20

musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine
Page 2: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

საქართველოს სახელმწიფო ჰიმნი

„თავისუფლება“

ლექსი დავით მაღრაძის

ჩემი ხატია სამშობლო,სახატე მთელი ქვეყანა,განათებული მთა-ბარი,წილნაყარია ღმერთთანა.თავისუფლება დღეს ჩვენიმომავალს უმღერს დიდებას,ცისკრის ვარსკვლავი ამოდისდა ორ ზღვას შუა ბრწყინდება,დიდება თავისუფლებას,თავისუფლებას დიდება.

საქართველოს სახელმწიფო ჰიმნი

„თავისუფლება“

ლექსი დავით მაღრაძის

ჩემი ხატია სამშობლო,სახატე მთელი ქვეყანა,განათებული მთა-ბარი,წილნაყარია ღმერთთანა.თავისუფლება დღეს ჩვენიმომავალს უმღერს დიდებას,ცისკრის ვარსკვლავი ამოდისდა ორ ზღვას შუა ბრწყინდება,დიდება თავისუფლებას,თავისუფლებას დიდება.

Page 3: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

mzis sxivi

musikaSi

maia oTiaSvili irine miqaZe

VIII klasi

`wyarosTvali~Tbilisi, 2012 weli

maswavleblis wigni

Page 4: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

2

SemoqmedebiTi jgufi:

avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili

avtori - irine miqaZe

eTnomusikosi - marina xuxunaiSvili

Finale 2008-is gakveTilebis momzadeba - mixeil vawaZe

musikaluri redaqtori - levan mizandari

literaturuli redaqtori - Tamar faSaliSvili

mTavari redaqtori - nana RvinianiZe

mxatvar-dizaineri:

TinaTin mRebriSvili dakabadoneba: zaza gelaSvili kaxaber wurwumia

kompiuteruli uzrunvelyofa: mixeil vawaZe marina javaxiSvili fonogramebis avtorebi: mixeil vawaZe

audio reJisorebi: mixeil vawaZe mixeil kilosaniZe

`wyarosTvali~

tel: 274 63 69; 227 30 73; 5(99) 76 10 39; 5(99) 30 16 84el-fosta: [email protected]

© `wyarosTvali~ 2012© maia oTiaSvili

Page 5: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

4

s a r C e v i

erovnuli saswavlo gegma........................................................................................................... 5

Sinaarsisa da miznebis ruka....................................................................................................... 15

audio masalis sia.......................................................................................................................17

Sesavali................................................................................................................................20

Sua saukuneebis musika..............................................................................................................21

SemoqmedebiTi testebi............................................................................................................ 2 1

baroko........................................................................................................................................... 22

antonio vivaldi........................................................................................................................ 23

i.s. baxi........................................................................................................................................... 24

polifonia da homofonia......................................................................................................... 24

alfred Snitke............................................................................................................................ 28

msoflio xalxTa cekvebi ........................................................................................................ 29

Tanamedrove simRerebi............................................................................................................. 32

Finale 2008....................................................................................................................................... 33

adreuli musika.......................................................................................................................... 35

Sua saukuneebi musika .............................................................................................................. 36

Sua saukuneebis saero musika ............................................................................................... 39

Teatri........................................................................................................................................... 44

aRorZineba................................................................................................................................... 47

baletis istoriidan....................................................................................................................... 49

XIX saukunis opera.................................................................................................................... 51

rok-musika.................................................................................................................................... 55

qarTuli xalxuri musika......................................................................................................... 57

sanoto danarTi.......................................................................................................................... 59

damatebiTi sarekomendacio resursebis nusxa................................................................108

Page 6: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

15

Sinaarsisa da miznebis ruka

paragrafis dasaxeleba

akad

emiu

ri

saaT

i

mus.

VIII

.1. m

osw

avl

es S

euZl

ia i

mpr

ovi

zac

iis

pro

-c

esSi

mo

nawi

leo

ba.

mus.

VIII

.2. m

osw

avl

es S

euZl

ia s

imR

era

Tan

akl

ase-

leb

Tan

er

Tad

.

mus.

VIII

.3. m

osw

avl

es S

euZl

ia s

xvad

asxv

a d

aval

ebis

Se

sru

leb

a mu

sika

lu

r-k

omp

iut

eru

li

pro

gram

ebis

ga

moye

nebi

T.

mus.

VIII

.4. m

osw

avl

es S

euZl

ia s

aswa

vlo

pr

oeq

tSi

mo

nawi

leo

ba.

mus.

VIII

.5. m

osw

avl

es S

euZl

ia m

osm

enil

i mu

si-

kal

ur

i na

war

moeb

is g

aana

liz

eba.

mus.

VIII

.6. m

osw

avl

es S

euZl

ia g

aac

nos

Tan

akl

ase-

leb

s mu

sika

lu

ri

xel

ovn

ebis

nim

uSi

an

musi

kosi

s Se

moqm

edeb

a.

mus.

VIII

.7. m

osw

avl

e ic

nobs

da

Seu

Zlia

qar

Tu

li

da

mso

fl

io m

usi

kal

ur

i xe

lo

vneb

is c

nobi

li

nimu

Sebi

s d

axas

iaT

eba.

mus.

VIII

.8. m

osw

avl

e aR

iqva

ms m

usi

kas,

ro

gor

c i

n-f

or

mac

iisa

da

komu

nika

cii

s sa

Sual

ebas

.

adreuli musika (Sesavali). furclidan kiTxva 1 X X X X

bizantiuri musika 1 X X

amapola 1 X X X X X X

grigoriseuli sagalobeli. furclidan kiTxva 1 X X X X X

sanoto damwerloba 1 X X X X X

rogor ganviTarda mravalxmianoba 1 X X X X X

Sua saukuneebis sakravebi 1 X X X X X

Gaudeamus igitur. furclidan kiTxva 1 X X X X X X

Sua saukuneebis saero musika 1 X X X X X

Cemi qveynis buneba 1 X X X X X X

renesansi 1 X X X X X X

SemoqmedebiTi testi _ dasawyisi 1 X X X X X X

qarTuli galoba. furclidan kiTxva 1 X X X X X X

inglisuri balada 1 X X X X X

Sopenis balada. furclidan kiTxva 1 X X X X X X

nugzar ergemliZe `Tovli modis~ 1 X X X X X X

operis warmoSoba 1 X X X X X X

pirveli opera 1 X X X X X

veneciuri opera 1 X X X X X

neapolitanuri opera 1 X X X X X

franguli opera 1 X X X X X

Mamma 1 X X X X X X

inglisuri opera 1 X X X X X

saopero reforma. furclidan kiTxva 1 X X X X X

rihard vagneri 1 X X X X X X

vagneris saopero reforma 1 X X X X X

zaqaria faliaSvili 1 X X X X X X

Page 7: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

16

Cemo kargo qveyanav 1 X X X X X X

qarTli. furclidan kiTxva 1 X X X X X X

kaxeTi 1 X X X X X X

mesxeTi 1 X X X X X X

raWa. SemoqmedebiTi testi 1 X X X X X X

leCxumi 1 X X X X X X

svaneTi 1 X X X X X X

samegrelo 1 X X X X X X

meri daviTaSvili 1 X X X X

herio biWebo 1 X X X X X X

xalxuri musika kompozitorTa SemoqmedebaSi 1 X X X X X

baroko 1 X X X X X

antonio vivaldi 1 X X X X X X

georg fridrix hendeli 1 X X X X X X

oratoria `mesia~ 1 X X X X X

iohan sebastian baxi 1 X X X X X X

i. s. baxis saklaviro Semoqmedeba 1 X X X X X X

Hallelujah 1 X X X X X X

menueti. furclidan kiTxva 1 X X X X X X

JorJ bize. furclidan kiTxva 1 X X X X X X

Cant’buy me love 1 X X X X X X

igor stravinski. furclidan kiTxva 1 X X X X X X

aleqsi maWavariani 1 X X X X X X

bulbulo, nazo... 1 X X X X X X

arnold Sonbergi 1 X X X X X X

muxambazi Tbiliss 1 X X X X X X

Happy New Year. furclidan kiTxva 1 X X X X X X

kvarta-kvinturi wre. furclidan kiTxva 1 X X X X X

Finale 2008 1 X X X X X X X

Sinaarsisa da miznebis ruka

paragrafis dasaxeleba

akad

emiu

ri

saaT

i

mus.

VIII

.1. m

osw

avl

es S

euZl

ia i

mpr

ovi

zac

iis

pro

-c

esSi

mo

nawi

leo

ba.

mus.

VIII

.2. m

osw

avl

es S

euZl

ia s

imR

era

Tan

akl

ase-

leb

Tan

er

Tad

.

mus.

VIII

.3. m

osw

avl

es S

euZl

ia s

xvad

asxv

a d

aval

ebis

Se

sru

leb

a mu

sika

lu

r-k

omp

iut

eru

li

pro

gram

ebis

ga

moye

nebi

T.

mus.

VIII

.4. m

osw

avl

es S

euZl

ia s

aswa

vlo

pr

oeq

tSi

mo

nawi

leo

ba.

mus.

VIII

.5. m

osw

avl

es S

euZl

ia m

osm

enil

i mu

si-

kal

ur

i na

war

moeb

is g

aana

liz

eba.

mus.

VIII

.6. m

osw

avl

es S

euZl

ia g

aac

nos

Tan

akl

ase-

leb

s mu

sika

lu

ri

xel

ovn

ebis

nim

uSi

an

musi

kosi

s Se

moqm

edeb

a.

mus.

VIII

.7. m

osw

avl

e ic

nobs

da

Seu

Zlia

qar

Tu

li

da

mso

fl

io m

usi

kal

ur

i xe

lo

vneb

is c

nobi

li

nimu

Sebi

s d

axas

iaT

eba.

mus.

VIII

.8. m

osw

avl

e aR

iqva

ms m

usi

kas,

ro

gor

c i

n-f

or

mac

iisa

da

komu

nika

cii

s sa

Sual

ebas

.

Page 8: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

17

audio masalis sia

diski I

1. qarTuli sagalobeli _ `Sen xar venaxi~2. jovani palestrina _ `Kyrie~3. bizantiuri sagalobeli _ 14. bizantiuri sagalobeli _ 25. grigoriseuli sagalobeli _ `Ave maria~6. gvido arecos himni7. Sua saukuneebis italiuri instrumentuli musika8. perotini _ `organumi~9. giiom de maSi _ `kancona~10. Sua saukuneebis melodia keltur arfaze11. gudastvirebis musika12. XIII saukunis germanuli simRera _ `trubadurebi~13. Josken depre _ `pavana~14. gabrieli _ `daviTis fsalmunebi~15. orlando laso _ `aleluia~16. jovani palestrina _ agnus dei17. italiuri aRorZinebis simRera18. petre Caikovski. I safortepiano koncerti I nawili19. sagalobeli wmidao `RmerTo~. ilia II20. wm. ninos tropari21. jon doulendi. daniis mefisadmi miZRvnili `samefo marSi~22. jon doulendi. balada stingisa da karamazovis SesrulebiT23. frederik Sopeni safortepiano balada #124. julio kaCini `Ave maria~25. jakomo peri _ `evridike~ _ Sesavali26. klaudio monteverdi _ `samefo koncerti~27. alesandro skarlati _ moteti28. Jan batist luli _ `kuranta~29. henri perseli _ `The Early Queen~ 30. henri perseli _ `didonas aria~ operidan `didona da eneosi~. j. normanis SesrulebiT31. henri perseli _ `aria~32. georg hendeli _ `Cakona~33. Jan batist luli _ menueti34. qristof vilibald gluki _ `orfeosis aria~35. qristof vilibald gluki _ fleitis solo operidan `orfeosi~36. rihard vagneri `saqorwino marSi~37. rihard vagneri `valkiriebis gafrena~38. zaqaria faliaSvili `abesalom da eTeri~ ansambli `wamwamsa da wamwams Sua~39. zaqaria faliaSvili `abesalom da eTeri~ cekva qarTuli40. qarTli `qarTvelo xeli xmals ikar~41. qarTli `zemyrelo~42. qarTli _ `buqna Woto~43. qarTli _ berikuli dasakravi gudastvirze44. niko sulxaniSvili `daigvianes~. h. gonaSvilis SesrulebiT45. kaxeTi `win wyaro~. h. gonaSvilis SesrulebiT46. kaxeTi `gogiasa, gogiasa~47. mesxeTi. samyrelo

Page 9: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

18

48. raWa `oridili~49. edvard grigi _ safortepiano koncerti #1, I nawili50. leCxumi `kikoliko zaliko~51. svaneTi `mirangula~52. svaneTi `lile~53. samegrelo `aSo Cela~54. samegrelo `kuCxi bedineri~55. petre Caikovski _ safortepiano koncerti #1, III nawili56. andria balanCivaZe _ safortepiano koncerti #3, II nawili57. iohan sebastian baxi `saorkestro suita~ aria58. antonio vivaldi `weliwadis droni~ _ zafxuli59. georg fridrix hendeli oratoria `mesia~ _ aleluia 60. georg fridrix hendeli `musika samefo feierverkisTvis~ _ uvertiura61. iohan sebastian baxi _ `tokata da fuga~ re minori62. iohan sebastian baxi _ `kargad temperirebuli klaviri~. preludia da fuga #263. leopold mocarti _ menueti64. iohan sebastian baxi _ menueti65. JorJ bize _ karmenis `habanera~. m. kalasis SesrulebiT66. JorJ bize _ saorkestro suita `arleli qali~67. igor stravinski _ rusuli cekva, baletidan `petruSka~68. aleqsi maWavariani _ mavritanuli cekva, baletidan `otelo~69. arnold Sonbergi _ `kameruli simfonia~

diski II _ `imRere TviTon~

1. j. lakale amapola asrulebs domingo plaCido2. j. lakale amapola - minus fonograma3. C. W. Kindleben viva akademia4. C. W. Kindleben viva akademia - minus fonograma5. a. kereseliZe `Cemi qveynis buneba~ asrulebs irina xeCanovi6. a. kereseliZe `Cemi qveynis buneba~ - minus fonograma7. n. ergemliZe `Tovli modis~ asrulebs avtori8. n. ergemliZe `Tovli modis~ - minus fonograma9. C.E. Bixio Mamma asrulebs robertino loreti10. C.E. Bixio Mamma asrulebs ia oTiaSvili, fortepiano - elene raqviaSvili10. C.E. Bixio Mamma - minus fonograma11. r. laRiZe `Cemo kargo qveyanav~ asrulebs gogi doliZe da ansambli `qarTuli xmebi~12. r. laRiZe `Cemo kargo qveyanav~ - minus fonograma13. g. yanCeli `herio biWebo~ asrulebs jansuR kaxiZe14. g. yanCeli `herio biWebo~ - minus fonograma15. l. koheni `Hallelujah~ asrulebs rufus veinraiti16. l. koheni `Hallelujah~ - minus fonograma17. j. lenoni da p. makartni `Cant’ Buy me love~ asrulebs ansambli `biTlzi~18. j. lenoni da p. makartni `Cant’ Buy me love~ - minus fonograma19. o. dixaminjia `bulbulo nazo xmatkbilo~ asrulebs ansambli `saTanao~20. o. dixaminjia `bulbulo nazo xmatkbilo~ - minus fonograma21. r. laRiZe `muxambazi Tbiliss~ asrulebs zurab anjafariZe22. r. laRiZe `muxambazi Tbiliss~ - minus fonograma 23. Benny Andersson, Bjorn Ulvaeus `Heppy new year~ asrulebs ansambli `abba~24. Benny Andersson, Bjorn Ulvaeus `Heppy new year~ - minus fonograma

Page 10: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

19

diski III _ VII-VIII- IX klasebisTvis

1. volfgang amadeus mocarti _ rekviemi `lakrimoza~2 . juzepe verdi _ opera `traviata~ sufruli. j. sazerlendisa da l. pavarotis Ses-rulebiT3. iohan sebastian baxi _ `italiuri koncerti~4. volfgang amadeus mocarti _ opera `don-Juani~, don-Juanis aria, safortepiano versia5. leopold mocarti _ `iumoreska~, safortepiano versia6. ludvig van beThoveni _ saviolino koncerti7. antonin dvorJaki _ koncerti Celosa da orkestrisaTvis8. oTar TaqTaqiSvili _ opera `mindia~, mindias aria. z. anjafariZis SesrulebiT9. petre Caikovski _ simfonia #4, IV naw.10. ferenc listi _ ungruli rafsodia11. ianis qsenakisi _ `Metastasies~12. rihard vagneri _ opera `tanhoizeri~, uvertiura13. revaz laRiZe _ `inaTebs male~. T. WoxoneliZis SesrulebiT14. revaz laRiZe _ `inaTebs male~ minus fonograma15. soso pavliaSvili _ `samSoblo~16. soso pavliaSvili _ `samSoblo~ minus fonograma17. bizantiuri instrumentuli musika18. Sua saukuneebis espanuri instrumentuli musika19. stingi _ `udabnos vardi~. stingisa da Ceb mamis SesrulebiT20. bionse _ `ave maria~21. Non, Je ne regrette rien _ edit piafis SesrulebiT22. meri daviTaSvili _ popuri multfilmebidan23. jansuR kaxiZe _ `mravalJamieri~24. mark antuan Sarpantie _ `samefo marSi~25. alfred Snitke _ `suita Zvel stilSi~, menueti26. iohan sebastian baxi _ tokata da fuga axali interpretaciiT27. tomazo albinoni _ adaJio28. gia yanCeli _ `yviTeli foTlebi~, safortepiano versia29. nino rota _ musika kinofilmidan `romeo da julieta~30. levan mizandari _ `mogonebebi~ Sereuli gundisa da simebiani orkestrisaTvis31. levan mizandari _ `mogonebebi~ Sereuli gundisa da simebiani orkestrisaTvis, kompiuteruli versia32. nugzar vawaZe _ `molodini~. m. sefaSvilisa da m. baraTaSvilis SesrulebiT33. nugzar vawaZe _ `molodini~ minus fonograma34. Sammy Cahn, Jule Styne _ `Let It Snow~. din martinis SesrulebiT35. Sammy Cahn, Jule Styne _ `Let It Snow~ minus fonograma36. fredi merkuri _ `We are the champions~. ansambli `quini~-s SesrulebiT37. fredi merkuri _ `We are the champions~ minus fonograma

miTiTeba: diski III-ze mocemulia musikaluri masala VII-VIII-IX klasis saxelmZRva-neloebis rubrikebisaTvis: `moiZie internetSi~ da `simRerebi klasis koncertisa-Tvis~.

Page 11: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

20

Sesavali

VIII klasis musikis saxelmZRvanelo Tavisi struqturiTa da SinaarsiT

mravalferovani da kontrastulia. saxelmZRvane loSi musikaluri xelovneb-

is maRal mxatvruli nimuSebia SerCeuli, gaTvaliswinebulia moswavleTa asa-

ki, maTi interesebi, fantaziebi, survilebi; warmodgenilia qarTu li xalxuri

musika; klasikuri musikis sxvadasxva mimdinareobebi: baroko, klasicizmi,

romantizmi, aseve, Tanamedro ve qarTuli da ucxouri saestrado simRerebi.

mocemulia mravali rubrika da sxvadasxva aqtivobebi: `furclidan kiTxva~,

`gaiazre~, `gaixsene~, `musikaluri leqsikoni~, `SemoqmedebiTi testi~, `blic

informacia~, ̀ moiZie internetSi~ da sxva. es rubrikebi da aqtivobebi exmareba

maswavlebels ufro aqtiurad Caabas bavSvebi saswavlo procesSi da gazardos

maTi codna da Tvalsawieri. yovelive es xels Seuwyobs gemovnebiani da kul-

turuli momavali Taobis aRzrdas.

VIII klasis musikis saxelmZRvanelo moicavs musikis istoriis ganviTarebis

gzebs, adreuli Sua saukuneebidan barokos epoqis CaTvliT.

Cven SeviswavliT da vismenT bizantiur musikas, grigoriseul sagalobels,

qarTul sagalobels. vecnobiT operis warmoSobas da sxvadasxva qveynebis

saopero Semoqmedebas (italia, safrangeTi, inglisi, germania, saqarTvelo),

aseve operetisa da baletis warmoSobis istorias da aS. vfiqrobT, es saxelmZ-

Rvanelo maswavleblebs daexmareba ufro srulyofili da SemoqmedebiTi

gakveTile bis CatarebaSi.

saxelmZRvanelo agebulia kontrastis principze. esa Tu is

Tema integrirebulia Tavis monaTesave informaciebTan. amaSi

maswavlebels exmareba rubri kebi, romlebic mravladaa mocemu-

li saxelmZRvaneloSi.

Page 12: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

21

Sua saukuneebis musika

mizani: SemoqmedebiT procesSi aqtiuri CarTva. mosmenili musikaluri masalis yovel d Ri u robasTan dakavSireba. xelovnebis sxvadasxva dargebisa da musikaluri Janre-bis urTierTdakavSireba-Sedareba. musikis mosmenisas sakuTari ganwyobisa da damokide-bulebis gadmocema _ xatva, plastika.

resursi: moswavlis wigni, audio diski xangrZlivoba: 7 akad. sT.

am Temas eTmoba 7 akademiuri saaTi: Sesavali, bizantiuri musika, grigoriseu-li sagalobeli, Sua saukuneebis sakravebi, sanoto damwerloba, Sua saukuneebis saero musika. am Temaze muSaobisas SevecadeT bavSvebisTvis martivad da gasagebad mogveTxro adreuli musikis Sua saukuneebis aTaswlovani istoriis Sesaxeb. mosas-menad SevarCieT Sesabamisi musikaluri masala, xolo rubrikaSi `furclidan kiTx-va~ bavSvebi gaimRereben am periodis musikis intonaciur savarjiSoebs.

VII klasSi gavecaniT musikis warmoSobis sakiTxebs, uZvelesi civilizaciebis qveynebis musikalur kulturas. VIII klasSi vagrZelebT musikis istoriis ganvi-Tarebis gzebis Seswavlas da vecnobiT adreuli musikis vrcel xanas _ Sua sauku-neebis, aRorZinebisa da barokos epoqis musikas. vfiqrobT musikis istoriis Seswav-lis aseTi forma gauadvilebs bavSvebs advilad Seimecnon da gaiazron mocemuli masala.

SemoqmedebiTi testebi

mizani: mosmenili musikaluri nawarmoebebis yoveldRiurobasTan dakavSireba, Semo-qmedebiT procesSi aqtiuri CarTva. xelovnebis sxvadasxva dargebisa da musikaluri Jan-rebis urTierTdakavSireba-Sedareba.

resursi: moswavlis wigni, audio diski xangrZlivoba: 3 akad. sT.

am gakveTilebisTvis SevarCieT r. vagneris, p. Caikovskis, e. grigis, f. Sopenis nawarmoebebi.maT fonze bavSvebi kiTxuloben galaktionis, SoTa rusTavelis, adam mickeviCis

poetur qmnilebebs da ejibrebian erTmaneTs _ vin ufro kargad da artistulad Seasrulebs am davalebas. es mravalmxrivi aqtivoba exmareba bavSvebs ganuviTaros sxvadasxva unarebi: improvizaciuloba, artistizmi, SemoqmedebiTi niWi, metyvele-ba, mexsiereba, musikaloba, ritmi da mSvenierebis aRqmis unari. standartis Sesa-bamisad, bavSvebma Tavadac unda aarCion leqsica da musikac an sayvarel leqsze Seqmnan melodia. am gakveTilebze xdeba musikisa da poeziis sinTezi. agreTve, Seu-ZliaT musika da mxatvroba daakavSiron erTmaneTTan. magaliTad, van gogis an sx-vaTa ferwerul tiloebs SeurCion musika, moawyon prezentacia klasSi.

Page 13: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

22

mizani: marto da sxvebTan erTad simReris, SemoqmedebiT procesSi aqtiuri monawile-obis, axali terminebis sworad gaazreba-gamoyenebis unar-Cve vebis ganviTareba. barokos epoqis musikaluri kulturisa da sakravebis gacnoba, musikis mosmeniT miRebuli STabe-Wdilebebis gadmocema (xatva, plastika, literaturuli Canaxati), musikaluri nawarmoe-bebis Sesru lebis sxvadasxva formis gacnoba da maTi praqtikuli gamoyeneba (solo, ansam-bli, gundi), musikis gamomsaxveli saSualebebis Seswavla (ritmi, melodia, dinamika, tempi, tembri). barokos epoqis nawarmoebebis Sedareba maT Tanamedrove interpretaciebTan.

resursi: moswavlis wigni, audio diski xangrZlivoba: 6 akad. sT.

baroko – a. vivaldi, g.f. hendeli, i.s. baxi

simRerebis Seswavlis, sxvadasxva rubrikebisa da aqtivobebis garda, sa xel mZRvaneloSi ZiriTadi adgili eTmoba sxvadasxva epoqisa da mi marTulebis kompozitorTa biografiebsa da Semo-q me de bas. VIII klasSi vecnobiT barokos epoqis musikas da am peri-odis gamoCenili kompozitorebis Semoqmedebas. mniSv nelovani dro e Tmoba maTi sxvadasxva Janris nawarmoebebis mosmenas da maT Sedarebas sxva Janris musikalur nawarmoebebTan.

barokos Temas 6 gakveTili eTmoba. antonio vivaldis, georg fridrix hendelis da iohan sebastian baxis biografias da Semo-

qmedebas vecnobiT. maswavlebels SeuZlia, bavSvebs daavalos, damatebiT moiZion masala da gaecnon am sami genialuri kompozitoris cxov rebisa da Semoqmedeb-is gzas, Semdeg klasSi erTad imsjelon, mousminon musikas, gamoTqvan TavianTi azri da STabeWdileba weriT an naxatiT gadmoscen. zogierT gakveTilze mocemulia rubrika `SemoqmedebiTi testi~ _ am dros moswavleebs eZlevaT davaleba, mousminon musikas da grafikulad misdion melodiuri xazis ganviTarebas. es davaleba sruldeba furcelze, fanqriT grafikuli xazis gav-lebiT. miviRebT abst raqtul naxats. es erTgvari artTerapia xels uwyobs moswavleTa TviTgantvirTvas da dadebiTi emo-ciebis gamovlenas. moswavleebs SeuZliaT _ grafikuli namu-Sevari gaaferadon, Casvan CarCoSi da moawyon klasis gamofena sxva dros Sesrulebul namuSevrebTan erTad.

sasurvelia, maswavlebeli damatebiT esaubros moswavleebs mravalxmianobis sxvadasxva saxeebze _ homofoniasa da polifoniaze, kanonze, sekvenciebze, raSic maswavlebels exmareba moswavlis wignSi rubrikaSi _ `fur-clidan kiTxva~ _ mocemuli intonaciuri savarjiSoebi da zogierTi nawarmoebis sanoto danarTi.

gakveTilis bolos, ismenen barokos epoqis kompozitorTa nawarmoebebs. esenia: a.vivaldis ̀ weliwadis droni~, g.f.hendelis ̀ aleluia~ da ̀ musika samefo feierverk-isTvis~, i.s.baxis preludia da fuga #2 (k.t.k. I tomi), `tokata da fuga~ _ d-moll – re minori. ismenen am nawarmoebis Tanamedrove interpretaciasac. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, Seadaron es ori varianti erTmaneTs. zogierT SemTxvevaSi, mosmenisas, bavSvebi Tvals adevneben moswavlis wignSi mocemul sanoto Canawerebs.

b a r o k o

a. vivaldi

g.f. hendeli 1685-1759

Page 14: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

23

maswavlebeli aseve sTxovs maT, miaqcion yuradReba sakravTa JReradobas. Semdeg msjeloben, Tu romel musikalur mima-rTulebaSi ra Janrebi ganviTarda, romeli sakravebi iyo prioritetuli. ase magaliTad: barokos epoqaSi ganviTarda instrumentuli musika, gavrcelebuli sakravebi iyo organi, klavesini, violino, viola da a.S.

i.s. baxi tokata da fuga, re-minoris mosmenisas Sesru lebuli SemoqmedebiTi testis nimuSi.

damatebiTi informaciisaTvis

antonio vivaldibarokos epoqis erT-erTi yvelaze gamoCenili kompozitori, virtuozi mevi o line

da pedagogi cxovrebaSi sayovelTao didebiT iyo mosili da udidesi gavlena moaxdina Tavis Tanamedroveebze, maT Soris i. s. baxze. magram sikvdilis Semdeg igi TiTqmis ori saukuniT miiviwyes. XIX s.-Si mas icnobdnen, rogorc mxolod saviolino koncertebis avtors. vivaldis kvlav aRiareba ki XX s.-is 30-iani wlebidan da iwyo, roca italiel-ma musikismcodne alberto jentilem misi ucnobi xelnawerebi aRmoaCina, maT Soris uamravi instrumentuli da vokaluri nawarmoebi.

1939 wlis seqtemberSi italiis qalaq sienaSi Catarda `vivaldis kvireuli~, sadac 200 wlis mere isev aJRerda safrangeTis mefe ludoviko XV-is qorwinebasTan daka-vSirebiT Seqmnili `Gloria~ (1725). vivaldis `Gloria~ _ D-dur _ solistebis, gundisa da orkestrisTvis 12 nawilisgan Sedgeba. mas safuZvlad udevs kaTolikuri mesis teqstis fragmenti.

gasaocaria vivaldis memkvidreoba: 450 instrumentuli koncerti sxvadasxva sak-ravisTvis, 40 konCerto-grosso, sonatebi, simfoniebi, operebi, koncertebi, ora-toriebi. vivaldis Semoqmedeba barokos musikaluri esTetikis Taviseburi enciklope-diaa. es aris epoqa, romelic renesansuli harmoniisgan gansxvavebiT, Sinagani winaaR-mdegobebiT iyo aRsavse. aqedan momdinareobs barokos xelovnebis araCveulebrivi dina mizmi da eqspresia.

koncerti (laT. concertare Sejibri, ital. concerto harmonia, Se-Tanxmeba)_ instrumentuli musikis erT-erTi popularuli Janri.

koncerti virtuozuli xasiaTis nawarmoebia solo (iSviaTad 2_3) sakravisTvis orkestris TanxlebiT. igi kontrastis principiTaa agebuli. aq solistis xelovneba TiTqosda upirispirde ba feradovansa da mdidar saorkestro JReradobas. pirveli kon-certebi Seiqmna XVII saukuneSi.barokos epoqaSi Camoyalibebuli 3- nawiliani forma (Cqari, neli da Cqari) da saorkestro tuttisa da solos monacvleoba. es Janri gvxvdeba venis klasikosebisa da romantikosebis SemoqmedebaSic. Kklasikuri tipis koncertebi Seqmnes mocartma, beThovenma. es forma dRemde sicocxlisunariania. I nawili _ sonaturi aleg-ro, II _ neli nawili, III _ Cqari finali.

i.s. baxi 1685-1750

Page 15: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

24

homofonia da polifoniabaroko, es aris axali epoqa musikalur xelovnebaSi, roca xdeba polifoniuri

da homofoniur-harmoniuli stilis Serwyma.homofonia berZnuli sityvaa da niSnavs `erTxmianobas~ (`homo~_ erTi, `phone~_

xma, bgera), igulisxmeba, rom erTi xma aris mTavari, wamyvani, mas mihyavs melodia, danarCeni xmebi ki Tanxlebas uwevs. (ix. menuetebi _ gv. 23-24). polifoniac berZnuli sityvaa ( `poly~_ mravali, `phone~_ xma, bgera), mravalxmianobis saxe, romelSic erTdrouladaa Serwymuli ori an meti damoukidebeli melodia, anu nawarmoebSi yvela xmas Tavisi damoukidebeli melodiuri xazi mihyavs.

Bbaxi ambobda: es aris sxvadasxva, individualuri xmebis dialogi. Tu romelime xmas saTqmeli ar aqvs, is cota xniT Cumdeba, anu pauzas iRebs, da Semdeg kvlav erTveba saubarSi.

&?

b

b

83

83œ œ œ œ œ œ

∑œ# œ œ œ œ œ

∑œ œ œ

œ œ œ œ œ œœ œ# œ

œ# œ œ œ œ œRœ ≈ ‰ ‰

Rœ ≈ ‰ ‰

&

&

b

b

c

cœ œ œ œZma i a kob

∑œ œ œ œZma i a kob

∑œ œ ges mis Sen

œ œ œ œZma i a kob

- - - - -

- -

&

&

b

bœ œ ges mis Sen,

œ œ œ œZma i a kob

Jœ Jœ Jœ Jœ œ œu kve dah kra zar ma

œ œ ges mis Sen,

Jœ Jœ Jœ Jœ œ œuk ve dah kra zar ma

œ œ ges mis Sen,

- - - - - - -

- - - -

&

&

b

bœ œ bim bam bom

Jœ Jœ Jœ Jœ œ œuk ve dah kra zar ma

œ œ bim bam bom

Jœ Jœ Jœ Jœ œ œuk ve dah kra zar ma

œ œ bim bam bom

œ œ bim bam bom.- - - - - -

baxis invencia

kanonifranguli saxumaro simRera

baxis invencia

polifoniuri musikis formebia: kanoni, invencia, xolo umaRlesi formaa fuga. sityva Ffuga niSnavs `sirbils~_ xmebi TiTqos misdeven erTmaneTs da bolos Tanxmobas aRweven. invencia ki _ `gamogonebas~ niSnavs.

Bamerikeli kompozitori leon bernstaini ambobda _ `baxma grandiozuli kros-vordis msgavsi ram Seqmna, sadac horizontaluri da vertikaluri `sityvebi~ urTierT dakavSirebulni arian, yvelaferi erTmaneTs miesadageba da yvela pasuxi sworia~. sasurvelia, maswavlebelma gakveTilze moswavleebs gaacnos da daukras baxis romelime invencia an fuga (mag. mocemuli nimuSi _ baxis orxmiani invencia re-minori). baxis fugis da invenciis mosmenisas Tvalyuri adevneT Temebis gatarebas sxvadasxva xmebSi.

Ppolifoniuri musikis Seqmnas garkveuli kanonebis codna sWirdeba.igi sain-tereso maTematikur Tavsatexsac mogvagonebes. Zvelad polifonias kontrapunqts uwodebdnen, rac niSnavs _ `wertili wertilis winaaRmdeg~, an _ `noti notis winaaRmdeg~, erTi meliodiuri xazis notebis SeerTeba meore melodiuri xazis notebTan. Kkontrapunqtis zusti wesebis dacviT iqmneba cnobili polifoniuri nawarmoebebi _ kanonebi (Kkanoni _ berZnulad `wesi~). simReras iwyebs pirveli xma da ramdenime taqtis Semdeg zustad igives imRerebs meore xma. erT-erTi aseTi cnobili kanoni, legendis Tanaxmad, xumrobiT Seqmna frangma berma.

kadencia (ital. cadenza vamTavreb) _ instrumentul koncertebSi gvxvdeba virtuo-zuli pasaJi an ganviTarebuli solo improvizacia. XVIII saukunemde mas notebSi ar aRniS-navdnen, Cadgmuli epizodi iyo, sadac Semsrulebeli Tavis teqnikur ostatobasa da im-provizaciuli niWs avlenda. 1809 wels, beThovenma pirvelad Cawera Tavis V safortepiano koncertSi kadencia da es tradicia dRemde grZeldeba.

Page 16: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

25

&?

b

b

83

83œ œ œ œ œ œ

∑œ# œ œ œ œ œ

∑œ œ œ

œ œ œ œ œ œœ œ# œ

œ# œ œ œ œ œRœ ≈ ‰ ‰

Rœ ≈ ‰ ‰

&

&

b

b

c

cœ œ œ œZma i a kob

∑œ œ œ œZma i a kob

∑œ œ ges mis Sen

œ œ œ œZma i a kob

- - - - -

- -

&

&

b

bœ œ ges mis Sen,

œ œ œ œZma i a kob

Jœ Jœ Jœ Jœ œ œu kve dah kra zar ma

œ œ ges mis Sen,

Jœ Jœ Jœ Jœ œ œuk ve dah kra zar ma

œ œ ges mis Sen,

- - - - - - -

- - - -

&

&

b

bœ œ bim bam bom

Jœ Jœ Jœ Jœ œ œuk ve dah kra zar ma

œ œ bim bam bom

Jœ Jœ Jœ Jœ œ œuk ve dah kra zar ma

œ œ bim bam bom

œ œ bim bam bom.- - - - - -

baxis invencia

kanonifranguli saxumaro simRerakanoni

(franguli saxumaro simRera)

polifoniaSi xSirad iyeneben imitaciis princips (imitation _ laT. `mibaZva~). musikaSi es aris xerxi roca erT xmaSi gaJRerebuli melodiis damTavrebisas, sxva xma igive melodias zustad an mcire cvlilebebiT imeorebs xva bgeridan. amgvaradve ganagrZoben ganviTarebas sxva xmebic. homofoniur musikaSi imitacia SeiZleba mcire xniT gaCndes, polifoniurSi ki es ganviTarebis erT-erTi ZiriTadi xerxia.

Page 17: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

32

mizani: marto da sxvebTan erTad simReris unar-Cvevebis gamomuSaveba.Semoqmedeb-iT procesSi aqtiuri CarTva. musikis mosmenisas sakuTari damokidebulebis gamoxatva _ plastika, xatva. ritmis gamoxatvis, damaxsovrebis unar-Cvevebis ganviTareba. Sesaswavli simRerebis yoveldRiurobasTan dakavSireba.

resursi: moswavlis wigni, audio diski xangrZlivoba: 12 akademiuri saaTi

saxelmZRvaneloSi sxvadasxva kompozitorebisa da sxvadasxva stilis simRerebi SevitaneT. simRerebis arCevisas gaviTvaliswineT moswavleTa asaki, maTi interesebi, gemovneba, SesaZleblobebi. moswavleebi swavloben ukve klasikad miCneul, rogorc qarTul saestrado simRerebs, agreTve, ramdenime Zalian popularul ucxour simRe-rasac. saxelmZRvaneloSi mocemulia simRerebi inglisur, espanur, italiur, laT-inur enebze. saxelmZRvaneloSi sul 12 simReraa mocemuli. musikalur diskze Cawer-ilia am simRerebis `minus~ da `plius~ fonogramebi. moswavleebi simRerebis teqstis Seswavlis Semdeg, musikaluri Canaweris daxmarebiT, advilad aiTviseben am simRerebs. maswavlebeli maT esaubreba simReris musikisa da teqstis avtorebzec. (moswavlis wignSi es Tematika TvalsaCinod da vrclad aris mowodebuli). bavSvebs maswavleblis gareSec SeuZliaT, damoukideblad Seiswavlon simRera. simReris gakveTilebSi moce-mulia zogierTi simReris erTxmiani sanoto Canaweric. maswavlebeli sTxovs bavSvebs, notebis dasaxelebiT gaimReron da gaiazron simReris melodia. es aqtivoba exmareba maT notebis gaxsenebasa da solfejios sakiTxebis gameorebaSi.

wlis bolos TiToeul maTgans sakmaod bevri simRera ecodineba da SeuZlia es codna gamoiyenos rogorc individualuri Sesrulebisas, aseve, klasisa da skolis koncerteb ze. _ saxelmZRvaneloSi mocemul mravalferovan TematikasTan erTad am simRerebis Sesruleba ufro metad gaamdidrebs maT codnas da daxvews maT gemo vnebas.

Tanamedrove simRerebis garda, moswavleebi swavloben sagalobels _ `wmidao RmerTo~. cal-calke swavloben I, II da III xmas. maswavlebeli gakveTilze asmeninebs maT Canawers da amis Semdeg mTeli klasi swavlobs jer I, Semdeg II da, bolos, III xmas. samive xmis Seswavlis mere maswavlebeli gadaanawilebs xmebs diapazonis mixedviT, SesaZlebelia, sagalobeli mTelma klasma erTad Seasrulos an moawyon koncerti-Sejibri sam-sami moswavlis monawileobiT. mos wavleebs SeuZliaT, sagalobeli Sea-srulon eqskursiaze, bunebaSi, eklesiaSi.

gaixsenon wina klasSi naswavli simRerebi Tbilisze, simRerebi qarTuli kino-filmebidan da moawyon Tematuri koncertebi.

maswavleblis wignis bolos darTulia yvela simReris noti.

Tanamedrove simRerebi

Strausma-Svilma 168 valsi, uamravi polka, kadrili da marSi dawera. misi vals-ebi gazafxuliviT maradiuli, cocxali da sayvarelia dResac.

iohan Strausis valsi `cisfer dunaize~ da moismineT klasSi.

Page 18: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

33

Finale – 2008 mizani: axali kompiuteruli musikaluri programis, Finale-2008-is, gacnoba-Seswav-

la. martivi kombinaciebiT sanoto Canaweris akrefa-aJRereba. am programis daxmarebiT musikaluri nawarmoebebis mosmena, sxvadasxva interpretaciebTan Sedareba. Semoqmedeb-iTi unar -Cvevebis gamomuSaveba. sxvisi Semoqmedebisadmi pativis cema. codnis Sejameba-Se-faseba.

resursi: moswavlis wigni, audio-diski

VIII klasis standartis moTxovnis Sesabamisad, saxelmZRvaneloSi mocemulia kompiuteruli programa – Finale - 2008. es programa iTvalis-winebs musikaluri nawarmoebis sanoto Cawerisa da gaxmovanebis Seswavlas kompiuteris meSveobiT. masala mowodebulia TvalsaCinod, martivad da gasagebi eniT. programis Seswavla daviwyeT VII klasSi da

vagrZelebT VIII-Si. moswavles saSualeba eZleva, kompiuterSi Seasrulos ama Tu im simReris sanoto Canaweri, aaJReros es Canaweri sxvadasxva sakraviT an, mTeli orkestris xmovanebiT. am gakveTilebiT, Tanmimdevrulad SeiZleba martivi kom-binaciebis Seswavla. amaSi gvexmareba kompiuteris ekranze vizualurad gamotani-li naxatebi, sadac isrebis daxmarebiT naCvenebia, Tu rogor gaixsnas faili, SeirC-es nawarmoebi, kompozitori, sakravi, tonaloba zoma da tempi, taqtebSi notebis SerCeva, axsnilia Num Lock-is klaviaturisa da sxva Rilakebis daniSnuleba.

maswavlebeli, romelsac SeuZlia gakveTilze kompiuterTan muSaoba, mTel klasTan erTad gaecnoba da Seiswavlis am musikalur programas. xolo bavSvebs Tavadac SeuZliaT, saxlSi, individualurad Seiswavlon igi. am gakveTilebiT vac-nobT programis dasawyis etaps. Cveni mizania, davainteresoT moswavle musikaluri prog ramiT, danarCeni ki SeuZlia, momavalSi ufro kargad Seiswavlos.

Finale-2008-is gakveTilebi maswavlebelsac daexmareba, aiTvisos axali musika-luri programa da aimaRlos profesionalizmi.

x xj

xjxj

wW h qe

mTelibrevisi

mervedi meTeqvsmetedi ocdameTormetedi

naxevari meoTxedi

grZliobebi

xx xq ee ew wW= h qq=

= = =

w hh=

Page 19: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

57

qarTuli qalaquri musika

qalaquri musika qarTuli musikaluri folkloris mniSvnelovani nawilia. igi ori mimarTulebiT ganviTarda CvenSi: aRmosavluri da dasavluri, es ori Sto Zalzed gansxvavdeba erTmaneTisgan - aRmosavluri ZiriTadad erTxmiani, xolo dasavluri mravalxmiani simReris saxiT gvxvdeba.

dasavluri Sto

qarTuli qalaquri musikis dasavluri Sto XIX s.-dan ganviTarda, rodesac ruse-Tis gziT, saqarTveloSi, evropuli kultura Semovida. am periodSi Seiqmna iseTi cnobili qalaquri simRerebi, rogoricaa `suliko”, `cicinaTela”, `sanTeliviT davdnebi”, `morbis aragvi”, `Cito gvrito”, qalaquri mravalJamierebis mTeli se-ria da sxva. am tipis simRerebi gavrcelebuli iyo, gansakuTrebiT, imereTSi, ker-Zod quTaissa da zestafonSi.

qalaquri musikis dasavluri tipis Camoyalibebaze didi gavlena iqonia itali-uri saopero dasis moRvaweobam. italieli musikosebi da momRerlebi dasavleT saqarTveloSi, kerZod, quTaisSi marTavdnen koncertebs. xalxi usmenda agreTve, eklesiebTan da saswavleblebTan arsebul momReral-mgalobelTa gundebs, stu-dentur simRerebs, romlebic qarTvel studentebs ruseTis universitetebSi hqondaT naswavli.

neapolitanuri simReris, italiuri saopero ariebis, rusuli sayofacxovrebo romansebis, studenturi simRerebis da qarTuli mravalxmiani azrovnebis nazaviT warmoiSva sruliad axali tipis mravalxmiani simRerebi. maT sxvadasxva profesiis adamianebi qmnidnen. avtorebi qalebic iyvnen. mag. varinka maWavariani-wereTlisa, romelmac 1895 w., akaki wereTlis leqsze `suli kos” SesaniSnavi melodia dawera.

dasavluri tipis qalaquri simRerebi gitaris TanxlebiT sruldeboda. gitara Zalze popularuli sakravi gaxda saqarTveloSi.

dasavluri yaidis qalaquri simRerebis Tematika mravalferovania Warbobs lirikul-satrfialo da sufruli simRerebi. maT safuZvlad udevs rogorc xalx-uri, aseve klasikos poetTa leqsebi. gansakuTrebiT popularuli iyo akaki wereT-lis leqsebze Seqmnili simRerebi.

am simRerebis saukeTeso Semsruleblebad iTvlebodnen debi iSxnelebi.

qarTuli xalxuri musika

mizani: ritmis damaxsovrebisa da gamoxatvis, marto da sxvebTan erTad simReris, ritmul-intonaciuri savarjiSoebSi martivi orxmianobis elementebis gamoyenebis unar-Cvevebis ganviTareba, SemoqmedebiT procesSi aqtiuri CarTva, xalxuri sakravebis tembru-lad da vizualurad gacnoba, mosmenili musikaluri nimuSis yoveldRiurobasTan dakav-Sireba, musikis mosmenisas sakuTari damokidebulebis gadmocema.

Page 20: musikaSi - old.eqe.geold.eqe.ge/uploads/Grifireba/GRIFIREBULEBI_2012/Musika/ckarostvali/... · 2 SemoqmedebiTi jgufi: avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSvili avtori - irine

58

aRmosavluri Sto

qalaquri simRerebis aRmosavlur Stos aRmosavluri musikaluri hangebi da misTvis damaxasiaTebeli rTuli melodiuri ornamentebi udevs safuZvlad. igi saqarTveloSi XVI-XVII saukuneebidan mkvirdrdeba. aRmosavluri Sto aSuRuri xelovnebis saxeliT aris cnobili. aSuRi erTdroulad poetic iyo da musikosic-simRerebis Semqmneli, Semsrulebeli da ama Tu im sakravze damkvreli.

aSuRuri xelovneba Tbilissa da samcxe-javaxeTSi mahmadiani mosaxleobis Ca-mosaxlebis Semdeg damkvidrda. igi Zalze popularuli gamxdara mefis sasaxlesa da sazogadoebis maRal fenebSi. aSuRuri xelovnebis farTo gavrceleba dakavS-irebulia XVIII saukunis mefe erekles karze moRvawe mgosnebis-saiaTnovasa da be-sikis saxelebTan.

saiaTnova warmoSobiT somexi iyo. man mTeli cxovreba saqarTveloSi gaatara.leqsebs sam enaze _ qarTul, somxursa da azerbaijanulze werda. rogorc TviTon aRniSnavda, ”sparsul hangze” amRerebda.

besiki, qarTveli poeti, aRmosavlur sakravebze-sarze da Tarze SesaniSnavi dam-kvreli iyo. man qarTul poeziaSi aRmosavluri poeziis formebi-baiaTi da muxam-bazi Semoitana, romlebis XIX saukunis Tbilisuri musikaluri folkloris safuZ-veli xdeba.

rogorc cnobilia, Tbilisi odiTganve internacionaluri qalaqi iyo. aq Camo-diodnen da mkivrdebodnen somexi, sparsi, Turqi, azerbeijaneli, berZeni da sxv. erovnebis warmomadgenlebi, romlebic qarTvelebTan erTad harmoniulad cxov-robdnen. Tbilisis quCebSi qarTulTan erTad maTi enac ismoda.aseTma mraval-ferovnebam gavlena iqonia qarTul qalaqur simRerebzec, maTAaRmosavluri ieri aqvT. simRerebSi Taviseburad aris Serwymuli qarTuli, sparsul-azerbaijanuli da somxuri xalxuri musikis intonaciebi, Tumca isini qarTul erovnul kulturas miekuTneba, radganac maTSi qarTuli suli igrZnoba.

unda iTqvas isic, rom aSuRebis xelovnebis damkvidrebamde qarTuli qalaquri tipis simRerebi yofila gavrcelebuli, romlebsac “mgosnoba” ewodeboda. cnobebi mis Sesaxeb XII s-dan mogvepoveba. aSuRuri musikis popularobam TandaTan gandevna qalaquri musikis es Janri.

aRmosavluri qalaqur simRerebs didi adgili ekavaT Tbilisis musikalur cxovrebaSi. cnobilia mravali niWieri aSuRis saxeli: saTara, saginaSvili, hazina, ieTim gurji da sxv. maT SemoqmedebaSi didi adgili eTmoba patriotul, saxotbo, lirikul-sasiyvarulo da socialur Tematikas.

Tbilisuri folkloris popularuli nimuSebia: `axal aRnago sulo” (saqar-TveloSi mogzaurobisas mousmenia puSkins, romelmac misi STabeWdilebiT Seqmna leqsi ̀ Не пой Красавица При Мне”. glinkam am leqsis mixedviT Seqmna cnobili romansi “qarTuli simRera”. cnobili simRerebia agreTve: `muxambazi”, `ax turfav”, `patara biWi”, `avar-avar”, `kekeljan” da sxv. isini aRmosavlur elfers atareben. es simR-erebi qarTvel klasikos kompozitorTa SemoqmedebaSi farTod iqna gamoyenebuli.