-ziakut, gjysmë ore në jug të Shkëm-bit të Skënderbeut. Ata përshkruajnë,gjithashtu, edhe dy betejat e Vajkalitmidis Skënderbeut dhe turqve, e paraprej të cilëve i kushtoi ushtrisë sh-qiptare humbjen e krerëve më të mirëtë saj (M.Golemi), ndërsa e dyta judha atyre fitoren mbi turqit e Balla-ban Pashën1.

Në vitet 1983 dhe 1988, në këtëzonë është kryer një survej arke-ologjik nga autori i këtij shkrimi,rezultatet e të cilit do të paraqitenmë poshtë, sipas kriterit kronologjik.Pjesa e parë e këtij punimi përfshinharkun kohor nga periudha e her-shme e hekurit deri në fillimin e pe-riudhës qytetare ilire, dmth shek. XI-IV para Kr.

I. PERIUDHA PREHISTORIKE

Gjurmët më të hershme të ban-imit të luginës së Bulqizës i takojnëperiudhës finale të bronzit të vonëdhe fillimeve të periudhës së hershmetë hekurit, që përputhen me HV IIIC1-3 (1200-1100 ) dhe periudhënsubmikene(1100-1000) të kro-nologjisë egjeane dhe Ha A1-A2(1200-1000) të sistemit kro-nologjik Reinecke të Europës qen-drore. Banorët ilirë të kësaj periud-he i ndërtonin banimet e tyre nëvendbanime kodrinore me mbrojtjenatyrore, shpesh të përforcuar edhenga një sistem i thjeshtë fortifikues.Vendbanimi i fortifikuar i banorëveilirë të luginës së Bulqizës ka qenëkalaja e Krajkës.

1. Periudha e bronzit të vonë dhehekurit të hershëm(1200-1000para Kr) Kalaja e KrajkësGjurmët e kësaj kalaje gjenden në

një kreshtë shkëmbore, me lartësimbidetare 776 m, në krahun e ma-jtë të zallit të Sopotit, dhe të luginësqë lidh Bulqizën me pellgun e Di-brës (Shupenzë-Gjoricë). Nga sipër-faqja e saj vështrimi të pushtongjithë hapësirën e luginës, që nga“Ura e qytetit” në perëndim deri nëkalanë e Sofraçanit në lindje dhe“Fushën e Gurrës”(Strikçan) në jug.Në shpatet e saj, të veshura me veg-jetacion të dobët shkurresh dhe sh-koze, ruhen gjurmët e mureve të dyperiudhave, periudhës së hershme tëhekurit dhe të periudhës së vonë an-tike.

Muret e periudhës së parë, ruhennë gjendje mjaft të rrënuar, në anënlindore të kreshtës, me rënje më tëbutë. Ai mund të ndiqet në trakte tëveçantë e të ndërprerë, por të lex-ueshëm në pikpamje teknike. Atokanë qenë ndërtuar me gurë mesa-tarë e të vegjël, të lidhur në të thatë.Vetë muri përbëhej nga dy këmishatanësore dhe bërthama qëndrore embushur me gurë më të vegjël tëhedhur pa kujdes. Muri me gjërësi2.5 – 3 m dhe lartësi të ruajtur 0.30-0.50m, krijon një planimetri eliptikeme sipërfaqe rreth 1.5-2 ha. Nëpjesën më të lartë veriore të kresh-tës, duken gjurmët e një muri që rre-thonte një sipërfaqe rreth 1000 m2 ,që i përket “akropolit” të kalasë. Kalatë tilla në Shqipëri njihen si vend-banime të fortifikuara të tipit Gajtan.Kala të këtij tipi në rajonin e Dibrësmund të përmendim kalanë e Kox-haxhikut (Dibër e Madhe), atë tëPeshkopisë, të Bellovës, të Limjan-it, të Stelushit, të Lurës etj ndërsa nëShqipëri, përveç Gajtanit, këtij tipi itakojnë kalaja e Marshejt, e Beltojës,e Ganjollës, e Moksetit dhe e Hotitnë zonën e Shkodrës, kalaja e Lles-hanit në zonën e Elbasanit, kalaja eTrenit, e Symyzës, e Trajanit nëzonën e Korçës, kalaja e Karosit dheajo Badhrës në bregdetin e Jonit etj.Lidhur me pozicionin e tyre kro-nologjik, mendimi mbizotërues idaton ato në periudhën e tranzicionitnga periudha e vonë e bronzit nëperiudhën e hershme të hekurit 2, papërjashtuar mundësinë e një datimimë të hershëm.

qërimi i saj me majën e shigjetës tëpërshkruar më lart.

Gjithashtu, kjo luginë rezulton ebanuar edhe gjatë fazave më të vonatë periudhës së hekurit, siç dëshmongjetja e një maje shtize prej hekuri,që përfshihet në armët e luftimit nëdistancë.

3. Periudha e zhvilluar e hekurit(shek. VIII-VII para Kr)Qafë e BuallitQafë e Buallit ( 844 m) njihet si

porta perëndimore e Dibrës dhe sikufi gjeografik midis Dibrës dheMatit. Ajo është gjithashtu edhe njëkufi i prerë klimatik dhe ekologjikmidis këtyre rajoneve. Pikërisht këtu,në vitet 70’ të shekullit të kaluar, ngapunimet e rastit, është gjetur një varri dystë ilir, prej të cilës, ruhet njëmajë heshte hekuri.

Heshta është e tipit fletëgjërë nëtrajtën e gjethes së plepit. Gjatësia epërgjithshme 19 cm, gjatësia e fletës11.5 cm.(fig. 3). Fleta me gjërësinëmaximale 3.5 cm përshkohet ngabrinja mesore me prerje rombike. Ajoka tun tubiform me prerje rrethoredhe diametër 2 cm. Në anën e jash-tme, përkatësisht në 2/3 e gjatësisësë tij, tuni është i hapur. Raporti igjatësisë së tunit me gjatësinë epërgjithshme është 1 : 2.5. E ngjas-hme me objekte analoge të zbuluaranë të gjithë hapësirën e vendit e jas-htë tijë. Datohet në shek. VIII-VIIpara Kr5.

4. Periudha klasike (shek. V-IV paraKr)Sofraçan – Varrezë ilire e shek.

V-IV para Kr.Në fshatin Sofraçan, në vendin e

quajtur “ Qafa e vorreve”, punimetpër ndërtimin e “rrugës së Arbërit”,zbuluan një varrezë të dystë ilire, qështrihet në të dy anët e rrugës nacio-nale6. Nga këto punime u dëmtuanjë pjesë e kësaj varreze dhe u zbu-luan dy përkrenare bronzi të tipit ilir,së bashku me fragmente enësh të ly-era me vërnik të zi7.

Të dy përkrenaret janë të njëjtaose të një tipi. Njëra prej tyre ruhete plotë, por ende nuk e kemi nëdorë8. Përkrenarja tjetër ruhet nëMuzeun Arkeologjik Tiranë9.

(Vijon në faqen 9)

2. Periudha e hershme e hekurit tëhershëm(1100-900 para Kr)Vajkal (Bulqizë )Fshati Vajkal gjendet në shpatet

jugore të malit të Lepurit, në njëhapësirë, me shtrirje mbi 5 km, ngaqyteti i ri i Bulqizës në perëndim deridek gurët e Skënderbeut në lindje dhezallin e Bulqizës në jug. Këtu ka qenëValchali mesjetar i përmendur ngaBarleti, për dy beteja të rëndësishmetë Skënderbeut. Në plan arkeologjik,kemi dy objekte të një varri të shkatëru-ar ilir, kronologjikisht të lidhur me pe-riudhën submikene(1100-1000) apoatë protogjeometrike ((1000-900), tëzbuluar nga punimet e rastit në vitet80’ të shekullit të kaluar :

a. Majë shigjete bronzi me fletëtë ngushtë në trajtën e gjethes së shel-gut dhe fund tubiform, me prerje rre-thore. Ruhet në MHP, nr.inv.1472,fig. 1. Gjatësia e përgjithshme 20.5cm, gjatësia e fletës 16 cm. Fleta për-shkohet nga një kurriz konik gypor,gjithashtu me prerje rrethore. Supeti ka të rrumbullakta, ndërsa fundi,afër fletës, përshkohet horizontalishtnga dy vrima përçinash. Është vari-

ant i tipit me fletë në trajtë gjethi.Është e ngjashme me shtiza analogetë tumës IV të Pazhokut3etj. Dato-het në periudhën submikene ose pro-togjeometrike4.

b. Devegjake ilire e restauruar,gjetur në fshatin Vajkal, së bashkume majën e shtizës prej bronzi tëparaqitur më lart. Ruhet në MHP,nr.inv.1471, lartësi- 9 cm, diametrii grykës- 6 cm dhe i trupit- 11 cm.Fig. 2. Ka trup dykonik të theksuar,qafë të shkurtër, buzë të drejta dhefund konkav. Vegjët vertikale me pre-rje eliptike, që lartësohen mbi grykë,i ngjiten enës në zonën e shpatul-lave, mbi vijën shumë të theksuar tëkarrinimit. Është punuar me brumargjilor të pastruar, me përmbajtjegrimcash kuarci, me pjekje dhelëmim të mirë dhe shkëlqim mesa-tar. Mungesa e zbukurimit dhe dyko-niciteti i theksuar, i japin enës sëVajkalit, veçori lokale në .raport meenët analoge të kulturës ilire të zonësveriore apo jugore të vendit. Dato-het saktësisht në periudhën sub-mikene(1100-1000)ose pro-togjeometrike(1000-900), nga sho-

Nga zbulimet e rastitështë krijuar një kolek-sion gjetjesh arke-ologjike me kufijkronologjikë ngaprehistoria e deri nëmesjetë, që dokumen-tojnë arkeologjikishtfunksionimin e kësajrruge, duke filluar qënga prehistoria ekëndej.

Në fshatin Sofraçan,punimet për ndërtimine “Rrugës së Arbërit”,zbuluan një varrezë tëdystë ilire, që shtrihetnë të dy anët e rrugësnacionale. U zbuluandy përkrenare bronzi tëtipit ilir, së bashku mefragmente enësh tëlyera me vërnik të zi.

4 - Prill 200824nr.

Deklaratat e njëpasnjëshme zyr-tare të shtetit të Kosovës se

Maqedonia së shpejti do ta njohë Pa-varësinë e Kosovës, nga njëra anë,dhe deklaratat, gjithashtu, zyrtare tëMaqedonisë se me vëmendje ështëduke i ndjekur zhvillimet në shtetine Kosovës, se njëherë duhet bërëshënimi i vijës së përcaktimit të ku-firit Kosovë-Maqedoni dhe më pastajdo të merret vendim për njohjen eshtetit të Kosovës, gjithnjë duke pa-tur parasysh interesat e Maqedonisë,nuk janë tjetër veçse kamuflazh poli-tik i Maqedonisë për ta mbuluarthëngjillin, i cili mund të mbajëbrenda prushin e ndezur, kjo aq mëtepër kur mediat e këtyre ditëve njof-tojnë edhe për persona të armatosurnë mbrojtje të popullatës dhe tëtokave kosovare që synohet t’i jepenMaqedonisë.

Marrëveshja e nxituar e vitit 2001mes Maqedonisë dhe Serbisë për shën-imin vijën kufitare Kosovë-Maqedoni,nga qeveria e atëhershme e Kosovësme arsye u cilësua si e papranueshme,duke dëshmuar se Kosova din t’i dalëzot vetes dhe din të kujdeset për trojete veta stërgjyshërore.

Nervozizmi i Maqedonisë për tambyllur sa më shpejt këtë çështje mekufirin nuk është gjë tjetër veçse për-pjekje për të gllabëruar edhe 2500hektarë tokë kosovare dhe për të pa-tur nën administrim pikat strategjikeprej ku do ta sodiste në pëllëmbë tëdorës Kosovën.

Kufiri Kosovë-Maqedoni e ka his-torikun e vet, megjithatë vërhushkamaqedonase me taktizimet e vetaështë vënë në misionin për të zaptu-ar atë që mund të zaptohet.

Këto 2500 hektarë tashmë disavite nuk mund t’i punojnë dheshfrytëzojnë bujqit kosovarë në ku-firin Kosovë-Maqedoni.

Për të freskuar kujtesën se si ësh-të vepruar deri tani me coptimin etrojeve shqiptare shqiptare në dobitë Maqedonisë, po marrim shembullkufirin te Dibra e Madhe, ku 186hektarët që janë tokë e Shqipërisë eqë shumë dekada nuk punohen.

Kufiri që ndau popullin dhe tokënshqiptare, bëri që banorët e komu-nës së Maqellarës - Shqipëri tëkërkojnë së paku t’i punojnë tokat etyre që kanë mbetur matanë kufirit.

Përfaqësuesit e Bashkisë së Pesh-kopisë dhe përfaqësuesit e Komunëssë Maqellarës që ndodhet në kufirinShqipëri-Maqedoni, në takimet e pe-riudhës së demokracisë në nivel tëbashkëpunimit ndërkufitar midispushteteve vendore të dy Dibrave, mepërfaqësuesit e UNPREDEP-it, tëMonitoringut të UE-së, OSBE-së, siedhe me rastin e vizitave të delega-cioneve nga Maqedonia, kanë ngri-

Përderisa në zonat kufitare nuk ka përparim dhe nuk arrihet liberalizim i plotë i regjimit kufitar, duhet shkruar dhe sensibilizuar në vazh-

dimësi. Sipas logjikës së shëndoshë një vend që ndodhet afër kufirit,është e udhës që nëpërmjet lëvizjes së lirë të njerëzve, ideve, mallrave,kapitalit dhe kulturës të ketë zhvillim të gjithanshëm.Për fat të keq, kjonuk po ndodh me zonën kufitare të Dibrës së Madhe edhe pas tetëm-bëdhjetë viteve të demokracisë, sepse për demokracinë shumë flitet,ndërsa shumë pak veprohet.

Vendkalimi kufitar i Bllatës te Dibra e Madhe, i hapur më datë 9qershor 1992, pas gjysmë shekulli perdeje të hekurt kufitare, për habinëtonë edhe sot rrezaton pamje të alivanosur.Siç deklaron personeli kufit-ar i shërbimit në dy anët e kufirit, me përjashtim të ditës së shtunë, kurnë Dibër të Madhe është ditë tregu dhe shtohet numri i vizitorëve ngaShqipëria, ditëve tjera kalon vetëm një numër i vogël vizitorësh dhemesatarisht nga dhjetë automjete në ditë, prej tyre dy tri të rënda edheatë të ngarkuara me tulla apo tjegulla. Kjo ndodh, sepse mallrat e tjeraushqimore dhe të aksizës janë të orientuara në vendkalimin Qafë -Thanëte Struga, ku bëhet edhe zhdoganimi.

Marrëveshja për liberalizimin e vizave, e nënshkruar në këtë fillimvitnë Tiranë, nga kryeministri i Shqipërisë Berisha dhe ai i MaqedonisëGruevski, ende nuk është miratuar në parlamentet përkatëse të dy vendeve,kështu që ende nuk mund të flitet për liberalizim të vizave, sepse ban-orët e dy vendeve gjatë kalimit të kufirit ende paguajnë taksën kufitareprej 10 eurosh.Përjashtim bëjnë vetëm shqiptarët e Maqedonisë, mbibazën e një vendimi, qëkur Sali Berisha ishte President i Shqipërisë.

Argëtim Fida, kryetar i komunës Dibra e Madhe-Maqedoni, ditë mëparë u takua me homologun e tij Fitim Balla, kryetar i Komunës Trebi-sht-Shqipëri, ku u bisedua për sensibilizimin e realizimit të Marrëveshjesndërmjet Qeverisë së Republikës së Maqedonisë dhe Qeverisë së Re-publikës së Shqipërisë për hapjen e vendkalimit kufitar ndërkombëtarTrebisht-Shqipëri, Zepisht-Maqedoni që ndodhet 13 kilometra afër Di-brës së Madhe, nënshkruar në Tiranë, më 16 nëntor 2005.Edhe pse tash-më kanë kaluar tetë vite nga data e nënshkrimit, lidhur me këtë mar-rëveshje nuk është bërë asnjë hap drejt realizimit. Vendkalimi kufitar iri Zepisht-Trebisht që dëshirohet të hapet, do tu mundësojë dhjetëramijëra shtetasve të Shqipërisë të zonës së Malit të Thatë (Gollobërdës),që deri në Dibër të Madhe të arrijnë në rrugë më të shkurtër dhe mëshpejtë, e jo si tani që janë të detyruar të kalojnë pesëdhjetë kilometrapër të arritur në vendkalimin e Bllatës.

E tërë kjo situatë tregon se qeveritaët e shtetarët e Shqipërisë dheMaqedonisë para, gjatë dhe pas nënshkrimit të marrëveshjeve të regjim-it kufitar mes dy vendeve, flasin fjalë të mëdha, premtojnë shumë, porrealizimi i tyre është tepër i ngadalshëm dhe dëshpërues.

Gjendja e vështirë ekonomike e këtyre zonave të kufirit imponondomosdoshmërinë e aplikimit të standardeve ndërkombëtare tëqarkullimit të lirë të njerëzve e mallrave, si rrugë e vetme drejt prosper-itetit.

Zonat kufitare mes Shqipërisë dhe Maqedonisë janë zonat më tëpërvuajtura të sistemit gjysëmshekullor monist, ku gjenerata të tërapa fajin e tyre edhe vdiqën pa i parë të afërmit e tyre matanë kufirit.Politikat, pushtetet dhe shtetet e dy vendeve duhet të vetëdijësohenpër zbatimin korrekt e në kohë të marrëveshjeve të regjimit kufitar,për ta ëmbëlsuar sadopak plagën shekullore kufitare të banorëve dhepër të dëshmuar qartë politikën e synimeve drejt Europës. / R.T.

PËRCAKTIMI I KUFIJVE MES KOSOVËS DHE MAQEDONISË

Ngjan me Dibrën e Madhe të vitit 1913

tur në vazhdimësi kërkesën për 186hektarë tokë që ka mbetur në anënmaqedonase të kufirit dhe për të cilënshtetasit shqiptarë disponojnë tapitëpërkatëse.

Bardhyl Agolli, kryetar i Komu-nës së Maqellarës-Shqipëri, që ndod-het përbri Dibrës së Madhe, për

gazetën “Fakti”, deklaroi se:”Pas ven-dosjes së këtij kufiri në vitin 1913nga ana e okupatorëve serbo-sllavë,përveç ndarjes që iu bë popullatës sh-qiptare në këtë zonë, matanë kufiritmbetën edhe 186 hektarë tokë epunueshme shqiptare, për të cilënshtetasit tanë kanë tapitë përkatëse sekjo tokë është e stërgjyshërve tanë.Këtë tokë pronarët nga Shqipëria ekanë punuar me lejekalimi të posaçmedhe me shumë vështirësi deri në vitin1948 dhe prej asaj kohe e deri më sotkjo tokë nuk punohet fare.

Me hyrjen në fuqi të Ligjit përkthimin e tokave në Shqipëri,shprehet Agolli, ”pronarët shqiptarënga Maqedonia i morën tokat e tyresipas tapive dhe dokumentacionit

Bardhyl Agolli-kryetar i komunes Maqellare

që prezantuan.Të njejtën gjëkërkojmë që të realizohet edhe përshtetasit shqiptarë, të cilët kanë tapipër tokat e tyre që sot gjenden nëMaqedoni ose së paku fillimisht t’umundësohet që me lejekalim tëposaçëm të mund ta kalojnë kufi-rin e të vijnë t’i punojnë atotoka.Kërkesën tonë e kemi dërguaredhe te organet përkatëse shqiptarenë Tiranë, që për këtë problem tëdiskutojnë dhe të gjejnërrugëzgjidhje me homologët e tyrenë Maqedoni”.

Dëshmitë diplomatike, por edherëfimet brez pas brezi, tregojnë sekufirin te Dibra e Madhe e vendosënserbët në vitin 1913 pas djegieve dhevrasjeve makabre ndaj popullit sh-qiptar dhe që e legjitimuan edhe fu-qitë e mëdha, e askuj nuk ia mertemendja se ky kufi do të mbetet edhesot e kësaj dite.

Krahina e Dibrës, e gjendur sivendkalim i volitshëm strategjik,më shumë se çdo vend tjetër u vunë shënjestër të synimeve gra-bitqare të shteteve fqinje.Beogradie Peterburgu, në fund të shekullit19 dhe në fillim të shekullit 20 ish-in të bindur se vetëm kontrolli mbiDibrën do t’i siguronte Serbisë re-alizimin e ëndrrës për të dalë nëDurrës.Në Konferencën e Ambasa-

dorëve në Londër në vitin 1912/13dhe në Konferencën e Paqes në Parisnë vitin 1919/20, edhe pse për Di-brën u debatua gjatë, ajo si edhegjysma e trojeve dhe e popullsisëshqiptare, u nda nga trunguamë.Vendosja e kufirit këtu ështëbërë pa u përfillur asnjë kriter nor-mal popullues apo gjeografik, dhese vendimet e konferencave nëLondër dhe Paris përbëjnë tragjed-inë më të madhe të popullit sh-qiptar dhe të Krahinës së Dibrës edibranëve në veçanti.

Dëshirojmë që sot me trojet sh-qiptare të mos përsëritet historia, qëkjo të mos ndodhë me Kosovën dhenë dëm të pronave kosovare.

R.TORTE

KUFIRI SHQIPËRI - MAQEDONI LARG EUROPËS

Marrëveshjetnuk zbatohen

Pronarët shqiptarë nga Maqedonia i morën tokat e tyresipas tapive dhe dokumentacionit që prezantuan.Tënjëjtën gjë kërkojmë që të realizohet edhe për shtetasitshqiptarë, të cilët kanë tapi për tokat e tyre që sotgjenden në Maqedoni ose së paku fillimisht t’u mundë-sohet që me lejekalim të posaçëm të mund ta kalojnëkufirin e të vijnë t’i punojnë ato toka.Kërkesën tonë ekemi dërguar edhe te organet përkatëse shqiptare nëTiranë, që për këtë problem të diskutojnë dhe të gjejnërrugëzgjidhje me homologët e tyre në Maqedoni”.

Pika doganore e Bllatës

Nervozizmi i Maqedonisë për ta mbyllur sa më shpejt çështjene kufirit me Kosovën nuk është gjë tjetër veçse përpjekjepër të gllabëruar 2500 hektarë tokë kosovare aktualitet

LAJMËRIMNë kujtim të 32 dibranëve të zhdukur në ujërat e Otrantos në natën e 9 marsit 1996, po

përgatitet një një libër. Ftojmë të gjithë familjarët, të afërmit dhe të tjerë që kanë dijeni për këtëngjarje të përcjellin në adresën e gazetës “Rruga e Arbrit”, fotografi, shënime për jetën e

personave, dokumente, kujtime, etj. Le të jetë ky libër një lapidar për ta.Adresa: “Botimet “m&b”, Rr. “Zenel Baboçi”, Pall. “Ferar”, Tiranë. (Për gazetën “Rruga e

Arbërit”) . E-mail: rrugaearberit@gmail.comFaleminderit !

Prill 2008 - 524nr.

SKAVICAMBYT NJË QYTETËRIM

Përgjigje z. Genc Kondi, gazetar i “”Gazeta Shqiptare”,lidhur me investimin italian në HEC-in e Skavicës

Vendi ku do ndërtohet Diga e Skavicës. Pamje satelitore.

Nga: ABDURRAHIM ASHIKU

Në një nga faqet e Balkan Webmë 17/4/2008, ora 08.54 më ra

në sy një titull i bujshëm “Harrohetprej 3 vitesh Hidrocentrali i Skavicës“. Më tërhoqi vëmendjen ndaj si tëgjitha shkrimet që Verilindjen e sho-hin nga “sisët” dhe jo nga “goja”, elexova dhe e rilexova me vëmendje.Zoti Genc Kondi është i shqetësuarse një investim prej 600 milionë eu-rosh ka mbetur pezull “ndonëse bëhetme financim tërësisht të huaj dhe katë bëjë me sektorin problematik tëenergjetikës“. Ai është tepër i shqetë-suar se “Qeveria shqiptare ka lënë nëharresë zhvillimin e tenderit përdhënien me koncesion të HEC-it tëSkavicës.”

Pas kësaj zoti Kondi nuk mungontë bëjë avokatin e Konsorciumit ital-ian TGK, duke theksuar se “duhej tëpërbënte investimin më të madh tërealizuar ndonjëherë nga kapitali ihuaj privat deri tani, me fondet eveta...”

Më tej kalon nga roli i avokatit nëatë të inxhinierit projektues hidro-ele-ktrik dhe të zëdhënësit të firmave tëmëdha private italiane të cilat janë tëshqetësuara për vonesën pa asnjë jus-tifikim të tenderit, “ndonëse“Geoteknika “ kishte paraqitur një stu-dim të plotë për hidrocentralin e Skav-icës si dhe projektidenë përkatëse qëekonomizon terrenin”. Nuk harronzoti Kondi të sqarojë edhe “ meraqet“ e qeverisë Berisha, “ me një zgjidhjeorigjinale edhe pse me një liqen mëtë vogël, pa u shtrirë në tokën maqe-donase, jep të njëjtin rendiment sime liqen më të madh, ruan ambien-tin dhe konsideron veçoritëgjeologjike të tokës e zonës në për-bërjen e materialeve të digës“.

Nuk e di se çfarë profesioni qytetarkeni zoti Kondi, përndryshe do t’juflisja më drejtpërdrejt. Nuk e di edhenga jeni zoti Kondi dhe çfarë intere-sash ju çojnë që përsëri t’i ngjitni di-gat e hidrocentraleve të mëdhenj nëVeri e Verilindje duke u rrëmbyer nëmënyrën më të turpshme banorëve tëatyshëm jo vetëm tokën, por edhe his-torinë e kulturën.

Në medien e sotme, i nderuar z.Kondi, po bëhet një polemikë tepër eashpër, shoqëruar me greva dhe bur-gosje për ngritjen e petroliferës sëVlorës. Për mendimin tim, siç e kamshprehur edhe në shkrimin “Gjiri iVlorës dhe Lugina e Drinit të Zi“botuar në gazetën “ Rruga e Arbrit“,vlonjatët kanë të drejtë, sepse praniae naftës dhe produkteve të saj, megjitha masat moderne të kohës, për-bën një rrezik për turizmin dhe jetënnë bregdetin vlonjat. Por krahasuarme luginën e Drinit të Zi “ dhe mepasojat që le pas përmbytje nga liq-eni i Skavicës, ajo nuk është asgjë.

Ju i nderuar, z. Kondi, jeni i gë-zuar, sepse varianti i ri me “një liq-en më të vogël“ nuk shtrihet në zonate Maqedonisë. Nuk e di se sa e kenitë qartë gjeografinë e zonës dhe satokë përfitojnë dibranët e anës tjetërtë kufirit nga “liqeni i vogël“. Po tathem unë: nuk e kapin qindin përf-shirë edhe cekat dhe shelgjishtet edeltës së Zallit kur bashkohet me Dri-nin në fushë të Gjoricës.

Por, çuditërisht, ndërsa merakoseshpër “ tokën maqedonase “ nuk mera-kosesh fare, madje e shpërfill nëmënyrë të turpshme “tokën sh-qiptare“. E dini ju i nderuar, z. Kondi,se sa tokë, nga toka më pje- llore eDibrës përmbytet? E dini ju, i nderuarGenci, se 19 betejat (nga 25 gjithsej)të Gjergj Kastriotit – Skënderbeut për-fundojnë në fund të “ liqenit të vogël?”E dini ju se Kastrioti ku është vërtetuar

tashmë historikisht se lindi dhe u rritGjergji i Gjon Kastriotit përfundon nënujë? E dini ju se beteja e parë historikee shqiptarëve të bashkuar kundër per-andorisë otomane, Torviolli mbytet?E dini ju se para se të ndërtohet njështëpi e vetme në botën e qytetëruarnë vendin ku hapen themelet zbresintë parët arkeologët, të cilët mbajnëpërgjegjësi për ato dhjetëra metra ka-trorë ndërtim?

Dibra, i nderuar z. Kondi, me ndon-jë përjashtim të rrallë si Kalaja e Grazh-danit nuk e ka parë kazmën dhe furçëne arkeologut për shkaqe të asaj që për-menda në fillim se qeveritë e djeshmedhe të sotme e kanë parë siç shihetlopa nga gjinjtë dhe jo nga goja.? Sakrom ka dalë nga nëntoka e Dibrës, inderuar z. Kondi, dhe ku kanë shkuartë ardhurat në flori nga eksportimi itij, kur Dibra është treva më e sakatu-ar në rrugë kryesore e rurale?

Në historinë e shekullit të kaluarnjihen dy dyndje të mëdha të dibranëve,dy shpërngulje do të thosha apoliptiketë dhunshme nga trojet e tyre.

E para ishte ajo e vitit 1913, kur

fuqitë e mëdha e prenë Shqipërinë siberr mes për mes kurrizit dhe ata uvendosen (qytetarët e Dibrës së Mad-he) në Tiranë ku edhe sot ka një lagjenga më të mëdhatë që quhet “ Mëhal-la e dibranëve”

E dyta ishte ajo e viteve nëntëdh-jetë kur dibranët, si e gjithë Verilindjadhe Veriu, si pasojë shuarjes së të gjithapunëve dhe e mohimit (edhe sot ekësaj dite) të pyllit si pronë e tyre shek-ullore që i ka mbajtur me bukë dheme strehë përballë asimilimeve his-torike, ikën natën, i nderuar z. Kondi,ikën pa e kthyer kokën me nga njëgjysmë IFA ngarkuar me anije dër-rasash me të cilat ngritën barakat nërrethinat e Tiranës dhe të Durrësit...

Megjithatë Dibra ende mbijeton, idashur Kondi. Këtë mbijetesë të saj judhe të gjithë ata që mbron doni ta shuani.

Doni të mbytni varret e të parëve,varret e luftëtarëve që ranë në betejaheroike me serbin për ta pasur Lug-inën e Drinit të Zi shqiptare.

Doni të shuani historinë, kul-turën, traditat gjithçka me vlerë tëmadhe kombëtare që ka krijuar kjokrahinë në “qendrën gjeografike tëshqiptarëve”. E dini se ku është “Ver-duni shqiptar“ zoti Kondi. Në qoftëse nuk e dini gjeni një hartëshqiptarësh dhe bëni matjet.

Nuk e di, i nderuar z. Kondi, nësee keni lexuar referatin “ Shpërngulja earnautëve “ të shovinistit të tërbuar serbVaso Çubriloviq, platformën e tij përt’i shkulur shqiptarët nga trojet e tyreshekullore. Lexoje zotëri, sidomos atëpjesën ku programohet dëbimi i 40mijë familjeve shqiptare (dyqind mijëvetë), pjesë e cila më ngjan me shpërn-guljen dibranëve sot nga trojet e tyrenë Luginën e Drinit të Zi.

Dua të ju pyes, zoti Kondi, si do taadministronte shteti shqiptar shpërn-guljen e 60 mijë dibranëve që llog-aritet t’u përmbytet gjithçka? Sa do t’upaguhet atyre në odisenë e ikjes ngavendlindja? Sa do të vlerësohet toka etyre, shtëpitë dhe katanditë? Po të

vlerësohej me çmimin e tregut të tokësqë në Dibër është 80 – 100 lekë përmetër katror, paratë që ata do të merr-nin nuk do të mjaftonin me mbushnjë kamion me anije e dërrasa e jo përtë blerë tokë e ngritur shtëpi. Të përm-byturit nga liqeni i Fierzës ka kohë qëbërtasin dhe kush nuk i dëgjon. Gër-deci ku ndodhi një krim i shëmtuarme përgjegjës shtetin është treguesi mëi qartë se pushteti dhe shteti në Sh-qipëri janë në koma.

Dua të ju pyes z. Kondi, nëse nëkëmbim të mos ndërtimit të petrolif-erës së Vlorës do të sakrifikohej Di-bra a do të pranonin vlonjatet që nëatë hapësirë bregdetare të ngriheshinvila për dibranët e shpërngulur?

Mund të vazhdoj gjatë, i nderuarz. Kondi me pyetje e argumente. Nëqoftë se jeni gazetar, atëherë shkoninjë javë në Dibër ose më e paktamerrni kontakt me historianin dhekryetarin e nderit të shoqatës “ PërMbrojtjen e Pellgut të Drinit të Zi “zotin Ali Hoxha dhe drejtues të tjerë.Ata do t’ju japin argumente të gjëraqë do t’ua ndryshojnë mendimin.

Në qoftë se jeni inxhinier hidro-elektrik atëherë do t’ju rekomandojatë merrnit kontakt me ata specialistëqë para njëzet vjetësh argumentuanse vetëm me ngritjen e hidrocentra-leve të vegjël mbi kanalet ujitëse pro-dhimi vjetor i energjisë elektrike sh-konte nga 16 milionë kilovatorë në220 milionë kilovatorë energji elek-trike në vit, aq sa e tërë Dibra të ngro-hej e gatuante me energji elektrike.

Do t’ju rekomandoja edhe një gjëtjetër. Merrni ata që studiuan Skavicëndhe i çoni në tërë degëzimet e Drinittë Zi: në Mallë, Veleshicë, Setë,Gramë, Murrë, Okshtun etj. “ Ngrinime ta “ diga “ me mjete ndërtuesevendore, llogarisni sasinë e ujit dheprodhimin e energjisë elektrike...Jami sigurt se sasia e ujit dhe prodhimi ienergjisë elektrike në hapësirën në fjalëdo të ishte më i madh nga sa argu-mentoni ju me ndërtimin e Skavicës...

Po ju them edhe një gjë ,i nderuarz. Kondi. Po të ngrihet një digë hidro-centrali mbi degën e Setës, poshtë Çidh-nës, do të formohej një liqen që do tëshkonte deri në Gurë-Lurë. Do të lun-drohej nëpër të me gondola për të vazh-duar më tej me teleferik drejt Liqenit tëLuleve dhe Fushës së Pelave...

Skavica vdes përgjithmonë tur-izmin dibran, atë që lidhet me maletdhe me luginën e bukur të saj ...

Edhe një gjë të “ fundit “, i nderu-ar Genc. Ju jeni tepër i shqetësuar,madje i revoltuar, se pse Qeveria eka postuar vëmendjen nga Skavica,duke e përcjellë mbi Devoll. Nuk edi se nga i keni rrënjët e të parëvetuaj, por me argumente të “ modelittuaj “ desha t’ju pyes. Sikur pellgu ilartë i lumit Devoll, prurjet mesataretë të cilit janë shumë pranë me ato tëDrinit të Zi dhe lartësia mbi niveline detit dyfish me atë të Luginës sëDrinit të Zi, të mendohej si një rezer-vuar i madh dhe hidrocentral (me tënjëjtin funksion si të Skavicës), tëpërmbytej e tërë zona nga Maliqi derinë Bilisht me të tëra vlerat e veta para-historike (Kultura e Maliqit) dhe his-torike dhe kjo do të bëhej “ falas “nga ndonjë kompani italiane, greke,turke, amerikane etj., etj. si do të re-agonit? Do të bënit thirrje që të mosndërtohet rezervuari dhe hidrocentra-let që do të vinin njëri pas tjetrës nëatë rënie prej rreth 800 metro mbinivelin e detit? Unë nuk do ta prano-ja një gjë të tillë edhe pse mua nukmë prek asnjë lloj interesi, ashtu siçnuk më prek edhe ndërtimi i hidro-centralit të Skavicës.

Ju thashë disa, pa folur për të tjer-at, të cilat po ua lë ju t’i thoni.

Mos kërkoni ta mbysni Dibrën z.Genc Kondi për hir se një firmë,e cilapër interesat e veta, me mbështetjen eqeverive të korruptuara (majtas e djath-tas pa dallim), don të ngulë thonjtënë tokën e një prej trevave më në zënë historinë e popullit shqiptar, dukee zhbë atë. Mos u bëni bashkëpunë-torë dhe kobure të shkatërrimit...

Shovinisti serb VasoÇubriloviq, në plat-formën e tij për t’ishkulur shqiptarët ngatrojet e tyre shekulloreprogramon dëbimin e40 mijë familjeveshqiptare (dyqind mijëvetë), pjesë e cila mëngjan me shpërnguljendibranëve sot ngatrojet e tyre në Lug-inën e Drinit të Zi.

Kjo foto tregon njëinvestim privat nëvreshtari, i cili kafilluar të ringjalletfuqishëm në Dibër,por që rrezikohet tëdështojë akoma panxjerrë djersën ehedhur? Kush do takompensojë dhe sa?

Z. Genc Kondi, në qoftë se jeni gazetar, atëherë shkoni një javë në Dibërose më e pakta merrni kontakt me inxhinierë e historianë

dhe ata do t’ju hapin sytë dhe të shikoni se sa gabim keni shkruar...replikë

6 - Prill 200824nr.

Shoqata e Mjekëve Shqiptarë në Maqedoni, Ditën Botërore të Shëndetësisë e shënoi në Dibër të Madhe, në praninë e afër 400 mjekëve

shqiptarë nga Maqedonia dhe Shqipëria.Dr.Spec. Baki Alili, kryetar i Degës së SHMSHM, duke e hapur këtë

solemnitet , u shpreh: ”Mirëse keni ardhur në Dibër të Madhe, në Dibrënheroike, në Dibrën e Nëntë Maleve, në Dibrën e urtësisë e bujarisë, nëDibrën e mikpritjes dhe të zemërbardhësisë.Ne anëtarët e Shoqatës së MjekëveShqiptarë në Maqedoni jemi mbledhur për ta shënuar së bashku 7 Prillin -

Ditën Botërore të Shëndetësisë, ditëne profesionit më fisnik, ditën e për-pjekjeve tona në çastet kur njeriulufton me sëmundjen dhe vdekjen.Kulmi i gëzimit dhe lumturisë sonëarrihet në çastin kur u gjendemi pranënjerëzve të sëmurë dhe kur me sakri-ficën tonë e me ndihmën e Zotit, uaëmbëlsojmë apo shërojmë sëmund-jen. Më lejoni që në emrin tim dhetuajin, nga ky tubim i yni, kolegëvetanë dhe tërë popullit në Kosovë t’uaurojmë Pavarësinë e Kosovës, duke udërguar përshëndetjet më të ngrohtavë- llazërore”.

Të pranishmit, për Ditën Botëroretë Shëndetësisë i përshëndetënDr.Prof.Remzi Izairi, kryetar i SHM-

SHM, Iziadin Sela në emër të Ministrisë së Shëndetësisë së Maqedonisëdhe Ardian Bitri në emër të Qendrës spitalore të Peshkopisë-Shqipëri, dukeuruar suksese të mëtejme në sfidat e ardhshme të shëndetësisë, sepse siçthanë ata, “ne na bashkon jo vetëm puna humane, por edhe prejardhja egjakut tonë të përbashkët”.

Dr.Spec.Ejup Imeri me këtë rast promovoi librin e tij “Sëmundja e Sheqer-it”, duke deklaruar, ” se sëmundja e sheqerit së shpejti do të shndërrohet nëepidemi e kjo kërkon të jemi të përgatitur për t’u ballafaquar me këtë gjend-je të këtillë. Unë me këtë libër me tabela, ilustrime dhe fotografi bëra njëbrum universal profesional të kuptueshëm për personelin mjekësor dhe përpacientët”, - tha ai.

Dr.Shenasi Jusufi, sekretar i SHMSHM, para të pranishme foli për aktiv-itetet e Shoqatës Botërore të Shëndetësisë, duke vënë theksin se, ”vitet efundit po vërehen ndryshime të theksuara krimaterike dhe prishja e bal-ancës së ujit të pijshëm. Niveli i ulët i liqeneve paralajmëron se pritenefekte negative në prodhimet bujqësore dhe në paraqitjen e sëmundjeveinfektive.Rekomandimet e Shoqatës Botërore të Shëndetësisë janë që t’ikemi parasysh këto dukuri dhe të jemi të përgatitur për këto ndryshimeklimaterike që po ndodhin”.

Ne këtë mbrëmje për kontribut humanitar u dorëzuan 29 mirënjohjemjekëve nga Shkupi, Kumanova, Tetova, Gostivari, Struga, Kërçova, Dibradhe Resnja. Si veteranë të mjekësisë, mirënjohje morën Dr.Fatime Agushi-Ramizi, pediatre dhe Dr. Lulzim Mela Primarius i pediatrisë.

Post mortum me mirënjohje u nderuan edhe Dr.Rifat Palloshi, inter-nist- kardiolog nga Tetova dhe Mr.sci.Dr. Muharem Nexhipi, stoma-tolog nga Manastiri. Kjo mbrëmje u shoqërua me një darkë me muzikë,këngë e valle, në të cilën njerëzit e bluzave tona të bardha kaluan çastetë gëzuara e të paharruara. / R.TORTE

Me rastin e dy vjetorit të krijimit të shoqatës “Dibra”-Lezhë në pallatin e kulturës “Manush Ali-

mani”, më datën 31 mars 2008 u organizua një takimfestiv. Në këtë takim përveç antarëve të shoqatës dhemjaft miqve të tyre nga të gjitha trevat, ishin të ftuardhe drejtues kryesorë të institucioneve të Qarkut Lezhë,kuadro të pushtetit lokal si dhe mjaft intelektualë ngaLezha dhe Dibra. Fjalën përshëndetëse e mbajti në emërtë kryesisë së shoqatës “Dibra”-Lezhë sekretari i saj zotiYmer Keta, i cili ndër të tjera tha: U mbushën plot dyvjet nga dita e krijimit të shoqatës tonë, e cila mbetinjë ngjarje historike për komunitetin dibran që punondhe jeton në rrethin e Lezhës.

Kujtimi i kësaj date historike mbetet gjithmonë sinjë burim i pashtershëm për edukimin atdhetar e patri-otik të komunitetit dibran e sidomos të atij të brezit tëri. Kjo do të shërbejë edhe në të ardhmen më mirë përforcimin e unitetit, paqes, tolerancës dhe mirëkuptim-it midis nesh si dhe me komunitetet e tjera që jetojnënë rrethin e Lezhës. Të gëzojmë së bashku ditën ekrijimit të kësaj shoqate, e cila besojmë se do të lartë-sojë vlerat e jetës, do të sjellë harmoni më të madhe nëmes të dibranëve e më gjerë, do të shërbejë më mirëpër të qenë krenar, për t’u lënë brezave mirëkuptimin enevojshëm. Dibra është e shquar për dije e kulturë,përparim e zhvillim. Me punë e me djersë, banorët ekëtij komuniteti kanë ndërtuar të ardhmen e tyre, nëkëtë rreth, ku shumë prej tyre shquhem për punë tëkualifikuar në ndërtim dhe në biznes, jo vetëm që

veprimtari

DITA BOTËRORE E SHËNDETËSISËKUJTOHET NË DIBËR TË MADHE

Mjekët shqiptarënë Maqedoni tëpërkushtuarndaj pacientëve

Në foto: Dr.spec. Baki Alili

Shoqata “Dibra” në Lezhëfeston dy vjetorin

mbajnë familjet e tyre, por kanë bërë të mundurpunësimin e shumë dibranëve dhe komuniteteve tëtjera. Duke përfunduar dua të them se për organiz-imin e këtij aktiviteti kanë ndihmuar Viktor Tusha,kryetar i Bashkisë së Lezhës, Ismet Zusi drejtor ipallatit të Kulturës, Fred Stakaj drejtor i TV Lezha,biznesmenët dibranë në Lezhë Defrim Ajazi, DestanMeha, Altin Xharri, Shaban Mziu, dhe Shefik Av-dia. Për të zbukuruar këtë takim më tepër se festivdhe për t’i dhënë vërtet formën e një spektakli tëmadh kishin ardhur këngëtaret e njohura Lirie Rasha,Caje poleshi, Vera Laçi, Ingrid Jushi. Këngëtarët mird-itorë vëllezërit Ndue e Pjetër Lleshi, këngëtarët emirënjohur të skenës shqiptare Zef Beka dhe PaulinPërvathi. Takimi ishte mjaft miqësor dhe u organi-zua në formën e një spektakli nga ideatori dhe gaze-tari televiziv dibran Defrim Methasani. Në këtëtakim përshëndetën edhe z. Viktor Tusha, kryetar iBashkisë Lezhë, si dhe mjaft figura të njohura di-brane në fusha të ndryshme. Në fund të këtij për-vjetori, për nder të të ftuarve, Kryesia e Shoqatës“Dibra”-Lezhë, shtroi një darkë në bar-restorant“Hinoska” me pronar zotin Shefik Avdia. Me këngëe valle dhe shtrëngim duarsh u mbyll ky takim ipaharruar për komunitetin dibran në rrethin e Lezhëse me urimin mjaft domethënës: Mirupafshim nëtakime të tjera.

Fatmir DelishiKryetar i shoqatës “Dibra” -Lezhë

Kujtimi i kësaj date historikembetet gjithmonë si njëburim i pashtershëm përedukimin atdhetar e patriotiktë komunitetit dibran

Grupin austriak “Strabag”, vite më parë, ka shfaqur interesimedhe për koncensionin mbi Rrugën e Arbëritnë segmentin Bulqizë – Tiranë.

Kryeministri Berisha priti në një takim grupin aus-triak “Strabag”, i kryesuar nga anëtari i bordit drej-tues, zoti Herbert Krutina. Strabag ka blerë 51 %të aksioneve të kompanisë shqiptare “Trema Engi-neering”.

Në bisedë me Kryeministrin,përfaqësuesit eGrupit “Strabag” thanë se eksperienca dy vjeçarenë Shqipëri në fushën e infrasturukturës ka qenënxitëse për të marrë vendimin e vendosjes përfun-dimtare në Shqipëri.

Ata deklaruan se Shqipëria është e sigurt dhe

“Strabag” vjen në Shqipëri

përbën tashmë një vend me mundësi shumë të mëdhapër investimet e tyre. Kryeministri Berisha e përgëzoiGrupin austriak “Strabag” për vendimin e marrë për t’ubërë partnere me një kompani shqiptare dhe theksoiedhe njëherë faktin se Shqipëria është shndërruar tash-më në një treg shumë të madh në fushën e infrastruk-turës. Grupi austriak “Strabag” është prezent në Shqipërinë një sërë projektesh për ndërtimin e rrugëve, hidro-centraleve dhe porteve. Më parë, ky grup i madh ndër-tues, ka shfaqur interesim edhe për koncensionin mbiRrugën e Arbërit në segmentin Bulqizë – Tiranë.

Në foto: Z. Herbert Krutina, anëtari i bordit drejtues të “Strabag”,gjatë një takimi me kryeministrin, z. Sali Berisha

Ky grup imadh ndërtueska shfaqurinteresim edhepër koncensio-nin mbiRrugën eArbërit nësegmentinBulqizë –Tiranë.

NJOFTIMMë 27 maj 2008, me rastin e 2-vjetorit të krijimit Shoqatës

“Lidhja e Intelektualëve Dibranë” do të mbahet sesionishkencor me temë: “DIBRA NË OPTIKËN E TË HUAJVE”.

Ftohen anëtarët e shoqatës të marrin pjesë.Për informacion: cel: 068 31 19 232 ose

email: Lid_gazeta@yahoo.com.

Prill 2008 - 724nr.

Fosella votoi proadministratës sëPresidentit Klinton,megjithëse ishterepublikan, vetëm që tëmbështeste në vendimete Kongresit Amerikanfushatën e sulmeve ajrorenë vitin 1999, për tëndalur Millosheviçinnë qëllimin e tij përta zbrazur Kosovënnga shqiptarët.

Veprimtarë shqiptaro -amerikanë vlerësojnëpunën e kongresistitVito Fosella dhe ishprehin atij falënder-ime për SHBA

Fosella: Së bashku me ju për tëzgjidhur çështjet e emigrantëve

Nga: BEQIR SINA New York

Tani që po afron edhe faza më e fun-dit kur kandidatët nga dy partitë qëkonkurojnë në këto zgjedhje, edhekomuniteti shqiptar në SHBA inten-sifikon angazhimin e tij për t’ju bash-këngjitur të zgjedhurve të tyre.Mënyra sesi shqiptarët e Amerikës,veprojnë gjatë fushatave elektorale atofondmbledhëse është një ndarje ebarabartë si tek ndonjë kandidatë re-publikan, po ashtu edhe tek ndonjëkandidat i Partisë Demokrate. Njëtakim fondmbledhës u mbajt me disaanëtarë të Shoqatës Atdhetare Dibranesë bashku me biznesmenë dhe aktiv-istë të tjerë të komunitetit nga lagjete qyteteve Brooklyn dhe Staten Island,në shtetin New York-ut, më 31 marszhvilluan me kongresistin republikanVito Fosella. Takimi u zhvillua nëlokalin"Bella Vita II" në Staten Island,pronë e një biznesmeni shqiptaroamerikan, z Adem Cuka.

Grupi i shqiptaro-amerikanëve, ipërbërë kryesisht prej atyre të emi-gruar nga Dibra e Madhe, shqiptarënga Mali i Zi, Kosova dhe nga Sh-qipëria u mblodhën për t’iu bash-kuar edhe ata grupeve të tjera komu-nitare, të cilat thonë se po mbësh-tesin fushatat elektorale - mbledhje- parash , në prag të rizgjedhjes sëtyre, kadidatët që shqiptaro ameri-kanët mendojnë t'ua japin votën etyre, në nëntor. Kësaj radhe përsërikjo pjesë e komunitetit, banorë tëStaten Island dhe Brooklyn i dhanërëndësi ri-kandidimit të kongresistitVito Fosella, republikan i New York-ut, anëtar i Kongresit Amerikan në 8ligjistatura. Fosella, konsiderohet ngakjo pjesë e komunitetit shqiptaro-amerikan si kandidat i fortë për tëfituar edhe një term tjetër në Kon-gresin Amerikan, për zgjedhjet eardhshme.

Shqiptaro - amerikanët,që kur kurkanë filluar fushatat elektorale, këtunë SHBA, dhe në vazhdim, janë parëqoftë si individë apo edhe me pjes-marrje në grupe të udhëhequr ngakrerët e organizatave, shoqatave tëndryshme, këtu në SHBA-së, t'iubashkëngjiten kandidatëve më tëmirë, atyre që mendojnë ata në këtozgjedhje, ose të njohur ndryshe dhesi miq të komunitetit shqiptaro-amerikan. Zgjedhjet e ardhshme, dotë mbahen javën e parë të muajitnëntor (3 nëntor) dhe elektorati sh-qiptaro-amerikan, do të votojë kësajradhe edhe për Presidentin e ri tëAmerikës, mes kandidatëve - JohnMcCain, Hillary Clinton dhe BarakObama, por edhe për kandidatët përkongresmenë ose senatorë në shtetetfederale ku ata jetojnë. Për ata të cilëtme të drejtë konsiderohen nga sh-qiptarët e Amerikës si miq të tyre.

Kësaj radhe grupi i shqiptarëve eshfrytëzoi takimin me kongresitinFosella, siç u shpreh në fillim tëfjalës së tij kryetari i shoqatës Atd-hetare Dibrane, zoti Ibrahim Kolari,si një rast të mirë për të falënderuarkongresistin Fosella për interesimin etij që ka treguar gjatë këtyre 13 viteve,duke iu bashkuar Grupit Kongresion-al të Çështjeve Shqiptare, si dhe përta falënderuar dhe uruar Fosellën dheSHBA, posaçërisht, Presidentin

George W. Bush, për mbështetjen dhepërkrahjen e madhe që bënë për pa-varësinë e Kosovës dhe njohjen e sh-tetit të ri të Kosovës. Kolari vuri nëpah, gjithashtu, se Fosella u tregua igatshëm sa herë që e lypi nevoja gjatëkëtyre mandateve për t'iu bashkëngji-tur çështjeve tona. Në rezoluta përKosovën ai votoi pro administratës sëPresidentit Clinton, megjithëse ishterepublikan, vetëm që të mbështestenë vendimet e Kongresit Amerikanfushatën e sulmeve ajrore në vitin1999, për të ndalur Millosheviçin nëqëllimin e tij për ta zbrazur Kosovënnga shqiptarët.

Kongresisti republikan Vito Fosel-la, theksoi se, "Në të dy zonat e tijelektorale ka shumë familje sh-qiptare, të cilat, sot, përbëjnë njëpjesë gjithmonë e më të madhe tëkëtyre qyteteve të New Yorkut. Ata,sipas tij, janë kryesisht të përqendruar

në fushën e biznesit, duke u dalluarnë restorante, piceri, ndreqjen e sh-tëpive, shitjen dhe blerjen e sh-tëpive, e të tjera. "Sipas tij, komuni-teti shqiptar në zonën e tij StatenIsland dhe Brooklyn është shumëpunëtorë dhe i suksesshëm. Një ko-munitet, me njerëz që i kanë shër-byer dhe "urave" për të krijuar lidh-jet mes tyre dhe vendlindjes, përdekada me radhë" - tha Fosella. Prob-lemet e komunitetit shqiptar, - thakongresiti Fosella, - i sheh gjithmonënë kuandrin e të gjitha problemevedhe çështjeve që ka ai në zonën e tij- edhe me komunitet e tjera.

Ai përmendi, gjithashtu, se sh-qiptarët janë një popull punëtor, tëdedikuar shumë ndaj familjes dhe qëkanë respekt të veçantë për familjene shoqërinë që i rrethon ata. - Ju -theksoi ai, - keni vlera të larta etikedhe morale dhe sa herë qe u jepet

mundësia, bëni shumë për edukimindhe shkollimin e fëmijëve, çka shi-het se jeni edhe të sukseshëm, dukepasur edhe ndonjë shqiptar në postetë rëndësishme në qytet. Ai foli edhepër pavarësinë e Kosovës dhe rolin ekontribuitin që kanë dhënë shqiptarëte Amerikës, me miq e tyre kolegët etij ligjvënës, Tom Lantosh, HenryHayde, Eliot Engel, Dana Rohbach-er, Joseph Crowly, David Levine,Peter King, Jerold Nadler e të tjerë.

“Unë, - tha Fosella, duke folur përdisa probleme të çështjeve të emi-gracionit, të cilat shqetësojnë njëpjesë të komunitetit shqiptar, - kamtë njëjtat dëshira që keni edhe ju përt’i zgjidhur këto probleme. Por du-het të pranoj dhe të jem i qartë nëato çfarë them, pasi ato janë çështjeqë duhen parë në kuadrin saj ligjor.Pa mohuar atë çka unë mund të bëjpër ju, - tha ai - ju premtoj se unë

do ta kryej detyrën time, e cila ështëqë të ngrejë zërin dhe ta përcjelllshqetësimin tuaj deri në KongresinAmerikan - në Capitol Hill, i cili nëkëto momente është tepër i frustuarpër çështjet e emigracionit.

Grupi i shqiptaro amerikanëve ikërkoi kongresistit Vito Fosella që satë jetë mundur dhe brenda mundë-sive që ka ai të shfrytëzojë autoritetindhe mandatin që ka për t'i ardhur nëndihmë këtij komuniteti dhe posaçër-isht atyre familjeve që këto ditë janëtë prekura me problemet dhe çështjete emigracionit, siç është ajo e depor-timeve të atyre personave që kanë mevite të tëra dhe kanë qenë njerëz pandonjë precident dhe taksapagues tërregullt. Ata i thanë kongresisttit VitoFosella se këto shqetësime patjetër qëjanë probleme të cilat prekin edhe ko-munitetin shqiptar, edhe në shtetet etjera në SHBA.

emigracionGrupi i shqiptaro amerikanëve i kërkoi kongresistit Vito Fosella

që të shfrytëzojë autoritetin dhe mandatin që ka për t'i ardhur në ndihmëfamiljeve që janë të prekura me problemet dhe çështjet e emigracionit

Rexhep TORTE

Në organizim të Bashkësisë së Njësive të Vetadministrimit Lokal tëMaqedonisë dhe Shoqatës së Bashkive të Shqipërisë, më 18 prill

2008 në Dibër të Madhe u takuan kryebashkiakët e Shqipërisë, të cilëtqëndruan katër ditë dhe vizituan komunat e Maqedonisë.

Kryebashkiakët nga Shqipëria erdhën nga qytetet Kavajë, Kuçovë, Ka-mëz, Rubik, Rrëshen, Peshkopi, Pogradec dhe Krumë.

Argëtim Fida, kryetar i komunës Dibra e Madhe, duke u dëshiruarmirëseardhje të pranishëmve, tha: “Ky takim është rezultat i bashkëpunimitkufitar të Dibrës së Madhe me Dibrën e Vogël-Peshkopinë e të Strugës meKorçën, që nxiti edhe bashkëpunimin e BNJVL nga Maqedonia dhe Sho-qatës së Bashkive të Shqipërisë, që u kurorëzua me takimin e dy shoqat-ave në Durrës. Në emër të dibranëve dhe tërë shqiptarevë urime Shqipërisëpër ftesën për në NATO, me dëshirë që edhe Maqedonia të arrijë sa mëshpejt të njëjtën gjë. Kryebashkiakëve të Kosovës urime pavarësinë dhe tëvazhdojmë me proceset e binakezimeve ndërmjet komunave tona”.

Nevzat Bejta, kryetar i komunës së Gostivarit dhe njëherësh nënkryetari BNJVL, shtoi se: “Ky takim është një moment i veçantë historik, kutakohen kryetarët e komunave të dy shteteve fqinje. Pushtetet vendore nëçdo shtet luajnë rol të rëndësishëm në zhvillimin e gjithmbarshëm. Ditëmë parë isha pjesëmarrës në simposiumin botëror në Tiranë, ku u tha senuk ka qeveri qendrore të suksesshme pa pasur pushtet vendor të suk-sesshëm. Injorimi i dy pushteteve çon në diktaturë që pengon zvillimin.Në BNJVL jemi të barabartë dhe veprojmë jo mbi baza patiake e naciona-le. Gjuha shqipe në komunat shqiptare është e barabartë me atë maqedo-nase. Duhet të bashkëpunojmë ngushtë për të ecur para me zhvillimindhe në të mirë të qytetarëve. Kemi shumë shembuj pozitivë të qeverisjessë mirë në Evropën e bashkuar dhe në SHBA. Standardet tona të decen-tralizimit duhet t’i harmonizojmë me ato europiane”.

Refik Rugeja, kryetar i Shoqatës së Bashkive të Shqipërisë, theksoi se:“Takimet e këtilla janë në frymën që çojnë drejt integrimeve evropianebashkëkohore. Jemi vende në tranzicion, me vështirësi të ngjashme dhekemi nevojë për shkëmbimin e përvojave. Shqipëria, gjithshtu, gjendetnë procesin e decentralizimit dhe të reformave. Sa më shpejtë ancojmë

TAKIM I KRYEBASHKIAKËVE TË SHQIPËRISË DHE MAQEDONISË

Qeverisja lokale e forcon atë qendrore

Në foto: Kryebashkiakët në Dibër

me decentralizimin, aq më shpejt do të jemi pjesë e Europës”.Në vazhdim kryebashkiakët njoftuan për përvojat e decentralizimit dhe

për mënyrën e tejkalimit sa më të shpejtë të pengesave.Pas Dibrës kryebashkiakët nga Shqipëria vizituan Strugën, Ohrin, ku

ditën e shtunë më 20 prill 2008, për herë të parë në histori, Andrej Petrov,kryetari i BNJVL në Maqedoni dhe Refik Rugeja, kryetar i Shoqatës sëBashkive të Shqipërisë, nënshkruan Memorandumin e Bashkëpunimit mesBNJVL dhe Shoqatës së Bashkive të Shqipërisë. Në këtë Memorandumthuhet se: “Ky dokument paraqet zyrtarizimin e bashkëpunimit mes sho-qatave të pushteteve vendore të dy vendeve, bashkëpunimin mes komu-nave ndërkufitare, shkëmbimin e përvojave gjatë procesit të decentraliz-imit, konkurrimin e përbashkët në projektet me mbështetje ndërkombëtarenë frymën e kartës europianë të pushtetit vendor”.

Mysafirët nga Shqipëria vizituan edhe Gostivarin e Tetovën, ku patitakime me kryetarët e komunave të Pollogut, Shkupit, SarajintÇairit, kuu pritën nga kryetari i komunës Izet Mexhiti. Në këto takime u prezantu-an të arriturat e komunave dhe realizimi i projekteve të ndryshme.

8 - Prill 200824nr.

cyan magenta yellow black

vendlindja

Fshati ZOGJE i Dibrës

Nga: ZABIT LLESHI

Fshati Zogje i Dibrës, është një ndër19 fshatrat e Grykes se Vogel ne per-endim te qytetit Diber e Madhe.Gjendet ne fundin e grykes qe vjen engushtohet vazhdimisht ne formen enje hinke ne rreze te maleve qe ngri-hen pothuajse ne te gjitha anet e ke-saj, duke u quajtur nga vendasit edhesi Gropa e Zogje. Kurorat e maleveqe rrethojne kete gryke (grope) i japinfshatit nje pamje interesante e tebukur, me nje kurore te veshur medushk ne pjeset e poshtme, duke vi-juar me lart me brezat e ahut e pish-es, te cilat bashke me livadhet e kullo-tat alpine perbejne nje pasuri te jash-tezakoneshme per banoret e ketij fs-hati.

Mbi fshat, ne mal, nga burimet eGjurrzes se Kaje, Kroit te Fangut, Li-vadhit te Marke, Dy Prrejve e Kall-mishteve, buron perroi i fshatit i qua-jtur perroi i Madh, i cili zbret fur-ishem deri ne livadhet e Epra, ku fil-lon te disiplinohet nga mbjellja epemeve dhe sistemimi i tokave are,duke vijuar me poshte mespermeslagjeve te fshatit ne drejtim te Rrethitte Sharres, ku bashkohet me perroin eShtushanit, qe se bashku vijojne nedrejtim te lugines se bukur te Kovash-ices, duke u bashkuar me burimet efresketa karstike te kesaj zone, zbres-in ne drejtim te Homeshit e Oksha-tines per t’u derdhur ne lumin Drin,afer derdhjes se Zallit te Shupenzes.

Uji i ketij perroi gjate veres sher-ben per vaditjen e tokave te fshatit,duke sherbyer edhe si burim i mireqe-nies se tij.

Ne fshat jane dy lagje te medha :Gropa e Zogje, ku jane te vendo-

sura shtepite e fiseve : Markja, Leka,Lleshi, Kaja, Suti e Krrusa dhe

Lagja e Kodrasve, ku jane te ven-dosura shtepite e fiseve : Daci, Lila eMena.

Shtepite e Gropes se Zogje jane tevendosura prane njera-tjetres ne dykrahet e perroit ne toka jo produktivedhe ne faqet e kodrave per te kursyertoken e bukes. Ato jane ndertuar prejguri me mbulese prej rrase (guri), medritare per t’u dhene drite dhomave.Ne fshat ruhen edhe gjurmat e kul-lave me frengji si ato te Marke,Lleshe, Leke e Dace.

Njera prej kullave, ajo e patriotitSale Markja, e ndertuar rreth vitit1840, para rreth 170 vjetesh, e shpal-lur Monument Kulture, e cila per fatmbijeton edhe ne ditet tona, fale edhekujdesit te shtetit shqiptar si rezultatedhe i nje rikonstruksioni te ndermarrenga Drejtoria e Monumenteve te Kul-tures ne Peshkopi ne vitet 1987-1988.

Fshati eshte i veshur me peme, aqsa nga larg nuk duken shtepite, merruge te gjera, pa balte, qe pershkojnefshatin e lagjet, si dhe sigurojne lidh-jet me fshatrat perreth si, Bllacen,Gjurasin, Shtushanin, Kovashicen etj.

Shtepite e lyera me gelqere bren-da e jashte, oborret e rrugicat e fshira

qe pastrohen cdo dite nga nuset evajzat e fshatit tregojne per rregulline kulturen qe i shoqeron keto njerezte paster e bujare, shpirtmire, trima epatriote.

Karakteristike per fshatin Zogje esh-te edhe nje pishe e madhe, shekulloree quajtur Vishkulli i Zogje, e shpal-lur Monument Natyre ( biomonu-ment ) ne vitin 1968 ne faqen e njekodre, ku mund te shikosh cdo pikete fshatit.

Vishkulli i ketij fshati me gjelber-im te perhershem ka vlera ekologjike,didaktike, biologjike, historike, fetaree turistike.

Fiset me te vjetra ne Zogje, paraardhjes se Zogjut kane qene Suti, Kajae Lila. Ne vendin e quajtur Xhiteca eSute, ne rreze te kodres se Shalave nelivadhe te Epra, eshte vendbanimi ihershem i ketij fisi.

Me ardhjen e Zogjut, fshati moriemrin Zogje dhe tre djemte e tij ubene tre fise te medhej, Markja, Lekae Lleshi.

Nga fisi Markja dolen fisi Turja,qe edhe sot ka toka e troje ne Zogje(Ara e Ture), qe me vone ka emigruarne Homesh, Gjorice, Bllate, Diber,Mat (Kurdari) e Tirane dhe fisi Mif-tari (Trojet e Miftare), qe sot si fisjane ne Cerenec, Gjorice e Kllobcisht.

Nga fisi Leka doli fisi Daci i ven-dosur ne lagjen Kodras, nje pjese e tecileve kane emigruar ne Gjorice,Diber, Tirane etj. Nga Daci ka dalefisi Hysa ne Diber.

Nga fisi Lleshi ka dale fisi Krrusa,nje pjese e te cileve kane emigruar neOkshatine, Gjorice, Diber etj.

Ne Zogje ka patur edhe fise te tjerëper te cilat flasin toponimet e her-shme, qe ruhen edhe ne ditet tona si:

Fisi Cara (livadhet e Care), FisiCami (Kodrat e Came) te shperngu-lur ne Gjorice, Vicisht e Diber.

Nga Zogjet emigruan edhe fise tetjera per aresye se u shtuan, fuqizuandhe toka ishte e pamjaftueshme perte mbajtur shtesen natyrale te tyre, njepjese e te cileve edhe sot e kesaj dite

nuk jane larguar nga vendi i origjinesdhe jetojne ne Zogje.

Fisi Markja ne Bofmove, Gjoricee Reshan,

Fisi Leka ne Kovashice, Gjorice,Peshkopi, Mat, Tirane,

Fisi Lleshi ne Okshatine, Gjorice,Reshan, Banisht, Lac, Tirane, Amerikeetj.

Fisi Kaja ne Gjorice, Okshatine,Tirane.

Fisi Suti ne Boceve, Tirane.Sot ne Zogje vazhdojne te banojne

keto fise : Markja, Leka, Lleshi, Krru-sa, Suti, Kaja, Daci, Lila, Mena dheToci i ardhur nga Kovashica ne trojete shkreta te Murat Lleshit ne vitet sh-tatedhjete te shekullit te kaluar.

Ne fshatin Zogje linden dhe urriten disa nga patriotet me ne ze neDiber, Turqi e Ballkan si : Sale Mark-ja, Cen Leka, Staf Lleshi, Liman Lleshi,Tush Lleshi, Lam Daci, Halit Lleshi,Ramis Daci, Bajram Markja, AqifLleshi, Haxhi Lleshi, Ramadan Daci,Demir Leka etj.

Nga ky fshat i vogel me emer temadh u sakrifikuan mjaft te rinj, tri-ma per mbrojtjen e vatanit, te trojeve,lirise e pavaresise, demokracise e luft-es per çlirimin e vendit si MustafLeka, Cen Leka, Met Lleshi, BajramLleshi, Hasan Kaja, Adem Kaja, Ham-di Lleshi, Riza Leka, Eles Mena etj.

Ne kete fshat nga brezi ne brez janetransmetuar mesazhe lufte e qendresepothuajse nga te gjitha fiset e fshatit.

Nga fisi Markja jane shquar brezpas brezi Sale Markja, Ismail Markja,Bajram Markja, Shehat Markja etj.

Nga fisi Lleshi, Mustaf Lleshi,Liman Lleshi, Tush Lleshi, Halit, Pel-lumb e Aqif Lleshi, Haxhi Lleshi, Kep

Lleshi, Qamil dhe Shefki AllamanLleshi, Shefki Riza Lleshi, IsmailLleshi etj.

Nga fisi Leka, Cen Leka, MustafaLeka, Zenel Leka, Ali Leka, Iljaz Leka,Demir Leka, Shahin Leka, Gani Lekaetj.

Nga fisi Daci, Lam Daci, ShaqirDaci, Ramis Daci, Ramadan Daci,Murat Daci, Dan Daci etj.

Fale shpirtit patriotik te popullitte Zogje, te bashkuar me patriote tetjere dibrane, bijte e ketij fshati kaneluftuar pothuajse ne gjithe trojet sh-qiptare;

Hasan Kaja dhe Met Leka kane qenene Garden e Ali Pashe Tepelenes (Ja-nine, Tepelene)

Sale Markja e Cen Leka i kane bereprite ushtrise turke ne Gryke teRadikes, e Fushe te Gjorices etj.

Tush Lleshi ka marre pjese neLidhjen e Prizrenit. Halit, Pellumb eAqif Lleshi me veprimet e tyra janeshquar si patriote te medhej, HaxhiLleshi, luftetar trim per mbrojtjen eAtdheut, Hero i Popullit, DrejtuesShteti per 40 vjet rrjesht etj.

Nga ky fshat kane dale edhe gra teshquara, te cilat kane luftuar, punuare mesuar krah per krah me burrat nete gjitha fushat e jetes si, patriotjaRrushe Tush Lleshi, aresimtarja e de-putetja Bukurije Sinan Lleshi, shken-cetarja ne fushen e mjekesise LuljetaHaxhi Lleshi, arsimtarja e pushtetar-ja Hamdije Zija Lleshi, Resmije FaikLleshi, e shume te tjera.

Nga te gjithe fiset e Zogje ne kohete ndryshme kane dale prijesa popu-llore rreth te cileve grumbulloheshinluftetare jo vetem nga fshati e krahi-na e Grykes se Vogel, por nga e gjithaDibra e krahina te tjera te Shqiperise.

Ne Zogje e ne krahinen e Grykes seVogel si ne Gjurren e Mazhices etj.nen drejtimin e patrioteve e prijesavepopullore si Sale Markje, Cen Leka,Tush Lleshi, Pellumb e Aqif Lleshi,Haxhi Lleshi etj., janë zhvilluar tubimembaredibrane per çeshtje te pavaresisee luftes per clirim te vendit.

Ato kane mbajtur lidhje te rreg-ullta me patriotet Xhafer Baftjar Doda(Rec), Elez Isufi (Sllove), MersimDema (Homesh), Hajredin Shehu(Zerqan), Dalip Karaj (Bulqize), IljazPashe Dibren, Abdyl Frasherin, e pa-triote te tjere te Dibres, Rekes, Matit,Kukesit, Shkodres, Kosoves, etj. Ketolidhje jane skalitur edhe ne kenget epopullit qe u ka kenduar dhe u ken-don brez pas brezi lidhjes se ketyrekrahinave e trimave te tyre si: “ Çid-hen e Gryke e Vogel, jane vella meShkoder… “

Pamje epjesëshmelugines se

fshatitZogje

Pamje ekodres seVishkullitne Zogje.

Monumentnatyre,

2006

Kulla e Salë Markes në fshatin Zogje, Monument kulture. Fotot Bashkim Lleshi 2006

Kurorat e maleve qërrethojnë fshatin ijapin një pamje tëbukur, me një kurorëtë veshur me dushk nëpjesët e poshtme,duke vijuar më lart mebrezat e ahut e pishës,të cilat bashkë melivadhet e kullotatalpine përbëjnënjë pasuri tëjashtëzakonshme

N J O F T I MMë datë 4 maj, ditë e diel, paradite,

në Parkun e Madh, pranë LiqenitArtificial, organizohet një tubim

i madh festiv me rastine Festës së Shën Gjergjit.

Ejani dhe merrni pjesë.QENDRA XHAREAH

Një vështrim i përgjithshëm gjeografik, kulturor, etnografik mbi Fshatin Zogje.Hapet kështu një rubrikë e re në gazetë, me qëllim evidentimine vlerave të gjithanshme të fshatrave të Dibrës...

Prill 2008 - 924nr.

cyan magenta yellow black

(Vijon nga faqja 3)Ajo është paksa e dëmtuar, në pjesënfundore të mbrojtëses së qafës, mad-je i është shkëputur një pjesë fun-dore e rrashtës së majtë dhe ështëdhënë për konservim. Gjithashtu imungojnë vetëm pjesët fundore tëmbrojtëseve të faqeve dhe të mbiz-verkut. Përbëhet nga një petë e hollëbronzi me ngjyrë jeshile në sipër-faqen e jashtme. Kalota me formë tërrumbullakët ka lartësi 0.28.5m,thellësi 0.19m dhe lartësi 0.15m.Hapësja e fytyrës ka formë trapezoi-dale me brinjë11.5 cm dhe 8 cm dhelartësi 15 cm, po kështu edhembrojtëset e faqeve, të cilat mbyllenme linjë të harkuar. Në zonën embiveshëve ato krijojnë kënd të mpre-htë me mbrojtësen e mbizverkut.Kalota përshkohet në pjesën qëndrorenga dy kreshta simetrike, çdonjera prejtë cilave përbëhet nga një shirit plas-tik me prerje trekëndëshe me lartësitë ndryshme. Lugu i mesëm midistyre, me gjërësi 3.5-4 cm, pak më ingritur se sipërfaqja e kalotës, zbuku-rohet nga tri vija paralele të inçizuara.Menjëherë nën lugun e mesëm, nëpjesën mbiballore(oksipetale) të saj,4.5 cm mbi vijën ballore të hapësessë fytyrës, përkrenarja është pajisur menjë vrimë rethore me d=2mm, përmontimin e pubëzes apo pendëvezbukurues. Buzët e hapjes së fytyrëssë përkrenares si dhe të mbrojtësevetë faqeve, janë zbukuruar nga një shiritdekorativ me gjërësi 5mm, i mbush-ur me rrathë të vegjël të puçërzuar.Përveç funksionit dekorativ, ai imi-ton edhe shiritin me rrathët e përçi-nave të astarit të brendshëm, të kon-statuara tek përkrenaret e varianit të parëkronologjikisht më të hershëm(Borovë). Përkrenarja është punuar meteknikën e derdhjes së dy pjesëve tëveçanta, të cilat bashkohen me anëtë rrahjes në të dy kreshtat e kalotës(fig. 4. Përkrenarje e Sofraçanit).

Përkrenaret e Sofraçanit i përka-sin përkrenareve të tipit ilir të shek.Vpara Kr. Tipologjikisht përfshihen nëvariantin e parë të fazës III të zhvil-limit të përkrenares ilire, me kufijkronologjikë përdorimi në shek. V-IIpes. Kufiri i fundit është përcaktuarnga përdorimi i përkrenares si simboli monedhave të tipit mburojë-përkrenare të Pleuratit(211-181) dhetë Gentit(181-168), që shërbejnëedhe si terminus post quem i për-dorimit të përkrenareas ilire. Përkre-narja e Sofraçanit është gjetur bashkëfragmente të një kiliku dhe të një le-kiti me vërnik të zi, që i takojnë im-portit apolloniat të fundit të shek. Vpara Kr., kohë kur datohet me siguri

edhe përkrenarja në shqyrtim. (fig. 5). Këto përkrenare i shtohen num-

rit të madh të përkrenareve ilire tëzbuluara në Shqipëri dhe në arealinballkanik. Deri tanë nga Shqipërianjihen 18 copë, ndërsa bashkë medy përkrenaret e Sofraçanit numriarrin në 20 copë, ndërkohë që ngahapësira ilire numri i tyre i kalon 40ekzemplarë. Të tilla janë zbuluar nëHimarë (Palasë 1 copë), në Kolonjë(Borovë 1 copë), në Korçë(2 copë),në Pogradec (2 copë), në Belsh( 1copë), në Lushnje( 1 copë), në Dur-rës(2 copë), në Mat( tuma e Karicës-1 copë), në Mirditë(tuma e Perlatit 1copë), në Kukës( tuma e Çinamakut1 copë), në Dibër(Draj-Reç-1 copë),në Shkodër(3 copë) etj. Jashtë terri-torit të Shqipërisë përkrenare të këtijtipi janë zbuluar në Maqedoni (Trebe-nisht 8 copë), në Olympia në tem-pullin e Athinasë( 2 copë si kushtim),në nekropolin arkaik të Janinës( 1copë), në akropoloin e Athinës(1copë), në tempullin e Athinasë nëishullin e Rodit (1 copë si kushtim),në Kosovë(Banja e Pejës, Mitrovicë,Korishë e Prizrenit, Rahovec), nëBosnje(Glasinac), në Serbinë jugorederi në Rumani e Transilvani dhe nënjë ekzemplarë të vetëm edhe nëRusinë jugore(Oseti)10. Që këtopërkrenare janë të mirëfillta ilire, përtë mos u zgjatur, vetëm po kujtojmëmbishkrimin e përkrenares së Olim-pias, ku shkruhet “jam e Verzanit tëGrabos”, që do të thotë se përkre-narja i përkiste të birit të Grabos,sipas prof. H. Cekës, një luftëtari meemër të sigurtë ilir. Ajo është dër-guar në tempullin e Olimpias sikushtim prej ilirëve pas një luftemidis tyre dhe kolonistëve helenë përmbrojtjen e Dyrrahut.

Ekzemplarët e shumtë tëpërkrenares ilire në hapësirën ball-kanike (ato përbëjnë shumëfishin epërkrenareve të këtij tipi të zbuluarnë tokën greke) i kanë bindur studi-uesit për karakterin ilir të prodhimittë saj( A. Kukahn, E. Kunze, A. Sn-odgrass etj). Ata mendojnë gjithash-tu që në hapësirën ilire, duhet të katëpatur edhe punishte metalike lokalepër punimin e tyre. Si argument përkëtë shërben si prioriteti kronologjik

i përkrenareve të zbuluara në hapë-sirën shqiptare ndaj atyre të zbulu-ara në Greqi, ashtu edhe pasuritë eshumta metalifere të Shqipërisë,vaçanërisht të asaj veriore.

Zbulimi i këtyre përkrenareve kanjë rëndësi të veçantë historiko-kul-turore. Ato plotësojnë njohuritë tonambi armët mbrojtëse të përdorura ngailirët, në fazën e vonë të periudhës sëhekurit dhe fillimet e periudhësqytetare në Iliri dhe dëshmojnë përnivelin e lartë të kulturës ilire nëpërgjithësi. Sidoqë përkrenaret për-bëjnë vetëm një element të armatim-it të tipit hoplitë(krahas parzmores,kallçijve, veshjeve të parakrahëve,mburojës), zbulimi i tyre dëshmonse në shek. V-IV para Kr. kishte lin-dur kjo kategori ushtarakësh të lartë,krahas asaj të kalorësve. Ato dësh-mojnë gjithashtu për thellimin e difer-encimit social, fuqizimin ekonomikdhe organizimin ushtarak të banorëveilirë të luginës së Drinit të Zi, të njo-hur nga burinet historike me emrinpenestë(Polibi, XXVIII, 8, 11; Livi,XLIII, 19,1-5, 21,1-2) dhe për përf-shirjen e tyre në jetën politiko-usht-arake të shtetit ilir të kësaj periudhe.

PËRMBYLLJE:Të dhënat arkeologjike dësh-

mojnë se lugina e Bulqizës ështëpjesë e koridorit natyror lindje-perën-dim, i përdorur për mardhënjeekonomke e kulturore midis Adria-tikut dhe Ballkanit qëndror duke fil-luar që nga prehistoria e deri në ditëte sotme. Gjetja e përkrenareve iliresi dhe enëve me vërnik të zi në këtëzonë të brendësisë kontinentale tëvendit tonë(Sofraçan), dëshmondepërtimin deri këtu të prodhimeveapolloniate të poçerisë si dhe doku-menton funksionimin e kësaj arterierrugore që në shek. V-IV para Kr.Duke u larguar pak nga thelbi i çësh-tjes, duam të kujtojmë një hollësiarkeologjike pak të njohur nga opin-ioni i gjërë, por që i shërben pikër-isht diskutimit tonë. Është fjala përpraninë e enëve të importit atikas tëshek. VI-V para Kr si dhe të atyre tëimportit apolloniat e dyrrahas tëshek.V-IV para Kr. edhe më në verie verilindje të rajonit të Dibrës, për-

katësisht në zonën e Kukësit(tumate Kënetës e të Çinamakut) si dhe nëRrafshin e Dukagjinit, si në vend-banime të hapura(Vlashnje e Prizren-it, Hisar i Suharekës) ashtu edhe nënekropole tumulare(Romajë-Prizren).Këto mallra qeramike të importit ati-kas apo atij adriatikas(Apolloni,Dyrrah) kanë arritur deri në këto ra-jone të brendshme të Shqipërisë eKosovës, nëpërmjet arteries rrugoretë Drinit të Zi. Gjithashtu enë tëimportit apolloniat e dyrrahas të shek.IV-III para Kr. janë zbuluar nëqytezën e Topojanit, pranë urëseponyme, në gradishtën e Pesjakës,në Herbel, Peshkopi, Tomin, Çidhëntë Poshtme etj. Ato na informojnë seduke filluar nga shek. V-IV para Kr.ishte krijuar një rjet i qëndrueshëmtregtar në mardhënjet ekonomikemidis qyteteve të zhvilluara të bregetitadriatik, Apollonisë e Dyrrahut dhekrahinave të brendësisë kontinentaleballkanike, përfshirë edhe rajonin eDibrës, që do të intensifikohet nëshekujt III-II para Kr. Gjithashtu dukeanalizuar vendin e prodhimit të enëvetë importuara nga dy qytetet e më-sipërme të Adriatikut, rezulton seduke filluar nga ¼ i parë i shek. IVpara Kr, janë Apollonioa e Dyrrahuqë fitojnë “luftën e tregjeve” dhemarrin “monopolin” e tregëtisë sëmallrave qeramike për territorin eShqipërisë e të Kosovës, duke mposh-tur konkurencën e mallrave atikase ekorinthike(Greqi), deri atëherë të suk-sesshme. Dëshmitë e mësipërme arke-ologjike, janë vetëm një pjesë e vogële të dhënave që dokumentojnë ekzis-tencën e këtij rjeti tregtar dhe të njërruge të vejtër tradicionale që kalontenëpër luginën e Bulqizës dhe që shër-bente si koridori më i shkurtër naty-ror për të lidhur pellgun e Dibrës nëveçanti dhe viset e Ballkanit qëndrornë përgjithësi me bregdetin adriati-kas. Kjo rrugë e rëndësishme në pe-riudhën e hekurit mbrohej nga kala-ja ilire e Krajkës, ndërsa në periudhëne vonë antike në mbrojtje të saj,përveç kalasë së Krajkës, janë ndër-tuar edhe kalaja e Sofraçanit, qytezae Fushës së Gurrës(Stirkçan), ajo eUrës së qytetit(Peladhi) dhe ajo eHomeshit. Në periudhën antike

këndej kalonte degëzimi Tiranë-Dibër i Egnatias, rrugë e rindërtuarnë periudhën e dinastisë sëKomnenëve(shek. XI) dhe e njohurnë burimet bizantine me emrin “Rru-ga e Arbërit”. Për funksionimin ekësaj rruge në mesjetë dëshmon edhetoponimi “qafa e hanit”11, që ndod-het shumë afër varrezës së Sofraçan-it, në krahun e majtë të zallit të Bul-qizës. Më në fund, për funksionimine kësaj rruge tradicionale që lidhteAdriatikun me viset lindore të ven-dit dhe përkatësisht me Peshkopinë,dëshmon edhe kupa e qelqit e im-portit venecian (shek. XIV-XV), ezbuluar në shtresën mesjetare tëkalasë së Peshkopisë, në gërmimet evitit 2006, që përfaqëson një ndërekzemplarët më të bukur të këtij llojitë gjetur në Shqipëri. Ekzistenca ekësaj rruge të vjetër është vënë nëdukje edhe nga prof. H.Ceka e ing.J. Adami që në vitin 1951 sipas itin-erarit Dibër-Vajkal-Qafë-Buall-Plani Bardhë-Ura e Vashës-Guri iBardhë12 e më tej në Tiranë. Pikër-isht në gjurmët e kësaj rruge antike,ka filluar ndërtimi i aksit Bulqizë-Çerenec, pjesë e magistrales trans-ballkanike më të shkurtër dhe më tërëndësishme në plan horizontal, enjohur si “Rruga e Arbërit”.

Lugina e Bulqizës, pjesëe “Rrugës së Arbërit”

Fig. 4. Pamje ballore dhe anësore e përkrenares Fig.5. Fragment lekiti dhe kiliku të shek. V-IV p.e.s gjetur me përkrenaren Fig. 6. Kupë qelqi e Peshkopisë (shek.XIV-XV)

1 H. Ceka-J. Adami, Raport mbi ekspeditën informative nëPeshkopi, Mat e rrethe, 6.12.1950, Arkivi i InstituttitArkeologjik, f. 3, 5. Po ata, Raport mbi ekspeditën nëMat, Peshkopi, dt. 20.11. 1951, Arkivi i Instituttit Arke-ologjik, f. 3.

2 S. Islami-H. Ceka, Të dhëna të reja mbi lashtësinë e pop-ullit shqiptar, Konferenca I Studimeve Albanologjike (15-21 nëntor 1962 ), I, Tiranë 1965, f. 448.

3 N.Bodinaku,Varreza tumulare e Pazhokut, Iliria ,1982,1, f. 79, tab.V,3.

4 A. Bunguri, Armë ilire në krahinën Dibrës, Iliria 1989,1f.67-69,tab. I, 1.

5 Po aty, f.70, tab. II, 2.6 Njoftimin për këtë zbulim jua detyrojë miqve të mi di-

branë, z. B. Karoshi (Tiranë) dhe z. H. Uka(Peshkopi),që bashkë me I. Kacën janë njëherësh edhe ndërinicuesit e parë të “Rrugës së Arbërit”. Verifikimi i in-formacionit u krye me datë 23. 02.08 nga autori i këtijshkrimi, i shoqëruar nga shoferi i Institutit të Arke-ologjisë, z. S. Hasa dhe z. H. Uka. Në saj të njoftimit tëtyre në kohë u bë e mundur sigurimi i njerës ngapërkrenaret, e rrezikuar të humbasë. Me këtë rast unëdua t’i falenderojë ata për kontributin e tyre të çmuarnë mbrojtje të trashëgimisë sonë kulturore.

7 Punimet për ndërtimin e “rrugës së Arbërit” në segmen-tin Krajkë-Çerenec, po kryhen nga firma “Almo Con-struksion”. Falenderojmë drejtuesin e kësaj firme ing.Sh.Bitri si dhe drejtorin e drejtorisë rajonale të rrugëvetë prefekturës së Dibrës, ing. D. Balla, që u treguan tëgatshëm për të na ndihmuar në punën tonë.

8Ajo aktualisht është në Fier dhe pritet të sillet në fondet eMuzeut Arkeologjik, Tiranë.

9 Ajo i është dhuruar këtij Muzeu nga zbuluesi i saj z.Ruzhdi Bitri me dt. 02.03.08, të cilin e falenderojmëedhe në emër të Institutit të Arkeologjisë për gjestin e tijkulturor në mbrojtje të vlerave të trashëgimisë sonëarkeologjike.

10 A. Bunguri, Armi ilire në krahinën e Dibrës, Iliria 1989,1, f. 71-72, tab. II, 5 dhe literatura e cituar aty.

11 Në këtë vend, pranë shtëpisë së z. N. Deda është gjeturnjë mur me blloqe kuadratik të ripërdorur, që duket sei përkasin një pike kontrolli të rrugës dhe një haniudhëtarësh.

12 H. Ceka-J. Adami, Raport mbi ekspeditën në Mat, Pesh-kopi, dt. 20.11. 1951, Arkivi i Instituttit Arkeologjik, f.3.

Deri tani nga Shqipëria njihen 18 copë përkrenare,ndërsa bashkë me dy të gjetura në Sofraçan numri arrin në 20 copë.

Nga hapësira ilire numri i tyre i kalon 40 ekzemplarë...arkeologji

10 - Prill 200824nr.

STEBLEVASTEBLEVAbukuria natyroree pashfrytëzuar

Nga: KUJTIM BORIÇIGazetar i “Shekulli”

Dikur nga zonat më të populluara të trevës lindore të vendit,

pakkush e mendonte se Stebleva mefshatrat e saj do të rrudhej në mëpak se 2 mijë banorë gjatë viteve tëvështira të tranzicionit, ndërkohë qëvitet e fundit, ka filluar rikthimi ma-siv i të ikurve në vendlindje, tashmëpër investime. “Veçanërisht këto 3-4vitet e fundit, numri i të rikthyervenë vendlindje është rritur ndjeshëm.Kështu në Steblevë, Borovë, Sebisht,Zabzun, Fushë-Studën, Llangë,Moglicë, shumë ish-banorë kanëardhur dhe kanë bërë investime nëblegtori, frutikulturë, bujqësi e nëfushën e turizmit”,- pohon për gazetënXhevit Boriçi, kryetar i komunës. Aishpreson që këtë vit e në vazhdim,për shkak të nisjes së një investimi tërëndësishëm, ndërtimi i segmentit tërrugës nacionale Librazhd- FushëStudën dhe hapjes së pikës së kalimitkufitar me Maqedoninë, në Steblevë,fluksi i të ardhurve në vendlindje tështohet ndjeshëm.

“Është një perlë e rrallë zona jonë,me sipërfaqe të mëdha pyjore të ru-ajtura si askund, me lëndina e gjel-bërim të pamatë, burime të shumtaujore si mundësi për hidrocentralelokale e kultivim të troftës, meresurse të virgjëra për investime nëturizëm, shpresojmë që shumë shpejtStebleva të kthehet në një Park Ko-mbëtar e pikë turistike për vizitorë epushues të shumtë”,- shton PëllumbGjini, kryetar i Këshillit të Komu-nës. Ai tregon se në funksion të këtijqëllimi janë realizuar disa projekte,kryesisht në mbarështim të pyjeve, etë tjera projekte të rëndësishme janëmiratuar e pritet të nisin së shpejtinga materializimi.

BRAKTISJA

Dikur, kjo komunë që ndodhet nëvijën kufitare me Maqedoninë dhe25 km larg nga qendra më e afërturbane, Librazhdi, na tregojnë se paravitit 1990 ka patur mbi 900 shtëpi,me mbi 4500 banorë. Historikishtka qenë në kufijtë administrativë tëDibrës, por për shkak të afërsisë,zgjidhjes së problemeve jetike (spi-tale), shkollim në Librazhd, me ven-dim të veçantë të qeverisë, iu bash-këngjit rrethit të Librazhdit, para mëshumë se 2 dekada. Steblevasit, ash-tu si gjithë Golloborda, janë të njo-hur historikisht si mjeshtra ndërtimi.Veprat që kanë ngritur ata në Sh-qipëri, Shkup, Bullgari e deri nëStamboll, edhe sot mbas shekujsh edekadash, renditen ndër ndërtimet më

të bukura e të qëndrueshme, por dheme një art të veçantë e kulturë nëkonstruktin e tyre. Por viti 1990, mendryshimin e sistemeve politike,mungesën totale të investimeve,mungesën e ndërlidhjes e komuni-kacionit, bëri që kjo trevë të përbal-let me mundësitë minimale përmbijetesë. “Nisi ikja nga sytë këm-bët drejt emigrimit, por kryesisht nëTiranë, Durrës e Elbasan”,- shtonPëllumbi. Sot, në zona të tilla siKodra e Priftit e Alliasi në Tiranë,Shkozeti dhe zona e Plazhit në Dur-rës, lagjja “Vullnetari” në Elbasanetj., njihen si ngulmime masive tësteblevasve e gollobordasve. Falëintelektit, mjeshtërisë në ndërtimtari,ata jo vetëm u ingranuan shumëshpejt në komunitetet vendase, por

falë dhe traditës, iu futën biznesit tëndërtimit e tregtisë, ku shumë prejtyre rezultojnë ndër më të suksessh-mit në vend, në këto fusha. “Ikëmnga halli, për bukën e gojës, por mekokën pas dhe me mallin për vendlind-jen, pasi ishim të pafuqishëm për tavënë në funksion gjithë atë pasuripërrallore të natyrës, ato resurse tëshumta, pyjet e pamatë. Por meqëllim që në një të ardhme sa më tëafërt, të riktheheshim në vendlindjee ta rigjallëronim atë”,- na rrëfen 60-vjeçari Iljaz Tamizi, një ndër të iku-rit e parë dhe të rikthyerit prej viteshme investime në vendlindje. Filli-misht ishim pak, shton Iliazi, pornisën që të parët të pasohen nga tëtjerë, e shpresojmë që akoma të kthe-hen e të investojnë në vendlindje.

HABIBI, NJË NDËRBIZNESMENËT E SUKSESSHËMNË VENDLINDJE

Quhet Habib Kormaku e ende nuki ka kaluar të 45-at. Ishte ndër të parëtqë u rikthye para 6 vjetësh për inves-time në vendlindje, e ka filluar t’i“korrë” frytet e investimit. E takojmëdiku në të dalë të fshatit Steblevë,rreth 1 km nga fshati fqinj i Klenjës(nën kufijtë administrativë të Dibrësky) teksa merret me pemëtarinë.“Kemi hequr shumë këto vite, punë,stërmundim e sakrifica. U vendosëmmë 1990 në Tiranë, ku na u desh tanisnim nga e para. Para e pasuri tjetërnuk kishim. Si shumë bashkëfshatarë,për mbijetesë, na u desh të merreshimme vëllanë me tregti. Rrahëm rrugët

Liqeni i Fushë Studnës, gjelbërimi i pamatë, pyjet e Kallkanit,

liqenet malore të Draganit, janëdhuratë e mrekullueshme e natyrëspër turizëm, por infrastruktura erënduar bëjnë që këto resurse tëjenë të “fjetura”. Mësojmë se mu-ngon një shërbim i kompletuarsocial, ndonëse disa lokale e njësishërbimi, kryesisht në Fushë-Studën, janë në aktivitet. “Mëshumë ata janë në shërbim të ban-orëve vendas dhe të pasagjerëve tëlinjave Librazhd-Bulqizë”,- nathotë Pëllumbi, kryetari i Këshillittë Komunës. Vitin e kaluar, në për-pjekje për ngritjen e një fshati tëvogël turistik, nisi ndërtimi i 6vilave të para, ndërkohë që nathanë se është dhe një plan tjetër isapomiratuar për turizmin që pritettë nisë nga investimi. Por atë qënuk e “njohin” apo nuk kanëmundësi ta shfrytëzojnë vendasit,turizmin, prej vitesh e kanë “zbu-luar” një grup turistësh amerikanë.Vendasit na treguan se 20 prej tyre,prej 10 vjetësh, vijnë e kalojnë nganjë muaj pushime këtu. Kontakti ityre me këto bukuri natyrore, nathonë se ka qenë i rastësishëm dhenis para 10 vjetësh. Një 50-vjeçaramerikan, vjen për kuriozitet nëvendlindjen e një emigranti ven-das, ikur në kontinentin e largët nëvitin 1991. U befasua nga natyradhe çka afronte ajo. Në vitin eardhshëm e në vazhdim, ai së bash-ku me të njohur të tij, vijnë përpushime. Ngrenë çadrat, gatuajnëvetë, e ndonëse u mungon dhe en-ergjia elektrike, shfrytëzojnëklimën malore dhe bukuritë e këtijvendi. Drejtuesit lokalë na thonëse ka disa projekte për investimenë këtë fushë, deri dhe ndërtimi idy pistave për sport dimëror (ski)por “thembra e Akilit” vazhdon tëjetë komunikacioni i vështirë meqendrën më të afërt urbane.

“Leksioni”amerikanpër turizmine munguar

e botës, në Maqedoni, Bullgari, Gre-qi, Rusi, Kinë e deri në Japoninë elargët. Plotësuam nevojat jetike, in-vestuam në Tiranë, por krijuammundësinë që të vijmë të investojmënë vendlindje”,- rrëfen Habibi. Natregon parcelat me pemë, tashmë tëkthyera në një pyll të stërmadh. Nathotë se një pjesë e pemëve, qershitëe kumbullat, kanë dhënë prodhimete para që prej dy vjetësh, e për ta kaqenë kënaqësia më e madhe. Narrëfen investimet në pemëtari, që siçna thotë, fillimisht nisën me shifrëne 50 mijë Eurove, teksa ecim së bash-ku nga njëra parcelë në tjetrën, nëvendin e quajtur Orvenik, vendbete-ja e lashtë e Skënderbeut me hordhitëosmane. “Kam mbjellë këto vite 7hektarë tokë me pemëtari. Kam mb-jellë e pres prodhimin nga 900 rrënjëarra, 150 rrënjë dardha, 400 rrënjëkumbulla, gështenja, lajthi, ftonj,mollë, qershi etj. Kemi vështirësi ngainfrastruktura rrugore, por meqë nisiprojekti i rrugës Librazhd-Steblevë,dhe ky problem i rëndësishëm do tëndikojë ndjeshëm në biznesin tonë”,-Intelektuale steblevas dhe miq te tyre diskutojne investimet ne komune.

Aksi nacional që kanisur nga ndërtimiështë një garancie mundësi përripopullimin ekësaj zone, shtimine investimeve nëturizëm, komuni-kimin mes ban-orëve, këtej e andejkufirit shtetëror,nga Dibra e Madhee Ohri me kryeqy-tetin shqiptar...

reportazh... Këto 3-4 vitet e fundit, numri i të rikthyerve në vendlindje është rriturndjeshëm. Shumë ish-banorë të zonës kanë ardhur dhe kanë bërë investimenë blegtori, frutikulturë, bujqësi e në fushën e turizmit...

Prill 2008 - 1124nr.

shton Habibi. Por pema është si fëm-ija, do shërbim. Kështu që atij iu deshtë investojë ndërtimin e një ujësjellësipre 5 km gjatësi, të marrë punëtorë,roje, etj.

“Isha ndër të parët unë,- shton mëtej ai,- dikush më quajti dhe të mar-rë, por pas meje erdhën e investuandhe të tjerë, erdhi Refik Disha, IliazTamizi, Shaziman Disha, Lumi Mali,etj. Të tjerë erdhën më pas, e të tjerëdomosdo janë duke ardhur...”.

“Kemi një problem në këtë ndër-marrje të vështirë, mundësinë e in-vestimit në biznesin e pemëve fru-tore, në blegtori, në pyje e turizëm.Kohët e fundit, nisur nga sa kemi bërëme buxhetin tonë, kemi marrë ga-ranci investimi dhe në këtë fushë,nga donacione e banka”,- shton ai.

LARGËSIA NGA TREGU,RRIT KOSTON E INVESTIMITNË BLEGTORI

Ata që i mbijetuan viteve të paratë tranzicionit të vështirë pa brakti-sur vendlindjen, na thonë se e patëndisi më të lehtë, ndërsa të tjerëve qëu rikthyen këto vite e janë gati tëbëjnë të njëjtën gjë, së pari, duhetta fillojnë nga rindërtimi i shtëpive.Emrulla Hoxha, bashkë me vëllezërite tjerë, sapo e ka ringritur shtëpinënë truallin e rrënuar, aty ku ishtedikur, moderne e bashkëkohore.Tashmë, siç mësojmë, edhe ai pobëhet gati të nisë investime të qën-drueshme në vendlindje. Jo pak prejbanorëve kanë gjetur si rrugë më tëmundshme investimin në blegtori,kryesisht në dele. Sabri Murati e kashtuar kopenë e deleve nga viti nëvit, e sot ka 250 kokë, Lumturi Mali,rreth 350 kokë, Zaim Kita, 200 kokëdele, Adem Balla, 230 kokë dele, pokështu Sazimani, Refiku etj.

“Edhe pse dëshira e mirë dhe për-pjekjet për shtimin e blegtorisë ekz-istojnë tek banorët, largësia nga tregu,rruga e dëmtuar deri në qytet, bën qëkostoja të jetë e lartë dhe humbjet eblegtorëve gjithashtu”,- shton kryetarii komunës, Xheviti. Qumështi i bleg-torëve steblevas, për shkaqet e më-sipërme nuk mund të dalë në treg,ndërkohë që produktet e tij, si djathi,gjiza e misi, mbeten burimet e tëardhurave të pakta të tyre.

INVESTIMI I BANORËVE NËINFRASTRUKTURË

Ndonëse përgjithësisht të harruarnga shteti, larg shërbimit të kualifikuarshëndetësor (janë regjistruar dhetragjedi për shkak të asistencës mjekë-sore në kohë), banorët e Steblevëskanë investuar jo pak me të ardhurate tyre në infrastrukturë. Në këtëdrejtim, siç na thonë drejtuesit lokalë,është gjetur mirëkuptimi mes tëgjithëve. Kështu, rreth 8 km rrugë ngaFushë-Studna në Steblevë, përkatë-sisht tek Stabilimenti i Sharrave, urehabilituan falë 5 milionë lekëve qëdha komuniteti. Me një vlerë tëpërafërt, u hap rruga dhe u investua(me çezma e vende çlodhje), në ven-din e Shenjtë, afër Postës Kufitare Ste-blevë, janë ndërtuar dy ura lidhësemes lagjeve të fshatit, si dhe po ma-terializohet investimi i mbjelljes mepemë i 12 km të rrugës nacionale (nëtë dy anët) nga Llanda tek pika e kal-imit kufitar. “Investimet tona nga vetëkomuniteti, ai që është në vendlind-

je e ne që po rikthehemi me inves-time atje, së shpejti do të jetë shumëmë i madh. Projektet i kemi miratu-ar, e së shpejti do të nisim nga puna”,-pohon për gazetën 63-vjeçari FerhatFerhati. Këto ditë, siç na thanë drej-tuesit lokalë, pritet miratimi indërtimit të dy hidrocentraleve të veg-jël (një në Steblevë, tjetri në Borovë),i 5 rezervateve të reja peshku (troftë)si dhe përfundimi i 15 km rrugë ndër-lidhëse mes fshatrave e lagjeve të tyre.

BANORËT NË PROTESTA PËRMBROJTJEN E PYJEVE

Para dy vjetësh, disa firma piratenisën shfrytëzimin pa kriter të ma-siveve pyjore të Steblevës. Automjetetë shumtë, ngarkonin lëndë drusoreahu, pishe e bredhi dhe i nisnin drejtkombinateve në Elbasan, Dibër, Ti-ranë e deri në Vlorë. Banorët vendastë Steblevës, qindra të tjerë të ardhurnga Tirana e qytete të tjera të vendit,përballë heshtjes dhe interesave tëpushtetarëve, Policisë Pyjore dhe asajtë Rendit në piraterinë pyjore, zg-jodhën rrugën e protestave. Për dy javërresht, ata bllokuan rrugën nacionaleLibrazhd-Dibër duke mos lejuar asn-jë automjet me lëndë drusore, ndërko-hë që bllokuan gjithashtu dhe lëndëndrusore të prerë pa lejë në parcela përtë mos u evaduar drejt kombinateve.“Falë këmbënguljes së vetë komuni-tetit, u arrit që kjo pasuri pyjore, buri-mi kryesor i jetesës për breza të tërënë Gollobordë, të ruhet”- na thotëinxhinieri i pyjeve, Trifon Cfarku. Si-pas tij, janë 9245 hektarë pyje, 80%e së cilës ahishte, që është ndër mëtë mbrojturat, duke bindur BankënBotërore e donatorë të tjerë që të fi-nancojnë projekte në këtë drejtim.Sipas statistikave që na afrojnë drej-tuesit lokalë dhe kreu i Shoqatës “Përmbrojtjen e pyjeve”, Mehdi Çela,gjatë 4 viteve të fundit janë zbatuardisa projekte në mbarështimin dheruajtjen e sipërfaqeve pyjore, me njëvlerë të përgjithshme prej 20 milionlekësh të reja. Por me gjithë përpjek-jet në këtë drejtim, na tregojnë separcela pyjore të qëndrueshme nëzonën kufitare me Klenjën, Raduçin(Dibër) e Okshtunin, Prodanin (Bul-qizë) ende janë objekt i masakrës ngapiratë të lëndës drusore. “Kjo zonëështë e pasur dhe me bimë medici-nale, si dëllinja e zezë, me një pasuri30 ton në vit, dëllinja e kuqe, 20 tonnë vit, trëndafili i egër, lulja e mur-rizit, lulja e shtogut, etj., që janë njëburim i mirë të ardhurash për ban-orët”,- pohon ing.Cfarku. Por për sh-kak të mungesës së një pike të afërt

grumbullimi, shitja e tyre nga fsha-tarët kalon 2-3 duar, e fitimet për tajanë minimale. Ndërsa kafshët e egra,(mes tyre dhe të rralla) si lepuri, kapro-lli, derri i egër, etj., për shkak të mu-ngesës së zbatimit të ligjit, vazhdojnëtë jenë pre e gjuetisë ilegale. Pyjet evirgjëra të zonës, përkatësisht masiviStudën- Kallkan-Jabllanicë- Kodra eBorovës- Dragan, shtrirë në dy anët ekufirit shtetëror, vitin që shkoi, siç nakonfirmuan specialistët, janë përcak-tuar si zonë e mbrojtur nënpërkujdesjen e Bankës Botërore, çkapritet të shtojë më tej mundësitë einvestimit në këtë pasuri kombëtare.

INVESTIMI NË RRUGËNNACIONALE

Rilindja e kësaj zone të largët kufit-are, lidhet me ndërtimin e aksit tërrugës nacionale, përkatësisht e seg-mentit prej 25 km Librazhd-Steblevë(Qafa e Studnës) që ka filluar në gjas-htëmujorin e fundi të vitit 2005.Njëkohësisht, siç na shpjegoning.Eduart Abazi, ka filluar dhe ndërti-mi i aksit tjetër nga Dibra, përkatë-sisht Ura e Shupenzës- Steblevë, in-vestim i cili do të lehtësojë jo vetëmndërlidhjen qytetëse Dibër-Librazhd,por do të jetë jetik e nxitje për mijërabanorë të krahinës së Gollobordës eÇermenikës. Abazi na konfirmon seprojekti përfshin një distancë 25 kmnë territorin e Librazhdit, me një gjerë-si 7.5 metra, shtrim-asfaltim, ndërtimi gjithë aksesorëve, si dhe me ndriçimnë qendrat e banuara. Loti i Parë,shpjegon ing.Abazi, ishte me një fi-nancim prej 470 milionë lekësh tëBuxhetit të Shtetit, përfundoi në dh-jetor 2007 dhe shtroi 3 km e para ngaLibrazhdi në Togës. Ndërsa Loti iDytë, nga i njëjti financim, me vlerën600 milionë lekë, nis për këto ditë eparashikohet të shkojë deri në vendine quajtur Qafë Drizë.

“Njëkohësisht, ky aks i rrugës na-cionale do të lidhë dhe dy pikat ereja kufitare në këtë zonë, hapja e tëcilave është miratuar nga qeveria sh-qiptare e ajo maqedonase, përkatë-sisht ajo në Fushën e 30-ës (Steblevëe Librazhdit) dhe ajo e Trebishtit nëterritorin e qarkut Dibër. “Aksi na-cional që ka nisur nga ndërtimi ështënjë garanci e mundësi për ripopu-llimin e kësaj zone, shtimin e inves-timeve, veçanërisht në fushën e tur-izmit, por do të mundësojë dhe ko-munikim komod mes banorëve, këteje andej kufirit shtetëror, nga Dibra eMadhe e Ohri me kryeqytetin sh-qiptar, Tiranën”,- shton ing.Abazi.

Fotot: Trifon Cfarku

Shkalla e Liunikut, pika me e veshtire e aksit nacional Librazhd-Dibër

kronikë Masivi Studën- Kallkan-Jabllanicë- Kodra e Borovës- Dragan,është përcaktuar si zonë e mbrojtur nën përkujdesjen e Bankës Botërore,

çka pritet të shtojë më tej mundësitë e investimit në turizëm

Masakra në pyjeShumë banorë të fshatit Vajkal në Bulqizë, me në krye kryeplakun e

fshatit Mërgim Tançi, kanë protestuar pranë Ndërmarjes Pyjore tëkëtij rrethi për prerjen e pyjeve me pisha mbi fshatin e tyre. Dehar Duriçi,njëri prej banorëve të fshatit thotë se “përveç dëmit të shkaktuar ngaprerja e drurëve, zhdukja e pyllit rrezikon dhe vetë fshatin edhe ngarënja e ortekëve por dhe nga shterimi i burimeve të ujit të pijshëm”.

Banorët e Vajkalit i janë drejtuar edhe kryetarit të bashkisë zotitRoland Keta. Pas këtij takimi kryeplaku i fshatit Mërgim Taçi tha sekryetari i bashkisë ka premtuar se do të ndërhyjë pranë instancave sh-tetërore për zgjidhjen e problemit. Fshatarët shprehen të indinjuar seprerja e paligjshme e pyjeve po ndodh në një distancë më pak se 500metra në vijë ajrore me Ndërmarrjen Pyjore, institucion ky që jo vetëmpërgjigjet për ruajtjen, por dhe për mbarështimin e pyjeve aty ku kamundësi. Jo vetëm banorë të ndryshëm, por në këtë masakër masive pondërhyjnë në mënyrën më barbare edhe vetë firmat private, të cilat mer-ren me shfrytëzimin e kromit të cilat marrin drurë për armatura galerie.

Gjatë vitit të kaluar masivet me pyje të Bulqizës u përfshinë ngaqindra vatra zjarri. Vetëm në masivin pyjor të Tërnovës u dogjën mbi1200 hektar me pyje ahu dhe pishe.

Në të gjithë Qarkun e Dibrës, gjatë vitit të kaluar u penalizuan 5persona për zjarrvënie në pyje. Ndërsa në rrethin e Bulqizës, nuk u pe-nalizua asnjë person, thua se shkaktar kryesor ishin kushtet atmosferike.

Por masakra mbi pyjet nuk ndodh vetëm në Bulqizë. Kështu ka ndodhurnë Lurë, ku dhe kurora më e bukur që ekziston ka filluar të masakrohet.Ky problem është lakuar shpesh në media, por sopata nuk do që t’ia dijëfare se çfarë flitet e thonë të tjerët. Masakër e tillë është bërë edhe nëBalgjaj, në masivin e Korabit.

Krejt ndryshe ndodh në Kala të Dodës, ku janë vetë banorët ato që imbrojnë pyjet.

Sipas specialistëve, ka ardhur tamam koha që dhe pyjet, kjo pasuri emadhe e shtetit, të privatizohen.Vetëm privati mund t’i mbrojë ato.Sipas burimeve zyrtare, një draft i tillë po përgaditet në Drejtorinë ePërgjithshme të Pyjeve. / Korresp. i “Rr.Arberit”

Fëmijët vazhdojnëtë mbledhin kromNë qytetin e Bulqizës edhe fëmijët e vegjël të moshës 6-10 vjeçare

po bëjnë biznes.Pas shkollës, ato punojnë çdo ditë për të siguruarbukën e gojës. Ata i gjen mbi ndonjë stok kromi dhe ashtu grupe-grupembledhin gurët e kromit duke i shitur më pas.Kjo është buka e tyre, poredhe vetë familjes. Çantat e shkollës i kanë kthyer në trasta që i mbushinme krom.

Stoku i kromit mbi lagjen “Gjeologu” ka një histori të gjatë. Këtujanë grumbulluar ndër vite, mijëra ton inerte me përmbajtje të paktakromi dhe janë hedhur poshtë galerive.Ky masiv ka filluar të grumbullo-het herët, madje qysh me hapjen e galerive të para e deri më sot e gjithakjo është pronë e shtetit.Vetë shteti duhet të administrojë këto stoqekromi, pasi është pronë shtetërore.

Para një viti, Ministria e Ekonomisë publikoi njoftimin për shitjen ekëtij stok kromi sipër qytetit. / Korresp. i “Rr.Arberit”

“Tifozët Kuq e Zi”festojë në DibërNë muajin mars, “Tifozët Kuq e Zi”, të veshur me simbolet e tyre

identifikuese, me këngë, valle dhe brohoritje sportive, shënuankatër vjetorin e themelimit. Arbër Kuka, udhëheqës i Tifozëve Kuq e Zinë Dibër të Madhe, tha se “Tifozët Kuq e Zi nga Kosova, Shqipëria dheMaqedonia. Takohemi çdo vit për të sublimuar aktivitetet tona brendavitit”. Tomor Pozhegu, tifoz nga Gjakova, shtoi se: ”Në Dibër ndjehemsi në shtëpinë time.Kemi ardhur ta nderojnë Flamurin tonë Kombëtar,në pritje të sukseseve edhe më të mëdha në sportin shqiptar”. KimeteKlenja, tifoze nga Tirana, deklaroi se: ”Tubimet e këtilla janë kënaqësie madhe. Kemi krijuar një shoqëri dhe familjaritet vëllazëror”. ArtanSadiku-Jahushi, tifoz nga Prishtina, tha se: ”Atë që nuk po e bëjnë tëtjerët për bashkimin kombëtar të shqiptarëve, në mënyrë simbolike jemiduke e bërë ne, tifozat shqiptarë”. / Korresp. i “Rr.Arberit”

Ndihma për GërdecinMe nismën e pushtetit vendor dhe të Shoqatës qytetare “Votra Di

brane”, në Dibër të Madhe u organizua një takim me OJQ-të përorganizimin e dhënies së ndihmave financiare për të dëmtuarit në tragjed-inë e Gërdecit. Ditën e parë të tragjedisë në Gërdec dibranët dhuruangjak në Peshkopi dhe Dibër të Madhe , theksoi në takim Argëtim Fida,ndërsa tani do të angazhohemi edhe për ndihma financiare nga biznesidibran dhe nga individët. Mbledhja e parave do të bëhet nëpërmjetBankës Ekonomike në Dibër të Madhe dhe Raiffesein Bank në Shqipëri.Llogaria bankare për EURO- 8000890900 dhe për Dollarin ne SHBA-8001890900. Aksioni do të vazhdojë dhe në fund do të jepet raportpublik se çka është realizuar.Në këtë aksion do t’i përfshijmë edhemërgimtarët dibranë” ,tha Argëtim Fida. Ky propozim hasi në gatish-mëri dhe mbështetje të fuqishme të përfaqësuesve të OJQ-ve që ve-projnë në Dibër. / Korresp. i “Rr.Arberit”

12 - Prill 200824nr.

Ferid Jegeni,mësuesi që hapishkollat e para në Dibër

Historia e panjohur eFerid Jegenit me origjinënga Dibra e Madhe, i cilipasi u shkollua në qytetete Manastirit, Selanikut eStambollit, u kthye nëvendlindjen e tij dhe iupërkushtua përhapjes sëarsimit shqip deri nëfshatrat më të thella tëatyre trevave malore. Igjithë kontributi i tij: ngahapja e shkollave nëQarkun e Dibrës, puna nëMinistrinë e Arsimit e derite shërbimi i çmuar që aibëri me Komisionin eKontrollit të Kufijve nëvitin 1922, duke i bindurpërfaqësuesit e shteteve tëhuaja për të lënë brendaterritorit shqiptar njënumër të madh fshatrashnë zonën e Jabllanicës.

Nga: DASHNOR KALOÇI

Një ndër ata mijëra dhe mijëramësues të armatës së madhe të

arsimtarëve shqiptarë, të cilët iakushtuan të gjithë jetën e tyrepërhapjes së gjuhës shqipe dhe çësh-tjes kombëtare, pa dyshim që mbe-tet edhe Ferid Jegeni. Një intelektu-al i njohur me origjinë nga Dibra eMadhe, puna dhe kontributi i të cil-it, u la në harresë gjatë viteve të pe-riudhës së regjimit komunist. Nëkuadrin e 7 Marsit, ditës së mësues-it që sapo kemi lënë pas, në shenjëhomazhi dhe nderimi, po e kujtojmëkëtë misionar të shquar të arsimitshqip, duke sjellë në këtë shkrim njëhistori të shkurtër të jetës dhe punëssë tij në lëmin e arsimit.

SHKOLLIMI NË MANASTIR,SELANIK E STAMBOLL

Sipas dëshmive dhe kujtimeve tëdisa prej pinjollëve të familjes sënjohur Jegeni nga rrethi i Dibrës dhetë afërmve të tyre, Ferid Jegeni, i ciliishte djali i madh i patriotit të njo-hur, Tofik Jegeni, u lind në Dibër tëMadhe më 20 shtator të vitit 1893.Ata kujtojnë se Feridi vinte mesatarnga shtati, por kish një trup të lidhur,me sy depërtues dhe që shquhej jovetëm për edukatën në të sjellë, poredhe për inteligjencën, gjë e cilashumë shpejt tërhoqi vëmendjen emësuesve dhe shokëve të shkollës.Mësimet e para Feridi i mori në qy-tetin e tij të lindjes, në Dibër tëMadhe, ku dhe mbaroi me rezultatetë larta shkollën qytetare, drejtor isë cilës në atë kohë ishte Abdyl efen-di Tirana (Balla). Nën drejtimin e tëatit, Tofikut, bashkë me shumë djemtë tjerë dibranë, Feridi mori mësim-et e para në gjuhën shqipe me alfa-betin e Stambollit. Mësimet e paranë qytetin e lindjes, i mbaroi sh-këlqyeshëm, duke u shpallur nxënë-si më i mirë, dhe si shenjë stimuli-mi, nga drejtuesit e shkollës atij idhuruan një orë prej floriri. Pasimbaroi shkollën qytetëse në Manas-tir, Feridi vazhdoi shkollën e mes-

me në qytetin e Selanikut në Greqi,ku ai u dallua në përvetësimin e gju-hëve të huaja. Si rezultat, në mba-rimin e shkollës në Selanik, aizotëronte shkëlqyeshëm turqishten,frëngjishten, arabishten dhe persish-ten. Pas kësaj ai ndoqi mësimet nëkryeqendrën e Perandorisë Osmane,në Stamboll, duke studiuar për sh-kencat natyrore (në matematikë), poru detyrua t’i ndërpresë ato, pasi nëatë kohë filluan trazirat e luftës ball-kanike. Si rezultat i atyre ngjarjeve,familja u detyrua ta tërhiqte Feridinnë Dibër, ku dhe nisi punën si sek-retar krahinor në Komunën e Maqel-larës, punë të cilën ai e vazhdoi derinë vitin 1915.

HAP SHKOLLAT NË ZERQAN

Në atë periudhë kohe që Feridishërbente si nëpunës në Komunën eMaqellarës, jashtë detyrës shtetërore,

në mënyrë vullnetare ai u mësontetë rinjve gjuhën shqipe. Por gjatë asajkohe Feridin e brente lënia përgjysmë e shkollës në Stamboll dhenisur nga ky fakt ai iu përvesh punësduke bërë të mundur që në vitin1920, të jepte provimet dhe të mer-rte dëshminë e aftësisë për të dhënëmësim në shkollat e mesme të ven-dit. Pas kësaj, po atë vit, Feridi nisidetyrën e mësuesit në fshatin Patintë nënprefekturës së Matit. Në dhje-tor të vitit 1922 ai u emërua krahi-nar (kryetar komune), në trevën eGollobordës. Sipas dëshmive tëfamiljarëve të tij, Feridi kujtonteshpesh se ajo periudhë kohe, kishteqenë vendimtare në përcaktimin esynimeve të tij, për t’ju kushtuarpërhapjes së gjuhës shqipe dhe mjaftproblemeve të tjera që kishin të bë-nin me çështjen kombëtare. Kjo ështëdhe periudha kur ai punoi intensiv-isht, me të gjitha fuqitë fizike e

morale, për përhapjen e dijes e tëkulturës në trevën e Dibrës. Në jan-ar të vitit 1923, Feridi i bëri njëkërkesë Ministrisë së Arsimit në Ti-ranë, ku argumenton domosdosh-mërinë e hapjes së shkollave shqipenë nënprefekturën e Zerqanit, kra-hinë e cila historikisht kishte qenëarsimdashëse dhe kishte nxjerrë jopak figura të shquara, por që në atëkohë ishte lënë në harresë. Kërkesae Feridit u pranua menjëherë ngaMinistria e Arsimit dhe me mira-timin e saj ai nis punën për të reali-zuar qëllimin që i kishte vënë vetes.Për këtë gjë, Feridi bashkëpunoingushtë me këshillat e pleqve dhepopullin e asaj treve. Me ndihmën

e tyre u ndërtuan privatisht dhe uhapën 7 shkolla shqipe në fshatrat:Trebisht, Ostren i Vogël, Borovë,Klenjë, Stërblevë, Lejcan, Lladomir-icë. Mirëpo, edhe pse u bë e mun-dur hapja e shkollave në këto fsha-tra të thellë, Feridi nuk e quante tëpërfunduar misionin e tij dheqëllimin që i kishte vënë vetes, pasimungonin mësuesit që do të jepninmësim në ato shkolla. Nisur nga kyfakt, Feridi nis të përgatisë vetëkuadrin mësues, duke udhëtuar fs-hat më fshat, në një reliev malor dhekushte klimaterike të ashpra, dukeorganizuar kurse për përgatitjen emësuesve të rinj.

FUNKSIONARNË MINISTRINËE ARSIMIT

Në vitin 1924, Feridi martohet nëDibër të Madhe me MendukaPustinën, të bijën e Ali Pustinës ngafamiljet më të dëgjuara të Dibrës,mbesa e Nuredin Pustinës, dy per-sonalitete, shoqërore e politike mjafttë njohura të asaj kohe. Ali Pustinara heroikisht më 1914-ën, në luftëkundër pushtuesit serb, në zonën eGollobordës. Sipas dokumenteve qëndodhen në Arkivin Qendror të Sh-tetit në Tiranë, (kutia nr.2, dosja 28,fleta 323, viti 1923), bëhet e diturse Ferid Jegeni ka shërbyer edhe sidrejtor i shkollës dhe i konviktit nëfshatin e Kastriotit në Peshkopi, dukeqenë kështu i pari drejtor i emëruari asaj shkolle të famshme me mjaft

Ndërkohë që Feridi punonte në krahinën e Gollobordës, në zbatimtë vendimeve të Konferencës së Londrës të vitit 1913, pas plot 9

vjetësh po përcaktohej në terren kufiri lindor i vendit tonë meJugosllavinë, i caktuar që më 1913 nga traktati famëkeq i Londrës, nganjë komision i ngritur për këtë qëllim. Në atë kohë, falë edhe gjuhëvetë huaja që zotëronte, Feridi u thërrit si konsulent pranë atij komisio-ni, ku shërbeu disa muaj me radhë. Me punën e tij ai ndikoi shumë nëvendimet e atij komisioni për vendosjen e vijës së kufirit, duke vërtet-uar se të gjitha fshatrat e asaj zone, flisnin 100% gjuhën shqipe. Jovetëm familjarët e Ferid Jegenit, por edhe mjaft të moshuar të atyrezonave ku ai bashkëpunoi ngushtë me përfaqësuesit e huaj të kontrol-lit dhe ndarjes së kufijve, e mbajnë mend dhe tregojnë akoma nëbisedat e tyre rreth odave dibrane një histori të largët të ndodhur nëato anë kur ndahej kufiri. Ata tregojnë se si Feridi arriti të bindëKomisionin Ndërkombëtar të Kufijve vetëm me anën e një manovri-mi: Ai nxori nga xhepi një qese me para të vogla metalike (korona),dhe ia dha një mësuesi në oborrin e një shkolle, duke e këshilluar t’uahidhte fëmijëve kur ata të dilnin në pushim. Në prani të përfaqë-suesve të Komisionit të Kontrollit të Kufijve, mësuesi dibran veproiashtu si e porositi Feridi dhe menjëherë të gjithë fëmijët u hodhën përtë marrë monedhat duke thërritur: “Mora kaq, mora aq”. Bile nisënedhe të grinden. “Ma more pi dore”, “Të marrtë drejqi” etj. Në këtoçaste Feridi u kthehet maqedonasve dhe u thotë: “Hë si flasin këtufëmijët”. Ata ngelën dhe deshën s’deshën thanë: “shqip”. Kështu, falëkëtij manovrimi të Feridit, disa fshatra, si: Gjinovec, mali i Gjinovecit(1616 m. mbi nivelin e detit), mali i Raducit, fshati Vernica, Trebish-ti dhe të tjera mbetën brenda kufirit tonë shtetëror. Madje, po tëshikohet me vëmendje vija kufitare e atij sektori, pasi kufiri kalonnëpër kreshtën e masivit malor të Jabllanicës, në zonën që përshkru-am më lart, ajo pëson një kurbim pikërisht te fshatrat dhe malet qëtreguam më sipër. Për këtë histori kanë dëshmuar para disa vjetëshedhe Rasim Mata dhe i vëllai i tij, të cilët kishin qenë nxënës nëshkollën kur ndodhi ajo histori që përshkruam më lart. Po kështu,lidhur me këtë ngjarje, ka dëshmuar edhe Ali Erebara, jurist dhe anëtari atij komisioni. Kur është pyetur z. Ali Erebara për atë ngjarje, aiështë shprehur: “Unë atë gjest që bani Feridi nuk kam me e harruekurrë, nuk e ka ba njeri deri më sot. Por ai, Feridi ka shumë merita,sidomos në përhapjen e arsimit në atë zonë. Për këtë ka dokumentenë arkiv, sepse çdo gjë është shënuar në procesverbalin e përcaktimittë kufijve”.

AI E BINDI KOMISIONIN QË T’I LINTEFSHATRAT SHQIPTARË KËTEJ KUFIRIT

Historia e Feridit me KomisioninNdërkombëtar të Kufijve

Sipas VESEL PITARKËS dhe NEFAIL PUSTINËS, ish-nxënës të shkollës qytetase të Kastriotit, Peshkopi,(shkollë ku kishte dhënë mësim Feridi), të cilët më vonë do të vazhdonin shkollën ushtarake në

Tiranë, me ndërhyrjen e vëllezërve Jegeni, ata u dërguan për të studiuar në Itali. Përkatësisht për rojefinance dhe inxhinier xhenier ushtarak. Pas studimeve në Itali, Pitarka me Pustinën u kthyen në Shqipëriku patën një karrierë të shkëlqyer në fushat e tyre. Këta ish-nxënës të Ferid Jegenit, së bashku me shokëte tyre: Mifar Jegeni, Ahmet Jegeni dhe Hajri Jegeni, vite më vonë do të kujtonin: “Shkolla dhe konvikti“Dibra” në Kastriot të Peshkopisë, qenë ndër më të mirat e shkollave të vendit. Ferid Jegeni në atë kohëishte drejtor i shkollës dhe i konviktit, i cili i rrinte mbi kokë vetë çdo pune. Flinte apo nuk flinte 4-5 orëgjumë në 24 orë, por ishte energjik dhe i papërtuar. Përveç kujdesit për përparim në mësime të nxënësve,ai u mësonte atyre të bënin një jetë të kulturuar, në çdo aspekt”. Një tjetër ish-nxënës i Feridit, RuzhdiShehu, oficer-akademist, kujton: “Ferid Jegeni atdhetarizmin e vet e manifestonte edhe në fushën fetare.Ai na i përkthente lutjet fetare nga arabishtja në shqip, që ne të luteshim në gjuhën tonë të bukur. Ai,kishte një shije të hollë, fjalë pak, por fjala e tij ishte për të gjithë bindëse. Ai, në kuptimin e vërtetë tëfjalës, ishte një misionar i arsimit shqiptar, me zemër të madhe, fisnik, mësues i denjë dhe patriot indershëm.

JETA DHE PUNA E MËSUES FERIDIT NË KUJTIMET E NXËNËSVE TË TIJ

“Ai ishte një misionar i vërtetë i arsimit shqip”

dossierFerid Jegeni punoi me një përkushtim të rrallë për disa dekadanë përhapjen e arsimit shqip. Pas viteve ’90-të, u nderuanga Presidenti i Republikës me titullin “Mësues i Merituar”.

Prill 2008 - 1324nr.

emër jo vetëm në Qarkun e Dibrës,por edhe më gjerë. Gjatë asaj peri-udhe që ai shërbeu pranë asaj sh-kolle, nuk mungojnë përpjekjet ejashtëzakonshme të Feridit për ta vënëpunën në shkollë mbi baza shken-core dhe për të organizuar e siste-muar konviktin, i cili ishte i pari nëatë trevë. Pas pesë vjetëve që shër-beu ai, në vitin 1928, Feridi transf-erohet në Ministrinë e Arsimit nëTiranë, me motivacionin; për ide tëshkëlqyera në fushën e arsimit dhepër rolin e shkollës në një shoqëri tëqytetëruar. Feridi u përpoq dhe punoime një përkushtim të rrallë për njëzhvillim të arsimit shqiptar mbi bazaligjore, shkencore e pedagogjike.

LARGIMI NGA MINISTRIA SIPERSON “NON GRATA”

Sipas dëshmive të familjarëve tëtij, si një atdhetar dhe nacionalist ivendosur në çështjen kombëtare, nënjë kohë kur në arsimin dhe kulturënshqiptare kishin hyrë ideologji tëhuaja (ndikimi i metodave fashisteitaliane), të rrezikshme dhe me pa-soja për fatet e Shqipërisë, Ferid Je-geni do të kundërshtonte, madje nukdo të lejonte ndërhyrjet imponuesenë punën e arsimit shqiptar. Pikër-isht për këtë qëndrim më 1938-ën,kur ishte funksionar në Ministrinë eArsimit në Tiranë, në moshën 45-vjeçare, e nxjerrin në pension, siperson “non grata”. Pas kësaj, Feridikthehet në vendlindjen e tij tepër izhgënjyer, dhe për të mposhturdhimbjen e njëkohësisht dhe pafu-qinë e vet, fillon të merret membarështrimin e çifligut të familjes,në Sokolliq të Dibrës së Madhe. Atëpunë ai e bënte bashkë me të vël-lain, Musa Jegenin.

NDIHMON NË SHKOLLIMINE TË RINJVE DIBRANË

Gjatë periudhës kur Feridi punon-te në Ministrinë e Arsimit, ku aimbulonte edhe sektorin e bursave,ai bëri një përpjekje të madhe përt’ju akorduar bursa shtetërore mjaftfëmijëve dhe nxënësve dibranë dheatyre të viseve të ndryshme të Kos-ovës. Kështu, gjatë asaj kohe shumënxënësve nga trevat e Kosovës e tëDibrës iu dhanë bursa për të ndjekurshkollat e mesme dhe të larta, jovetëm në shkollat, liceun pedagogjikdhe tregtar, apo në gjimnazin usht-arak dhe në shkollën mbretërore ush-tarake në Tiranë e në qytetet krye-sore të vendit, por edhe jashtë sh-tetit. Në këtë periudhë, shumë djemdhe vajza dibrane u arsimuan mepërkrahjen e Feridit, madje edhe tëtë vëllait të tij më të vogël, Isa Jege-nit, i cili në atë kohë, ishte funksio-nar në Drejtorinë e Përgjithshme tëMinistrisë së Shëndetësisë. VëllezëritJegeni, që arsimimin e shihnin si një

domosdoshmëri për mëvetësinë dhepërparimin e atdheut të tyre, pa sh-kelur parimin që t’u jepnin bursanxënësve me nota shumë të mira dheqë ekonomikisht nuk kishin të ardhu-ra financiare, mundoheshin tëpërkrahnin këta të fundit, të bindurse të pasurit do të mund t’i mbaninfëmijët e tyre në shkollë memundësitë e veta, e në këtë mënyrërritej numri i të shkolluarve. Feridibënte punë agjitative dhe i nxistefamiljet e të varfërve që të mos ipengonin fëmijët e tyre për të vazh-duar shkollën. Madje, në shumë rasteua shkruante vetë kërkesat nxënësve.Një plejadë e tërë intelektualësh ngatreva e Dibrës, jashtë dhe brendakufirit, mbaruan shkollat e mesmedhe të larta, në sajë të kujdesit endihmës së madhe të Ferid dhe IsaJegenit. Kështu vazhduan liceun eKorçës; Nazmi Uruçi, Akil Sakiqi,Muntaz Kodra e të tjerë djem di-branë, që më vunë u bënë kuadro tëlarta të shtetit shqiptar. Në shkollëntregtare të Vlorës studionin XhevatPustina, Remzi Verzivolli, RemziPustina etj. Në shkollën teknike“Harry Fultz”, Tiranë, studiuan IrfanTërshana, Dali Ndreu etj. Po kësh-tu, vëllezërit Jegeni kanë ndihmuarpër të studiuar jashtë shtetit për sh-kencat mjekësore edhe Hiqmet Men-zelnxhiun (Dibra), Abdulla Pashol-lin, Urfi Agollin, Shefqet Ndroqinetj., të cilët në specialitetet e tyre ubënë figura të shquara në mbarë ven-din.

KONTRIBUTI I JEGENITS’U VLERËSUA NGAREGJIMI KOMUNIST

Por edhe pse Ferid Jegeni punoime një përkushtim të rrallë për disadekada në përhapjen e arsimit shqip,gjatë viteve të regjimit komunistpuna dhe kontributi i tij u la në har-resë duke mos iu dhënë vendi që itakonte. Edhe pse në arkivat e shtetitshqiptar gjenden mjaft dokumente merelacionet e bërë kundër tij nga ana elegatës italiane, në periudhën kur Fe-ridi punonte si drejtor drejtorie nëMinistrinë e Arsimit në Tiranë, atijnuk iu dha kurrë pensioni patriotik.Madje, jo vetëm kaq, por veprimtar-ia e tij në fushën e arsimit shkollor,ku qe jo vetëm mësues i nderuar edrejtues shkolle, por edhe drejtor drej-torie në Ministrinë e Arsimit deri nëvitin 1938, nuk u përmend as ngashkruesit e historisë së arsimit në Sh-qipëri. Në muajin nëntor të vitit1963, i harruar krejtësisht nga shtetitë cilit ai i shërbeu për dekada meradhë, Ferid Jegeni ndërroi jetë pamarrë edhe pensionin që i takonte.Vetëm pas viteve ’90-të, me propoz-imin e Ministrisë së Arsimit, Presi-denti i Republikës, Sali Berisha, medekretin nr.642, datë 3.9.1993, i dhatitullin “Mësues i Merituar”.

Gjatë periudhës kur Feridi punonte në Ministrinë e Arsimit,bëri një përpjekje të madhe për t’ju akorduar bursashtetërore mjaft fëmijëve dhe nxënësve dibranë. Shumënxënësve nga trevat e Kosovës e të Dibrës iu dhanë bursapër të ndjekur shkollat e mesme dhe të larta, jo vetëm nëshkollat, liceun pedagogjik dhe tregtar apo në gjimnazinushtarak dhe në shkollën mbretërore ushtarake në Tiranë enë qytetet kryesore të vendit, por edhe jashtë shtetit. Në këtëperiudhë, shumë djem dhe vajza dibrane u arsimuan...

Në gjurmëte shkrimtarit

Me rastine 60 vjetorittë shkollëspedagogjikePeshkopi

Në vjeshtën e vitit 1948, gjashtëdhjetë vite më parë, në qyte-

tin e Peshkopisë u hap Shkolla eMesme Pedagogjike, e para në veri.Ishin gjithsejt 16 nxënës që u ulënpër herë të parë në bangat e kësajshkolle. Në vitin e dytë mësimor nëShkollën Pedagogjike u shtuan dhekatër nxënës të tjerë që erdhën ngaShkolla Teknike e Tiranës dhe ajoNormale në Elbasan. Mes këtyrenxënësve sot mjaft nga këto janëbërë emra të njohur në fusha tëndryshme si studiuesi Shefqet Hox-ha, gjenerali Kujdusi Lama, ShemsiManjani, Hajri Shehu, Vera Nura,Jashar Kaci etj. Por nuk janë vetëmkëto. Nga bangat e kësaj shkolle kadalë dhe shkrimtari Lutfi Hanku.Nxënës i parë i kësaj shkolle, më-sues po në këtë shkollë dhe sot sh-krimtar, që tashmë ka mjaft botimenga ky autor me një nivel të lartë.Shkolla Pedagogjike e Peshkopisëishte dhe mbeti një përvojë e pa-sur në fushën e arsimit. Sivjet festo-het 60 vjetori i saj, ku do të takohenpas shumë vitesh ato që mësuannë bangat e kësaj shkolle. Dikushdhe nuk jeton e të tjerë të plakur eme plot thinja mbuluar kokat do tëshpalosin kujtimet e bukura, atokujtime që i bashkojnë në këtë 60vjetor.

36 VITE MËSUES

Në vitin 1947 Lutfi Hanku regjis-trohet në Shkollën Pedagogjike tëElbasanit e në vit të dytë kthehet nëPeshkopi, të cilën e mbaroi me notatë mira. Në fillim punoi si mësuesnë Bulqizë e Kastriot derisa u sh-këput nga arsimi për t’u regjistruarnë fakultet. Nuk u shkëput për asn-jë çast nga detyra e nderuar e më-suesit nga viti 1960 deri në vitin1992, duke punuar shumë vite nëShkollën Pedagogjike dhe më vonënë shkollën e përgjithshme derisadoli në pension. Botimet e para ni-

sin qysh në vitin 1953, atëherë sapokishte dalë nga bangat e Shkollës Ped-agogjike. Mësuesi dhe shkrimtari Arsio-ni Bino, duke parë talentin e LutfiHankut, e nxiste shpesh atë që të shk-ruante dhe botonte skica dhe poezi nëorgane të ndryshme të shtypit. Lutfiu,një mësues me një shpirt të ndezur kr-ijues, fitoi shpejt besimin tek të gjithënxënësit e tij. Ai u fut shpejt në botën emadhe të nxënësve dhe jetonte mehallet dhe shqetësimet e tyre. Në jetëne tij si mësues për 36 vite me radhërëndojnë kujtimet, emocionet, por e pa-harruar do të mbetet dita e parë e punëssi mësues në Shkollën Pedagogjike,pikërisht në atë shkollë ku dhe moridhe vetë njohuritë e para. E Lutfiu nd-jen kënaqësi sot kur në rrugë e ndal-ojnë mjaft njerëz dhe e përshëndesinduke i thënë:

“Profesor, kemi qënë nxënësit etu. Kështu i ka ndodhur dhe me emratë njohur si Kujdusi Lama, Shaban Si-nani, Lirie Rasha, Naim Çorja, LavdrimShehu e Gjelosh Gjoni nga Puka. Për-gatitja e lartë e tij, vlerësimi i misionit simësues, korrektësia dhe marrëdhëni-et e mira me kolegët e nxënësit e tij,ishin tipar dallues gjatë gjithë peri-udhës që shërbeu si mësues. LutfiHanku nuk mund të qëndronte vetëmbrenda për brenda kornizave të kla-save, aty ku jepte mësim. Shpirti i tijprej krijuesi premtonte për shumë. Esot janë me dhjetëra monografi të sh-kurtra historiko-letrare të botuara, por

edhe të trasmetuara në radio, tre ske-narë për dokumentarë për heronjtë eDibrës janë shfaqur në ekranin etelevizionit shtetëror, por megjithatëLutfiun e ndiqte nga pas kudo një“hije”. Rrallë, në orët e vona, profesor-in e gjeje jashtë shtëpisë. Kishte viteqë mësuesi ishte martuar me vajzën eZenel Shehut, një antikomunist i ven-dosur, i cili më vonë edhe u pushkat-ua. E kjo hije do ta ndiqte nga pasmësuesin Lutfi Hanku.

SHKRIMTARI

Krijimtaria e shkrimtarit Lutfi Hankuështë e madhe dhe në shumë gjini.Nëvitin 1974 botoi librin e tij të parë“Nëpër gjurmët e heroit” kushtuarNazmi Rushitit. Pas disa vitesh dorëzoipër botim romanin “Plaga e dhimbjes”,i cili nuk u botua nën preteksin e mu-ngesës së letrës. Në vitin 2000 boton“Kaçaku” për heroin Gjok Doçi.Nëdhjetor të vitit 2006 boton romanin ‘Er-dhi Caushi”. Ka në proces botimi edhe“Plaga e shpirtit” si dhe “Shpella e der-rit”. Forca krijuese, gjuha mjaft e pasurqë përdor,faktet, kronikat dhe legjen-dat e bëjnë prozën e Lutfi Hankut më tëpranueshme për lexuesin e gjerë sh-qiptar. Sot “lulet’ e bardha i kanë qëndi-sur flokët, por ato duket se e rinojnëmë shumë. Ai punon, punon vazhdi-misht, tashmë i çliruar nga ajo hija edikurshme që e ndiqte ngado.

Aneta Cani

Një fjalë e urtë popullore thotë:“Njeriut të mirë i dihet kimeti

kur ai nuk jeton më.”Kështu po ndodh edhe me

Dr.Mehdi Canin. Ka pak kohë qëatë nuk e kemi më midis nesh fizik-isht. Por e theksoj vetëm fizikishtsepse Dr. Mehdiu është i ngjizurthellë në zemrat e njerëzve. Ai jetëne tij ua kushtoi pikërisht njerëzve tëkëtij kombi të vuajtur.

Kujtimet e mija për Dr.Mehdiundatojnë pasi ai u emërua drejtor iSpitalit Nr 4, spitalit më të madhkundër infeksioneve në vendintonë. Të jesh drejtor i një prej 5 spi-taleve më të mëdha të vendit ështënjë përgjegjësi e madhe .

Dhe kështu e vlerësoi neuroin-feksionisti me emër Mehdi Cani.

Në spitalin ku drejtonte Mehdiudera e spitalit ishte e hapur për tësëmurët, për hallexhinjtë dhe përmiqtë e shokët.

Ai “akuzohej” nga personelimjekësor se mbante anën e di-branëve, por kjo jo vetëm nuk emërziste Dr. Mehdiun, por përkun-drazi e motivonte më tepër.

NE KEMI DOKTOR MEHDIUNKujtesë

Ishte fakt se në Dibër lindi dhe u rritdhe se në Dibër shërbeu si mjek dhe sishef shëndetësie rrethi për shumë kohë.Dhe të japësh mirënjohje është virtytqë Mehdiut nuk i mungoi kurrë.

Një dhomë në spital e mbante nëgatishmëri, pikërisht për këta njerëz nënevojë. Dhe kur rojet apo infermieretpyesnin të ardhurit nga larg: “Po ju, këkërkoni, kë keni këtu në spital?

Ata përgjigjeshin: ”Ne kemi Dr. Me-hdiun.”

Në një rast një plak i vjetër kishteardhur nga larg për tu vizituar nga Me-hdiu. Drejtor Mehdiu dha urdhër që tibëhen analizat me imtësi. Dhe kështuu bë. Por analizat nuk tregonin gjë.

-Të rrijë edhe ca ditë, - tha doktori.Sëmundjen e këtij e di unë. Ai ka nevojëtë ushqehet me ushqime vitaminozedhe të ngrohta. Dhe kështu u bë. Fjalae drejtorit nuk diskutohej.

Mehdiun e njoha dhe e bëra shokmë tepër kur ai punonte në klinikënlaboratorike “Bio Chem” . Së bashkume Shahin Lamin shkonim shpesh dhee takonim. Unë e kisha mik, ndërsaShahini shok fëmijërie. E gjenin së bash-ku me Dr.Injac Radovanin , Dr. Kristo

Pandovskin duke diskutuar për punën,analizat e diagnozat dhe pastaj gjenimpak kohë për të pirë një kafe apo çaj sëbashku.

Unë kam pasur një status të “privi-legjuar” në marrëdhëniet me Dr. Meh-diun. E kisha mik , shok , mjek të famil-jes por edhe kritikun e librave të mi.

Ti më mungon doktor Mehdiu, porunë do të përpiqem ta mbush këtëboshllëk, duke të kujtuar më shpesh,duke të mbajtur në zemrën dhe në kr-ijimet e mia të ardhshme.

SAKIP CAMI

Dr.Mehdi Canin

portret

14 - Prill 200824nr.

Nga: REXHEP TORTE

Një mbrëmje e rrallë dhe e paharruar muzikore mund të ndodh

vetëm njëherë në jetë, e vetëm nëDibër të Madhe dhe në mesin di-branëve. Kjo mbrëmje spektakël indodhi kompozitorit dhe këngëtaritdibran, Haxhi Maqellara, në 35 vje-torin e krijimtarisë së tij artistike memoton “Dibrës time me mall - Fale-minderit moj Tiranë”, mbajtur nësallën e koncerteve të Qendrës Kul-turore, Dibër e Madhe, më 19 prill2008.

Në sallën e mbushur përplot medashamirë të artit, ishin të pranishëmArgëtim Fida, kryetar i Komunës sëDibrës së Madhe, Nizamedin Papran-iku, kryesues i KK, myftiu Mr. Ruzh-di Lata, Sali Shehu, deputet nga Tira-na, poeti Agim Doçi dhe të ftuar tjerë.

Mysafirë të këtij spektakli ishinAjtene Dërguti, këngëtare nga Shku-pi, këngëtari Ali Sturçe dhe Estrada ePeshkopisë në drejtimin e dirigjentitdhe muzikologut Përparim Tomçini,Drita Lati dhe Behar Mera, aktorë tëEstradës së Tiranës, Mihrije Braha dheNaim Abazi, këngëtarë nga Prishtina,Margarita Xhepa dhe Tinka Kurti ak-tore të skenës shqiptare dhe HysniAlushi e Enkeleta Arifi, këngëtarë tëGrupit “Vaj e mall për Çamërinë”.

Haxhi Maqellara, kompozitor dhekëngëtar i njohur në trojet shqiptaredhe në diasporë, nëpërmjet këtij spek-takli muzikor solli përshëndetjet dhefalënderimet e zjarrta, ndjenjat e thel-la të fisnikërisë dibrane. Haxhi Maqel-lara me 35 vite krijimtari e duartro-kitje, me 35 vite këngë e kompozime,në këtë mbrëmje erdhi nga SHBA nëDibër të Madhe për të përshëndeturDibrën, dibranët dhe mysafirët nga Sh-qipëria, Maqedonia dhe Kosova. Ai meemocionet e një artisti mërgimtar, memall e dashuri të papërshkruar solliartin si një buqetë lulesh me aromën elotëve të tërë mërgimtarëve.

kulturë

Haxhi Maqellara35 vitekrijimtari

Z. Argëtim Fida, duke i dorëzuarmirënjohje Haxhi Maqellarës, thek-soi se: “Me rastin e 35 vjetorit të ak-tivitetit artistik dhe për merita tëveçanta në promovimin e vlerave tëmuzikës popullore nga të gjitha tre-vat shqiptare dhe posaçërisht dibrane,Haxhi Maqellara sonte në Dibrën eMadhe i bashkoi tërë shqiptarët. Al-bumi “Të falemnderit, moj Tiranë”na përkujtoi bujarinë e Tiranës në mo-mentet më të vështira të Dibrës sëvitit 1913, të eksodit të dibranëve ngavrasjet dhe djegiet serbe. Dibra sotgjallëron e ne nuk mund ta harrojmëkurrë bujarinë dhe mikpritjen e Ti-

Haxhi Maqellara është lindur nëDibër të Madhe. Fillimet e para

si këngëtar i ka patur në vitin 1971si gjimnazist nën përkujdesjen e ko-mpozitorit të ndjerë dibran MusaPiperku. Në vitin 1972 me SHKA“Liman Kaba” me këngën e MusaPiperkut “Dasma e malsorit” entu-ziasmon publikun në shumë qytetetë Shqipërisë. Në këtë vit regjistro-het në Fakultetin e Mjekësisë nëPrishtinë dhe tre vite radhazi bëhetkëngëtar dhe valltar profesionist nëAnsamblin “Shota”. Në të njëjtënperiudhë bashkëpunon edhe me“Kastriotët”e Ferizait. Në Festivalin“Kosovarja këndon” në vitin 1973shpallet amatori më i suksesshëmdhe në finale këndon me NexhmijePagarushën dhe Luan Hajron, sho-qëruar nga orkestra e Radio Prish-tinës, drejtuar nga Isak Muçolli.Agim Krajka, kompozitor dhe ishudhëheqës artistik i Ansamblit Sh-tetëror të Shqipërisë, asokohe përHaxhi Maqellarën thotë se ështëkompozitori më produktiv nga tro-jet jashtë Shqipërisë. Këngët e ko-mpozuara të Haxhi Maqellarës “Seç’mu dogj kjo zemër shkreta”,”Ganimetja”, “Shote Galica”, “Ibepalikuqi”, “Kaçanikut i raft pika”,pushtuan zemrat e publikut. Në Fes-tivalin “Kosovarja Këndon” të këty-re viteve kënga “ Sokolat e Dibrës”e Haxhi Maqellarës e kënduar ngaLumturije Axhami fitoi vendin eparë. Në festivalin e radhës “Koso-varja Këndon” me këngën “Ibe Pa-likuqi” të kompozuar nga HaxhiMaqellara, edhe këngëtarja ShyreteBeluli zenë vendin e parë. Ndër kohëvazhdojnë kompozimet e këngëve“Lulkuqja e Kosovës”, kushtuarGanimete Tërbeshit, që u bë hit iviteve 80-ta. Pastaj “Nusja e malevekreshnike”, kushtuar Shote Galicësnë vitin 1885, “ Kaçanikut i raftpika”, “Malli për Dibrën time”, “Tëfala nga Kërçova”, “Bab Tahirit”,“Nuk bien poshtë trojet tona” etj. Eveçanta e këtyre këngëve është sekëto gjithmonë mbetën të dashurapër publikun dhe këndohen sot ekësaj dite. I ndjeri kompozitor MusaPiperku thoshte se “këngët e Haxh-iut janë të përjetshme”.

Haxhi Maqellara me vizë turistikenë vitin 1987 shkon në SHBA për tëkënduar. Kur kthehet pas tetë mua-jve informohet se gjendet në listëne zezë të 215 intelektualëve koso-varë për t’u burgosur, kështu qëmerr familjen dhe ikën për në SHBA,ku jeton e punon sot e kësaj dite,duke e shndëruar shtëpinë e tijkonak bujarie për të gjithë artistëtshqiptarë që shkojnë atje për vizitë.Këngët e tij janë plot mall e dhemb-je që sjell mërgimi.

Këngëtar imërgimit edhembjes

“Haxhiu në skenënartistike shqiptare doli sinjë vlerë kombëtare nëkohën, vendin dhe mo-mentin e duhur. Këngët etij janë bërë hite nëmuzikën popullore.Shumë këngë kanë marrëpërmasa mbarëpopulloredhe populli i këndonnë vazhdimësi”.

PËRPARIM TOMÇINI, dirigjent dhe muz-ikolog: “Haxhiu në skenën artistike shqiptaredoli si një vlerë kombëtare në kohën, ven-din dhe momentin e duhur . Është këngëtarqë ka dhënë vlera kombëtare që janë bërëhite në muzikën popullore shqiptare. Shumëkëngë kanë marë asi përmasa mbarëpopu-llore dhe populli i këndon në vazhdimësi”.

ALI STURÇE-këngëtar nga Peshkopia:”Haxhi Maqellarën e kam dëgjuar duke kën-duar në vitin 1971 në Peshkopi. Për Haxh-iun kam përshtypjet më të mira. Ky aktivitetna ka bashkuar neve artdashësve, zemrattona dhe traditën tonë. Haxhiu është sim-boli dy Dibrave, së bashku me publikun emrekullueshëm dibran”.

RITA LATI, aktore e Estradës së Tiranës:”Haxhiu është mishërim i këngës dibrane,është këngëtar legjendë. Pa marë parasyshse ka jetuar jashtë, ai me mish e me shpirt ka kontribuar për këngën dibrane. Unëshkoj shpesh në Amerikë. Për ne artistët shtëpia etij është konak me shpirt tëmadh bujarie. Në skenën dibrane jam ngjitur për herë të parë dhe jam mrekullu-ar dhe emocionuar shumë nga ky publik i kulturuar”.

BEHAR MERA, aktor i Estradës së Tiranës: “Që kur isha në moshë të re Haxhiume këngët e “Ganimetja”dhe “M’ka marr malli për Dibrën time” më krijontekënaqësi dhe e shijoja zërin e tij”.

HYSNI ALUSHI, anëtar i Grupit “Vaj e mall për Çamërinë”: “ Haxhiu për muaka vlera të jashtëzakonshme si këngëtar. Si këngëtar i ka arritur majat. Ështëkëngëtar shumë interesant e shumë njerëzor. Nuk ka kënaqësi më të madhe sesatë jesh në mesin e publikut dibran”.

MIHRIJE BRAHA, këngëtare nga Prishtina: “Haxhiu kultivon muzikën e mir-filltë dibrane dhe në përgjithësi atë shqiptare. Është një artist i vërtetë. Në hapat eparë të karierës sime kam qenë në një skenë me Haxhi Maqellarën, kur ai ishtenjë yll, një artist i vërtetë. Unë jam e lumtur që karrierën time në skenë e kam metë madhin Haxhi Maqellara dhe jam e lumtur që sonte jam mysafire e tij. Publikudibran është i ngritur dhe i civilizuar. Në kujtimet e mia ky solemnitet do të mbetetnjë kontakt i bukur”.

NAIM ABAZI, këngëtar nga Prishtina: “Haxhi Maqellara për mua përfaqësonnjë intitucion më vete, me krijimtari 35 vjeçare, me shumë këngë të bukura ngamë të bukurat e tërë krijimtarisë shqipe, si hite e këngë festivalesh. Ky njeri meri-ton të quhet një artist i madh shumë i kompletuar që ka dhënë shumë ngavetvetja e tij, jo vetëm për Dibrën e Madhe, por edhe për tërë trojet shqiptare.Publiku dibran është me shije më të stërholluar. Është Dibra dhe Gjakova ku unëparaqitem me shumë emocion dhe me shumë kujdes”.

ranës ndaj dibranëve”.Arben Tafai, kryetar i Këshillit bash-

kiak dhe kryetar i Shoqatës “Tirana”,duke përshëndetur të pranishmit, thase: ”Në koncertin “Sofra e Tiranës2007” Haxhi Maqellara këndoi këngën“Falemnderit, moj Tiranë”. U përlotëmnë shej të mallit, mirëkuptimit dhedashamirësisë së brezave mes tiranasvedhe dibranëve, duke ndarë kafshatëne bukës dhe duke krijuar krushqi dhetraditë të përbashkët”.

Këngëtarët çamë gjatë këtij spek-takli i dhuruan Haxhi Maqellarës njëpikturë, simbol që tregon se përmërgimtarin shqiptar kasollja në

vendlindje është gjithnjë më e dashurdhe më e ngohtë sesa rrokaqiejt ebotës.

Në këtë spektakël u lexua edhetelegrami urues i Arbër Xhaferit, dër-guar Haxhi Maqellarës.

Fatbardha Maqellara, bashkëshort-ja e Haxhi Maqellarës, në fjalën e sajpërshëndetëse, u shpreh se: ”Ndjehemtepër e lumtur dhe krenare për këtëpjesëmarrje masive në këtë sallë tëmbushur përplot, që së bashku përje-tojmë këngët e lotit e të mallëngjim-it të kompozuara e të kënduara ngabashkëshorti im brenda kësaj periud-he të krijimtarisë artistike”.

Përshtypjet e artistëve që ishin pjesë e këtij spektakliHYSNI ALUSHI, këngëtar i Grupit “Vaj e

mall për Çamërinë”: “Jam nga trevat eÇamërisë. Kur e kam dëgjuar për herë të parëHaxhiun me këngën “Moj Tiranë, moj Ti-ranë, më ke bijë e të kam nënë”, jam prekurtej mase. Isha para televizorit e nëna më thaç’janë ata lot në sy. Ashtu siç të prek këngaçame, ashtu prek edhe kënga e Haxhi Maqel-larës. Është flori që rrezaton në trojet sh-qiptare. Publiku dibran fal ngrohtësi tëmrekullueshme”.

ENKELETA ARIFI, këngëtare e Grupit “Vaje mall për Çamërinë”: “Haxhi Maqellara ështëidhull për ne këngëtarët shqiptarë, pa marëparasysh a jemi dibranë, tiranas, prishtinas,apo janinas. Haxhiu ka vënë një gur në his-torinë e artit e të muzikës shqiptare. Hera eparë që ballafaqohem me publikun dibrandhe ndjej se më ka përcjellur me një emo-

cion të jashtëzakonshëm”.AJTENE DËRGUTI, këngëtare nga Shkupi: ”Haxhi Maqellara është shembulli

më i mirë se si duhet angazhuar dhe punuar një këngëtar për të ndërtuar karrierëtë sukseshme. Publiku dibran është mbështetës i fuqishëm për këngëtarët”.

MARGARITA XHEPA, artiste e merituar: ”Haxhiu është njeri me zemër të mad-he. Mrekullia më e madhe është talenti që ka, shpirti i madh, zëri i tij i bukur ipakrahasueshëm, i këndon vendit të vet, shpirtit të vet, lotit të vet, duke e ngriturkëngën dibrane dhe mbarëshqiptare në majat më të larta. Lum nënat dibrane qëkanë lindur kësi djem që nderojnë mbarë kombin. Haxhi Maqellarës i këndoftëzëri e shpirti gjithmonë. Në Dibër të Madhe vijmë me dëshirë e qejf për publikundibran, dhe ikim me mall dhe themi kur do të vijë ajo ditë e të kthehemi edhenjëherë. Është publik i jashtëzakonshëm, na doni ju që jetojmë ne”.

TINKA KURTI, Artiste e Merituar: ”Dibra e Madhe ka nxjerrë personalitete nëtë gjitha fushat. Uroj Haxhi Maqellarën, këngëtarin e kompozitorin e mrekul-lueshëm, këtë djalë të mrekullueshëm dibran, që e do artin dhe që punon medashuri, me përgjegjësi, me përkushtim, duke e ngritur këngën dibrane e mbarësh-qiptare në maja të larta. Ai këndon me zërin dhe shpirtin e tij tij duke e dashurkëtë vend. Të gjithë artistët që janë ngjitur në këtë skenë kanë përshtypjet më tëmira publikun e kulturuar që e don, e kupton artin dhe ka respekt për artistin”.

BUJAR KAPEXHIU, regjisor: ”Padyshim se Haxhi Maqellara është një ndërkëngëtarët më të mirë të këngës popullore. Ai është kompozitor i mirë dhe ikëndon shumë bukur dhe me theksin e qëlluar kombëtar arrin t’i japë vlerakëngës. Muzika e tij të emocionon, të mobilizon, ka shpirt kombëtar, shoqëror efamiljar. Kënga e tij rrëmben spektatorin. Nuk ka spektator më të mirë se dibranët.Këtë spektator nuk gjen askund tjetër”.

“Ashtu siç të prek kënga çame, ashtu prek edhe kënga e Haxhi Maqellarës.Kënga e tij është flori që rrezaton në trojet shqiptare”

Prill 2008 - 1524nr.

...Eh, se si na vijnë këta fjalë tëmençura e të bukura ndër konaqet eDibrës, që prej kohërave që s’mbahenmend! Ata janë gdhendur e gdhendennë kujtesën e brezave, duke mbushurbisedat tona me një të folur të kënd-shëm, lakonik dhe ekspresiv, do t’iquante dikush sot, një lloj zhargoniqë e kupton vetëm ai që është rrahure rreshkur në ato vatrat e mbushuraplot prush burrërie.Secila prej tyre kadhe ullukun e vet prej nga na vjendhe ngjarja, historia, burimi nga nisikjo rrëkezë diturie për të dhënë medy fjalë një mendim të tërë, që do takishin zili dhe filozofët më vepërn-dritur.

- Ka parë apo nuk ka parë valëTorluli ky soj burri?! - qe kthyer atëparadite vjeshte brenda farkës së tijVokë Torluli me një legen të madhteneqeje, pasi ia kishte derdhurshpinës e kofshëve një farë Gec Palit,të birit të Dali Palit, valën që shkul-monte aty te korita ku zbuste hek-urin e kuq ustai i nderuar.

Që të jemi sa më të kuptueshëmpo hyjmë pak më strem.1Ky VokëTorluli ishte jo prej sojit tonë, joarbnesh, siç i quanim ne të zestë,prej atyre që sot e asaj dite ushtrojnëdy nga zanatet më të mira, të kovaçite të ahengut, që shiheshin mepërçmim nga shumëkush.Çdo ka-tund kishte gjypin e tij, pra kishtekovaçin dhe ahengxhiun e vet, i cilimbrohej e trajtohej në bazë tëkarareve të veçanta. Ndër to kishteplot që dalloheshin e vlerësoheshinprej tërë katundit, mbartnin me tëvërtetë vlera të larta njerëzore dhekishin talente që rrallë haseshin ndërsojin tonë.Prandaj dhe respekto-heshin nga të gjithë.I tillë qe dheVokë Torluli nga katundi Arras, njëburrë trupmadh dhe i fuqishëm, sinjë mal i zi e hijerëndë, që dukejmë i madh e më i zi, kur hynte edilte aty në farkën e tij të vogël, rrëzëasaj kodrës , që bën ballë pak gjur-më larg bregut të Drinit, në këndinku bashkohet me Setën, aty afër Urëssë Lushes, ku ndodhet dhe një kruame ujë të butë.Kishte dy sy të kuq sithëngjijtë që ndizeshin në vatrën efarkës së tij.Punonte ditë e natë nëfarkë dhe u plotësonte të gjitha nevo-jat që kishin bujqit e zonjat e sh-tëpisë, që nga umbi2 i parmendës egjer tek masha e vatrës.Burrë i besëse i fjalës.Nderohej nga tërë paria evendit dhe në konak i lëshonin njëvend të nderuar.

Në grupin e familjes që përbëninahengun, ky i binte asaj lodrës sëmadhe, që veç ai e urdhëronte rrallëe përmallë, kur ia kërkonte konaku,ose kur ishte në kryevendi ndonjë prejburrave me emër.Se, ta dini ju, lo-dra e usta Torlulit gjëmonte fort nëraste kushtrimi, atëherë kur dëgjohejjehona e famshme e maleve:”O bur-ra, a besë-a-besë, more, se na erdhirezili”! Dhe atëherë ai rrëmbentelodrën e hypte aty te Qafa e Drinit

Visare nga Oda Dibrane / Fjalë në sepete

Ka parë apo s’ka parëvalë Torluli ky soj burri

Nga

: NA

IM P

LAK

U

dhe, me sa fuqi kishte, i binte e ibinte thuprës e topuzit me një ush-timë drithëruese, sa zgjonte e rrëm-bente për mejdan edhe fëmijët edjepit.

Hej, lodra e Torlulit, ç‘ke hequre ç‘ke parë dhe prap je aty diku, meatë lëkurën e trashë me qime cjapi,me atë topuzin e rëndë, sa nje kër-cunë dushku, me ate thupren ethantë, me atë bum-bumin që dëg-johej e jehonte këtyre shtigjeve, kë-tyre grykave...Dhe prap dëgjohet rro-pama jote e fuqishme e frymëzuesenë vallet tona, në këngët tona, nëdasmat tona...Pa kur bashkoheshindy vëllezërit, Voka e Shini, lodër eculë, në krye të karvanit të krushqve,hypur mbi kuaj të lartë sa dy bojëburri, 3 atëherë malet gjëmonin;zogjtëndalonin fluturimin, parmendangecte në arë e qetë aullinin me gë-zim, gratë dhe nuset e reja lininmënjanë magjet e furkat e dilnin nëçardak të dëgjonin ato Pesë Meka-met e Torlulit.Sa keq që sot ata kanëhumbur, kanë mbetur vetëm copë-za, si ato copëzat e amforave të lashtaqë dalin mbi shesh nga disa vend-banime të hershme! Prandaj ky Tor-luli ynë i lashtë nuk vjen sot tek nevetëm për valën e nxehtë qëpërvëlonte njeriun e keq, por edheme Pesë Mekamet e Torlulit dhe meLodrën e Culën e Torlulit, pra mevalë e fjalë...

Vokë Torluli ishte trim dhe ibesës.Megjithëse ishte nga ato tëdorës së zezë, ai kurrë nuk e nxiu asdorën, as faqen.Bar Skura, nje bash-këkohës i tij, kishte lafit, 4 se kishtepasë vrarë një gjyp dhe për këtë turpshihte çdo natë ëndrra të frikshmesa i luajti fiqiri e shëtiste konak mëkonak, sterrë e zi, i palarë e i pan-dërruar, por te farka e Torlulit nukhynte kurrë, se kishte frikë Vokënmos e vriste. Voka do të kishte mar-rë hak qëkur, por s’kishte ndërmendta poshtëronte veten dhe emrin e tij,prandaj thoshte shpesh:

- Për mua, Bar Skura rron një mijëvjet...

Por e keqja nuk dihet se kur i vjenburrit.Në farkën e tij vinte shpeshGec Pali, djali më i madh i DaliPalit, një burri të mençur e të nderu-ar në gjithë nahijen.Por, siç thonë,nga trëndafili del ferra.Dhe vërtet kyGeci na qe një nga ato gjëmbat qës’të lënë rehat.Sillej e pështillejgjithë ditën e ditës rrotull katunditme një shishane5 të vjetër duke vrarëzogj e Por e keqja nuk dihet kur ivjen burrit.Në farkën e tij po vinteshpesh Gec Pali, djali më i madh iDali Palit, duke ngacmuar qentë eduke trazuar kuajt e pelat, që kullos-nin të qeta në meratë e fisit.Kishtedhe një hamshor të hazdisur që equanin të gjithë mëzi i Gecit e nji-hej si pare e kuqe në tërë krahinën.Ikishte vënë një shalë të vjetër e gjithëditën hypte e zbriste sa majtas edjathtas shalës.Të atin s’e dëgjonte,

megjthëse Daliu i jepte përditë këshilla të urta dhe së fundmi ekishte lënë pushkë të plasur, por druhej se mos i sillte ndonjë belanë derën e tij me emër e me zë.Se fëmija i keq, leftë në derë tëhasmit, thonë dibranët.

Vokës ia pati prurë në majë të hundës.Dhjetë herë në ditë ishkonte te farka dhe i kërkonte Vokës njëherë t’i ndeqte shalën,njëherë këmbëzën, një herë frerin.Të nesërmen i vinte në farkë meshishanen e copëtuar, ku thumbi e ku mulliri dhe , si t’ia kishteborxh Voka, i thoshte me ton urdhërues:

- Hajde, Vokë, lëre parmendën e merr shishanen! Shikoje senuk po qet mirë...Hajde Vokë, ta drejtojmë thuprën...Hajde Vokë,se më është këputur freri...Hajde...

Dhe më e keqja ishte, se ia merrte vetë mashat ustait e ndiztevetë farkën, e... Dhe ju e dini sa merak e ka ustai t’i marrësh veglate punës e aq më keq t’i mësosh zanat.Por hatri është më i rëndë setopuzi.Mërzitej Voka, por ç’t’i bënte respektit që kishte për Dali-un?!

Erdhi një ditë që Vokës iu sos durimi.Dhe kur inatosej Voka,kishte diçka të veçantë.Nxihej në fytyrë si qymyri që kishte mbivatër.Katër palë rrudha të thella i ngriheshin mbi ballë si kreshta.Fryntee mbushte bullqinjtë e lëvizte gjuhën në to tamam si kaceku i farkës,ndërsa duart e fuqishme i rraste në kutinë e duhanit që e mbanteafër koritës ku fuste hekurin e kuq sa dilte nga prushi.Atë ditë kishteardhur në farkë Falë Përkola, që i kishte lënë qetë në arë se i ishtekëputur soha e zgjedhes6 dhe Voka jepte e merrte për t’ia rregulluarsa më shpejt, se ishin ditë vlage7 dhe s’duhej humbur koha.Kur ja,ia befi Geci dhe pa një pa dy ia rrëmbeu mashën Vokës nga dora,mori çekiçin e rëndë dhe po i thotë ustait:

- Shpejt, Vokë, ma drejto pak tytën e shishanes se një tufë rosakanë ra në Dri! Shpejt, Vokë!

- Lëshoje çekiçin, Gec, se po e bëj namin! Hiqu nga kudhra,Gec, se po m’i marron këto duar tani në pleqëri! Hiqu nga kaceku,Gec, se të përlava me thonj! Hiqmu sysh, Gec, per hatër të DaliPalit, hiqmu! Dhe e kapi Gecin si të ishte një triskë zabeli8 epërplasi te dera e farkës.Mori legenin dhe e mbushi me ujin e valëqë lëshonte shtëllunga avulli në koritën bri vatrës dhe, ashtu içakërdisur, i nxehur e i nxirë nga zemërimi, ia lëshoi tërë valënkurrizit të Gecit, në brezin e mesit dhe tirqëve të rinj që mbanteveshur atë ditë.S’ke parë, o Gec, valë Torluli! S’e njeh, or Geci iPalit ti, sa e nxehtë është vala e Torlulit! Heeej...Dhe u ul mbitrinën e thurur me kulpëra, aty poshtë kacekut. Ndërkohë Falaishte ngritur në këmbë dhe rrinte si i shashtisur nga ajo që pa.Vokaduke marrë frymë thellë iu drejtua Falës si të merrte pëlqimin e tij:

- Ka parë apo s’ka parë valë Torluli ky soj burri?!Kështu mbeti kjo fjalë e ecën rrugëve të jetës bashkë me ne për

të treguar një ndëshkim të merituar për këdo që përdhos kodinmoral të qytetërimit malësor.

Thonë se po atë ditë në konakun e thjeshtë të Vokë Torlulit ushtrua një drekë e mirë me mish cjapi të dhjamur e byrek memjaltë blete të egër e me kos deleje të zezë , ku në krye të venditishte miku i zemrës së Vokë Torlulit, Dali Pali, baba i Gec Palit.Atyplasi dhe lodra, gufoi e u çmend cula e Torlulëve të Çidhnës.Nëtym të valles dridhej shervetja e kuqe e Vokës, si flaka e kuqe efarkës ku farkëtoheshin armët e trimërisë.

Hej, moj vala e Torlulit, ç‘më zgjove ca kujtime, që më nxjer-rin lot malli e krenarie!

Shpjegim shprehjesh e fjalësh:

1. Strem, ndf. = thellë.Fig.-T’i hyjmë strem.Fig.T’i trajtojmë çeshtjet mirë, t’ihyjmë problemit në thelb, t’i gjykojmë më thellë.

2. Umbi (dial. um-i) = plor i vogël, vegël metali që i vihet parmendës për tëçarë tokën.

3. Bojë burri = shtat. Këtu: masë gjatësie, dy bojë burri – i gjatë sa dy burra,afërsisht katër metër.

4. Lafit-a, em, -ur, flt. =çmendur.Ka lafitur – ka luajtur mendsh.5. Shishane-shishanja, et, em. = lloj arme e vjetër, me mbushje nga gryka që

shkrepej me strall.6. Sohë-a, at, em. = vegël druri, guri a metali që latohej në dy anët dhe

perdoret për të përzier a trzuar diçka. Soha e zgjedhës – një copë druri ametali që vihej për të lidhur drurin e parmendës me zgjedhën.

7. Vlagë-vlaga, em. =lagështira e nevojshme për të mbirë bima.-Ditë vlage,fig. = ditë e përshtatshme, ogurmirë për të bërë një punë a për të realizuardiçka.

8. Triskë, -a, -at, emf. = një specie zogu i vogël, joshtegtar, që kercen degë mbidegë, me kokë bojëhiri në jeshil e me gushë të bardhë. Triskë zabeli –qëjeton më shumë në pyjet e dushkut.Fig. – njeri i papërmbajtur, që s’ka besë,që kërcen e hidhet degë mbi degë.

Nga: Agron TUFA

…Se çohet dikush, fjala vjen, politikannë timonin e shtetit, dhe thotë: “Tëmbushen auditoret dhe universitetevetona!”. Kjo vikamë e ky kyshtrim/ të bëndjalë e të bën trim. Dhe auditoret mbush-en me vajza. Me gra. Dhe laraska. Tek-tuk ndonjë djalë, që vjen më shumë përpallë. Kështu urtë e butë, dynden taborretpart-time, me kushtetutë, plot 400 krerëpër kurs: me pagesë, jo me bursë.

E mos me e zgjatë, ja një situatë.Ky rrëfim është i vërtetë: jap leksione

në vit të tretë - letërsinë e Modernizmit,në kurset kundër analfabetizmit. Dhe zëriim jehon, gjëmon mbi një pyll kokash qës’dëgjon. Dhe as që do t’ia dijë kush nëkëtë pyll të shtembët drush, se drutë tëgjithë janë vënë në garë, të flasin me ce-lularë. Hordhisë që bën shamatë, i bëj apelpër edukatë; duket - kjo nuk ua prek veshin:hungërijnë, zhaurijnë, qeshin.

“Zotërinj, kjo s’është e ndershme... mekëto zhurma të skëtershme, s’keni për t’umarrë vesh kurrë! Ky s’është mësim, kjoështë torturë! Se për nder, dreqi t’a hajë,po silleni si kalamaj...! – ankohem për tëqindtën herë. Por e ndjej fjalën të prerë:

“Mos bre burrë! – (një karagjoz leshra-dredhur, shtihet pikë e vrer i zverdhur). -Ç‘na ke prekë mu në tela me këto men-dime t’thella... Mua vetë më dridhet them-bra, tash p’e çoj dorën te zemra. Më vjenzor bre profesor, po më duket vetja horr:Falmë! Falmë! Falmë!”.

Fill mandej, gjithandej, porsi zjarri menapalm, zërash pizgë e zërash bas, u përn-dez gazi në klasë.

“Pushoni!” – këlthas i acaruar më njëinat t’papërcaktuar, sa nga ky gaz solidar,zë t’më ngjajë vetja i marrë.

Ka gjashtë orë që flas paprerë: kordatnë gurmaz janë nderë. Një uturimë nëveshë rëndon, si të gjendesha në avion.Po dhe me veshë të bëra dhallë, dëgjojnjë zëth të hollë përballë:

“Qy presori qenka pallë!”.Seç u drodh një kukurismë.“Këtu puna vajti pisk”, – them me vete

dhe ndërhyj:“Zotërinj! Nëse doni sak barinj, shko-

ni gjetkë e gjeni stallë!“Jo more! – shfryu tej një zë nervoz

(ishte po ai karagjoz): - Ndjesë, na ndje, -dhe me një gjest të zgjatur dore, bën drejtmeje në foltore: - po pse, o, pse, për tëmençëm të kemi vënë atje?!”

Nga kjo pyetje e papritur, gjendem krejtpapërgatitur. Bëj zap mllefin dhe, avashë,të mos marr si flakë në kashtë, i përgjigjempikë për pikë me një ton apatik:

“Për të mençëm, po se po – dhe le tadijë cilido, që mos mbetet i tradhëtuar: –Për këtë keni paguar! Dhe jo pak! Rrum-bullak shtatqind mijë të vjetra i ka vënësekush kapak. Këto vegla-punë kam unë:t’ju shes mend mëngjes e darkë. Vetë m’iblini pa përdhunë! E përse? Për zoopark?”

Kukurisje, kukurisje, gaz i bujshëm rre-theqark...

Orë ezakonshmeleksionime studentëtpart-time

traditë ... se si na vijnë këta fjalë të mençura e të bukura ndër konaqet e Dibrës,që prej kohërave që s’mbahen mend! ...

16 - Prill 200824nr.

cyan magenta yellow black

Grafika: Botimet “m&b”. Tel: (04) 2233 283.

reklamëPajtimet në gazetën “Rruga e Arbërit” mund t’i bëni pranë zyravetë Postës Shqiptare në çdo rreth.

PAJTOHUNI NË GAZETËN “RRUGA E ARBËRIT”Pajtimet në Tiranë mund t’i bëni pranë redaksisë së gazetës në numrat:Cel: 068 31 19 232 ose në numrin fiks 22 33 283.

Pajtimet në Peshkopi mund t’i bëni pranë librarisë “Fleta XXI”, pranë Gjimnazit“Said Najdeni”, me nr. tel: 0218 4233.

Pajtimet mund t’i bëni edhe pranë zyrave të Postës Shqiptare në çdo rreth të vendit.

Të interesuarit për abonime duhet të lënë patjetër emrin e saktë dhe adresënku presin t’ju shkojë gazeta.

Bëhuni pjesë e gazetës!

KËRKOHEN KORRESPONDENTË NE RRETHET:DIBËR, LEZHË, DURRËS.Kërkohen korrespondentë për gazetën “Rruga e Arbërit” në Peshkopi, Bulqizë, Durrës,Lezhë. Të interesuarit mund të kontaktojnë me tel: 069 20 68 603, (04) 22 33 283ose e-mail: rrugaearberit@gmail.com.

BENI NJOFTIMIN TUAJ TE BIZNESITGazeta “Rruga e Arbërit” vendos në dispozicionin tuaj hapësira për reklamimin e biznesittuaj. Për më shumë informacion mbi çmimet, kontaktoni korrespondentët tanë në rrethe osenë numrat e telefonit: : 068 31 19 232, (04) 22 33 283 ose e-mail: rrugaearberit@gmail.com.

R R U G A E A R B Ë R I Tu r a e k o m u n i k i m i t t u a j

www.dibra .o rgwww. r rugaearber i t . com

Numri i radhës së gazetës do të dalë çdo të diel të fundit të muajit.

Redaksia falenderon z. Gazmend Kërkuti për përcjelljen e gazetës në internet për gjithë bashkatdhetarët tanë në botë.