Upload
others
View
22
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
2
avtori
maia oTiaSvili
musikaluri redaqtori
irina miqaZe
eTnomusikosi
nana valiSvili
mxatvari
TinaTin mRebriSvili
literaturuli redaqtori
Tamar faSaliSvili
kompiuteruli uzrunvelyofa
rati Tordia
kaxa wurwumia
zaza gelaSvili
fonogramebis avtorebi:
levan mizandari
mixeil vawaZe
audio reJisorebi:
mixeil kilosaniZe
mixeil vawaZe
mTavari redaqtori
nana RvinianiZe
`wyarosTvali~
tel: 74 63 69; 27 30 73 8(99) 76 10 39; 8(99) 30 16 84el-fosta: [email protected]
© `wyarosTvali~ 2011© maia oTiaSvili
ISBN:
3
s a r C e v i
erovnuli saswavlo gegma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Sinaarsisa da miznebis ruka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10audio masalis sia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12musikaluri gaseirneba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14`pirvelad iyo simRera~. inola gurgulia _ `odelia dela~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14monoqordi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
myari da meryevi safexurebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
meri daviTaSvili `Tbilisis dila~. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
axali rubrikebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
klasis koncerti. musikaluri viqtorina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
qarTuli xalxuri simRera `namgluri~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
TamTas simRera. maia oTiaSvili `axalo welo ...~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
musikaluri intervali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
klavikordi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
haidnis Semoqmedeba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
haidni. safortepiano sonata D-dur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 musikaluri Sejibri `pandoras yuTi~. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
`pandoras yuTi~ _ ZvelberZnuli miTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Cemo cicinaTela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
notis grZlioba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
musikis istoriidan _ klavesini . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
musikis istoriidan _ mocarti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
gamoscade maswavlebeli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
musikis istoriidan _ konservatoria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
musikis istoriidan _ Jak ofenbaxi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
fsiqologiuri gansjisTvis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
musikaluri pauzebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
maia oTiaSvili. blic-opera `Citi da mela~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
sanoto danarTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
damatebiTi sarekomendacio resursebis nusxa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
4
IV klasimusika
standarti
wlis bolos misaRwevi Sedegebi mimarTulebebis mixedviT
praqtikuli unar-Cvevebi komunikacia, interpretaciamusikaluri nawarmoebis
aRqma konteqstSi
mus.IV.1. moswavles SeuZlia musikaluri enis naswavli elementebis gamoyeneba im-provizaciul savarjiSoebSi.
mus.IV.2. moswavles SeuZlia simRera marto da sxvebTan erTad.
mus.IV.3. moswavles SeuZlia gansazRvros da gadmosces misTvis saintereso ganwyo-bileba, siuJeti, Tema.
mus.IV.4. moswavles SeuZlia musikaluri damwerlobis naswavli niSnebis amocnoba da Cawera.
mus.IV.5. moswavles SeuZlia sakuTari saswavlo saqmi-anobis organizeba.
mus.IV.6. moswavles SeuZlia jgufSi muSaoba.
mus.IV.7. moswavles SeuZlia saubari mosmenili musi-kaluri nawarmoebis Sesaxeb.
mus.IV.8. moswavles SeuZlia monawileobis miReba sxva-dasxva saxis RonisZiebaSi.
mus.IV.9. moswavles SeuZlia qcevis normebis dacva kul-turul RonisZiebebze das-wrebisas.
mus.IV.10. moswavles esmis da SeuZlia warmoaCinos, rom musika/xelovneba TviTga-moxatvis saSualebaa.
mus.IV.11. moswavles SeuZ-lia ganasxvavos musikosTa specialobebi da Seadaros isini erTmaneTs.
mus.IV.12. moswavles SeuZlia ganixilos mosmenili musi-kaluri nawarmoebebi.
mus.IV.13. moswavles SeuZlia ganasxvavos erTmaneTisgan musikaluri sakravebi.
wlis bolos misaRwevi Sedegebi da maTi indikatorebi
mimarTuleba: praqtikuli unar-Cvevebi da ideebis gamoxatva
mus.IV.1. moswavles SeuZlia musikaluri enis naswavli elementebis gamoyeneba improvizaciul savarjiSoebSi.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l musikis mosmenis dros ganasxvavebs maJorsa da minors; l mReris uaxloes bgerebs tonikis garSemo (tonikuri bgeris SemomRereba);l simReriT imeorebs intervalebs kvintis farglebSi;l nacnob melodias SeurCevs teqsts; l nacnob melodias mReris nela - Cqara (tempi), xmamaRla - xmadabla (xmovanebis siZliere);l arkvevs, fortepianos romel registrSi JRers musikaluri fragmenti;
5
l amoicnobs instrumentze, RiRiniT, sxva teqstze Sesrulebul nacnob melodias;l simReris Sesrulebis/ musikis mosmenisas gamoyofs maxvilebiT Zlier dros;l ucvleli metris pirobebSi taSiT an kakuniT warmoadgens sxvadasxva ritmul naxazs;l TanaklaselTa mier gabmulad gaJRerebul tons, martiv ritmul figuras (ostinato) uxamebs sakuTar an sxva xmas (kakuni, sakravi) melodiur saqcevs, ritmul figuras;l TanaklaselebTan erTad `ukravs ~ sxvadasxva ritmul naxazs saTamaSo instrumentebisa da yoveldRiuri moxmarebis sagnebisgan Semdgar `ansamblSi ~, `orkestrSi ~.
mus.IV.2. moswavles SeuZlia simRera marto da sxvebTan erTad.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l mReris maJorsa da minors TanaklaselebTan erTad;l TanaklaselebTan erTad mReris intervalebs kvintis farglebSi;l mReris marto, wyvilSi, gundSi erTxmian da orxmian simRerebs xalxuri da klasikuri repertuaridan;l mReris im ucxo enaze, romelsac swavlobs;l mReris dinamiuri niuansebis dacviT.
mus.IV.3. moswavles SeuZlia gansazRvros da gadmosces misTvis saintereso ganwyobileba, siuJeti, Tema.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l sxvebTan erTad gaiTamaSebs martiv scenebs konkretuli musikaluri nawarmoebis / fragmentis ganwyobilebis gamoxatvis mizniT;l pantomimiT gamoxatavs garkveul ganwyobilebas; l amoicnobs Tanaklaselis mier gamoxatul ganwyobilebas;l mosmenili musikaluri nawarmoebis STabeWdilebiT Txzavs teqsts;l personaJis xasiaTs usadagebs musikalur fragments;l konkretul ambavs, siuJets usadagebs misTvis cnobil musikalur nawarmoebs.
mus.IV.4. moswavles SeuZlia musikaluri damwerlobis naswavli niSnebis amocnoba da Cawera.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l asaxelebs da wers notebs xuTxazian sanoto sistemaze;l asxvavebs da Cawers grZliobebs, pauzebs (mTeli, naxevari, meoTxedi, mervedi);l klaviaturaze asaxelebs naswavl oqtavebs;l kiTxulobs da taSiT gamoxatavs martiv ritms.
mus.IV.5. moswavles SeuZlia sakuTari saswavlo saqmianobis organizeba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l moiZiebs da moitans saswavlo procesisaTvis saWiro nivTebs;l Caiwers davalebas;l aqtiuradaa Cabmuli gakveTilis msvlelobaSi;l monawileobs gamokiTxvaSi; l svams kiTxvebs;l konkretuli amocanis Sesabamisad gegmavs Sesasrulebeli samuSaos Tanmimdevrobas.
mus.IV.6. moswavles SeuZlia jgufSi muSaoba.
6
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l cdilobs mewyvilesTan erTad amocanis gadaWras;l muSaobs individualurad da sxvebTan erTad;l yurs ugdebs gansxvavebul azrs;l monawileobs gundur samuSaoSi.
mimarTuleba: komunikacia da interpretacia
mus.IV.7. moswavles SeuZlia saubari mosmenili musikaluri nawarmoebis Sesaxeb.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l musikis mosmenis dros asrulebs sxvadasxva davalebas - mianiSnebs nacnobi sakravis, vokalis Semosvlas;l amoicnobs adre mosmenili nawarmoebebis fragmentebs;l asxvavebs vokalur da instrumentul tembrebs;l axasiaTebs konkretul musikalur fragments tempis, xmovanebis siZlieris, metris, sakravTa tembrebis mixedviT;l zogadad axasiaTebs SemsrulebelTa Semadgenlobas;l iyenebs saubris dros naswavl terminebs.
mus.IV.8. moswavles SeuZlia monawileobis miReba sxvadasxva saxis RonisZiebaSi.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l monawileobs klasis koncertSi, karnavalSi, mejlisSi;l monawileobs da eswreba skolis saangariSo koncerts; l monawileobs viqtorinaSi;l wardgeba auditoriis winaSe Semsruleblis, Semoqmedis an konferansies rolSi.
mus.IV.9. moswavles SeuZlia qcevis normebis dacva kulturul RonisZiebebze daswrebisas.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l xels ar uSlis warmodgenis, koncertis, kinofilmis msvlelobas;l winaswar SeTanxmebuli wesebis Tanaxmad gamoxatavs damokidebulebas nawarmoebis dasrulebis Semdeg; l winaswar SeTanxmebuli wesebis Tanaxmad iqceva gamofenaze, muzeumSi;l acdis sxvebs azris gamoTqmas msjelobis dros.
mus.IV.10. moswavles esmis da warmoaCens, rom musika/xelovneba TviTgamoxatvis saSualebaa.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l saubrobs imis Sesaxeb, Tu ra ganwyobilebas uqmnis esa Tu is musikaluri nawarmoebi;l ramdenime SeTavazebuli saTauridan SearCevs erT-erTs mosmenili musikaluri nawarmoebisTvis;l saubrobs musikaluri nawarmoebis mosmeniT gamowveul STabeWdilebebze da im asociaciebze, romelTac iwvevs es nawarmoebi;l msjelobs imis Sesaxeb, risi gamoxatva SeiZleba melodiis, sxvadasxva gamomsaxvelobiTi xerxis saSualebiT;
7
l CamoTvlis ramdenime mizezs, romelTaTvisac qmnian adamianebi xelovnebis nawarmoebebs.
mimarTuleba: musikaluri nawarmoebis aRqma konteqstSi
mus.IV.11. moswavles SeuZlia ganasxvavos musikosTa specialobebi da Seadaros isini erTmaneTs.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l ganasxvavebs kompozitorisa da Semsruleblis profesiebs;l asaxelebs kompozitoris, pianistis, meviolinis, diriJoris, momRerlis da a. S. specialobebs;l ixsenebs, romeli specialobis musikosi unaxavs da mousmenia.
mus.IV.12. moswavles SeuZlia ganixilos mosmenili musikaluri nawarmoebebi.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l axasiaTebs mosmenil nawarmoebebs ganwyobilebis mixedviT;l ganasxvavebs sxvadasxva saxis speqtakls (sabaleto, saopero, dramatuli);l ganasxvavebs klasikur, xalxur da Tanamedrove musikalur nawarmoebebs;l svams da upasuxebs SekiTxvebs nawarmoebis SinaarsTan, avtorTan, JanrTan dakavSirebiT.
mus.IV.13. moswavles SeuZlia ganasxvavos erTmaneTisgan musikaluri sakravebi.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
l asxvavebs xalxuri musikis sakravebs klasikuri musikis instrumentebisagan; l xatavs instrumentebs;l amoicnobs sakravebs solo da erToblivi JReradobis dros;l gamoyofs da asaxelebs sakravis calkeul nawilebs (xemi, joraki, klaviSi...);l asabuTebs Tavis damokidebulebas im instrumentis mimarT, romelic gamoarCia sxva instrumentebisagan (moswons masze Sesrulebis manera, tembri, forma...).
programis Sinaarsi
improvizaciuli savarjiSoebi:
l musikaluri enis elementebis, sakravebis gamoyenebiT; l bgera, xmovanebis siZliere, ritmi (ostinato), tempi, metri, registri (maRali – saSualo - dabali), tembri (instrumentuli, vokaluri), kilo (maJori, minori), intervalebi kvintis farglebSi, keTilxmovani, arakeTilxmovani JReradoba, Tanxmovaneba.
simRera:
l TanxlebiT da mis gareSe;l individualurad da gundurad;
l erTxmiani da martivi orxmiani simRerebi sabavSvo, xalxuri repertuaridan,
melodiebi popularuli nawarmoebebidan, magaliTad, ~Tebrone midis wyalzeda ~,
`morbis aragvi ~, `nana~, `gogov, gogov, SavTvala ~; a. kereseliZe – `wvima ~;
8
i. gurgulia – `iavnana ~; g. cabaZe _ `ocdaxuTsa dekembersa ~; s. cincaZe – `simRera
Sav kataze ~; v. kaxiZe – `ano da vano ~; m. aroSiZe – `Tu, Tu, Tu ~; g. gordeziani - `ra
dila Tendeba ~; l. beThoveni - `oda sixaruls ~ me-9 simfoniis finalis Tema;
v. Sainski - ~Песенка крокодила Гены ~; j. lenoni, p. makartni - `Ob-La-Di, Ob-La-Da ~;
m. gordoni-h. voreni – `Chattanooga Choo-Choo ~ da sxv.
ganwyobilebis gadmocema:
l pantomima;l kompozicia (scenebis gaTamaSeba).
sanoto damwerloba:
l notebis amocnoba da Cawera xuTxazian sanoto sistemaze, violinos gasaRebSi;l mTeli, naxevari, meoTxedi, mervedi grZliobis notebis da pauzebis wakiTxva da Cawera, martivi ritmuli naxazis gamoxatva taSiT.
musikaluri terminebi:
l melodia, ritmi, grZlioba, pauza, ritmi, tempi, tembri, kilo (maJori, minori), tonika;l tempebi: Allegro - Cqara, Adagio - nela, Presto - Zalian Cqara, Moderato – zomierad;l dinamiuri niuansebi: Mezzo Forte, Mezzo Piano;l Sesrulebis xerxebi: stakato, legato;l kompozitori, folklori, piesa, koncerti, repeticia, orkestri, diriJori, solisti, akompanementi, baleti, opera, Teatraluri/saopero/sabaleto dasi, moqme¬deba/aqti, antraqti, aria, ariozo, ansambli, dueti, trio. kvarteti; l naswavli sakravebis saxelwodebebi.
muSaobis formebi:
l individualuri, wyvilSi, jgufuri.
RonisZiebebi:
l skolis saangariSo koncerti; l klasis koncerti;l viqtorina.
musikaluri nawarmoebis aRqma konteqstSi:
l informacia: Seqmnis istoria, siuJeti, avtori; l ganwyobilebis amocnoba, saubari STabeWdilebebze;l musikosTa specialobebis gacnoba: kompozitori, momRerali, diriJori, pianisti, mevioline, violonCelisti, altisti da maTi konkretul adamianebTan dakavSireba.
sakravebi:
l amocnoba formiT da JReradobiT;l xalxuri da klasikuri instrumentebi, magaliTad, Wianuri, qnari, duduki, klarneti, fagoti, valtorna, klavesini.
9
sarekomendacio mosasmeni masala:
l xalxuri simRerebi; fragmentebi barokos, klasicizmis, romantizmis epoqis, XX saukunis musikaluri xelovnebis nimuSebidan, nimuSebidan, qarTvel kompozitorTa po¬pu¬laruli nawarmoebebidan, magaliTad, `imeruli mgzavruli ~, `arami do Sariqa ~, megruli ~alilo ~, `aslanuri mravalJamieri ~, dasakravi fandurze; sagalobeli `jvarsa Sensa ~, o. di kapua - neapoluri simRera `O Sole mio ~, somxuri sacekvao `baxtavari ~; z. faliaSvili - fragmentebi operidan `daisi ~; m. balanCivaZe - masxaras kupletebi operidan `darejan cbieri ~; o. TaqTaqiSvili - `iumoreska ~ kameruli orkestrisTvis; n. gabunia - piesebi safortepiano ciklidan `mowafis dRiuri ~, d. turiaSvili - miuzikli ~pepi grZeli winda ~; f. kupereni - `tamburini ~/ ~WikWiki ~/ `Worikana ~; i. haidni - simfonia #103, I nawili, v. a. mocarti - `Turquli marSi ~, safortepiano sonatidan #11, III nawili; l. beThoveni - uvertiura i. v. goeTes dramisaTvis ~egmonti ~; f. Suberti - ̀ serenada ~; f. Sopeni - polonezi #3, la maJori; p. Caikovski - fragmentebi baletidan `maknatuna ~; s. prokofievi - `gavoti ~, Txz. 25; g. mileri - fragmentebi miuziklidan `mziuri velis serenada ~ da sxv.
10
Sinaarsisa da miznebis ruka
paragrafis dasaxeleba
akad
emiu
ri
saaT
i
mus.
IV.1
. mo
swav
les
Seu
Zlia
mu
sika
lu
ri
enis
nas
wavl
i el
emen
-t
ebis
gam
oye
neba
imp
ro
viz
aciu
l s
avar
jiS
oeb
Si.
mus.
IV.2
. mo
swav
les
Seu
Zlia
sim
Rer
a ma
rt
o d
a sx
vebT
an e
r-
Tad
.
mus.
IV.3
. mo
swav
les
Seu
Zlia
gan
saz
Rvr
os
da
gad
mosc
es m
is-
Tvi
s sa
int
eres
o g
anwy
obi
leb
a, s
iuJ
eti,
Tem
a.
mus.
IV.4
. mo
swav
les
Seu
Zlia
mu
sika
lu
ri
dam
wer
lo
bis
nas-
wavl
i n
iSne
bis
amo
cno
ba d
a Ca
wer
a.
mus.
IV.5
. mo
swav
les
Seu
Zlia
sak
uT
ari
sas
wavl
o s
aqmi
ano
bis
or
gani
zeb
a.
mus.
IV.6
. mo
swav
les
Seu
Zlia
jgu
fSi
mu
Sao
ba.
mus.
IV.7
. mo
swav
les
Seu
Zlia
sau
bar
i mo
smen
ili
mu
sika
lu
ri
nawa
rmo
ebis
Ses
axeb
.
mus.
IV.8
. mo
swav
les
Seu
Zlia
mo
nawi
leo
bis
miR
eba
sxva
das
xva
saxi
s R
oni
sZie
baSi
.
mus.
IV.9
. mo
swav
les
Se
uZl
ia q
cev
is n
or
mebi
s d
acva
ku
l-
tu
ru
l R
oni
sZie
bebz
e d
aswr
ebis
as.
mus.
IV.1
0. m
osw
avl
es e
smis
da
Seu
Zlia
war
moaC
ino
s, r
om
musi
-ka
/xel
ovn
eba
Tvi
Tga
moxa
tvi
s sa
Sual
ebaa
.
mus.
IV.1
1. m
osw
avl
es S
euZ l
ia g
anas
xvav
os
musi
kosT
a sp
ecia
l-
obe
bi d
a Se
adar
os
isin
i er
Tma
neT
s.
mus.
IV.1
2.
mosw
avl
es
Seu
Zlia
ga
nixi
lo
s mo
smen
ili
musi
-ka
lu
ri
nawa
rmo
ebeb
i.
mus.
IV.1
3.
mosw
avl
es
Seu
Zlia
ga
nasx
vavo
s
erT
mane
Tis
gan
musi
kal
ur
i sa
krav
ebi.
musikaluri gaseirneba 1 X X X X X X X X
`pirvelad iyo simRera...~ 1 X X X X X
inola gurgulia `odelia dela~ X X X X X
myari safexurebi 1 X X X X X X X X
monoqordi X X X X X
meryevi safexurebi 1 X X X X X X X X
qarTuli xalxuri simRera
`namgluri~ 1 X X X X
Semodgoma X X X XmiTebi da legendebi – rogor
warmoiSva stviriX X X X
riCard rojersi “Do, Re, Mi” 1 X X X X X
miTebi da legendebi –
stviris ambaviX X X X
meri daviTaSvili
`Tbilisis dila~1 X X X X X
venis klasikosebi 1 X X X X X X
franc iozef haidni 1 X X X X X X
klasis koncerti 1 X X X X X X X X X X X
mogzaurobidan dabrunebuli
diriJoriX X X X X
TamTas simRera 1 X X X X X
maia oTiaSvili `axalo welo...~ X X X X X
musikaluri intervali 1 X X X X X X X X
megruli saSobao sagalobeli 1 X X X X
klavikordi X X X X X
imRere rva intervali 1 X X X X X X X X
germanuli saSobao simRera
“Stille nacht”1 X X X X X
litavrebi X X X X X X
haidnis Semoqmedeba 1 X X X X X X
11
paragrafis dasaxeleba
akad
emiu
ri
saaT
i
mus.
IV.1
. mo
swav
les
Seu
Zlia
mu
sika
lu
ri
enis
nas
wavl
i el
emen
teb
is
gamo
yene
ba i
mpr
ovi
zac
iul
sav
arj
iSo
ebSi
.
mus.
IV.2
. mo
swav
les
Seu
Zlia
sim
Rer
a ma
rt
o d
a sx
vebT
an e
rT
ad.
mus.
IV.3
. m
osw
avl
es S
euZl
ia
gans
azR
vro
s d
a ga
dmo
sces
mis
Tvi
s sa
int
eres
o g
anwy
obi
leb
a, s
iuJ
eti,
Tem
a.
mus.
IV.4
. mo
swav
les
Seu
Zlia
mu
sika
lu
ri
dam
wer
lo
bis
nasw
avl
i n
i-Sn
ebis
amo
cno
ba d
a Ca
wer
a.
mus.
IV.5
. mo
swav
les
Seu
Zlia
sak
uT
ari
sas
wavl
o s
aqmi
ano
bis
or
-ga
niz
eba.
mus.
IV.6
. mo
swav
les
Seu
Zlia
jgu
fSi
mu
Sao
ba.
mus.
IV.7
. mo
swav
les
Seu
Zlia
sau
bar
i mo
smen
ili
mu
sika
lu
ri
nawa
r-
moeb
is S
esax
eb.
mus.
IV.8
. mo
swav
les
Seu
Zlia
mo
nawi
leo
bis
miR
eba
sxva
das
xva
saxi
s R
oni
sZie
baSi
.
mus.
IV.9
. mo
swav
les
Se
uZl
ia q
cev
is n
or
mebi
s d
acva
ku
lt
ur
ul
R
oni
sZie
bebz
e d
aswr
ebis
as.
mus.
IV.1
0. m
osw
avl
es e
smis
da
Seu
Zlia
war
moaC
ino
s, r
om
musi
ka/
xel
ovn
eba
Tvi
Tga
moxa
tvi
s sa
Sual
ebaa
.
mus.
IV.1
1. m
osw
avl
es S
euZ l
ia g
anas
xvav
os
musi
kosT
a sp
ecia
lo
bebi
d
a Se
adar
os
isin
i er
Tma
neT
s.
mus.
IV.1
2. m
osw
avl
es S
euZl
ia g
anix
ilo
s mo
smen
ili
musi
kal
ur
i na
-wa
rmo
ebeb
i.
mus.
IV.1
3.
mosw
avl
es
Seu
Zlia
ga
nasx
vavo
s
erT
mane
Tis
gan
musi
-ka
lu
ri
sakr
aveb
i.
giuli daraxveliZe `fifqebo~ 1 X X X X
musikaluri Sejibri ̀ pandoras yuTi~ X X X X X X X X X X X
jeims pier pointi “Jingle Bells” 1 X X X X
gaixsene da daxate sakravebi 1 X X X X X X X X X X X X X
`Cemo cicinaTela~ 1 X X X X
klavesini X X X X
notis grZlioba – mTeli 1 X X X X X X X
mwyemsi biWi otobaia X X
notis grZlioba - naxevari 1 X X X X X X X
inola gurgulia `TeTri gvirila~
1 X X X X
notis grZlioba - meoTxedi 1 X X X X X X X
mocarti evropaSi 1 X X X XFLbernard flisi - `iavnana~ 1 X X X X
mocarti italiaSi 1 X X X X
mocarti venaSi 1 X X X X
gamoscade maswavlebeli 1 X X X X X X X X X X X X X
inola gurgulia - `iavnana~ 1 X X X X
musikaluri pauza - mTeli 1 X X X X X X X
Sotlandiuri xalxuri simRera
“My Bonnie”X X X X
“The Beatles” X X X X
musikaluri pauza - naxevari 1 X X X X X X X
qarTuli xalxuri simRera `raSovda~
1 X X X X
Zmebi grimebi `bremens mimavali musikosebi~
X X
musikaluri pauza - meoTxedi 1 X X X X X X X
ludvig van beThoveni 1 X X X X
beThovenis Semoqmedeba 1 X X X Xmaia oTiaSvili - `mxiaruli gazafxuli~
X X
piTagoras monoqordi X X X X
monoqordidan...fortepianomde... X X X X
blic-opera `Citi da mela~ X X X X X X X X X X X
12
audio masalis sia
diski I
1. berZnuli antikuri musika
2. `namgluri~ _ qarTluri simRera _ asrulebs ansambli `amer-imeri~.
solistebi: nika Saruxia, salome suxitaSvili.
3. `sawnaxluri~ _ qarTl-kaxuri xalxuri simRera
4. petre Caikovski _ `weliwadis droni~ _ oqtomberi
5. stvirze dasakravi _ asrulebs Sermadin CageliSvili
6. ueno salamuris Canaweri
7. iozef haidni _`gamosaTxovari simfonia~
8. kamil sen-sansi _ `cxovelTa karnavali~_ gedi
9. berZnuli sagalobeli
10. kamil sen-sansi _ `cxovelTa karnavali~_ finali
11. megruli saSobao sagalobeli _ asrulebs ansambli `mzeTamze~
12. iozef haidni _ `simfonia litavrebis tremoloTi~, I nawili
13. iozef haidni _ safortepiano sonata # 7, 1 nawili
14. giorgi cabaZe. `ocdaxuTsa dekembersa~ _ saSobao sagalobeli
15. sulxan cincaZe _ sakvarteto miniatura `cicinaTela~
16. kamil sen- sansi _`cxovelTa karnavali~_ Tevzebi
17. kamil sen-sansi _`cxovelTa karnavali~_ WiaRuebi
18. Jan filip ramo _ piesa klavesinisTvis
19. fransua kupereni _ piesa klavesinisTvis
20. `wmindao RmerTo~_ sagalobeli _ asrulebs goris gogonaTa folkloruli
ansambli `maxaroblebi~
21. dasakravi fandurze _ asrulebs folkloruli ansambli `laSari~
22. volfgang amadeus mocarti _`Ramis patara serenada~ _ I nawili
23. volfgang amadeus mocarti _ `Ramis patara serenada~ _ III nawili, menueti
24. volfgang amadeus mocarti _ saklaviro sonata # 15 (safortepiano Sesruleba)
25. volfgang amadeus mocarti _ saklaviro sonata # 15 (klavisinze SesrulebiT)
26. volfgang amadeus mocarti _ simfonia # 40, III nawili, menueti
27. Jak ofenbaxi _ cekva `kankani~
28. “My Bonnie” _ Sotlandiuri xalxuri simRera toni Seridanisa da ansambl
`biTlzis~ SesrulebiT~
29. “Penny Lane“ _ ansambl `biTlzis~ SesrulebiT
30. kamil sen-sansi _ `cxovelTa karnavali~ _ ku
31. `raSovda~_ raWuli xalxuri simRera _ asrulebs ansambli `georgika~
13
32. `biWo, giorguna~ _ raWuli saferxulo
33. sulxan cincaZe _ sakvarteto miniatura `saWidao~
34. ludvig van beThoveni _ `zazuna~
35. ludvig van beThoveni _ safortepiano piesa `elizes~
36. ludvig van beThoveni _ simfonia # 5, I nawili
diski II _ `imRere TviTon~
1. inola gurgulia _ `odelia dela~_ asrulebs maia jabua `basti-bubus~ bavSvebTan
2. inola gurgulia _ `odelia dela~ _ `minus~ fonograma
3. riCard rojersi _ `do, re, mi~ kinofilmidan `musikis hangebi~
4. riCard rojersi _ `do, re, mi~ kinofilmidan `musikis hangebi~ _ `minus~ fonograma
5. meri daviTaSvili _ `Tbilisis dila~ _ asrulebs maia oTiaSvili
6. meri daviTaSvili _ `Tbilisis dila~ _ `minus~ fonograma
7. maia oTiaSvili _ `axalo welo...~ _ asrulebs maia oTiaSvili
8. maia oTiaSvili _ `axalo welo...~ _ `minus~ fonograma
9. “Stille Nacht” _ germanuli saSobao _ asrulebs q. drezdenis bavSvTa gundi
10. “Stille Nacht” _ germanuli saSobao _ `minus~ fonograma
11. giuli daraxveliZe _ `fifqebo~ _ asrulebs mariam mamulaSvili
12. giuli daraxveliZe _ `fifqebo~ _ `minus~ fonograma
13. jeims pierpointi _ `Jingle Bells~ _ asrulebs uili nelsoni
14. jeims pierpointi _ `Jingle Bells~ _ `minus~ fonograma
15. daviT faRava _ `Cemo cicinaTela~ _ `minus~ fonograma
16. inola gurgulia _ `TeTri gvirila~ _ asrulebs mariam mamulaSvili
17. inola gurgulia _ `TeTri gvirila~ _ `minus~ fonograma
18. bernard flisi _ `iavnana~ _ asrulebs ia gabunia
19. bernard flisi _ `iavnana~ _ `minus~ fonograma
20. inola gurgulia _ `iavnana~ _ asruleben maia oTiaSvili da mariam mamulaSvili
21. inola gurgulia _ `iavnana~ _ `minus~ fonograma
22. “My Bonnie” _ Sotlandiuri xalxuri simRera _ asrulebs mariam mamulaSvili
23. “My Bonnie” _ Sotlandiuri xalxuri simRera _ `minus~ fonograma
24. maia oTiaSvili _ `mxiaruli gazafxuli~ _ asrulebs mariam mamulaSvili
25. maia oTiaSvili _ `mxiaruli gazafxuli~ _ `minus~ fonograma
26. maia oTiaSvili - blic-opera `Citi da mela~ _ asruleben: ia gabunia, maia oTiaSvili da
mariam mamulaSvili
27. maia oTiaSvili - blic-opera `Citi da mela~ _ `minus~ fonograma
28. vladimer Sainski _ `Крокодил Гена~
29. giorgi cabaZe _ `ana bana~
14
gakveTili 1
musikaluri gaseirneba
mizani: marto da sxvebTan erTad simReris, ritmis damaxsovrebisa da gamoxatvis unar-Cvevebis ganviTareba; monaTxrobisa da mosmenili nawarmoebis yoveldRiurobasTan dakavSireba; musikis mosmeniT gamowveuli ganwyobis naxatiT gadmocema
resursi: audio diski, moswavlis wigni. xangrZlivoba: 45 wuTi
gakveTili eTmoba wina wels ganvlili masalis gaxsenebas, gaanalizebas, Sejamebas; zaf-xulis STabeWdilebebis gaziarebas. pirveli gakveTili ufro SemecnebiTi xasiaTisaa. bavS-vebs vaxsenebT antikur xanas, miTologiur gmirebs, kiTaraze damkvrel apolons, momRe-ral orfeoss.
vixsenebT kolxeTs, mefe aiets, mis momReral das – kirkes, medeas. vTxovT bavSvebs – mogviTxron miTi medeaze, argonavtebsa da oqros sawmisze. mefe aieti da misi STamomav-lebi TavianT Tavs mzis RmerTis – heliosis Svilebs uwodebdnen.
zafxulis xangrZlivi ardadegebis Semdeg pirvelive gakveTilis axali masaliT dawye-ba gaumarTleblad migvaCnia. Cven mier SemoTavazebuli `musikaluri gaseirnebis~ for-ma bavSvebs daexmareba advilad, Zaldautaneblad CaerTon axal saswavlo procesSi. es gakveTili xalisiT ganawyobs da daabrunebs maT musikis samyaroSi.
gakveTilis bolo nawilSi bavSvebi usmenen musikas da aferadeben naxatis konturebs. am gakveTilisTvis maswavlebeli Tavad irCevs mosasmen masalas mesame klasidan. SeiZleba, wina wlebSi naswavli simRerebic gaaxsenos da amReros bavSvebs _ es ufro gaaxalisebs gakveTils.
gakveTili 2
`pirvelad iyo simRera...~
mizani: marto da sxvebTan erTad (fonogramis TanxlebiT) simReris, musikis mosmenisas saku- Ta ri damokidebulebis plastikiT gadmocemis unar-Cvevebis ganviTareba
resursi: audiodiski, moswavlis wigni xangrZlivoba: 45 wuTi
wina gakveTilze _ `musikaluri gaseirneba~ _ kolxeTi, mefe aieti, misi momRerali da kirke da qaliSvili medea gavixseneT. isini TavianT Tavs mzis RmerTis _ heliosis _ Svi-lebs uwodebdnen. mzis xsenebaze ki SvlisnukrisTvaleba patara kolxi gogona _ inola gvagondeba pirveli klasis saxelmZRvanelodan. masac Zalian uyvars mze, mzisferi sim-Rerebi da yvelaferi, rac dakavSirebulia mzesTan, sikeTesTan, silamazesTan, siyvarul-Tan da musikasTan. pirvelive gakveTilze Semogvyavs Cveni axali gmiri - `gacocxlebuli~ patara inola. Semodis axali rubrika _ `mReris inola~.
inola aswavlis bavSvebs axal simReras. am simReris Seswavla-ganmtkicebas eTmoba ori gakveTili. amave gakveTilebze vixsenebT notebis gamoweras jer xazebze, xolo Semdeg – xazebs Soris (am savarjiSos nimuSi mocemulia moswavlis wignSi).
15
monoqordi
mizani: axali sakravis gacnoba; musikis mosmenisas sakuTari damokidebulebis gadmocema.
resursi: audio diski, moswavlis wigni.
am gakveTilze uZveles simebian sakravs _ monoqords vecnobiT. monoqordi dRevan-deli fortepianos Soreuli winaparia. Semdeg, wlis ganmavlobaSi, Tanmimdevrulad vec-nobiT klavesins, klavikords... bavSvebi ukve icnoben fortepianos, klaviSiani sakravebis warmoSobis istoriis Seswavla ki gauRrmavebs codnas da gaafarToebs maT Tvalsawiers.
sasurvelia, maswavlebelma monoqordis daxatva an martivi wesiT damzadeba daavalos bavSvebs.
leqsikoni:monoqordi (berZn. monos _ erTi, chorde _ simi) _ erTsimiani uZvelesi sakravimediatori (laT. mediator _ Suamavali) _ rqis, Zvlis an celuloidis patara Txeli firfita, romliTac ukraven zogierT simebian sakravze (mandolina, gitara da sxv.)
musikaluri gantvirTva: antikuri (berZnuli) musika
SeniSvna: am simReris teqstis srulad Seswavla ar aris aucilebeli.
di-liT,ro-ca ca -ze mze a- mo-va, Ten-de - ba; Ra-miT,ro-ca mTvare mi- i -le- va,
bnel-de-ba. me ki mu-dam a- se mem-Re - re- ba, si-xa-ru-liT ye-li me - Re - re - ba,
mze-o,Sen-Tvis mimReria,
yvavilsa da ba - laxs ve - fe - re - bi, mo-Wik-Wi-ke Ci - tebs vem - Re - re - bi,
rac mim-Re-ri - a, rad- gan Se - niT es qve - ya - na bed-ni - e - ri - a.
mReris inola...
odelia delateqsti da musika:
inola gurguliasi
16
gakveTili 7
Tbilisis dila
mizani: marto da sxvebTan erTad (fonogramis TanxlebiT) simReris, Seswavlili nawarmoe-bis yoveldRiurobasTan dakavSirebis unar-Cvevebis ganviTareba; musikis mosmeniT gamowveuli ganwyobis gadmocema.
resursi: audio diski; moswavlis wigni. xangrZlivoba: 45 wuTi
rubrika `Tbiliso~. meri daviTaSvilis sabavSvo simRera `Tbilisis dila~.am simReriT viwyebT axal rubrikas - `Tbilisi~. mTeli wlis ganmavlobaSi SeviswavliT qarTveli kompozitorebis simRerebs Tbi lisze.
gakveTili 3-4
myari da meryevi safexurebi
mizani: marto da sxvebTan erTad simReris, musikaluri terminebisa da cnebebis sworad gaaz- re ba -gamoyenebis unar-Cvevebis ganviTareba
resursi: audio diski, moswavlis wigni xangrZlivoba: 90 wuTi
standartiT gaTvaliswinebuli axali masalis gacnoba-Seswavlas moswavlis wignSi ori damoukidebeli gakveTili eTmoba. sanam bavSvebs ganvumartavdeT myari da meryevi safexu-rebis raobas, gavaxsenebT da gavamRerebinebT intonaciur savarjiSoebs: `musikaluri kibe~, `a, e, i, o, u~, `ai ia~, `ai, TiTi~, `ai, Cemi saqarTvelo~. nacnobi savarjiSoebis meSveo-biT bavSvebi ukeT gaigeben da advilad aRiqvamen axal masalas. amaSi Cveni wignis gmirebi _ daTa-baTa, petre, ia-gogo, kato da piTagora-biWunac dagvexmarebian.
axali masala rom ukeT aRiqvan da gaiazron bavSvebma, gakveTilebi dialogis _ kiTx-va-pasuxis formiT avageT. vizualuri faqtoris moSveliebiT aRqmis procesi kidev ufro gaioldeba: myar safexurebs wiTlad gavaferadebinebT, meryevs _ lurjad. intonaciuri savarjiSo danawevrebulia patara frazebad (motivebad). maswavlebelma isini ramdenime-jer unda amReros bavSvebs _ saTiTaod da yvela erTad. sasurvelia, meryevi safexurebis myarSi gadawyveta zogma maTganma dafazec daweros damoukideblad. am davalebas bavSvebi moswavlis wignSi Cveni patara `gmirebis~ daxmarebiT Seasruleben.
vfiqrobT, IV klasSi myari da meryevi safexurebis Teoriulad da smeniT aRqma-gaazreba da intonireba bavSvebs SedarebiT gauadvildebaT, radgan amas saxaliso savarjiSoebis saxiT pirvel-mesame klasebSi Caeyara safuZveli.
mosasmeni masala: sen-sansi_ `gedi~.
19
axali rubrikebi:
avtorisagan:
`mReris inola~ _ Cndeba axali gmiri, patara inola, romelic bavSvebs Tavis simRerebs aswavlis
`gaiazre~ _ es rubrika SemecnebiTi xasiaTisaa: mTeli wlis ganmavlobaSi bavSvebi sxvadasxva saxis informacias iZenen
`Tbiliso~ _ am rubrikiT SeviswavliT qarTveli kompozitorebis simRerebs Tbilisze`saSinao davaleba~ _ mocemul etapze am rubrikaSi oTxi Tema erTiandeba: Cinuri
legenda stvirze, qarTuli legenda stvirze, `Semodgoma~ da `iozef haidni~. maswavlebeli bavSvebs am moTxrobebis saxlSi wakiTxvas avalebs. aq ar igulisxmeba saSinao davalebis tradiciuli saxiT Sesruleba _ teqstis zepirad an TxrobiT daswavla. bavSvebi ecnobian Temis Sinaarss da momdevno gakveTilze maswavlebelTan erTad fiqroben, msjeloben, aanalizeben mas.
pilotirebis I nawilSi gvxvdeba interaqtiuli rubrikebi: ̀ daxate gedi da mibaZe mas moZraobiT~, `daxate nacnobi sakravebi~, `daxate Semodgoma~... aq bavSvebs sruli SemoqmedebiTi Tavisufleba eZlevaT _ xataven maswavleblis miTiTebisa da Carevis gareSe, sakuTari fantaziisa da niWierebis Sesabamisad.
davalebaSi `daxate nacnobi sakravebi~ bavSvebi imeoreben da ganamtkiceben ganvlil masalas. maswavlebelma yuradReba unda miaqcios imas, Tu ramdenad aRiqvams da grZnobs moswavle, magaliTad, sami simebiani sakravis _ violinos, Celosa da kontrabasis zomasa da formas, maT Soris msgavsebagansxvavebas. davalebis Sesrulebis procesSi maswavlebeli asmeninebs sxvadasxva musikalur nawarmoebs maTi saxelwodebisa da avtoris miTiTebiT.
fsiqologiuri gansjisaTvis:
klasis koncerti, musikaluri viqtorina mocemuli aqtivobebi bavSvebSi musikis gakveTilebze dagrovili codnis gamovlenaganmtkicebisa da maTi praqtikaSi gamoyenebis kargi saSualebaa. am SemTxvevaSi isini Tavad arian koncertis organizatorebi da winaswar emzadebian, kerZod: moswavleebi erToblivad adgenen da aformeben afiSebs, sakuTari gemovnebiT amzadeben mosawvevebs, irCeven Jiuris... yovelive es maT gamoumuSavebT damoukideblobis, organizebulobis, koleqtivSi adaptaciisa da saqmiani TanamSromlobis unarCvevebs.
moswavleebi pasuxismgeblobiT ekidebian maTze dakisrebul movaleobas _ srulyofilad Caataron koncerti da siamovneba mianiWon damswre stumrebs; maT mier arCeuli Jiuric maqsimalurad obieqturi da humanuria, igi usmens da afasebs megobrebis Semoqmedebas, moswavleTa mier Sesrulebuli yvela simRera fasdeba da jildovdeba, rac sxvaTa Sefasebis unaris gamomuSavebis kargi saSualebaa.
koncertis Catarebis amgvari modeli maT aseve uviTarebT SemecnebiT unarebs: yuradRebas, nebisyofas, azrovnebas, sakuTari Tavis rwmenasa da empaTiis unars.
fsiqologiuri leqsikoni:
empaTia – berZnuli sityvaa da sxva adamianis emociisa da grZnobebis gagebas, sxvaTa poziciaSi Cadgomas niSnavs