Musica Poetica / festiwal paschalny / Tarnów 16-19.03.2016

16-19 marca 2016 tarnów

program

3

M U S I CA P O E T I CA TA R N ÓW 2016

Szanowni Państwo! Sympatycy Festiwalu!

Festiwal Paschalny „Musica Poetica” jak co roku wpisuje się w atmosferę Wielkiego Tygodnia oraz przygotowania do świętowania Wielkiej Nocy. Kreowane wyobraźnią arty-stów dzieła muzyki pasyjnej pozwalają nam głębiej przeży-wać ten szczególny czas skupienia i refleksji.

Cieszę się, że Festiwal z roku na rok, prezentując najwybit-niejsze dzieła pasyjne, odkrywa przed coraz szerszą publicz-nością muzyczne skarby minionych epok.

Jestem przekonany, że wraz z tegoroczną odsłoną „Musica Poetica” grono miłośników Festiwalu ma szansę znacząco się poszerzyć.

Serdecznie zapraszam Państwa na koncerty Festiwalu Pas-chalnego i życzę jednocześnie niezapomnianych muzycz-nych wrażeń.

Jacek KrupaMarszałek Województwa Małopolskiego

4

FEST IWA L PASCHALNY

Muzyka bez wątpienia wpływa na stan naszego ducha i niejako dokonuje w nim harmo-nijnej kompozycji. Właśnie pojęcie „harmonii” jest jednym z podstawowych pojęć muzycz-nych, które oznacza współbrzmienie dźwięków.

Pojęcie „harmonii” odnosimy również do ładu panującego w świecie, w którym z matema-tyczną dokładnością działają prawa fizyki. „Harmonia mundi” to w okresie średniowiecza jedno z głównych pojęć synonimicznych muzyki i muzyczności, jako naczelnej zasady istnie-nia świata: kosmos poruszał się, a także brzmiał muzycznie, według liczbowych praw muzyki. O „harmonii” mówimy także w odniesieniu do uporządkowanych relacji międzyosobowych i w odniesieniu do ludzkiego wnętrza, jeśli panuje w nim harmonijny porządek. W obecnych czasach, pełnych zgiełku, zamętu i chaosu to właśnie m. in. odpowiednia muzyka może po-móc nam przywrócić wewnętrzną harmonię i równowagę, może być swoistym preludium do wewnętrznego wyciszenia się, które później otwiera nas na kontemplację Boga.Organizowany po raz kolejny w naszym Mieście Festiwal Musica Poetica doskonale harmoni-zuje z charakterem okresu Wielkiego Postu, który jest niczym innym jak czasem przywraca-nia harmonii w relacji człowieka do Boga, a także przywracania harmonijnego współbrzmie-nia relacji międzyludzkich. Ufam, że także w tym roku muzyka rozbrzmiewająca w ramach Festiwalu Musica Poetica wzbudzi w słuchaczach żywe pragnienie stałego doświadczania w swoim codziennym życiu owej głębokiej harmonii, zachodzącej na każdym jego poziomie i w każdym obszarze budowanych relacji: z Bogiem, z innymi ludźmi i z samym sobą.

Z pasterskim błogosławieństwem i serdeczną pamięcią

† Andrzej JeżBiskup Tarnowski

5


Przed nami niezwykły czas Świąt Wielkanocnych, które w szczególny sposób skłaniają nas do pytań o sens i cel życia.

Festiwal Musica Poetica wydaje się idealnym preludium do wydarzenia, które w kalendarzu każdego chrześcijanina zaj-muje miejsce szczególne. Mowa zdaje się mieć zbyt ubogi ar-senał środków, by opisać to niezwykłe misterium.

Język muzyki do opisywania wyjątkowego charakteru Wiel-kanocy wydaje się być narzędziem znacznie bardziej ade-kwatnym i precyzyjnym. Sięga tam, gdzie możliwości języka się kończą, pozostawiając każdemu słuchaczowi obszary do samodzielnej interpretacji i refleksji.

W tym roku w świąteczną atmosferę wprowadzą nas wybit-ni kompozytorzy i znakomici wykonawcy. Rozbrzmiewająca w murach tarnowskiej katedry muzyka dla każdego meloma-na powinna być lekcją obowiązkową.

Roman Ciepiela Prezydent Tarnowa

6


Od powrotu do sławy,

do pożytków z wirtuozerii

Skąd wzięła się wirtuozeria? Czy była wynikiem chęci błyszczenia, samego tylko podobania się? Czy też raczej funkcją ekspresji? Barokowa muzyka, jeżeli zastanowić się nad nią głębiej, daje odpowiedź jednoznaczną: tak, wirtuozeria, błyskotliwy, oszałamiający popis, wynika z dążenia do wzbogacenia wyrazu. Pokażą to koncerty festiwalu Musica Poetica w Tarnowie, kolejnej odsłony corocznego festiwalu paschalnego organizowanego przez Centrum Sztuki Mościce, Urząd Miasta Tarnowa, Capellę Cracoviensis oraz Stowarzyszenie Pro Musica Mundi. Wśród nich, wydarzenia wyjątkowe.

Anonsowany wątek objawi się przede wszystkim w koncertach z instrumentami solowymi, nato-miast cały festiwal rozpocznie się Pasją Niccolò Jo-mellego. Czy postać sławna...? Zapewne nie, ale to

wynik wyłącznie naszej wybiórczej pamięci. Jomelli przy-kryty został przez kompozytorów następnego pokolenia, którzy podjęli jego styl i doszlifowali go jako styl klasyczny – nikt nie uchował się przy sławie Haydna i Mozarta. Ale nie znaczy to, że geniusze ci byli jedynymi kompozytorami epo-ki, że pomiędzy Bachem i Haendlem a nimi nie było nikogo. Przeciwnie, w międzyczasie „prostowano drogi” dla tych, których dziś ubóstwiamy, aczkolwiek sława „prostowaczy” przyćmiona została późniejszą twórczością. Niesłusznie, bo trudno znaleźć coś równie ciekawego, jak twórczość cza-sów estetycznego kryzysu, twórczość poszukującą nowych dróg – i znajdujących je. Taką właśnie była muzyka Jomelle-

go, kompozytora, który stworzył podwaliny stylu klasyczne-go, choć sława nowatora wręcz została mu wykradziona: np. jedno z największych osiągnięć przedklasycznej szkoły man-nheimskiej, orkiestrowe crescendo, było pomysłem Jomel-lego, zaledwie przejętym przez tamtejszych kompozytorów. W swoim czasie jednak Jomelli był uważany za jednego z naj-większych twórców i nawet jeszcze młody Mozart wyrażał się z szacunkiem oraz podziwem o jednej z jego ostatnich oper, choć zdawała mu się ona staromodna. Aczkolwiek, gdyby nie było Jomellego, nie byłoby też Mozarta.

Pasja należy do środkowego okresu twórczości neapolitań-skiego mistrza (otwierała całą serię kompozycji religijnych, którymi zdobył pozycję maestro coadiutore Bazyliki św. Pio-tra w Rzymie), a wykonana zostanie przez cieszącą się rosną-cym powodzeniem Orkiestrę Historyczną z Katowic, tym ra-zem pod batutą szefa festiwalu i dyrektora Capelli Cracovien-sis, Jana Tomasza Adamusa (16 III). Na festiwalu wystąpi i sama Capella Cracoviensis, dla odmiany prowadzona przez Marci-na Świątkiewicza, tegorocznego laureata Paszportu Polityki i członka zespołu (związanego także z Orkiestrą Historyczną). W tym koncercie pojawi się już jednak wątek mierzenia się z ja-kością wirtuozerii: wprawdzie głównymi pozycjami pozostaną dwa polifoniczne Stabat Mater, zderzające dojrzały renesans Palestriny ze znacznie późniejszym, należącym do zmierzchu następnej epoki Domenikiem Scarlattim, ale jako wprowadze-nie i łączniki pojawią się utworu klawesynowe: tokkaty i sonaty, od najwcześniejszych, sięgających przełomu renesansu i baro-ku dzieł Frescobaldiego, do samego Scarlattiego, który ogrom-nym zbiorem fascynujących, błyskotliwych sonat, zasłużył na nieopuszczającą go sławę (18 III).

7


Temat zapowiadany we wstępie podjęty zostanie w drugim koncercie festiwalu, 17 III, podczas którego skrzypaczka Eli-cia Silverstein wykona autorski, solowy program, złożony z najsłynniejszych dzieł XVII i XVIII wieku. To tu będziemy skupiali się na szukaniu ekspresji wśród pozorów wirtuozerii – a może raczej ekspresja znajdzie słuchaczy, mimo skrzyp-cowej wirtuozerii: w przejmującym Preludium Purcella, wstrząsającej Passacaglii Bibera, jednej z genialny Partit Ba-cha, wreszcie swobodnej Fantazji Telemanna i słynnej – po-pisowej, ale dramatycznej – Sonacie „Z trylem diabelskim” Tartiniego. Tak, na koniec pojawia się nazwisko kompozyto-ra, który słynął przede wszystkim jako skrzypek-wirtuoz, je-den z największych, to też właśnie jego kompozycje dowodzą szczególnie dobitnie, że wirtuozeria nie musiała być celem, lecz środkiem. Nie bez powodu Sonacie g-moll nadano taki właśnie tytuł...

Ostatnią pozycją będzie niezwykły koncertowy maraton – gdyż tylko w postaci maratonu wykonać można zadziwiają-cy zbiór 16 sonat różańcowych Heinrich Ignaza von Bibera (zakończonych solową Passacaglią – tą samą, którą dwa dni wcześniej zagra Elicia Silverstein). To – jako że Haydn podob-ne zadanie zrealizował jednak w odmienny sposób – wyjątko-we w swoim rodzaju opracowanie modlitewnych medytacji w formie muzyki czysto instrumentalnej: na tak emocjonalne przełożenie tajemnic różańca na zestaw sonat skrzypcowych pozwolić mógł sobie tylko barok – i tylko w świeżym jeszcze, XVII wieku. Z całym bogactwem ówczesnych eksperymen-tów, z jednej strony potrafiących przedstawić w malarstwie święte postaci jako odrażających wręcz brzydotą starców, z drugiej – tworzących cykl utworów na skrzypce, w których

do każdej kolejnej kompozycji trzeba przestrajać instrument. Oczywiście scordatura, nadawanie instrumentowi różnego stroju, służy do uzyskania specjalnych efektów brzmienio-wych: inną barwę mają, inaczej zachowują się struny nacią-gnięte jak postronki, a inaczej ledwie napięte. Wykonanie całości na koncercie na żywo jest nie lada ekwilibrystyką, wymaga też użycia kilku instrumentów, gdyż przestrajanie w trakcie zabrałoby zbyt dużo czasu. Młody skrzypek Robert Bachara, zafascynowany zbiorem, wykonuje go grając zna-ną z ikonografii techniką piersiowego uchwytu instrumentu (co samo w sobie jest wyjątkowe – być może jest to pierwsze współczesne wykonanie tej muzyki w ten sposób), przede wszystkim jednak eksplorując emocjonalność niezwykłych dzieł. Koncert, w trzech odsłonach (godz. 15.00, 16.30 i 19.30) jest wydarzeniem absolutnie nadzwyczajnym, w skali euro-pejskiej. Skrzypkowi towarzyszyć będą Teresa Kamińska na wiolonczeli i Andreas Arend na teorbie (19 III).

Jakub Puchalski

8


środa 16 marca 2016 0 Bazylika Katedralna godz. 19.30

Niccolò Jommelli (1714-1774)

Pasja{oh}ORKIESTRA HISTORYCZNA

Marzena Lubaszka - sopranPiotr Olech - kontratenorKarol Kozłowski - tenor Lukáš Zeman - baryton

Jan Tomasz Adamus – dyrygent

Marzena Lubaszkasopran Sopranistka Marzena Lu-baszka nagrała kilkanaście płyt CD, m.in. solowe mo-tety w stylu neapolitańskim w ramach cyklu 1000 lat muzyki we Wrocławiu z ze-społem Concerto Palatino, dzieła Heinricha Schutza dla holenderskiej wytwór-ni Brillant Classics z wło-skim zespołem Cappella

Augustana i klawesynistą Matteo Messori’m oraz Messa Pastorale Franza Xaviera Richtera z Wrocławską Orkiestrą Barokową. Ukształtowała ją współpraca z Kaiem Wessel, Olgą Pasichnyk, Sergio Vartolo, Crispianem Steele-Perkin-sem i Ingeborg Danz. Niezwykle ceni sobie możliwość wy-stępowania z grającą na historycznych instrumentach Ca-pellą Cracoviensis i Janem Tomaszem Adamusem (Vivaldi/Griselda, Handel/Sosarme, Amadigi, Rodelinda, Mozart/Le nozze di Figaro, Don Giovanni). Chętnie bierze też udział w nietypowych projektach operowych i teatralnych reżyse-rowanych przez Cezarego Tomaszewskiego (Gluck/Orfeusz i Eurydyka, Schönberg/Pierrot Lunaire, Handel/Amadigi di Gaula, Monteverdi/Madrygały) i Jana Peszka (Mozart/Le nozze di Figaro) oraz w międzynarodowych produkcjach krakowskiej Cricoteki (Nick Hallet/Shana Moulton/Whi-spering pines 10, Ian Saville/Sebastian Cichocki/Radical languages). Intensywnie wspólpracuje też z amerykańską kompozytorką Noa Ain (Joan of Arc).

Studiowała śpiew solowy we wrocławskiej Akademii Mu-zycznej oraz filologię włoską na Uniwersytecie Wrocław-skim. Pracowała pod kierunkiem Pat MacMahon (Royal Scottish Academy of Music and Drama Glasgow) i Kai’a We-ssel’a (Hochschule für Musik und Tanz Köln).Była modelką na Fashion Week w Paryżu.

Fot. © Piotr Kucia / Capella Cracoviensis 2015

9


Piotr OlechkontratenorUkończył z wyróżnieniem studia na Wydziale Wokal-no – Aktorskim Akademii Muzycznej im. St. Moniuszki w Gdańsku w klasie śpiewu prof. Piotra Kusiewicza. Jest także absolwentem Wydzia-łu Wychowania Muzycznego Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie. Swo-je umiejętności wokalne do-

skonalił podczas licznych kursów mistrzowskich u takich arty-stów, jak Paul Eswood, Kai Wessel, Stephen Taylor czy członków zespołu wokalnego The King’s Singers.Współpracuje z Warszawską Operą Kameralną, Operą Na-rodową w Brnie (Oberon w Śnie nocy letniej B. Brittena), a także z polskimi i zagranicznymi filharmoniami oraz or-kiestrami i zespołami kameralnymi, m. in. Concerto Po-lacco, Wrocławska Orkiestra Barokowa, Concerto Koeln, Capella Cracoviensis, Solamente Naturali, Il Tempo, Mu-sica Aeterna, Ars Cantus, Harmonia Sacra, Consortium Sedinum. Koncertuje z takimi dyrygentami i instrumenta-listami, jak Marek Toporowski, Paul McCreesh, Władysław Kłosiewicz, Andrew Parrott, Jan Tomasz Adamus, Konrad Junghanel, Paul Goodwin, Andreas Spering, Jarosław Thiel, Roberto Balconi, Fabio Bonizzoni, Nicolas Parle, goszcząc na znaczących festiwalach muzycznych w Polsce i za gra-nicą (Belgia, Czechy, Francja, Hiszpania, Holandia, Litwa, Niemcy, Portugalia, Słowacja, Szkocja, Włochy i in.). Bardzo ceni sobie również stałą współpracę z zespołem Collegium Vocale Gent i Philippe Herreweghe.Artysta ze szczególnym upodobaniem wykonuje muzy-kę barokową, jednak bardzo chętnie sięga po utwory kla-syczne, wczesnoromantyczne, a także współczesne (ma na swoim koncie prawykonania utworów m. in. Pawła Łuka-szewskiego). Bierze udział w nagraniach płyt CD dla takich wytwórni, jak CD Accord, DUX, Sony Music Polska, Bearton, Musicon. Trzy płyty zostały uhonorowane nagrodą prze-mysłu fonograficznego Fryderyk a kilka z nich otrzymało nominacje do tej nagrody. Równolegle z działalnością kon-certową Piotr Olech zajmuje się pracą pedagogiczną. Jako

adiunkt pracuje w Instytucie Muzyki Uniwersytetu Marii Curie - Skłodowskiej w Lublinie oraz współpracuje z Aka-demią Muzyczną im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Za-praszany jest również do prowadzenia wykładów i kursów mistrzowskich poświęconych wykonawstwu wokalnej mu-zyki barokowej.

Karol Kozłowski tenorAbsolwent Akademii Mu-zycznej w Gdańsku oraz Wydziału Rzeźby warszaw-skiej ASP. W latach 2007-2009 był solistą Opery Wro-cławskiej, w której zadebiu-tował jako Alfred w Zemście Nietoperza J. Straussa i gdzie wykonywał również partie: Tamina w Czarodziejskim

flecie W. A. Mozarta, Alma-vivy w Cyruliku sewilskim G. Rossiniego, Cassia w Otellu G. Verdiego i Archanioła w Raju utraconym K. Pendereckiego. Od 2009 roku jest związany z Teatrem Wielkim - Operą Na-rodową, gdzie śpiewał jako Vitellozzo w Lukrecji Borgii G. Donizettiego, Misaił w Borysie Godunowie M. Musorgskie-go, Damazy w Strasznym dworze S. Moniuszki, Młody sługa w Elektrze R. Straussa, Kudriasz w Katii Kabanowej L. Janačka, Edrisi w Królu Rogerze K. Szymanowskiego, Goro w Madame Butterfly G. Pucciniego, Nauczyciel tańca i Latarnik w Manon Lescaut G. Pucciniego oraz jako Ksiądz Mignon w Diabłach z Loudun K. Pendereckiego. Jest cenionym wykonawcą dzieł barokowych m.in. partii Ewangelisty w obu Bachowskich pasjach oraz niemieckiej liryki wokalnej. Dla wydawnictwa DUX z pianistką Jolantą Pawlik zarejestrował dwa Schu-bertowskie cykle: Piękną młynarkę i Podróż zimową. Głos artysty stał się również inspiracją dla wybitnego kompozy-tora muzyki współczesnej Pawła Mykietyna, który w swoim najnowszym dziele – operze Czarodziejska góra – powierzył mu rolę Settembriniego. Prapremiera, w reżyserii Andrzeja Chyry miała miejsce na poznańskim Międzynarodowym Fe-stiwalu Malta 2015.

www.karolkozlowski.eu

Fot. Jacek Poremba

Fot. z archiwum artysty

10


Lukáš Zemanbaryton Studiował najpierw grę na fagocie w Pradze, a następ-nie śpiew w Uniwersytecie Mozarteum w Salzburgu. Odbył również studia wo-kalne w Konserwatorium Królewskim w Hadze, a tak-że jest absolwentem Aka-demii Holenderskiej Opery Narodowej. W 2014 Zeman zdobył III nagrodę w naj-

większym konkursie muzyki sakralnej na świecie – Concor-so Internazionale Musica Sacra w Rzymie.Artysta występował z recitalami solowymi w wielu krajach na całym świecie. W jego repertuarze znajdują się m.in. role w operach Lully’ego, Monteverdiego, Mozarta, Proko-fiewa, Pucciniego, Ravela i Rossiniego. Wśród najnowszych angaży znajdują się występy w Operze Lyońskiej, Teatro alla Scala, Teatro di Pisa, Teatro del Giglio di Lucca, Teatro Gol-doni w Wenecji i Teatro Coccia w Novarze. Niedawno Lu-káš Zeman zaśpiewał partię solową w oratorium A Child of Our Time Michaela Tippetta pod batutą Paula McCreesha w Dartington Great Hall oraz wystąpił w operze Die Soldaten B. A. Zimmermanna w Teatro alla Scala. Oprócz tej dzia-łalności uczestniczy w projektach takich zespołów muzyki dawnej, jak: Collegium 1704, Il Canto di Orfeo, PhiloMelan-te i L´aura rilucente. W roku 2015 wystąpił w partii Jontka w wileńskiej wersji opery Halka Stanisława Moniuszki pod-czas Festiwalu Muzyki Polskiej w Krakowie.

{oh!} Orkiestra HistorycznaZałożona została w 2012 r. w Katowicach przez grupę in-strumentalistów – entuzjastów i miłośników muzyki daw-nej, skupionych wokół koncertmistrzyni Martyny Pastuszki oraz menedżera Artura Malke.

Poświęcając się wykonawstwu historycznemu, członkowie {oh!} Orkiestry nie zapominają o możliwie bliskim docie-raniu z muzyką do słuchaczy. Praca nad każdym elementem dzieła, podkreślająca znaczenie muzyki w wymiarze reto-rycznym, owocuje koncertami, których celem jest nie tylko znakomita komunikacja między wykonawcami, ale przede wszystkim pomiędzy muzykami a słuchaczami.Już od pierwszego koncertu ten rodzaj korespondencji zo-stał dostrzeżony i doceniony przez krytyków, a także zapra-szanych do współpracy solistów.Utrzymując silne więzi z miastem Katowice i tutejszymi in-stytucjami kultury, od początku wspierającymi działalność zespołu, Orkiestra może realizować ambitne programy, współpracując z szerokim gronem artystów zagranicznych. Pomimo krótkiej działalności {oh!} Orkiestra Historyczna bardzo szybko zdobyła uznanie na międzynarodowych fe-stiwalach oraz estradach w Polsce i za granicą, koncertując m.in. w: Valticach, Pradze, Brühl, Altenie, Stambule i An-karze. W styczniu 2014 {oh!} wzięła udział we współcze-snej premierze opery D. Sarriego „Didone abbandonata”

Fot. Magdalena Hałas

Fot. Frank Rozenberg

11


w Brnie, we współpracy z czeskimi i słowackimi solistami oraz reżyserem Tomášem Pilařem, zdobywając niezwykle pozytywne recenzje w prasie oraz entuzjastyczny odbiór wśród publiczności. W 2015 r. nakładem wydawnictwa DUX zespół zadebiutował na rynku fonograficznym płytą „{oh!} Schreyfogel/Schaffrath/Visconti”, zawierającą koncerty skrzypcowe i klawesynowe ze zbiorów Biblioteki Uniwer-syteckiej w Dreźnie.Wśród najciekawszych planów artystycznych Orkiestry Hi-storycznej w 2016 r., poza kolejnymi koncertami w NOSPR, warto wymienić wspólne wykonania Pasji wg św. Mateusza J. S. Bacha z Die Kölner Akademie oraz realizację międzyna-rodowego tournée z operą Arminio J. A. Hassego.{oh!} Orkiestra Historyczna to przede wszystkim zespół młodych i pełnych energii profesjonalnych artystów, silnie związanych z Górnym Śląskiem, którzy chcą wnieść w ten region nową jakość w wykonawstwie muzyki dawnej, stając się jego kulturalną wizytówką w Polsce i za granicą.

Jan Tomasz Adamus dyrygentDyrygent, organista, klawe-synista, kreator kultury, spe-cjalizujący się w autentycz-nym wykonawstwie muzyki klasycznej od polifonii re-nesansowej po romantyczną symfonikę oraz operę. Stu-diował w Krakowie i w Am-sterdamie, był wieloletnim wykładowcą Akademii Mu-zycznej we Wrocławiu. Zre-

alizował wiele polskich premier wielkiego repertuaru mię-dzynarodowego na historycznych instrumentach, między in-nymi: Bach – Pasja Mateuszowa, Händel – Messiah, Theodora, Hercules, Amadigi, Sosarme, Tamerlano, Rodelinda; Beetho-ven – Missa Solemnis, Mozart – Wesele Figara, Don Giovanni i wiele innych. Występuje na wielu renomowanych festiwa-

lach, ostatnio między innymi: Wratislavia Cantans, Festiwal Muzyki Polskiej, sala NOSPR, SWD Festspiele Schwetzingen, Bachfest Leipzig, Händel Festspiele Halle. Szczególnie ceniony za wykonania dzieł wokalno-instrumentalnych.Od 2008 roku jest dyrektorem naczelnym i artystycznym in-stytucji kultury Capella Cracoviensis – krakowskiego chóru kameralnego oraz grającej na historycznych instrumentach orkiestry. W ostatnich latach Capella Cracoviensis stała się modelowo zarządzaną instytucją – orkiestra należy do najważniejszych w Europie zespołów grających na histo-rycznych instrumentach, natomiast chór – ze względu na niezwykłą barwę i plastyczność brzmienia – zyskuje coraz większą renomę w najlepszych wytwórniach płytowych.

Jan Tomasz Adamus jako kreator kultury zainicjował między innymi Theatrum Musicum – wspólny projekt krakowskich instytucji muzycznych, który staje się jedną z największych scen muzyki klasycznej w Europie. Od 2000 roku jest dyrek-torem artystycznym Festiwalu Bachowskiego w Świdnicy – jednego z największych i najbardziej rozpoznawalnych festiwali odbywających się poza wielkimi ośrodkami życia muzycznego, a równocześnie festiwalu wybitnie organicz-nego i kulturotwórczego. Dokonał wielu nagrań płytowych obejmujących solowy repertuar organowy, dawną muzykę polską, romantyzm na historycznych instrumentach (Cho-pin, Schubert) oraz muzykę współczesną (Arvo Pärt).

W ostatnich latach z Capellą Cracoviensis zrealizował sze-reg bardzo nowatorskich projektów scenicznych obejmu-jących zarówno tytuły operowe, przedsięwzięcia typu cros-sover jak i spektakle o charakterze społecznym (Wesele Figara Mozarta, Amadigi di Gaula Händla, Orfeusz i Eu-rydyka Glucka, Monteverdi w barze mlecznym, chóralny Mendelssohn w lesie, Requiem Mozarta jako karaoke). Uczestniczy w pracach Opera Europa – międzynarodowej organizacji zrzeszającej najlepsze teatry i festiwale opero-we z całego świata.

Fot. © Piotr Kucia / Capella Cracoviensis 2015

12


Elicia Silverstein Wyróżnia się na międzyna-rodowej scenie zniuanso-wanymi, odważnymi i prze-myślanymi wykonaniami repertuaru sięgającego od wieku XVII po XXI. Wystę-powała jako solistka a także w zespołach kameralnych w Stanach Zjednoczonych (m.in. w Jordan Hall w Bosto-nie), Kanadzie oraz Europie, gdzie jej muzyka rozbrzmie-

wała m.in. w Kaplicy Kings College w Cambridge, w amster-damskim Muziekgebouw aan ’t IJ. Jako solistka współpracuje z muzykami tej klasy co Enrico Onofri, Robert Levin, Richard Egarr, Ani Kavafian, Paul Coletti i członkowie Ebène Quartet, a jako kameralistka występowała jako członek amerykańskie-go Handel and Haydn Society, belgijskiego B’Rock, holender-skiego Ensemble Odyssee oraz kolejnej amerykańskiej forma-cji – Knights. Na niedawny solowy debiut artystki w Londynie z programem złożonym z XVII- i XVIII-wiecznych utworów na skrzypce, podczas Letniego Festiwalu Muzyki Spitalfields 2015 wyprzedano wszystkie bilety. Od tego czasu wystąpiła jako solistka podczas tournée z Enrico Onofrim i Radio An-tiqua na XXI Akademii Europejskiego Baroku w Ambronay. Na scenach Włoch, Francji, Słowenii i Portugali wykonywała, również u boku włoskiego skrzypka, Koncert na troje skrzy-piec Georga Philippa Telemanna, w którym trzecią solistką była brytyjsko-włoska skrzypaczka Mayah Kadish. W bieżącym sezonie artystka koncertuje w Wielkiej Brytanii, Włoszech, na Węgrzech, w Polsce, Niemczech, Belgii i Holandii. Jako stypen-dystka programu Fulbrighta w latach 2013-14, Silverstein ba-dała powiązania między XX-wieczną muzyką włoskiej awan-gardy a XVII-wieczną muzyką stylus phantasticus, pod okiem Lucy van Dael, Very Beths i Annera Bijlsmy w Amsterdamskim Konserwatorium, gdzie niedawno obroniła też z najwyższym wyróżnieniem pracę magisterską. Licencjat z dziedziny muzyki uzyskała u Roberta Lipsetta i Arnolda Steinhardta w Konserwa-torium Muzycznym Colburn School w Los Angeles, gdzie czę-sto występowała jako solistka z Colburn Orchestra a w latach 2011-13 piastowała stanowisko współkoncertmistrza.

www.eliciasilverstein.com

czwartek 17 marca 2016 0 Bazylika Katedralna godz. 20.00

Violino SoloHenry Purcell (1659-1695)Preludium g-moll ZN 773

Georg Philipp Telemann (1681-1767)Fantazja solo

Heinrich Ignaz Franz von Biber (1644-1704)Passacaglia na skrzypce solo

Johann Sebastian Bach (1685-1750)Partita nr 6 E-dur na skrzypce solo BWV 1006

Giuseppe Tartini (1692-1770)Sonata g-moll „The Devil’s” B.g5

Elicia Silverstein – skrzypce

Fot. Ula Wiznerowicz

13


Marcin Światkiewicz klawesyn, organy, prowadzenie Marcin Świątkiewicz jest jednym z najbardziej roz-poznawalnych polskich klawesynistów. Jego zain-teresowania koncentrują się wokół historycznych in-strumentów klawiszowych, improwizacji w dawnej i współczesnej stylistyce, a także kompozycji. Gra na

różnych typach klawesynów i klawikordów, a także na hi-storycznych fortepianach i organach. Jako solista, kameralista i dyrygent koncertuje w Europie, obu Amerykach i Azji regularnie współpracując z Rachel Podger i prowadzonym przez nią zespołem Brecon Baro-que, Capellą Cracoviensis, Arte dei Suonatori, {OH!} Orkie-strą Historyczną, Bassociation i Scroll Ensemble.Studiował klawesyn oraz kompozycję w Królewskim Kon-serwatorium w Hadze i w Akademii Muzycznej w Katowi-cach, gdzie obecnie jest wykładowcą, a w czerwcu 2014 roku obronił pracę doktorską. Marcin Świątkiewicz nagrywa dla m.in. BIS, Channel Clas-sics, Accent, Alpha, Decca, Linn Records, DUX oraz dla sta-cji radiowych i telewizyjnych w całej Europie. W roku 2015 ukazał się entuzjastycznie przyjęty przez krytykę, nagro-dzony m.in. Diapason d’Or, podwójny album z koncertami klawesynowymi J.G. Müthela zarejestrowany z orkiestrą Arte dei Suonatori dla wytwórni BIS. Pierwsze solowe na-granie Musikalisches Vielerley z niemiecką barokową mu-zyką klawiszową zostało wydane przez Polskie Radio Kato-wice w 2008 roku. Marcin Świątkiewicz jest laureatem Paszportów Polityki i programów stypendialnych Ministra Kultury („Młoda Pol-ska”), Marszałka Województwa Śląskiego i Rządu Holender-skiego (Huygens) oraz finalistą I Międzynarodowego Kon-kursu Klawesynowego im. Wolkońskiego w Moskwie (2010) i Międzynarodowego Konkursu im. Telemanna w Magde-burgu (2007).Marcin Świątkiewicz jest zaangażowanym pedagogiem. Szczególną uwagę poświęca nauczaniu gry solowej oraz

piątek 18 marca 2016 0 Bazylika Katedralna godz. 19.30

Stabat MaterGirolamo Frescobaldi (1583-1643)Toccata (klawesyn solo)

Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525-1594)Stabat Mater a 8

Sebastián de Albero (1722-1756)Recercata V (klawesyn solo)

Domenico ScarlattiSonata K.58 (klawesyn solo)

Domenico ScarlattiStabat Mater a 10

CAPELLA CRACOVIENSISMarcin Świątkiewicz – klawesyn / organy, prowadzenie

Fot. Leszek Zych

14


kursom improwizacji w oparciu o metodę partimento. Plany na rok 2016 obejmują m.in. premierę nagranej w 2015 roku solowej płyty pod tytułem Cromatica, poprzedzo-ne trasą koncertową nagranie koncertów klawesynowych Haydna z orkiestrą Arte dei Suonatori dla BIS oraz rejestra-cję w pojedynczym składzie Koncertów Klawesynowych J.S. Bacha.

Do najważniejszych przedsięwzięć koncertowych należy poświęcone J.G. Müthelowi tournee w krajach bałtyckich z Arte dei Suonatori, wykonanie Koncertu na klawesyn i smyczki H.M. Góreckiego z {oh!) Orkiestrą Historyczną, związane z rokiem szekspirowskim poprowadzenie wy-konania Fairy Queen Purcella z Capellą Cracoviensis oraz udział w koncertach serii extreme tejże orkiestry.

Capella CracoviensisSemper in altum. Maksyma, która przyświeca Capelli Cra-coviensis od kilku lat, czyniąc ją najbardziej dynamicznie rozwijającym się polskim zespołem specjalizującym się w stylowym wykonawstwie muzyki dawnej. Dzięki konse-kwentnemu wsparciu Miasta Krakowa CC może realizować ambitne projekty w sposób bezkompromisowy i na naj-wyższym poziomie artystycznym, współpracując z wybit-nymi muzykami o podobnej wrażliwości i porównywalnej odwadze. Regularnie koncertują z CC Vincent Dumestre (Le Poème Harmonique), Fabio Bonizzoni (La Risonanza), Alessandro Moccia (Orchestre des Champs-Élysées), An-drew Parrott, Paul Goodwin czy Ensemble Oltremontano, gościnnie zaś Accademia Bizantina, Fretwork, Nachtmusi-que, Paul McCreesh, Giuliano Carmignola czy Christophe Rousset (Les Talens Lyriques). Obok działalności koncer-towej Capella Cracoviensis bada terytoria barokowej i kla-sycystycznej opery, z powodzeniem realizując w Polsce ich sceniczne wersje: Amadigi Händla, Wesele Figara i Don Gio-vanni Mozarta czy Orfeo ed Euridice Glucka.

Capella Cracoviensis to, obok zespołu instrumentalnego, także zespół wokalny. Nie tylko sprawny technicznie, ale i elastyczny, zdolny wykonywać repertuar sięgający od kar-kołomnych manierystycznych madrygałów Gesualda po awangardowe kompozycje XX-wieczne. Z chóru CC korzy-stają między innymi znakomici goście festiwalu Misteria

Fot. CC/Tibor-Florestan Pluto

Paschalia i serii Opera Rara, jak Fabio Biondi, Marc Min-kowski, Le Poème Harmonique czy ensemble La Venexiana pod Claudiem Caviną. Wirtuozeria śpiewaków CC zaowo-cowała dwoma wydawnictwami dla prestiżowej francuskiej wytwórni Alpha / Outhere Music – Te Deum Charpentiera i Lully’ego (Alpha 952) oraz kompletem Bachowskich mo-tetów (Alpha 199).Capella Cracoviensis gości na wybitnych festiwalach euro-pejskich: Haydn Festspiele Brühl, Bachfest Leipzig, SWR Fe-stspiele, czy Händel Festspiele Halle. Regularnie koncertuje poza Polską: w wiedeńskim Konzerthaus, w Wersalu, Bruk-seli, Gandawie, Lwowie i w Kijowie. Jako pierwszy polski ze-spół CC wystąpiła także na deskach wersalskiej Opèra Royal z operą Adriano in Siria Pergolesiego.

Od listopada 2008 dyrektorem i szefem artystycznym CC jest Jan Tomasz Adamus, wybitny organista, klawesynista, dyrygent i animator życia muzycznego. Swoją artystyczną osobowość kształtował we współpracy z wieloma znako-mitymi śpiewakami oraz w kontakcie ze zdobyczami naj-ważniejszych europejskich ośrodków sztuk – w malarstwie, rzeźbie, architekturze czy filozofii sztuki dostrzegając sta-ły kontrapunkt wszelkich muzycznych poczynań. Objęcie przez niego tej funkcji na zaproszenie Miasta Krakowa było jednym z najgłośniejszych transferów w świecie polskiej kultury ostatnich lat.

15


Robert Bacharaskrzypce Urodził się w 1985 roku we Wrocławiu. W wieku sied-miu lat śpiewał w chórze chłopięcym, gdzie dostrze-żono jego talent muzycz-ny. Rok później rozpoczął naukę gry na skrzypcach, kształcąc się pod kierun-kiem Michała i Wikto-ra Kuzniecowów. W roku 2009 ukończył z wyróżnie-

niem studia w Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu w klasie prof. Krzysztofa Bruczkowskiego. W maju 2012 roku uzyskał stopień doktora sztuk muzycz-nych. W latach 2010-2014 pracował jako wykładowca w Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi oraz w Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu. Obecnie jest zatrudniony na uczelni wro-cławskiej.

Robert Bachara, wykonując muzykę dawną, decyduje się na historyczny uchwyt instrumentu. Podyktowane jest to chęcią jak najwierniejszego oddania brzmienia. Niewielu skrzypków gra w ten sposób, z uwagi na trudności, jakie on przedstawia. Już Leopold Mozart wspomniał, że taka ma-niera wymaga wielkiej zręczności. Źródła ikonograficzne oraz traktaty z epoki dowodzą, że grano w ten sposób. Ni-cola Matteis trzymał skrzypce „przy swoich żebrach”, a był to jeden z największych wirtuozów doby baroku. Robert Bachara, studiując pod kierunkiem Sirkki-Liisy Kaakinen--Pilch, autorytetu w dziedzinie wykonawstwa historycznie poinformowanego, wnikliwie zgłębia tajniki gry na skrzyp-cach barokowych. W jego odczuciu muzyka siedemnastego wieku wymaga uchwytu skrzypiec „na piersi”, co czyni ją wirtuozowską i spektakularną oraz nadaje brzmieniu spe-cjalny koloryt.

sobota 19 marca 2016 0 Bazylika Katedralna, godz. 15.00 – 21.00

Heinrich Ignaz Franz von Biber (1644-1704)

Sonaty Misteryjnegodz. 15.00sonaty 1-5 tajemnice radosnegodz. 16.30sonaty 6-10 tajemnice bolesnegodz. 19.30sonaty 11-15 tajemnice chwalebne

Robert Bachara – skrzypceTeresa Kamińska – wiolonczela piccoloAndreas Arend – teorba

Fot. Maciej Adamczyk

16


Andreas ArendteorbaJest kompozytorem i muzy-kiem grającym na historycz-nych instrumentach szarpa-nych.Jako lutnista występuje z ze-społem Ensemble Chelycus i jest zapraszany przez zespoły tej miary co Freiburg Baroque Orchestra, Collegium Vocale Gent, Holland Baroque Socie-ty, norweski Barokksolistene,

Chapelle Rhénane, New Innsbruck Court Orchestra/Nowa Or-kiestra Dworska z Innsbrucka, Ensemble CordArte z Kolonii, En-semble Baroque Fever z Kopenhagi, Deutsche Kammerphilhar-monie Bremen i inne. Wśród licznych programów, w których uczestniczył z Holland Baroque Society, wymienić należy m.in. festiwal muzyki dawnej w Utrechcie w 2012 r. Nagrania telewi-zyjne i radiowe z jego udziałem publikowano w Niemczech i za granicą. Gry na lutni uczył się u Nigela Northa i Elizabeth Kenny w Berlinie, by następnie wykładać ją w Królewskim Konserwato-rium w Kopenhadze oraz – obecnie – na Uniwersytecie Muzyki i Teatru w Rostocku.Stworzył duet z altowiolistą Nilsem Mönkemeyerem, z którym występował również w większych zespołach. Jako kompozytor jest uczniem Alfreda Schnittke i Manfreda Stahnke.Jego najnowsze projekty łączą kompozycję i wykonawstwo. W tego typu działalność zaangażował się już w latach 2006–2010 w ramach działań festiwalowych Arte dei Suonatori, barokowej orkiestry z Poznania, z którą występował w Polsce, m.in. w Fil-harmonii Łódzkiej. Dwa spośród jego projektów - Shadow Play z 2009 r. oraz Fajerwerki dla zespołu Chelycus wykonano m.in. podczas Trigonale w Klagenfurcie. Z kolei powstały dwa lata później w Amsterdamie Arianna-project opiera się na operze Lament Ariadny Monteverdiego. Pod parasolem Barokksoliste-ne, artysta bierze udział w projekcie Siwan Jadid norweskiego pianisty i kompozytora Jona Balke, skoncentrowanym na połą-czeniach staroandaluzyjskiej poezji, arabskiej muzyki oraz jazzu. Rok 2014 był dla Arenda czasem projektu narratorium Thu was du Wilt, opartego na powieści Gargantua Francois Rabelais’a. Ponadto od 2010 r. tworzy z sopranistką June Telletxeą i gambistą Niklasem Trüstedtem cykl Epopeja: historia toczy się dalej od-noszący się do literatury i muzyki w teatrze.

Teresa Kamińskawiolonczela piccoloAbsolwentka i wieloletni pedagog Akademii Muzycz-nej w Krakowie. Ukończyła także studia podyplomowe w Sweelinck Conservato-rium w Amsterdamie na Wydziale Historycznych Praktyk Wykonawczych. Była stypendystką Ministra Kultury i Sztuki oraz laure-atką nagrody Primus Inter

Pares. Od 2001 adiunkt w Katedrze Wiolonczeli i Kontrabasu, od 2007 r. prowadzi klasę wiolonczeli barokowej. W 2014 otrzymała stopień doktora habilitowanego sztuki. Entu-zjastka nurtu historycznego wykonawstwa – na wioloncze-lach historycznych wykonuje utwory barokowe, klasyczne i romantyczne. Autorka transkrypcji dzieł Bacha, Händla, Schuberta i Brahmsa. Chętnie sięga po twórczość kompo-zytorów współczesnych (ma na koncie kilka prawykonań utworów kameralnych). Przez wiele lat związana z Concer-to Polacco M. Toporowskiego, współpracowała także z in-nymi formacjami, m. in. Capellą Cracoviensis, Die Kölner Akademie, Il Tempo. Ma na koncie ponad trzydzieści na-grań kameralnych i orkiestrowych (w tym trzy nagrodzo-ne „Fryderykiem”) oraz solowych. Do najnowszych należą nagrane wspólnie z Markiem Toporowskim: Seven Angels z utworami na wiolonczelę i organy kompozytorów XX w. (nominacja do „Fryderyka” 2013) oraz Bach – A cinque cordes z autorskimi transkrypcjami dzieł J. S. Bacha na 5-strunową wiolonczelę piccolo i klawesyn (nominacja do „Fryderyka” 2014). Jest bardzo zaangażowana w działalność pedagogiczną, wielokrotnie prowadziła kursy interpretacji, udziela licznych konsultacji.

Fot. Hannah LippmannFot. Krzysztof Szymański

18


Jan Tomasz Adamus – Dyrektor artystyczny

Organizatorzy:

Centrum Sztuki MościceInstytucja Kultury Województwa Małopolskiegoul. Traugutta 1, 33-101 Tarnów, tel. +48 14 633 46 00e-mail: [email protected], www.csm.tarnow.plDyrektor: Agnieszka Kawa

Urząd Miasta Tarnowa - Wydział Kulturyul. Rynek 7, 33–100 Tarnów, tel. + 48 14 688 90 95e-mail: [email protected], www.kultura.tarnow.plDyrektor: Marcin Sobczyk

Capella Cracoviensis31-103 Kraków, ul. Zwierzyniecka 1tel. +48 602 620 [email protected]: Jan Tomasz Adamus

Stowarzyszenie ArtystycznePro Musica Mundiul. Zaułek Wileński 3/2231-413 Krakówtel. +48 693 438 660

Koordynator Festiwalu: Magdalena Warejko

Koordynator pracy artystycznej: Ksenia RokowskaKoordynator administracyjny: Przemysław Jastrząb

Projekt graficzny i skład: Jacek ZygmuntRedakcja: Magdalena Warejko

Tłumaczenia: HOBBiT Piotr Krasnowolski

Za pomoc w realizacji Festiwalu Organizatorzy serdecznie dziękują: Księdzu dr. Adamowi Nicie - Proboszczowi Bazyliki Katedralnej w Tarnowie oraz Janowi Kudelskiemu - Właścicielowi Restauracji Tatrzańskiej.

www.musicapoetica.pl / www.csm.tarnow.pl / www.kultura.tarnow.pl

19


PATRONATY HONOROWE: PARTNERZY:

PATRONI MEDIALNI:

WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA:

PREZYDENT MIASTA TARNOWA ROMAN CIEPIELA

ORGANIZATORZY:

MECENAT:

MARSZAŁEK WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGOJACEK KRUPA

PROJEKT REALIZOWANY PRZY WSPARCIU FINANSOWNYM MIASTA TARNOWA

PROJEKT DOFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW MINISTERSTWA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO W RAMACH PROGRAMU KULTURA DOSTĘPNA

BISKUP TARNOWSKIANDRZEJ JEŻ

www.csm.tarnow.pl / www.kultura.tarnow.pl

www.musicapoetica.pl

Documents

Musica Poetica / festiwal paschalny / Tarnów 16-19.03.2016