Najaarsprospectus 2012 - Uitgeverij Vantilt

S S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S S

S

S

S S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S S

S

S

S S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S S

S

S

S S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S S

S

S

S S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S S

S

S

S S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S S

S

S

S S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S S

S

S

S S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S S

S

S

S S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S S

S

S

S S S S S S S S S S S S S S S S S S

u i t g e v e r i j va n t i l tNajaar 2012

november

november

november

oktober

oktober

september

september

september

oktober

oktober

september

leverbaar

januari

leverbaar

leverbaar

leverbaar

leverbaar

september

leverbaar

september

leverbaar

leverbaar

leverbaar

leverbaar

leverbaar

leverbaar

leverbaar

leverbaar

januari

leverbaar

leverbaar

leverbaar

oktober

september

leverbaar

oktober

leverbaar

leverbaar

leverbaar

leverbaar

leverbaar

leverbaar

leverbaar

leverbaar

leverbaar

boe k e n3 · WillemFrijhoff,Evert Willemsz4 · AdKnotter(red.),Mijnwerkers in Limburg5 · WielKusters,In en onder het dorp6 · MartRutjes,Door gelijkheid gegrepen7 · JorisOddens,Pioniers in schaduwbeeld8 · JoostRosendaal,Tot nut van Nederland · WilfriedUitterhoeve,Cornelis Kraijenhoff 1758-1840,derdedruk · WilfriedUitterhoeve,Koning, keizer, admiraal,derdedruk9 · ÉlieRichard,Door ballingen onthaald10 · JanRock,Papieren monumenten · HeidideMare,Huiselijke taferelen · FransGrijzenhout,Pro memorie11 · BartLeeuwenburgh,Het noodlot van een ketter12 · JoepLeerssen,Spiegelpaleis Europa · LeoWessels&ToonBosch(red.),Nationalisme, naties en staten13 · MaxWeber,Wetenschap als beroep & Politiek als beroep · HubZwart,De filosofie van het luisteren14 · MerlijnHurx,Architect en aannemer · GeertMedema,Achter de façade van de Hollandse stad · PaulvanHontem,LeonvanMeijel&HettiePeterse,Herwonnen schoonheid 15 · PaulvandeLaar&MiesvanJaarsveld,Historische atlas van Rotterdam16 · GoranProot(red.),Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis 19 · LouisPh.Sloos,Gewapend met kennis · LeontineBuijnsters-Smets,Straatverkopers in beeld17 · PeterAltena,Gerrit Paape (1752-1803)18 · SanneThomas(samenstelling),De onderste steen 3 (1997-2012) · JandeRoder(red.),Ik woon in duizend kamers tegelijk · WielKusters,Pierre Kemp19 · PaulClaes,Zwarte zon20 · JosJoosten,Staande receptie · JaapGrave,Na de roes · ThomasVaessens,De revanche van de roman,derdedruk21 · YravanDijk,MaartenDePourcq&CarlDeStrycker(red.),Draden in het donker22 · OlivierHekster&CorjoJansen(red.),Constantijn de Grote23 · EricdeKuyper,Applaus2 4 · StefVerstraaten,Romeinen25 · ClemensVerhoeven,Het vergeten korps26 · Gert-JanvanderHeiden,De stem van de doden27 · PaulvanTongeren,Het Europese nihilisme,tweededruk28 · LievenDeCauter,Archeologie van de kick · PaulHeeffer,Ontologie en subjectiviteit · RudiVisker,Michel Foucault29 · GerardVisser,In gesprek met Nietzsche · RolandBreeur,De tijd bestaat niet · HubZwart,De waarheid op de wand t i j dsc h r i f t e n30 · De Boekenwereld. Tijdschrift voor boek en prent · Filter. Tijdschrift over vertalen

3

WillemFrijhoffnieu w

Evert Willemsz

EenweeskinduitWoerdenopzoeknaarzichzelf,1622-1623

In1622werddetoenvijftienjaaroudeEvertWillemszBogaertdooreenmystiekeervaringovervallen.DagenlanghadhijspirituelebelevenissenwaariniedereendiemeeteldeinWoerdeneenrolspeelde.TijdenszijnvervoeringwerdEvertdoofstomenkonhijalleennogviabriefjescommuniceren.DezebriefjeswerdendoormeesterLucasZas,rectorvandeLatijnseSchool,intweepamflettengepubliceerd.IneenscherpzinnigeanalysevandegebeurtenissenendetekstenweetWillemFrijhoffteachterhalenwatdezepuberbezighield,hoehijzijnautonomiewistteverkrijgenendewegnaarvolwassenheidinsloeg.MaarookhoedekleinegemeenschapvanWoerdenindegespannencontextvandereligietwistennadeSynodevanDordrechtopditzonderlingeweeskindreageerdeenhoeEvertditvoorzijnzelfver-werkelijkingwisttebenutten.Evert Willemszisnietalleeneenpakkendbiografischverhaal.Hetgeefttevenseenrijkenscherpbeeldvancultuur,mentaliteitendagelijksleveninvroegzeventiende-eeuwsHolland,vandeproblemenenmogelijkhedenvanjongerentoenenvandeovergangvanjeugdnaarvolwassenheid.

HetvolledigelevensverhaalvanEvertWillemszwerdin1995voorheteerstgepubliceerdenverscheenin2007inverkortevormineenAmerikaanseeditie.Ditboekiseenbewerkte,geactualiseerdeenaangevuldeheruitgavevanhetdeeloverEvertsjeugd. ca. 400 p. | paperback | geïllustreerd,

deels in kleur | 15 x 23 cm

vormgeving Mijke Wondergem

isbn 978 94 6004 116 7 | nur 694

ca. 524,50 | november

Willem Frijhoff is emeritus

hoogleraar Geschiedenis van

de Nieuwe Tijd aan de Vrije

Universiteit Amsterdam en

bekleedde van 2010 tot 2012

de Erasmuswisselleerstoel van

de G.Ph. Verhagen-Stichting

aan de Erasmus Universiteit

Rotterdam.

eer der v er schenen

Over De mist van de geschiedenis: ‘Frijhoff heeft

een prachtig boek geschreven.’

– Reformatorisch Dagblad

Over Historische atlas van Zutphen: ‘Voor iedereen die

verknocht is aan Zutphen.’

– De Stentor

ISBN 978-946004116-7

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 1 6 7

AdKnotter(redactie)nieu w

Mijnwerkers in LimburgEensocialegeschiedenis

ca. 672 p. | gebonden | geïllustreerd,


vormgeving

Piet Gerards Ontwerpers

isbn 978 94 6004 113 6 | nur 696


4

Ad Knotter [redactie]

Mijnwerkers in Limburg Een sociale geschiedenis

vantilt

HetistegenwoordignauwelijksmeervoortestellendatNederlandgedurendeeengrootdeelvandetwintigsteeeuwvoorzijnenergievoor-zieninginhogemateafhankelijkwasvanLimburgsesteenkool.Pasindejaren1970kwamhieraaneeneindeenmoestendetien-duizendenmijnwerkersomziennaaranderwerk.Nu,bijnaveertigjaarnadesluitingvandemijnen,isinLimburghetbesefgegroeiddatdemijnbouwendemijnwerkersvangrootbelangzijngeweestvoordeidentiteitvandestreekrondomHeerlen,GeleenenKerkrade.Mijnwerkers in LimburgwilnietalleendeherinneringaandeLimburgsemijnwerkerslevendhouden,maarookopwetenschappelijkverant-woordewijzeinzichtverschaffenindeaardvanhunwerk,desocialeverhoudingenendecultuurindenuverdwenensamenlevingrondomdemijnen.Daarbijstaandekoempelstelkenscentraal.Hunlotgevallenvormenhetvertrekpuntvoordezeboeiendegeschiedenis.

met bijdr agen va n: AdKnotter,SergeLangeweg,ErikNijhof,JanPeetenWillibrordRutten

Stichting ‘De koempel verhaalt’

spant zich in om de herinnering

aan de Limburgse mijnwerkers

levend te houden. Gedurende

de hele maand december zijn er

in dit kader in Zuid-Limburg ac-

tiviteiten gepland. Het startsein

is de presentatie van deze twee

boeken over de geschiede-

nis van de mijnwerkers op 30

november 2012.

Zie voor meer informatie:

www.dekoempelverhaalt.nl

ISBN 978-946004113-6

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 1 3 6

5

In en onder het dorp iseeneveninformatiefalsontroerendenpersoon-lijkverhaal,waarindichter,geleerdeenmijnwerkerszoonelkaardepenreiken.Maarwaarintochvooralaldiemannenwordenomarmddie,gesteunddoorhunfamilies,hetdagelijksbroodverdiendenmethardeondergrondsearbeidinstof,benauwenis,lawaaienstank.EndiemethunwerkeenbelangrijkebijdragehebbengeleverdaandeNederlandseeconomieendewederopbouwnadeoorlog.WielKustersgroeideopalszoonenkleinzoonvanmijnwerkers.InSpekholzerheide,hetdorpvanzijnjeugd,leefdenenstiervendemensenvandemijn.HoogbovendedakenvanhuizenenwinkelsenvancaféD’r Jemuutlieje EktorendedesteenbergvandeWillem-Sophia.Levensgrootaanwezig,hoewelgrotendeelsverborgen.Vanuitzijneigenperspectief,maargevoeddoorbredehistorischekennis,verteltWielKustersopmeeslependewijzehetverhaalvandeLimburgsemijn-werkersenhunfamilies–zijnfamilie.

X

wiel kusters

In en onder het dorpMijnwerkersleven in Limburg va

nti

lt

WielKustersnieu w

In en onder het dorp MijnwerkersleveninLimburg

ca. 224 p. | gebonden | geïllustreerd

14 x 22 cm

vormgeving


isbn 978 94 6004 112 9 | nur 680


Wiel Kusters is dichter en

emeritus hoogleraar algemene

en Nederlandse letterkunde aan

Universiteit Maastricht. Sinds

zijn debuut als dichter in 1978

met de bundel Een oor aan de grond publiceerde hij geregeld

over mijnwerkerscultuur.

Samen met Jos Perry schreef

hij Versteende wouden. Mijnen en mijnwerkers in woord en beeld (1999).

ISBN 978-946004112-9

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 1 2 9

6

MartRutjesnieu w

Door gelijkheid gegrepenDemocratie,burgerschapenstaatinNederland1795-1801

IndelateachttiendeeeuwvonderinNederlandeenpolitiekeaardver-schuivingplaats.DeBataafseRevolutievan1795maakteeeneindeaandelangebestuurlijketraditievandeRepubliekderZevenProvinciën,waarinstadhoudersenregentendediensthaddenuitgemaakt.RevolutiegezindeNederlandersgingenaandeslagmetdeinvoeringvaneendemocratie,gebaseerdopderadicalenieuwegedachtedatallemensengelijkzijneneenstemindepolitiekverdienen.DezeenanderehervormingenwerdenvastgelegdindeeersteNederlandsegrondwet,deStaatsregelingvan1798.InDoor gelijkheid gegrepenlaatMartRutjeszienwelkeideeënenargumentenaandebasisstondenvandegrondslagenvandemodernerechtsstaat.Deverhittedebattenuitdelateachttiendeeeuwtonendatdebelangrijkstevandezeideeën,hetradicalegelijkheidsideaal,inzetwerdvaneenpolitiekestrijddiebepalendisgeweestvoordeontwikke-lingvandeNederlandsepolitiek.

Mart Rutjes is docent Geschie-

denis aan de Universiteit van

Amsterdam en de Vrije Univer-

siteit. Hij promoveerde in 2012

aan de Universiteit van Amster-

dam op zijn onderzoek naar

het politieke denken tijdens de

Bataafse Republiek (1795-1806).

Zijn onderzoek maakt deel uit

van het project ‘The First Dutch

Democracy: The Political World

of the Batavian Republic, 1795-

1801’ onder leiding van Niek van

Sas en Wyger Velema.




isbn 978 94 6004 108 2 | nur 697

ca. 524,95 | oktober

ISBN 978-946004108-2

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 0 8 2

7

JorisOddensnieu w

Pioniers in schaduwbeeldHeteersteparlementvanNederland1796-1798

Op1maart1796vormdedezuidvleugelvanhetBinnenhofhettoneelvooreenbijzonderegebeurtenis.DezaaldiewetegenwoordigvooralkennenalshetvoormaligeonderkomenvandeTweedeKamer,werddiedagingebruikgenomendoordeNationaleVergaderingvandeBataafseRepubliek.Wiezogelukkigwaseenplaatstebemachtigenopdeafge-ladenpublieketribune,zagdaardeoprichtingvanheteerstedemocra-tischverkozenparlementvanNederland.Ruimtweeeeuwenlaterisernueenenerverendestudieoverparlemen-tairepolitiekintijdenvanrevolutie.AandehandvanofficiëlebronnenenegodocumentenbrengtJorisOddensdeeerstelichtingNederlandseparlementariërshaarscherpinbeeld.Hoegavendezeparlementairepioniersinvullingaanhetnieuweambtvanvolksvertegenwoordiger?Metwelkestrategieënbodenzijalsachttiende-eeuwershethoofdaandeuitdagingenvanderepresentatievedemocratie?




isbn 978 94 6004 109 9 | nur 697

ca. 529,95 | oktober

Joris Oddens is historicus en

neerlandicus. Hij houdt zich

bezig met de politieke en

culturele geschiedenis van

Europa gedurende de lange

achttiende eeuw (1670-1830).

In 2009 verscheen van hem

Een vorstelijk voorland. Gerard Hinlopen op reis naar Istanbul (1670-1671), een uitgave van het

spannende reisverslag van een

Hoornse Istanbulreiziger. Zijn

onderzoek maakt deel uit van

het project ‘The First Dutch

Democracy: The Political World

of the Batavian Republic, 1795-

1801’ onder leiding van Niek van

Sas en Wyger Velema.

ISBN 978-946004109-9

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 0 9 9

8

Polarisatie en revolutie in een grensgebied, 1783-1787

J o o s tR o s e n d a a l

T o t n u t v a n

N e d e r l a n d

va n t i lt

‡

JoostRosendaalnieu w

Tot nut van Nederland

Polarisatieenrevolutieineengrensgebied,1783-1787

WilfriedUitterhoevenieu wCornelis Kraijenhoff 1758-1840

Eenloopbaanondervijfregeervormen

Nederlandverkeerdeindejaren1780ineenstaatvanburgeroor-log,waarinpatriottenenoran-gistenlijnrechttegenoverelkaarstonden.JoostRosendaalrichtdeblikopdeLangstraatenhetLandvanHeusdenenAltena,waardespanningeninhetbijzonderhoogopliepen,enbiedtzoeennieuwinzichtindepatriotsefasevandeNederlandseRevolutieendeontwikkelingvaneennieuwepolitiekecultuur.

‘Totindebijzinnenaantoewordtietsmeegedeelddathetonthoudenwaardis.’–JanBlokkeroverBataven!inde Volkskrant

ca. 288 p. | paperback | 15,5 x 23,5 cm

geïllustreerd


isbn 978 94 6004 059 7 | nur 688

ca. 522,50 | september

Derde druk

477 p. | paperback | 16 x 24 cm

geïllustreerd, deels in kleur

vormgeving Brigitte Slangen

isbn 978 94 6004 104 4 | nur 694

525,– | september

Kraijenhoffwaseenduizend-pootdieeenrolspeeldeinallepolitiekeenmilitairekeerpun-tenvanzijntijd.Minstensevenbelangrijkwarenzijngroteprojecten,zoalsdedriehoeks-metingende(re)organisatievandewaterliniesinHollandenUtrecht.Tochraaktehijindevergetelheid,terwijlhijzon-dermeerteboekmagwordengesteldalseenvandeerflatersvanhetmoderneNederland.

‘VandezegrondleggervanhetmoderneNederlandisnueenmooieenookfraaivorm-gegevenbiografieverschenen.’–NiekvanSas,nrc Handelsblad

DeadembenemendetweestrijdtussendeFransekeizerNapo-leonBonaparteendeHollandsekoningLodewijkBonaparte.Inzet:hetvoortbestaanvanhetKoninkrijkHolland.InKoning, keizer, admiraalbrengtWilfriedUitterhoevedegebeurtenissenuit1810aandehandvaneigen-tijdsebronnenzodichtmogelijkbijdelezer.

‘FascinerendelectuuroverdeNapoleontischetirannie.’–JanBlokker,nrc Handelsblad

Derde druk


geïllustreerd


isbn 978 94 6004 119 8 | nur 688

515,– | september

WilfriedUitterhoevenieu wKoning, keizer, admiraal

1810–DeondergangvanhetKoninkrijkHolland

ISBN 978-946004059-7

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 5 9 7

ISBN 978-946004104-4

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 0 4 4

Derde druk Derde druk

9

ÉlieRichardnieu w

Door ballingen onthaaldVerslagvanreizeninFrankrijk,Vlaanderen,NederlandenDuitsland1708Editie Kees Meerhoff

DehugenotenzoonÉlieRichardleidteenrustigleveninhetFranseLaRochelle,maarbelandtnahetoverlijdenvanzijnvaderineencrisis.DekansommetzijntantemeetegaannaarNederlandlaathijdaaromnietlopen.OnderwegdoetÉlieParijsaanenzietdeprachtvanhethofvanVersailles.FrankrijkisinoorlogmeteenalliantievanstatenwaarvanookdeRepubliekdeeluitmaakt.Datweerhoudthemerechternietvandegrensovertestekenenhetgebiedvandevijandtedoorkruisen.ViaBrusselenAntwerpenbereikthijNederland.InAmsterdamverblijfthijbijverwanten–namennoemthijniet–enverkentvandaaruitdeRepubliek.AlzijnervaringenbeschrijftÉlieRichardineenbijzonderreisverslag,datnuvoorheteerstwordtuitgegevenineenrijkgeïllustreerdeeditie.FamiliesalsdievanÉlieRichardzijnerveelinhetNederlandvandevroegeachttiendeeeuw.NahetafschaffenvandegodsdienstvrijheidontvluchtenFransehugenotenhunvaderlandenvestigenzichindeRepubliek.Zijvormeneenveelalonzichtbaar,maareffectiefnetwerk,waarvanÉliedankbaargebruikmaakt.Discreetlaathijinzijnverslagongenoemdwiezijngastherenzijn,maaronbedoeldbiedthijeenfascinerendinkijkjeineenverborgenwereld.

ca. 416 p. | paperback | 17 x 23 cm



isbn 978 94 6004 111 2 | nur 685

527,50, introductieprijs 524,95oktober

ISBN 978-946004111-2

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 1 1 2

10

HeidideMarewerpteengeheelnieuwlichtopdebeeldenrijk-domvandeGoudenEeuw.Dooreendiepgaandonderzoeknaarbronnenuitdebouwkunst,deschilderkunstendeletterkundeweetzijeenalledaagsthemauitdegeschiedenis,hethuis,ineenverrassendnieuwperspectiefteplaatsen.

‘Huiselijke tafereleniseentoonbeeldvoordenieuweoverkoepelendeaanpakindegeesteswetenschappen,enisooknogeensprachtigenmee-slependgeschreven.’–RensBod

JanRocknieu w

Papieren monumenten

FilologieennationalismeindeLageLanden,1591-1863

HeidideMarenieu wHuiselijke taferelen

DeveranderenderolvanhetbeeldindeGoudenEeuw

FransGrijzenhoutl ev er ba a rPro memorie

EenGoudenEeuwalserfenis

Letterkundigenbenadrukkengraagdenieuwemogelijkhedenvanoudeteksten:voordeken-nisvanhuntaal,literatuurengeschiedenis,zelfsvoorhunland.Papieren monumentenbrengtdegeschiedenisinkaartvandebezorgingvanoudeNederlandseteksten,vanafhetbegintotaandemoderneneerlandistiekvanrond1860.Hetboekismeerdaneenvakgeschiedenis;hierwordtduidelijkwelkecentraleroldeheruitgavenspeeldenindeverwetenschappelijkingvandefilologie,hetmodernehistorischbesefenhetcultuurnationalisme.

ca. 480 p. | paperback | 16 x 24 cm | geïllustreerd


isbn 978 94 6004 091 7 | nur 620

ca. 529,95 | januari


geïllustreerd in kleur


isbn 978 94 6004 066 5 | nur 688


32 p. | geniet | 14 x 22 cm



isbn 978 94 6004 090 0 | nur 685

59,95 | reeds verschenen

Veelvandekunstwerkendiewijnubeschouwenalsonver-vreemdbaarerfgoed,zijnindezeventiendeenachttiendeeeuwkeeropkeerterveilinggebracht.Voordatzeinhetmuseumbelandden,wisseldenzevoortdurendvaneigenaar.Sommigevoorwerpenwer-denechterindertijdjuistnietverkochtmaarbijtestamentvermaakt,vaakmetdeuitdruk-kelijkebedoelingzevoordefamilietebehouden.Watvoorvoorwerpenwarendatenwelkebetekeniswerderaangehecht?

ISBN 978-946004091-7

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 9 1 7

ISBN 978-946004066-5

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 6 6 5

ISBN 978-946004090-0

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 9 0 0

1 1

BartLeeuwenburghnieu w

Het noodlot van een ketterAdriaanKoerbagh(1633-1669)

Veel van de kunstwerken die wij nu beschouwen

als onvervreemdbaar erfgoed, zijn in de zeventiende

en achttiende eeuw keer op keer ter veiling gebracht.

Voordat ze voorgoed in het museum belandden,

wisselden ze voortdurend van eigenaar. Sommige

voorwerpen werden echter indertijd juist niet verkocht

maar bij testament vermaakt, vaak met de uitdruk-

kelijke bedoeling ze voor de familie te behouden.

Wat voor voorwerpen waren dat en welke betekenis

werd eraan gehecht? In Pro memorie gaat Frans

Grijzenhout in op deze vragen. Daarbij heeft hij in

het bijzonder oog voor de rol van weduwen en dochters

van erflaters bij het behoud van kunstvoorwerpen uit

de Gouden Eeuw en voor de actieve inspanning die

kunstenaars en hun nazaten hebben geleverd om hun

werk te bewaren.Frans Grijzenhout is hoogleraar Kunstgeschiedenis

van de nieuwere tijd aan de Universiteit van Amsterdam.

Hij beweegt zich op een breed terrein van onderzoek

naar kunst en politiek, musea en erfgoed, en publi ceerde

onder andere De Gouden Eeuw in perspectief (1992, met

Henk van Veen), De burger van Delft (2006, met Niek

van Sas) en Erfgoed, de geschiedenis van een begrip (2007).

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 9 0 0

www.vantilt.nl

Foto: Godelieve Krekelberg

H E T N O O D L O T V A N E E N K E T T E R

HET NOODLOT VAN EEN KETTERADRIAAN KOERBAGH 1633-1669

Bart LeeuwenburghOp 27 juli 1668 hoorde Adriaan Koerbagh in de martelkamer van het Amsterdamse stadhuis dat zijn tong moest worden doorboord, zijn rechterduim moest worden afge-hakt, zijn boeken moesten worden verbrand, zijn goederen in beslag moesten worden genomen en dat hij voor 30 jaar in het rasphuis moest worden opgesloten.

VANTILT

Op27juli1668hoordeAdriaanKoerbaghindemartelkamervanhetAmsterdamsestadhuisdatzijntongmoestwordendoorboord,zijnrechterduimmoestwordenafgehakt,zijnboekenmoestenwordenverbrand,zijngoedereninbeslagmoestenwordengenomenendathijvoordertigjaarinhetrasphuismoestwordenopgesloten.Op15oktober1669waserinAmsterdamindebuurtvandeOudeNieuwstraat6geendoorkomenmeeraan.HetstondzwartvandemensendiereikhalzendeenglimptrachttenoptevangenvandeuitvaartvandiezelfdeAdriaanKoerbagh.Nadatdelijkkistdooreenopeengepaktemenigteheenhethuiswasuitgedragen,daaldeereenpikzwartekipopneer.Deboodschapwasduidelijk:dekipkwaminopdrachtvandeduiveldeinktzwartezielvandeoverledenketteropeisen.AdriaanKoerbaghshoofdzondewasdepublicatievanBloemhof,eenblasfemischwoordenboekwaarinhijmeteenscherpepenvrijmoedigdedogma’svandepubliekegereformeerdekerkbespotte.TijdenszijnverhoorgafKoerbaghtoecontacttehebbengehadmetSpinoza.Wiewasdezevooruitstrevendezeventiende-eeuwsearts,juristenfilosoof?Hetantwoordvindtuindezebiografieoverderadicaalstevrijdenkervandezeventiendeeeuw.


geïllustreerd


isbn 978 94 6004 114 3 | nur 694


Bart Leeuwenburgh (1960) is

verbonden aan de faculteit

wijsbegeerte van de Erasmus

Universiteit Rotterdam. Hij was

mederedacteur van het

Dictionary of Seventeenth- and Eighteenth-Century Dutch Philosophers (2003). Samen met

Michiel Wielema publiceerde

hij in 2006 De inslag van een komeet, een bloemlezing uit het

werk van de controversiële

zeventiende-eeuwse Franse

filosoof Pierre Bayle. In 2009

verscheen van zijn hand Darwin

in domineesland, waarin wordt

beschreven hoe negentiende-

eeuwse Nederlandse

intellectuelen reageerden op

de publicatie van Charles

Darwins On The Origin of

Species (1859).


Over Darwin in domineesland:

‘Uitstekend geschreven.’

– Geschiedenis Magazine

ISBN 978-946004114-3

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 1 4 3

1 2

JoepLeerssenl ev er ba a r

Spiegelpaleis Europa

Europesecultuuralsmytheenbeeldvorming

JoepLeerssenanalyseertdezwermvanassociatiesdieEuropaomgeeft.HetimagovanEuropablijkteendoolhofvolculturelereflecties–eenspiegelpaleisvolintrigerendedwaalwegen,glan-zendevergezichtenenonver-wachtedwarsverbanden.

‘Leerssenwalstzwierigdoorhetspiegelpaleis,draaitsoepeltjesdoortijdperkenenwisselttelkensvandanspartner.HetresultaatiseenbalzaalvolEuro-pesethema’senarchetypen.’–nrcHandelsblad

Tweede druk




isbn 978 94 6004 069 6 | nur 680


Nationalisme, naties en staten Europa vanaf circa 1800 tot hedenLeo H.M. Wessels &

Toon Bosch [redactie] Vant

ilt

LeoWessels&ToonBosch(red.)l ev er ba a rNationalisme, naties en staten

Europavancirca1800totheden

SindsdeFranseRevolutieisdeEuropesegeschiedenisinbe-langrijkematebepaalddoorhetnationalisme:deproblematiekvanhetaldannietsamenval-lenvandegrenzenvannatieenstaat.Aandehandvanrelevanteconcretehistorischegebeurtenis-senenontwikkelingenbeschrijftNationalisme, naties en statendeontstaansgeschiedenisengroeivanhetnationalismec.q.denatiestateninverschillendedelenvanEuropa.DitboekiseengezamenlijkeuitgavevanVantiltendeOpenUniversiteit.

704 p. | gebonden | 17 x 24 cm


vormgeving Piet Gerards Ontwerpers

isbn 978 94 6004 081 8 | nur 680


ISBN 978-946004069-6

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 6 9 6

ISBN 978-946004081-8

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 8 1 8

Tweede druk

120 p. | paperback | 13,5 x 21 cm


isbn 978 94 6004 095 5 | nur 730

515,– | reeds verschenen

13

ISBN 978-946004095-5

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 9 5 5

MaxWeberl ev er ba a r

Wetenschap als beroep & Politiek als beroep

MaxWebersklassiekeessaysbie-deneenbeknoptekennismakingmetdecentralethema’svanzijnwerk.VolgensWeberverschaftdewetenschaponshelderheidoverwatonsechtterhartegaatengeeftdepolitiekonsdemoedomdaarvooroptekomen.IneenelegantevertalingvanHansDriessen.

‘IkbenvanmeningdatiedereendieinNederlandindepolitiekgaat,welkerichtingofovertui-gingdanooktoegedaan,eersteentoelatingsexamenzoumoetendoen,waarbijdezeessaysvanMaxWebertotdeverplichteliteratuurzoudenhoren.’–H.J.A.Hofland

HubZwartl ev er ba a r

De filosofie van het luisteren

PartiturenvanhetZijn

DenkerszoalsPythagoras,Plato,HildegardvonBingenenArthurSchopenhauerzagenmuziekalssleutelomdekosmostebegrij-pen.Dehedendaagsefilosofielijdtechteraanmuziekvergetel-heid.HubZwartprobeertdemachtvandemuziekteduiden.Zijngeestdriftigebetoogcul-mineertineenmeeslependeanalysevanhetwerkvanRichardWagner(1813-1883),componistenmuziekfilosooftegelijk,wiensmonumentaleoeuvreeenrevivalbeleeft.

‘Eenmoedigboekvaneenbevlo-genschrijver.’–HansDriessen,vertalervanSchopenhauer,

Nietzsche en Sloterdijk



isbn 978 94 6004 088 7 | nur 730


ISBN 978-946004088-7

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 8 8 7

1 4

MerlijnHurxnieu w

Architect en aannemer

DeopkomstvandebouwmarktindeNederlanden1350-1530

Architect en aannemertoonthoeindevijftiendeeeuwdebasiswerdgelegdvooronzehuidigearchitectenpraktijkenbouweco-nomie.Grotepubliekebouw-werkenalskerkenenstadhuizenkwamenindeNederlandennietineigenbeheertotstand,maarwerdensteedsvakeropenbaaraanbesteed.DoordeveleillustratiesenuitgebreideachtergrondinformatievannogaltijdberoemdegebouwenalsdeGroteKerkinAntwerpen,deSint-Janin’s-HertogenboschenhetstadhuisinBrusselisditboeknietalleenrelevantvoorarchitec-tenenbouwhistorici,maarookaantrekkelijkvooriedereendiezichinteresseertvoormiddel-eeuwsebouwkunst.

480 p. | integraal gebonden | 16 x 24 cm



isbn 978 94 6004 079 5 | nur 648

532,50 | september

geschiedenis en toekomstvan de afrika- en bouwmeesterbuurt

uitgeverij van-tiltuitgeverij van-tilt

herwonnenschoonheid

uitgeverij vantilt

IndejarenvijftigwerdinNij-megeneenopmerkelijkewijkgerealiseerd.Aandetoenmaligestadsrandverreeseenstedelijkewoonwijkmeteenmediterranesfeer.Derobuustearchitectuurmetpoorten,zuilenensmalleramenwasspraakmakend.Maarhetinbaksteengegotenopti-mismevandezeperiodeverloorlangzaamzijnglans.Eenhalveeeuwlaterwasdebevolkings-samenstellingveranderd,hetwooncomfortgedateerdendeopenbareruimtesleets.Sloophingindelucht,maarwerdvoor-komendoorintensievesamen-werkingtussendegemeente,debewonersenwoningcorporatiePortaal.

PaulvanHontem,LeonvanMeijelenHettiePetersenieu wHerwonnen schoonheid

GeschiedenisentoekomstvandeAfrika-enBouwmeesterbuurt

64 p. | gebonden | 19,5 x 24,5 cm


vormgeving Montse Hernández i Sala

isbn 978 94 6004 101 3 | nur 648

ca. 515,– | september

Depubliekearchitectuurontwik-kelingindeachttiendeeeuwistotophedenweinigbelicht.GeertMedemabrengtdeorgani-satievandebouwbedrijvenendeverantwoordelijkebouwkundi-geninbeeldvoordestedenHaar-lem,Leiden,Delft,Amsterdam,Gouda,RotterdamenSchiedam.Geïllustreerdmettalrijkeoor-spronkelijkebouwtekeningen,beschrijfthijbelangrijkearchi-tecturale,stedenbouwkundigeenwaterstaatkundigeprojectenuitdeachttiendeeeuw.

‘Gesjoemel,vriendjespolitiek,gebrekaanexpertise,“win-zucht”,kostenoverschrijdingen–hetstaaterallemaalin.’–nrcHandelsblad

GeertMedemal ev er ba a rAchter de façade van de Hollandse stad

Hetstedelijkbouwbedrijfindeachttiendeeeuw

400 p. | integraal gebonden | 16 x 24 cm



isbn 978 94 6004 053 5 | nur 648


ISBN 978-946004079-5

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 7 9 5

ISBN 978-946004053-5

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 5 3 5

ISBN 978-946004101-3

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 0 1 3

PaulvandeLaar&MiesvanJaarsveldnieu w

Historische atlas van RotterdamDegroeivandestadinbeeld

15

DeHistorische atlas van Rotterdambrengtdeontwikkelingvandestadvanafhaarontstaaninkaart.DeatlaslaatzienhoeRotterdamvaneenlandstadveranderdeineenfraaiekoopmansstad,volprestigieuzegebouwenendeftigekoopmanshuizen.Na1880groeideRotterdamuittoteenmoderne,bloeiendehavenstad,waarvaninmei1940debinnen-staddoorhetDuitsebombardementbijnavolledigwerdverwoest.Debewogen,vantijdtottijdonstuimigegeschiedenisvanonzebelang-rijkstehavenstadwordtdoorkaartenenillustratiestoegankelijkinbeeldgebracht.

Paul van de Laar is directeur

collecties en wetenschap-

pelijk onderzoek van Museum

Rotterdam. Hij bekleedt de Jur-

riaanse-leerstoel ‘Geschiedenis

van Rotterdam’ aan de Erasmus

Universiteit. Mies van Jaarsveld

heeft als onderzoeksassistent

aan dezelfde leerstoel aan deze

publicatie meegewerkt.



vormgeving Jan Boerman

isbn 978 94 6004 105 1 | nur 693



Over de Historische atlas van Walcheren: ‘Met de luxe

uitgegeven Historische Atlas van Walcheren kun je in heel

Zeeland, en ook daarbuiten,

aankomen.’ – pzc

Over de Historische atlas van Zutphen: ‘Voor ieder-

een die verknocht is aan

Zutphen.’ – De Stentor

ISBN 978-946004105-1

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 0 5 1

1 6

jaarboek voor

Nederlandse boekgeschiedenis19/2012

Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis

19/2012

om.nbv2012C.indd 1 04-06-12 08:42

HeteersteuitputtendeoverzichtvanderijkeNederlandsemilitaireboekcultuur,waarbijaandachtwordtbesteedaanbibliotheken,publicistiek,bijzondereuitga-ven,specifiekegenres,bibliofilie,gespecialiseerdeuitgeverijenenboekbezitvanmilitairen.

‘Eensmakelijkboek,datnietal-leenhetterreinvandemilitaireboekcultuurinkaartbrengt,maardatslagveldookinkleinedeelstu-diesnaderverkent.Hoofdstukjesovereenmilitaireplatenatlasuit17 71,overdemishandelingvandeMesrêveriesvanMauricedeSaxeenoverdebibliotheekvanLodewijkNapoleonlatenziendatdeboekwinkelinheelwatstedennabijdekazernelag.’–WebsiteStichtingJacobCampoWeyerman

GoranProot(red.)l ev er ba a r

Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis 19/2012

LouisPh.Sloosl ev er ba a rGewapend met kennis

500jaarmilitaireboekcultuurinNederland

LeontineBuijnsters-SmetsStraatverkopers in beeld

TekeningenenprentenvanNederlandsekunstenaarscirca1540-1850

Eenthemanummerovervormge-vingendesignvanboekenvanafdeMiddeleeuwentotvandaag.Overkeuzesenmogelijkhedenbijdevormgevingenopmaakvanhetbinnenwerkvanboeken,maarookoverdebuitenkantvanhetboek.IneenverrassendeslotbijdrageontvouwtvormgeverGeoffreyBrusattodecreatievemogelijkhedenvanhetgedruktevelalsuitgangspuntvoorparal-lelleleespadeninhetboekvanmorgen.


geïllustreerd

vormgeving Martien Frijns

isbn 978 94 6004 094 8 | nur 615





isbn 978 94 6004 070 2 | nur 615





isbn 978 94 6004 089 4 | nur 654


Straatverkopers in beeldbiedteencompleetoverzichtvandrieeeuwenstraatverkoop,voorzovergetekendofinprentgebrachtdoorNoord-enZuid-Nederlandsekunstenaars.Eenvergetenaspectvanonzecultuurgeschiedeniskrijgtnuvoorheteerstvolleaandacht.Hetstraatrumoerwaarmeehetoptredenvanaldiemars-kramersgepaardging,kunnenwijnietmeerhoren.Naarhunmoeizamelevensomstandighe-denengeringewinstenmoetenweraden.Maarhunverschij-ningsvormstaatonsmetditrijkgeïllustreerdeboekheldervoorogen.

‘Eenprachtigboek.’–EwoudSanders,nrc Handelsblad

l ev er ba a r

ISBN 978-946004094-8

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 9 4 8

ISBN 978-946004070-2

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 7 0 2

ISBN 978-946004089-4

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 8 9 4

PeterAltenal ev er ba a rGerrit Paape (1752-1803)Levensenwerken

DebiografievanGerritPaapevertelthetuniekelevensverhaalvaneenplateelschilderdiezichwistteverheffentotdéstemvanderadicalerevolutionaireninNederland:onverzoenlijk,venijnigengeestig.GerritPaapewaserbijenschreeferover,alsgeenander.Alshethemenzijnvaderlandslechtging,dooptehijzijnpeningifenschreefmeeslependereportagesenadembenemendesatirischeromans.Romansdienogaltijdschitteren.Inzijnliteraireenjournalistiekewerkvondhijvoorzichzelfsteedsnieuweidentiteitenuit.Ondergeleendepseudoniemenhieldhijzijntijdgenoteneengenadelozespiegelvoor.InGerrit Paape (1752-1803)brengtPeterAltenadevelelevensenwerkenvaneenbevlogenschrij-vervoorheteerstinkaart.ZoontstaattevenseennieuwbeeldvanderumoerigedecenniawaarinhetmoderneNederlandwerduitgevonden.

‘Monumentalebiografieovereenmanmetvelelevens.’–AtteJongstra,nrc Handelsblad

‘GerritPaapeiseengeweldigvakman,hijisstoorzenderenaanjagertegelijk.’–GerritKomrij

Peter Altena geeft Nederlands

aan het Dominicus College

in Nijmegen en publiceerde

de voorbije jaren veel over de

Nederlandse literatuur van de

achttiende eeuw. Hij promo-

veerde in 2011 aan de Radboud

Universiteit op Gerrit Paape.

850 p. | gebonden | 14,5 x 24 cm


vormgeving


isbn 978 94 6004 064 1 | nur 621



1 7

ISBN 978-946004064-1

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 6 4 1

Over Reize door het Aapenland:

‘De 18de-eeuwse “Animal

Farm” van Gerrit Paape is

nog steeds herkenbaar.’ – Jan

Blokker, nrc Handelsblad

Over De Bataafsche Republiek:

‘De Bataafsche Republiek als

utopisch geschrift verschaft

stof tot overdenking genoeg.’

– Hans Achterhuis, Vrij Nederland

18

DatWielKustersinduizendkamerstegelijkwoont,weetiedereendiezichmaareveninzijnlevenenwerkheeftver-diept.Zowelmetbetrekkingtotdegenresdiehijheeftbeoefend,nogsteedsbeoefentenzalblijvenbeoefenen,alsmetbetrekkingtotdediversiteitvanonderwer-pen,invalshoekenenbenade-ringen,kandetitelmoeilijkeenoverdrijvingwordengenoemd.Dezebundel,voorenoverWielKusters,iseeneerbetoonbijzijnafscheidalshoogleraarAlgemeneenNederlandseLetterkundeaandeFaculteitCultuur-enMaat-schappijwetenschappenvandeUniversiteitMaastrichtop1juni2012.

SanneThomas(samenstelling)l ev er ba a r

De onderste steen 3 (1997-2012)

EenbibliografievanhetwerkvanWielKusters

JandeRoder(red.)l ev er ba a rIk woon in duizend kamers tegelijk

OpstellenvoorenoverWielKusters

WielKustersl ev er ba a rPierre Kemp

Eenleven

De onderste steenisdebiblio-grafievanhetoeuvrevanWielKusterszoalsdatgepubliceerdwerdtussenbeginapril1997eneindapril2012.Eerderversche-nenDe onderste steen 1 en 2,respectievelijkin1988en1997.DezedelenwerdensamengestelddoorJoPetersenuitgegevendoorHerikteLandgraaf.Ditishetderdedeel,samengestelddoorSanneThomasinopdrachtvandeFaculteitCultuur-enMaat-schappijwetenschappenvandeUniversiteitMaastricht.

96 p. | paperback | 12,5 x 20 cm


isbn 978 94 6004 107 5 | nur 615




isbn 978 94 6004 106 8 | nur 323




isbn 978 94 6004 044 3 | nur 321


Eenvandeboeiendsteeen-lingenuitdeNederlandsepoëzievandetwintigsteeeuwisPierreKemp.VanuitzijnMaastrichtse‘dichters-kluisje’bereiktehijmetzijnevenvitalealsmelancholiekepoëziedehartenvanzeerveelNederlanders.WiewasPierreKemp?Hoewerddeze‘ManinhetZwart’,diewerkteophetloonbureauvaneensteenko-lenmijn,eenvan’slandskleur-rijkstedichters?

‘HetisgoeddatWielKustersnueenfraaienevenwichtigliterairmonumentvoordezegestoordelevensgenieterheeftopgetrokken.’–CyrilleOffermans,

De Groene Amsterdammer

ISBN 978-946004107-5

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 0 7 5

ISBN 978-946004106-8

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 0 6 8

ISBN 978-946004044-3

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 4 4 3

19

Paul ClaesZwarte zon

Code van de hermetische poëzie Uitgeverij vant i lt

PaulClaesnieu w

Zwarte zonCodevandehermetischepoëzie

DitboekiseenpendantvanEcho’s echo’s.NaderaadselsvandeduistereallusiebehandeltPaulClaesinZwarte zondegeheimenvandeduisterepoëzie.Demodernistenvanvandaagzijndeerfgenamenvandemanië-risten.Allemoeilijkedichtershantereneencodediehunverzentegelijkontoegankelijkerenaantrekkelijkermaakt.Zwarte zonleertdelezerdegeheimtaalvandehermetischepoëziele-zen.Claespastzijnnieuweontcijferingsmethodetoeoptwaalfduisteredichters:Horatius,Góngora,VanSwaanenburg,Nerval,Mallarmé,Rimbaud,VandeWoestijne,Rilke,Breton,Stevens,CummingsenClaus.Eensemiotiekvanhethermetismevatzijntheoriesamen.Hetiseenmisverstandtedenkendatdepoëzieverdwijntalswehaarmysteriedoorgronden.Integendeel,paszoverschijntzeinhaarvolleluister:alsdezonnaeenverduistering.

Paul Claes (1943) is als roman-

cier, dichter, vertaler en essayist

een van de productiefste en

veelzijdigste auteurs van de

Lage Landen. In 2011 verscheen

zijn honderdste boek: C. 100 notities van een alleslezer.

ca. 224 p. | paperback | 13,5 x 21,5 cm


isbn 978 94 6004 110 5 | nur 617



Over Echo’s echo’s:

‘Echo’s echo’s is zonder

meer verplichte kost voor

al wie op een gefundeerde

manier over literatuur wil

meepraten.’ – Knack

ISBN 978-946004110-5

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 1 0 5

20

AandehandvaneenruimedwarsdoorsnedevandeEuropeseletterkundebeschrijftJaapGraveinNa de roeshoedeklassiekeplotvandeBildungsromanvanafhetbeginvandetwintigsteeeuwverandert.Personagesvolhardeninhunverzettegendediscipli-nerendemechanismenvandemaatschappijenvindenhunweginroesenextase.Hungelukligtbuitendemaatschappij,buitentijdenruimte.

‘Helderenzeerleesbaar.Doordeveleverwijzingenenaanhalingenzijndeanalysessomsverrassendmaaraltijdbegrijpelijk…’–J.M.vanWinter,Recensiebank Historisch Huis

JosJoostenl ev er ba a r

Staande receptie

Literatuur,kritiekenliteratuurwetenschap

JaapGravel ev er ba a rNa de roes

Oververbeeldingskrachtenutopieënindeliteratuur

ThomasVaessensl ev er ba a r

De revanche van de roman

Literatuur,autoriteitenengagement

InStaande receptiebehandeltJosJoosteneenaantalactuelekwestiesuitdeNederlandselite-ratuurkritiek:Hoefunctioneertkritiekinwoeligetijden?Kanliteratuurkritiekgeëngageerdzijn?Enisinterneteenoplos-singvoordekritiekcrisis?Derolvandewetenschapperheeftzijnbijzondereaandacht:(hoe)kunjeobjectiefietszeggenovereenfenomeendatzóinbewegingis?

176 p. | paperback | 12,5 x 20 cm


isbn 978 94 6004 097 9 | nur 323


256 p. | paperback | 13,5 x 21,5 cm


isbn 978 94 6004 083 2 | nur 622


Derde druk

256 p. | paperback | 13,5 x 21,5 cm


isbn 978 94 6004 029 0 | nur 323


ZeldenheefteenboekoverNederlandseliteratuurinkortetijdzoveelstofdoenopwaaienalsDe revanche van de roman.Hetbeschrijfthoedever-houdingtussenliteratuurenmaatschappijsindsdeTweedeWereldoorlogisveranderdenhoegeëngageerdeschrijversalsFransKellendonk,ArnonGrunberg,JoostZwagermanenCharlotteMutsaersopdieveranderingenreageerden.

‘VaessensheeftinNeder-landnogalwatmensenboosgemaaktmetzijnnochtanssuperbeboek.’–MarkCloostermans,De Standaard

ISBN 978-946004097-9

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 9 7 9

ISBN 978-946004083-2

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 8 3 2

ISBN 978-946004029-0

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 2 9 0

Derde druk

2 1

Intertekstualiteit in theorie en praktijk

yra van dijkmaarten de pourcq

carl de strycker

vantilt

Draden in het donker

om.yravandijk1.indd 1 13-07-12 17:06

YravanDijk,MaartenDePourcq&CarlDeStrycker(red.)nieu w

Draden in het donkerIntertekstualiteitintheorieenpraktijk

Oorspronkelijkheidbestaatniet.Iedersprekeniseenciteren,eniederetekstiseenechovaneenanderetekst.Hoemeerwedaarvandoordron-genzijn,hoeurgenterdetheoretischeverkenningvanintertekstualiteitis.WatbetekenthetwanneerRolandBartheszegtdatdelezerdegeneisdiedeintertekstenaandraagt?KunjedaarmeedandaadwerkelijkeengedichtvanErikSpinoytelijfgaan?HoekunnenweeenanalysevanmeerstemmigheiduitvoerenbijeenromanvanHugoClaus?Eniseenhypertekstookintertekstueel?Draden in het donkerpresenteerteenactueletheoretischeenpraktischeverkenningvanintertekstualiteitindebreedstezinvanhetwoord.Deauteurs(onderwieMaaikeMeijer,ErnstvanAlphen,JürgenPietersenOdileHeynders)besprekenstapsgewijsdegeschiedenis,demogelijk-hedenendebeperkingenvandeintertekstualiteitstheorieendemon-strerenhoehetonderzoekerindepraktijkuitziet.



isbn 978 94 6004 118 1 | nur 617


ISBN 978-946004118-1

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 1 8 1

2 2

OlivierHekster,CorjoJansen(red.)nieu w

Constantijn de GroteTraditieenverandering

1700jaargeleden,op28oktober312,behaaldeConstantijnbijdeMilvischebrugvanRomeeenbeslissendeoverwinningopMaxentius,zijngrootstetegenstanderinhetwestenvanhetRomeinserijk.Dezeoverwinninghadvergaandegevolgen.ConstantijnwerddeonbetwisteleidervanhetRomeinserijkendeeerstekeizerdiezichtothetchris-tendombekeerde.TijdenszijnregeerperiodewerdConstantinopeldedominantestadinhetRomeinserijkenookopandereterreinen,vooraldatvanhetrecht,wasdeheerschappijvanConstantijninvloedrijk.Vaakwordthijdaaromalseengrootvernieuwergepresenteerd.Maarkunnenwedeveranderingenwelaandekeizerzelftoeschrijven?Inhoeverrezijnzehetnatuurlijkevervolgopontwikkelingenuiteerderedecennia?Enwaarinprecieswekende‘vernieuwingen’vanConstan-tijnafvandeklassieketraditie?Opdezevragenprobeertditboekeenantwoordtegeven.DeauteursbelichtenuiteraardConstantijnskeizer-schapenzijnimpactophetRomeinserecht.Maarookgodsdienst,literatuurendebeeldendekunstenenmonumentenkomenaandeorde.

met bijdr agen va n: SibledeBlaauw,OlivierHekster,VincentHunink,CorjoJansen,EricMoormann,PeterNissen,PaulStephenson,BernardStolteenRickVerhagen




isbn 978 94 6004 096 2 | nur 683



Over Romeinse decadentie:

‘Romeinse decadentie

bevat prettige nuances

en interessante noties,

bijvoorbeeld over gladia-

torenspelen en over

Heliogabalus die in de

rebelse kunst en literatuur

van de late 19de eeuw tot

idool werd verheven.’

– Wim Wirtz, de Volkskrantv 14,95

ISBN 978-946004096-2

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 9 6 2

23

EricdeKuyperl ev er ba a r

Applaus

AlvanafzijnvroegekinderjarenisEricdeKuypergeboeiddoorhettheater,eenwereldvanverbeelding.Inzijnautobiografischegeschrif-ten,zoalsDe hoed van tante JeannotenBruxelles, here I come,heefthijbeschrevenhoehijindebanraaktevandedansenhettoneel,enhoehijzichvoorbereiddeopeenleveninenmetdeopvoeringskunsten.Zijnmoeder,zijnbroersenzus,maarbovenalzijntantewijddendejongeDeKuyperindegenoegensendebelevingvankunstencultuurindoorverhalenoverbijgewoondefilm-,toneel-ofoperavoorstel-lingen,doorhetnavertellenvanindefamiliecirculerendeliteratuurendoorhunesthetischebelevingvandedagelijkserealiteit.InApplaustreedtEricdeKuyperzelfopalscultureelbemiddelaar.Puttenduitzijnovervolleervaringalsliefhebber,professioneelcriticusendocentlaathijonskennismakenmetdefinessesendeessentievandepodiumkunsten.Hijdeeltzijnverlangennaarhettoneelmetonsenvraagtzichafhoeditverlangenkanwordengeprikkeldbijadolescentendieondereentotaalverschillendcultureelgesternteopgroeiendanhijzelf.Hoekunnendezejongemenseneenbandopbouwenmetdeklassiekecultuurenhaarverbindenmethundagelijksleven?Hoekunnenzeeensmaakontwikkelen,kennisverwervenenkritischgenieterworden?

‘Kritisch,lucidemaaraltijdliefdevol:zoschrijftEricdeKuyperinApplausoverdepodiumkunsten.’–GeertvanderSpeeten,De Standaard

Eric de Kuyper was tv-presen-

tator en docent film- en opvoe-

ringskunsten. Hij publiceerde

een groot aantal literaire en

non-fictiewerken, waaronder

een vijfdelige autobiografische

cyclus.

248 p. | paperback | 13,5 x 21 cm


isbn 978 94 6004 103 7 | nur 640


ISBN 978-946004103-7

9 7 8 9 4 6 0 0 4 1 0 3 7

2 4

ca. 232 p. | eBook

vormgeving Kees Hakvoort

isbn 978 90 814500 4 1 | nur 653

525,00 | oktober


StefVerstraatennieu w

RomeinenKledinguitdeRomeinsetijdinNoordwest-Europa

DeRomeinendrukteneenbelangrijkestempelopdegeschiedenisvanNoordwest-Europa.Maarhoezagenzijereigenlijkuit?Wathaddenzeaan?HoegingdegewoneRomeindoorhetdagelijksleven?Daarhebbenwegeengoedbeeldvan,wantindeRomeinsebeeldendekunst(wandschilderingen,reliëfs,borstbeeldenenstandbeelden)zienwevooralmythologischefigurenenledenvandeelite.Desleutelligtbijdere-enactors.Zijbrengenarcheologischenhis-torischonderzoeknaarkledijenuitrustingvandeRomeinenindepraktijk.DeafgelopenjarenfotografeerdeStefVerstraatenre-enactors,compleetmetwapentuig,religieuzeattributenenvoorwerpenuithetdagelijksleven.Voorzijncamerakomtdegeschiedenistotleven–kleurrijkenhaarscherptotindedetails.RomeinentoonteenuniekeverzamelingvanbeeldenvanRomeineninalhunvariaties.MaakvandichtbijkennismetRomeinselegionairs,hulptroepen,officieren,bur-gers,ambachtslieden,slavenenpriestersuitdeeersteeeuwenvandejaartelling.

RomeinenishetvervolgophetsuccesvolleEdelman – Bedelman. Kleding uit de wereld van de Gebroeders van Limburguit2009waarinStefVer-straatenmiddeleeuwsere-enactorsportretteerde.Ditboekblijktinmid-delseenwaardevollebronvoorhistoricienmusea,maarvindtooknogaltijdhaarwegnaardeveleliefhebbers.

Verschijnt

als eBook

ISBN 978-908145004-1

9 7 8 9 0 8 1 4 5 0 0 4 1

ClemensVerhoevenl ev er ba a r

Het vergeten korpsDegeschiedenisvandeKolonialeReserve

Omdekoloniënteverdedigenwerdin1830het(k)nilopgericht,eenvrijwilligerslegersamengestelduitIndischeenEuropesetroepen.Voorditlegerwaseenvoortdurendeaanvoervan‘versbloed’nodig.Dewer-ving,selectie,opleidingenverschepingvanEuropeanenvoordienstindetropenwasdetaakvanhetKorpsKolonialeReserve,evenalsdezorgvoorverlofgangers,afzwaaiers,ziekenengewonden.IndenegentiendeeeuwwasdeKolonialeReserveeenvreemdelingen-legioendatonderdakboodaanavonturiersvanallerleislag.HetkorpswasgelegerdinHarderwijkenhadeenslechtenaam.TegenheteindvandenegentiendeeeuwwildehetministerievanKoloniëneenandere,moderneresoldaatcreëren.‘Harderwijk’werdopgedoektenhetkorpsbegoneennieuwleveninNijmegen.Hetwasmoeilijk,maaruiteinde-lijkwerddeKolonialeReserveeenelitekorpsdatinNederlandbijzon-dertotdeverbeeldingsprak.DeIndonesischeonafhankelijkheidsstrijdbetekendeheteindevanhetknilendusookvandeKolonialeReserve(1950).DeaanwezigheidvandekolonialemilitaireinstellingenheeftgroteinvloedgehadopeenaantalstedeninGelderland,zoalsNijmegen,Arnhem,HarderwijkenZutphen.Het vergeten korpsverteltinwoord,maarvooralookinbeeldhetvrijwelonbekendeverhaalvandekolonialemilitaireninNederland.

‘Alleenalvanwegehetvisueleaspectisditboekeenabsoluteaanrader.’–FredLardenoye,Checkpoint

Clemens Verhoeven is publicist

en schreef onder meer De Gebroeders van Limburg. Leven, werk en wereld (2005), In een ander licht. Nijmegen 1950-1960

in kleurenfoto’s van J.G.J. van Lith (2005), Valk en hof. De geschiede-nis van de valkerij (2007) en De Vierdaagse. Het grootste evene-ment van Nederland (2009).


rijk geïllustreerd in kleur

vormgeving Raphaela Puhl

isbn 978 90 814500 3 4 | nur 689


25

ISBN 978-908145003-4

9 7 8 9 0 8 1 4 5 0 0 3 4

2 6

Gert-JanvanderHeidenl ev er ba a rDe stem van de dodenHermeneutiekalssprekennamensdeander

Hermeneutiekisvanoudsherdekunstvandeuitleg,maarinterpre-tenentolkendoenmeerdanalleenwoordenuitleggenofvertalen.Zijsprekenookaltijdnamenseenanderdieniet(meer)kansprekenindetaalvandetoehoorders.Wanneerhermeneutiekalssprekennamensdeanderwordtopgevat,blijktdatdeinterpreetnietlouterexegeetis,maartevensdestemvanhendienietkunnenspreken–ofditnudegoden,dedodenofdesprakelozenzijn.AlvanafPlato’sdialogen,zobetoogtGert-JanvanderHeiden,speelthetsprekennamensdeandereenbelangwekkenderolindefilosofie.Vandaagdedagwintditmotiefalleenmaaraanbelang.IngesprekmetdenkersalsHeidegger,Derrida,NancyenAgambenlaathijziendathetsprekennamensdeandereennieuwenongedachtlichtwerptoptypischhermeneutischethema’salsdialoog,vertalingentraditie.Tevenstoonthijaandatditsprekeneengrondmotiefindehedendaagsewijsbegeerteis.

Ger

t-Ja

n v

an d

er H

eid

en

De stem van de dodenHermeneutiek als spreken namens de ander

Gert-Jan van der HeidenDe stem van

de dodenHermeneutiek als spreken namens de ander

Gert-Jan

van d

er Heid

en

De stem

van d

e dod

en

Van

tilt

Gert-Jan van der Heiden (1976) doceert filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij publiceert met name over hedendaagse Franse wijsbegeerte en hermeneutiek, en is de auteur van The Truth (and Untruth) of Language: Heidegger, Ricoeur, and Derrida on Disclosure and Displacement (2010).

Her

men

euti

ek i

s va

n o

ud

sher

de

kun

st v

an d

e u

itle

g, m

aar

inte

r-p

rete

n e

n t

olke

n d

oen

mee

r d

an a

llee

n w

oord

en u

itle

ggen

of

ver-

tale

n. Z

ij s

pre

ken

ook

alt

ijd

nam

ens

een

an

der

die

nie

t (m

eer)

kan

sp

reke

n in

de

taal

van

de

toeh

oord

ers.

Wan

nee

r h

erm

eneu

tiek

als

sp

reke

n n

amen

s d

e an

der

wor

dt

opge

vat,

bli

jkt

dat

de

inte

rpre

et

nie

t lou

ter

exeg

eet i

s, m

aar

teve

ns

de

stem

van

hen

die

nie

t ku

nn

en

spre

ken

— o

f dit

nu

de

god

en, d

e d

oden

of d

e sp

rake

loze

n z

ijn

. A

l va

naf

Pla

to’s

dia

loge

n,

zo b

etoo

gt G

ert-

Jan

van

der

Hei

den

, sp

eelt

het

sp

reke

n n

amen

s d

e an

der

een

bel

angw

ekke

nd

e ro

l in

de

filo

sofi

e. V

and

aag

de

dag

win

t d

it m

otie

f al

leen

maa

r aa

n b

elan

g.

In g

esp

rek

met

den

kers

als

Hei

deg

ger,

Der

rid

a, N

ancy

en

Aga

m-

ben

laa

t h

ij z

ien

dat

het

sp

reke

n n

amen

s d

e an

der

een

nie

uw

en

on

ged

ach

t li

cht

wer

pt

op t

ypis

ch h

erm

eneu

tisc

he

them

a’s

als

dia

-lo

og, v

erta

lin

g en

trad

itie

. Tev

ens

toon

t hij

aan

dat

dit

sp

reke

n e

en

gron

dm

otie

f in

de

hed

end

aags

e w

ijsb

egee

rte

is.

ISBN

978

-946

0040

93-1

97

89

46

00

40

93

1

Vantilt

In de reeks Kristalpaleis verscheen eerder:

Lieven De CauterArcheologie van de kick. Over moderne ervarings-honger

Rudi ViskerMichel Foucault. Genealogie als kritiek

Paul HeefferOntologie en subjectiviteit. Een inleiding in Sein und Zeit

Hub ZwartDe waarheid op de wand.Psychoanalyse van het weten

Gerard VisserIn gesprek met Nietzsche

Paul van TongerenHet Europese nihilisme.Friedrich Nietzsche over een dreiging die niemand schijnt te deren

Roland BreeurDe tijd bestaat niet.Essays over domheid, vrijheid en emoties

van_der_Heiden _Cover_final_PMS183.indd 1 06.08.12 23:34

Gert-Jan van der Heiden

doceert filosofie aan de Rad-

boud Universiteit Nijmegen.

Hij publiceert vooral over

hedendaagse Franse wijsbe-

geerte en hermeneutiek, en

is de auteur van The Truth (and Untruth) of Language: Heidegger, Ricoeur and Derrida on Disclosure and Displacement

(2010).


vormgeving Ingo Offermans

isbn 978 94 6004 093 1 | nur 730


ISBN 978-946004093-1

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 9 3 1

Tweede druk



isbn 978 94 6004 098 6 | nur 730


2 7

ISBN 978-946004098-6

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 9 8 6

Tweede druk

PaulvanTongerenl ev er ba a rHet Europese nihilismeFriedrichNietzscheovereendreigingdieniemandschijnttederen

FriedrichNietzschevoorspeldeaanheteindvandenegentiendeeeuweencatastrofedieonvermijdelijkzouplaatsvindenendieverschrikke-lijkegevolgenzouhebben:deopkomstvanhetnihilisme.Alshijgelijkhad,voltrektdezerampzichdusonderonzeogen.Tochlijkenwijnietverontrusttezijnoverdezeonheilspellendstegebeurtenisallertijden.HeeftNietzschezichvergist?Ofzijnwijblindendoofvoorwateraanhetgebeurenis?PaulvanTongerenschetstinzijnnieuwsteboekHet Europese nihilismedefilosofische,cultureleenpolitiekegeschiedenisvanditonheilspel-lendefenomeen.TevenspresenteerthijdebelangrijkstetekstenvanNietzscheoverhetnihilismeentoonthijovertuigendaandatdeEuro-pesecultuurtotinhaardiepstewezenbeïnvloedisdoorhetnihilisti-schedenken.

‘Eenrazendinteressantboek,meteenhogeactualiteitswaarde.’–AartDeddens,Sophie

Paul van Tongeren is hoogleraar

wijsgerige ethiek aan de Rad-

boud Universiteit Nijmegen

en bijzonder hoogleraar aan

het Hoger Instituut voor

Wijsbegeerte van de ku

Leuven. Onder zijn redactie

verscheen het eerste deel

van het Nietzsche Wörterbuch

(2005). Kortgeleden kwam zijn

reeks colleges over Nietzsches

nihilisme op cd uit. Eerder

verscheen van zijn hand

Reinterpreting Modern Culture. An introduction to Friedrich Nietzsche’s Philosophy (2000).

HeideggersZijn en tijduit1927isenblijfteenboekdatprikkeltenintrigeert.Voorelkegeneratielezersrijstechterookopnieuwdevraaghoegreeptekrijgenopditbergmassief.PaulHeefferher-leestHeideggersgeschriftvanuiteenspecifiekevraagstelling.Cen-traaldaarbijstaathetsubject,eenbegripdatsindsdemodernetijdeenbelangrijkeplaatsinneemtindecontinentalewijsbegeerte.Heeffersuitlegvanheterzijnalseennieuwedoordenkingvanhetsubjectbiedteenuitstekendein-leidingindefilosofievanMartinHeidegger.

‘HetspoordatHeefferdoorSein und Zeittrektisboeiend,belang-wekkendenzekernietvanzelf-sprekend.’–Gert-JanvanderHeiden,

Wijsgerig perspectief

LievenDeCauterl ev er ba a r

Archeologie van de kick

Overmoderneervaringshonger

PaulHeefferl ev er ba a rOntologie en subjectiviteit

Eeninleidingin Sein und Zeit

RudiViskerl ev er ba a r

Michel Foucault

Genealogiealskritiek

Demodernemensisverslaafdaanervaring.Wellichtonderdrukvandetechnologieenhetalsmaarversnellendelevensritmezoekthijnaarsteedssterkereprikkels.Archeologie van de kickbeschrijftbrokstukkenvaneenconstellatie:essaysondermeeroverLeonardodaVinci’s‘vliegtuigen’,overdeartificiëleparadijzenvanderoes,overpanorama’senwereldtentoon-stellingen,overdeopkomstvanhetskiënenoverfrivoliteitalslotsbestemming.

‘Origineelenprikkelend.’–ThijsKramer,8Weekly



isbn 978 94 6004 025 2 | nur 730




isbn 978 94 6004 030 6 | nur 730




isbn 978 94 6004 032 0 | nur 730


RudiViskerrafeltnauwgezethettypekritiekuiteendatinhetwerkvanFoucaultwerk-zaamisenlegtdetegensprakeninzijnbenaderingbloot.Hijmaaktvooralduidelijkhoeereenonoverbrugbarekloofgaapttussendearcheologischeme-thodeendievandegenealogie.ViskersteltzichniettevredenmetteherhalenwatFoucaultschreef,maardenktmetentegenhemin.DaaromkanditboekeenvandezeerweinigeechtfilosofischelecturenvanFoucaultwordengenoemd.

‘Eenprachtigestudie,eentoe-gangsdeurtotdeeenentwintig-steeeuw.’–CharlesVergeer,Filosofie

2 8

ISBN 978-946004025-2

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 2 5 2

ISBN 978-946004030-6

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 3 0 6

ISBN 978-946004032-0

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 3 2 0

29

GerardVisserl ev er ba a r

In gesprek met Nietzsche HubZwartl ev er ba a r

De waarheid op de wand

Psychoanalysevanhetweten

In gesprek met Nietzschebevatgrondigeanalysesvaneenaantalthema’suitNietzscheswerk.Maarbovenalgeefthetblijkvaneenbijzonderenvruchtbaargesprek,waarindiensdenkenkritischwordtbevraagdenookhetbevrijdendeaspectervan,datberustineenspiritueleogen-blikervaring,allengsscherperinhetvizierkomt.

‘GerardVisserbehoorttotdebestekennersinNederlandvanhetwerkvanFriedrichNietzsche.’–HansEster,Friesch Dagblad



isbn 978 94 6004 067 2 | nur 730




isbn 978 94 6004 048 1 | nur 730


Inliterairegenreskrijgtdeverbeeldingalleruimte,maarinwetenschappelijketekstenwordthetbeeldmetachter-dochtbenaderd.Naderebeschouwingleertechterdatookindewetenschapdever-beeldingeenstructurerenderolspeelt,bewustofonbe-wust.HubZwarthanteerteenpsychoanalytischperspectiefomdefundamentelebeelden–archetypen–aanhetlichttebrengendieaandebasisliggenvandewetenschappelijkewiltotweten.

‘De waarheid op de wandisaanbevelenswaardvooriederdievanboeiendewetenschaphoudt.’–GertieBögels,Tijdschrift voor

Psychoanalyse

ISBN 978-946004067-2

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 6 7 2

ISBN 978-946004048-1

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 4 8 1

Filosofiebegintmethetinzichtdaterzoietsbestaatalseendommevraag.Dieiserintweevarianten:devraagisdomomdatergeenantwoordopkanwordengegevenofomdatzeverkeerdisgesteld.Uiteindelijkgaatfilosofieoverhetbasaleonderscheidtussendommeeninteressantewaarheden.Zijkeertzich,even-tueelopeendonquichoteskewijze,tegendomheid.TegendezeachtergrondgaatRolandBreeurinopdeverhoudingtus-sentijdenbewustzijn,levenengeschiedenis,vrijheidenver-beelding.HijscheptopbasisvangedachtenvanNietzsche,Proust,SartreenDeleuzeeencontextomfilosofischoverdezethema’snatedenken.

RolandBreeurl ev er ba a rDe tijd bestaat niet

Essaysoverdomheid,vrijheidenemoties



isbn 978 94 6004 092 4 | nur 730


ISBN 978-946004092-4

9 7 8 9 4 6 0 0 4 0 9 2 4

30

IndeafgelopenachttienjaarisFilteruitgegroeidtothétNeder-landstaligepodiumwaaropen,onbekommerdenonorthodoxvangedachtenwordtgewisseldoververtalenenvertalingen.Hettijdschriftisnietmeerwegtedenkenuitdewereldvanhetvertalen.Filteriservooriedereendiezichopwelkemanierdanookvoorhetverschijnsel‘verta-ling’interesseert:voorvertalerséntheoretici,voordoenerséndenkers.

‘Filterdoetalachttienjaargan-genlangwatinanderekanalendiehetoverliteratuurhebbenmeestalwordtverzuimd:deschijnwerpersvoloprichtenophetvertalenenopdedoorgaansonzichtbarevertalers.’–PatrickDeRynck,De Morgen

Filter

Tijdschriftoververtalen

64 p. | geïllustreerd


ja ar abonnement v29,90

studenten v 15,– | los nummer v9,–

verschijnt viermaal per jaar

jaargang 19

De Boekenwereld

Tijdschriftvoorboekenprent

De Boekenwereld. Tijdschrift voor boek en prentiseengeva-rieerdenkleurrijkgeïllustreerdtijdschriftvoorliefhebbers,wetenschappersenverzame-laarsvanhetoudeenmoderneboekendeprentkunst.Erkomenthema’saanbodalsbibliografie,prentkunst,lees-cultuurentypografie,maarookdegeschiedenisvandeboek-handel,deuitgeverijenhetantiquariaatpasserenderevue.

‘IniedergevalproefjeopelkepaginadatDe Boekenwereldmetveelliefdeensérieuxgemaaktwordt.’–DirkLeyman,De papieren man

64 p. | geïllustreerd, geheel in kleur


ja ar abonnement v39,95

buiten Nederland v49,95

studenten v29,95 | los nummer v 10,–

verschijnt vijfmaal per jaar

jaargang 29

Uitgeverij Vantilt

posta dr es

Postbus1411

6501bk Nijmegen

bezoek a dr es

St.Annastraat99

652 4ek Nijmegen

t 02 43602294

f 02 43600976

[email protected]

www.vantilt.nl

v ert egen woor diging

in neder l a nd

GerardPels

Bordeslaan90

5223ms ’s-Hertogenbosch

t 0736577282

m 0623769142

[email protected]

www.gerardpels.nl

l ev er ing v i a scholt ens en cb


en v er spr eiding in v l a a nder en

VanHalewyck

Dietsesteenweg71a

3010Leuven

t +32(0)16353306

f +32(0)16353307

Uitgeverij Vantilt

posta dr es

Postbus1411

6501bk Nijmegen

bezoek a dr es

St.Annastraat99

652 4ek Nijmegen

t 02 43602294

f 02 43600976

[email protected]

www.vantilt.nl

www.facebook.com/UitgeverijVantilt


in neder l a nd

GerardPels

Bordeslaan90

5223ms ’s-Hertogenbosch

t 0736577282

m 0623769142

[email protected]

www.gerardpels.nl

l ev er ing v i a scholt ens en cb


en v er spr eiding in v l a a nder en

VanHalewyck

Dietsesteenweg71a

3010Leuven

t +32(0)16353306

f +32(0)16353307

vor mgev ing prospec t us

MijkeWondergem,Baarn

fotogr a fie au t eu r s

GodelieveKrekelberg,Nijmegen3,6,11,17,25,26,27

StefVerstraaten,Nijmegen5,23

l i t hogr a fie

Allprint,FredVermaat,Wijchen

druk

DrukkerijWilco,Amersfoort

Documents

Najaarsprospectus 2012 - Uitgeverij Vantilt