mÞyàâçiàâiä èynéä ßiéä ëèä~è mé méèiàâôyéä~è é” · “mÞyàâçiàâiä èynéä ßiéä ëèä~è mé méèiàâôyéä~è é” ijêmé êà è áè

““ mÞyàâçiàâ iä�èynéä�ßiéä�ëèä~è�mé �méèiàâ�ôyéä~è��é” ijêmé��êàăè��áè�êßè�ßè “ p}áè��ßè�êßè” �î�néä�ßméènßè�}é î�}é�ßĈàâmémæ�ì

yĉâyéĈàâmémæ�àâç �ãiâ}éiãèîjméè

1 လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖF | ၂၀၁၉ ခ:9<စ မတလ

အကျ9းချ;ပ

ဆ:ငးမန၏မဘများသည ၂၀၁၁ ခ:9<စ ြမနမာ9:ငင၊ ကချငြပညနယတင ြဖစပားသည

တ:ကပများမ<ထကေြပးရငး ြပညတငး စစေဘးေQ<ာငဒ:ကSသည စခနး IDP တစခ:တင

>:နးကနQ<ငသနခရသည။ ၂၀၁၄ ခ:9<စ ဆ:ငးမန အသက ၁၆ 9<စအရယ၊ ပZမတနးတင ပညာသငCကားစ[က

ေယာကမြဖစသAက တ>:တ9:ငငဘကြခမး ယAနနြပညနယတင ထမငးချကအလ:ပတစခ:Q<သညအေCကာငး

သA သသညဟ:ေြပာ၏။ ဆ:ငးမနအေနြဖင မသားချငေသာလညး ေပးမညဆ:သညလ:ပခမ<ာ IDP စခနးတင

ေနထ:ငလ:ပက:င၍ ရ9:ငမညလ:ပခထက များစာပ:ေသာေCကာင သAမသားစ:က ဤအခငအေရးက:

လကမလ_တသငဟ: ဆ:းြဖတခCကသည။

ကားထတင ကားမမAးရနဟ:ဆ:ကာ ဆ:ငးမန၏ေယာကမက သAအား တစစ:တစခ:တ:ကလ:က၏။

ဆ:ငးမနလညး ချကချငးအပေပျာသားေလသည။ “9:းလာေတာ လကေတက: ေနာကြပန က*းတ:ပထားတယ၊

ကaနမလညး င:bပး ေအာေခc bပး အကAအညေတာငးတာေပါ” ဟ:ေြပာ၏။ ၎ငးအချနတင ဆ:ငးမနမ<ာ

တ>:တြပညတငေရာကေနbပး သAေယာကမက သAက: တ>:တမသားတစစ:9<င ထားခြခငးြဖစသည။

လအချ*F Cကာေသာအခါ ေယာကမြဖစသAြပနေရာကလာကာ သAအား “နငအခ:

တ>:တတစေယာကနယAရမယ” ဟ:ေြပာbပး အြခားအမတစအမသ: ေခcသား၏။ ဆ:ငးမနေြပာြပသညမ<ာ-

ကaနမေယာကမက အဒအမမ<ာထားခတယ။ …မသားစ:က ကaနမက:

အခနးတစခနးထေခcသားတယ။ အဒအခနးထမ<ာ ကaနမက: ထပbပး

`က*းနတ:ပထားCကြပနတယ။ …တခါးက:ေသာခတလ:ကတယ—တစလ၊ 9<စလေလာက။…

တ>:တက ကaနမက: အစာယAလာတ:ငး မ:ဒမးကျငတယ။ …9<စလCကာbပးေတာ သAတ: ကaနမက:

အခနးထကေန ဆထ:တသားCကတယ။ အဒတ>:တရအေဖက “ဒမ<ာ နငေယာကျား အခ:နငတ:က

အမေထာငြပ*လ:ကCကbပ။ တစေယာကနတစေယာက ေကာငးေကာငးမနမန ဆကဆbပး

ေပျာစရာေကာငးတ မသားတစစ: ြဖစေအာငေနCက” လ:ေြပာတယ။

သA၏ “အမျ*းသား” ြဖစသAက သAအေပc ဆကလက ကျhးလန၏။ ခ:နစလCကာေသာ ဆ:ငးမနတင

က:ယဝနQ<သားေလသည။ ကေလးမ<ာ သားေယာကျားေလးြဖစ၏။ ထ:ကေလးေမးbပးေနာက

“ငါတ:က: ကေလးတစေယာကေမးေပးရင မငးက:လ_တေပးမယ” 2

အမြပနခငေတာငးေသာအခါ အမျ*းသားြဖစသAက “နငက: ဘယသAမ< တားမ<ာမဟ:တဘAး။ အမြပနချငရင

ြပနလ:ရတယ။ ဒါေပမ ငါကေလးေတာေခcသားလ:မရဘAး” ဟ: ြပနေြပာ၏။

ဆ:ငးမနက သAသား9<ငအတAထကေြပးလ:၏။ တ>:တြပညသ:လAက:နကAးခရbပးေနာက

9<စ9<စေကျာေကျာCကာေသာအခါ ေဈးထတင ကချငအမျ*းသမးတစဦး9<ငေတF bပး ထ:အမျ*းသမးက သA

ြမနမာ9:ငငသ: ြပန9:ငရန ယမ ၁၀၀၀ (အေမရကန ၁၅၉ ေဒcလာ) ေပး၍ ကAညခ၏။ ေနာကပ:ငးတင

တ>:တအမျ*းသမးတစဦးက သA နယစပြဖတေကျာရန ကAညခ၏။ လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖFက

ဆ:ငးမနက: ေတFဆ:ေမးြမနးသညအခါ သAသည IDP စခနးသ: ြပနေရာက၍ ပ:နးေQ<ာငလျကQ<သည။

“အဒတ>:တမသားစ: ကaနမက: Q<ာဖ: `က*းစားမ<ာ ေCကာကတယ” ဟ:ေြပာ၏။

ဆ:ငးမန၏ဇာတလမးသည ဤအစရငခစာအတက ေတFဆ:ေမးြမနးခေသာ လAက:နကAးခရမoမ<

လတေြမာကလာခ ေသာ ၃၇ ဦး အနကမ< စအြဖစထ:တ9:တြပသြခငးြဖစသည။ သAဇာတလမးအတက

အထAးြခားဆ:းမ<ာ ကေလး9<ငအတA လတေြမာကခြခငးြဖစသည။ လတေြမာကလာသည

အြခားသAအများအြပားမ<ာ ၎ငးတ:၏ကေလးများက: မထားချငဘထားခCကရ၏။ ကa9:ပတ:

ေတFဆ:ေမးြမနးခသည ြပနလတေြမာက လာခသAအားလ:းမ<ာ ြမနမာ9:ငင၊ ကချငြပညနယ သ:မဟ:တ

Q<မးြပညနယ ေြမာကပ:ငးမ<ြဖစbပး ၎ငးအရပများသ: ြပနသား9:ငခCကသည။ အများစ:မ<ာ ထ:ေဒသတင

ြမနမာအစ:းရတပများ9<င ကချင လတေြမာကေရး အဖFအစညး (KIO) ၊ ၎ငး၏ လကနကက:ငအဖF ြဖစေသာ

ကချင လတေြမာကေရးတပမေတာ (KIA) တ:အCကား တ:ကပ၏သကေရာကမoခရေသာ မသားစ:များမ<

ြဖစသည။ ၎ငးပဋပကSမ<ာ ၁၉၄၈ ခ:9<စ ြပညေထာငစ:ြမနမာ9:ငင လတလပေရးရသညကာလမ<

စတငခေသာလညး ၂၀၁၁ ခ:9<စတင ၁၇ 9<စCကာ အပစအခတရပစေရးအဆ:းတင ရနလ:မoများ

တQ<နထ:းတ:းပားလာမoေCကာင ကချင9<င အြခားတ:ငးရငးသားလAနညးစ: တစသနးေကျာ

ေနရပစန ခာေြပးခရသည။

ထ:ပဋပကSေCကာင ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးQ< များစာေသာြပညသAများမ<ာ

အသကQ<ငေနထ:ငေရးအတက >:နးကနေနCကရသည။ အထAးသြဖင KIO

ထနးချ*ပထားသညနယေြမေဒသတင လAသားချငးစာနာမoအေထာကအပများက: ြမနမာ အစ:းရက

များေသာအားြဖင ပတပငထားခသညအတက ၎ငးတ:၏စတပျကစရာအေြခအေနမ<ာ

ပ:၍ဆ:းရားေနြခငးြဖစသည။ စခနးများတင ေနထ:ငCကေသာ ေနရပစန ခာခရသAများမ<ာ

အစားအစာရQ<ေသာလညး ဗ:ကဝသညအထ စားစရာ လ:ေလာကမo မQ<ြဖစတတသည။ သာဓက ြပရလyင


စခနးအ:ပချ*ပေရးမzးတစဦး၏ Q<ငးြပချကအရ မသားစ:များသည ၄၅ ရကCကာတ:ငး မသားစ:ဝငတစဦးလyင

တစရက ဆန9<စဘAး9oနး9<င ဆ၊ ဆား၊ ပ9<င အြခားအစားအစာများကသ:ေသာ ၄၅ ရကစာ

အြခားက:နကျစရတအားလ:းအတက ေြခာကေဒcလာခန (9<ငညမyေသာေင) ေပးေCကာငး သရသည။

ဒ:ကSသညစခနးများ၏ ြပငပမ< လAတ:သညလညး အလ:ပအက:ငအခငအလမးကငးမမo၊ လ:ပခနညးြခငး၊

ပညာသငCကားေရး အတက အတားအဆးများ၊ ဆယစ:9<စများစာCကာေသာ

ပဋပကS၏အကျ*းဆကအေနြဖင `ကးစာေသာ စးပားေရး9<င လAမoေရး ထခ:ကမoများက:

>:နးကန၍ရငဆ:ငေနCကရသည။

အမျ*းသားများသည လကနကက:ငပဋပကSတင ပါဝငေနေသာေCကာင အမျ*းသမးများအေနြဖင

၎ငးတ:၏မသားစ:များအတက တစဦးတညးေသာဝငေငQ<ာသAများ ြဖစသားေလQ<Cကသည။

၎ငးတ:၏မသားစ:များက: ပပ:းရန အေရးတ`ကးလ:အပေနေသာလညး ထ:သ: ပပ:း9:ငရန

အခငအလမးနညးပါးသညအတက အများအြပားမ<ာ တ>:တြပည၌အလ:ပQ<ာရနမ<လ၍

အြခားနညးလမးမQ<ဟ: ခစားCကရသည။ တ>:တြပညတင တရားမဝငလ:ပက:ငသညဆ:ေသာလညး

ရသညလ:ပခက ြမနမာမ<ာထက ပ:များbပး အလ:ပအက:ငလညး ေပါများစာQ<ေနသည။ နယစပမ<ာ

အနးအနားတငQ<ေနbပး ခရးသားစာရကစာတမးQ<သညြဖစေစ၊ မQ<သညြဖစေစ

အလယတကAြဖတသား9:ငေနသည။

လAက:နကAးသAများသည ၎ငးတ:၏ဆ:းရားေသာအေြခအေနအေပc အြမတထ:တCက၏။ ကချငြပညနယ9<င

Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးတင တ>:တြပည၌အလ:ပလ:ပရန တရားဝင အလ:ပေခcယAေရးစနစမQ<ေသာလညး

မတေဆများ၊ အမနးချငးများ၊ အသများ9<င ေဆမျ*းများစသည အချတအဆကများQ<bပး ၎ငးတ:က

အမျ*းသမးများ9<င မနးကေလးများက: နယစပအြခားတစဘကတင အေတာအတန

အကျ*းအြမတများေသာ အလ:ပအက:ငများ ကမးလ<မးCကသည။ ဤအလ:ပများအနက အချ*F မ<ာ

စစမ<နေသာလညး မCကာခဏဆ:သလ:ပင ၎ငးတ:မ<ာ အမျ*းသမးများ9<င မနးကေလးများက: “ဇနးမယားများ”

ဟ:ေခါငးစ[တပbပး လငကaနများဘဝသ: ေရာငးချရနစစ[ေနေသာ လAက:နကAးသAများ၏

ြဖားေယာငးေသးေဆာငမoများ ြဖစCကသည။

နယစပ၏အြခားတစဖကတင အမျ*းသမးများ Q<ားပါးေန၏။ တ>:တ9:ငင၏အမျ*းသမးလAဦးေရ

ရာခ:င9oနးသည ၁၉၈၇ 9<စမ<စ၍ 9<စစ[ ကျဆငးလာခသည။ အသက ၁၅ 9<စမ< ၂၉ 9<စအCကား

အမျ*းသား9<ငအမျ*းသမး လAဦးေရကာြခားမoတ:းပားေနကာ ဆကလက ြမငမားလာလျကQ<၏။


တ>:တ9:ငငတင လAေလာကသ: ေရာကလာသငပါလျက “ေပျာကဆ:းေနေသာ အမျ*းသမးများ”

သနးသ:းဆယမ< သနးေလးဆယအထQ<ေCကာငး သ:ေတသများက ခန မ<နးCက၏။ ထ:သ:ေပျာကဆ:းေနြခငးမ<ာ

မနးကေလးမ<နးသသြဖင သေ9}သားဖျကချမo၊ ကေလးငယ ဘဝမ<ာပင သတြဖတမo၊ ကေလးေမးbပးေနာက

စန ပစမo9<င (အာဟာရ9<င ကျနးမာေရးဆ:ငရာ အေထာကအပေပးရာတင မနးကေလးများအား

လျစလျh>oထားေစသည) ေယာကျားကေလးများက: ပ:၍9<စသကမo စသည အေCကာငးရငးများေCကာင

ြဖစbပး ဤအေCကာငးရငး အများအြပားမ<ာ ၁၉၇၉ ခ:9<စမ< ၂၀၁၅ အထ တ>:တ9:ငငတင ကျငသ:းခေသာ

“တစအမေထာင ကေလးတစေယာက မAဝါဒ”9<င အမျ*းသမးများ၏ မျ*းပားမoဆ:ငရာရပ:ငခငများအေပc

တ>:တ9:ငင၏ဆကလကကန သတမoများေCကာင ပ:၍ဆ:းရားလာခသည။

အမျ*းသားအမျ*းသမး မညမyမoေCကာင တ>:တအမျ*းသားများစာမ<ာ ဇနးမြဖစေနCကသည။ သက~ ရာဇ ၂၀၃၀

တင အသက ၃၀ ေကျာ၊ ၄၀ နးပါးQ< တ>:တအမျ*းသားများ၏ ၂၅ ရာခ:င9oနးသည

အမေထာငကျရဦးမညမဟ:တဟ: တကချကခနမ<နးထားCကသည။ အချ*Fမသားစ:များသည ြမနမာ9:ငငမ<

လAက:နကAးခရသညအမျ*းသမးများက: ဝယယAရန လ:လ:လားလားQ<ေနCကbပး လAက:နကAးသAများမ< ဤသညက:

စတအားထကသနစာ အခငေကာငးယAေနCကသည။

ြမနမာ9:ငငမ< တ>:တ9:ငငသ: ဇနးမယားများအြဖစ ေရာငးချရန လAက:နကAးခေနရသည အမျ*းသမးများ9<င

မနးကေလးများဦးေရက: ခန မ<နးရန ခကခသည။ ၂၀၁၇ ခ:9<စတင အမျ*းသမး ၂၂၆ ဦး တ>:တ9:ငငသ:

လAက:နကAးခရေCကာငး လAဝငမo ကးCကပေရးအာဏာပ:ငများက ေပးခသည အချကအလကများက:

က:းကားbပး ြမနမာ9:ငင လAအခငအေရးေကာမQ<ငက ေြပာသည။ ြမနမာ9:ငင လAမoဖAလ:ေရးဦးစးဌာနသည

9<စစ[ တ>:တြပညမ<ြပနလညေရာကQ<လာေသာ လAက:နကAးခရသညအမျ*းသမး အေယာက ၁၀၀ 9<င ၂၀၀

အCကားက: ကAညေထာကပမoေပးသည။

သ:ရာတင ဤကနးဂဏနးများသည အမoစ:စ:ေပါငး၏ ေသးငယေသာအစတအပ:ငးတစရပက:သာ

က:ယစားြပ*ြခငးြဖစ9:ငသည။ နယစပ၏ မညသညဘကတငမy စ:စ:ေပါငးအေရအတက9<ငပတသက၍

စတချရသညစာရငးအငးများ မQ<ေပ။ ေပျာကဆ:းေနေသာ အမျ*းသမးအများအြပားကစÅက:

မညသညအခါမy မတ:ငCကားCကသလ: လAက:နကAးခရသည အမျ*းသမးများ9<င မနးကေလးများက: မညသည

အခါမy ြပနေတF CကြခငးမQ<သညအြပင ထကေြပးလတေြမာကခသည အမျ*းသမးများ9<င

မနးကေလးများသည ပတဝနးကျင၏ ဆနကျင>oတချမoဒဏက: ေCကာကသညအတက

၎ငးတ:၏အေတFအCက*က: လy*F ဝ<ကထား9:ငသြဖင တကျမ<နကနသည စာရငးအငးများေကာကခရနမ<ာ


ခကခမည ြဖစသည။ ဥပေဒအတ:ငး အတအကျ လ:ကနာေဆာငရကမo ကငးမြခငး၊

ြပနလညလတေြမာကလာခသAများအတက ဝနေဆာငမoများကငးမြခငး တ:ေCကာင

ပငလငးစာထ:တေြပာလာေစေရးတင အဟန အတားြဖစေနသည။ လAက:နကAးခခရသAများ9<င

မသားစ:များအေနြဖင အကAအည ေတာငးခသညအခါမ<ာပငလyင တ>:တြပညဘကြခမးြဖစြဖစ၊

ြမနမာ9:ငငမ< ြဖစြဖစ တ:ငCကားမoများက: မညသညအဖFအစညးက စနစတကျ

စာရငးြပ*စ:ေနသညဆ:သညမ<ာ မQ<ငးေပ။

ဤအစရငခစာအတက ေတFဆ:ေမးြမနးခသည လAက:နကAးမoခခရသAများမ<ာ အေမရကန ေဒcလာ ၃၀၀၀ 9<င

၁၃၀၀၀ အCကား ညမyသည ေငပမာဏြဖင ေရာငးချခခရြခငးြဖစသည။ ၎ငးတ:က: အခါအားေလျာစာ

ဝယခေသာမသားစ:များ အေနြဖင ယငးေပးေချေငမ<ာ လ:လ:လားလား9<ငလ:ကလာေသာ ဇနးမယားအတက

သတ:သားဘကက တငေတာငးေCကးေငအြဖစ ထငေနCကပ:ရေသာလညး များစာေသာမသားစ:တ:ကမA

၎ငးတ:လAက:နကAးမoတင ပါဝငေနေCကာငး သသညမ<ာ ထငQ<ား၏။ ေနာငမ<

>:တတရကသလ:ကရသAများပငလyင ၎ငးတ:ဝယယAခေသာ အမျ*းသမး သ:မဟ:တ မနးကေလးအား

ြပနလ_တေပးခ၏။

လAက:နကAးသAများသည အမျ*းသမးများအား လမလညလ<ညြဖား၍ လငပ:ငးဆ:ငရာကaနြပ*မoအတငးပ:ခ၏။

ဤအစရငခစာအတက ေတFဆ:ေမးြမနးခသည အမျ*းသမး9<င မနးကေလးအများစ:မ<ာ

၎ငးတ:သ၍ယ:CကညစတချသAတစစ:တစဦးက စ:ေဆာငးခြခငးြဖစ၏။ ေတFဆ:ေမးြမနးခေသာသA

လAက:နကAးမo သားေကာင ၃၇ ဦးအနက ၁၅ ဦးမ<ာ မတေဆများက စ:ေဆာငးြခငးက:ခခရbပး ၁၂ ဦးမ<ာ

မျက9<ာသတစဦးမ< စ:ေဆာငးြခငးက: ခခရေCကာငး ေြပာ၏။ အမျ*းသမးတစဦးမ<ာ ၎ငး၏ကျမးစာေကျာငးမ<

မတေဆတစဦး၏ေရာငးစားြခငးက: ခခရသည။ ေနာကတစဦးမ<ာ သAသေသာ အသက ၁၃ 9<စအရယ

မနးကေလးတစဦး၏ စ:ေဆာငးြခငးက: ခရသည။ ေနာက ၆ ဦးမ<ာ ၎ငးတ: က:ယတ:င၏ ေဆမျ*းများ၏

စ:ေဆာငးြခငး9<င ေရာငးစားြခငးက:ခခရသည။

အချ*Fအမျ*းသမးများ9<င မနးကေလးများက ၎ငးတ:သညလမးခရးတငေဆးခတခရbပး ေသာခတထားေသာ

အခနးတစခနးတင 9:းလာခသညဟ: ေြပာသည။ အြခားသAများက:မA နယစပေကျာbပးေနာက

၎ငးတ:က:ကတေပးခသညအလ:ပ မQ<ေတာေCကာငး၊ သ:ေသာ ရကအနညးငယ ခရးေဝးသညေနရာ၌

ေနာကအလ:ပတစခ:Q<ေCကာငး ေြပာခCက၏။ ဘာသာစကားအခကအခေCကာင ဆကသယေြပာဆ:9:ငြခငး

မQ<ဘ၊ အမြပနရန ပ:ကဆလညးမQ<ေသာေCကာင အမျ*းသမး9<င မနးကေလးများစာတ:သည


တ:း၍စတမသကမသာ ြဖစလာေနေသာလညး အြခားလ:ပက:ငစရာမQ<သြဖင ၎ငးတ:က:လ:ကပ:သA9<င

ေနCကရ၏။

၎ငးတ:က:ဝယယAသAများထပ: bပးေသာအခါ လAက:နကAးခလ:ကရေCကာငး အမ<နတရားမ<ာ

ထငQ<ားသားခေလသည။ ေတFဆ:ေမးြမနးခသA အများစ:မ<ာ ကနဦး၌ ၎ငးတ:က:ဝယယAေသာမသားစ:က

အခနးတစခနးထတင ေသာခတထားကာ ထ:မသားစ:က ၎ငးအမျ*းသမးများက: က:ယဝနQ<သားရန က*းစား၍

မCကာခဏ မ:ဒမးကျငCက၏။ ၎ငးတ:က:ဝယယAခေသာမသားစ:များသည “ဇနးမယားလ:ချငသညထက”

ကေလးQ<ရန ပ:၍စတဝငစားပ:ရေလQ<ေCကာငး ြပနလတေြမာကလာသAများကေြပာသည။ လAက:နကAးခရသA

အမျ*းသမး9<ငမနးကေလးများက ၎ငးတ: ကေလးေမးbပးသည9<င ကေလး သ:မဟ:တ ကေလးများက:

ချနထားခပါက လတလပစာ သား9:ငbပြဖစေCကာငးက: မေြပာဘ နားလညထားသညြဖစbပး အချ*Fက:လညး

အတအလငး ေြပာြပထားCက၏။ အချ*F မ<ာ သားသမးရ9:ငေရး အတက က:သမoများဟ:ယAဆရသည

က:သမoများက: စတဆ9Éမပါဘ ခယAခCကရသည။

လAက:နကAးခရေသာ “ဇနးမယား” အချ*F မ<ာ လငပ:ငးဆ:ငရာ ကaနြပ*မoအြပင >:ပပ:ငးဆ:ငရာ9<င

စတပ:ငးဆ:ငရာ ညÑ[းပနး9<ပစကမoများက: ဆကတ:ကခစားခရသည။ အြခားအမျ*းသမးများမ<ာမA ၎ငးတ:က:

ဖမးဆးထားသည မသားစ:ပ:င အမ၌ြဖစေစ၊ လယထတငြဖစေစ၊ အဓမÖေစခ:ငးြခငး ခခရ၏။

ေတFဆ:ေမးြမနးခေသာ လAက:နကAးခရေသာ အမျ*းသမး9<ငမနးကေလးများက

၎ငးတ:ထကေြပးလတေြမာကရန အခငအေရး တစရပက: ေစာငခေCကာငးေြပာ၏။ အချ*Fက

သတငးပတေပါငးများစာ၊ လေပါငးများစာ ေစာငခCက၏။ အများအြပားမ<ာ 9<စေပါငးများစာ ေစာငခCက၏။

အနညးငယမ<ာ တ>:တရထ သားခbပး အကAအညရခCက၏။ အများစ:မ<ာ လAစမးများအား

အကAအညေတာငးခြခငး၊ ၎ငးတ:နားလညသည ဘာသာစကားြဖင ေြပာဆ:9:ငမညသA တစစ:တစဦးအား

အသညးအသနQ<ာြခငးတ: ြဖင ၎ငးတ:ဘာသာ ထကေြပး လတေြမာကခCက၏။ Q<စဦးမ<ာ ၎ငးတ:က:

ဝယယAသAများ9<ငရခသညကေလးများက: မထားချငဘထားရစခရကာ ယငးအတကေCကာင ၎ငးတ:

လနစာနာကျငခစားရ၏။

ြမနမာြပညြပနေရာကေသာအခါ ၎ငးတ:သည စတဒဏရာများ9<ငလ:းပနးရbပး အချ*F မ<ာ ၎ငးတ:ခခရေသာ

ညÑ[းပနး9<ပစကမoေCကာင ေနာကဆကတ ကျနးမာေရးြပဿနာများ9<င လ:းပမးရပါသည။ ြမနမာ9:ငငတင

လကနကက:ငပဋပကS9<င ေနအမစန ခာရမo ဆကလကြဖစေပcေနသြဖင နဂ:က ၎ငးတ:အား တ>:တြပညသ:


ေရာငးစားခရေအာင တနးပ:ခသည ေငေရးေCကးေရးအေြခအေန ဆ:းရားမoက:ပင ြပနလည

ရငဆ:ငရြပနသည။ အချ*Fက တရားေရးနညးလမးမ<တစဆင ၎ငးတ:၏ကေလးများက: အ:ပထနးခင

သ:မဟ:တ ေတF ခငရရန `က*းပမးCက၏။ ၎ငးတ:အားလ:းသည ၎ငးတ:၏လAမoအသ:ငးအဝ:ငးများ၊

တစခါတစရတင ၎ငးတ:၏မသားစ:များထမ< ဖယCက[မo9<င ရငဆ:ငရေသာပတဝနးကျင၊ ၎ငးတ:အား

၎ငးတ:ခစားခရေသာဒ:ကSမ< ြပနလညထAေထာင9:ငရန ကAညမည ဝနေဆာငမo အနညးငယသာ Q<ေသာ

ပတဝနးကျငတင >:နးကနေနCကရသည။

ြမနမာအာဏာပ:ငများ၊ တ>:တအာဏာပ:ငများ9<င KIO များ အပါဝင နယစပ၏9<စဘကစလ:းQ<

ဥပေဒ`ကးCကပေရးအရာQ<များသည လAက:နကAးခရေသာ အမျ*းသမး9<ငမနးကေလးများက:

ြပနလညရQ<ေရးအတက အနညးငယသာ`က*းပမးခCကသည။ မမတ:၏ ေပျာကဆ:းေနေသာ သမး၊

ညမ/အစမ သ:မဟ:တ ဇနးသညက: ြပန ေတF Q<ေရးအတက အကAအညလာေတာငးသည မသားစ:များက:

ရက `ကမဖနများစာ 9<ငလ_တခCကbပး ရအား အေရးယAေဆာငရကေစလ:ပါက ပ:ကဆေပးရမညြဖစေCကာငး

ေြပာေလQ<Cကသည။

အမျ*းသမး9<ငမနးကေလးများက ထကေြပးလတေြမာက၍ တ>:တရထ ေြပးသားေသာအခါ ရာဇဝတမo

ကျhးလနခရသAများအြဖစ ဆကဆခရမညအစား လAဝငမo ကးCကပေရး ချ*းေဖာကမoများြဖင

တစခါတစရတင ေထာငချခရသည။ ဒ:ကSခရသAများအား ြမနမာ9:ငငသ: ြပနပ: ြခငးက:လညး

ပရမးပတာြပ*လ:ပသြဖင တစခါတစရတင ဒ:ကSေကျာလ_ားခသAများမ<ာ နယစပတင ေသာငတငေနြခငး

သ:မဟ:တ ပစထားခရခြခငးများ Q<သည။

လAက:နကAးသားေကာငအများအြပားမ<ာ ၎ငးတ:၏ဇာတလမးများက: ေြပာြပရန ေCကာကေသာလညး

တရားမyတမoရQ<ရန `က*းပမးသAများမ<ာ တရားမyတမo ရQ<ခသည။ အဘယေCကာငဆ:ေသာ ၎ငးတ:က:

လAက:နကAးခေသာသAများမ<ာ လတလတလပလပQ<ေနbပး ၎ငးတ:၏ လAက:နကAးေရးလoပQ<ာမoများက:

ဆကလကလ:ပက:ငေနေလQ<ေသာေCကာင ြဖစသည။ ြမနမာအာဏာပ:ငများက ဖမးဆးမoများ

ြပ*လ:ပခလyငလညး ၎ငးတ:သည ြမနမာ9:ငငQ< ကနဦးပစားများက:သာ ပစမ<တထားေလQ<bပး တ>:တ9:ငငမ<

ကျနအဆကအသယ ကနရကများက:မA ပစမ<တထားေလ မQ<ေပ။ ကa9:ပတ:သသေလာက

လAက:နကAးခရေသာ “ဇနးမယားများ” က: သလျက9<ငဝယကာ ညÑ[းပနး9<ပစကသAများက: တ>:တရက

မညသညအခါမy ဖမးဆးမo မြပ*သေလာက Q<၏။ တစခါတစရတင ကျhးလနသAများက: တရားြပနမစဖ:

လAက:နကAးခခရသAများက: ၎ငး၏မသားစ:9<င မတေဆများက တားဆးCက၏။ KIO ထနးချ*ပေဒသများတင


လAက:နကAးသAများက: အြပစေပးရာ၌ တစခါတစရတင အြပစေဖာဆ:းမြခငးထက မပ:ေပ။ ြမနမာ9:ငင၊

တ>:တ9:ငင9<င KIO ထနးချ*ပေဒသများမ< ရများသည တစဦး9<ငတစဦး ညÑ9oငးေဆာငရကရန `က*းပမးရန

သ:မဟ:တ ဤအမoများက: ဦးစားေပးရန `က*းပမးမoနညးCကသည။

တ>:တ9:ငငတင သားသမးများထားခေသာ အမျ*းသမး9<ငမနးကေလးများသည

၎ငးတ:၏ကေလးများြပနလညရQ<ေရးအတက အလားအလာမQ<ေပ။ အချ*F မ<ာ

၎ငးတ:၏သားသမးများ9<ငအတA အသညးအသနေနချငလနးသြဖင ၎ငးတ:အား ကaနအြဖစ ဖမးဆးခေသာ

မသားစ:များထသ: ြပနသားခCကသည။ ကေလးဆြပနသားရန က*းပမးခေသာလညး

တ>:တ9:ငငလAဝငမo ကးCကပေရး အရာQ<များက 9<ငလ_တလ:ကသြဖင ကေလးအား ေနာကထပ

မညသညအခါမy ြပနမေတFရေသာ အမျ*းသမးတစဦးအေCကာငး လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖFက

သQ<ထားပါသည။

ြမနမာတပမေတာသည စစရာဇဝတမoများအြပင ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညနယ ေြမာကပ:ငးတင

လAသားမဆနသညရာဇဝတမoများ ကျhးလနခေCကာငး ၂၀၁၈ ခ:9<စ ကမàာက:လသမဂâမ<

ေတF Q<ချကများQ<ေသာလညး ထ:ေဒသများQ< လကနကက:င ပဋပကSမ<ာ 9:ငငတကာ၏ အေရးဂ>:ြပ*မoမ<

များစာလတကငးခသည။ ရခ:ငြပညနယQ< >:ဟငဂျာလAမျ*းများအေပc ကျhးလနခသည

ရကစကCကမးCက*တမoများက: သတငး ေခါငး`ကးပ:ငးများ၌ ေဖာြပခCကေသာလညး ကချငြပညနယ9<င

Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးမ< အမျ*းသမးများ9<င မနးကေလးများမ<ာမA အများမြမငသည သားေကာငများသာ

ြဖစေနCကသည။ ၎ငးတ:အေြမာကအြမားမ<ာ ြမနမာ9:ငင၌ စစပ9<င ေနအမစန ခာထကေြပးရြခငး၊

တ>:တြပညတင အမျ*းသမးများ၏ မျ*းပားပ:ငခငများက: ဖျကလ:ဖျကဆးြငငးပယမo၏ ဆ:းကျ*းတ:

ဆ:စညးမြခငးအားြဖင ေြပာမြပ9:ငေလာကေအာငြပငးထနေသာ ညÑ[းပနး9<ပစကခရသညဘဝများတင

ပတမေနCကသည။


အ<ကြပ;ချကများ

ြမနမာ@&ငငအစ&းရ@Aင တB&တ@&ငငအစ&းရသ& • အစ:းရ၏ လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး`က*းပမးမoများအေနြဖင ြမနမာ9:ငငမ< တ>:တ9:ငငသ:

“ဇနးမယား” အြဖစေရာငးချရန လAက:နကAးြခငးက: ပ:၍ဂ>:ြပ*သငbပး ထ:သ:ဂ>:ြပ*ရာတင ဤပ:စြဖင

လAက:နကAးြခငးက: တားဆးရန ပစမ<တထားသည `က*းပမးမoများ၊ ကယဆယေရး၊ လAက:နကAးခခရ

သAများက: ကAညပပ:းေရး၊ ကျhးလနသAများ9<င ဝယယAသAများက: စ:စမး၍ အေရးယAြခငးများ

ပါဝငသငသည။

• ၂၀၀၄ ခ:9<စ မေခါငေဒသတငး လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး ဝန ကးအဆင ညÑ9oငးေဆာငရကမo

(COMMIT) 9<င ၂၀၀၉ ခ:9<စ “ြပညေထာငစ:ြမနမာ9:ငငအစ:းရ9<င တ>:တြပညသAသမÖတ9:ငင

အစ:းရအCကား လAက:နကAးမo တ:ကဖျကေရး ပAးေပါငးေဆာငရကမo ခ:ငမာေစေရး

နားလညမoစာခaနလ_ာ” တ:က: အေကာငအထညေဖာမo ပ:မ: ေကာငးမနရန ေဆာငရကေရး၊

ထေရာကမoQ<၍ ညÑ9oငးေဆာငရကထားေသာ လAက:နကAးမoတားဆးကာကယေရး၊

ဥပေဒ`ကးCကပမo9<င လAက:နကAးခရသAများက: ကAညပပ:းေရး တာဝနယAေဆာငရကရန။

• လAက:နကAးမoတားဆးေရးတငလညးေကာငး၊ လAက:နကAးခရသAများ9<င ၎ငးတ:၏မသားစ:များက:

ကAညပပ:းရာတင လညးေကာငး လကေတF ေအာငြမငေCကာငး အေထာကအထားQ<သည

ြပညတငး9<င 9:ငငတကာ NGO များ၏အလ:ပက: ပပ:းရန။

ကာကယတားဆးြခငး • ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညေြမာကပ:ငးအပါအဝင ြမနမာ9:ငငမ< ြပညသAြပညသားများ

တ>:တ9:ငငတင တရားဝင အလ:ပအက:င ရQ<bပး ထ:9:ငငသ: ေဘးကငးစာ ခရးသား9:ငေရးအတက

အလ:ပအက:င ေခcယAမoလမးေCကာငးများက: စညးမျ[းစညးကမးတ: ြဖင

တရားဝငြဖစေစေရးအတက ပAးေပါငးေဆာငရကbပး အစ:းရမ< ေစာငCကပCကည>oရန။

• နယစပေဒသ9<င နယစပေဒသအနးတင လAက:နကAးမoအ9èရာယအသေပးေရး`က*းပမးမoများ

ခ:ငမာေစေရး၊ လAက:နကAးမo စ:စမးေထာကလ<မးေရး၊ လAက:နကAးခရသAများ9<င လAက:နကAးခရ9:ငသည

အလားအလာQ<သAများက: ကAညပပ:းြခငး9<င လAက:နကAးသAများဟ: သသယQ<သAများအေပc

ေစာငCကညရနစာရငးတစခ:ထားQ<၍ အြခားသAများ9<င ေဝင<ေရးတ:တင ပAးေပါငးေဆာငရကရန။


ဥပေဒHကး<ကပမI • လAက:နကAးခရေCကာငး ယ:Cကညစတချရေလာကေသာ တ:ငCကားချကအားလ:းက: အလျငအြမန9<င

သငေတာစာတ: ြပနေရး ရတ:အား ê_နCကားရန။

• လAက:နကAးခရသAများ သ:မဟ:တ မသားစ:များအား မကAညေသာ သ:မဟ:တ ပ:ကဆေတာငးေသာ

အရာQ<များအား အလ:ပမ<ရပစြခငးအပါအဝင စညးကမးထနးသမးေရးအရ အြပစေပးရန၊

လAက:နကAးရာတင ပါဝငကျhးလနေသာ အရာQ<များက: သငေလျာသလ: အေရးယAရန။

• ဘာသာစကားအတားအဆးများက: ေကျာလ_ား၍ေြပာဆ:9:ငေရးတက ရများအေနြဖင

စကားြပနဝနေဆာငမoများ ရယA9:ငေအာငေဆာငရကရန။

• “ဇနးမယား”အြဖစ လAက:နကAးြခငးအေပcတ:ငCကားချကတ:ငးက: နယစပ၏ဟ:ဘက9<င သညဘက

ညÑ9oငးbပး တ: ြပနမoများြပ*လ:ပရန။ ရတ:၏တ: ြပနမoများတင - ၁) ဒ:ကSခရသAက: Q<ာေဖ၍

ေဘးကငးစာ ြပနလညရယAေရး၊ ၂) ပစားများ၊ လAက:နကAးသAများ9<င ဝယသAများအပါအဝင

နယစပ9<စဘကစလ:းတင ကျhးလနသAများက: ဖမးဆး၍ အေရးယAေရး၊ ၃) လAက:နကAးခခရသAက:

တ>:တြပညတငကျနရစခေသာ ကေလးများ9<င ြပနလညဆ:စညးေပးေရး9<င ၄)

လAက:နကAးခရသAက: လ:အပသညအတ:ငး ဝနေဆာငမoများ9<င ချတဆကေပးေရးတ:က:

လျငြမနစာ9<င ထေရာကစာ ေဆာငရကမo တစရပ Q<မQ< စစေဆးရန။

• အမျ*းသမးရတပဖFဝငများက: စ:ေဆာငး၍ ထနးသမးထားေရးအတက နညးဗျhဟာများ ေရးဆရန။

• လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရးအဖFများ၊ ရာဇဝတမoကျhးလနခရသည အမျ*းသမးများ9<င ဆကဆသည

အြခားအဖFများတင အမျ*းသမး အရာQ<များက: စ:စမးစစေဆးသညအခနးကëများတင ထားQ<ရန။

• ထကေြပးလတေြမာကလာသAများမ< တ>:တြပညတင ထားခရေသာ ကေလးအားလ:းက:

ေဘးကငးစာ ြပနလည ရယAေရးအတက နယစပြဖတေကျာ၍ ညÑ9oငးထားေသာ

အေထာကအကAများ ေပးရန။

• လAက:နကAးမoေကျာလ_ားခရသAများ ေဘးကငးစာ အမြပနလာ9:င၍ လ:အပသညဝနေဆာငမoများ

ရယA9:ငေCကာငး ေသချာေရးအတက နယစပြဖတေကျာ၍ ညÑ9oငးထားေသာ အေထာကအကAများ

ေပးရန။


ြမနမာ@&ငငအစ&းရသ& ကာကယတားဆးြခငး

• IDP စခနးများကသ: လAက:နကAးခရ9:ငမoအ9èရာယြမငမားသညေနရာများ၌Q<သAများ9<င

နယစပြဖတေကျာသAများ သ:မဟ:တ ခရးသား စာရကစာတမးများ ေလyာကထားသAများက:

လAက:နကAးမoအ9èရာယ9<င မမက:ယက:ယကာကယေရးအတက ေဆာငရကစရာများအသေပးရန

ထေရာကသည အသပညာေပးစညး>:းလoFေဆာမoများ ချမ<တ၍ အေကာငထညေဖာရန။

• IDP စခနးများ၌ ေနထ:ငေနသAများ9<င ပဋပကS သကေရာကမoQ<သည ကချငြပညနယ9<င

Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးတ:Q< အြခားေနထ:ငသAများထ အစားအစာ၊ ေဆးဝါး9<င အြခားပပ:းမoများ

လ:လ:ေလာကေလာက ေရာကQ<ေCကာငး ေသချာေအာငြပ*လ:ပရန။

• IDP စခနးများတငေနေသာ သ:မဟ:တ ပဋပကSေCကာင အြခားနညးြဖင ထခ:ကခရေသာ

မနးကေလးများအပါအဝင ကေလးအားလ:း အခမအလယတနးပညာေရးအပါအဝင

အခမပညာေရးရQ<ေအာင ဂ>:စ:ကေဆာငရကေပးရန။

• IDP စခနးများက: ပတသမးမညအစအစ[များသည ြမနမာ9:ငင၏ လAအခငအေရး ဝတè ရားများက:

ေလးစားသည နညးလမးြဖင စမထား၍အေကာငအထညေဖာမoQ<မQ< ဂ>:စ:က စစေဆးရန၊

ေနရပစန ခာခရသAများ အမသ: ြပန9:ငေရးအတက ေရQ<ညအသ:းတညမည နညးဗျhဟာများ

ဖနတးရန9<င လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး9<င ကာကယေရး ေဆာငရကချကများက: ပAးေပါငးရန။

ဥပေဒHကး<ကပေရး • လAက:နကAးမoတ:ကဖျကသညရများအေနြဖင လAက:နကAးမoကစÅများက: စ:စမးစစေဆးရနအတက

တ>:တ9:ငငQ< ရများ9<င အတA လ:ပက:ငြခငးအပါအဝင ၎ငးတ:တင လ:ပက:င9:ငသညစမးရည၊

အာဏာများ၊ သငတနး9<င သယယAပ:ေဆာငေရး အလ:အေလာကQ<ေCကာငး ေသချာေရးအတက

၎ငးတ:အား လ:အပသညများပပ:းေပးရန။

ဥပေဒြပ;ြပငေြပာငးလေရး • လငမယားချငးကျhးလနသညမ:ဒမးမoက: ြပစမoအြဖစသတမ<တြခငး၊ အမတငးအCကမးဖကမo

အေပc 9:ငငေတာ၏ တ: ြပနမoက: ပ:မ: တ:းတကေကာငးမနေစြခငး၊ အမေထာငြပ*သည အနညးဆ:း

အသကက: íခငးချကမQ< ၁၈ 9<စအြဖစ သတမ<တြခငး၊ အတငးအကျပ အမေထာငြပ*ေစြခငး9<င


မဂìလာတငေတာငးေCကးေင ေပးရသညဓေလ က: တားြမစြခငးအပါအဝင

အမျ*းသား9<ငအမျ*းသမးများ တနးတAညမyမo ပ:မ:ေကာငးမနေစေရးအတက ဥပေဒြပîာနးရန။

• တရားရငဆ:ငသညတရား>:းများ9<င အယAခတရား>:းများအား ြပစမoဆ:ငရာကျငထ:းဥပေဒ ပ:ဒမ

၄၅၄ က: အသ:းြပ*၍ လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး ဥပေဒအရ ြပစမoထငQ<ား ေတF Q<ထားသAများ

အေပcသတမ<တသညဒဏေငက: လAက:နကAးခရသAကရQ<ေရး အတက

ပ:မ:တကျသညê_နCကားမoများ ေပး9:ငေအာင လ:ပရန။

• ၂၀၀၅ ခ:9<စ လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရးဥပေဒအပါအဝင လAက:နကAးမo တ:ကဖျကေရး

`က*းပမးမo9<ငသကဆ:ငသည ဥပေဒြပ*အစအစ[သည bပးြပညစ:၍ 9:ငငတကာ စချနစê_နးများ9<င

က:ကညေCကာငး ေသချာေစေရးအတက ြပ*ြပငေရးဆရန။ ထ:9:ငငတကာ စချနစê_နးတင

အသက ၁၈ 9<စေအာက မညသAမဆ:အား ကေလးဟ: သတမ<တြခငး၊

လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး`က*းပမးမoများ9<ငဆ:ငေသာ ဥပေဒစညးမျ[းများအေနြဖင

အားလ:းက:လ_မးြခ*bပး 9:ငငတကာစချနစê_နးများ9<ငလညး က:ကညေအာင ြပငဆင

ေရးဆရမညဟ: ဆ:ရာတင သာဓကအားြဖင အသက ၁၈ 9<စေအာကQ<သA မညသAက:မဆ:

ကေလးသAငယအြဖစ သတမ<တြခငး၊ ဥပေဒသည အမျ*းသမးအမျ*းသား အားလ:းက:

တနးတAဆကဆမoQ<မQ< စစေဆးြခငး၊ ‘ကေလးသAငယများက: လAက:နကAးြခငး’ ဆ:သည စကားရပက:

အဓပóာယ တတကျကျဖငဆ:ြခငး (သ:မ<သာ အတငးအကျပြဖစေCကာငး၊

လမလညလ<ညြဖားေCကာငး၊ သ:မဟ:တ အတငးbခမးေြခာကခ:ငးေစေCကာငး မြဖစ မေန

သကေသြပရမညဆ:သညအချက မQ<မညြဖစ) စသညတ: ပါဝငရမညြဖစသည။

ဝနေဆာငမIများ • လAက:နကAးခရသAများ၊ ၎ငးတ:၏ကေလးများ၊ ၎ငးတ:၏မသားစ:များအေပc လAမoေရးအရ

ဖယCက[>oတချမoက: တ:ကဖျကရန လAမoအသ:ငးအဝ:ငး9<င ဘာသာေရးေခါငးေဆာငများ9<င

ပAးေပါငး၍ လAမoအသ:ငးအဝ:ငး အသပညာေပးအစအစ[များက: အေကာငအထညေဖာရန။

• လAက:နကAးခခရသAများရQ<9:ငသည ဝနေဆာငမoများက: ဝနေဆာငမoရQ<သညလAဦးေရေရာ

ဝနေဆာငမoများ အတ:ငးအတာအရပါ တ:းြမÑငရန။

• သတမ<တချက9<ငက:ကညသည လAက:နကAးခခရသAများက: ဝနေဆာငမoများလကကမးရန

နညးလမးသစများ ေဖာေဆာငbပး၊ သတမ<တချကများထတင လAက:နကAးခရလ:ဆဆCက*ခသA

သ:မဟ:တ ရအကAအညမပါဘ ထကေြပးလတေြမာကခသAများက:ပါ ထညသငး9:ငေရးအတက

ပ:မ:ကျယြပန ေစရန။


• ေအာကပါတ:အပါအဝင လAက:နကAးခခရသAများက: ြပညစ:သညဝနေဆာငမoများေပးရန-

၁) အေရးေပc ခ:လoရနေဂဟာ၊

၂) ေဘးကျပနကျပကာလ9<င ေရQ<ညကာလ 9<စသမေဆးေ9းမo၊

၃) အေရးေပc9<င လ:အပသညအခါ ကျနးမာေရးေစာငေQ<ာကမo ဆကလကေပး၍၊

၎ငးေစာငေQ<ာကမoတင သေ9}သားဖျကမo၊ မးယပသားဖားေစာငေQ<ာကမo9<င HIV ေရာဂါ

ကာကယေဆး9<ငပစÅညးများ၊ စမးသပြခငး9<င က:သြခငးတ:ပါဝငပါသည။

၄) တရားခများအား တရားစဆ:ရန9<င ၎ငးတ:ထမ< ေလျာေCကးရေရးအတက9<င တ>:တ9:ငငQ<

ကေလးများက: အ:ပထနးပ:ငခငရယAေရးအတကကAညရန ဥပေဒေရးရာ ကAညပပ:းမo၊

၅) ေကျာငးတကြခငး9<င သငတနးများတကြခငး အပါအဝင အသကေမးမoအတက ပပ:းမo9<င

၆) လAက:နကAးခရသAများအေပc ကရ>oတချဖယCက[လ:စတများ တ:ကဖျကေရးအတက

မသားစ:များက: အCကေပးေဆးေ9းြခငး9<င ြပနလညေပါငးစညးအတAေနေရးက: ပပ:းမo။

ြမနမာ@&ငငအစ&းရ@Aင တပမေတာသ& • ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငး တပမေတာလoပQ<ားမoများတင 9:ငငတကာ

လAအခငအေရးများ9<င လAသားချငးစာနာမoဥပေဒတ:က: လ:ကနာရန၊ ဥပေဒချ*းေဖာကမoများအတက

တာဝနQ<သAများက: တာဝနခေစရန။

• ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးQ< အေထာကအပများလ:အပေနေသာ

အရပသားများအား လAသားချငးစာနာမo အေထာကအပများ ေပးပ:ရာတင လယကAေချာေမာေစေရး

ေဆာငရကေပးရန။

ြမနမာ@&ငငအစ&းရ@Aင ကချင လတေြမာကေရးအဖMသ& • လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး`က*းပမးချကများက: ညÑ9oငးေဆာငရက9:ငမည

ယ9èရားများေဖာေဆာငေရးအတက လAသားချငးစာနာမo ဆ:ငရာ အခငအလမးများQ<ာေဖရန။

• အပစအခတရပစေရး သ:မဟ:တ bငမးချမးေရးသေဘာတAညချကများတင အမျ*းသမးများ

အပါအဝင ေနရပစန ခာခရသAများ9<င အြခားစစေဘးဒဏခရေသာလAများ၏ စားဝတေနေရး9<င

လတလပစာ သားလာခငတ: ပါဝငမoQ<မQ< စစေဆးရန။


တB&တ@&ငငအစ&းရသ& • သယယAပ:ေဆာငေရးက:မóဏများ၊ ေဟာတယများ၊ ေဈးများ9<င ကျနးမာေရး

ေစာငေQ<ာကမoဌာနများQ< ဝနထမးများက: အသပညာေပးြခငးအပါအဝင လAက:နကAးမo

သသယQ<သညအခါ တ:ငCကားလာေအာင အားေပးေရးအတက ေဆာငရကချကများ ြပ*လ:ပရန။

• လAက:နကAးမoေကျာလ_ားခရသAများက: လAဝငမo ကးCကပေရးချ*းေဖာကမoများအတက

ေထာငချသညအေလအကျငက: အဆ:းသတ၍ ၎ငးတ: ြမနမာ9:ငငြပနလာေရးအကAအညေပးရန။

၎ငးတ:အေပcကျhးလနခေသာ ြပစမoများက: စ:စမးစစေဆးေရး9<င အေရးယAေရးတင

အကAအညေပးရနအတက ၎ငးတ:တ>:တ9:ငငသ: ေဘးကငးစာြပန9:ငေရး ေဆာငရကေပးရန။

• လAက:နကAးခရသAက: လ_တေပးြခငးြဖင ၎ငးက:ဝယယAထားသညမသားစ:အား

၎ငးတ:၏ြပစဒဏက:ေလyာေပါေပးသည ြပစမoဆ:ငရာဥပေဒ ပ:ဒမ ၂၄၁ ပါ ြပîာနးချကက:

ဖယQ<ားရန။

• လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး ဥပေဒြပîာနးမoသည 9:ငငတကာစချနစ9oနးများ၊

အေကာငးဆ:းအေလအထများ9<င က:ကညေCကာငး ေသချာေစရန၊

ချမ<တ9:ငေသာအြပစဒဏအြဖစမ< ေသဒဏက: ဖယQ<ားရန။

• လAက:နကAးမoက:ေကျာလ_ားခသAများအား 9:ငငသားြဖစမြဖစ သ:မဟ:တ တရားဝငေနြခငးမေနြခငးက:

မCကညဘ ေအာကပါတ:အပါအဝင ဝနေဆာငမoများေပးရန-


၂) ေဘးကျပနကျပကာလ9<င လ:အပသညအခါ ေရQ<ညကာလ 9<စသမေဆးေ9းမo၊



ကာကယေဆး9<င ပစÅညးများ၊ စမးသပြခငး9<င က:သြခငးတ:ပါဝငပါသည။ ထ:အြပင


ကေလးများက: အ:ပထနးပ:ငခငရယAေရးအတက ကAညရန ဥပေဒေရးရာ ကAညပပ:းမo၊

• ဇနးမယားအြဖစေရာငးစားရန လAက:နကAးြခငးြပဿနာအေCကာငး

ြပညသAက:အသပညာေပးရာတင ပပ:းကAညရန။

• နယစပြဖတေကျာ၍ တ>:တ9:ငငမ< ကချငြပညနယသ: လAသားချငးစာနာေထာကထားမo9<င

ဖF bဖ*းေရးအကAအည အစအစ[များက: ပပ:းကAညရန။


• လကQ< “တစအမေထာင ကေလး9<စေယာက မAဝါဒ” ကသ: မျ*းပားခငကန သတချကများက:

အဆ:းသတရန။

• လAက:နကAးခရမည အ9èရာယQ<သAများ9<င လAက:နကAးခရသAများအား ြပညတငး9<င ြပညပ NGO

များက ကAညသညက: ခငြပ*ရန။

တB&တ@&ငငအစ&းရ@Aင ကချငလတေြမာကေရးအဖMသ& • ြမနမာ9:ငင KIO ထနးချ*ပနယေြမများမ< ြပညသAြပညသားများ တ>:တ9:ငငတင

တရားဝငအလ:ပအက:င ရQ<bပး ထ:9:ငငသ: ေဘးကငးစာ ခရးသား9:ငေရးအတက အလ:ပေခc

လမးေCကာငးများက: စညးမျ[းစညးကမးတ:9 <ငအည တရားဝငြဖစေစေရးအတက ေဆာငရကbပး

ေစာငCကပCကည>oရန။

• လAက:နကAးမoတားဆးကာကယေရး၊ လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး ဥပေဒစ:းမ:းမo၊ လAက:နကAးခရေသာ

သ:မဟ:တ လAက:နကAးခရန အ9èရာယအလားအလာQ<ေသာ အမျ*းသမးများ9<င မနးကေလးများအား

ဝနေဆာငမoေပးြခငး စသညကစÅရပများ၌ တ>:တ9:ငငအစ:းရ9<င

ကချငလတေြမာကေရးအဖFတ:အCကား ညÑ9oငးေဆာငရကမoက: ခ:ငမာေအာငလ:ပရန။

• လတေြမာကလာေသာ လAက:နကAးခခရသAများ တ>:တြပည၌ကျနခသည ၎ငးတ:၏ကေလးများအား

ေဘးကငးစာ ြပနလညရယAေရးအတက ညÑ9oငးထားေသာ နယစပြဖတေကျာ ကAညပပ:းမoေပးရန။

ကချငလတေြမာကေရးအဖMသ& • KWA က ကာကယတားဆးေရး9<ငဝနေဆာငမoေပးြခငးများတင ေခါငးေဆာငbပး၊ KIO က

အမoများစ:စမးစစေဆးြခငး၊ လAက:နကAးခရသAများက: ြပနလညကယထ:တြခငး၊

ကျhးလနသAများအား ဖမးဆးြခငး9<င အေရးယAမoများတင အစ:းရေQ< Fေနများ၊ တရား>:းများ9<င

ညÑ9 oငးေဆာငရကြခငးစသညြဖင လAက:နကAးြခငး9<ငပတသကသညကစÅများတင KWA 9<င KIO

ရတ:၏ အခနးကëများက: Q<ငးQ<ငးလငးလငးြဖစေအာငလ:ပရန။

• လAက:နကAးမo တားဆးကာကယြခငး၊ လAက:နကAးခရသAများက: ေဖာထ:တ၍Q<ာေဖြခငး၊

လတေြမာကလာခသAများအား ဝနေဆာငမoများေပးြခငးတ:က: ေဆာငရက9:ငရနအတက KWA

9<ငတက KIO ထနးချ*ပနယေြမများတင ေဆာငရကေနသည အြခား အဖFအစညးများအား

ကAညပပ:းေပးရန။


ကာကယတားဆးြခငး • IDP စခနးများကသ: လAက:နကAးအ9èရာယြမငမားသညေနရာများ၌Q<သAများ9<င

နယစပြဖတေကျာသAများ သ:မဟ:တ ခရးသား စာရကစာတမးေလyာကထားသAများက:

လAက:နကAးမoအ9èရာယ9<င မမက:ယက:ယကာကယေရးအတက ေဆာငရကချကများအသပညာ

ေပး9:ငေအာင ြပညသAများအား ထေရာကသည အသပညာေပးစညး>:းလoFေဆာမoများ ချမ<တ၍

အေကာငထညေဖာရန။

• လAက:နကAးမoခငးများက: စ:စမးေထာကလ<မးရန၊ လAက:နကAးခရသAများ9<င

လAက:နကAးခရရနအလားအလာQ<သAများက: ကAညေစာငေQ<ာကရန 9<င လAက:နကAး

သသယတရားခများ စာရငးတစခ: ထားQ<၍ အချငးချငး ေဝင<ရန အတက နယစပ9<င နယစပအနး

`က*းပမးမoများက: ခ:ငမာ အားေကာငးရန လ:ပရန။

• IDP စခနးတငေနထ:ငသAများ9<င လကနကက:င ပဋပကSေCကာင ထခ:ကခရေသာ အြခားသAများက:

လAသားချငး စာနာေထာကထားမo9<င ဖF bဖ*းတ:းတကမo ကAညပပ:းမoများေပးရာတင

လယကAေချာေမာေရးေဆာငရကေပးရန။

• ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးတ:သ: လAသားချငးစာနာမo9<င ဖF bဖ*းေရး

အေထာကအပများ ေပးပ:ရာတင လယကAေချာေမာေစေရး ေဆာငရကေပးေအာင ြမနမာ9:ငင9<င

တ>:တ9:ငင အစ:းရတ:9 <င ညÑ9 oငးရန။

• IDP စခနးများတငေနထ:ငေသာ သ:မဟ:တ ပဋပကSေCကာင အြခားနညးြဖငထခ:ကခရေသာ

မနးကေလးများအပါအဝင ကေလးအားလ:း အခမအလယတနးပညာေရးအပါအဝင

အခမပညာေရး ရQ<ေCကာငး9<င အမ<နတကယ ပညာသငခငရမရ စစေဆးရန။

• လငမယားချငးကျhးလနသညမ:ဒမးမoက: ရာဇဝတမoဟ:သတမ<တြခငး၊

အမတငးအCကမးဖကမoအေပc KIO ၏ တ: ြပနမoက: ပ:မ:တ:းတက ေကာငးမနေစြခငး၊

အမေထာငြပ*သညအနညးဆ:းအသကက: íခငးချကမQ< ၁၈ 9<စအြဖစ သတမ<တြခငး၊

အတငးအကျပ အမေထာငြပ*ေစြခငး9<င တငေတာငးေCကးေငေပးေချရသည ဓေလက:

တားြမစြခငးအပါအဝင အမျ*းသား9<ငအမျ*းသမးများ တနးတAညမyမo ပ:မ:ေကာငးမနေအာင

ေဆာငရကရန။


ဥပေဒHကး<ကပေရး • KIO ရများအေနြဖင လAက:နကAးမo အမoများက: စ:စမးစစေဆးရနအတက တ>:တ9:ငငQ< ရများ9<င

အတAလ:ပက:ငြခငးအပါအဝင ၎ငးတ:တင လ:ပက:င9:ငစမး9<င သယယAပ:ေဆာငေရး

အလ:အေလာက Q<ေCကာငး ေသချာေရးအတက ၎ငးတ:အား လ:အပသမyပပ:းေပးရန။

• လAက:နကAးေCကာငးယ:Cကညစတချေလာကေသာတ:ငCကားချကအားလ:းက: အလျငအြမန9<င

သငေတာစာတ: ြပနေအာင ရများအား ê_နCကားရန။

• ဒ:ကSခရသAများ သ:မဟ:တ မသားစ:များအား မကAညေသာ သ:မဟ:တ ပ:ကဆေတာငးေသာ

အရာQ<များအား အလ:ပမ<ရပစြခငးအပါအဝင အြပစေပးရန၊ လAက:နကAးရာတင

ပါဝငကျhးလနေသာ အရာQ<များက: သငေလျာစာအေရးယAရန။

• ဘာသာစကားအတားအဆးများက: ေကျာလ_ား၍ေြပာဆ:9:ငေရးတက ရများအေနြဖင

စကားြပနဝနေဆာငမoများ ရယA9:ငေအာင ေဆာငရကေပးရန။

• “ဇနးမယား” အြဖစ ေရာငးစားရန လAက:နကAးြခငးအေပcတ:ငCကားချကတ:ငးက: နယစပ9<စဖက

ဟ:ဘက သညဘက ညÑ9oငးbပး အေရးယAေဆာငရကရန။ ရတ:၏တ: ြပနမoများတင - ၁)

ဒ:ကSခရသAက: Q<ာေဖ၍ ေဘးကငးစာ ြပနလညရယAေရး၊ ၂) ပစားများ၊ လAက:နကAးသAများ9<င

ဝယသAများအပါအဝင နယစပ9<စဘကစလ:းတင ကျhးလနသAများက: ဖမးဆး၍ အေရးယAေရး၊ ၃)

ဒ:ကSခရသAက: တ>:တ9:ငငတငကျနရစခေသာ ကေလးများ9<င ြပနလညဆ:စညးေပးေရး9<င ၄)

ဒ:ကSခရသAက: လ:အပသညအတ:ငး ဝနေဆာငမoများ9<င ချတဆကေပးေရးတ:က: လျငြမနစာ9<င

ထေရာကစာေဆာငရကမo တစရပ ပါဝငေCကာငး ေသချာေစရန။

• လAက:နကAးမoေကျာလ_ားခရသAများ ေဘးကငးစာ အမြပနလာ9:င၍ လ:အပသညဝနေဆာငမoများ

ရယA9:ငေCကာငး ေသချာေရးအတက တ>:တရများ9<ငညÑ9 oငးကာ အေထာကအကAများ ေပးရန။

• အမျ*းသမးရများက: ပ:မ:စ:ေဆာငး၍ ထနးသမးထားေရးအတက နညးဗျhဟာများ

ေရးဆကျငသ:းရန။

• ရာဇဝတမoကျhးလနခရသည အမျ*းသမးများ9<င ဆကဆေနရသည အဖFများအားလ:းတင

အမျ*းသမးအရာQ<များက: စ:စမးစစေဆးသညအခနးကëများတင ထားQ<ရန။

• တ:တများအသ:းြပ*ြခငး9<င ေသဒဏတ:ကသ:ေသာ ညÑ[းပနး9<ပစကသည အြပစေပးမoများက:

အဆ:းသတရန။

• အဆ:ြပ*ထားသည KIO ြပစမoဆ:ငရာဥပေဒအသစသည 9:ငငတကာ လAအခငအေရး

စချနစ9oနးများက: လ:ကနာ၍ လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး အေကာငးဆ:းအေလအထများက:

ထငဟပထားေCကာငး ေသချာြပနစစေဆးရန။


• ြပစမoဆ:ငရာဥပေဒသစတစရပ ေဖာေဆာငမo မQ<မချငး၊ လAက:နကAးသညအမoများက: ၂၀၀၅ ခ:9<စ

ြမနမာ9:ငင လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး ဥပေဒြပîာနးချကများ9<ငအည အေရးယAရန။

ဝနေဆာငမIများ • လAက:နကAးခရသAများ၊ ၎ငးတ:၏ကေလးများ၊ ၎ငးတ:၏မသားစ:များအေပc လAမoေရးအရ

ဖယCက[>oတချမoက: တ:ကဖျကရန KWA၊ လAမoအသ:ငးအဝ:ငး၊ ဘာသာေရးေခါငးေဆာငများ9<င

ပAးေပါငး၍ ထေရာက၍ ကျယြပန ေသာ လAမoအသ:ငးအဝ:ငး အသပညာေပးအစအစ[များက:

အေကာငအထညေဖာရန။

• ေအာကပါတ:အပါအဝင လAက:နကAးခရbပးလတေြမာကလာခသAများက:

ြပညစ:သညဝနေဆာငမoများေပးရန-


၂) ေဘးကျပနကျပကာလ9<င ေရQ<ညကာလ 9<စသမေဆးေ9းမo၊



ကာကယေဆး9<ငပစÅညးများ၊ စမးသပြခငး9<င က:သြခငး၊


ကေလးများက: အ:ပထနးပ:ငခငရယAေရးအတက ကAညရန ဥပေဒေရးရာ ကAညပပ:းမo၊

၅) ေကျာငးတကြခငး၊ သငတနးတကြခငး အပါအဝင အသကေမးမoအတက ပပ:းမo9<င

၆) အသေရဖျကမoတ:ကဖျကေရးအတက မသားစ:များက: အCကေပးေဆးေ9းြခငး9<င

ြပနလညေပါငးစညးအတAေနေရးက: ပပ:းမo။

ကချငအမျ;းသမးများအသငးသ& • လAက:နကAးသAများ9<င ပစားများအေပc KIO ဥပေဒ9<ငအည အေရးယAမoြပ*လ:ပရန `က*းပမးbပး

လကQ< ၎ငးတ:က: ပညာေပးြခငး9<င ခငလ_တသည အေလအထများQ<ေနြခငးက: အဆ:းသတရန။

• လAက:နကAးခခရသAများအား >:ပကျနးမာေရး၊ စတကျနးမာေရး၊ စားဝတေနေရး9<င ဥပေဒအရ

ေထာကပကAညမoများ အြပညအဝေပးေရး `က*းပမးရန။

• လAက:နကAးခရသAများ၊ ၎ငးတ:၏ကေလးများ၊ ၎ငးတ:၏မသားစ:များအေပc လAမoေရးအရ ဖယCက[

>oတချမoက: တ:ကဖျက9:ငေရး KIO 9<ငပAးေပါငး၍ ရပမရပဖများ၊


ဘာသာေရးေခါငးေဆာငများ9<ငအတA လကတကာ ထေရာက၍ ကျယြပန သည လAမoအသ:ငးအဝ:ငး

အသပညာေပးအစအစ[များက: အေကာငအထညေဖာရန။

@&ငငတကာအလNOAငများ၊ @&ငငတကာအဖMအစညးများ@Aင ကမRာက&လသမဂTသ& (UNDP၊ UNICEF၊ OCHA၊ WFP၊ UN အမျ;းသမးများ၊ UNODC၊, UNHCR၊ OHCHR၊ ြမနမာ@&ငင က&လသမဂT ဌာေန ညe@IငးေဆာငရကသfB& း@Aင ကချငြပညနယ@Aင OAမးြပညနယေြမာကပ&ငးတင လ&ပက&ငေနေသာ က&လသမဂTအဖMအစညးများ)

• ြမနမာအစ:း9<ငေရာ KIO ထနးချ*ပေဒသများတငပါ ဤအလ:ပ၌ အေတFအCက*Q<ေသာ

အစ:းရမဟ:တသည အဖFအစညးများက: ေထာကပေပးြခငးအားြဖင လAက:နကAးခရသAများအတက

တ:းြမÑငေပးထားသည ဝနေဆာငမoများက: ပပ:းရန။

• ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညေြမာကပ:ငးQ< ပဋပကSေCကာင ထခ:ကခရေသာ

ေနရပစန ခာခရသAများ9<င အြခားသAများအတက အသကေမးဝမးေကျာငးမoများ

ဖF bဖ*းတ:းတကေစသည စမကနးများက: ပပ:းရန။

• ြမနမာ9:ငငမ< တ>:တ9:ငငသ:ခရးသားသည အလ:ပသမားများအား ၎ငးတ:၏ေဆမျ*းများ9<င

ေြပာဆ:ဆကသယ ေစbပး ၎ငးတ:လAက:နကAးခေနရပါက သတေပးအချကြပေစသည

အကာအကယေပးေသာ စနစတစရပချမ<တ၍ တ>:တ9:ငငအစ:းရ9<င အေကာငအထညေဖာရာတင

ြမနမာ9:ငငအစ:းရ9<င KIO တ:အား ကAညပပ:းရန။

• လAက:နကAးသAများဟ: သသယQ<သAများက: ေစာငCကညသညစာရငးတစခ: ထားQ<ထနးသမးရာတင

လညးေကာငး၊ “ဇနးမယား” အြဖစ ေရာငးစားရန လAက:နကAးသညကစÅများအေပc

အချကအလကများက: ပAးေပါငးေြခရာခရာတငလညးေကာငး ြမနမာအစ:းရ၊ တ>:တအစ:းရ9<င KIO

တ:က: ကAညပပ:းရန။

• COMMIT 9<င “လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး ပAးေပါငးေဆာငရကမo ပ:မ:အားေကာငးေစေရးအတက

ြပညေထာငစ:ြမနမာ9:ငင9<င တ>:တြပညသAသမÖတ9:ငငတ:အCကား နားလညမoစာခaနလ_ာ” တ:အား

ပ:မ:ေကာငးမနစာ အေကာငအထညေဖာ9:ငေအာငပပ:းြခငး9<င အဆငြမင

ပAးေပါငးေဆာငရကြခငး9<င က:လသမဂâ 9:ငငတကာစာချ*ပ ြပနလညသ:းသပေရး

လ:ပငနးစ[များ9<င အေမရကနြပညေထာငစ: လAက:နကAးမo 9<စစ[အစရငခစာတ:ကသ:ေသာ


ယ9èရားများအားြဖင “ဇနးမယား” အြဖစေရာငးစားရနလAက:နကAးမo အဆ:းသတေရး

ပ:မ: က*းပမးရနအတက ြမနမာ9<ငတ>:တအစ:းရတ:အား ဖအားေပးရန။

• ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးတ:Q< အ9èရာယကျေရာကရန

အလားအလာQ<ေနသAများအား လAသားချငးစာနာေထာကထားမo ကAညပပ:းမoများ ေပးပ:ရာတင

အဆငေြပေချာေမFေအာင ေဆာငရကေပးေရး အတက ြမနမာ9:ငငအစ:းရ၊ တပမေတာ9<င

တ>:တအစ:းရတ:အား တ:ကတနးရန။

• ြမနမာအစ:းရ၊ တ>:တအစ:းရ9<င KIO တ:အား ဤအစရငခစာQ< အCကြပ*ချကများက:

တာဝနယAေဆာငရကေရး တ:ကတနးရန9<င ထ:သ:ေဆာငရကရာတင ၎ငးတ:အား ကAညပပ:းရန။

Documents

mÞyàâçiàâiä èynéä ßiéä ëèä~è mé méèiàâôyéä~è é” · “mÞyàâçiàâiä èynéä ßiéä ëèä~è mé méèiàâôyéä~è é” ijêmé êà è áè