NERVNO

TKIVO

Anatomska podela nervnog sistema:

- centralni

mozak i kimena modina

- periferni

kranijalni, spinalni i periferni nervi koji

sprovode impulse ka i od CNS;

ganglije; specijalizovani nervni zavreci

Funkcionalna podela nervnog sistema:

- somatskisastoji se od delova CNS i PNS koji obezbeuju

senzornu i motornu inervaciju svih delova tela osim srane

i glatke muskulature i lezda; odnosno kontrola svih voljnih radnji osim refleksa

- autonomni (deo motornih neurona)regulie funkciju unutranjih (visceralnih) organa (glatke i srane

muskulature i lezda)

omoguava odgovor organizma na promene spoljanje i unutranje sredine

kontrolie i integrie funkciju organa i organskih sistema

NERVNI SISTEM

CENTRALNI NERVNI SISTEM (CNS) PERIFERNI NERVNI SISTEM (PNS)

MOZAK KIMENA

MODINA

MOTORNI

NEURONI

CNS ka

miiima i

lezdama

SENZORNI

NEURONI

Senzorni

organi ka

CNS

SOMATSKI N.S.

Kontrola voljnih

pokreta

AUTONOMNI N.S.

Kontrola nevoljnih

pokreta

SIMPATIKI NERVNI SISTEM

PARASIMPATIKI NERVNI SISTEM

ENTERINI nervni pleksus

Nervno tkivo

- Nervne elije, neuroni

specijalizovane za prijem stimulusa i sprovoenje

nervnih impulsa ka drugim elijama, posredstvom sinapsi

- Potporne elije

nemaju sposobnost kondukcije

obezbeuju:

- fiziku potporu

- elektrinu insulaciju

- metabolike razmene neurona

u CNS-u neuroglijske elije

u PNS-u vanove elije i satelitske elije

- Krvni sudovi; krvno-modana barijera u CNS-u

NERVNA ELIJA

Neuron osnovna strukturna i funkcionalna jedinica nervnog sistema

SENZORNI MOTORNI

INTERNEURONI

receptor efektori

Funkcioni tipovi neurona:

senzorni

motorni

interneuroni

Na osnovu broja nastavaka koji polaze saperikariona:

bipolarni (1 akson, 1 dendrit)

unipolarni (samo akson)

Multipolarni (1 akson, vie dendrita)

........

Vie od 100 morfoloki

razliitih nervnih elija!

Piramidne, vretenaste,

zrnaste....

MOTONEURON

elijsko telo = PERIKARION

akson (informacija od tela neurona) 1

dendriti (informacija ka telu neurona)

sinaptiki zavreci - telodendrije

Perikarion

Nislova tela

Rezidualna tela (mijelinu-sline

figure ili lipofuscinske granule)

aktinski filamenti

mikrotubule

neurofilamenti (IF)

- velika koliina MAP

Citoskelet nervne elije

- prijem informacija od drugih neurona i njihovo sprovoenje ka perikarionu

- nemijelinizirani, deblji od aksona

- sadre organele slino kao i perikarion, izuzev GA

- dendritski trnii (spine) oblika peurke poveavaju postsinaptiku povrinu)

Dendritski nastavci

Aksonski nastavak

- sprovodi informacije od perikariona ka drugom neuronu ili efektoru

- aksonski breuljak na nivou SM izgleda prosvetljena, nema organela ukljuenih u

sintetske procese

- akson brojne mitohondrije, glER, elementi citoskeleta

retrogradno

anterogradno

Neuron ima sposobnost da reaguje na stimuluse (nadraljivost) i da primljeni nadraaj u

vidu elektrinog signala (nervnog impulsa, akcionog potencijala) prenese i prosledi

drugim elijama (sprovodljivost) putem SINAPSI

- elektrine

- hemijske- akso-dendritske

- akso-somatske

- akso-aksonske

- dendro-dendritske

- inhibiorne

- ekscitatorne- izmeu aksona i efektorskih elija

6 koneksina - jedan polukanal -

KONEKSON

Elektrina sinapsa

nervna-nervna

glijska-glijska

nervna-glijska

neuron i neuron

neuron i popreno-prugasta miina elija

komunikacija transmiterima presinaptikaoblast

postsinaptika

oblast

Hemijska sinapsa

presinaptiki oblast

presinaptika membrana

trouglasta zgusnua

sinaptike vezikule (razliitost)

mitohondrije

endozomi

sinaptika pukotina (20 40 nm)

postsinaptiki oblast

postsinaptika membrana

postsinaptiko zadebljanje

receptori za neurotransmitere

Depolarizacija presinaptike membrane

Brzo otvaranje Ca++ kanala

Ulazak jona Ca++ dovodi do fuzije sinaptikih

vezikula sa presinaptikom membranom

Oslobaanje neurotransmitera

Vezivanje neurotransmitera za receptore na

postsinaptikoj membrani

Depolarizacija postsinaptike membrane

Nervno-miina sinapsa

Sinapsa en passant (inervacija glatke muskulature)

Akson koji inervie glatku miinu

eliju se ne zavrava na tom mestu,

ve formira proirenja odakle se

oslobaaju neurotransmiteri, za

razliku od skeletnih miia kada se

akson grana i svaki zavretak inervie

po jednu eliju. Transmiteri u sluaju

glatke miine elije su acetilholin i

noradrenalin.

POTPORNE ELIJE NERVNOG SISTEMA- potporna uloga i uloga u metabolikim procesima

vanove elije

Satelitske elije

Oligodendrociti

Astrociti protoplazmatini i fibrozni

Mikroglijske elije

Ependimske elije

periferni nervni sistem

neuroglijske

elije (CNS)

Astrociti protoplazmatini i fibrozni

- ei u beloj masi

- nastavci tanji, dui i negranati

- razlike na nivou citoplazmatskih nastavaka

- obuhvataju aksone ne uspostavljajui morfoloki definisane veze

- obrazuju 3D mreu unutar koje su smeteni neuroni potporna uloga

- metabolika uloga uklanjanje jona iz meuelijskog prostora

- uestvuju u odravanju krvno-modane barijere

- ei u sivoj masi

- nastavci deblji i granati

Mikroglijska elija

- male elije sa nastavcima i malim izduenim nukleusom

- malobrojne, ali sposobne da proliferiu u sluaju bolesti ili povrede

- lizozomski sistem, vezikule, fagocitne elije

- odstranjivanje ostataka neurona i elemenata neuroglije tokom preadultnog

perioda, uklanjanje elijskih nastavaka

Ependimske elije

izmeu nervnog tkiva i modanih komora, nervnog tkiva i centralnog kanala

Izgledom podseaju na epitelne elije

vrna povrina nosi diferencijacije kojima pomau kretanje cerebrospinalne tenosti

Oligodendrocit

jedra oligodendrocita

- obrazuju mijelinski omota u CNS

POTPORNE ELIJE PNS

vanove elije - formiranje mijelinskog omotaa

- okruuju nemijelinizovane aksone

Satelitske elije

Okruuju elijska tela

neurona unutar ganglija

Formiranje mijelinskog omotaa

oligodendrocite

CNS

PNS

vanova elija

MEZAKSON kontakt izmeu vanelijskih povrina membrane glijskih

elija

- Ranvijeovi vorovi

- lipidi : proteini 70% : 30%

- nemijelinizirani aksoni

Mijelinizirani

akson

Ranvijeovi prekidi mijelinskog omotaa odlikuju

i PNS i CNS

Spreava curenje membranskog naelektrisanja

Visoka koncentracija voltano-zavisnih kanala

za natrijum

Skokovito prostiranje AP

NEURON I NERV

PERIFERNI NERV

PNS = nervi, ganglije i specijalizovani nervni zavreci. U organizaciji nerava i ganglija

pored neurona i prateih elija uestvuju komponente vezivnog tkiva.

http://www.vetmed.vt.edu/education/curriculum/vm8054/Labs/Lab9/lab9.htmhttp://www.vetmed.vt.edu/education/curriculum/vm8054/Labs/Lab9/lab9.htm

SPINALNA GANGLIJA grupacije nervnih elija izvan CNS

pseudounipolarni neuroni

(periferna i centralna grana)

telo i nukleus ganglijskog neurona

satelitske elije

spinalne ganglije

ganglije autonomnog nervnog sistema

kapsula

MOZAK I KIMENA MODINA raspored sive i bele mase

siva

masa

bela

masa

Siva masa tela nervnih elija i dendritski nastavci

Bela masa - aksoni

MALI MOZAK - korteks

Molekulski

sloj

granularni sloj

Ganglijski sloj

Purkinjeovi neuroni

Kompleksne i

mnogobrojne sinapse

Purkinjeovih neurona

sa drugim nervnim

elijama omoguavaju

da velike koliine

informacija u isto

vreme budu obraene

Centar ravnotee i

miine koordinacije