NASTAVNA PROGRAMA ZA MAKEDONSKI JAZIK I … · LEKSIKOLOGIJA fRAZEOLOGIJA LEKSIKOGRAFIJA Leksikologija kako del od naukata za jazikot {to go prou~uva sostavot na zborovite i nejzinite

MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKA BIRO ZA RAZVOJ NA OBRAZOVANIETO

NASTAVNA PROGRAMA ZA

MAKEDONSKI JAZIK I LITERATURA

ZA IV GODINA ZA SREDNITE UMETNI^KI UÎLI[TA

VO REPUBLIKA MAKEDONIJA

Skopje, juli 2003 godina

2

1. IDENTIFIKACIONI PODATOCI 1.1. Naziv na nastavniot predmet: MAKEDONSKI JAZIK I LITERATURA

1.2. Obrazoven profil, nasoka i struka, na koi pripa|a nastavniot predmet 1.2.1. Obrazoven profil: za site obrazovni profili 1.2.2. Nasoka: primeneta likovna umetnost, muzi~ko-baletska umetnost 1.2.3. Struka: umetni~ka

1.3. Diferencijacija na nastavniot predmet: predmet zaedni~ki za strukata

1.4. Godina (faza) na izu~uvawe na nastavniot predmet: I (prva), II (vtora), III (treta) i IV (~etvrta) godina

1.5. Broj na ~asovi na nastavniot predmet 1.5.1. Broj na ~asovi nedelno po 3 (tri) ~asa od I (prva) do IV (~etvrta) godina 1.5.2. Broj na ~asovi godi{no: 108 ~asa godi{no

1.6. Status na nastavniot predmet: zadolìtelen predmet

2. CELI NA NASTAVNIOT PREDMET

2. 1. Op{ti U~enicite gi pro{iruvaat i gi prodlabo~uvaat znaewata od oblasta na makedonskiot jazik i od makedonskata i svetskata literatura kako osnova na idniot intelektualec koj, opredeluvaj}i se, verojatno, za umetni~kite profesii, }e go ima optimumot znaewa i sposobnosti od oblasta na jazikot i literaturata za da bide sposoben za logi~no mislewe, korektna komunikacija vo usna i pi{uvana forma, kako i za samostojno pi{uvawe na organiziran tekst od opredelena oblast. Ovaa osnova {to ja dava predmetot ima preduslovi za solidna nadgradba vo idnite fazi od umetni~koto ili poinakvo obrazovanie na u~enicite.

3

u~enicite gi koristat normite i go usvojuvaat kodot na makedonskiot standarden jazik i negovite funkcionalni stilovi;

gi razbiraat i gi upotrebuvaat funkciite na jazikot kako najsovr{eno sredstvo za komunikacija vo literaturata, kulturata i naukata;

umeat samostojno usno i pismeno da gi izrazuvaat svoite znaewa, ~uvstva, misli, stavovi i sfa}awa;

sozdavaat navika, po pat na avtomatizam, da gi po~ituvaat normite na makedonskiot standarden jazik vo sopstvenoto izrazuvawe i da gi sogleduvaat i da gi korigiraat kaj drugite;

ja razvivaat i ja zacvrstuvaat svesta za zna~eweto na makedonskiot standarden jazik kako osnoven, klu~en beleg na nacionalniot identitet i pripadnost na makedonskata jazi~na zaednica;

usvojuvaat pozitivni znaewa od teorijata i istorijata na literaturata (termini, poimi, fakti, teorii), kako i metodolo{ki i vrednosni znaewa (analiti~ko-interpretativni), so {to }e bidat sposobni i }e umeat samostojno, tvore~ki da komuniciraat so literaturnite dela od makedonskata i od svetskata literatura;

umeat svoite jazi~no-literaturni i op{tokomunikaciski znaewa, umeewa i sposobnosti da gi koristat za doìvuvawe, razbirawe i kriti~ki odnos kon mediumite (teatarot, filmot, pe~atenite i elektronskite mediumi);

usvojuvaat aksiolo{ki (estetski, eti~ki) sistemi kompatibilni so fundamentalnite vrednosti na demokratskoto op{testvo;

gi razvivaat svoite emocionalni i intelektualni sposobnosti i umeewa (emocionalna zrelost, intelektualna zrelost);

razvivaat i usvojuvaat op{testveno prifatlivi karakterni osobini i modeli na odnesuvawe (socijalna zrelost).

2.2. POSEBNI CELI

go razvivaat aktivnoto slu{awe vo funkcija na vistinskata komunikacija;

umeat da ja definiraat temata na slu{natiot tekst i da ja opredelat temata za sopstveniot iskaz, kako i da prepoznaat tema, struktura i funkcija na daden tekst;

4

umeat da gi prodlabo~at dobienite znaewa vo vrska so govornite sposobnosti od osnovnoto obrazovanie (nastavnikot insistira na redefinirawe i prodlabo~uvawe na prethodnite formi na rabota za zdobivawe govorni sposobnosti: ~itawe, recitirawe, kaùvawe, raskaùvawe, preraskaùvawe, izvestuvawe, opi{uvawe);

umeat da istraùvaat na dadena tema, da selektiraat materijal i da go organiziraat vo artikuliran tekst koj gi po~ituva pravilata na tehni~ka organizacija na korekten tekst;

umeat da go pokaàt svojot kreativen potencijal vo razli~ni literaturni i neliteraturni ànrovi, pottiknati od nastavnikot.

3. POTREBNI PRETHODNI ZNAEWA

Za uspe{no sledewe na nastavata po ovoj predmet i za realizirawe na navedenite celi neophodno e u~enicite solidno da gi usvoile nastavnite sodrìni od osnovnoto obrazovanie od istoimeniot predmet. So ogled na toa {to predmetot gi koncipira svoite sodrìni kako pro{iruvawe, prodlabo~uvawe i redefinirawe na

znaewata & definicii na poimite/terminite od oblasta na jazikot i na literaturata nastavnikot e dolèn da gi proveri znaewata i umeewata na svoite u~enici i da reagira na niv so ~asovi za povtoruvawe.

4. OBRAZOVEN PROCES

Obrazovniot proces e struktura vo koja ramnopravno u~estvuvaat podra~jata jazik (44 ~asa) literatura (44 ~asa) Predmetot Makedonski jazik i literatura e temelen op{toobrazoven predmet koj integrira vo sebe dve samostojni podra~ja: jazik i literatura, zastapeni so ednakov broj ~asovi, ~ii sodrìni se realiziraat kako neraskinlivo edinstvo. Ova proizleguva od zaedni~kite funkcionalni i didakti~ko-metodi~ki celi (jazi~no-perceptivnite i literaturno-perceptivnite sposobnost i umeewa na u~enicite, izraznite sposobnost i umeewa na u~enicite povrzani so recepcijata i kreacijata na najrazli~ni vidovi tekstovi, jazikot kako osnova na literaturata i literaturata kako najsloèn jazi~en kod.

5

4.1. OBLASTI I SODR@INI Jazik: Leksikologija kako del od naukata za jazikot; leksikografija (nauka za principite za sostavuvawe re~nici); frazeologija (nauka z0a postojanite zborovni sostavi - frazeologizmite); stilistika (literaturna stilistika, lingvostilistika i funkcionalna stilistika; osnovni funkcionalni stilovi (nau~en, administrativen, publicisti~ki, umetni~koliterturen, razgovoren); dijalektologija( zapadno, jugoisto~no i severno makedonsko nare~je); onomastika (nauka za imiwata). Literatura: Realizam - naturalizam (19 vek); realizmot vo ruskata literatura (20 vek): Kontinuitetot na realaizmot vo svetskata literatura (20 vek). Neoromantizam (simbolizam); modernizmot vo svetskata literatura: teatarot na apsurodt i noviot roman vo literaturata (pregled); evropska, severnoamerikanska, ju`noamerikanska literatura (pregled); poim za stmoderna; sovremena makedonska literatura; makedonskiot roman; lirika; drama; literatura za deca;makedonskata nauka za literaturata.

6

STRUKTURA NA SODR@INITE ZA UÊWE

PODRA^JE: JAZIK (44 ~asa)

Oblasti i sodrìni Konkretni celi Didakti~ki nasoki Korelacija

LEKSIKOLOGIJAfRAZEOLOGIJA LEKSIKOGRAFIJA

Leksikologija kako del od naukata za jazikot {to go prou~uva sostavot na zborovite i

nejzinite poddisciplini: frazeologijata, leksikofrafijata,

etimologijata i semasiologijata (predmet i zada~i)

U~enikot :

& da pravi razlika me|u leksikologijata i drugite oddelni lingvisti~ki disciplini;

& da znae da gi razlikuva predmetot i zada~ite na poddisciplinite na leksikologijata: semantika/ semasiologija (nauka za smislovnata strana na zborovite), etimologija (nauka za nastanuvaweto i razvitokot na nekoi zborovi), leksikografija (nauka za principite za sostavuvawe re~nici), frazeologija (nauka za postojanite zborovni sostavi)

Analiza na tekstovi so primeri na zborovi, po~nuvaj}i od zna~enskata strana na zborot, negovoto poteklo, povrzuvawe na predmetite i pojavite so konkretni zborovi, mo`nostite na zborovite da vleguvaat vo zborovni sostavi i pozicijata na zborovite vo opredeleni re~nici, potoa opredelenosta na re~ni~kiot sostav na jazikot i mo`nite promenite vo nego, vrz primeri od sekojdnevnata praktika i op{tite dvièwa vo razvitokot na op{testvoto.

& so site predmeti

LEKSIKOLOGIJA Poim za zborot

& da ima pretstava za zborot kako osnovna jazi~na edinica;

& da gi povrzuva poimite so zborovite kako eden vid

& Primeri od tekstovi so zborovi koi }e se razgleduvaat od aspekt na zna~eweto (leksi~koto i gramati~koto). Ve`bi so

& so site predmeti (osobeno primeri od stru~nite predmeti za polesno povrzuvawe na

7

nivna maetrijalna realizacija;

& da go razlikuva leksi~koto od gramati~koto zna~ewe na zborovite, a so toa da napravi razlika me|u postavenosta na zborot vo leksikologijata i vo gramatikata (vo morfologijata i vo sintaksata);

& da ja prepoznava smislovnata strana na zborovite, negovite vrski i odnosi so drugite zborovi, sferata na upotreba, potekloto i sl.;

soodvetni primeri za da se razgrani~i formata (nadvore{nata zvu~nata strana na zborot) i sodrìnata (vnatre{nata, zna~enskata strana).

& Se potencira va`nosta od pravilnoto oformuvawe na zborovite kako uslov za soodvetno povrzuvawe so soodvetnite poimi.

&Ve`bi za da se ilustrira pozicijata na zborovite vo govornata niza i da se pretstavat zborovite kako najmali jazi~ni edinici {to pretstavuvaat posebna celost. .

poimite so soodvetnite zborovi i za prakti~no primenuvawe na znaeweto za vidovite zborovi spored tipovite leksi~ko zna~ewe)

Osnovni tipovi

leksi~ki zna~ewa na zborovite

- da gi razlikuva osnovnite tipovi na leksi~koto zna~ewe na zborovite (direktnoto i prenosnoto zna~ewe), (konkretnoto i apstraktnoto); - da gi razlikuva ~etirite tipovi leksi~ki zna~ewa; - da gi razlikuva : sinonimite (zborovi razli~ni po forma so

Preku ve`bi se potencira razlikata me|u ~etirite tipovi leksi~ki zna~ewa i preku konkretni primeri se istaknuva razlikata me|u: sinonimite, homonimite, antonimite i paronimite.

& so site predmeti (osobeno primeri od stru~nite predmeti za polesno povrzuvawe na poimite so soodvetnite zborovi i za prakti~no primenuvawe na znaeweto za vidovite zborovi

8

priibli`no isto zna~ewe), homonimite (zborovi so ista forma, a razli~no zna~ewe), antonimite (zborovi so sprotivno zna~ewe), paronimite (zborovi bliski po izgovor, a razli~ni po zna~ewe)

spored tipovite leksi~ko zna~ewe)

Re~ni~kiot

(zboroven) sostav na makedonskiot jazik

& da ima pretstava za bogatstvoto na zborovniot sostav na makedonskiot jazik;

& da ima pretstava za postojaniot proces na obnovuvawe na zborovniot fond na makedonskiot jazik;

& da go razlikuva potrebniot od nepotrebniot vlez na novite zborovi vo re~nikot na makedonskiot jazik

Sporedba na re~nikot na makedonskiot jazik so drugi jazici.

& so nastavata po stranski jazik

Leksikata spored procesot na obnovuvawe

& da go razlikuva grupiraweto na zborovniot sostav spored procesot na obnovuvaweto;

& da ima pretstava za

Primeri na zborovi {to se pojavuvaat vo re~ni~kiot fond spored procesot na obnovuvawe. Tekstovi od razli~ni

& so literatura & so nastavata po stranski jazik

& so stru~nite predmeti

9

podelbata na zborovite spored procesot na obnovuvaweto : stari (arhai~ni) i novi zborovi (neologizmi);

& da gi razlikuva arhaizmite i istorizmite;

& da gi razlikuva neologizmite od drugite zborovi {to se vo osnovniot re~ni~ki fond, (potrebnite od nepotrebnite)

funkciomnalni stilovi kade {to se javuvaat arhaizmi, istoricizmi i neologizmi. Stru~ni tekstovi so novi zborovi vo umetnosta i tekstovi od razli~ni funkcionalni stilovi.

Leksikata spored potekloto na zborovite. Doma{na i -stranska leksika

& da gi razlikuva zborovite spored nivnoto poteklo;

& da go sfa}a zna~eweto na upotrebata na zborovite od doma{no poteklo;

& da gi razlikuva zborovi-te od doma{no poteklo nasledeni od staroslven-skiot, crkovnoslovenskiot i narodniot makedonski jazik kako izvor za bogatewe na jazikot;

& da gi razlikuva tu|ite zaemki (internacionalizmite, turcizmite,varvarizmite itn.);

Tekstovi od razni funkcionalni stilovi za ilustracija na primerite so doma{na i stranska leksika.

&so literatura &so nastavata po stranski jazik

& so stru~nite predmeti

10

Leksikata spored formata i spored sferata na upotreba. Leksikata spored stepenot na upotreba

& da ja sporeduva razgovornata, kni`nata i ekspresivnata leksika spored na~inot na op{tewe;

& da ja sporeduva usnata i pismenata forma i karakteristikite na leksikata vo ovie dve formi;

& da ja otkriva i da ja identifikuva neutralnata leksika vo sporedba so leksikata karakteristi~na za opredeleni stru~ni oblasti;

& da gi prepoznava: dijalektnata leksika (dijalektizmite), profesionalizmite i àrgonizmite;

& da razlikuva aktiven od pasiven re~ni~ki fond;

Tekstovi so primeri na zborovi od razli~ni funkcionalni stilovi, osobeno od stru~nata oblast za polesna primena vo praktikata na idnata profesija. Primeri od razgovorniot funkcionalen stil, od àrgonot na mladite.

& so literatura & so stru~nite predmeti

FRAZEOLOGIJA Klasifikacija na

frazeologizmite

& da pravi razlika me|u frazeologijata i drugite poddisciplini na leksikologijata;

& da znae da gi razlikuva predmetot i zada~ite na frazeologija (nauka za postojanite zborovni

Primeri na re~enici so frazeolo{ki izrazi od razli~ni funkcionalni stilovi, od pismenata i od usnata komunikacija; primeri od literaturni dela vgradeni vo programata.

& so literatura

11

sostavi);

& da gi sporeduva i da gi razlikuva postojanite (neslobodni) vrski me|u zborovite i slobodnata vrska;

& da gi razlikuva frazelo{kite izrazi (frazeologizmite) spored zna~enskata nedelivost (sleanosta) i spored gramati~kiot sostav;

& da gi sporeduva i da gi razlikuva: frazeolo{kite strastuvawa, frazeolo{kite spojki i frazeolo{kite edinstva;

& da gi razlikuva frazelo{kite izrazi i spored gramati~kiot sostav: so struktura na re~enica i so struktura na zborovna grupa;

So stru~nite

Predmeti

LEKSIKOGRAFIJAPoim i predmet na leksikografijata Osnovni tipovi re~nici

& da znae da gi razlikuva predmetot i zada~ite na leksikografijata (nauka za principite za sostavuvawe re~nici) kako poddisciplina na

Zapoznavawe na u~enikot so raznite tipovi re~nici, poseta na biblioteka i na kniàrnica za poblizok kontakt so razli~nite tipovi re~nici.

& so literatura


12

Lingvisti~ki re~nici

leksikologijata ;

& da ja sogleda razlikata me|u razli~nite tipovi re~nici: sovremeni i istoriski, polni i nepolni, op{ti i specijalni;

& da gi razlikuva lingvisti~kite re~nici: ednojazi~ni i pove}ejazi~ni;

& da pravi razlika me|u tolkoven re~nik, dijalekten re~nik, etimolo{ki re~nik, pravopisen re~nik, ortoepski re~nik itn.

Re~nikot na makedonskiot jazik

& da se zapoznae so re~nikot na makedonskiot jazik, so vidovite lingvisti~ki re~nici napi{ani za makedonskiot jazik ;

& da se zapoznae so metodologijata pri izrabotka na re~nikot na makedonskiot jazik pove}ejazi~ni;

Pretstavuvawe na Tritomniot re~nik na makedonskiot jazik, na re~nicite izraboteni vo Institutot za makedonski jazik. Najprakti~no e poseta na Institutot za makedonski jazik "Krste Misirkov"- Skopje i zapoznavawe so rabotata vrz makedonskite re~nici.

& so literatura

13

Pravopis i pra vogovor

& da ja razlikuva ortoepskata od ortografskata norma; - da gi znae pravilata i na~inot za pravilno pi{uvawe i pravilno zboruvawe;

& da ima pretstava za principite na oddelnite vidovi pravopis: fonolo{ki , morfolo{ki i etimolo{ki

Pretstavuvawe na trite vida pravopis preku sporedba na makedonskiot jazik so drugi jazici. Ve`bi vrz tekstovi za pravilen izgovor i ve`bi za pravilno pi{. Analiza i sporedba na tekstovi od umetni~kata literatura, od razgovorniot jazik i od sredstvata za javna komunikacija.

& so literatura & so nastavata po stranski jazik

Pravopis na makedonskiot literaturen (standarden) jazik

& da gi znae istoriskite podatoci za prviot Makedonski pravopis; - da gi znae pravilata i na~inot za pravilno pi{uvawe na makedonskiot jazi; - da ima pretstava za Pravopisniot re~nik na makedonskiot jazik i da znae kako da go upotrebuva

Pretstavuvawe na Makedonskiot pravopis i sporedba so pravopisite na drugi jazici.


STILISTIKA Funkcionalna stilistika

& da pravi razlika me|u stilistikata i drugite oddelni lingvisti~ki disciplini;

& da znae da gi razlikuva predmetot i zada~ite na lingvostilistikata i

Ve`bi vrz tekstovi od razni funkcionalni stilovi.

– so literatura – so stru~nite

predmeti

14

literaturnata stilistika;

& da pravi sporedba me|u funkcionalnite stilovi i da ja razlikuva funkcionalnata stilistika kako eden pristap kon stilistikata

Nau~en stil

& da go razlikuva nau~niot funkcionalen stil od drugite stilovi;

& da pravi sporedba na leksikata upotrebena vo nau~niot stil i drugite stilovi;

& da ja sogleda potrebata od soodvetno upotrebena leksika vo nau~niot stil

Ve`bi za otkrivawe i razlikuvawe na nau~niot funkcionalen stil vo sporedba so srugite stilovi, preku tekstovi od site funkcionalni stilovi.

& so site predmeti

Administrativen stil

& da go razlikuva administrativniot funkcionalen stil od drugite stilovi;

& da pravi sporedba na leksikata upotrebena vo administrativniot stil i drugite stilovi;

& da ja sogleda potrebata od soodvetno upotrebena leksika vo administrativniot stil

Ve`bi za otkrivawe i razlikuvawe na adminidtrativniot funkcionalen stil vo sporedba so srugite stilovi, preku tekstovi od site funkcionalni stilovi. Pi{uvawe molbi. àlbi i sl. za da se primeni administrativniot stil vo praktika.

& so site predmeti

15

Publicisti~ki Stil

& da go razlikuva publicisti~kiot funkcionalen stil od drugite stilovi;

& da pravi sporedba na leksikata upotrebena vo publicisti~kiot stil i drugite stilovi;

& da ja sogleda potrebata od soodvetno upotrebena leksika vo publicisti~kiot stil

Ve`bi za otkrivawe i razlikuvawe na publicisti~kiot funkcionalen stil vo sporedba so srugite stilovi, preku tekstovi od site funkcionalni stilovi.

& so site predmeti

Umetni~koliteraturen stil

& da go razlikuva umetni~koliteraturniot funkcionalen stil od drugite stilovi;

& da pravi sporedba na leksikata upotrebena vo umetni~koliteraturniot stil i drugite stilovi;

& da ja sogleda potrebata od soodvetno upotrebena leksika vo umetni~koliteraturniot stil

Ve`bi za otkrivawe i razlikuvawe na umetni~koliteraturniot funkcionalen stil vo sporedba so srugite stilovi, preku tekstovi od site funkcionalni stilovi. Analiza na jazikot na avtori predvideni po programata.

& so site predmeti (so literatura)

16

Razgovoren stil

& da go razlikuva razgovorniot funkcionalen stil od drugite stilovi;

& da pravi sporedba na leksikata upotrebena vo razgovorniot stil i drugite stilovi;

& da ja sogleda potrebata od po~ituvawe na . literaturnojazi~nata norma i vo razgovorniot stil

Ve`bi za otkrivawe i razlikuvawe na razgovorniot funkcionalen stil vo sporedba so srugite stilovi. Ve`bi na sloboden jazi~en izraz vo razli~ni situacii.

& so literatura & so psihologija i so logika

DIJALEKTOLOGIJA

& da pravi razlika me|u dijalektologijata i drugite oddelni lingvisti~ki disciplini;

& da gi razlikuva terminite dijalekt, govor i nare~je;

& da ima pretstava za osnovnata podelba na makedonskite dijalekti i za postavenosta na dijalektnata teritorija vo ramkite na etni~ka Makedonija

Ve`bi za otkrivawe i za razlikuvawe na makedonskite dijalekti preku soodvetni tekstovi od oblasta na makedonskata dijalektologija.

& so literatura

Zapadno makedonsko

nare~je

& da go razlikuva zapadnoto makedonsko nare~je od drugite nare~ja;

& da ja znae geografskata

Ve`bi za otkrivawe i za razlikuvawe na zapadnoto makedonsko nare~je preku soodvetni tekstovi od

& so literatura

17

rasprostranetost na zapadnoto makedonsko nare~je;

& da gi znae glavnite karakteristiki na zapadnoto makedonsko nare~je vo sporedba so literaturniot jazik i so drugite nare~ja

oblasta na makedonskata dijalektologija i narodni umotvorbi (proza i poezija)

Jugoisto~no makedonsko nare~je

& da go razlikuva jugoisto~noto makedonsko nare~je od drugite nare~ja;

& da ja znae geografskata rasprostranetost na jugoisto~noto makedonsko nare~je;

& da gi znae glavnite karakteristiki na jugoisto~noto makedonsko nare~je vo sporedba so literaturniot jazik i so drugite nare~ja

Ve`bi za otkrivawe i za razlikuvawe na jugoisto~noto makedonsko nare~je preku soodvetni tekstovi od oblasta na makedonskata dijalektologija i narodni umotvorbi (proza i poezija)

& so literatura

Severno makedonsko nare~je

& da go razlikuva severnoto makedonsko nare~je od drugite nare~ja;

& da ja znae geografskata rasprostranetost na severnoto makedonsko

Ve`bi za otkrivawe i za razlikuvawe na severnoto makedonsko nare~je preku soodvetni tekstovi od oblasta na makedonskata dijalektologija i narodni

& so literatura

18

/][nare~je;

& da gi znae glavnite karakteristiki na severnoto makedonsko nare~je vo sporedba so literaturniot jazik i so drugite nare~ja

umotvorbi (proza i poezija)

ONOMASTIKA

& da ja razlikuva onomastikata od drugite lingvisti~ki disciplini;

& da gi znae razdelite vo onomastikata: toponomastika (imiwata na mestata i nivnoto nastanuvawe), antroponomastika (sopstvenite imiwa, prezimiwata i prekarite)

Tekstovi preku koi moè da se vidi imenuvaweto vo Makedonija. Ve`bi za upotrebenite li~ni i mesni imiwa spored tekstovite predvideni vo programata

& so literatura

19

LITERATURA – (44 ~asa)

Oblasti i sodrìni Celi Didakti~ki nasoki Korelacija

REALIZAM

– NATURALIZAM (19 vek)

Anton Pavlovi~ êhov

(izbor od raskazite)

REALIZMOT VO RUSKATA

LITERATURA (20 vek)

U~enikot ja sfa}a nivnata povrza-

nost; gi sogleduva op{testveno-eko-

nomskite promeni koi se povrzani

so promenite vo umetnosta; da gi us-

voi belezite na naturalizmot vo li-

teraturata preku primeri na Emil

Zola i Henrik Ibzen (izvadoci).

– gi usvojuva osnovnite bio-bib-

liografski podatoci za êhov; da

ja zabeleì speciikata na

raskaùva~kata rabotilnica na

êhov; da gi iskoristi

prethodnite znaewa za êhov

(„Vujko Vawa“) vo komentarot na

negovoto tvore{tvo.

– ja komentira rasloenosta na rea-

lizmot vo ramkite na svetskata

literatura so osoben akcent vrz

ruskata literatura vo koja

osobeno zakoraveno egzistira t.n.

socrealizam; da pravi razlika

me|u realisti~kata poetika na

pisatelite od 19 vek i na nivnite

naslednici do dene{ni vremiwa

koi imaat realisti~no pismo.

Vizuelen materijal –

fotografii za

ilustracija; reproduk-

cii od najpoznatite

naturalisti.

Tekstovi od êhov; foto-

grafii, faksimili i drug

vizuelen materijal.

Tekstovi od Maksim Gorki,

Ivan Buwin, Mihail [o-

lohov, Boris Pasternak,

Aleksandar Solènicin;

Leonid Andreev, Isak

Babeq, Mihail Bulgakov

So istorijata, likovnite

umetnosti.

Vnatre{na korelacija –

so lektirnoto podra~je.

So istorijata na

teatarot.

So istorijata.

20

Mihail [olohov:

Raskazi

KONTINUITETOT NA

REALIZMOT VO SVET-

SKATA LITERATURA (20

vek)

Tomas Man: „Smrtta vo Venecija“

NEOROMANTIZAM

(SIMBOLIZAM)

– da gi reproducira osnovnite

bio-bibliografski informa-

cii [olohov; da gi prepoznae i

komentira belezite na

realisti~nata postapka vo

deloto na [olohov; da

interpretira raskazi .

– go komentira kontinuitetot na

realisti~noto pismo do dene{ni

dni.

– gi znae osnovnite podatoci za

ìvotot i deloto na Man; gi

prepoznava belezite na

realisti~noto pismo; go

interpretira romanot prona-

o|aj}i gi specifikite na

stilot na Man – odnosot kon

umetnosta/ubavinata; go

zabeleùva filosofskiot dis-

kurs so koj se potkrepuva

idejata na romanot.

– da ja registrira cikli~nosta na

umetnosta – da gi komentira

vrskite na romantizmot so

poetikata na simbolizmot kako

neoromantizam.

„Sudbinata na ~ovekot“ i

izvadoci od drugi raskazi

na [olohov; ve`bi za

prepoznavawe na belezite

na realizmot; vizuelen

materijal

Izvadoci za sporedba.

Govorni i pismeni ve`bi.

Izvadoci od

„Dnevnicite“ na Man,

izvadoci od tekstovite

na Platon, izvadoci od

romanot.

Tekstovi od Bodler, Oskar

Vajld, Pol Verlen, Artur

Rembo, Stefan Malarme,

Andrej Beli i dr. kako

ilustracija na novoto vo

So istorijata, so

likovnite umetnosti.

So filosofijata.

So likovnite umetnosti,

So istorija, istorija na

umetnostite. So muzikata

Vnatre{na korelacija.

21

[arl Bodler

(izbor od lirikata i od

pesnite vo proza)

MODERNIZMOT VO

SVETSKATA

LITERATURA

Franc Kafka: „Proces“

– da ja definira ulogata na

[arl Bodler vo evropskiot

modernizam; da gi registrira

belezite na negovata lirika

vo sporedba so pretkodnata

lirska tradicija; da gi repro-

ducira osnovnite bio-

bibliografski podatoci za

Bodler; da ja komentira

estetikata na grdoto na

Bodler preku primeri od

pozijata.

– da gi prepoznava osnovnite

belezi na modernizmot; da ja

komentira rasloenosta na

modernizmot na razli~ni izmi i

da gi komentira razlikite vo

nivnite specifi~nosti.

– da gi reproducira

osnovnite bio-bibli-

ografski informacii

Kafka; da gi prepoznae i

komentira belezite na eks-

presionizmot vo deloto na

Kafka.

poezijata; ve`bi so sporedu-

vawe na tekstovi od Igo,

Pu{kin, Lermontov i dr.

romanti~ari za sogleduvawe

na sli~nostite i razlikite;

tekstovi od „Cve}e na

zloto“ i od „Splinot na Pa-

riz“.

Tekstovi od Rilke, Georg

Trakl, Bertold Breht

(poetski i dramski), Herman

Hese, Xejms Xojs, Tomas S.

Eliot, Velimir Hlebnikov,

Vladimir Majakovski, Blez

Sandrar, Gijom Apoliner,

Paund, Andre Breton, Luj

Aragon, Filip Supo,

Tristan Cara.

Tekstovi (avtorski) i

metatekstovi za ìvotot

i tvore{tvoto na Kafka;

vizuelen materijal.

Vnatre{na korelacija so

modernizmot, voop{to.

So istorijata i vnatre{-

na korelacija – so istori-

jata na literaturata i so

teorijata na literatura-

ta.

22

EGZISTENCIJALIZAM

Alber Kami: „Stranec“

TEATAROT NA APSURDOT

I NOVIOT ROMAN VO LI-

TERATUARATA (pregled)

– gi naveduva filosofskite

izvori za egzistencijalizmot vo

literaturata; gi nabrojuva

pretstavnicite na

egzistencijalizmot vo

svetskata literatura; gi

komentira belezite na

egzistenzijalisti~kata litera-

tura.

– gi reproducira najva`nite poda-

toci za ìvotot i za deloto na

Kami; go interpretira tekstot na

romanot; gi sporeduva belizite na

apsurdot vo deloto na Kafka i na

Kami.

– gi reproducira knièvno-isto-

riskite podatoci za belezite na

apsurdniot teatar i za noviot

roman; gi komentira zaedni~kite

belezi (vreme i mesto na pojava);

gi naveduva pretstavnicite na

noviot roman kako naslednici na

dramskite theniki na re-

alizmot/naturalizmot i na simbo-

lizmot od 19 vek i na modernis-

ti~kiot roman na Prust, Xojs,

Kafka, Virxinija Vulf.

Izvadoci od filosofskite

tekstovi na Hajdeger, Jas-

persen, Sartr, Kami.

Izvadoci od literaturnite

tekstovi na Sartr, Malro,

Selin.

Tekstovi – izvadoci od

romanot na Kami;

izvadoci od romanot na

Kafka; govorni i pisme-

ni ve`bi vo koi }e se spo-

redat tekstovite na

Kafka i na Kami.

Izvadoci od tekstovite na

Eèn Jonesko, Bertold

Breht; Semjuel Beket, Alen

Rob-Grije, Klod Simon i dr.

So filosofijata, so isto-

rija na umetnosta.

Vnatre{na korelacija.

Istorija na teatarot.

Vnatre{na korelacija

23

Semjuel Beket: „êkaj}i go

Godo“

EVROPSKA,

SEVERNOAMERIKANSKA,

JU@NOAMERIKANSKA

LITERATURA (pregled)

POIM ZA POSTMODERNA

– gi naveduva osnovnite bio-bib-

liografski podatoci za Beket;

go interpretira dramskiot

tekst od spekt na teatarot na

apsurdot; go sporeduva tekstot

so klasi~nata dramska postapka;

go komentira odnosot kon dej-

stvoto na teatarot na apsurdot.

– gi komentira osnovnite

podatoci za pretstavnicite na

evropskata literatura

(retrospektiva), na amerikan-

skata (Edgar Alan Po, Mark

Tven, Xek London, Ernest He-

mingvej, Teodor Drajzer, Xon

Dos Pasos, Vilijam Fokner) i

na latinskoamerikanskata lite-

ratura (Horhe Luis Borhes,

Ernesto Sabato, Hulio Korta-

sar, Mario Vargas Qosa,

Gabriel Garsija Markes, Migel

asturias, Karlos Fuentes).

– ja definira postmodernata so

seta nejzina kompleksnost i kon-

troverznost vo sovremenata nauka

za literaturata; ja argumentira

vrskata na Borhes so

Tekstovi. Vizuelen mate-

rijal.

Izvadoci od tekstovite i

vizuelen materijal.

Izvadoci od tekstovi za

sporedba.(anti~ki, renesa-

nsni, klasicisti~ki, sovre-

meni – os Borhes i od ma-

kedonski avtori, po izbor.)

So filosofijata. Vnat-

re{na korelacija.

So geografijata. Vnatre-

{na korelacija so teo-

rijata na literaturata.

So istorijata, so istori-

jata na umetnostite,

vnatre{na korelacija.

24

SOVREMENA MAKEDON-

SKA LITERATURA

Pregled na ànrovite

MAKEDONSKIOT ROMAN

\or|i Abaxiev: „Pustina“

Dimitar Solev: „Zora zad

agolot“

postmoderisti~kata poetika i gi

pronao|a postmodernisti~kite

postapki i vo prethodnite (najsta-

ri) literaturni periodi.

– gi naveduva sumarno pretstavni-

cite na opredeleni ànrovi vo

makedonskata literatura (hrono-

lo{ki);

– gi naveduva pretstavnicite na

ànrot roman vo makedonskata

literatura po~nuvaj}i od A.

Janevski i S. Popov; gi selektira

temite vo makedonskiot roman; gi

komentira raskaùva~kite

postapki.


liografski podatoci za Abaxiev;

ja komentira negovata uloga vo

istorijata na makedonskata liter-

atura; ja interpretira „Pustina“;

ja komentira ulogata na Vlado

Maleski, na Simon Drakul,

Ta{ko Georgievski i dr. vo

istorijata na makedonskiot roman

(pregled).


liografski podatoci za Solev;

ja komentira negovata uloga vo

istorijata na makedonskata

Ve`bi, debati, proekti za

obrabotka na opredelen

ànr, tema/motiv,

avtor/delo od makedonskata

sovremena literatura.

Tekstovi. Vizuelen mate-

rijal. Video i audio

zapisi. Avtopoeti~ki

tekstovi. Po mo`nost,

sredbi so ìvite avtori.

Tekstovi, vizuelen mate-

rijal–fotografii,

faksimili; videolenti so

filmovi snimeni po

tekstovite od opredelen

avtor i dr.

Tekstovi – beletristi~ki

i delovi od polemikite na

Solev (Quo vadis,

scriptor?); diskusii za

So istorijata. Vnatre{na

korelacija.


korelacija so istorijata

na literaturata.


korelacija.


25

Petre M. Andreevski: „Pirej“

@ivko îngo: „Golemata voda“

LIRIKA

Slavko Janevski (izbor)

Blaè Koneski (izbor)

Aco [opov (izbor)

Mateja Matevski

Gane Todorovski

Ante Popovski

Petre M. Andreevski

Jovan Koteski

Radovan Pavlovski (izbor)

Bogomil \uzel

Vlada Uro{evi}

Mihail Renxov

literatura; go interpretira

romanot „Zora zad agolot“.


liografski podatoci za

Andreevski; ja komentira

negovata uloga vo istorijata na

makedonskata literatura; go in-

terpretira romanot „Pirej“ so

akcent vrz jazikot na Andreevski.


liografski podatoci za îngo; gi

komentira belezite na negovoto

specifi~no raskaùva~ko pismo;

ja interpretira „Golemata voda“.

– ja definira lirikata vo

ramkite na literaturata;

sumarno ja opi{uva nejzinata

„transformacija“ od anti~ki

vremiwa do denes; selektivno

gi nabrojuva klu~nite to~ki vo

istorijata na rodot lirika vo

mak. literatura, klu~nite av-

tori i dela (od prethodnite

etapi na obrazovanieto); gi ko-

mentira lirskite formi,

inovaciite vo makedonskata li-

rika; interpretira oddelni pes-

ni i gi komentira opusite i be-

lezite na lirikata na Koneski,

polemikata na Solev i

Mitrev.

Tekstovi, izvadoci od

romanot i od kritikata za

romanot. Vizuelen

materijal.

Tekstovi, vizuelen materi-

jal.

Oddelni poetski zbirki,

antologiski izbori; inter-

pretacii na globalnite

opusi i na oddelnite pesni;

avtopoeti~ki tekstovi,

intervjua na avtorite

(„Razgovri so Koneski“ –

Cane Andreevski i sl.); vi-

zuelen materijal. Diskusii

i debati za sovremenite,

tekovni pojavi vo

lirikata. (Po izbor,

vklu~uvawe i dr. poeti,

nadvor od ovoj spisok.)

korelacija (jazik).

So istorijata i vnatre-

{na korelacija (teorija i

istorija na

literaturata).

Vnatre{na korelacija

(jazik, istorija na litera-

turata i teorija na lite-

raturata)

26

DRAMA

Kole â{ule: „Crnila“

Tome Arsovski: „Paradoksot

na Diogen“

Goran Stefanovski:

„Let vo mesto“

LITERATURA ZA DECA

MAKEDONSKATA NAUKA

ZA LITERATURATA

(Knièvna istorija, teorija

na literaturata)

[opov, Pavlovski so nivniot

specifi~en vlog vo istorijata

na ovoj literaturen rod.

– ja definira dramata kako rod;

go komentira istorijatot na

makedonskata drama; gi naveduva

najva`nite pojavi vo dramskata

literatura od 19 vek do denes,

relevantni za vostanovuvawe na

ànrot; gi interpretira trite

dramski teksta kako

paradigmati~ni za istorijata na

makedonskata dramska li-

teratura; naveduva osnovni

podatoci za teatrskiot ìvot

vo Makedonija (prethodni

znaewa )

– go komentira kontinuitetot na

makedonskata literatura za deca;

zastapenosta na ànrovite,

belezite i vrednostite na

makedonskata literatura za deca

sumiraj}i gi predznaewata od os-

novnoto obrazovanie.

– gi naveduva najrelevantnite

pretstavnici na oddelnite granki

na makedonskata nauka za

literaturata (K. Penu{liski, H.


rijal; teatarski kritiki i

tekstovi koi go opi{uvaat

dramskiot tekst; intervjua.

Diskusii za dramskite

tekstovi, po mo`nost –

sporedba na tekstot so

videnata pretstava.

Pro{iruvawe na ovoj

spisok so dr. dramski

avtori (Mile Nedelkovski,

Jordan Plevne{, Dejan

Dukovski, Venko Ando-

novski, Blaè Minevski i

dr.)

Tekstovi; diskusii i debati

za tretmanot literaturata

za deca – detskiot aspekt,

estetskoto i didakti~noto

vo lit. za deca; is-

klu~itelnite vrednosti i

inovaciite vo lit. za deca.


rijal. Debati i diskusii za

teoriskite stavovi na

So istorijata, so istori-

jata na teatarot. Vna-

tre{na korelacija (teo-

rija na literaturata,

istorija na literaturata,

jazik).

Vnatre{na korelacija (ja

zik, teorija na litera-

tura, istorija na litera-

tura); so psihologijata.


korelacija.

27

Polenakovi}, D. Mitrev, B.

Koneski i dr. ); go komentira kon-

tinuitetot na nau~nata misla (M.

\ur~inov, G. Stardelov, G. Todo-

rovski, A. Vangelov, K. ]ulavkova

i dr.).

opredelen nau~nik od

opredelan oblast, „prove-

ruvawe“ na stavovite vo

svetlina na novite

soznanija na naukata za

literaturata.

LEKTIRA:

1. Herman Hese: „Demijan“

2. Xerom D. Selinxer: „Igra vo 'r`ta “

3. Ta{ko Georgievski: „Crno seme“

4. Ismail Kadare: „Generalot na mrtvata vojska“

5. Izbor od makedonskiot raskaz i od najnovata makedonska lirika

4.2. NASTAVNI METODI I AKTIVNOSTI NA UÊWE

Nastavnikot moè da gi primenuva site verificirani metodi vo soglasnost so definiranite celi. Mu se pre-

pora~uva zasiluvawe na problemsko-tvore~kiot metodi~ki sistem, analiti~ko-interpretativniot i, po mo`nost,

korelacisko-integrativniot. Nastavnikot treba da inicira kompletno samostojna aktivnost na u~enicite, da gi

vodi kon smislovno-receptivno i smislovno-aktivno u~ewe i postojano treba da gi korigira mehani~ko-

receptivnoto i mehani~ko-aktivnoto u~ewe kako recidivi na prethodnite edukativni sistemi i

tradicionalisti~kite nastavi, voop{to.

AKTIVNOSTI NA NASTAVNIKOT

Nastavnikot e odgovoren za organizacijata i realizacijata na nastavniot proces. Toj e zadolèn da ja isplanira

nastavata globalno, tematski i operativno (fondot na ~asovite i nivnata raspredelba dozvoluva kreativnost i

elasti~nost na nastavnikot vo realizacijata na celite). Nastavnikot e dolèn kontinuirano da se nadgraduva i da

28

gi sledi novinite od sopstvenata stru~na oblast (lingvistika, nauka za literaturata, metodika), kako i da izgotvi

instrumenti za vrednuvawe, pred s`, na sopstvenata rabota, po {to }e bide podgotven za ocenuvawe na znaewata na

svoite u~enici.

AKTIVNOSTI NA UÊNIKOT

U~enikot treba da bide pottiknat na kontinuirano aktivno sledewe na nastavata so aktivno slu{awe koe

podrazbira negova reakcija so soodvetno postaveni pra{awa, odgovori i komentari vo vrska so nastavnite

sodrìni. U~enikot treba so prethodna podgotovka da ja sledi nastavata. Nastavnikot go pottiknuva ~itaweto

kako osnovna aktivnost za usvojuvawe novi sodrìni, no i kako kriti~ko ~itawe pri koe u~enikot se obiduva

svojot li~en stav da go izrazi, da go argumentira i da go brani so pomo{ na usvoenite alatki za deskripcija na

tekst. U~enikot preku aktivnosta pi{uvawe usvojuva opredeleni znaewa, umeewa i sposobnosti, temelni za

negoviot iden ìvot.

4.3. ORGANIZACIJA I REALIZACIJA NA NASTAVATA

vo ~etvrta godina se rabotat tri zadolìtelni pismeni raboti za koi se isplanirani po 12 nastavni ~asovi (za

tehni~ka podgotovka, izvedba i popravka);

predmetot makedonski jazik i literatura podrazbira podelba na ~asovite za usvojuvawe novi nastavni

sodrìni od oblasta na jazikot i literaturata, kako i edna tretina od ~asovite (20+20) za realizirawe na

funcionalnite celi na obete podra~ja, so akcent vrz samostojnata rabota na u~enicite (koi gi podrazbiraat

znaewata, umeewata i sposobnostite, definirani vo op{tite, funkcionalnite i vo oddelnite celi na

podra~jata).

29

4.4. NASTAVNI SREDSTVA I POMAGALA

Realizacijata na Programata podrazbira solidna biblioteka, medioteka, grafi~ki pomagala, kompjuterska

tehnika i sl.

4.4.1 Nastavni sredstva: spored „Standardot za prostor, oprema i nastavni sredstva“

4.4.2 U~ebnici i u~ebni pomagala za u~enicite:

u~ebnik po makedonski jazik

u~ebnik po literatura

prira~nik za literaturno-teoriskite poimi

izbor so zadolìtelni tekstovi

4.4.3 Dopolnitelna literatura za nastavnikot

1. Vidoevski B., Dimitrovski T., Koneski K., To{ev K., Ugrinova-Skalovska R., Pravopis na makedonskiot

jazik 2. Re~nik na makedonskiot jazik (so srpskohrvatski tolkuvawa), Skopje 1986

3. Koneski, Kiril, Pravopisen re~nik, Skopje 1999

4. Minova-\urkova, Liljana, Sintaksa na makedonskiot standarden jazik, Skopje 2000

5. Minova-\urkova, Liljana, Stilistika na sovremeniot makedonski jazik, Skopje 2003

6. Re~nik na prezimiwata kaj Makedoncite, tom 1 i 2, Institut za makedonski jazik, Skopje, 2001

7. Vidoeski, Boìdar, Dijalektna diferencijacija na makedonskiot literaturen jazik, Skopje 1984.

8. Panoska Ruà, Sovremen makedonski jazik, Skopje 1994.

9. Stamatoski, Trajko, Na onomasti~ki temi, Skopje 2002.

10. Velkovska, Sneàna, Bele{ki za makedonskata frazeologija, Skopje 2002.

30

1. Aristotel, Poetika. Skopje 1979

2. Giro, Pjer, Semiologija, Beograd 1983

3. Dikro, Osvald; Todorov, Cvetan: Enciklopediski re~nik na naukite za jazikot, Skopje 1994

4. Todorov, Cvetan, Poetika, Skopje 1998

5. Iglton, Teri, Literaturni teorii, Skopje 2000

6. ]ulavkova, Katica, Teorija na knièvnosta, Skopje 1999

7. ]ulavkova Katica, Figurativniot govor i makedonskata poezija, Skopje 1984

8. Beker, Miroslav, Suvremene knjièvne teorije, Zagreb 1986

9. (Grupa avtori) Re~nik knjièvnih termina, Beograd 1986

6. OCENUVAWE NA POSTIGNUVAWATA NA UÊNICITE

Vrednuvaweto na rezultatite e zadolìtelno i se odviva spored pozitivnite zakonski normi.

Napreduvaweto i ocenuvaweto na u~enicite postojano se sledi i se vr{i kontinuirano vo tekot na nastavata, so

obid na u~enicite ocenuvaweto da im ja pokaè realnata sostojba vo nivnite znaewa so {to }e se stimuliraat za

nivnoi permanentno prodlabo~uvawe.

Usniot instrumentarium se sostoi od odgovori na pra{awa, postavuvawe (u~eni~ki) pra{awa, samostojno

izloùvawe na doìvealici i sfa}awa, stavovi i sudovi.

Pi{uvaniot instrumentarium }e pretpo~ita pismeni raboti, objektivni testovi na znaewa, testovi na

sposobnosti, osobeno na samostojni u~eni~ki tekstovi (esej) vo koi u~enicite }e gi apliciraat nau~enite ne{ta

niz soptveniot, indivudualen izraz.

Ocenuvaweto se vr{i po opredelena tema, vo tekot na trimese~ieto, polugodieto i krajot na godinata.

Za u~enicite koi pokaùvaat vonreden interes i uspeh zadolìtelno se organizira dodatna nastava.

Za u~enicite koi ne gi usvojuvaat vo zadovolitelna mera znaewata, zadolìtelno se organizira dopolnitelna

nastava.

31

6. KADROVSKI I MATERIJALNI PREDUSLOVI ZA REALIZACIJA NA NASTAVATA

6.1. Osnovni karakteristiki na nastavnicite

Pokraj uslovite propi{ani vo „Zakonot za sredno obrazovanie“ nastavnikot kako

& predava~: soop{tuva informacii, formulira problemi, definira, soop{tuva, objasnuva,

demonstrira, pravi vrski me|u poimite, go potencira va`noto i univerzalnoto;

& organizator na nastavata: planira aktivnosti, postapki, formulira pra{awa, go opredeluva

vremetraeweto na aktivnostite i dr.;

& partner vo pedago{kata komunikacija: dava mislewe, inicira dijalog, motivira, pottiknuva,

pofaluva, naso~uva diskusija, pravi korelacija so znaewata od oblasta na drugite predmeti;

& ocenuva~: objektivno gi evaluira aktivnostite na u~enikot vo oblasta na znaeweto, kako i na

odnesuvaweto na u~enikot.

6.2. STANDARDI ZA NASTAVNIOT KADAR

Studiski grupi na Filolo{kiot, odnosno Filozofskiot fakultet:

– Makedonski jazik i knièvnost nastavna nasoka.

– Makedonski jazik i makedonska knièvnost nastavna nasoka.

– Makedonski jazik, sprski jazik i knièvnost nastavna nasoka.

– Makedonska knièvnost i ju`noslovenski knièvnosti so makedonski jazik kako vtor glaven predmet

(porane{nata grupa Istorija na knièvnostite na narodite na SFRJ & nastavna nasoka).

– Op{ta i komparativna knièvnost nastavna nasoka (spored programata do 1993 godina).

32

6.3. STANDARD ZA PROSTOR I OPREMA

Nastavata se organizira vo u~ilnica ili vo kabinet, a po isklu~ok se prosleduva so pridru`ni aktivnosti koi

go menuvaat mestoto na realizacijata (institucii na kulturata, nau~ni institucii, priroden ambient i dr.)

7. DATA NA IZRABOTKA I NOSITELI NA IZRABOTKATA NA NASTAVNTA PROGRAM

7.1. Data na izrabotka: juni 2003 godina

7.2. Sostav na rabotnata grupa:

1. Nada Nikolovska, samostoen pedago{ki sovetnik vo Biroto za razvoj na obrazovanieto na Republika

Makedonija, rakovoditel.

2. d-r Sneàna Venovska- Antevska, nau~en sorabotnik vo Institutot za makedonski jazik -Skopje.

3. d-r Jadranka Vladova, docent na Filolo{kiot fakultet.

4.Lalka Fidanska, profesor po makedonski jazik vo MBUC „Ilija Nikolovski Luj“, Skopje

5. Liljana Eftimova, profesor vo gimnazijata „Zef Qu{ Markru“, Skopje

8. POÊTOK NA PRIMENATA NA NASTAVNATA PROGRAMA

Data na zapo~nuvawe: 1.06.2003 godina

9. ODOBRUVAWE NA NASTAVNATA PROGRAMA PO MAKEDONSKI JAZIK I LITERATURA

Nastavnata programa po predmetot Makedonski jazik i literatura ja odobri (donese):

_____________________________________________ so re{enie br. ________________ od

_______________ godina.

Documents

NASTAVNA PROGRAMA ZA MAKEDONSKI JAZIK I … · LEKSIKOLOGIJA fRAZEOLOGIJA LEKSIKOGRAFIJA Leksikologija kako del od naukata za jazikot {to go prou~uva sostavot na zborovite i nejzinite