Muzicka Kultura Os

CRNA GORA ZAVOD ZA KOLSTVO

Predmetni program

MUZIKA KULTURA I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII i IX razred osnovne kole

Podgorica, 2011.

Zavod za kolstvo Muzika kultura

2

Predmetni program Muzika kultura za I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII i IX razred osnovne kole

Izdava: Zavod za kolstvo

Urednik: Pavle Goranovi

Lektura: Danijela ilas

Tehnika priprema: Nataa Peri

Dizajn korica: Nevena abrilo

tampa: "Pobjeda", Podgorica

Tira: 300

Podgorica, 2011. Savjet za opte obrazovanje je na 47 sjednici prvog saziva, odranoj 25. 06. 2008. godine utvrdio izmjene predmetnog programa MUZIKA KULTURA za I, II i III razred osnovne kole i na 13. sjednici drugog saziva, odranoj 16. 12. 2010. godine izmjene predmetnog programa MUZIKA KULTURA za IV, V, VI, VII, VIII i IX razred osnovne kole.


3

SADRAJ

1. Naziv predmetnog programa .................................................................................................................................................................................................................................................................................. 5 2. Odreenje predmetnog programa......................................................................................................................................................................................................................................................................... 5 3. Opti ciljevi predmetnog programa .......................................................................................................................................................................................................................................................................6 4. Sadraji i operativni ciljevi predmetnog programa .......................................................................................................................................................................................................................................... 7

I RAZRED .........................................................................................................................................................................................................7 II RAZRED ......................................................................................................................................................................................................12 III RAZRED .....................................................................................................................................................................................................17

Didaktike preporuke (prvi ciklus) ............................................................................................................................................................................................................................................................................22 Standardi znanja (ishodi programa za prvi ciklus) .............................................................................................................................................................................................................................................24

IV RAZRED .....................................................................................................................................................................................................25 V RAZRED ......................................................................................................................................................................................................30 VI RAZRED .....................................................................................................................................................................................................34

Didaktike preporuke (drugi ciklus) .........................................................................................................................................................................................................................................................................38 Standardi znanja (ishodi programa za drugi ciklus)...........................................................................................................................................................................................................................................40

VII RAZRED ....................................................................................................................................................................................................41 VIII RAZRED....................................................................................................................................................................................................45 IX RAZRED .....................................................................................................................................................................................................50

5. Didaktike preporuke (trei ciklus)......................................................................................................................................................................................................................................................................54 6. Korelacije meu predmetima ................................................................................................................................................................................................................................................................................56 7. Standardi znanja (ishodi programa za trei ciklus) .......................................................................................................................................................................................................................................56 8. Nain provjeravanja i ocjenjivanja.......................................................................................................................................................................................................................................................................56 9. Resursi za realizaciju programa ..........................................................................................................................................................................................................................................................................57 10. Profil i struna sprema nastavnika/nastavnica i strunih saradnika/saradnica.................................................................................................................................................................................58


4


5

1. NAZIV PREDMETNOG PROGRAMA MUZIKA KULTURA 2. ODREENJE PREDMETNOG PROGRAMA

a. Poloaj, priroda i namjena predmetnog programa Predmet Muzika kultura uenicima/uenicama prua mogunost da razviju muzikalnost, steknu osnovna iskustva za selektivno i aktivno sluanje muzike, za uestvovanje u horovima i drugim muzikim aktivnostima (priredbe), za dalje obrazovanje koje podstie dublje interesovanje za muziku. Muzika je ovjekova stalna kulturna potreba i kao predmet ima znaajnu ulogu u razvoju njegove kreativnosti, usmjerava i razvija njegove umjetnike sposobnosti, kao i vjetine i znanja, a utie i na sposobnost miljenja i savremenu (multimedijsku) komunikaciju. Muzika uenicima/uenicama otvara svijet viih kulturnih potreba, osvjeuje ih za vie umjetnike vrijednosti i razvija im kritinost i estetski senzibilitet. b) Broj asova po godinama i oblici nastave

Razred Ukupan fond asova Program planiran za

fond asova asovi namijenjeni koli i lokalnoj

zajednici

I 35 30 5 II 35 30 5 III 35 30 5 IV 70 60 10 V 70 60 10 VI 35 30 5 VII 35 30 5 VIII 35 30 5 IX 25 21 4


6

3. OPTI CILJEVI PREDMETNOG PROGRAMA Opti ciljevi nastave muzike kulture su da uenik/uenica:

izgradi pozitivna osjeanja prema muzici; razvije interesovanje, odgovornost i smisao za razliite oblike uestvovanja u muzici; razvije komunikativnost, spremnost i sposobnost za saradnju kroz timski rad; razvije elju za pripadnou kolektivu podsticanje prijateljstva i strpljivog ponaanja u grupi; pjeva, igra i stvara umjetnike sadraje, razvijajui kreativnost, motivisanost, marljivost i samopouzdanje; aktivno slua muziku, da je doivljava i prepoznaje njene karakteristike; stvara muziku, shodno mogunostima; izraava muzike doivljaje i predstave igraki (plesno), likovno, verbalno i tekstualno; razvija muzike sposobnosti; razvija kriterijume vrednovanja i ui da pravi selekciju muzikih sadraja; razgranii vane pojmove o muzikim izraajnim sredstvima, vrstama i formama, koji omoguavaju bolje razumijevanje muzike; otkriva bogatstvo muzike literature, njene stvaraoce i interpretatore, muzike ustanove; razvije motivisanost za izuavanje muzike u razliitim epohama; upozna najvrijednija dostignua ljudskog duha, kao i ona koja odreuju kulturni identitet pojedinih naroda i zajednica

upoznavanje sa tradicionalnom muzikom batinom; formira pozitivan odnos prema nacionalnoj i svjetskoj muzikoj kulturi; upoznaje se sa primjenom savremenih (kompjuterskih) tehnologija.


7

4. SADRAJI I OPERATIVNI CILJEVI PREDMETNOG PROGRAMA

I razred Aktivnosti

Operativni ciljevi Izvoenje Stvaranje Sluanje Pojmovi sadraji Korelacija

Podsticanje uenika/uenice da stekne muzika znanja u koli i van nje: Uenik/uenica treba da: - se upoznaje sa

narodnim muzikim stvaralatvom,

- se upoznaje sa umjetnikom muzikom.

Uenici/uenice: - pjevaju krae narodne

pjesme i umjetnike kompozicije u odgovarajuem glasovnom obimu, ija sadrina podstie doivljaje, matu, ples i igru.

Uenici/uenice:

- proizvode zvukove, - doivljaj muzike

kreativno izraavaju bojom, pokretom, govorom.

Uenici/uenice: - opaaju zvukove

oko sebe, - sluaju glasove

ptica i drugih ivotinja,

- sluaju kompozicije koje podstiu na aktivno razmiljanje i doivljavanje,

- posjeuju muzike priredbe.

Sadraji za izvoenje Narodne pjesme: - Pod onom, pod onom - Durmitor - U Ivana gospodara - Zetsko kolo - Mi idemo preko polja - Zeleni se jagoda - Na kraj sela - Prestaj, prestaj kiice - Laje ti moj goce

Umjetnike kompozicije: - Trenjica - Jutro - Ja sam lutka malena - Konj ima etir noge

(Z. Vasiljevi) - Vrabac i mak - ak - Laste prolaste - Stani zimo - ivjela, ivjela knjiga

(R. Stankovi) - Knga e Shkronjave

Crnogorski jezik i knjievnost: narodni i umjetniki tekstovi. Priroda i drutvo: glasovi i zvukovi iz prirode, godinja doba, voe i povre, ivotinje. Likovna kultura: crtanje, bojenje. Matematika: brojevi.

Napomena: Navedeni primjeri u koloni Pojmovi sadraji su samo prijedlozi.


8

Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - uvjeba izgovaranje

slogova i glasova uz pljeskanje, cupkanje, lupkanje;

- se osposobi za sviranje

na Orfovim instrumentima (tapii, bubanj, zveke izbor),

- stie saznanje da se zvuk moe proizvesti na predmetima koji nas okruuju,

- se osposobi za javne nastupe,

- se upozna sa muzikom kolom.

Uenici/uenice: - ritmiki izgovaraju

krae djeije tekstove (brojalice, zagonetke).

Uenici/uenice: - prate pjesme i

brojalice sviranjem na Orfovim instrumentima i drugim izvorima zvuka.

Uenici/uenice: - uz izvoenje brojalice

oblikuju ritmiku pratnju (pomou ruku, nogu i kombinovano).

Uenici/uenice: - prave instrumente

(od drveta, kamena, koljki).

Uenici/uenice: - posjeuju muziku

kolu.

Brojalice: - Lju - lju, lju - lju - Jedan, dva, tri

pjevamo sad mi - Kia i mrav - Proljee - Prestaj, prestaj

kiice - Ide patka preko

Save - Ei, bjei, bje - Preo Petar

Izbor iz prethodno obraenih pjesama i brojalica.

Crnogorski jezik i knjievnost: pravilno izgovaranje slogova i glasova je pozitivan govorni podsticaj. Fiziko vaspitanje: pokreti ruku, nogu i tijela prilikom izvoenja brojalica poveavaju spretnost, motoriku i kreativnost. Matematika: brojanje. Priroda i drutvo: godinja doba, ivotinje.


9

Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - sluno i vizuelno

prepoznaje instrumente (klavir, violina, truba),

- prepoznaje narodne instrumente (gusle, ljodra) po njihovim zvunim bojama,

- razumije ta nam

pria muzika, - razvija muzikalnost i

osjeaj za ritam.

Uenici/uenice: - verbalno i likovno

iskazuju utiske o sluanoj kompoziciji.

Uenici/uenice: - sluaju

odgovarajue primjere za prepoznavanje instrumenata.

Uenici/uenice: - sluaju predloene

primjere.

Primjeri u kojima se uje zvuk trube, klavira, violine, gusala i ljodre. Sadraji za sluanje: - S. Mokranjac: Al' je lep

ovaj svet - M. Ili: Na slovo, na

slovo - K. Sen-Sans: Karneval

ivotinja (Kokoke i pijetlovi, Magarci)

- S. Bari: Straan lav - . F. Ramo: Koko - J. Magdali: Mali Zoo - Grupa EKLIPS

Okean Narodne iz Srbije: - Oj ovare (izvorna

grupa, pa djeiji hor) - Tapan mi tupa Narodne iz Crne Gore: - Polee soko - Valija sokoleshs

Priroda i drutvo: priroda, ivotinje, obiaji, praznici.


10

Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - se osposobljava da

razlikuje muziku za razliita raspoloenja,

- se motivie da kroz

sluanje zavoli muziku. Uenik/uenica treba da:

- se upoznaje sa muzikim igrama, plesnim koracima i jednostavnim koreografijama i izvodi ih,

- stie znanje da postoje koraci koji su osmiljeni za datu muziku,

- saznaje da uz muziku moe sam/a osmisliti korake.

Uenici/uenice: - izvode jednostavne

koreografije na prethodno nauene pjesme ili jednostavne korake narodnih igara.

Uenici/uenice: - oblikuju ritmiku pratnju

za odreene melodije koristei svoje tijelo kao izvor zvuka (pljeskanje, lupkanje, cupkanje).

Uenici/uenice:

- samostalno osmiljavaju korake ili pokrete uz muziku koju sluaju.

Uenici/uenice: - sluaju kompozicije

koje podstiu na aktivno razmiljanje i doivljavanje.

Uenici/uenice: - sluaju i gledaju video-

zapise izvoenja takvih igara.

- B. Tamindi: Biser Mara

- K. Orf: Skercando - L. van Betoven:

Pjesmica - R. Mac: Stara ura igra

polku - B. Kovai: Pahulja - M. Ili Zdravo, vojsko - Narodna iz vedske:

Kad si srean - Narodna iz Poljske: O

proljeu - A.Obradovi Eci, peci,

pec - V. Veljkovi: Plava

pjesma - Muzika iz Diznijevih

animiranih filmova - Pod onom, pod onom - Durmitor - Zetsko kolo - Zeleni se jagodo - Tradicionalne djeije

muzike igre: - Kolariu, paniu - Jurke - Igramo se - Leptir

- Muzike igre: didaktika igra, dramatizacija

Priroda i drutvo: godinja doba.

Fiziko vaspitanje: ples. Fiziko vaspitanje: samostalne koreografije.


11

Napomena za nastavnika/nastavnicu Razvojna dostignua u prvom razredu Sposobnosti Uenici/uenice:

ovladavaju pjevanjem pjesama najmanje u obimu trihorda (re, mi, fa), razvijaju muzike sposobnosti, prepoznaju zvune boje instrumenata (klavir, violina truba, gusle, ljodra i ritmiki Orfovi instrumenti).

Vjetine Uenici/uenice:

vjebaju izricanje slogova i glasova i tjelesno se oputaju, navikavaju se na pravilno dranje tijela prilikom pjevanja, navikavaju se na pravilno korienje instrumenata i oputeno sviranje, razvijaju motoriku izvoenjem jednostavnih pokreta i koreografija.

Informativna znanja Kroz muzike aktivnosti i sadraje uenici/uenice:

usvajaju muziki rjenik: pjevam, sviram, instrument, muzika, muzika priredba, imenuju prethodno navedene muzike instrumente.


12

II razred Aktivnosti


Uenik/uenica treba da:

- razvija muzikalnost, - oblikuje pjevaki glas i

postepeno iri glasovni obim,

- umije da pjeva bre i sporije, glasnije i tie, pojaavajui i stiavajui,

- se ukljui u horske sekcije.

Uenici/uenice: - jednoglasno pjevaju

uz instrumentalnu pratnju ili bez nje,

- pjevaju u odgovarajuem obimu narodne pjesme i umjetnike kompozicije koje po sadraju odgovaraju djejim osjeanjima, igri i dogaajima u blioj okolini,

- ritmiki iskazuju i ritmiziraju djeije tekstove (brojalica, zagonetke, izreke i odlomke iz pjesama) na jednoj, dvije ili tri razliite tonske visine,

- interpretiraju nauene pjesme, tekstove i instrumentalne sadraje.

Uenici/uenice: - stvaraju krae

melodije ilustrovanjem pria kroz male muzike razgovore,

- oblikuju pratnju na jednom tonu za pjesme,

- kreativno izraavaju doivljaje prilikom sluanja.

Uenici/uenice: - sluaju narodnu i

umjetniku muziku, - sluaju krae

apsolutne i programske kompozicije, prilagoene uzrastu,

- posjeuju muzike priredbe.

Predloeni sadraji za izvoenje Narodne pjesme: - Oj svijetla majska zoro

- Rosa plete - Tekla voda na

valove Majka Maru - Sadih jelu u planinu - Dunje ranke - Ja posejah lubenice - Mori Ljulja e Linit - Gjumi Umjetnike pjesme: - Aprilili - Jesenska pjesma - Mamin osmijeh - Avion - Bubamara - Ide mali patak (Z.

Vasiljevi) - Idu, idu mravi - Dani u nedjelji (R.

Stankovi) - Nova godina (R.

Stankovi)

Crnogorski jezik i knjievnost: tekst narodnih pjesama otkriva jeziku tradiciju i narodne obiaje.

Priroda i drutvo: priroda, godinja doba, ivotinje, dogaaji iz prolosti i sadanjosti.


13

Aktivnosti Operativni ciljevi Izvoenje Stvaranje Sluanje Pojmovi sadraji Korelacija

- Krevet (R.

Stankovi) - Voz (R. Stankovi) - Porodica (R.

Stankovi) - Leptiri (S. Kosti) - Moje lue (S. Kosti) - Sat (S. Kosti) - Pahuljica (S. Kosti) - Proljee (S. Kosti) - Kam nj mace, kam

nj qen - Topi



14



- proiruje poznavanje zvunih boja,

- usvaja pojam orkestar i dirigent,

- se osposobljava da razlikuje po zvuanju Orfove instrumente,

- prepoznaje po zvuku i izgledu: harmoniku, gitaru, flautu,

- prepoznaje narodne instrumente po njihovim zvunim bojama (svirala, gusle, ljodra),

- se navikava na istovremeno zvuanje dva instrumenta.

Uenik/uenica treba da: - kroz sluanje razumije

muzike pojmove, - saznaje da muziku

(kompoziciju) stvara kompozitor,

- uoava da kompozicije ''otkrivaju'' razliita raspoloenja, dogaaje, prie i bajke,

- sluajui prepoznaje pjevanje ili sviranje pojedinca ili grupe.

Uenici/uenice: - sviraju na ritmikim

Orfovim instrumentima.

Uenici/uenice: - igraju didaktiku igru iji

je cilj prepoznavanje pojedinanog ili grupnog izvoenja.

Uenici/uenice: - prave svoje instrumente.

Uenici/uenice: - likovno izraavaju

razliita raspoloenja koja otkriva muzika.

Uenici/uenice:

- sluaju odgovarajue primjere.

Uenici/uenice: - sluaju adekvatne

primjere, - posjeuju muzike

priredbe.

Brojalice: - Kue-mae - Zlatna priica - Idem gore - Sat

Primjeri u kojima se uje zvuk harmonike, gitare, flaute, svirale i primjeri za dva instrumenta. - N. Hercigonja: Mali aki

valcer - B. Kovai: Novogodinja

no - R. uman: Divlji jaha - Muzika iz filma ''Meri

Popins'' i Diznijevih animiranih filmova

- . Masne: Meditacija - L. van Betoven: Za Elizu - Narodne pjesme iz Crne

Gore: evojko, zlatna jabuko

- Narodne pjesmeiz Srbije: Oj, Moravo; Banatsko kolo

- A.Kora: Zimska pjesma - M. ouc: Zakleo se

bumbar - Eklips: Kia i grmljavina - M. Tajevi: Balkanska

igra br. 2 - Narodna pjesma iz

Belgije: Nek svud ljubav sja

- Novogodinja pjesma: Zvonii zvone

Crnogorski jezik i knjievnost: brojalica.

Matematika: brojanje.

Likovna kultura: tamne i svijetle boje.

Likovna kultura: crtanje i slikanje. Priroda i drutvo: prirodne pojave, geografski pojmovi, ivotinje, praznici.


15


Uenik/uenica treba da: - stie saznanje da se

kroz muzike igre ui druenju, prepoznavanju instrumenata, uvjebavanju glasa,

- ovlada osnovnim pokretima tradicionalnih muzikih igara,

- izvodi muzike zagonetke,

- razumije da svi, bez

obzira na muzikalnost, doivljavamo i osjeamo muziku.

Uenici/uenice: - grupno pjevaju,

sviraju, igraju i pleu.

Uenici/uenice: - osmiljavaju pokrete

uz muziku (pantomima i slino).

Uenici/uenice: - osmiljavaju prie i

pojedine dijelove muziki ilustruju,

- stvaraju ritmiku pratnju.

Uenici/uenice: - sluaju prethodno

savladane pjesme i brojalice, kao i instrumentalne primjere.

Muzike igre: - Izgubljeno pile - Pela - Ribar - Igra sa zvekama - Djeje kolo Igre uz instrumentalnu muziku: - Proljee - Igra Koristiti prethodno navedene primjere.

Fiziko vaspitanje: korak i ples. Crnogorski jezik i knjievnost: kratke prie. Fiziko vaspitanje: pokret.


16

Napomena za nastavnika/nastavnicu Razvojna dostignua u drugom razredu Sposobnosti Uenici/uenice:

razvijaju muzike sposobnosti, ovladavaju pjevanjem pjesama najmanje u obimu tetrahorda (do, re, mi, fa), proiruju poznavanje zvunih boja (uz instrumente uene u prvom razredu, dodaju se harmonika, gitara, flauta, svirala).


vjebaju izricanje slogova i glasova i tjelesno se oputaju, navikavaju se na pravilno dranje tijela prilikom pjevanja, oblikuju pjevaki glas i postepeno ire glasovni obim, navikavaju se na pravilno korienje instrumenata i oputeno sviranje, razvijaju motoriku izvoenjem jednostavnih pokreta i koreografija.

Informativna znanja Kroz muzike aktivnosti i sadraje uenici/uenice:

uvode se u muzike zapise predstavljene likovnim simbolima, ire muziki rjenik: pjevanje, hor horovoa, orkestar dirigent, kompozitor kompozicija, pjesme, brojalice, pjesme za igru,

pjevamo i sviramo, glasno i tiho, brzo i sporo, imenuju instrumente (onima koji su ueni u prvom razredu, dodaju se harmonika, gitara i flauta), narodne (svirala) i Orfove

instrumente.


17

III razred Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - se ire i detaljnije

upoznaje sa narodnom (izvornom) i umjetnikom muzikom,

- razvija interesovanje za narodnu i umjetniku muziku,

- produbljuje znanje o narodnoj (izvornoj) i umjetnikoj muzici,

- formira muziki kutak koji bi bio odraz njegovih/njenih saznanja i razmiljanja o muzici,

- shvata vanost kolskog hora i uestvovanja u njemu.

Uenici/uenice: - izvode pjesme uz

jednostavnu instrumentalnu i vokalnu pratnju (ostinato),

- pjevaju jednoglasne narodne pjesme i umjetnike kompozicije koje odgovaraju djejim osjeanjima i njihovom glasovnom obimu,

- doivljajno i estetski interpretiraju nove pjesme,

- sviraju na metalofonu, - sviraju pratnju i krae

instrumentalne kompozicije na svojim ili Orfovim instrumentima (ritmiki i metalofon),

- ue da pleu.

Uenici/uenice: - likovno iskazuju svoj

doivljaj pjesme, - polazei od svojih

zamisli, trae i koriste izvore zvuka iz svoje okoline i pomou njih se kreativno izraavaju,

- oblikuju ritmiku pratnju za pjesme i tekstove,

- osmiljavaju korake uz prethodno nauene narodne pjesme,

- dopunjavaju postojee melodije (voenje muzikog dijaloga),

- u skladu sa svojim mogunostima osmiljavaju melodiju za krae tekstove.

Uenici/uenice: - paljivo sluaju

apsolutne i programske kompozicije za razliite sastave,

- doivljajno sluaju muziku i izraavaju utiske o njoj,

- posjeuju muzike priredbe,

- prate kulturne dogaaje u svojoj okolini.

Sadraji za izvoenje Narodne pjesme iz Crne Gore: - Oj Vrsuto, goro velja - Poranila Jagoda na vodu - Skoi kolo da skoimo - Oj visoki Durmitore - Kolovoo diko naa - Shamija - Karajfilat q ka Shkodra Iz Srbije: - Proljeno kolo - Divna, divna - Kolo - Jabuice crvena Iz Hrvatske: - Kruka, jabuka, ljiva - vorak Umjetnike: - Saznali su zeii - Lija - aba i ir - Zeko plee - Pozdrav - Ide zima - Putovanje (S.Kosti) - Moja kola (N. Karadi) - Volimo da pjevamo (N.

Karadi) - Knga e zogut - Sot hapet shkolla - Ora

Crnogorski jezik i knjievnost: tekst u narodnim pjesmama otkriva jezik i obiaje naroda. Likovna kultura: crtanje i slikanje. Fiziko vaspitanje: plesna kreativnost. Priroda i drutvo: geografski pojmovi, biljke, ivotinje, godinja doba.



18

Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - stie osnovna znanja o

muzikim pojmovima: - muziki zvuci tonovi;

tonovi ine melodiju; melodija se kree navie i nanie,

- pjesma ima tekst i melodiju,

- takt i pauza, - instrumenti sviraju nie

i vie tonove, - izraajna sredstva: glas

i instrument. Uenik/uenica - proiruje poznavanje

zvunih boja - pjevaki glasovi (djeiji,

enski, muki), - prepoznaje po zvuku i

izgledu jo klarinet i kontrabas,

- prepoznaje po zvunoj boji narodni instrument diple.

Uenici/uenice: - ritmiki iskazuju

tekstove i prate tjelesnim pokretima ili instrumentom.

Uenici/uenice: - igraju didaktiku igru

u kojoj se pokret tijela povezuje sa visinom tona.

Uenici/uenice: - grafiki prikazuju

kretanje melodije.

Uenici/uenice: - sluajui prepoznaju

pjevake glasove i zvune boje razliitih instrumenata.

Brojalice: - Koncert - Enci Menci - Bubanj zove - Ko-ko-ko-ko da - Elem - belem - More - Muziar - Pokraj vode - En-den-dini Pojmovi: - zvuk, ton, takt,

pauza Primjeri u kojima se uju: razliiti pjevaki glasovi, instrumenti.

Matematika: brojanje. Likovna kultura: crtanje.


19

Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - stie saznanje da se

bajke i prie mogu ispriati muzikom (bajke iz baleta, muzika bajka).

Uenik/uenica : - ui da pokretom i

plesom izraava sadraj muzike.

Uenici/uenice: - pokretom i plesom

iskazuju utiske o sluanom djelu.

Uenici/uenice: - prate kulturne

dogaaje u svojoj okolini.


koje opisuju razliita raspoloenja i izraavaju utiske o sluanom djelu.

Primjeri za sluanje: - . Verdi:

Pobjedniki mar - J. traus: Radecki

mar - F. Mendelson:

Svadbeni mar - Pjesma patuljaka iz

filmova Sneana, Mala sirena...

- J. S. Bah: Arija - A. Obradovi: Kroz

svemir - Eklips: Delfini - P. I. ajkovski:

Valcer cvijea, Labudovo jezero

- S. Prokofjev: Pea i vuk

Muzike igre: - Pume - ta smo mi - Zeevi i zmije - Nestano mee - Zeko plee - Telegram - Koliko je sati - Igra kolo Didaktika igra: - Na kii

Crnogorski jezik i knjievnost: sadraj bajki. Fiziko vaspitanje: korak i ples.


20

Aktivnosti


Razgovori o muzici Uenik/uenica treba da: - sam/a stvara zvune

slike pjevanjem i sviranjem,

- razvija uvaavanje individualnosti kroz izbor najdrae pjesme i kompozicije.

Uenici/uenice: - pjevanjem ili

sviranjem sami/e stvaraju zvunu sliku,

- zapjevajmo, zaigrajmo i zapleimo na najdrae pjesme i kompozicije.

Uenici/uenice: - samostalno

dopunjavaju muzike misli, osmiljavaju muzika pitanja i odgovore.

Igre uz instrumentalnu muziku: - Mali valcer - Igra pahuljica - Pjesma Majine

mame - Stara francuska

pjesma


Napomena za nastavnika/nastavnicu Razvojna dostignua u treem razredu Sposobnosti Uenici/uenice:

o dobijenoj informaciji ele vie da saznaju, ovladavaju pjevanjem pjesama najmanje u obimu pentahorda (do, re, mi, fa, sol), izricanjem brojalica, zagonetki, izreka i odlomaka sa onomatopejama, produbljuju osjeaj za ritam i govorne sposobnosti, razvijaju muziko pamenje, razvijaju muziko miljenje i dolaze do saznanja o osobinama tona: glasniji tii, vii nii, dui krai, upoznaju se sa novim zvunim bojama (insrumentima uenim u prvom i drugom razredu dodaju se klarinet, kontrabas i diple) i

razlikuju vie njih, produbljuju osjeaj za sazvuje, razvijaju osjeaj za muzike formalne cjeline prilikom pjevanja, sviranja i sluanja.


poboljavaju tehniku pjevanja i sviranja, razvijaju spretnost u izraavanju pokretom muzike koju uju, estetski oblikuju izvoenje artikulacija, fraziranje, pjevaki izgovor, jaina i brzina izvoenja.

Informativna znanja Uz muzike aktivnosti i sadraje uenici/uenice:

razumiju muzike zapise predstavljene likovnim simbolima, usvajaju pojmove: ton, melodija, pauza (tiina), takt, muzika priredba, muziki program, ples, muzika bajka, razumiju i koriste muzike pojmove obraene tokom sva tri razreda, prepoznaju i imenuju Orfove, klasine (dodaju se kontrabas i klarinet) i narodne instrumente (diple).


22

DIDAKTIKE PREPORUKE (prvi ciklus) Muzika nastava je planirana kompleksno tako da svojim aktivnostima i sadrajima doprinosi optem i muzikom razvoju uenika/uenica. Predmet, po svojoj prirodi, omoguava afektivni, psiho-motoriki, spoznajni, estetski i psiho-socijalni razvoj.

Zbog toga treba izvoditi sve muzike aktivnosti (izvoenje, stvaranje i sluanje) u skladu sa djetetovim razvojnim mogunostima. Nastava muzike omoguava aktuelizaciju i raznovrsnost kolskih metoda i formi. Priroda muzike zahtijeva upotrebu aktivnih i kreativnih formi i metoda rada. Navedeni primjeri u koloni Pojmovi sadraji su samo prijedlozi. Sadraje treba stalno usklaivati sa individualnim sposobnostima uenika/uenica i potrebama blie okoline. Izvoenje Nastavnik/nastavnica za svaki razred bira pjesme i tekstove iji izbor (i broj) zavisi od njihove duine i sloenosti. Prilikom pravljenja izbora uzima u obzir razliite interpretativne mogunosti i time obezbjeuje raznovrsnost i podstie djetetovu radoznalost. Program obuhvata jednoglasne pjesme sa razliitom pratnjom instrumenata koju izvode uenici/uenice ili nastavnik/nastavnica, kao i povezanost sa kretanjem i plesom. U treem razredu se koristi simbolini slikovni zapis. Stvaranje Kreativne aktivnosti su prirodni inilac muzikog razvoja ve od predkolskog uzrasta. Vano je da ih nastavnik/nastavnica stalno podstie u nastavi muzike kulture. Djeca uz pomo kreativnosti podstiu zvunu matu, a nastavnik/nastavnica je usmjerava prema planiranim ciljevima. Interpretacija je takvo pjevanje ili sviranje kroz koje dijete izraava svoje doivljaje i estetsko oblikovanje. Kreativno izraavanje uz muziku razvija se muzikim vaspitanjem i obrazovanjem, a iskazuje se u razliitim oblicima komunikacije (pjevanje, sviranje, igra, ples, likovno i verbalno).


23

Sluanje Nastavnik/nastavnica za sluanje bira kompozicije uz koje se uenici/uenice navikavaju na paljivo i koncentrisano usvajanje muzikih sadraja. Izbor treba da obuhvata primjere apsolutne i programske muzike, razliitih sastava, vrste i anra. Postupak sluanja nastavnik/nastavnica mora briljivo da osmisli i on mora da sadri primjerenu motivaciju i odgovarajue vrijeme trajanja saznajne panje, kao i dobijanja povratne informacije, koju uenici/uenice stvaralaki izraavaju. Razvojna dostignua na kraju prvog ciklusa Ova oblast sistematizuje muzike sposobnosti, vjetine i informativna znanja koja su karakteristina za pojedine muziko-razvojne periode. Prve tri godine kolovanja zajedno sa predkolskim periodom predstavljaju vrijeme razvoja elementarnih muzikih sposobnosti. Nastava u koli treba da obezbjedi razvoj muzikalnosti svakog djeteta, jer je to od odluujueg znaaja za dalji razvoj muzikog miljenja.

Vjetine se odnose na pjevaku, govornu i instrumentalnu motoriku, kao i izraavanje pokretom zvukovnih karakteristika. Vjebamo ih izvoenjem, a posebno didaktikim igrama pomou kojih se postie volja za usvajanjem i kontrolisana panja.

Znanja u prve tri godine kolovanja obuhvataju upotrebu najjednostavnijeg muzikog izraza i orijentaciju u slikovnim muzikim zapisima. Uenici/uenice razlikuju zvuke i zvune boje (svijetla, tamna, prodorna, meka).


24

STANDARDI ZNANJA (ishodi programa za prvi ciklus)

Uenici/uenice: individualno ili u grupi znaju da otpjevaju 8 narodnih pjesama i umjetnikih kompozicija u skladu sa svojim individualnim

sposobnostima i uz razliita izvoenja (jednoglasno, uz instrumentalnu pratnju ili bez nje); znaju 5 brojalica sa ritmikom pratnjom (koristei ruke, noge ili Orfove instrumente); znaju da izvedu 3 muzike igre (didaktike, igre sa pjevanjem, igre uz instrumentalnu pratnju, male muzike dramatizacije); prepoznaju 9 sluanih kompozicija; razlikuju zvukove, tonove i tiinu; prepoznaju i imenuju instrumente po boji zvuka (djeije, narodne, klasine); razlikuju boje glasa (djeiji, enski, muki); prepoznaju ko izvodi kompoziciju: glas, instrument, pojedinano (solo), grupno (kamerno) ili kolektivno (hor, orkestar); razlikuju pojmove: melodija, takt, glasno - tiho, brzo - polako, vii - nii i dui - krai tonovi; imenuju i razumiju pojmove: hor - horovoa, kompozicija - kompozitor, dirigent, brojalica, muzika bajka, muzika priredba; znaju da se orjentiu u osnovnim simbolikim zapisima; znaju da izvedu 1 krau kompoziciju na metalofonu ili narodnom instrumentu i ritmiku pratnju za 2 pjesme na Orfovim

instrumentima.


25

IV razred

Aktivnosti Operativni ciljevi Izvoenje Sluanje Stvaranje Pojmovi sadraji Korelacija

Uenik/uenica treba da: - pjeva jednoglasne

narodne i umjetnike pjesme.

Uenik/uenica treba da: - posjeuje muziku

kolu i saznaje ta se ui u njoj (pravilno pjevanje, sviranje instrumenata, pjevanje u horu, sviranje u orkestru).

Uenici/uenice: - pjevaju jednoglasne

narodne i umjetnike pjesme po slikovnim i notnim zapisima,

- pjevaju uz pratnju melodijskog instrumenta,

- pjevanje prate pokretima tijela.


razliitih anrova. Uenici/uenice: - se osposobljavaju da

uoavaju izraajna sredstva umjetnosti.

Uenici/uenice: - likovno, tekstualno i uz

pokret iskazuju (line) muzike doivljaje,

- osmiljavaju ritam na zadati tekst.

Nekoliko narodnih pjesama iz Crne Gore. Nekoliko narodnih pjesama manjinskih naroda. Nekoliko umjetnikih pjesama razliitog sadraja.

Crnogorski jezik i knjievnost: tekst narodnih pjesama. Poznavanje drutva: prolost moga kraja. Fiziko vaspitanje: kretanje.


26


Uenik/uenica treba da: - razumije i koristi

pojmove: motiv i reenica.

Uenik/uenica: - proiruje znanja o

tonskim visinama preko pjesmica-modela.

Uenici/uenice: - pjevaju jednoglasne

narodne i umjetnike pjesme.

Uenici/uenice: - pjevaju pjesmice-

modele, - sviraju pjesmice-

modele na melodijskom instrumentu,

- zapisuju prvi ton pjesmice-modela.

Uenici/uenice: - sluaju muzike

primjere i prepoznaju motiv i reenicu.

Uenici/uenice: - sluaju pjesmice-

modele.

Predloeni primjeri za sluanje muzike: - S. Mokranjac: II rukovet - N. Radulovi: Moj tata - E. Grig: Solvejgina pjesma - L. Bokerini: Na asu muzike - P. I. ajkovski: Igra eerne vile - F. open: Poloneza Pjesmice-modeli za: - re - mi - fa - do - sol - la

Crnogorski jezik i knjievnost: reenica, motiv.



27


Uenik/uenica: - stie informativna

znanja o osnovnim pojmovima teorije muzike (linijski sistem, violinski klju, vrsta takta, notna trajanja, repeticija).

Uenik/uenica treba da: - vizuelno i zvuno

prepoznaje umjetnike i narodne instrumente.

Uenici/uenice: - zapisuju tonske visine i

trajanja koja ue, - izvode ritmike vjebe

na Orfovim instrumentima.


melodijske primjere na nekom muzikom instrumentu.

Uenici/uenice: - sluaju odgovarajue

primjere. Uenici/uenice: - sluaju muzike

primjere za umjetnike i narodne instrumente.

Uenici/uenice: - osmiljavaju ritmiku

vjebu. Uenici/uenice: - prave jednostavne

muzike instrumente.

Primjeri (iz literature) za prepoznavanje umjetnikih instrumenata: - Sen-Sans: Karneval

ivotinja: Kukavica, Mar lavova, Fosili, Akvarijum, Labud, Slon, Finale.

Narodna muzika: - Stara varo - Po Taslidi - Karampana - Izgubljeno stado

Matematika: raunske radnje. Crnogorski jezik i knjievnost: upoznavanje sa narodnim govorom. Poznavanje drutva: upoznavanje sa narodnim obiajima.


28

Aktivnosti

Operativni ciljevi Izvoenje Sluanje Stvaranje Pojmovi sadraji Korelacija

Uenik/uenica: - osposobljava se da

slua muziku, - razumije znaaj

muzike bajke (razvijanje mate, izraavanje karaktera bojom instrumenata).

Uenik/uenica: - osposobljava se da

razumije znaaj muzike igre.

Uenici/uenice: - dramatizuju muzike

bajke. Uenici/uenice: - izvode muzike igre.

Uenici/uenice: - gledaju video zapise i

sluaju teme iz crtanih filmova,

- sluaju muziku doivljajno i svjesno.

Uenici/uenice: - sluaju muzike igre.

Uenici/uenice: - osposobljavaju se da

koriste muzika izraajna sredstva,

- samostalno izraavavaju doivljaje sluanog djela (tekstualno, likovno, plesno).

Uenici/uenice: - osmiljavaju

jednostavnu koreografiju.

Narodna kola: - Zetsko kolo - Kolo Sv. Tripuna - Narodna i

umjetnika muzika manjinskih naroda

- P.I ajkovski:

Godinja doba (Jun, Barkarola),

- J. Hajdn: Jesenje lie,

- E. Grig: Jutro Muzika bajka: - B. Saja: Instrument

arobnjaka Obraditi nekoliko igara razliitog sadraja.

Crnogorski jezik i knjievnost: bajka (dramatizacija) Likovna kultura: likovni doivljaj bajke. Fiziko vaspitanje: Kretanje. Likovna kultura: scenografija, kostimografija.


29

Napomena za nastavnika/nastavnicu Razvojna dostignua u etvrtom razredu Sposobnosti Uenici/uenice:

produbljuju muzikalnost, upoznaju odnose meu tonskim visinama (koje izvode solmizacijom), razvijaju osjeaj za ritam, razvijaju muziku memoriju.


ire glasovni opseg i poboljavaju stepen i kvalitet pjevakog i instrumentalnog izvoenja, ue tehniku sviranja na Orfovim melodijskim instrumentima (po izboru), pokretima iskazuju muziki metar.

Informativna znanja Uenici/uenice:

koriste slikovne i notne zapise (u 2/4 i 3/4 taktu), imenuju tonske visine i tonska trajanja (opseg od C1 - A1 solmizacijom), poznaju violinski klju, linijski sistem i notna trajanja: etvrtine, osmine, polovine kao i pauze, razumiju znake za ponavljanje: repeticija, prima i sekunda volta, intoniraju poetne tonove pjesmica-modela, prepoznaju manje muzike forme (motiv, reernica), razlikuju narodnu i umjetniku muziku, sluajui muziku razlikuju: solistu, grupe, horove, zvuke instrumenata (vie i nie registre) i orkestar, sluaju instrumente iz razliitih grupa (viola, violonelo, oboa, trombon).


30

V razred


Uenik/uenica treba da: - izvodi pjesme po

notnom tekstu, - pjeva jednostavne

dvoglasne pjesme. Uenik/uenica treba da: - savlada osnove

tehnike sviranja na Orfovim instrumentima.

Uenici/uenice: - pjevaju narodne i

umjetnike pjesme, - pjevaju jednoglasne i

dvoglasne kompozicije (ostinato, kanon), kao i one uz instrumentalnu pratnju (po notnim zapisima).

Uenici/uenice: - sviraju na melodijskim

i ritmikim Orfovim instrumentima.

Uenici/uenice: - sa steenim znanjem

o tonskim visinama i trajanjima, stvaraju manje muzike forme (po mogunosti oblikuju pratnju na Orfovim instrumentima za nauene melodije).

Nekoliko umjetnikih pjesama razliitog karaktera.

Crnogorski jezik i knjievnost: tekst u lirskim pjesmama. Likovna kultura: crtanje Orfovih instrumenata.


31

Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - razumije narodnu

muziku i razlikuje stvaralatvo u pojedinim krajevima nae zemlje (sjever Crne Gore, sredinji dio,Primorje).

Uenik/uenica treba da: - stekne i proiri

znanja o osnovnim pojmovima iz teorije muzike (durske i molske ljestvice, oznake za dinamiku i tempo, nova notna trajanja i vrste takta).

Uenici/uenice: - pjevaju narodne

pjesme iz raznih krajeva zemlje.

Uenici/uenice: - sluaju narodne

pjesme.

Uenici/uenice: - sa poznatim tonskim

trajanjima, kreiraju jednostavne ritmike vjebe.

- Narodne guslarske

pjesme - Pjesme manjinskih

naroda - Oj livado - Poranila Jagoda na

vod - Popuhnu vihor - U zalivu malom tom - Falile se - Spavaj mi spavaj

Anice - ota

Crnogorski jezik i knjievnost: tekst u narodnim pjesmama, jezika tradicija i obiaji. Likovna kultura: narodna nonja. Poznavanje drutva: obiaji i nain ivota u pojedinim krajevima nae zemlje. Matematika: raunske radnje.


32

Aktivnosti


Uenik/uenica: - razumije muzike

forme i proiruje znanja o njima (period, dvodjelna i trodjelna pjesma).

Uenik/uenica treba da: - stekne znanja o

podjeli instrumenata i njihovim pojedinim grupama (iani i duvaki),

- proiruje znanja o tradicionalnim instrumentima iz Crne Gore (svirale, gusle, diple, kaval).

Uenici/uenice: - izvode pjesme pisane

u obliku reenice, perioda, dvodjelne i trodjelne pjesme.

Uenici/uenice: - svjesno sluaju

primjere za obraene forme.

Uenici/uenice: - upoznaju i razlikuju

zvune boje instrumenata u djelima uvenih kompozitora (gudaki i trzaki iani instrumenti, duvaki instrumenti),

- uz sluanje prepoznaju zvune boje tradicionalnih instrumenata,

- doivljajno sluaju muziku, povezano sa zvunom bojom instrumenata.

Muziki primjeri za reenicu, period, dvodjelnu i trodjelnu pjesmu. - N. Paganini: Koncert

za violinu i orkestar br. 2

- A. Dvorak: Koncert za violonelo i orkestar h-mol

- J. traus: Picikato polka

- L. van Betoven: Gudaki kvartet op.18 br.2

- V. A. Mocart: Koncert za flautu i orkestar G-dur

- K. M. Veber: Konertino za klarinet op.26

- V. A. Mocart: Koncert za hornu i orkestar Es-dur

Likovna kultura: grafiki ili slikani prikaz muzike forme. Crnogorski jezik i knjievnost: primjena teksta u operi (libreto). Likovna kultura: boja zvuka instrumenata.


33

Napomena za nastavnika/nastavnicu Razvojna dostignua u petom razredu

Sposobnosti

Uenici/uenice: razvijaju muzikalnost (u tonskom opsegu durske i molske paralelne ljestvice) uz notne zapise, proiruju i razvijaju osjeaj za ritam, razvijaju osjeaj za jednoglasno i dvoglasno pjevanje ili sviranje na melodijskim Orfovim instrumentima, razumiju i koriste linijski sistem, prepoznaju zvune boje razliitih umjetnikih i narodnih instrumenata, razumiju muzike forme, pojaavaju koncentraciju tokom aktivnosti, proiruju muziku memoriju.

Vjetine

Uenici/uenice: ire glasovni opseg, usavravaju svoje izvoake mogunosti na instrumentima, poznaju i realizuju izvoake oznake za tempo i dinamiku.

Informativna znanja

Uenici/uenice: upoznaju osnovne karakteristike durske i molske ljestvice (C-dur, a-mol), koriste solmizaciju (i abecedu) za imenovanje tonskih visina, upoznaju nova tonska trajanja i pauze (pored etvrtina, osmina i polovina, etvrtinu s takom i osminu, esnaestine, a pored

taktova 2/4 , 3/4 jo i 4/4), prepoznaju (pored reenice) period, oblik dvodjelne i trodjelne pjesme kao muzike forme, upoznaju oznake za dinamiku (p, mp, mf, f, kreendo i dekreendo) i tempo (allegro, moderato, adagio), postaju svjesni znaaja i karakteristika muzikog naslea razliitih krajeva nae zemlje, proiruju znanje o umjetnikim i narodnim instrumentima i stiu znanja o grupama instrumenata (iani i duvaki).


34

VI razred


Uenik/uenica treba da: - stekne znanja o

vokalnoj muzici, - razumije razlike

izmeu vokalne, instrumentalne i vokalno-instrumentalne muzike,

- koristei dursku i molsku ljestvicu ui pjesme drugih naroda,

- ui o: pjevakim glasovima i sastavima, solistima, pjevakim grupama i horovima.

Uenik/uenica treba da: - se osposobi za

izvoenje jednostavnih aranmana na Orfovim instrumentima.

Uenici/uenice: - pjevaju narodne i

umjetnike kompozicije,

- izvode narodna kola iz Crne Gore i drugih zemalja, kao i drutvene plesove po izboru (valcer, polka).

Uenici/uenice: - sviraju jednostavne

instrumentalne sadraje.


narodne i umjetnike kompozicije.

Uenici/uenice: - sluaju primjere

aranmana prireenih za djeiji orkestar.

Uenici/uenice: - stvaraju kratke

melodijske i ritmike sadraje.

Obraditi nekoliko kompozicija (narodnih i umjetnikih) u durskim i molskim ljestvicama koristei notni tekst; obraditi nekoliko dvoglasnih kompozicija. Primjeri aranmana.

Crnogorski jezik i knjievnost: tekstovi pjesama. Strani jezik: poezija (engleski, italijanski, francuski, njemaki, ruski jezik).


35


Uenik/uenica treba da: - proiri znanja o

umjetnikim instrumentima (instrumenti sa klavijaturom i udaraljke) i tradicionalnim instrumentima iz Crne Gore i drugih zemalja,

- ui o: instrumentalnim ansamblima, solistima, kamernim sastavima i orkestrima.


- proiri znanja iz teorije muzike (durske i molske ljestvice, naglaeni i nenaglaeni dio takta, triola, sinkopa).

Uenici/uenice: - izgovaraju rijei

pjesama sa nepravilnim ritmikim grupama.


primjere za instrumente sa dirkama i primjere za udaraljke,

- uz sluanje, prepoznaju zvune boje svih uenih instrumenata,

- sluaju primjere za instrumentalne ansamble, soliste, kamerne sastave i orkestre,

- svjesno sluaju umjetnike i narodne kompozicije.

- L. van Betoven:

Koncert za klavir i orkestar br.1

- P. I. ajkovski: Koncert za klavir i orkestar b-mol, I stav

- J. S. Bah: Tokata i fuga u d-molu

- L. van Betoven: Peta simfonija

- B. Britn: Vodi kroz orkestar za mlade

Primjeri za narodne instrumente

Likovna kultura: veza zvuk boja. Matematika: raunske radnje.

Napomena: navedeni primjeri u koloni Pojmov i- sadraji su samo prijedlozi.


36

Aktivnosti


Uenik/uenica: - proiruje znanje o

muzikim formama (kanon, solo-pjesma, sloena trodjelna pjesma).

Uenik/uenica treba da: - stekne informativna

znanja o muziko scenskim djelima (opera, opereta i balet).

Uenik/uenica treba da razlikuje: - vrste muzike

(umjetnika, narodna i zabavna),

- muzike anrove (muzika za igru, popularna muzika, filmska muzika i drugi).


kanone i solo-pjesme. Uenici/uenice: - izvode plesne korake.


primjere za sve uene muzike forme.

Uenici/uenice: - sluaju odlomke iz

poznatih muziko- scenskih djela.


razliitih vrsta i anrova.

Uenici/uenice: - osmiljavaju korake i

pokrete uz primjere razliitih muzikih vrsta i anrova.

Primjeri za kanon, solo-pjesmu, sloenu trodjelnu pjesmu i prethodno nauene muzike forme - . Verdi: Travijata - . Rosini: Seviljski

berberin - V.A.Mocart:

arobna frula - J.traus: Slijepi mi - P.I.ajkovski: Krcko

Orai - I. Stravinski:

Petruka - E. Grig: Per Gint

(Anitrina igra, Arapska igra)

- J. traus: Na lijepom plavom Dunavu

- F. open: Poloneza u A-duru

- Primjeri popularne i filmske muzike

Crnogorski jezik i knjievnost: tekst u solo-pjesmama. Crnogorski jezik i knjievnost: drama i muzika drama. Fiziko vaspitanje: korak, pokret, ples.


37

Napomena za nastavnika/nastavnicu Razvojna dostignua u estom razredu Sposobnosti Uenici/uenice: razvijaju muzikalnost sa naglaskom na razlikovanje durskih i molskih sadraja, produbljuju osjeaj za ritam, jaaju pouzdanost i samostalnost u dvoglasnom pjevanju, razvijaju osjeaj za grupno muziciranje, prepoznaju zvune boje umjetnikih i narodnih instrumenata, razlikuju muzike forme, poveavaju panju pri sluanju i muziku memoriju.

Vjetine Uenici/uenice: oblikuju pjevaki glas i proiruju opseg, proiruju i razvijaju spretnost pri sviranju na razliitim instrumentima kolskog instrumentarija.

Informativna znanja Uenici/uenice: upoznaju osnovne karakteristike molskih ljestvica u obimu koji im je potreban za razumijevanje muzikog programa (informacije o G-

duru, F-duru, e-molu i d-molu), savladavaju naglaeni i nenaglaeni dio takta, upoznaju se sa nepravilnim ritmikim grupama (triola, sinkopa), upoznaju se sa muzikim formama (kanon, solo-pjesma, sloena trodjelna pjesma), informativno se upoznaju sa muziko - scenskim djelima, umiju da prepoznaju razliite muzike vrste i anrove, proiruju znanje o umjetnikim i narodnim instrumentima i grupama instrumenata; instrumenti sa klavijaturom (klavir, harmonika) i

udaraljke, proiruju znanja o muzikoj tradiciji drugih naroda.


38

DIDAKTIKE PREPORUKE (drugi ciklus) Muzika kultura u drugom trogoditu planirana je kompleksno po oblastima, djelatnostima i razvoju, a povezanost stvaralatva, izvoenja i sluanja muzike je neophodna i zahtijeva kontinuitet. Zahtjevnost muzikih aktivnosti i sadraja trae od nastavnika/nastavnice promiljeno planiranje i ostvarivanje ciljeva. Nastavnici/nastavnice moraju da koriste aktivne oblike i metode rada. Ciljno sastavljen program daje, pored aktivnosti i razvojnih dostignua, jo tri vrste muzikih didaktikih sadraja koji su meusobno povezani: muzika literatura za izvoenje i sluanje koju nastavnik/nastavnica bira iz postojeih zbirki, pjesmarica i zvunih snimaka, razliiti pojmovi, zakonitosti i uputstva o muzici koji blie objanjavaju muziku literaturu i obezbjeuju njeno dublje razumijevanje, podaci o muzikoj kulturi, njenoj ulozi i karakteristikama koji se u drugom trogoditu odnose na razmatranje muzikog ivota u blioj

okolini, u regionalnim muzikim centrima i najzad u povezanosti Crne Gore sa bliim i daljim okruenjem.

Izvoenje Nastavnik/nastavnica u skladu sa uzrastom uenika/uenica i osnovnim vrstama didaktikih sadraja odreuje program koji uenici/uenice treba da pjevaju i sviraju. Pritom, uzima se u obzir naelo individualizacije s obzirom na razvojne izvoake mogunosti uenika/uenica. Program obuhvata izvoenje preteno jednoglasnih, a po mogunosti i dvoglasnih pjesama, koje su povezane sa kretanjem i plesom, kao i izvoenje jednostavnih aranmana. Sluanje Po kriterijumu osnovnih vrsta didaktikih sadraja, nastavnik/nastavnica bira kompozicije za sluanje koje obuhvataju primjere razliitih vrsta i anrova muzike, formi i izvoakih sastava. Tokom rada treba izbjegavati stereotipe i spreavati pasivno saznavanje. U uvodu (pred sluanje), tokom sluanja kompozicije i u povratnoj informaciji o sluanju treba obogatiti rad razliitim, i za uenike/uenice zanimljivim, aktivnostima. Stvaranje Nastavnik/nastavnica podstie uenike/uenice da izvedeni sadraj doivljajno i estetski interpretiraju. Stvaralako izraavanje uz muziku povezuje se sa likovnim, tekstualnim ili pokretnim i plesnim aktivnostima.


39

Razvojna dostignua na kraju drugog ciklusa Sposobnosti Drugo trogodite poklapa se sa periodom razvoja osjeaja za sazvuje koje se osvjeuje pomou dvoglasja u naoj narodnoj pjesmi, kao i uz pomo kanona ili ostinatne pratnje. U ovom periodu razvija se kod uenika/ce sposobnost razumijevanja tonskih odnosa, trajanja i visina, to utie na dalji razvoj muzikalnosti djeteta. Uenici/uenice su osposobljeni/e da koriste osnovne notne zapise, a njihovo analitiko sagledavanje muzikih sadraja utie na kvalitet izvoenja, sluanja, koncentraciju i memoriju. Uenici/uenice se postupno osposobljavaju za estetsko oblikovanje. Vjetine Dalje se razvijaju psihomotorike vjetine potrebne za vokalno i instrumentalno izvoenje, kao i pokretne reakcije na muziku. Uz dobro odabrani izvoaki program i didaktike postupke, spretnost izvoenja se usavrava, a promjene rjeavaju; kod djeaka se javlja mutiranje glasa, a nastavnik/nastavnica objanjava kako ti uenici/uenice treba da uestvuju pjevaju.

Informativna znanja Na osnovu prethodno steenih muzikih iskustava uenika/uenica, nastavnik/nastavnica prezentira potrebna znanja koja omoguavaju elementarnu orjentaciju prilikom izvoenja, sluanja ili kreativnosti. U drugom trogoditu uenici/uenice upotrebljavaju notne zapise, upoznaju se sa pojmovima iz teorije muzike, razlikuju zvune boje instrumenata, razumiju da muzika djela imaju formu, upoznaju razliite muzike vrste i anrove. Bitno je da nastavnik/nastavnica ne postavlja u prvi plan teoretisanje i verbalno izlaganje.


40

STANDARDI ZNANJA (ishodi programa za drugi ciklus) Uenici/uenice:

znaju da izvedu 8 narodnih i umjetnikih pjesama (u obimu oktave); pjesme izvode u grupi ili pojedinano jednoglasno (ili dvoglasno); sviraju najmanje 2 kratke kompozicije (ili pratnju) za Orfove instrumente; razlikuju vokalnu, instrumentalnu i vokalno - instrumentalnu muziku; prepoznaju pjevake glasove (djeji, enski i muki), grupe i horove; razlikuju instrumentalne soliste, grupe i orkestre; prepoznaju zvune boje instrumenata i njihove grupe; poznaju okvirnu orijentaciju u notnom zapisu (tonske visine, trajanja, takt); razlikuju i poznaju znaenje ljestvica, dur-mol (samo po zvuku); znaju da je muzika ureena u formalnim dijelovima (motiv) i formama koje imaju svoja imena; razlikuju pojedine muzike vrste i anrove; prepoznaju repertoar od 10 kompozicija domaih i stranih autora; znaju ta je rad stvaraoca, a ta interpretatora.


41

VII razred Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - intrepretira narodne

pjesme i umjetnike kompozicije,

- vrednuje kompozicije i pjesme.

Uenik/uenica treba da: - upotrebljava Orfov

instrumentarij, - izvodi jednostavne

aranmane. Uenik/uenica treba da stekne informativna znanja o: - poecima muzike, - muzikoj kulturi

starih civilizacija, - karakteristikama

muzike kulture srednjeg vijeka

- osobinama muzike renesanse,

- muzici baroka.

Uenici/uenice: - doivljajno i svjesno

sluaju narodne pjesme i umjetnike kompozicije.

Uenici/uenice: - sluaju zvune

primjere primitivnih plemena,

- sluaju srednjovjekovne, renesansne i barokne kompozicije.


pjesme i umjetnike kompozicije.

Uenici/uenice: - sviraju instrumentalne

sadraje (melodije ili aranmane),

- sviraju teme iz kompozicija umjetnike muzike iz perioda koji se obrauju.

Uenici/uenice: - pjevaju i sviraju teme

iz poznatih renesansnih i baroknih kompozicija.

Uenici/uenice: - osmiljavaju

jednostavne melodije na zadati tekst ili tekst po svom izboru.

Uenici/uenice: - oblikuju pratnju na

zadatu ili obraenu melodiju.

Uenici/uenice: - kreativno izraavaju

doivljaje (likovno, tekstualno ili plesno) sluanih muzikih primjera.

Obraditi nekoliko narodnih pjesama i umjetnikih kompozicija sa notnog teksta

- N. Paganini: Venecijanski karneval (odlomak)

- .F.Ramo: Rigodon, - Pater noster

gregorijanski koral - Anonimus: Saltarelo - J.Brams:

Uspavanka -------------------------------- - Zvuk paleolitske

svirale - Indijska muzika:

vina - Seikilova pjesma - Indijanski ples - Psalmi (stari Jevreji) - Stara hrianska

muzika: gregorijanski koral i vizantijsko pjevanje

- Adam de la Al: Robin i Merion

- Kir Stefan Srbin: Ninja sili

Crnogorski jezik i knjievnost: tekst pjesama. Istorija i geografija: istorijske epohe, istorijski dogaaji, obiaji. Likovna kultura: povezati uvene renesansne i barokne slikare i njihova djela sa muzikom i muzikim motivima.


42

Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - analizira i uporedi

karakteristike razliitih epoha,

- prepoznaje forme i kompozitore i zna kojoj epohi pripadaju.

Uenici/uenice: - doivljajno i analitiki

sluaju djela kompozitora obraenih epoha,

Uenici/uenice: - pjevaju i sviraju teme

poznatih kompozitora iz doba renesanse.

Uenici/uenice: - plesom ili pokretom

iskazuju doivljaj sluanog djela.

- Palestrina: Misa pape

Marela - O. di Laso: Eho - J. Galus: Ecce

Quomodo - Estampida

(instrumentalna forma)

- Tartini: avolji triler - A. Vivaldi: Godinja

doba - D. Skarlati: Sonate po

izboru - K. Monteverdi:

Madrigali po izboru, Arijadnina tubalica

- G. F. Hendl: Mesija (Aleluja),

- Muzika na vodi (Alegro), Muzika za vatromet (menuet I i II)

Crnogorski jezik i knjievnost: analiza teksta. Fiziko vaspitanje: korak i ples.

Napomena: navedeni primjeri u koloni Pojmovi sadraji su samo prijedlozi.


43


Uenik/uenica: - proiruje znanja o

umjetnikim instrumentima (orgulje).


primjere za orgulje, - analiziraju i uporeuju

zvune boje svih instrumenata i instrumentalnih grupa.

- J. S. Bah: Tokata i

fuga u d-molu, - Brandenburki

koncerti (izbor br.2, br. 3, br. 6)

- . P. Pergolezi: Sluavka gospodarica (arija Serpine)

- H. Persl: Didona i Enej

Zvuni primjeri za orgulje i sve instrumente, kao i grupe instrumenata.


44

Napomena za nastavnika/nastavnicu Razvojna dostignua u sedmom razredu Sposobnosti Uenici/uenice: produbljuju osjeaj za ritam i muzikalnost, odreuju i uporeuju karakteristike obraenih epoha, i tako proiruju sposobnosti analitikog saznavanja, razvijaju sposobnost estetskog posmatranja, rasuivanja, oblikovanja i vrednovanja, vrednuju svoja i druga muzika dostignua.

Vjetine Uenici/uenice: proiruju spretnost pjevanja i sviranja u skladu sa svojim mogunostima i interesovanjima za pojedine forme izvoenja.

Informativna saznanja Uenici/uenice upoznaju: osnovne karakteristike razvoja muzike od njenog poetka pa do XVIII vijeka, stilske periode, imenuju ih i istorijski klasifikuju, najznaajnije muzike forme uenih epoha, vanija djela stvaralaca kompozitora renesanse i baroka, orgulje.


45

VIII razred Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - interpretira narodne


- vrednuje pjesme i kompozicije.

Uenik/uenica treba da: - izvodi aranmane i

teme iz poznatih umjetnikih djela i pjesme (djeije, narodne, zabavne) na Orfovim instrumentima.

Uenik/uenica treba da stekne informativna znanja o karakteristikama: - klasicizma.


narodne pjesme i umjetnike kompozicije.

Uenici/uenice: - sluaju teme iz

poznatih umjetnikih djela i pjesme (djeije, narodne i zabavne).

Uenici/uenice: - analitiki sluaju

kompozicije iz perioda klasicizma,

- vrednuju muzika djela obraenih stilskih perioda.



Uenici/uenice: - sviraju

instrumentalne sadraje (melodije i aranmane),

- uz sluanje instrumentalnih odlomaka, izvode prilagoenu ritmiku pratnju.

Uenici/uenice: - pjevaju umjetnike

pjesme kompozitora klasicizma.

Uenici/uenice: - improvizuju na

muzike teme. Uenici/uenice: - kreativno izraavaju

muzike doivljaje i predstave u tekstualnim, likovnim i plesnim iskazima.

Obraditi nekoliko narodnih pjesama i umjetnikih kompozicija po notnom tekstu. - V. A. Mocart: Mala

nona muzika, - arobna frula (Gle, igre

li krasne), - 40. simfonija (I stav,

tema), - L. van Betoven: Oda

radosti, - VI simfonija (finale,

tema), - . Verdi: Rigoleto (ena

je varljiva). - K.V. Gluk:Orfej

(Orfejeva tubalica) - Primjeri djela bekih

klasiara: - J. Hajdn: Simfonije i

gudaki kvarteti (izbor) - V. A. Mocart: Mala

nona muzika (Menuet i Rondo)

- Simfonije i sonate (izbor) - Rekvijem -Lakrimoza - Opere (izbor) - L. van Betoven: Sonate,

simfonije, koncerti, gudaki kvarteti (izbor)

Crnogorski jezik i knjievnost: tekst pjesama. Istorija: muzike sadraje vezati sa istorijskim epohama, dogaajima i drutvenom sredinom. Crnogorski jezik i knjievnost: muzike sadraje i aktivnosti povezati sa knjievnim djelima klasicizma.


46


Uenik/uenica treba da stekne informativna znanja o karakteristikama: - romantizma.


kompozicije iz romantizma,

- odlaskom na koncerte upoznaju djela u izvoenju poznatih interpretatora.

Uenici/uenice: - pjevaju umjetnike

pjesme kompozitora romantizma,

- pjevaju teme iz instrumentalnih muzikih odlomaka obraenih stilskih perioda.

Primjeri djela romantiara: - F. Mendelson:

Svadbeni mar - Koncert za violinu i

orkestar u e-molu - R. uman: Karneval

Leptir - F. ubert: Nedovrena

simfonija - Solo-pjesme (izbor) - F. open: Valceri,

poloneze, mazurke, etide (izbor)

- J. Brams: Maarske igre - F List: Maarska

fantazija br. 14 - Maarska rapsodija br. 2 - H. Berlioz: Fantastina

simfonija (izbor) - A.Dvorak: Koncert za

violonelo op.104, - B.Smetana: Prodana

nevjesta, - A. Borodin: Knez Igor - M. Musorgski: Slike sa

izlobe, - P.I.ajkovski: IV

simfonija, - Koncert za klavir i

orkestar b-mol, - E.Grig: Solvejgina

pjesma

Crnogorski jezik i knjievnost: muzike sadraje i aktivnosti povezati sa knjievnim djelima romantizma. Likovna kultura: likovni umjetnici klasike i romantizma. Geografija: porijeklo kompozitora - predstavnika nacionalnih kola.


47

Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - razlikuje osobine

pojedinih epoha, - prepoznaje

kompozitore i zna kojoj epohi pripadaju,

- analizira forme znaajne za obraene epohe,

- uoava razlike izmeu apsolutne i programske muzike.


djela kompozitora obraenih epoha,

- analiziraju video-zapise muziko-scenskih djela.

Uenici/uenice: - pjevaju i sviraju

popularne teme i melodije kompozicija iz klasicizma i romantizma.

Prethodno navedeni primjeri, kao i: - St. St. Mokranjac:

Kozar, - Rukoveti (izbor) - Liturgija Sv. Jovana

Zlatoustog - D. de Sarno: Balkanska

carica - M. Petrovi: izbor

- Italijanska opera: - . Rosini: Seviljski

berberin - V. Belini: Norma - . Verdi: Travijata - Nabuko - Rigoleto - . Puini: Toska - - R.Leonkavalo: Pajaci - Francuska opera: - . Bize: Karmen Njemaka opera: - R. Vagner: Holananin

lutalica - Valkira Balet: - A.Adam: izela - L. Delib: Kopelija - P. I. ajkovski:

Labudovo jezero Krcko Orai


48

Aktivnosti


Uenik/uenica: - proiruju znanja o

(uenim) muzikim formama,

- stiu znanja o rondu, temi s varijacijama, sonatnom obliku, sonatnom ciklusu.

Uenici/uenice: - sluaju i analiziraju

primjere za sve uene muzike forme.

Opereta (zabavna muzika XIX vijeka) - J. traus: Slijepi

mi (uvertira) - Valceri (Na lijepom

plavom Dunavu, Kraljevski valcer), Tri-tra polka,

- Radecki mar - . Ofenbah: Orfej u

podzemlju - F. List: Parafraza na

teme iz opere Rigoleto

Primjeri za sve uene muzike forme

Fiziko vaspitanje: valcer i ostale igre iz romantizma.



49

Napomena za nastavnika/nastavnicu Razvojna dostignua u osmom razredu Sposobnosti Uenici/uenice: produbljuju osjeaj za ritam i muzikalnost, razvijaju sposobnosti saznavanja izraajnih i formalnih karakteristika klasicizma i romantizma, uz muzike primjere razliitih stilskih perioda poveavaju sposobnost estetskog opaanja, prosuivanja, oblikovanja i vrednovanja. Vjetine Uenici/uenice: pjevaju i sviraju u skladu sa svojim interesovanjima pojedine forme. Djeaci takoe pjevaju, u skladu sa glasovnim mogunostima

(zbog muzacije) ili sviraju na muzikim instrumentima. Informativna znanja Uenici/uenice: razumiju osnovne karakteristike muzike umjetnosti obraenih epoha, upoznaju najvanije muzike forme i stvaraoce klasicizma i romantizma, postaju svjesni pojma trajne umjetnike vrijednosti klasike u muzici i prepoznaju je u savremenim muzikim programima.


50

IX razred


Uenik/uenica treba da: - interpretira narodne


- kritiki ih procjenjuje.

Uenik/uenica treba da: - instrumentalno

izvodi teme iz poznatih kompozicija.

Uenik/uenica treba da stekne informativna znanja o muzici XX vijeka: - impresionizam, - ekspresionizam, - neo-stilovi, - elektronska muzika.


kompozicije XX vijeka,

- vrednuju muzika djela.



Uenici/uenice: - sviraju instrumentalne

sadraje, - sviraju pratnje uz

pjesme i instrumentalne kompozicije.

Uenici/uenice: - pjevaju teme iz

poznatih djela XX vijeka.

Uenici/uenice: - improvizuju na

muzike teme. Uenici/uenice: - kreativno izraavaju

muzike doivljaje (tekstualno i likovno).

Obraditi nekoliko narodnih pjesama ii umjetnikih kompozicija - J.Hajdn: Simfonija

br.94 (II stav, tema), - A. Dvorak: Iz novog

svijeta (II stav, tema), - B. Smetana: Prodana

nevjesta (tema hora), - J. Sibelijus: Finska

simfonijska poema (odlomak),

- J. Brams: Valcer (odlomak).

- K. Debisi: Preludijumi

(izbor) - M. Ravel: Bolero - A. enberg (izbor) - B. Bartok: - Mikrokosmos - K. Orf: Karmina

Burana - I. Stravinski:

Posveenje proljea Petruka

Crnogorski jezik i knjievnost, strani jezici: pjevanje sa tekstovima domaih i stranih pjesama. Istorija i geografija: razvoj muzike umjetnosti povezan je sa istorijom i geografskim podnebljima. Likovna kultura: povezivanje sa likovnim tehnikama koje su se koristile u XX vijeku.


51

Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - se osposobi da

razlikuje stilove, forme i kompozitore XX vijeka.

Uenik/uenica treba da: - prepoznaje i

uporeuje stilove kroz istorijske epohe od poetaka do savremene muzike.

Uenici/uenice: - kroz sluanje,

upoznaju stvaraoce i djela razliitih stilova muzike XX vijeka.


kompozicije nae i svjetske muzike istorije sve do dananjeg vremena, uz upotrebu audio i audio-vizuelnih zapisa.

Prethodno navedeni sadraji, kao i: - B. Britn: Piter

Grajms - Vodi kroz orkestar - O. Mesjen: Iz

kataloga ptica - K. Penderecki:

Pasija po Luki Primjeri djela savremenih kompozitora iz okruenja Primjeri iz literature za muziku: - srednjeg vijeka, - renesanse, - baroka, - klasicizma, - romantizma, - XX vijeka.

Fizika: muzika sredstva doprinose razumijevanju fiziko-akustikih pojava. Istorija: istorijski periodi u vezi sa stilskim periodima u muzici.


52

Aktivnosti


Uenik/uenica treba da: - se upozna sa

savremenim kompozitorima, djelima, izvoaima i muzikim ustanovama u Crnoj Gori.

Uenik/uenica treba da: - poznaje oblike

(mjuzikl) i anrove savremene muzike (popularnu, dez, filmsku muziku).

Uenici/uenice: - odlaskom na

koncerte upoznaju djela u izvoenju savremenih interpretatora,

- shvataju znaaj nae muzike kulture.

Uenici/uenice: - analiziraju video-

zapise mjuzikla i filmske muzike,

- vrednuju razliite muzike oblike, vrste, anrove, sadraje i interpretacije,

- upoznaju mogunosti sluanja muzike na koncertima i preko medija.

Uenici/uenice: - vokalno -

instrumentalno izvode muzike sadraje i teme iz prouavanih anrova savremene muzike.

Uenici/uenice: - kreativno izraavaju

muzike doivljaje (plesno),

- oblikuju pratnju za sluane melodije.

Izbor iz djela savremenih domaih autora: - B. Tamindi, - . Mirkovi, - S. Gaevi, - A. Perunovi. - L. Armstrong: Kakav

divan svijet - E. Ficderald: Aleluja - D. Gervin:

Rapsodija u plavom - Porgi i Bes

(Uspavanka) - E. Prisli/Matson: Love

me tender - The Rolling Stones:

Thank you for the music

- The Beatles: Yesterday

- D. Hendriks

Primjeri popularne i filmske muzike.

Crnogorski jezik i knjievnost: muzika je povezana sa pozorinom i filmskom umjetnou.



53

Napomena za nastavnike/nastavnice Razvojna dostignua u devetom razredu Sposobnosti Uenici/uenice:

razvijaju muzikalnost, saznaju osnovne muzike karakteristike obraenih epoha, poveavaju sposobnost estetskog opaanja, prosuivanja, oblikovanja i vrednovanja.

Vjetine Prema individualnim mogunostima uenici/uenice ovladavaju vjetinom pjevanja, sviranja i plesanja. Informativna znanja Uenici/uenice saznaju:

osnovne karakteristike razvoja muzike umjetnosti XX vijeka, upoznaju muzika djela kompozitora i interpretatore XX vijeka, znaaj muzikih vrijednosti za nau i optu kulturu ovjeanstva.


54

5. DIDAKTIKE PREPORUKE (trei ciklus) Nastava muzike kulture planirana je kompleksno tako da svojim aktivnostima i sadrajima doprinosi optem i muzikom razvoju uenika/uenica. U treem, zavrnom trogoditu, aktivnosti uenika/uenica oivljavaju sljedee sadraje i njihovu interakciju:

da samostalno koriste muziku literaturu, da iz literature izvode zakljuke na osnovu informacija o karakteristikama, zakonitostima i ulozi muzike u kulturi, da u pojedinim sluajevima prezentiraju svoj stav o odreenim muzikim djelima i pojavama.

Pristup ovoj problematici zahtijeva komunikaciju koja spreava stereotipe u verbalnom objanjavanju muzikih zakonitosti i istorije. Nastavnici/nastavnice moraju koristiti aktivne forme i metode rada. Samo tako e umjesto teoretskih znanja razvijati muzike sposobnosti uenika/uenica. Sluanje Cilj muzike nastave je da stvara aktivne sluaoce muzikih priredbi koncerata, a to podrazumijeva da se na asovima sprovodi analitiko sluanje. Ne treba prepuati ueniku/uenici da samostalno, bez uputstva slua muzika djela, jer svaki muziki rad, naroito u koli, zahtijeva promiljeni postupak. Izvoenje Izvoenje podrazumijeva pjevanje i sviranje, a pomou njih se unaprijeuju muzike sposobnosti i vjetine kod uenika/uenica ovog uzrasta. Treba insistirati na izvoenju novih, zanimljivih i aktuelnih primjera iz literature koje treba korektno izvesti. Pozitivan odnos prema vokalnom izvoenju produbljujemo razliitim nainima interpretacije. Pored izvoenja instrumentalnih kompozicija, potrebno je svirati i pratnju za vokalnu interpretaciju poznatih pjesama. Stvaranje U ovom trogoditu ispoljava se sposobnost stvaralatva tekstualnog i likovnog izraavanja muzikih utisaka, a ritmiko-plesna su uglavnom karakteristina za pojedince. Nastavnik/nastavnica treba paljivo da planira aktivnosti i pritom uzima u obzir individualna interesovanja. Po mogunosti aktivirati uenike/uenice da vokalno i instrumentalno improvizuju (stvaraju) krae muzike sadraje. Dostignua uenikog stvaralakog rada su zvukovni mozaici, formalni dijelovi (motivi, teme, melodije, ritmovi, pjesme).


55

Razvojna dostignua nakon treeg ciklusa Sposobnosti Kod opte muzike kulture pod sposobnou se podrazumijeva prepoznavanje pravilnih odnosa meu tonskim visinama, trajanjima ili u sazvujima. Zato u treem ciklusu nastavnici/nastavnice treba da dovedu muzikalnost uenika/uenica na vii nivo kako bi mogli vokalno, instrumentalno ili vokalno-instrumentalno da se izraavaju. Trei ciklus poklapa se sa periodima i karakteristikama djetetovog sazrijevanja, i ono tada dalje razvija muziku memoriju, kritiki odnos i estetski senzibilitet. Vjetine Pored daljeg rada na razvijanju psihomotorikih vjetina, poeljno je znatno unapreivanje vokalnog (pjevanje vieglasnih pjesama) i instrumentalnog izvoenja (sviranje na Orfovim melodijskim instrumentima ksilofon, metalofon, blok-flauta itd), kao i istovremenog pjevanja i sviranja na muzikom instrumentu. Informativna znanja U posljednjem ciklusu muzika kultura je tako planirana da uenici/uenice svoje aktivnosti i iskustva sistematizuju na osnovu podataka o muzikim izvoakim sredstvima, formama, sadrajima, vrstama i anrovima. U programu stilski periodi prezentiraju svjetsku i domau muziku istoriju, od njenih poetaka do dananjih dana. Znanja naglaavaju: neposredna muzika iskustva koja uenici/uenice stiu kroz vokalno, instrumentalno i vokalno-istrumentalno izvoenje muzikih

sadraja, sistematizovane podatke koji slue kao osnovna orijentacija u muzikom djelovanju, istorijski znaaj muzikih razvojnih dostignua, stvaranje muzikih vrijednosti vanih za muziku kulturu Crne Gore.


56

6. KORELACIJE MEU PREDMETIMA Korelacije meu predmetima su date u tabelama.

7. STANDARDI ZNANJA (ishodi programa za trei ciklus) Uenici/uenice: znaju da izvedu 8 narodnih i umjetnik

Documents

Muzicka Kultura Os