Upload
parrot-mdy
View
240
Download
18
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Daw Aung San Su Kyi
Citation preview
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 1
oef;0if;vIdif
'Drd kua&pDrdcifBuD;
a':atmifqef;pkMunf
oef;0if;vIdif2
owÅdqdkwm raMumufwm[m wu,fhowÅd r[kwfbl;/
aMumufvsufeJY udk,fvkyfoifhvkyfxdkufwmudk vkyf
wm[m wu,fhowÅdyJ/ tJ'Dawmh 'l;wkefwkefeJY vkyfwJh
ol[m awmfawmfowÅd&Sdw,fvdkY ac:&rSmyJ/
atmifqef;pkMunf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 3
odkY ...
'Drdkua&pDrdcifBuD;
a':atmifqef;pkMunf
eSihf
,HkMunfcsufaMumifh *kPfodu©m&SdpGmjzifh tusOf;usaeaom
edkifiHa&;tusOf;om;rsm; tm;vHk;udk &nfnTef;vsuf?
oef;0if;vIdif
31 - 7 - 2011
"In honour of Daw Aung San Suu Kyi (Mother of Democracy)
And I honour all political prisonersThose who stand for political integrity in
Burma."
Than Win HlaingJuly 31st 2011
oef;0if;vIdif4
aus;Zl;wifvTm
þpmtkyfjzpfajrmufa&;twGuf EdkifiHa&;todpdwf"gwf pmaypdwf
tjynfht0jzifh ulnDxkwfa0ay;aom tpfudkBuD; BMC apmaerif;ESifh tpfr
BuD;aemfeDeDvGifrdom;pktm;vnf;aumif;? trSmpmcsD; jr§ifhay;aom OD;Adkvf
aomif; (OuúX-NLD-LA)tm;vnf;aumif;? tzufzufrS 0dkif;0ef;ulnDay;
aom ref;rsKd;jrifhESifh rsufESmzHk;'DZdkif;a&;qGJay;aom oD[armifarmif? twGif;
'DZdkif;jyKvkyfay;aom udkrif;rif;? uGefysLwmpmpDpm½dkufay;aom apmtJhuvdk
0g;wdkUtm; txl;aus; Zl;wif &SdaMumif; trSwfw& azmfjytyfygonf/
oef;0if;vdIif
31 - 7 - 2011
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 5
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf
rmwdum
1/ BMC apmaerif; (xkwfa0ol) \ trSmpm - 7
2/ OD;Adkvfaomif;\ trSmpm - 9
3/ rdcifaESmifBudK;udk ajzygtHh - atmifqef;pkMunf - 11
4/ tcef; (1) 'Drdkua&pDrdcifBuD; - 12
5/ brsKd;bdk;wl AdkvfcsKyforD; - 19
6/ tcef; (2) aemufcHordkif; - 40
7/ tcef; (3) ppfwyftmPmodrf;ydkufjcif; - 90
8/ tcef; (4) yxrqkH;aetdrftus,fcsKyfumv - 106
9/ tcef; (5) Edkb,fqkcsD;jr§ifhcH& - 144
10/ tcef; (6) ? trsKd;om;nDvmcH - 159
11/ ? trsKd;orD;xl;cRefqk&&Sd - 163
12/ ? twdkuftcdkufcH& - 164
13/ ? vGwfvyfa&;qk - 169
14/ ? *kPfjyKaw; - 170
15/ ? 'kwd,tBudrfaetdrftus,fcsKyf - 170
16/ ? wwd,tBudrf aetdrftus,fcsKyf - 171
17/ ? rdwfzufEdkifiHrsm;aygif;pnf;a&;qdkif&mqk - 171
18/ ? jyefvnfvGwfajrmuf - 171
19/ ? *kPfjyKcsD;jr§ifhyJG - 174
20/ ? *kPfxl;aqmifyg&*lbJGU - 174
21/ ? a':vmwpfoef;wefvGwfvyfaom
pdwf"mwfqk - 174
22/ ? atoif EdkifiHwum 'Drdkua&pDqk - 175
oef;0if;vIdif6
23/ ? &cdkifjynfe,fpnf;½kH;a&; c&D;pOf - 176
24/ tcef; (7) ? 'DyJ,if;vkyfBuHowfjzwfrI - 177
25/ ? *Grf*sL;vlYtcGifhta&;qk - 183
26/ ?'DyJ,if;vkyfBuHowfjzwfrIta&;,l
aqmif&Gufa&;aumfr&Sif - 184
27/ ? *kPfxl;aqmifyg&DNrdKUolqk - 185
28/ ? &efppfwuúodkvf *kPfxl;aqmifyg&*lbJGU - 185
29/ ? tdkavmhzfyrf;qk - 187
30/ ? trSefw&m;pdwf"mwfEId;aqmfolqk - 191
31/ ? ppftpdk;&udk ta&;,l&ef Edkb,fqk&Sifrsm;
vkHjcKHa&;aumifpDodkY pmydkY - 193
32/ tcef; (8) ? a':atmifqef;pkMunf pmayvuf&mrsm; - 195
33/ tcef; (9) ? tuGufqifxyfrH zrf;qD;cH&rI - 206
34/ ? tJeft,fvf'D txl;aMunmcsuf - 212
35/ ? umhwfurfbJvf xyfrHawGUqkH - 216
36/ ? twkta,mifa&G;aumufyJG - 217
37/ tcef; (10) ? a':atmifqef;pkMunfvGwfNyD - 218
38/ tcef; (11) ? vGwfajrmufNyD;umv EdkifiHa&;
aqmif&Gufcsufrsm; - 222
39/ ? (64) ESpfajrmuf tmZmenfaeY - 235
40/ ? a':atmifqef;pkMunf tdwfzGifhay;pm - 239
41/ tcef; (12) ? a':atmifqef;pkMunf\ rdefYrSmcsuf - 242
42/ tcef; (13) ? a':atmifqef;pkMunf 'dkif,m&D - 251
43/ tcef; (14) ? a':atmifqef;pkMunf bJGUuAsmrsm; - 266
44/ ? International Award, Honors& Appointments (1990- 2010) - 285
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 7
rMumrDu a':atmifqef;pkMunf\ (66) ESpfajrmufarG;aeY tcrf;t
em;wckü usaemfhtm; pma&;q&moef;0if;vIdifu vlxkacgif;aqmif a':
atmifqef;pkMunfb0ykH&dyfrsm;ESifh 'Drdkua&pDBudK;yrf;rIrsm;tm; rSwfwrf;
wifjyKpkxm;onfh ]'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf} pmtkyfudk
xkwfa0ay;yg&ef yefMum;vmonfhtwGuf rqdkif;rwGbJ 0rf;ajrmuf0rf;
ompGmjzifh xkwfa0ay;vdkufygonf/
þpmtkyftm; xkwfa0&onfh t"dutaMumif;t&if;rSm a':atmif
qef;pkMunf\ q,fpkESpf (2) ckausmfMum 'Drdkua&pDa&;ESifh trsKd;om;vGwf
ajrmufa&;twGuf OD;aqmifOD;&GufjyKrI? cdkifrmNrJjrHaom oEéd|mef&SdrIESifh EIdif;
wkzG,fr&Sdaom udk,fusKd;pGefYvTwfrIrsm;onf usaemfwdkYtwGuf vrf;jyMu,f
ozG,f? rD;½I;wefaqmifozG,f rm;rm;rwfrwfjzpfwnfaeonf[k xdxd
&S&S cHpm;&íjzpfygonf/ olr\ av;pm;*kPf,lzG,f&m jrifhjrwfrI? *kPfodu©m
&SdpGm wdkufyJG0ifrI? ajymifajrmufaomol&owÅdESifh udk,fusKd;riJhaom pGefYvTwf
tepfemcHrIwdkYuvnf; usaemfwdkYqifETJaeaom w&m;aomwdkufyJGudk qkH;
cef;wdkifqufvufqifETJ&eftwGuf vdktyfaeonfhpdwf"mwfcGeftm;rsm;udk
wdk;yGm;aponfhtwGufaMumifhvnf;jzpfygonf/
þpmtkyfwae&mü q&moef;0if;vIdifa&;om;ouJhodkYyif a':atmif
qef;pkMunfonf ]rdk;usa&Tudk,f}r[kwfyg/ vGwfvyfa&;zcif trsKd;om;
acgif;aqmifBuD; AdkvfcsKyfatmifqef;\ orD;jzpfaomfvnf; vlxkacgif;aqmif
tjzpfodkY jynfolvlxku vG,fvifhwulae&may;cJhjcif;r[kwfyg? (23)
ESpfMum EdkifiHa&;c&D;Murf;wGif trsKd;rsKd;tzkHzkH tprf;oyfcH? txkqpfcH&NyD;rS
wdkif;&if;om;vlrsKd;aygif;pkHjynfolw&yfvkH;\ wckwnf;aom arQmfvifhcsuf
tvif;a&mifjzpfonfh trsKd;om;jyefvnf&ifMum;apha&;udk azmfaqmifay;
Edkifrnfh acwfopfjrefrmhordkif;wGif vlxkaxmufcHrIt&SdqkH;aom EdkifiHjyK
acgif;aqmif? EdkifiHwume,fy,fwGif av;pm;todtrSwfjyKcH&aom EdkifiH
a&;okcrdeftqifhokdY a&muf&Sdvmoljzpfygonf/ wdkif;&if;om;wOD;taejzifh
xkwfa0ol\trSm
oef;0if;vIdif8
vnf; a':atmifqef;pkMunfuJhodkY yk*¾dKvfwOD;tm; acgif;aqmiftjzpf ydkif
qdkif&jcif;\wefzdk;udkvnf; tav;teuf*kPf,lrdygonf/
tESpf (35) ausmfMum u&iftrsKd;om;tpnf;t½kH;wGif u&ifhawmf
vSefa&;&nfrSef;csufrsm; atmifjrifjynfh0apa&;twGuf usa&muf&mtcef;
u@rS OD;aqG;qHjrnfhwm0ef,lcJholwOD;taejzifh wef;wla&;ESifh udk,fydkifjy
Xmef;cGifhudk azmfaqmifEdkifrnfh jynfaxmifpkppfppfxlaxmifa&;onf usaemf
\ tEdÅr&nfrSef;csufjzpfygonf/ þ&nfrSef;csufjynfh0apa&;twGuf wck
wnf;aomenf;vrf;rSm jynfwGif;ppfudk tjrefqkH;&yfpJawGYqkHaqG;aEG;tajz
&Smonfhenf;jzifh trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;udk wnfaqmufjcif;jzpfonf
[k tckdiftrm,kHMunfygonf/ ,if;uJhodkY jynfwGif;ppf&yfpJa&;? awGU qkHaqG;
aEG;a&;? trsKd;om;jyefvnf&ifMum;apha&;ESifh ppfrSefaom jynfaxmifpk ppf
ppfudkwnfaqmufa&;wnf;[laom wdkif;jyK? jynfjyKvkyfief;pOf tqifhqifh
wGif vlxkacgif;aqmifa':atmifqef;pkMunfonf wdkif;&if;om;vlrsKd;aygif;
pkHjynfolvlxkMuD;w&yfvkH;tm; vrf;jyMu,fozG,f OD;aqmif vrf;jyrIjzifh
Nidrf;csrf;aom? wef;wlí om,m0ajymaom vlrsKd;aygif;pkHrSDwif;aexdkifrnfh
vlUtzJGUtpnf;w&yfudk wnfaqmufEdkifrnf[laom,kHMunfrIjzifh þpmtkyf
udk xkwfa0ygonf/
þpmtkyfonf pmzwfoltm; wpkHw&maomtusKd;aus;Zl;udk ay;pGrf;
EdkifcJhygu þpmtkyfudk a&;om;jyKpkcJhaom q&moef;0if;vIdifESifh xkwfa0cJh
aom usaemfwdkYonf vGefpGmrSyif 0rf;omMunfEl;aerdrnfrSm rvJG{uef[k
½dk;om;pGm ,kHMunfaerdygonf/
xkwfa0ol
BMC apmaerif;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 9
EdkifiHawmfvkyfMuHrIw&m;cH *VKefOD;apm\ aemufqHk;aeYrsm;? tESpfcsKyf
jrefrmhordkif;tbd"gef? EdkifiHhOaoQmifrif;{u&mZfrsm;? e,fcsJUqefYusifa&; rsKd;
cspfpmqdkq&mMuD;ocifudk,fawmfrIdif;? trsKd;om;acgif;aqmifMuD; AdkvfcsKyf
atmifqef;txkyÜwÅdponfhpmtkyfrsKd;pHkudk a&;om;jyKpkcJhaom q&moef;0if;
vdIifuJhodkY xif&Sm;onfhEdkifiHa&;tusOf;om;a[mif; pma&;q&mwpfOD; a&;
om;jyKpkaom 'Drdkua&pDrdcifMuD; a':atmifqef;pkMunf pmtkyfütrSmpm
a&;om;cGifh&&SdonfhtwGuf usaemfhtaejzifh twdkif;rod 0rf;ajrmuf0rf;om
*kPf,laerdygonf/
1991 ckeSpftwGuf urÇmhjidrf;csrf;a&;Edkb,fqk&&SdcJhaom jrefrmh'Drdk u
a&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunfonf AdkvfcsKyforD;yDyD ppftPm&Sif
pepfudk z,f&Sm;í jrefrmEdkifiHvlUtcGifhta&;ESifh 'Drdkua&pD&&Sda&;twGuf
tyifyrf;tqif;&JcHum rdrdudk,fa&;udk,fwmrsm;udk ab;csdwfí owÅd&Sd&Sd
wdkufyGJ0ifaeoljzpfonf/ olonf jrefrmh'Drdkua&pDta&;twGuf wdkufyGJ0if
aeaom omrefEdkifiHa&;acgif;aqmifwpfOD;r[kwfay/ olUzcif AdkvfcsKyf
atmifqef;uJhodkY acgif;aqmifrIt&nftaoG;ESifh odrfarGUxufjrufí jref
rmEdkifiH&Sd wkdif;&if;om;vlrsKd;pktm;vHk;ESifh urÇmhjynfolrsm;uyg ,HkMunf av;
pm;wefzdk;xm;jcif;cH&aom21 &mpk\ tausmfaZ,s trsKd;orD; EdkifiHa&;
acgif;aqmifjzpfayonf/
odkYuvdk xif&Sm;aom vlxkacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf\ t
aMumif;udk a&;om;xm;onfh pma&;q&moef;0if;vIdifpmtkyfwGif trSmpm
a&;om;cGifh&&Sdjcif;onf usaemf\ EdkifiHa&;b0jzwfoef;rIrsm;ü xl;jcm;
onfh rSwfwdkifwpfcktjzpf rSwf,lcJhygonf/ tvGefvnf; 0rf;ajrmufMunfEl;
rdygonf/
,aeY jrefrmEdkifiH\ yuwdtajctaersm;onf vGwfvyfa&;ESifhtwl
pwifaygufzGm;vmcJhonfh jynfwGif;ppfrD;onf qufvufawmufavmif
aeqJjzpfjyD;? qufvufí us,fjyefYoGm;EdkifonfhtEÅ&m,f&Sdaecsdefü trsKd;
trSmpm
oef;0if;vIdif10
om;&ifMum;apha&;udk EdkifiHa&;enf;vrf;jzifh jidrf;csrf;pGm jynfolvlxkESifh t
wl OD;aqmifajz&Sif;aeaom a':atmifqef;pkMunfuJhodkU ½dk;om; wnfMunf
ajzmifhrwfonfh acgif;aqmifwOD;taMumif;udk tcsdefoifhtcgoifh pmtkyf
tjzpf a&;om;jyKpkxkwfa0Edkifjcif;onf aeESifhv? a&TESifh jryrm tvGefw&m
usufoa&r*Fvmw&m;ESihf jynfhpHkí uRefawmfwdkUtm;vHk;twGuf *kPf,l
zG,f&m udpöw&yfvnf; jzpfayonf/
Oya'pdk;rdk;rIuif;rJhjyD; tkyfcsKyfol ppftmPm&Siftqufquf\ rw&m;
zdESdyfrI? csKyfcs,ftEdkifusifhrIrsm;aMumifh vlUtcGifhta&;ESifh 'Drdkua&pDta&;
qHk;½IH;aysmufuG,fum u@aygif;pHk acwfaemufusí qif;&JwGif;epfae&
onfh jrefrmEdkifiHudk w&m;Oya'pdk;rdk;jyD; acwfrDzGHUNzdK;wdk;wufonfh? w&m;
rQwrI&Sdonfh jidrf;csrf;aom EdkifiHawmfopfBuD;udk wnfaqmufvdkMuaom
us&mtcef;u@toD;oD;rS rsKd;qufopfvli,frsm;tm;vHk;twGuf a&m
uRefawmfwdkYtm;vHk;twGufyg tav;xm;zwf½I&rnfh pmtkyfaumif; wpf
tkyfjzpfaMumif; rdwfqufa&;om;ay;vdkufygonf/
jidrf;csrf;aysmf&TifEdkifMuygap/
OD;Adkvfaomif; (OuUúX)
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyf
(vGwfajrmufe,fajr)
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 11
rdcif\aESmifBudK;wdkYudk ajzygtHh
onf;pGmaomtemudk ukpm;ygtHh
orD;\vHkYv0d&d,jzifh
emvefxlygaptHh…
arG;aus;Zl;udkrodwwfaom
xdkolwdkYtm;
odem;vnfatmif
qGJaqmifEdkifpGrf;udk
orD;tm; ay;ygav…
awGU&tHhaomab;&efwdkYudk
orD; xDrnfr[kwf...
wb0wGif
wcgomao&onfjzpfí
tb,fenf;ESifh ao&onfjzpfap
orD;ü rxl;jcm;…
orD;\ pdwful;wdkYonf
tu,ftjzpfodkY
a&mufaomtcsdefwGif
toifwdkYonfvnf;
aysmfjrL;Mu&rnf…
tjcm; tjcm;aomolwdkY\
½Iwfcsjcif;
uJh&Jhjcif;
rkef;wD;&GHh&Smjcif;
emrnfzsufjcif;wdkhudk
orD;tvsOf;*&krjyk
rdcifxHrS ]'grSighorD;}[laom
usL;&ifhoHudkom awmifhwyg\ …
avmuwGif rdcif\ aus;Zl;udk
todwwfqHk;orD;jzpf&ygvdk\
rdcif\ aESmifBudK;udk ajzygtHh
atmifqef;pkMunf
oef;0if;vIdif12
tcef; (1)
'Drdkua&pD rdcifBuD;
,ae@jrefrmEdkifiHawmfwGif ppftm%m&Siftpdk;&tm;jzKwfcsI 'Drdk
ua&pD EdkifiHawmfopf=uD;wnfaqmuf&eftwGuf jynfolvlxk=uD;tm;
OD;aqmifOD;&GufjyKum wdkufyGJqifE$Jaeolrsm;wGif a':atmifqef;pk=unf
onf vlxkaxmufcHr_/ ,kH=unfr_ESifh =unfnKdav;pm;r_ trsm;qkH;&&Sdae
aom acgif;aqmifwOD;jzpfonf? wenf;qdk&aomf “'Drdkua&pDawmfvSef
a&;=uD;.rdcif=uD;”jzpfonfudk rnfolrS jiif;r&ay?
a':atmifqef;pk=unfonf vuf&Sdppftm%m&Siftpdk;&. ppftm
%m&Sifpepfqdk;udk z,f&Sm;aeol oufoufr#omr[kwfbJ 'Drdkua&pD&&Sd
a&;twGuf ol@b0udk tyifyef;tqif;&JcHjyD; txD;usefb0udk aysmfaysmf
=uD;ay;qyfum =uHŒ=uHŒcHZGJowWdtjynfht0jzifh wdkufyGJ0ifaeaom vlxk
acgif;aqmifvnf;jzpfonf? Ttcsufuyif ol. trGefjrwfqkH;aom
*k%fj'yfjzpfonf?
xdk@a=umifha':atmifqef;pk=unfonf jrefrmEdkifiHwEdkifiHwnf;ESifh
omoufqdkifonfh yk*~KdvfwOD;r# r[kwfouJhodk@ a':atmifqef;pk=unf
ESifh ppftm%m&SifyÉdyuQonf jrefrmEdkifiH.jynfwGif;a&;udpP oufouf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 13
r#omvnf; r[kwfonfrSm xif&Sm;ayonf? ppftpdk;&onf 1990 a&G;
aumufyGJudk ypfy,f&ef vkyfaqmifcGifhr&Sday? jrefrmjynfolvlxkonf
jyD;cJhaom 1990 a&G;aumufyGJY olwdk@. tajccHEdkifiHom; &ydkifcGifhudk
tokH;jyKvsuf olwdk@=udKufESpfoufonfh acgif;aqmifudk olwdk@udk,fpm;
EdkifiHawmfudktkyfcsKyf&ef tcGifhtm%mtyfESif;cJh=ujyD;jzpf&m/ 1990 a&G;
aumufyGJ&v'fudk ppftpdk;&xifovdk y,fzsufydkifcGifhr&Sdacs? vlxkYom
tcGifhta&; tjynfht0&Sdayonf?
‚if;jyif jrefrmEdkifiHonf tmqD,HtzGJ@0ifEdkifiHwEdkifiHjzpfojzifh “tm
qD,H vl@tcGifhta&;aumfr&Sif” wGifvnf; tzGJ@0ifjzpfonf?
xdk@a=umifh tmqD,Ha'owGif; vl@tcGifhta&;rsm;udk umuG,f&ef
ESifh jr‡ifhwif&ef tmqD,HtzGJ@0ifEdkifiHjzpfonfh jrefrmEdkifiHYvnf; wm0ef
&Sdonf? odk@aomf vl@tcGifhta&;qkdif&m tajccH&ydkifcGifhrsm;wGif ta&;=uD;
onfh vGwfvyfpGm ajymqdka&;om;jzef@csdcGifh/ vGwfvyfpGm toif;tyif;
zGJ@pnf;v_yf&Sm;EdkifcGifh/ vGwfvyfpGm rdrdESpfoufonfh EdkifiHa&;ygwDtm;
axmufcHcGifh/ rdrdESpfoufonfh EdkifiHa&;acgif;aqmiftm; udk,fpm;vS,f
tjzpf a&G;cs,fcef@ydkifcGifhrsm;udk ydwfyifwm;jrpfxm;aom jrefrmEdkifiHtm;
tmqD,Hvl@tcGifhta&;aumfr&SifwGif tzGJ@0iftjzpf vufrcHoifh[k a'
owGif; vl@tcGifhta&;tzGJ@rsm;u a0zefaxmufjyvsuf&Sdonf?
,ae@ jrefrmEdkifiHwGif a':atmifqef;pk=unftygt0if rdrd,kH=unf
csuftwdkif; 'Drdkua&pDa&;wufºuGpGm v_yf&Sm;aqmif&Gufaeolrsm;udk zd
ESdyfI vl@tcGifhta&;rsm; csKd;azmufusL;vGefaeaom ppftpdk;&tm; tm
qD,H vl@tcGifha&;aumfr&SiftzGJ@=uD;rS xkwfy,foifha=umif; tmqD,H
tzGJ@=uD;tm; a'owGif;vl@tcGifhta&;aygif;pkHu jyif;xefpGm wdkufwGef;
vsuf&Sdaeonf?
a':atmifqef;pk=unf. ±kd;om;ajzmifhrwfr_tm; ppfAdkvfcsKyfrsm;u
aumufuspfpOf;vJpGmwdkufcdkufav/ ppftkyfpktm; vlxku atmhESvkH;
emavjzpfonf? a':atmifqef;pk=unf. udk,fusKd;pGef@tepfemcHr_udk ppf
AdkvfcsKyfrsm;u apmfum;±_wfcsv#if ppftkyfpkudk vlxku qef@usifavjzpf
oef;0if;vIdif14
rnf? a':atmifqef;pk=unf. EdkifiHa&;tcef;u¾udk arS;rSdefatmif zdESdyf
av olr.EdkifiHa&;acgif;aqmifr_ykH&dyfu ydkIawmufajymifjrifhrm;av jzpf
onf? xdk@jyif EdkifiHa&;enf;t&ajz&Sif;&ef awG@qkHaqG;aEG;a&; olr. urf;
vSrf;csuftm; ppftkyfpkuausmcdkif;av ppftm%m&Sifwdk@tzdk@ tem*wf
rJhavjzpfrnfrSm rvGJ{uefyif?
xdk@jyif ppftpdk;&tvdkus ppftm%mwnfjrJa&;twGuf wzuf
owfa&;qGJxm;aom 2008 zGJ@pnf;ykHtajccHOya'wGif trsKd;orD;rsm;udk
y"geusonfh acgif;aqmifr_ae&mrsm; &,lcGifhr&Sdatmif jyÏmef;[ef@wm;
xm;onfudkawG@&onf? Tvkyf&yfrSm a':atmifqef;pk=unfudkomru
jrefrmtrsKd;orD;tm;vkH;udkyg cGJjcm;ESdrfcsvdkufjcif;yifjzpfonf? pifppf t
rsKd;orD;rsm;tm; rl0g'a&;&m csrSwf&mwGif yg0ifcGifhr&atmif ydwfyif [ef@
wm;aeolrsm;rSm ya'o&mZftawG;tac:a[mif;vufcHol vuf&Sd ppf
tm%m&Sifrsm;yifjzpfonf?
trsKd;orD;rsm;tay: vdifcGJjcm;zdESdyfr_rsm;yaysmufa&;qdkif&m EdkifiH
wumoabmwlnDcsufudk EdkifiHaygif; (130) .axmufcHr_jzifh ukvor*~
taxGaxGnDvmcHqkH;jzwfcsuf (34§180) t& 1979 'DZifbmv 18
&ufae@wGif twnfjyKxm;jyD;jzpfonf? ,if;oabmwlnDcsufudk jrefrm
EdkifiHuvnf; vufrSwfa&;xdk;xm;jyD;jzpfI rvJGraoGvdkufemusifhokH;&
rnfhwm0ef&Sdayonf? ygvDrefv$wfawmfrsm;or*~ (IPU) . okawoejyK
csuft& EdkifiHwumygvDrefv$wfawmfrsm;wGif trsKd;orD;v$wfawmf
udk,fpm;vS,f 8017 a,muf&SdjyD;/ trsKd;om;v$wfawmfudk,fpm;vS,f
36006 OD;&Sdaoma=umifh ygvDrefv$wfawmfrsm;wGif trsKd;orD; udk,fpm;
jyKcGifh (18 '\r2 ) &mcdkifE_ef; &Sdonf? 'Drdkua&pDpepfusifhokH;aomEdkifiH
aygif; 189 EdkifiHteuf EdkifiHaygif; 30 wGif trsKd;orD;EdkifiHa&;acgif;aqmif
rsm; OD;aqmifvsuf&Sdonfudk awG@&onf? Tordkif;a&pD;a=umif;udk Adkvf
oef;a&$OD;aqmifonfh ppftkyfpku qef@usifaeonfrSm tvGefrdkufrJ&m
a&mufayonf?
a':atmifqef;pk=unfonf rdk;usa&$udk,ftrsKd;orD;r[kwfay? &Spf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 15
q,fh&Spfjynfol@'Drdkua&pDta&;awmfykH=uD;rS vlxkuwifajr‡mufvdkuf
aom vlxkacgif;aqmifjzpfonf? wdkif;&if;om;vlrsKd;aygif;pkH av;pm;
todtrSwfjyKxm;aom jynfolw&yfvkH;. vlxkacgif;aqmifvnf;jzpf
onf?
jyD;cJhaom 1990 jynfhESpf/ arv 27 &ufae@wGif usif;ycJhaom
a&G;aumufyGJ&v'fudk jyefvnfokH;oyf=unfhv#if jynfolvlxku a':
atmifqef;pk=unf OD;aqmifzGJ@pnf;xm;onfh NLD ygwD v$wfawmfudk,f
pm;vS,frsm;tm; wcJeuf qENay;cJhjcif;rSm wenf;tm;jzifh jynfol@udk,f
pm; wdkif;jynfta&;t&mrsm;udk pDrHtkyfcsKyfEdkif&ef tcGifhtm%m
(Authorization or Mandate) v$Jtyfvdkufjcif;yifjzpfonf?
xdk@jyif a':atmifqef;pk=unfonf wdkif;&if;om;vlrsKd;pkaygif;pkH.
axmufcHr_udk &&Sdxm;±kHr#ru EdkifiHwum xdyfwef;acgif;aqmif=uD;rsm;.
,kH=unftm;xm;r_udkyg&&Sdonfh EdkifiHa&;acgif;aqmifwOD;jzpfonf? xdk
tcsufudk ppftkyfpku rodusKd;u|HjyKI rsufuG,fjyK&ef=udK;pm;ygu jrefrm
EdkifiHonf rnfonfhtcgrS wnfjidrfat;csrf;I wdk;wufzG@HjzdK;r_udk &&SdEdkif
rnfr[kwfay?
odk@jzpf&m ppftkyfpkonf Om%ftar#mftjrif=uD;rm;I &ifhusufaom
EdkifiHa&;acgif;aqmifwOD;jzpfonfh a':atmifqef;pk=unftm; npfenf;
rsKd;pkHokH;um jrefrmEdkifiHjzpfpOfxJrS 0dkif;y,fxkwf&eftm;xkwfjcif;rSm Om%f
tajr‡mftjrifenf;yg;I todOm%fEkHjcmr_[kyif qdk&ayrnf?
ppftkyfpk tuGufususpDrHcJhaom 2010 a&G;aumufyGJ. t"du
ypfrSwfonf a':atmifqef;pk=unf jzpfaeonfudk xif&Sm;pGm awG@jrif
ae&onf? 1990 a&G;aumufyGJ&v'fESifh a':atmifqef;pk=unf. tcef;
u¾udk 2010 a&G;aumufyGJtopfjzifh acszsuf&efjzpfaeayonf? xdkodk@
rlv&nf&G,fcsufudk,fYu r±dk;om;onfhtavsmuf ppftpdk;&. 2008
em*pfzGJ@pnf;ykHESifh EdkifiHa&;ygwDrsm; rSwfykHwifOya'wdk@onf 'Drdkua&pD
qef@usifa&;/ a':atmifqef;pk=unfqef@usifa&;pDrHcsuf jzpfaea=umif;
odomvSayonf? xdk@a=umifh a&G;aumufyGJrusif;yrDuyif 2010 a&G;
oef;0if;vIdif16
aumufyGJonf qdwfacgif;udkcsdwfI acG;om;a&mif;rnfh twkta,mif
a&G;aumufyGJ[k jynfwGif;jynfy EdkifiHa&;tuJcwform;rsm;/ 'Drdkua&pD
tiftm;pkrsm;u tuJjzwfxm;=uonf? ‚if;wdk@ awG;xifxm;onfht
wdkif;yif 2010 jynfhESpf/ Edk0ifbm 7 &ufae@wGif usif;yjyD;pDoGm;onfh
a&G;aumufyGJonf rJvdrfrJcdk;r_rsm;/ rJrormr_rsm;/ twif;t"rR tEdkifusifh
jcdrf;ajcmufxnfhxm;onfh=udKwifrJrsm;jzifh ajymifusus vdrfvnf tEdkif
,loGm;r_rSm ,kdolr&Suf jrifol&SufyrmjzpfcJh&onfrdk@ rnfolurS a&G;
aumufyGJ&v'fudk todtrSwfrjyKcJhacs? odk@aomf ppftkyfpkonf rnfol@
udkr# *±krpdkufbJ twkta,mifa&G;aumufyGJjzifh tpdk;&zGJ@yguvnf; jref
rmhEdkifiHa&;ordkif;onf qufvuftarSmifxkusum jynfolvlxk w&yf
vkH; 'kuQyifv,fa0aernfrSm rvGJ{uefyifjzpfonf?
xdk@a=umifhvnf; jynfolvlxkw&yfvkH;u ppftpdk;&. twkt
a,mifa&G;aumufyGJ&v'fESifh r=umrD tpdk;&zGJ@rnfhowif;xuf Edk0ifbm
v (13) &ufae@u jyefvnfvGwfajrmufvmaom a':atmifqef;pk=unf
vGwfajrmufr_owif;u jynfwGif;jynfy urBmhxdyfwef;owif;tjzpf
v$rf;rdk;aeonfrSm odomvSayonf?
xdk@a=umifh vlxk&ifxJtonf;xJY&Sdaeaom a':atmifqef;pk=unf
udk z,f&Sm;ypf&ef etzppftpdk;&. qdk;npfaomt=uHrSm atmifjrifzG,f
r&Sday? ta=umif;rSm vlxktay: a':atmifqef;pk=unfxm;&Sdonfh ap
wemrsKd; ppfAdkvfcsKyfrsm;wGif wa&G;om;r#r&Sdojzifh vuf&Sdppftpdk;&udk
jynfolwdkif; atmhESvkH;emaeayonfrSm rnfolrSjiif;r&ay?
a':atmifqef;pk=unfu vlxkay:xm;&Sdonfhapwemudk wcgu
Todk@ zGifh[cJhzl;onf-
“jynfolvlxktwGuf usrtvdkcsifqkH;uawmh ppfrSefwJh vGwfvyf
cGifhatmufrSm vkHvkHjcKHjcKHae&zdk@eJ@ ppfrSefwJhvkHjcKHr_atmufrSm vGwfvGwf
vyfvyf aexdkifEdkifzdk@ygyJ? ta=umufw&m;=uD;pdk;r_ taESmiftzGJ@awGudk
z,f&Sm;EdkifwJhvlxktjzpf usrjrifawG@vdkygw,f? vGwfvyfwJhvlom;awG
tjzpf jrefrmjynfolawG acgif;armh&ifaumhaeEdkifwmudk usrjrifawG@vdkyg
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 17
w,f? usrwdk@tm;vkH;twGuf ydkjyD;om,mcsrf;ajr@wJh/ ydkjyD;vkHjcKHr_&SdwJh
vl@abmifwckudk pn;fpnf;vkH;vkH; aysmfaysmf&$if&$if =udK;yrf;wnfaqmuf
ae=uwmudk usrjrifawG@vdkygw,f”
EdkifiHa&;jy\emudk EdkifiHa&;enf;t&ajz&Sif;&ef a':atmifqef;pk
=unfu wpdkufrwfrwf arwWm&yfcHcJhaomfvnf; ppftkyfpkonf ol&J
abma=umifpGm tjrJOyuQmjyKcJhonf? ppftpdk;&onf vl@tcGifhta&; csKd;
azmufr_rsm;/ tm%mtvGJokH;pGJr_rsm;/ rdrdESifh rdrdaqGrsKd;aumif;pm;a&;
twGuf wdkif;jynfo,HZmwESifh b¾maiGa=u;ajrmufrsm;pGmudk cdk;,l
xm;r_rsm;ESifh qufwdkufrSm;cJhonfh trSm;rsm;tay: tjypfay; ta&;,l
cH&rnfudk ta=umuf=uD; a=umufaeayonf? ta=umufw&m;onf
rvkHjcKHonfhpdwf"gwfa=umifhjzpfyGm;cJh&m ,if;wdk@onf bmwckrS wdkif;jynf
ESifh vlrsKd;twGuf aumif;r_rvkyfcJhonfhtwGuf rdrdudk,fusifhw&m;udk
rdrd. vdyfjymckH±kH;wGif tppftaq;rcH0HhbJ tjrJvdyfjymrvkHjzpfum vlxk
. jyefvnfwkef@jyefta&;,lcH&rnfudk ta=umuf=uD; a=umufaejcif;yif
jzpfonf[k qdk&ayrnf?
odk@uvdk ppftpdk;&tm; vlxku atmhESvkH;emoavmuf a':atmif
qef;pk=unftm; jynfolw&yfvkH;u ,kH=unfav;pm;um tm;udk;ae
onfrSm olr. Om%ftajr‡mftjrif=uD;rm;r_/ pdwf"gwfjrifhrm;r_/ wdkif;jynf
ESifhvlrsKd;tay: rdrdudk,fusKd;pGef@tepfemcHr_rsm;a=umifhyifjzpfonf?
xdk@a=umifh AdkvfrSL;csKyfa[mif;ausmfaZm. orD;jzpfol a'gufwmvS
ausmfaZmu a':atmifqef;pk=unfESifh ywfoufI tifwmAsL;wckwGif-
“a':atmifqef;pk=unfrSm tm;aumif;csuf awmfawmfrsm;rsm;
awG@&ygw,f/ yxrtcsufu jrefrmEdkifiH jynfolw&yfvkH;u tvGefav;
pm; cspfcif=unfndKwJh jrefrmhvGwfvyfa&;ol&Jaumif;=uD; AdkvfcsKyfatmif
qef;&J@orD;tjzpf zcif&JŒ=oZmt&Sdefudk &&SdvdkufEdkifr_ygyJ?
'kwd,tcsufu a':atmifqef;pk=unfudk,fwdkifuvnf; zcifeJ@
±kyfcsif; wlnD±kHru pdwf"mwftaeeJ@vnf; tawmfwlnDwmudk awG@&ygw,f?
jynfolawG&JŒvGwfajrmufr_/ csrf;omºuG,f0r_awGtwGuf toufudkyif
oef;0if;vIdif18
ay;&/ ay;& ay;qyfzdk@ tqifoifh&SdjyD; yifyef;qif;&J'kuQawGudkvnf; cHEdkif
&nf&Sdr_ygyJ?/ ol@&JŒpGef@v$wfr_awGu 'gawGudk oufaojyaeygw,f?
wwd,tcsufu a':atmifqef;pk=unf&JŒ EdkifiHa&;vkyf[ef
awGudk=unfh&if zcifAdkvfcsKyfvdkyJ EdkifiHa&;tuif;yg;r_/ oabmxm;=uD;r_
pwmawGudk awG@&wJhtjyif jrefrmjynfolawGudkomru vlrsKd;pkawGudkyg
pnf;±kH;odrf;oGif;Edkifwmudk awG@&ygw,f?
'ga=umifhyJ a':atmifqef;pk=unftaeeJ@ jrefrmEdkifiH&JŒtem*wf
EdkifiHa&;avmurSm tvGefta&;=uD;wJh acgif;aqmifr_tcef;u yg0ifEdkif
r,fqdkwm usr ,kH=unfygw,f?
a':atmifqef;pk=unftaeeJ@ wjcm;EdkifiHa&;orm;awG &rxm;wJh/
&zdk@vnf;rjzpfEdkifwJh EdkifiHwumaxmufcHr_udk us,fus,f0ef;0ef;&&Sdxm;
r_uvnf; a':atmifqef;pk=unfudk,fpm;jyKwJh jrefrmEdkifiHu jynfolrsm;
twGuf tiftm;w&yfygyJ?
tcsKyfajym&&ifawmh ppftm%m&Sifpepfqef@usifa&;wdkufyGJ odk@
r[kwf (a':atmifqef;pk=unfpum;eJ@ajym&&if) jrefrmEdkifiH&JŒ 'kwd,
trsKd;om;vGwfajrmufa&; v_yf&Sm;r_wdkufyGJ=uD;&JŒacgif;aqmif rD;&_;wef
aqmiftjzpf a':atmifqef;pk=unfudk jrefrmjynfolawG&&Sdxm;jyD; 'D
twGuf jrefrmjynfolawG tvGefuHaumif;w,fvdk@ ajymEdkifygw,f?/
jynfwGif;jynfyaxmufcHr_eJ@ a':atmifqef;pk=unf[m jrefrmjynfol
awGudk qif;&Jjcif;uif;a0;wJh/ csrf;omºuG,f0wJhEdkifiHawmfopf=uD;udk wnf
aqmufEdkifvdrfhr,fvdk@ ar#mfvifhrdygw,f&Sif”[k ajym=um;cJhonf?
ÙÙÙ
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 19
odk@uvdk vlxkw&yfvkH;. =unfndKav;pm;r_ESifh tm;udk;tm;xm;
jyKjcif;cH&aom a':atmifqef;pk=unfudk jrefrmhvGwfvyfa&;AdokumESifh
wyfrawmfzcif=uD; AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh a':cif=unfwdk@rS 1945 ckESpf
ZGefv 19 &ufae@eHeuf 3; 35 em&DwGif &efukefjrdK@Y zGm;jrifcJhonf? arG;csif;
4 OD;teuf wwd,ajrmufjzpfjyD; zcifAdkvfcsKyfatmifqef;vkyf=uHcH&pOfu
(2) ESpf orD;t&G,fom &Sdao;onf?
1949 ckESpfrS 1957 ckESpftxd &efukefjrdK@pdef@z&ef@pfuGefAifhausmif;wGif
ynmoif=um;cJhonf? 1950 ckESpfrS 1960 jynfhESpftxd &efukefjrdKŒt*F
vdyfrufo'pfuGefAifhausmif; (,ck txu 1 '*kH) wGif qufvufoif=um;
cJhonf?
1960jynfhESpfwGif rdcifjzpfola':cif=unf tdENd,EdkifiHqdkif&m jrefrm
EdkifiHoHtrwf=uD;tjzpf EdkifiHawmf0ef=uD;csKyfOD;Ek. cef@tyfjcif;cH&ojzifh
rdcifESifhtwl tdENd,EdkifiH e,l;a'vDjrdKŒodk@ vdkufygcJhonf? tdENd,EdkifiHwGif
a,±_ESifhar&DuGefAifhausmif; (Convent of Jesus and Mary) ESifh av'D&S,f&D
&rfaumvdyf (Lady Shri Ram College) wdk@Y qufvufynmoif=um;
brsKd;bdk;wl AdkvfcsKyforD;
a':atmifqef;pkMunf rdom;pk
oef;0if;vIdif20
onf?
e,l;a'vDjrdKŒodk@ rdcifESifhtwla&muf&SdpOfu b0tpdwftydkif;tcsKdŒ
udk bdvyfjyefoef;[k vlodrsm;aom 'dk&moef;at;u “a=umuf&GHŒjcif;rS
vGwfuif;a&;” trnf&Sd jrefrmbmomjzifh a&;om;xm;aompmtkyfwGif
Todk@ a&;om;azmfjyxm;onf?
“e,l;a'vDjrdKŒodk@ rdcifESifh twl
a&mufvmpOfu atmifqef;pk=unf
onf uspfqHjrD; wkwfwkwf&Snf&Snf=uD;
rsm;ESifh 15 ESpft&G,f uav;rav;jzpfyg
onf? a,±_ESifh ar&DuGefAifhausmif;ESifh
av'D&S,f&D&rfaumvdyfwdk@Y qufvuf
ynmoifygonf? xdktcsdefrSpI olr.
tdENd,rdwfaqG todkif;t0ef;rSm us,fjyef@vmygonf? r[wWr*ENDESifh
*s0g[mvmae±l;wdk@. wdkif;jynfudk pl;prf;avhvmem;vnfEdkif&ef atmif
qef;pk=unftzdk@ tcGifhaumif;jzpfygonf? atmifqef;pk=unf. zcif
vnf; Twdkif;jynfudka&mufzl;jyD; ae±l;ESifhawG@qkHaqG;aEG;um &if;ESD;cifrif
aom em;vnfr_ &&SdcJhygonf? atmifqef;pk=unf.rdcif oHtrwf=uD;
cef@tyfjcif;cH&csdefu ae±l;onf 0ef=uD;csKyftjzpf wm0efxrf;aqmifqJ
jzpfygonf?
atmifqef;pk=unf tawG@t=uKHA[kokw us,fjyef@ap&ef rdcifa':
cif=unfpDpOfay;aomudpPrsm;teuf atuDAdkif;em;ac: *syefyef;tvSjyif
enf;/ tEkynmbmom&yfrsm;avhvmjcif;ESifh jrif;pD;oifjcif;wdk@yg0if
onf? tdENd,EdkifiHorRw=uD;. udk,f&HawmfwyfzGJ@avhusifh&m jrif;pD;uGif;
Y tdENd,t&m&Sd=uD;rsm;. om;orD;rsm;/ EdkifiHwumoHwrefrsm;. om;
orD;rsm;ESifh yef'pfae±l;.ajr; tif'D&m*END. om;jzpfol qefa*s;*ENDwdk@ESifh
atmifqef;pk=unf awG@qkHavh&Sdygonf? trSwf 24 tuUbmvrf; (No.24
Akbar Road) &SdaetdrfwGif pEN,m;qufoif&ygonf? xdk oHtrwf ae
tdrfonf =uD;rm;I tvGefcrf;em;wifhw,faom yef;O,smOfysKd;xm;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 21
onfh jcH0if;us,f=uD;twGif; wnf&Sdygonf? tqifhjrifhqkH;tdENd, t&m
&Sd=uD;rsm;twGuf owfrSwfxm;aomtdrfrsKd;jzpfjyD; tpdk;&u jAdwdo#
vufxufuuJhodk@ vSyaumif;rGefpGm xdef;odrf;xm;ygonf? a':cif=unf
udk txl;av;pm;aomtm;jzifh xdkaetdrfudk ay;xm;jcif;jzpfonf?
atmifqef;pk=unf txl;ESpfoufrufarmaom 0goemw&yfrSm
pmzwfjcif;yifjzpfonf? olr. pmtkyfpmayjrwfEdk;r_udk tm;ay;cJhaom
0ef=uD;csKyfOD;Ek. (pD;yGm;a&;t=uHay;yk*~Kdvf OD;tkef; 1931-1981) udk
atmifqef;pk=unfu tpOfav;pm; cspfcifaus;Zl;wifa=umif; r=um
c%ajymjyavh&Sdonf? awmifilZmwdzGm;OD;tkef;onf &efukefwuUodkvf
wGif ynmqnf;yl;I wzufrS ynmoif&if; jrefrmhtvif;owif;pm
wdkufwGif owif;axmuftjzpfvkyfudkifcJhaom owif;pmq&mwOD;
vnf;jzpfonf? olonf 1934 ckESpfwGif 0dZ…mbGJ@&&SdjyD; Oya'0dZ…mbGJ@
twGuf &efukefwuUodkvfwGif qufvufynmqnf;yl;&if; wuUodkvf
or*~wGif b¾ma&;rSL;tjzpf aqmif&GufcJholjzpfonf? 1936 wGif wuU
odkvfor*~oydwfwdkufyGJESifh=uKHcJhjyD;aemuf Oya'pmar;yGJudk rajzjzpfcJh
awmhay? wuUodkvfoydwftjyD;wGif ynmawmfoiftjzpf ta&G;cH&jyD;
t*Fvefjynf vd'fwuUodkvfwGif vlr_0efxrf;ynm&yf oif=um;cGifh&cJh
onf? xdk@aemuf jrefrmEdkifiHodk@rjyefawmhyJ ynma&;bGJ@udk qufvuf
qnf;yl;onf? t*FvefjynfwGifaexdkifpOftwGif; jrefrmEdkifiHrS vGwfvyf
a&;twGuf ta&;qdk&efvma&muf=uaom AdkvfcsKyfatmifqef; trSL;jyK
aom udk,fpm;vS,ftzGJ@tm; tultnDrsm;pGmay;cJhonf?
1948 wGif jrefrmEdkifiHodk@ jyefvnfa&muf&SdjyD; ul;oef;a&mif;0,fa&;
ESifh or0g,r0ef=uD;tjzpf cef@tyfjcif;cH&onf? 1949 wGif jrefrmEdkifiH.
yxrqkH; jAdwdefEdkifiHqdkif&m jrefrmEdkifiHoHtrwf=uD;tjzpf wm0efay;jcif;
cH&onf? 1955 ckESpfwGif qdkAD,ufjynfaxmifpkqdkif&m jrefrmEdkifiH txl;
tm%mukefvJ$tyfjcif;cH&aom oHtrwf=uD;tjzpf ajymif;a&$Œwm0ef
xrf;cJholjzpfonf?
OD;tkef;onf pmay0goemxkHolvnf;jzpf&m atmifqef;pk=unftm;
oef;0if;vIdif22
zwfoifhzwfxdkufonfh jrefrmESifh t*Fvdyfpmtkyfpm&if;&Snf=uD;rsm; OD;pGm
ay;olrsm;teuf wOD;tygt0ifjzpfonf? atmifqef;pk=unf. tody
nm tawG;tac:ydkif; zG@HjzdK;wdk;wufr_udk ydkIowdjyKrdjyD; pdwf0ifpm;cJh
olrSm wcsdefu emrnf=uD;cJhaom &efukefwuUodkvfor*~. tdk;a0r*~Zif;
t,f'DwmtzGJ@0ifESifh atmifqef;pk=unf.zcif AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh
twl wuUodkvfausmif;aezwf OD;ndKjr (1914-1985) yif jzpfonf?
aemufydkif;wGif OD;ndKjronf pme,fZif;avmuwGif tvGefemrnf=uD;
cJhaom pmtkyfrsm;pGmudk a&;om;cJhonfh pma&;q&mwOD;jzpfvmygonf?
olu wjcm;olrsm;xufyifydkjyD; atmifqef;pk=unfzwf&ef t*FvdyfESifh
jrefrmpmtkyfaygif;rsm;pGmudk vrf;n$efay;cJhonf? OD;ndKjrvufaqmifay;
cJhaom tvGeftzdk;wefonfh [m;Awf*E0ifpmtkyfwGJwpkHvkH; (Harvart
Classic) udk tvGefwefzdk;xm;jyD; r=umc%zwfcJha=umif;vnf; atmif
qef;pk=unfu ,ae@wdkif owdw&&Sdaeygonf? Tpmtkyfrsm;jzifh
atmifqef;pk=unfonf pmayavmuwHcg;udk zGifhvSpfEdkifcJhonf? atmif
qef;pk=unf. pmzwf0goemrSm tdENd,ra&mufcifuyif tjrpfwG,fjyD;
jzpfygonf?
e,l;a'vDjrdKŒqifajczkef;tpGeftzsm;&Sd ara&mfvD (Mehrauli) &yfuGuf
wGif *±kwpdkufxdef;odrf;xm;Edkifjcif;r&SdonfrSm=umjyDjzpfI ysufpD;,dk,Gif;
aeonfh tmaomu0d[m&trnfwGifaom Ak'<bmomXmewck&Sdonf?
xdkXme jyefvnf&SifoefvmEdkifap&ef a'vD&SdAk'<bmom0ifrsm;/ txl;
ojzifh Ak'<bmom udk;uG,faomEdkifiHrsm;rS oHtrwfrsm;. tultnDudk
a':cif=unf&,lcJhygonf? Tvkyfaqmifr_a=umifh a'vD&Sd Ak'<bmom
0ifrsm;ESifh tdENd,EdkifiH tjcm;a'orsm;rS Ak'<bmom0iftcsKdŒtwGuf jyef
vnftouf0ifvmjyD;jzpfaom tmaomu0d[m&onf ESpfpOfus
a&mufaom Ak'<bmomyGJawmf=uD;rsm;usif;y&m/ bk&m;0wfjyK&m/ urR
Xmef;bm0empD;jzef;&mXme jzpfvmygonf?
a':cif=unfonf jrefrm/ xdkif;/ uarBm'D;,m;EdkifiHom; Ak'<bmom
bkef;awmf=uD;rsm;tm; rSefrSefyifhzdwf qGrf;uyfw&m;emavh&Sd.? atmif
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 23
qef;pk=unf.tpfudk atmifqef;OD;vnf; ausmif;ydwf&ufrsm;twGif;
t*FvefrSa&mufvmaomtcg TudpPrsm;wGif yg0ifaqmif&Gufygonf?
tarESifhorD;udk jrefrmrsm; cspfcifav;pm;onfhtwdkif; a':cif=unf.
vkyfazmfudkifzufoHwrefrsm;ESifh yef'pfae±l;rStpcsDI tdENd,tpdk;&tzGJ@
0iftaygif;wdk@uvnf; cspfcif
av;pm;=uygonf? tdENd,
wGif &&SdcJhaom tawGŒt=uKH
rsm;onf atmifqef;pk=unf
twGuf tifrwefta&;yg
pdwftm;xufoefzG,f&m
jzpfcJhygonf? ,ckwdkif olr
onf tdENd,EdkifiHtay: xm;
&Sdaom arwWmESifh oHa,mZOf
wdk@rSm cdkifrmvsuf&Sdygonf?
xdktcsdefu a'vD&Sd jAdwd
o#r[mrif;=uD;rSm qmaygvf*dk;bkof (Sir Paul Gore Booth) (aemiftcg
avmh'fbGJ@ &) jzpfygonf? ,cif jrefrmEdkifiHwGif oHtrwftjzpf wm0ef
xrf;aqmifcJhpOfu olESifh ol.ZeD; yufx&D&Sm (Patricia) wdk@onf a':cif
=unfESifh aumif;pGm odu|rf;cJh.? xdkcifrif&if;ESD;r_rSm tdENd,Y jyefvnf
qef;opf &Sifoefvmygonf? odk@ESifh atmifqef;pk=unf atmufpzdk@'f
wuUodkvfodk@ ynmoif&efoGm;aomtcg aygvfESifh yufx&D&Smwdk@u rdb
udk,fpm;apmifha&Smuf&ef wm0ef,lcJh.? atmifqef;pk=unfonf olwdk@.
rdom;pk0ifwOD;uJhodk@ olwdk@om;ESpfa,mufESifh orD;ESpfa,mufwdk@. nDr
&if;csmwOD;uJhodk@ jzpfvmygonf? xdkrdom;pktdrfwGifyif 4if;wdk@ .rdwfaqG
rsm;tjyif 4if;wdk@zdwf=um;{nfhcHaom EdkifiHa&;orm;rsm;ESifh tpdk;&t&m&Sd
rsm;udk atmifqef;pk=unf odu|rf;cGifh&cJhygonf? xdkyk*~dKvfrsm;. toGif
tjyif/ trltusifh/ tajymtqdkESifh xl;jcm;aom "avhp±dkufuav;rsm;
udk atmifqef;pk=unf pdwf0ifpm;pGm avhvmcJh.? xdkyk*~dKvfrsm;rSm ol
a':cifMunfESifh a':atmifqef;pkMunf
oef;0if;vIdif24
u|rf;0if&awmhrnfh us,f0ef;vSaom urBmavmurS yk*~dKvfrsm;yif r
[kwfygavm?
aEG&moDausmif;ydwf&ufrsm;twGif; atmifqef;pk=unfonf rdcif
&Sd&m e,l;a'vDodk@ jyefavh&Sd.? odk@aomf wESpfwGif usr&Sd&m t,f*sD;&D;
,m;jrdK@ (Algiers) odk@vmaeygonf? usronf e,l;a'vD ukvor*~
jyef=um;a&;XmerS t,f*sD&D;,m;EdkifiH/ t,f*sm&D;,m; (Algeria) jrdKŒawmf
odk@ajymif;a&$Œum tvm;wlXmewckzGifh&ef wm0efay;jcif;cH&ygonf?
t,f*sD;&D,m;onf 1962 ckESpfwGif csm;vf'Da*gvf (Charles de Gaulle)
tpdk;&ESifh atAD,efpmcsKyf (Treaty of Evian) udk vufrSwfxdk;jyD; vGwfvyf
a&;&cJhonfrSm r=umao;yg? jyifopfxHrS vGwfvyfa&;&&ef &SpfESpf=um
±kef;uefr_aemufydkif; wajz;ajz;emvefxlqJEdkifiHjzpfygonf? xdk@a=umifh
t,f*sD;&D;,m;jrdKŒwGif ae&mxdkifcif; tvGef&Sm;yg;aejcif;/ ysufpD;,dk,Gif;
aeaom&yfuGufrsm; aygrsm;aejcif;/ tajctaeaumif;rGefaom[dkw,f
rsm; enf;yg;aejcif;ESifh 0efaqmifr_vkyfief;rsm; vGefpGmrS uef@owfxm;jcif;
wdk@rSm tHh=ozG,f&mr[kwfyg?
zGifhvSpfp oH±kH;rsm;/ ukvor*~±kH;rsm;ESifh 0ifa&mufvmqJ pD;yGm;a&;
vkyfief;rsm;omru t,f*sD;&D;,ef;vlrsKd;rsm;uyg tdrfae&mrsm;ESifh vkyf
ief;cGifae&mrsm;&Edkif&ef oJoJrJrJ vkH;yrf;&SmazGae&ygonf? t,f*sD;&D;
,m;wGif tcsdef=umjrifhpGm tajccsaexdkifcJhaom jyifopfvlrsKd; ajrmuf
rsm;pGmrSm wdkif;jynfrS xGufcGmoGm;=ujyD jzpfaomfvnf; tjcm;vlopfrsm;
rSm 0ifvmrpJjzpfygonf? xdkolrsm;rSm ppfr_xrf;rnfhtpm; y&[dw vkyf
ief;trsKd;rsKd;wdk@wGif 0ifa&mufwm0efxrf;aqmif&ef a&G;cs,faom jyifopf
trsKd;om;vli,frsm;/ ausmif;q&mq&mrrsm;/ axmufyHha&;pDrHudef; t
vkyform;rsm;ESifh tvnftywfoufoufvmolrsm; jzpf=uygonf?
atmifqef;pk=unf a&muf&SdvmcsdefwGif [Gm&DblrD'D,ef (Houari
Boumedirre) u tmrufbifbJvm; (Ahmed Ben Bella) tm; pHerlemxm;
avmufatmif aoG;xGufoH,kdr_uif;rJhaom tm%modrf;yGJjyKvkyfum
jzKwfcsjyD; &uftenf;i,ftwGif;jzpfygonf? zdwf=um;cH&aom {nfhcH
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 25
yGJrsm;pGmodk@ oGm;&rnfxuf atmifqef;pk=unfu t,f*sD;&D;,ef;vlrsKd;
rsm;ESifh awG@qkHum 4if;wdk@wdkif;jynftwGif; jzpfysufaeor#udkavhvm&ef
ydkrdkI pdwftm;xufoefygonf? atmifqef;pk=unfrSm zwf±_usufrSwf
&ef pmtkyfwaowWmvnf; ygvmygonf? ESpfaygif;rsm;pGm vGwfvyf
a&;±kef;uefr_.'%fudk cHcJh&olrsm;tm; ulnDaxmufyHh&ef pDrHudef;rsm;udk
uGyfuJaeaomtzGJ@tpnf;wckESifh usrwdk@qufoG,fygonf? pDrHudef; w
&yf. wm0ef cHjzpfol vli,fwOD;vma&mufI 4if;wdk@vkyfief;ta=umif;
&Sif;jyygonf? vGwfvyfa&;wdkufyGJwGif usqkH;cJhaom&Jabmfrsm;. usef&pf
olZeD;rsm;twGuf aetdrfrsm;aqmufvkyfae=u&m t,f*sD;&D;,ef;vlrsKd;
rsm;omru EdkifiHwumrS vli,frsm;yg 0ifa&mufulnD&ef zdwfac:=udK
qdka=umif; ajymjyygonf? atmifqef;pk=unfvnf; xdkaqmufvkyfa&;
pcef;wGif &ufowWywf tawmf=um oGm;a&mufaexdkifum vkyftm;
ay;cJhygonf? oGefoif=uD;=uyfolrSm ±k&Sm;vlrsKd;jzpfjyD; vkyfazmfudkifzuf
rsm;rSm t,f*sD;&D;,m;/ jyifopf/ vufAEGef/ e,fomvefESifh *smreDpaom
wdkif;jynfrsm;rS vli,frsm;jzpfygonf? tpm;taomufESifh ae&mxdkifcif;
ay;aomfvnf; vkyfcray;yg?
atmifqef;pk=unf. rdwfaqGrsm;onf olrtm; umAD;vD; (Kabyle)
awmifwef;rsm;odk@ vufxufr*FvmwyGJ wufa&muf=unfh±_&ef ac:oGm;
zl;onf? usrwdk@ESpfOD;twlwl qm[m&oJuE Wm&tpyf&Sd jrdKŒav;wjrdKŒ
wdkifatmifvnf; c&D;&SnfxGufcJhygonf? aEG&moDtyl&Sdef jyif;xefvGef;
vSojzifh xdkxufvGefI roGm;EdkifcJhyg? aemuftvnftywf c&D;w&yf
taeeJ@ a&mracwfu aqmufvkyfcJhaom jrdKŒysuf=uD;&Sd&modk@ oGm;cJh.?
xdkjrdKŒysufwGif;&Sd v[mjyifZmwf±kH=uD;. ausmufjym;cif;xm;aom w
vif;jyifay:wGif bifbJvm;. opPmcHwyfrsm;u “bifbJvm; oufawmf
&Snfygap” [laom pmvkH;=uD;rsm;jzifh a&;xm;ygonf? atmifqef;pk
=unf armf±kdudkodk@c&D;xGufcJhjyD; pydefEdkifiHawmifbufurf;ajcudkvnf; ajc
csrdonfqdkoavmuf a&mufcJhygonf? xdk@aemuf ausmif;pmjyefusufjyD;
ausmif;ydwf&uftqkH;wGif atmufpzdk@'fodk@ jyefoGm;EdkifcJhygonf?”[lI
oef;0if;vIdif26
a&;om;azmfjyxm;avonf?
1962-63 ckESpfrsm;wGif a':
atmifqef;pk=unfonf a'vDwuU
odkvfY EdkifiHa&;odyHbmom&yfudk avh
vmqnf;yl;cJhonf? 1964 ckESpfrS
1967 ckESpftwGif; atmufpzdk@'f wuU
odkvf&Sd [l;pfaumvdyfY '\eaA'/
EdkifiHa&;ody`HESifh pD;yGm;a&;ynm&yf
rsm;udk avhvmqnf;yl;cJhjyD; 0dZ…m*k%f
xl; (B.A Honour) bGJ@udk &&SdcJhonf? bGJ@
&&Sd jyD;aemuf a':atmifqef;pk=unf
onf vydkif;r# [l;pfaumvdyfwGif pm
oif=um;ydk@csonf? ,if;aemuf ordkif;okawoD [,l;wifum (HughTinker) ESifhtwl okawoevkyfief;wdk@ aqmif&GufcJhonf? 1968 ckESpf
wGif vef'efwuUodkvf ta&SŒydkif;ESifh tmz&du avhvma&;Xme/ EdkifiHa&;
odyHXmeY okawoe vufaxmuftjzpf wm0efxrf;&GufcJhonf?
xdk@aemuf tar&duefjynfaxmifpk e,l;a,mufYaexdkifv#uf&Sd
aom bdvyfjyefoef;ESifhtwlaexdkif&ef e,la,mufjrdKŒodk@ a&muf&SdcJh
onf? bdvyfjyefoef; ac: 'dk&moef;at;onf t,f*sD;&D;,m;wGif (4)
ESpfwmr# wm0efxrf;aqmifcJhjyD;aemuf ukvor*~XmecsKyfodk@ jyefvnf
a&muf&Sdaecsdefjzpfonf? bdvyfjyefoef;ESifh rdom;pkyrm&if;ESD;aeaom
z&ef@xa&*g (Frank Trager) u 4if; EdkifiHwum qufqHa&;bmom&yf
ygarmuQtjzpfaqmif&Gufaeaom e,l;a,mufwuUodkvfY a': atmif
qef;pk=unf bGJ@vGefoifwef;wuf&ef ulnDpDpOfay;cJhonf? ygarmuQ x
a&*gonf tar&dueftpdk;&. axmufyhHa&;tpDpOfjzifh jrefrmjynfwGif
ESpftawmf=um aexdkifcJhzl;onf? olonf ta&SŒawmiftm&SESifh ta&SŒ
zsm;EdkifiHrsm;wGif us,fjyef@pGm c&D;vSnfhvnfzl;um xdka'orsm;. udpPt
00wdk@wGif pdwf0ifpm;olwOD; jzpfygonf? xdka&;om;cJhaom “bm;rm;
a':atmifqef;pkMunf
atmufpzdk Ywuúodkvfü ynmoifMum;pOf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 27
ya'o&mZfEdkifiHrS orRwEdkifiHodk@” trnf&Sdpmtkyfudk a&;om;xkwfa0cJh
onfrSm r=umjrifhao;acs? olonf a':atmifqef;pk=unf. wdk;wufr_
udk *±kwpdkufavhvmI vdktyfonfrsm;udk ulnDyHhydk;ay;cJhonf? a':
atmifqef;pk=unfESifh bdvyfjyefoef;wdk@aexdkif&m ref[wfwifrS e,l;
a,mufwuUodkvfodk@oGm;&aom bwfpfum;c&D;rSm tawmftwef t
vSrf;a0;jyD; um;rl;wwfaom a':atmifqef;pk=unftwGuf yifyef;cufcJ
ygonf? bwfpfum;rSwfwdkifrS yef;jcHwckudkjzwfjyD; 0g&Sifwef&ifjyif
(Washington Square) odk@ oifwef;wuf&ef a':atmifqef;pk=unf
oGm;&aomvrf;Y usufpm;avh&Sdaom vrf;o&J vl&rf;um;wdk@. tE W
&m,fuvnf; &Sdao;onf? odk@aomf a':atmifqef;pk=unfwdk@aetdrfrS
ukvor*~±kH;udkrl 6 rdepfcef@ vrf;av#muf±kHjzifh a&mufEdkifayonf?
xdk@a=umifh a':atmifqef;pk=unfonf ukvor*~wGif tvkyf0ifjyD;
aemufrS ynmqufvufoif=um;&ef pdwful;ay:onf? tvkyfav#muf
v$mrsm;/ axmufcHpmrsm;/ awG@qHkar;jref;jcif;rsm;ESifh jzpf±dk;jzpfpOf=uef@
=umr_ESifh tcuftcJrsm;udk ausmfvGefjyD;aomtcg a':atmifqef;pk=unf
onf ukvor*~Y tvkyf&&SdoGm;onf? ukvor*~Y 2 ESpfr# xrf;&GufcJh
jyD;aemuf taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf±kH; tkyfcsKyfa&;ESifh b¾ma&;qdkif&m
udpP&yfrsm; t=uHay;aumfrwDwGif vufaxmuftwGif;a&;rSL;tjzpf
wm0efxrf;aqmifcGifh &&SdcJhonf?
tqdkygXmerS aumfrwD0ifrsm;onf rdrdwdk@EdkifiHrsm;. udk,fpm;vS,f
rsm;tjzpf cef@tyfxm;&jcif;r[kwfbJ b¾ma&;qdkif&mudpPrsm;wGif
u|rf;usifolrsm;tjzpf cef@tyfjcif;cH&olrsm;jzpfygonf? ukvor*~ESifh
t&eftzGJ@tpnf;rsm;tm;vkH;tjyif urBmhusef;rma&;tzGJ@/ pm;eyf&duQm
ESifh v,f,mpdkufysKd;a&;tzGJ@rsm;uJhodk@aom txl;at*sifpDrsm;. pDrHudef;
tpDtpOfrsm;ESifh bwf*swfrsm;udk xdkaumfrwDu avhvmrSwfcsufcs jyif
qifjyD; oabmwlnDr_&&ef wifjy&ayonf? tvkyfrSm cufcJaomfvnf;
ukvor*~vkyfief;rsm;. ukefusp&dwfudk tao;pdwfpdppf&jcif;ESifh xl;c|ef
xufjrwfaomtzGJ@0ifrsm;wdk@a=umifh pdwf0ifpm;zG,faumif;ayonf? xdk
oef;0if;vIdif28
tzGJ@0ifrsm;ESifh a':atmifqef;pk=unfonf aumif;pGmodu|rf;vmcJhonf?
ukvor*~0efxrf;rsm;onf naeydkif;ESifh oDwif;ywfukefydkif; tm;
vyfcsdefrsm;wGif vkyftm;ay;avh&dS=uonf?
a':atmifqef;pk=unfaexdkifaom ref[wfwif&SdtdrfESifh odyfra0;
vSaomae&mwGif e,l;a,mufaq;±kH=uD;rS zGifhvSpfxm;aom bJvdA,l;
(Belleview) a*[mY jrdK@=uD;&Sdtqif;&JqkH;/ aq;ukoIr&aom a&m*gpGJ
uyfaeolrsm;ESifh ckdudk;&mrJhrsm;udk xdef;odrf;apmifha&Smufxm;onf? b0
udk &ifrqdkifEdkifawmhbJ udk,fpdwfESpfjzm jydKvJvkrwwfjzpfaeolrsm;udk
xdkaq;±kHodk@ac:vmavh&Sdonf? jrefrmrsm;tm; pmzwfjyay;&ef/ tazmfjyK
&ef tpDpOfrsm;wGifyg0if&ef vkyftm;ay; trsdK;orD;/ trsKd;om; tjrJ
tvdk&Sdaeonf? xdktpDpOfwGif a':atmifqef;pk=unfyg0ifI tywfpOf
em&Daygif;rsm;pGm vkyftm;ay;cJhonf?
Tonfwdk@um; a':atmifqef;pk=unfonf rdcifa':cif=unf.
y&[dwvkyfief;udk tarGqufcHjcif;yifjzpfonf?
xdkpOfu jrefrmEdkifiHrS OD;oef@onf ukvor*~taxGaxGtwGif;a&;
rSL; wm0efxrf;aqmifaecsdefjzpfygonf? ['fpifjrpfudkvSrf;I jrif&aom
ol.tdrf=uD;onf &D;Am;a';vf (River-dale) t&yfwGif&SdjyD; a':pktdrfrS
um;ESifh wpfem&Dcef@oGm;&ygonf? OD;oef@tdrfY wnfcif;usif;yaom
we*FaEGae@xrif;pm;yGJrsm;rSm a':pktzdk@ tvGefpdwf&$ifvef;zG,f&mrsm;
jzpfcJhygonf? tjcm;OD;oef@. rdwfaqGrsm;vnf; vma&muf=ujyD; jrefrm
vlrsKd;wdk@t}udKufawG@aprnfh jrefrm[if;vsmrsm;ESifh jrefrmtpm;tpm
rsKd;pHkudk wnfcif;au|;arG;avh&Sdonf? OD;oef@. ajr;wOD;OD;. arG;ae@uJh
odk@aom txl;{nfhcHyGJrsm;Y jrefrmrsm;tjyif EdkifiHwumrS ukvor*~
tjrJwrf;udk,fpm;vS,frsm;udkyg zdwf=um;{nfhcHwwfonf?
jrefrmEdkifiHrS ukvor*~tjrJwrf;oHudk,fpm;vS,fOD;pdk;wif. zdwf
=um;{nfhcHyHkrsm;rSmrl tenf;i,fuGmjcm;ygonf? olonf &D;Am;a';vf
Yyif OD;[email protected] =uD;us,fcrf;em;jcif;r&Sdaom tdrfwvHk;Y
aeonf? taxGaxGnDvmcH=uD; usif;ycsdefjzpfaom pufwifbmv 'kwd
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 29
,ywfrS 'DZifbmvv,fcef@qdkv#if OD;pkd;wifonf tvkyfudpPrsm;/ jrefrm
udk,fpm;vS,ftzGJ@ESifh tjcm;udk,fpm;vS,ftzGJ@rsm;udk {nfhcHau|;arG;&
jcif;jzifh rtm;rvyfatmif&Sdayonf? oDwif;u|wf/ wefaqmifrkef;vrsm;
wGif bmoma&;qdkif&m ae@=uD;tcg=uD;rsm;Y e,l;a,mufjrdKŒ&Sd jrefrmrdwf
aqGrsm;udk ol.tdrfodk@ zdwfac:{nfhcHavh&Sdonf? OD;pdk;wif oabmxm;
=uD;oljzpfonfhtavsmuf jrefrm
rsm;udk odk;rsm;/ qdwfrsm;[lI cGJjcm;
rqufqHay? qdwfrsm;qdkonfrSm
ppftm%m&SifAdkvfae0if;vufatmuf
jrefrmEdkifiH. tajctaeudk a0zef
axmufjyolwdk@jzpfjyD; ,if;wdk@udk jref
rm oH±Hk;todkif;t0dkif;u y,fxm;
jcif;udk cH&wwfygonf? OD;pdk;wif.
aetdrfY rnfolrqkd vGwfvyfyGifh
vif;pGm rdrdwdk @rwluGJ jym;aom
oabmxm;rsm;udk wifjyaqG;aEG;
jiif;ckHcGifh jyKEdkifayonf?
wae@ ukvor*~taxGaxG nDvmcHusif;yaecsdefY a':atmif
qef;pk=unfESifh bdvyfjyefoef;wdk@udk OD;pkd;wifu aetdrfodk@ xrif;pm;csdef;
cJh&m xdkpOftjzpftysufudk bdvyfjyefoef;u Todk@jyefajymif; ajymjy
cJhonf?
“OD;pkd;wif. &D;Am;a';vf aetdrfodk@ usrwdk@ ae@v,favmuf a&muf
oGm;cJhygw,f? yef;rsm;/ &GufvSyef;rsm;ESifh a&$a&mifjc,f jrefrm,Gef;xnf
rsm;ESifh jynfhaeaom av;axmifhyHk{nhfcef;r}uD;twGif;&Sd qdkzmrsm;/ uk
vm;xdkifrsm;udk tcef;eH&H uyfI aumfzDyef;uefwifI pm;yGJ=uD;rsm;udk
xdkifcHka&SŒwGif tpDtpOfcsxm;ygonf? qdkzmrsm;ESifh ukvm;xdkifrsm;ay:
wGif taxGaxGnDvmcH wufa&muf&ef a&muf&Sdaeaom jrefrmoH t
rwf=uD;rsm; woDwwef;=uD; xdkifae=uygonf? usrwdk@ESifh rawG@zl;ao;
bdvyfjyefoef;
ac: 'dk&moef;at;
oef;0if;vIdif30
aom olrsm;tm; rdwfqufay;jyD; ‘pk’ udk tcef;wzufpGef;&Sd vl}uD;ESpfOD;
=um;wGif xdkifapygonf? usrudkrl udk,fpm;vS,ftzGJ@OD;aqmifvmcJh
aom AdkvfrSL;=uD;armifvGif&Sd&mESifh reD;ra0;wGif xdkifapygonf? OD;pkd;
wif. ZeD;u opfoD;azsmf&nfrsm;/ tmvl;a=umfrsm;udk pm;yGJ ay:odk@csjyD;
aemuf csufjyKwfa&;udpPrsm;udk tjyD;owfpDrH&ef uyfvsuftcef;xJodk@
0ifoGm;ygonf? tm;vHk; wa,mufwayguf tv†my/ ov†my pum;
ajymjyD;aemuf udk,fpm;vS,ftzGJ@t=uD;tuJu ‘pk’ udk rnfuJhodk@ ukv
or*~Y tvkyfvkyfygoenf;? rnfonfhEdkifiHul;vufrSwfudk udkifaqmif
xm;oenf;? olrrdcifonf oHtrwf=uD;r[kwfawmhojzifh ‘pk’ taeESifh
oHwrefrsm;qdkif&m EdkifiHul;vufrSwfudk jyeftyf&rnf/ ,cktxd jyefrtyf
&ao;onfqdkonfrSm rSefygovm;? oHwrefqdkif&mEdkifiHul;vufrSwfudk
qufvufudkifxm;jcif;rSm Oya'ESifhrnDa=umif;/ olr odrnfjzpfa=umif;/
tvGefrSenf;vrf;rusaomudpPjzpfojzifh tjrefqHk; jyifqif&efvdka=umif;
Z,fqufovdkajymum OD;aqmifwdkufcdkufygawmhonf?
jrefrmoHwrefavmurS yk*~dKvfrsm;u OD;vGifajymor# rsufESmvdk
rsufESm&toGifjzifh axmufcHoHrsm;jyKum ‘pk’ udk rvdkonfhrsufESmrsm;
jzifh 0dkif;=unfhae=uygawmhonf? ‘pk’u [efrysuf wnfjidrfpGm&Sdaejcif;
rSm usrtwGuf tawmfpdwfoufom&mjzpfapygonf? xdkaemuf ‘pk’
u Áa¹EN&Sd&Sd vef'ef&SdjrefrmoH±Hk;Y olrav#mufxm;onfrSm tcsdeft
awmf=umaejyDjzpfaomfvnf; ,ckwdkif tusKd;ta=umif; bmwckrS rod
ao;a=umif;/ rnfuJhodk@aomta=umif;a=umif;a=umifh Tr#txd xl;
xl;jcm;jcm; =uef@=umaeonfudk olem;rvnfEdkifjzpf&a=umif;/ e,l;
a,mufodk@ olrynmoif&efvmcJh&mY vuf&SdEdkifiHul;vufrSwfudkyif udkif
aqmifae&a=umif;/ pm;0wfaea&;twGuf tvkyf&SmcJh&m uHaumif;
axmufrpGmjzifh ukvor*~Y tvkyf&&SdcJha=umif;/ jrefrmEdkifiHom; jzpf
a=umif; taxmuftxm;jy&ef EdkifiHul;vufrSwfrSm vdktyfcsufjzpf
a=umif;/ vaygif;rsm;pGmuyif av#mufxm;cJhaom EdkifiHul;vufrSwfudk
vef'efoH±Hk;rSydk@ay;&ef apmifhaevsufyifjzpfa=umif;/ EdkifiHul;vufrSwf t
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 31
opfa&mufvmonfESifh ta[mif;udk =unfjzLpGm jyeftyfrnfjzpfa=umif;/
EdkifiHjcm;Y tvkyfvkyfudkifEdkif&ef EdkifiHul;vufrSwf (oHwrefqdkif&myJjzpf
ap/ ±dk;±dk;yJjzpfap) wckckvdktyfonfudk tckwufa&mufvmwJh OD;av;
tm;vHk;em;vnfvdrfhrnf[k ol,lqa=umif; ‘pk’ u ,Ofaus;odrfarG@pGm
tcsufusus ajymoGm;ygonf?
vef'efrSa&muf&Sdaeaom jrefrmoHtrwf=uD;u ‘pk’taeESifh EdkifiH
ul;vufrSwftopf&&ef av#mufxm;cJhonfrSm vaygif;rsm;pGm &SdjyDjzpf
a=umif;udk twnfjyKum xHk;pHtwdkif; av#mufv$mudk &efukefodk@ydk@xm;
jyD;jzpfa=umif;ajymygawmhonf? tb,fha=umifh vaygif;rsm;pGm=umjyDjzpf
aomfvnf; ta=umif;rjyefao;onfudk ol rod&Sdyga=umif; xyfavmif;
ajym=um;cJhonf? trSeftm;jzifh jrefrmjynfY Todk@ xHk;pHtwdkif; aESmifh
aES;=uef@=umr_rsm;udk jzpfay:apaom ±_yfaxG;ayGvDvSonfh AsL±dku&uf
,E W&m;ESifh =udK;eDpepftqifhqifha=umifh tvkyfrwGifus,faer_rsm; t
a=umif;udk tcef;wGif;&Sd usrwdk@tm;vHk; od&SdjyD;jzpfygonf? xdktcgrS
tjcm;oHtrwfrsm;uvnf; ‘pk’ taeESifh TuJhodk@vkyf±kHr#vGJI tjcm;
a&G;cs,f&mvrf;r&SdcJ ha=umif; em;vnfoabmaygufcJhygawmhonf?
udk,fpm;vS,f tzGJ@t=uD;tuJ. rsufESmxm;um; jrwfav;ajymovdk
“idkI &DIr&aomrsufESmxm;” jzifh wdk;v#Kdawmif;yefaomavoHESifh tp
utajctaeudk vHk;aphywfaph em;rvnfcJha=umif;/ &efukefa&mufaom
tcg EdkifiHul;vufrSwf±Hk;u vkyfp&m&Sdonfrsm;udk vsifjrefpGmvkyf&ef ol
udk,fwdkifn$ef=um;vdkufrnfjzpfa=umif; ajym=um;oGm;onf? Tyk*~dKvf
rsm;rSm ‘ pk’ xuf touftm;jzifh =uD;=uolrsm;jzpfaomfvnf; aumif;
aomt&nftcsif;jzifh tcsdefpD;onfh ‘vl=uD;’ rsm;r[kwf[k usr xifjrif
rdygonf? usrvnf; tcGifh=uHKaeonfESifh csufaumif;,lum “EdkifiHul;
vufrSwfawG vHk;vHk;rudkifwJhae@ jrefjrefa&mufygapvdk@ usrwdk@ ar#mfvifh
&rSmyJ”[k ajymvdkufrdygonf? xdk@aemuf usrwdk@ ae@v,fpm twlwuG
pm;aomuf=uygonf?
tjrJwrf;udk,fpm;vS,ftzGJ@xJwGif jrefrmjynftajctaeudk usr
oef;0if;vIdif32
wdk@ yGifhyGifhvif;vif; ajymqdkaqG;aEG;aomrdwfaqGwOD;vnf; ygonf? xdk
rdwfaqGu “pk” . a0zefcsufrsm; odyf&JvGef;onf[k ajymaomtcg/
‘pk’ u “,Hk=unfcsuft& owœd&Sd±kHru tquftEG,ft&vnf; owœd&Sd
wmudk;” [k jyefvnfacsycJhygonf? olrqdkvdkonfrSm ‘pk’ onf AdkvfcsKyf
atmifqef;ESifha':cif=unfwdk@. &ifaoG;jzpfojzifh ol@udkawmf±Hkwef±Hk ESdyf
vdk@&rnfr[kwf[k qdkvdk[efwlaeygonf? usrtxifawmh ‘pk’ onf
AdkvfcsKyfatmifqef;orD;rdk@ aoG;om;t&awmfpyfaeonfomru pdwf
"gwfuvnf; atmifqef;pdwf"gwftjynfh&Sdonfh zatwlorD;yDoonf
[k xifjrifaerdygawmhonf?”
a':atmifqef;pk=unf ukvor*~±kH;Y wm0efxrf;aqmifaepOfrSm
yif a':atmifqef;pk=unfonf wuUodkvfY pwifzl;pmqkHcJhaom a'guf
wmrdkufu,ftJ&pf (Dr.Michael Viallancourt Aris) ESifh 1971 ckESpf/
Edk0ifbmv 31 &ufae@wGif vufxufxdrf;jrm;cJhonf? rdkufu,ftJ&pf
onf jAdwdo#vlrsKd;wOD;jzpf+yD; atmufpzdk@'fwuUodkvfY ajrmufydkif; Ak'<
bmom r [m,me. vlr_a&;ESifh ,Ofaus;r_qdkif&mordkif;a=umif;udk
txl;jyKavhvmaeaom okawoDwOD;jzpfonf? olonf ,if;ynm
a':atmifqef;pkMunfESifh olYcifyGef; a'gufwm rdkufu,ftJ&pf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 33
&yfqdkif&m pmtkyfpmwrf;trsm;tjym;udkvnf; a&;om;jyKpkxkwfa0cJhonf?
ukvor*~±kH;Y 3 ESpfr# wm0efxrf;aqmifcJh+yD;aemuf a':atmifqef;
pk=unfonf qufvuftr_rxrf;awmhbJ om;orD;rsm;ESifh odkufodkuf
0ef;0ef;&Sdrnfh tdrfaxmifonfb0udk a&G;cs,f&ef qkH;jzwfvdkufygonf?
odk@ESifh b0opfw&yf pygawmhonf? TtcsdefrSpaom jzpfpOfrsm;rSm
trsm;od+yD;jzpfonf? cifyGef;jzpfol rdkufu,ftJ&pfonf ESpftawmf=um
uyif [dr0E WmEdkifiHav;jzpfaom blwefEdkifiHY bk&ifhom;awmf/ orD;
awmfrsm; pmjyq&mtjzpfvnf;aumif;/ tpdk;&bmomjyefXmet=uD;
tuJtjzpfvnf;aumif; wm0efxrf;aqmifcJhonf? a':atmifqef;pk
=unfonf blwefY wESpfcef@aecJhonf? blwefonf ukvor*~tzGJ@=uD;
.tzGJ@0iftjzpf r=umao;rDurS 0ifcJhojzifh a':atmifqef;pk=unfonf
csufjcif;yif blwefEdkifiHjcm;a&;±kH;Y ukvor*~udpPrsm;qdkif&m t=uHay;
t&m&Sdtjzpf tvkyf&cJhonf?
a':atmifqef;pk=unfwdk@ ZeD;armifESHonf om;OD; jrifhqef;atmif
ac: tvufZENm; (Alexander John Chirstopher Aris) udk rsufESmjrif
&ef t*Fvefodk@jyefvmonf? om;t=uD; jrifhqef;atmifudk 1973 ckESpf
{jyDv 12 &uf =umoyaw;ae@wGif zGm;jrifcJhonf? rdkufu,fu vef'ef
wuUodkvfY yg&*lbGJ@oifwef;pwifjyD; rsm;r=umrD atmufpzdk@'fwuU
odkvf ynm&SiftvkyfcGifxJ 0ifvdkufygonf? 'kwd, om;i,f xdefvif;
ac: uifrf (Dannaian Kim Arundel Aris) udk 1977 ckESpf/ pufwifbm
24 &uf pae@aewGif zGm;jrifonf? a':atmifqef;pk=unfonf uav;
rsm;tm;jyKpkysKd;axmifjcif;/ &efukef&SdrdcifxHodk@tvnftywfoGm;jcif;wdk@
jzifh rdrdb0udk at;csrf;pGm jzwfoef;vmcJhonf?
tdrfaxmifhwm0efudkxdrf;odrf;&ef a':atmifqef;pk=unfonf pm
ayrsm; pIa&;om;vmcJhonf? pmzwf0goemoefonfhtavsmuf olr
onf t*FvdyfESifh jyifopfbmom pmtkyftajrmuftrsm; pkaqmif;cJh
onf? rdkufu,f. wdbufqdkif&mpmtkyfrsm;ESifh okawoeqdkif&m pm
tkyfpmwrf;rsm;uvnf; wae@xufwae@rsm;jym;vmcJh&m tdrfY xm;p
oef;0if;vIdif34
&myifr&Sdatmif jynfhv#Haeygawmhonf? uav;rsm;uvnf; pmzwf
0goemygolrsm;tjzpf =uD;jyif;vmcJh=uygonf?
1975 ckESpfrS 1977 ckESpftxd (2) ESpfcef@ atmufpzdk@'fwuUodkvf
abm'vD,efpm=unfhwdkuf (Bolein Library) Y jrefrmpmtkyfESifh ay/
yk&ydk'f uwfwavmufjyKpkol pm=unfhwdkufvufaxmuftjzpf wm0ef
xrf;&GufcJhonf?
xdk@aemuf a':atmifqef;pk=unfonf olr.zcif AdkvfcsKyfatmif
qef; txWKy`wWdudka&;om;&ef pwifpOf;pm;vmcJhonf? odk@jzifh *syefbm
ompum;udk ZGJ=uD;pGmjzifh pl;pl;pdkufpdkufoifygawmhonf? AdkvfcsKyfatmif
qef;. b0wpdwfwydkif;ESifh *syefEdkifiH qufpyfaeaoma=umifh *syefESifh
qufoG,fykH/ *syefEdkifiHodk@ &JabmfokH;usdyfrsm;ac:aqmifoGm;cJhykHtp/ *syefY
ppfynmoif=um;cJhykHtv,f/ *syefwdk@ESifhtwl jrefrmhvGwfvyfa&;=udK;
yrf;cJhykHtqkH; *syefqdkif&mtaxmuftxm;rsm;avhvm&efjzpfonf? xdk@
jyif jrefrmjynfta=umif; a&;om;xm;aom t*Fvdyfjrefrmpmtkyfrsm;/
*syefjynfta=umif;a&;om;xm;aom t*FvdyfESifh *syefbmompmtkyf
a':atmifqef;pkMunfESifh olr\ *syefpm q&mr rDcsDudkwm&D
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 35
rsm;udkyg wajz;ajz;pkaqmif;vmcJhonf? AdkvfcsKyfatmifqef;. txWKywWd
udk taxmuftxm;cdkifcdkifvkHvkHjzifh jyKpk&ef&nfoefxm;&m pepfwus
okawoejyKygawmhonf?
wzufrSvnf; 1985-86 ESpfrsm;wGif *syeftpdk;&. ynmoifqk
udkvufcHum *syefEdkifiHusKdwdkwuUodkvf/ ta&SŒawmiftm&Sqdkif&m avh
vma&;XmewGif okawoeynm&Siftjzpf oGm;a&mufokawoejyKcJhyg
onf? *syefEdkifiHY okawoejyKpk&if; *syef-jrefrmcspf=unfa&;toif;
tzGJ@0ifrsm;ESifhawG@qkHum 4if;wdk@rSwqifh olrzcifESifhodu|rf;cJhaom t
ouf&SifqJ *syefppfzufqdkif&m t&m&Sd/ t&mcHrsm;ESifh tqufoG,f&cJh
onf? xdktcsdefu rdkufu,fonf tdENd,jynfajrmufydkif; qif;rvm;+rdKŒ&Sd
tdENd,EdkifiH tqifhjrifh pmayavhvma&;Xme okawoeynm&Siftjzpf
a&muf&Sdaeonf?
xdkodk@okawoejyK&if; 1987 ckESpfwGif tdENd,EdkifiHqif;rvm;jrdKŒ&Sd
txl;okawoejyKa&; tdENd,odyHXme (Indian Institute of AdvancedStudy) wGif okawoeynm&Sif (Resarch Fellow) tjzpf vkyfudkifcJhonf?
,if;odk@vkyfudkif&if; vef'efjrdKŒ&Sd vef'efwuUodkvf ta&SŒwdkif;ESifh
tmz&duavhvma&;XmewGif yg&*lbGJ@,l&efvnf; bGJ@,lpmwrf;wapmif
udk jyKpk&efpDpOfcJhonf? xkdtcsdefu olr. vkyfudkifv_yf&Sm;r_rsm;onf
vkH@v}uD;jcif;ESifh oEMdÏmef cdkifcdkifrmrmcsxm;jcif;udk jyoaeonf[k qdk&
ayrnf?
a':atmifqef;pk=unf. bGJ@,l&ef wifoGif;cJhonfhpmwrf;trnfrSm
“jrefrmhvGwfvyfa&;wdkufyGJwGif pme,fZif;rsm;u taxmuftuljyKcJhykH
(1910-1945)” jzpfonf?
xdkESpfwGifyif rdcif}uD;a':cif=unfonf rsufpdrSwdrfudk cGJpdwfuko&ef
twGuf vef'efjrdKŒodk@ a&muf&SdvmcJhonf? cGJpdwfr_rsm; atmifatmifjrif
jrif&Sdojzifh aq;ukor_a=umifh roufrom&Sd&aomfvnf; a':cif=unf
twGuf pdwf&$ifvef;csrf;ajrŒzG,ftcsdefjzpfygonf?
vef'efjrdKŒwGif ESpfv=umr#aexdkifjyD;aemuf a':cif=unfonf 1987
oef;0if;vIdif36
ZGefvwGif rsufpd tawmf tajctaeaumif;vmojzifh jrefrmjynfodk@
pdwf&$ifvef;pGmjyefoGm;cJhonf? vef'efudk tvnftywfa&muf&SdpOfu
rnfr#pdwfcsrf;ajrŒcJha=umif;/ 4if;wdk@ESifhawG@qkHcJh&onfudkvnf; yDwdjzpf&
a=umif; ponfjzifh rdwfaqGtrsm;tjym;udk pma&;today;cJhonf?
odk@aomf &efukefjyefa&mufI 10 vrjynfhrD 1988 ckESpf/ rwfvukef
ydkif;wGif jyif;xefaomavjzwfjcif;'%fudkcH&ygonf? a':atmifqef;pk
onf qif;rvm;rS olr. tvkyfudk&yfxm;cJhum rdcifudkjyKpk&ef a&muf
vmygonf? tar&duefjynfaxmifpkwGif aexdkiftvkyfvkyfaeaom olr
tpfudk atmifqef;OD;vnf; 10 &ufcef@ vma&mufvnfywfcJhonf?
a':atmifqef;pk=unf tdrfaxmifruscifuvnf;aumif;/ tdrf
axmifjyKjyD;aomtcgYvnf;aumif; rdcif=uD;xHrSefrSef vma&muf vnf
ywfaexdkifcJhonf? rdcifa':cif=unfonf ajr;rsm;udk olrrsufpdrcGJrD wESpf
tvdku &efukefaetdrfwGif &SifjyKr*FvmyGJudk rdom;pk0ifrsm;ESifhtwl udk,f
wdkif=uD;=uyfjyD; usif;ycJhonf? a':atmifqef;pk=unf/ rdkufu,fESifh om;
ESpfa,mufonf tdENd,rS vef'efjrdK@odk@ 1987 pufwifbmvtwGif;
a':cifMunf ½kyftavmif;udk jyifxm;pOf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 37
jyefa&mufvm=ujyD; wuUodkvfynm&SifavmuwGif jyefvnfaeom;w
ustcsdefY rdcif=uD;a':cif=unf avjzwfa=umif; owif;a&mufvmyg
awmhonf? a':atmifqef;pk=unfonf a=u;eef;&&Sdjcif; csufcsif;yif
&onfhav,mOfjzifh rdcif =uD;tm;jyKpk&ef &efukefodk@ vdkufygcJhonf?
1988 ckESpfwGif rdcif=uD; a':cif
=unf emrusef;r_a=umifh jyefvnf
a&muf&Sdvmaom a':atmifqef;pk
=unfonf jrefrmhEdkifiHa&; tvSnfh
tajymif; wqpfcsKd;auG@wGif rar#mf
vifhyJ xdawG@cJh&ayonf? Tae&m
Y ociftkef;jrifh/ OD;axG;jrifh/ ocif
wifjrwdk@udkvnf; &if;ESD;awG@qkHcJh&
onfudk azmfjy&efvdkayonf?
ociftkef;jrifhonf AdkvfcsKyf
atmifqef;ESifhyk*~dKvfa&;t& &if;ESD;oljzpfonf? wdk;wufa&;ESifh *sme,f
ausmf*sme,fwdk@wGif t,f'Dwmtjzpf aqmif&GufcJhaom wdk@Armtpnf;
t±kH;0ifwOD;vnf;jzpfonf? ociftkef;jrifhudk 1918/ {jyD 28 &ufae@wGif
yJcl;wdkif;a'o=uD;/ vufyHwef;jrdKŒY tzOD;zdk;aumif;/ trda':at;wifwdk@rS
zGm;jrifonf? 1933 ckESpf/ Edk0ifbmvwGif vufyHwef;jrdKŒ tpdk;&txuf
wef;ausmif;Y wdk@Armtpnf;t±kH; aºuG;a=umfoHpm&Gufrsm; jzef@a0jcif;
jzifh e,fcsJŒqef@usifa&;v_yf&Sm;r_rsm;udk pwifaqmif&GufcJhonf? *se,f
ausmfOD;cspfarmifrSm xdkpOfu ol. ausmif;q&mjzpfonf? 1934 ck/ rwf
vwGif vufyHwef;jrdKŒ tpdk;&txufwef;ausmif;rS q,fwef;atmifcJh&m
aq;wuUodkvfodk@rwufa&mufbJ &efukefowif;pmavmuodk@ 0if
a&mufvkyfudkifcJhjyD; a&ausmf&yfwGif *sme,fausmfOD;cspfarmifESifh twlae
xdkifonf?
1938 ckESpf/ {jyDvwGif ykodrfwGifusif;yaom wwd,t=udrf jrefrm
EdkifiHvkH;qdkif&m ausmif;om;rsm;uGefz&ifhodk@ wufa&mufcJhonf? 1938
wdk;wufa&;
ociftkef;jrifh
oef;0if;vIdif38
ckESpf/ ZGefvwGif wdk;wufa&;owif;pmt,f'Dwmtjzpf 0ifa&mufvkyf
udkifcJhonf? 1938 u olwnf;jzwfxkwfa0cJhaom‘axmift&om’ pm
tkyf xif&Sm;ausmf=um;cJhonf? *sme,fausmfwGifvnf; aqmif;yg;rsm;
a&;om;onf? 1939 ckESpf/ Zefe0g&DvwGif qDrD;cGuf uavmiftrnfjzifh
a&;om;cJhaomaqmif;yg;wyk'fa=umifh wdk;wufa&;owif;pm tmrcH t
awmif;cH&onf? xdkESpfrSmyif wdk@Armtpnf;t±kH;XmecsKyf tr_aqmif
tjzpf a&G;cs,fcH&onf?
1947 ckESpf AdkvfcsKyfatmifqef;usqkH;cJhjyD;aemufydkif;Y usef&pfol
a':cif=unfrdom;pkESifh taea0;vmcJhjyD; wESpfwcgcef@om oGm;vm
qufoG,fr_&SdcJhavonf? 1967 ckESpf a':cif=unf tdENd,oHtrwf=uD;
tjzpfrS tjidrf;pm;,lI jrefrmEdkifiHodk@ jyefvnfa&muf&SdvmjyD;aemufydkif;
wGif r=umc%qdkovdk qkHjzpfcJholjzpfonf? xdkpOfu a':atmifqef;pk
=unf t*FvefjynfwGif ynmoif=um;aeqJjzpfonf?
1984 ckESpf a':atmifqef;pk=unf jrefrmEdkifiHodk@acwWjyefa&mufcJhpOf
OD;tkef;jrifhESifhjyefvnfawG@qkHcJhonf? a':atmifqef;pk=unf yg&*lbGJ@,l&ef
pmwrf;jyKpkaepOftwGif; vdktyfaomordkif;taxmuftxm; tcsuf
tvufrsm;udk pkaqmif;ay;&ef OD;tkef;jrifhudk tultnDawmif;cJhonf?
OD;tkef;jrifhuvnf; vdktyfaomordkif;tcsuftvufrsm;udk pm=unfh
wdkufrsm;pGmrS rdwWLul;weful;/ pmtkyfta[mif;qdkifrsm;rS 0,fwef0,fI
pkaqmif;ay;cJhonf?
4if;aemufydkif;wGif a':cif=unf. usef;rma&;tajctae wpwp
csKdŒwJhvmaomtcg OD;tkef;jrifhonf a':cif=unftdrfodk@ ae@pOfvdkvdk 0if
xGufI vdktyfor#udk ulnDay;cJhonf? 1986 ckESpf a':atmifqef;pk
=unf yg&*lbGJ@&jyD;aemuf jrefrmEdkifiHodk@acwWjyefvmpOf ol.om;ESpf
a,muftm; rdcif=uD;a':cif=unfu &SifjyKay;cJhonf? &SifjyKyGJtjyD; rdom;
pk pkHpkHvifvif&SdaepOftwGif; OD;tkef;jrifhu a':atmifqef;pk=unftm;
wdkif;jynfESifhvlrsKd;twGuf wckckudk wm0ef,laqmif&Gufay;apcsifa=umif;
aqG;aEG;ajym=um;cJhonf?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 39
xdk@aemuf 1987 ckESpf/ arvwGif a':cif=unfonf t*Fvefodk@
rsufpdcGJ&efoGm;a&mufcJhjyD; ZGefvqef;wGif jrefrmEdkifiHodk@ jyefa&muf&Sdvm
cJhonf? 1988 ckESpf/ rwfvtukefwGif a':cif=unfavjzwfjyD;aemuf
{jyDvqef;wGif a':atmifqef;pk=unf &efukefodk@vdkufygcJhonf? OD;tkef;
jrifhu a':atmifqef;pk=unftm; a':cif=unf. usef;rma&;tajctae
ESifhrD;pmukefqDcrf;t&G,fa&mufaeonfrdk@ rnfodk@r#jyefvnf usef;rmvm
vdrfhrnf ol rxifa=umif; zGifh[ajym=um;cJhonf? xdkpOfu a':cif=unf
onf touf 75 ESpf&SdjyDjzpfonf?
tu,fI rdcif=uD;wdrf;yg;cJhaomf t*Fvefodk@rjyefbJ jrefrmjynfrSm
aexdkifI wdkif;jynftwGuf wckckudk wm0ef,lvkyfay;apcsifa=umif;
xyfrHajym=um;cJhonf? xdk@aemuf rdcif}uD;a':cif=unfonf 1988 ck/
'DZifbm 27 &ufae@wGif uG,fvGefoGm;cJhavonf?
odk@uvdk jrefrmEdkifiHwGif tpOftjrJtajccsaexdkifI wdkif;jynfESifh
vlrsKd;twGuf apwemoef@oef@/ &nf&G,fcsuf&Sd&Sd/ cH,lcsufjyif;jyif;jzifh
EdkifiHa&;vkyfaqmifygu ol.udk,fa&;udk,fwmpGef@v$wfr_rsm;/ &ifqdkif=uKH
awG@&rnfhtcuftcJrsm;udk ay;qyf&rnfudk =udKwifwGufqxm;jyD;jzpf
onf? xdkpOf rwfvausmif;om;ta&;tcif;. aemufqufwGJ 'Drdku
a&pDv_yf&Sm;r_rsm; ay:aygufaejyDjzpfonf?
oef;0if;vIdif40
jynfaxmifpktzGJ@csKyf(yxp)tpdk;&udk vufeufjzifhjzKwfcs tm%m
odrf;cJhaom AkdvfcsKyf=uD;ae0if;OD;aqmifonfh ppfwyftm%modrf; awmf
vSefa&;aumifpDu 1962 ckESpf/ Zlvdkifv 4 &ufae@wGif jrefrmh qdk&S,f
vpfvrf;pOfygwD ac: rqvygwDudk zGJ@pnf;xlaxmifcJhonf?
rqv ygwDonf 26 ESpfwmumvtwGif; jynfolvlxk=uD; w&yf
vkH;tm; rpm;&0cref; pdwful;,Ofqdk&S,fvpf0g'rsm; r_dif;wdkufum jrefrmh
qdk&S,fvpf0g'vrf;pOfudk twif;t=uyftaumiftxnfazmfcJhr_a=umifh
ta&SŒawmiftm&SwGif o,HZmwrsm;aygºuG,fI pD;yGm;a&;zHG@jzdK;wdk;wuf
aejyDjzpfaom jrefrmEdkifiHonf pD;yGm;a&;/ EdkifiHa&;jy\emrsm; =uKHawG@
vmum urBmhrdom;pkY zGH@jzdK;r_tenf;qkH;EdkifiHtjzpf pm&if;0ifoGm;cJh&
ayonf?
Todk@tajctaersm; jynfolvlxktwGif;jzpfay:aepOf pufr_wuU
odkvfausmif;om;tcsKd@ESifh tif;pdef=udKŒukef;taemuf&yfuGufrS vli,f
tcsKdŒwdk@. rar#mfvifhbJ cdkuf&efjzpfyGm;cJh&onfh omref&efyGJav;wckudk
ta=umif;jyKI 1988 ta&;awmfykH pwifjzpfay:cJhavonf?
1988 ck/ rwfv 12 &uf/ paeae@n 9 em&D 15 rdepftcsdefcef@wGif
tif;pdefjrdK@e,f/ =udK@ukef;blwmteD; pENm0if;vufzuf&nfqdkifY pufr_
wuUodkvf 'kwd,ESpfausmif;om;rsm;jzpf=uaom armifausmfqef;0if;/
armif0if;jrifhtygt0if ausmif;om; 4 OD;ESifh t&ufrl;aeonfh &yfuGuf
aumifpDOuUX.om; aZmfaZmf (ac: ) nDnDvGiftygt0if taygif;tyg
5 OD;wdk@u pdkif;xD;qdkifoDcsif;zGifhcdkif;&mrS pum;rsm;cdkuf&efjzpfyGm;cJhonf?
,if;odk@ausmif;om;udk0if;jrifht±dkufcH&ojzifh OD;acgif;/ ausmESifh vuf
armif;wdk@wGif aygufjyJzl;a&mifaom '%f&mrsm;&&SdcJh=uonf? xdk@a=umifh
ausmif;om; 3 OD;vnf; &Jpcef;odk@oGm;a&mufwdkif=um;cJhonf? tif;pdef&J
pcef;rSvnf; vufzuf&nfqdkifwGifjzpfyGm;cJhaomtr_ESifhywfowfI O
tcef;(2)
aemufcHordkif;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 41
ya'yk'fr (325/ 114) t& tr_zGifhta&;,ljyD; jypfr_usL;vGef&mwGif yg0ifcJh
onfh aZmfaZmf (ac: ) nDnDvGifESifh vli,f 5 OD;wdk@tm; zrf;qD;cJhonf?
oufqdkif&mausmif;tm%mydkifrsm;ESifh jynfol@&JwyfzGJ@0ifrsm;u ta&;,l
aqmif&GufcJhjcif;a=umifh xdkudpPrSm xdkntwGuf jyD;pD;cJhavonf?
1988 ckESpf/ rwfv 13 &ufae@wGif tif;pdefjynfol@&Jpcef;rS zrf;qD;
xm;aomaZmfaZmf (ac: ) nDnDvGifonf &yfuGufaumifpD OuUX.om;
jzpfaeaoma=umifh jyefvnfv$wfay;cJhonf? ,if;odk@ aZmfaZmfqdkoltm;
jyefvnfv$wfay;vdkufonfudk ausmif;om;rsm;od&Sd=uaomtcg pufr_
wuUodkvfausmif;om; 20 cef@ jynfol@aumifpD±kH;odk@ oGm;a&muf uef@
uGufcJh=uonf? &yfuGufaumifpDOuUXu *±krpdkuf/ em;raxmifvdk
a=umif; jiif;y,fvdkufI ausmif;om;rsm; a'goolykefxum aumifpD±kH;
udk cJrsm;jzifhypfcwfcJh=uonf? pufr_wuUodkvfausmif;om;rsm;ESifh
&yfuGufaumifpDOuUXom;ESifh =udKŒukef;taemufydkif;om;vli,frsm; xyf
rH cdkuf&efjzpfyGm;cJh=u&m ausmif;om;tcsKdŒxyfrH'%f&m&&SdcJh=ujyefonf?
xdktajctae xdkowif;udkod&Sd=uonfESifhwjydKifeuf ausmif;om;rsm;
pkpnf;jyD; pENm0if;vufzuf&nfqdkifESifh =udKŒukef;taemuf&yfuGufjynfol@
aumifpD±kH;wdk@tm; cJrsm;/ ckHrsm;jzifhypfaygufjcif;/ atmf[pfqJqdkjcif;rsm;
jyKvkyfcJh=uonf? xdktajctaewGif &yfuGufor0g,rtoif;qdkif rD;
avmifr_jzpfyGm;&m &yfuGufvlxku rD;jidrf;owfjyD; ausmif;om;rsm;udk
0dkif;vdkuf&efjyK=uonf? wif;rmjyif;xefaeaom tajctae wpwp
=uD;xGm;vmum aemufqkH;Y tif;pdefvrf;r=uD;ay:wGif wzufESifhwzuf
&efapmifcJh=uonftxd jzpfcJh=uonf?
Todk@ qdk;&GmpGmjzpfysufaeonfudk oufqdkif&mtm%mydkifwdk@u
jidrf;csrf;ajyvnfpGmrajz&Sif;bJ vkHjcKHr_xdef;odrf;a&;wy f(vkHxdef;) rsm;udk
apv$wfI t=urf;zufjzdKcGif;cdkif;cJhojzifh rwfv 14 &ufae@eHeuf 3 em&D
tcsdefcef@wGif acwWvlpkuGJoGm;cJhonf? ,if;odk@aoewfrsm;jzifh ypfcwf
vlpkcGJr_a=umifh ausmif;om; 5 OD;'%f&m&&SdcJhjyD; 4if;wdk@teuf pufr_
wuUodkvf ae@ausmif;om;rsm;jzpf=uaom armifzkef;armf 23 ESpfESifh
oef;0if;vIdif42
armifpdk;Edkifwdk@ aoqkH;cJh=uonf? armifzkef;armfonf ,refESpfrSpI pufr_
wuUodkvfabmvkH;toif; twGif;a&;rSL;wm0ef,lcJh&mrS vuf&Sd twGif;
a&;rSL;xH aiGpm&if;rsm;oGm;a&mufv$Jtyf&ef oGm;a&mufpOf qlylr_jzpfyGm;
pOfESifh=uKHawG@um vkHjcKHa&;wyfzGJ@0ifrsm;ypfcwfr_a=umifh aoewfusnf
xdrSefcJhjcif;jzpfonf? q&mESifhausmif;om;rsm;u aoewfxdrSefaom
armifzkef;armftm;ayG@,ljyD; pufr_wuUodkvftwGif;wGif 0Sufxm;cJh=u
onf? armifpdk;Edkifonf aq;±kHa&mufjyD;aemufr=umrDyif aoqkH;oGm;cJh
onf?
xdk@a=umifh rwfv 14 &ufae@wGif pufr_wuUodkvfausmif;om;rsm;
onf aoqkH;'%f&m&ol ausmif;om;rsm;udk ta=umif;jyI qufvuf
qlylqENjycJh=uonf? xdk@jyif ausmif;omrsm;ta&;ESifh ywfowfaom
awmif;qdkcsufrsm;udkvnf; tpdk;&tm;awmif;qdkcJh=uonf?
(u) ausmif;rydwfa&;/
(c) ausmif;ywf0ef;usifvkHjcKHa&;csxm;aom &Jrsm;±kyfodrf;ay;a&;/
(*) awmif;qdkcsufrsm;udk tjrefqkH;ajz&Sif;ay;Edkifrnfh wm0ef&Sdol
wOD;OD;ESifh ausmif;om;udk,fpm;vS,f acgif;aqmifig;OD;u
&efukefpufrIwuúodkvf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 43
awG@qkHvufcHnd‡E_dif;ay;&efESifh ajz&Sif;ray;Edkifygu wm0ef&Sdol
rsm; teD;odk@rvma&muf&ef/
xdk@jyif xdkae@rGef;vGJ 2 em&Dcef@wGif ausmif;0if;tkwfeH&H/ uGrf;,mqdkif
wdk@wGif atmufygawmif;qdkcsufrsm;udkvnf; xyfrHuyfcJh=uonf?
(u) 13/ 3/ 88 ae@jzpf&yfudk owif;pmrsm;xJY trSeftwdkif; a&;
om;&ef/
(c) aoqkH;olausmif;om;rsm;udk ausmif;om;rsm;udk,fwdkif oj*FK[f
cGifhjyK&ef/
(*) tjypfrJhaomaoqkH;ol ausmif;om;rsm;tm; 0rf;enf;a=umif;
rSwfwrf;wifay;&ef/
(C) rsuf&nf,kdAkH;/ usnfjzifhypfolwdk@udk ta&;,lay;&ef/
(i) ausmif;om;rsm;vdkvm;csufudk w&m;0iftzGJ@tpnf;w&yf&yfrS
wm0ef,laqmif&Gufay;&ef/
aemufwae@jzpfaom rwfv 15 &ufae@wGif ynma&; 'kwd,0ef
=uD; a'gufwmarmif'Donf ausmifom;rsm;udk csufcsif;oGm;a&mufnd‡
E_dif;cJhaomfvnf; tqifrajybJ qufvufwif;rmaecJhonf? xdkpOfrSmyif
vkHxdef; 500 cef@onf &efukefpufr_wuUodkvfudk 0ifa&mufpD;eif;cJhjyD;
ausmif;om;rsm;udk 0ifa&muf±dkufESufcJh&m ausmif;om;trsm;tjym; zrf;
qD;cH&jyD; '%f&m&&SdcJh=uonf? xdk@a=umifh pufr_wuUodkvf0if;twGif;Y
xdef;r&avmufatmif qlyltkHºuGvmcJhonf? xdkpOftwGif; oufqdkif&m
tm%mydkifwdk@u ae&yfjyefvdkolausmif;om;rsm; jyefEdkifa=umif;jzifh xkwf
jyefa=unmum ausmif;rsm;udk acwWydwfvkdufavonf? &efukefpufr_
wuUodkvfta&;tcif;onf &efukefwuUodkvfyifrodk@ a&muf&SdoGm;um
tkHºuGr_rsm; ydkrdk=uD;xGm;vmcJhonf? pufr_wuUodkvfausmif;om;rsm;
onf rwfv 16 &ufae@wGif &efukefwuUodkvf (yifr) y&0k%f&Sd ausmif;
om;rsm;ESifhyl;aygif;um xdkrSwqifh &efukefwuUodkvf (vSKdife,fajr) odk@
ul;vl;&ef pdkif;jyif;vm=uonf? ,if;odk@ ausmif;om;rsm; &efukefwuU
odkvf (v_dife,fajr) odk@tul; wHwm;jzLteD;odk@ta&mufwGif &JwyfzGJ@0if
oef;0if;vIdif44
rsm;u ypfcwf±dkufESufvlpkcGJ=uonf? ausmif;om;rsm;udk tifvsm;uef
abmifwGif acsmifydwf±dkufESufcJhr_ESifhywfowfI AdkvfrSL;csKyfa[mif; atmif
=uD;u (8/ 6/ 88) &ufpGJjzifh a&;om;xm;aomtdwfzGifhay;pmwGif T
odk@azmfjyxm;onf?
“acgif;udk±dkufcGJ/ emem±dkuf”[k pufxJrSmtrdef@ay;cJha=umif;/ rdef;
uav;rsm;udkqHyifqGJ±dkuf/ a&xJuefcs/ xbDu|wfIajy;onfh rdef;u
av;udk qHyifqGJI±dkufa=umif;/ rdef;uav;tavmif;ESpfavmif; a&xJrS
ay:vma=umif;”ponfjzifhazmfjyxm;onf? 4if;tjyif tif;vsm;uef
abmifay: Yjzpfonfhnu vlrsm;pGmaoqkH;cJha=umif;/ tavmif;rsm;udk
nwGif;csif;rD;±_dŒcJha=umif;/ aoqkH;olrsm;ESifhywfowfI wvcef@=umrS
rdbrsm;xH pmjzifhta=umif;=um;a=umif;/ axmifxJwGifvnf; vkHxdef;
ykvdyfrsm;u 0if±kdufa=umif;/ ausmif;olrsm;udk t"rRusifha=umif;/ axmif
xJwGif rsm;pGmn‡Of;yrf;ESdyfpuf=ua=umif;/ vlaygif; 283 a,mufaoqkH;cJh
a=umif; tp&Sdonfjzifh a&;om;xm;avonf?
tvm;wl rwfv 17 &ufae@wGifvnf; &efukefwuUodkvftwGif;
pka0;a&muf&Sdaeaom ausmif;om;rsm;udk vlpkcGJ twif;t"rR t=urf;
zufjzdKcGif;cJhonf? rqvtpdk;&xkwfowif;pmrsm;Yrl qENjyausmif;om;
ausmif;ol 154 a,mufudkom pDppfxdef;odrf;cJhonf? aoqkH;ol/ '%f
&m&olvkH;0r&Sd[k a&;om;azmfjy=uonf?
rqvtpdk;&onf ausmif;om;rsm;. ausmif;om;rsm;ta&;ESifh
ywfowfI awmif;qdkcsufrsm;udk vkH;0vspfvsL±_Ir&awmhojzifh rwfv
17 &ufae@wGif pkHprf;a&;aumfr&Sifudk zGJ@pnf;ay;cJh&onf? xdkaumfr&Sif
onf 12/ 3/ 88 &ufae@wGif &efukefpufr_wuUodkvfausmif;rsm; jzpf
yGm;cJhaom ta&;tcif;udk pkHprf;wifjy&rnfjzpfayonf? xdkaumfr&Sift
zGJ@udk jynfaxmifpkqdk&S,fvpforRwjrefrmEdkifiH EdkifiHawmfaumifpDrS 1988
ckESpf/ rwfv 17 &ufpGJyg trdef@a=ujimpmtrSwf (45§88)jzifh xkwfjyef
a=unmcJh&m xdktrdef@a=umfjimpmt& xdkaumfr&SifwGif-
(u) OD;barmf (jynfol@w&m;ol=uD;tzGJ@0if)-OuUX
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 45
(c) OD;vSwifh - jynfol@Oya'tusKd;aqmif-tzGJ@0if
(*) a'gufwmarmif&Sdef -jynfol@vkyfief;ppfaq;a&;tzGJ@0if
xdk@tjyif ,if;trdef@a=umfjimpmwGif aumfr&Sif. twGif;a&;rSL;
tjzpf OuUXu wm0efay;tyfolu aqmif&Guf&rnfjzpfjyD; pkHprf;a&;
aumfr&Sifonf ta&;cif;rnfuJhodk@pwifay:aygufcJhonf? ta&;cif;wGif
ausmif;om; 2 OD; aoewf'%f&mjzifhaoqkH;cJh&jcif;rSm rnfonfh ao
ewfjzifh rnfol.vufcsufa=umifhjzpfonfudk tcsuftvufrsm; trSef
&&Sdatmif pkHprf;ppfaq;I tpD&ifcHpmudk (17/ 4/ 88) &ufae@ta&muf
EdkifiHawmfaumifpDodk@ wifjy&efyg&Sdonf? xdk@tjyif ta&;cif;ESifh ywfowf
onfh aumfr&Sif.okH;oyfcsuf/ t=uHjyKcsuf/ tvm;wlta&;tcif;rsKD;
ray:aygufap&ef aqmif&Gufoifhonfhtcsufrsm; vdkygu xnfhoGif;azmfjy
&rnfjzpfonf?
tpdk;&rS pkHprf;ppfaq;r_rsm;jyKvkyfaepOftwGif;rSmyif ausmif;om;
rsm;ESifh jynfolvlxkyl;aygif;um qENjyr_rsm; qufvufjzpfyGm;cJhonf?
rwfvta&;tcif;twGif;Y tpkd;&. t=urf;zufjzdKcGif;r_a=umifh ausmif;
om;rsm;ESifh &[ef;&Sifvlajrmufrsm;pGm aoG;ajruscJhovdk/ vlaygif;rsm;pGm
xdcdkuf'%f&m&&Sdum zrf;qD;cHcJh&avonf?
rwfv 18 &ufae@wGif odrfjzLvrf;Y at;csrf;pGm qENjyaeolrsm;
emrnfqdk;jzifh ausmfMum;&m tif;pdeftusOf;axmif
oef;0if;vIdif46
tm; zrf;qD;I xdkae@n oef;acgifausmftcsdefwGif tcsKyfum;jzifh tif;pdef
tusOf;axmifodk@ydk@aqmifcJh&m tif;pdefaxmifa&muf&Sd vmaomtcg
(71) OD;wifaqmifvmaom tcsKyfum;wpD;wGif (41) OD;aoqkH;aeonf
udk awG@&SdcJh&onf? tpdk;&xkwfjyefcsufrsm;wGifrl tcsKyfarmfawmf,mOf
rsm; rvkHavmufr_a=umifh ,mOfwpD;wGif wifaqmif&rnfh tcsKyfom;OD;
a&xuf ydkIwifaqmifcJh&jcif;/ 45 rdepfom armif;ESif&rnfhc&D;udk vrf;
ydwfqdk@r_tajctaersm;t& 2 em&Dcef@=umatmif armif;ESif&r_rsm;
a=umifh jzpf&onf[lI azmfjycJhonf?
aoqkH;olrsm;udk AdkvfwaxmifjrdK@e,f/ jrdK@e,fjynfol@&JwyfzGJ@rSL;u
19/ 3/ 88 &ufae@wGif AdkvfwaxmifjrdK@e,f/ jrdK@e,fw&m;ol=uD;tzGJ@odk@
aor_ aocif;zGifhjyD; ppfaq;ay;yg&ef wifjycJhonf? Adkvfwaxmif w&m;
ol=uD;tzGJ@onf xdkae@wGifyif jrdK@e,fwm0efcHq&m0ef/ oufqdkif&m jynf
ol@&Jt&m&Sdrsm;ESifhtwl tif;pdeftusOf;axmifodk@ oGm;a&mufppfaq;cJh
onf? aor_aocif;zGifhvSpfppfaq;csuft& 4if;wdk@onf rsuf&nf,kdAkH;
"gwfaiG@ ±_±_dufrdIaomfvnf;aumif;/ tcsKyf,mOftwGif; wifaqmif&
rnfhOD;a&xuf ydkrdkwifaqmifcJhojzifh touf±_rGef;usyfIvnf;aumif;
aoqkH;cJh&jcif;jzpfa=umif; awG@&SdcJh&onf? tqdkygudpPESifhpyfvsOf;I 19/
7/ 88 ae@wGifrS xkwfjyefa=unmcJhjyD; xdkowif;xkwfjyef&ef =uef@=umae
&jcif;rSm jidrf0yfydjym;a&;udk axmuf±_I qlylr_r=uD;xGm;ap&eftwGuf
jzpfa=umif; xkwfjyefcJhonf?
,if;odk@aoqkH;cJhr_a=umifh jynfxJa&;ESifh/ omoema&;0ef=uD;Xme
0ef=uD; OD;rif;a*gif EkwfxGufoGm;cJh&onf? xdk@jyif 1988 rwfvtwGif;
jzpfyGm;cJhaomta&;tcif;wGif jzpfay:vmcJhaomudpPrsm;twGuf wm0ef
ruif;=uonfh 0ef=uD;csKyfOD;armifarmifcESifh jynfol@Oya'tusKd;aqmif
tzGJ@OuUX OD;jrifharmiftm; 1988 Zlvdkif 26 &ufae@wGif &mxl;rS Ekwf
yg,fcJhonf?
1988 rwfvtwGif;jzpfyGm;cJhaom ta&;tcif;ESifhygwfowfI
arv 9 &ufae@ ae@pGJyg AdkvfrSL;csKyfa[mif; OD;atmif=uD;. (41) rsufESm
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 47
yg&Sdaompmrsm;onf vlxktwGif; ysHŒESH@cJhonf? xdk@jyif OD;atmif=uD;onf
(1) “udkif;-tckawmhaumif;Edkif=uao;&JŒvm;” [laom pmw
apmifudk 12/ 5/ 88 &ufae@wGif vnf;aumif;/
(2) “tif;vsm;uefabmifjy\em”[laom pmwapmifudk 8/ 6
88 &ufae@wGif vnf;aumif;/
(3) “prf;acsmif;/ ajreDukef; &wemykH±kyf&Sif±kHudpPrsm;”[laompmudk
22/ 7/ 88 &ufae@wGifvnf;aumif;/
(4) “u|efawmfwdk@ESpfOD;xJtwGufomjzpfonf”[laompmudk 9/
7/ 88 &ufae@wGifvnf;aumif;
(5) “vl@tcGifhta&;tjynfht0&&Sda&;udpP”[laompmudk 19/ 7/
88 &ufae@wGifvnf;aumif; jzef@a0cJhonf?
rnfodk@yifqdkapumrl xdktcsdefujzef@a0cJhaom OD;atmif=uD;. pm
wef;rsm;onf jynfolvlxkudk EdkifiHa&;Edk;=um;apcJhonf? 4if;a&;om;xm;
aompmwrf;udk wckcsif;avhvm=unfhygu atmufygtwdkif; awG@&Sd&
onf?
(u) 12/ 5/ 88 &ufpGJjzifh a&;om;xm;aompmY awmfvSefa&;
aumifpD tm%modrf;jyD; 26 ESpft=um tajctaeonf ,kd,Gif;,kHom
ru ysufpD;jcif;ru ysufpD;oGm;jyD; EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;tm;vkH;
usqkH;jcif;ruusqkH;cJha=umif;/ vufatmuf&Sdwm0ef&Sdolrsm;u wm0ef
,l=u&ef acgif;cHvdka=umif;/ rdrdtaejzifh pmwrf;wapmif a&;om;wifjy
cJha=umif;/ AdkvfrSL;csKyfatmif=uD; EkwfxGufcgeD; ygwDOuUX=uD;u okH;ESpf
vkyfr,f/ ratmifjrifv#if Adkvfatmif=uD;wdk@vkyf=uyg[k ajymcJha=umif;/
EdkifiHa&;orm;vkyfazmfudkifzufwGif OD;EkESifh ygwDOuUX=uD;/ AdkvfrSL;csKyf
a[mif;atmif=uD;om&SdjyD; usefvlrsm;rSm uG,fvGefjyDjzpfa=umif;/ r=umrD
wdkif;jynfqefjy\emjzpfawmhrnfjzpfa=umif;/ pufr_vkyfief;tm;vkH; vdk
vdkydwfxm;&jyDjzpfa=umif;/ 'kuQa&mufrnfhta&;udk owday;&a=umif;
azmfjyxm;onf?
(c) 8/ 6/ 88 &ufpGJjzifh a&;om;xm;aompmwrf;wGif ausmif;om;
oef;0if;vIdif48
ta&;tcif;udk OD;pm;ay; a&;om;azmfjyxm;onf? pmwrf;. ed'gef;t
ydkif;wGif ,cifu ausmif;om;or*~taqmufttkHudk jzdKzsufolw&m;cH
rSm 4if;r[kwfa=umif; &Sif;vif;a&;om;xm;ygonf? 1988 rwfv
ausmif;om;ta&;tcif;ESifhywfowfI ygwDOuUX=uD;taejzifh wm0efr
,l&ef/ 4if;udpP.w&m;cHrSm ygwDOuUX=uD;r[kwfa=umif;/ =udKŒukef;&yf
uGufor0g,rqdkifudkrD;±_dŒr_onf ausmif;om;rsm;r[kwfa=umif;/ tvGJ
okH;pm;cJholtm; zkH;uG,f&efpm&if;&Sif;vdkI rD;±d_@cJhjcif;jzpfa=umif;/ ausmif;
om;rsm;udktifvsm;uefabmifwGif acsmifydwf±dkufa=umif;/ rdef;uav;
rsm;udk qHyifqGJ±dkuf/ a&xJuefcs/ xbDu|wfIajy;onfh rdef;uav;udk
yif qHyifqGJI ±dkufa=umif;/ rdef;uav;tavmif;ESpfavmif; a&xJuay:
vma=umif; ponfjzifha&;om;xm;&m trSefwu,faoqkH;cJhjcif;/ jyif;
xefpGm'%f&m&&SdcJhjcif;r&Sd[k tpdk;&xkwfowif;pmrsm;. rrSefruef azmf
jyr_udk t±_dufxdk; wkef@jyefxm;ayonf? 4if;jyif AdkvfrSL;csKyfa[mif; atmif
=uD;.pmwrf;Y tif;vsm;uefabmifay:wGifjzpfonfhnu vltrsm;t
jym;aoqkH;cJha=umif;/ tavmif;rsm;udk nwGif;csif;rD;±_d@cJha=umif;/ aoqkH;
olrsm;ESifhywfowfI wvcef@=umrS rdbrsm;xH pmjzifhta=umif;=um;
a=umif;/ axmifxJwGifvnf; vkHxdef;ykvdyfrsm;u 0if±dkufa=umif;/ ausmif;
olrsm;udk t"rRusifha=umif;/ axmifxJwGifrsm;pGm n‡Of;yrf;ESdyfpuf=u
a=umif;/ vlaygif; 283 a,muf aoqkH;cJha=umif;ponfjzifh a&;om;xm;
&m zwf±_&olrsm; wkefv_yfajcmufjcm;um a'gocHjyif;cJh=u&onf?
(*) 7/ 3/ 88 &ufpGJjzifha&;om;xm;onfhpmwrf;wGifrl AdkvfrSL;csKyf
a[mif;atmif=uD;onf *syefEdkifiHrS EdkifiHa&;orm;rsm;ESifh awG@qkHI wdkif;
jynftusKd;aus;Zl;&SdrnfhudpP&yfrsm;udk wdkifyifaqG;aEG;cJha=umif;/ vuf&Sd
wm0efxrf;aqmifae=uaom0ef=uD;rsm;ESifh EdkifiHjcm;qufqHa&; tqif
rajyojzifh 4if;xHvma&mufawG@qkHjyD; OuUX=uD;xHwifjyay;&ef ajymqdk
jcif; jzpfa=umif;ponfjzifh a&;om;xm;avonf?
TuJhodk@ OD;atmif;=uD;. jzef@a0pmrsm; jyifyavmuY ysHŒESHaecsdef
twGif;rSmyif 1988 arv 13 &ufae@wGif (17/ 3/ 88 ) &ufae@u zGJ@
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 49
pnf;ay;cJhonfh &efukefpufr_wuUodkvfausmif;om;wcsKdŒESifh =udKŒukef;
taemuf&yfuGufvlxktcsKdŒwdk@ jzpfyGm;cJhaomta&;tcif;ESifh pyfvsOf;
onfh tpD&ifcHpmudk wifoGif;cJhonf? xdktpD&ifcHpmwGif tcef; (14)
cef;cGJI pmrsufESm 292 rsufESmjzifh tao;pdwfpkHprf;azmfxkwf&&Sdcsufrsm;
udk wifjyxm;onf?
zkef;armfta&;tcif;udkokH;oyf=unfhv#if rqv ppftm%m&Sifrsm;
. =uD;rm;onfh yxrtrSm;wckrSm &yfuGufaumifpDOuUXudk bufvdkuf
umuG,fay;r_ESifh vkHxdef;wyfzGJ@tiftm; tqrwefokH;jyD; ausmif;om;
rsm;udk t=urf;zufESdyfuGyfr_yifjzpfonf? 'kwd,trSm;rSm owif;pdppf
wif;=uyfr_jyKvkyfxm;onfomru owif;vdrfvnfa=unmjcif;yifjzpf
onf? vkHxdef;wyfzGJ@0ifrsm;tm; jynfxJa&;0ef=uD;XmeESifh &JcsKyfwdk@u
tkyfcsKyf&aomfvnf; rqv. tkyfcsKyfa&;,E W&m;zGJ@pnf;ykHt& trdef@ay;
pepfonf a&maESmaecJhjyD; txufrS pGufzufr_rsm;pGm&SdcJhonf? &efukef
wdkif;Yvnf; a'oygwDOuUX/ wdkif;aumifpDOuUXESifh &efukefwdkif;ppfXme
csKyfwdkif;rSL;[lI trdef@ay;Edkifonfh tm%mydkif (3) OD;&Sdonf? &efukefjrdKŒ
vkHjcKHa&;twGuf wyfr (22)/ (44)/ (77) wdk@udk qGJac:&mwGifvnf; wyfr
awmfumuG,fa&;OD;pD;csKyf csufcsif;rodvdkuf&bJ t"du±k%f; ESdrfESif;&mY
vnf; vkHxdef;rsm;ESifh ppfwyf a&maxG;aeonfudk wyfrSL;rsm;u r=udKuf
ESpfouf=uacs?
1988 arv 30 &ufae@wGif ausmif;rsm;jyefvnfzGifhvSpfonfhtcg
tusOf;axmifujyefvGwfvmonfh ausmif;om;rsm;u ,if;wdk@ tawG@
t=uKHrsm;udk jyefvnf&Sif;vif;=u&m ZGef 15 &ufae@rS 20 &ufae@txd
&efukefwuUodkvf tyef;ajz&dyfomwGif qENjyyGJrsm; qufwdkufjzpfyGm;
cJ hjyefonf? &[ef;oHCmawmfrsm;/ tvkyform;rsm;/ txufwef;
ausmif;om;rsm;ygrusef jynfolvlxkyg tajrmuftrsm;yg0ifvm=u
onf?
ZGefv 21 &ufae@wGif ausmif;rsm;udk jyefydwfa=umif; a=unmcJh
aomfvnf; oydwfarSmufr_rsm; wjynfvkH;odk@ ysHŒESHoGm;cJhonf? ,if;ae@Y
oef;0if;vIdif50
&efukefwuUodkvf (yifr)/ vdyfckH;aq;wuUodkvf (1) ausmif;om;rsm;onf
wuUodkvf0ef;twGif;rS jyifyodk@xGufvmjyD; vlxkESifhyl;aygif;um v_dif/
prf;acsmif;/ urm&Gwf/ r&rf;ukef;/ tif;pdefjrdKŒe,frsm;wGif qENjycJh=u
onf? prf;acsmif;jrdKŒe,fwGif &JwyfzGJ@0ifrsm;u at;csrf;pGm vufeufrJhjzifh
qENjyaeolrsm;udk ypfcwfESdrfESif;&m aoa=uxdcdkufr_rsm;&SdcJhonf? xdkae@
rSmyif &efukefjrdKŒxJ&Sdaq;wuUodkvfudk ausmif;om;xkonf jynfvrf;
twdkif;qufvufcsDwufoGm;&m [Hom0wDt0dkif;tausmf ajreDukef;
ta&mufY vkHxdef;wyfzGJ@rsm;.wm;qD;r_a=umifh ausmif;om;rsm;ESifh vkH
xdef;wyfzGJ@rS yÉdyuQjzpfyGm;&m teD;tem;&Sd&yf=unfhaeonfh jynfolvl
xk. ylaygif;wdkufcdkufr_a=umifh vkHxdef; 20 ESifh jynfolw&mausmf aoqkH;
cJh&onf?
tpdk;&owif;pmrsm;Y qlylt=urf;zuform;rsm; vufeufrsKd;pkHjzifh
xdk;ckwfwdkufcdkufr_a=umifh jynfol@&JwyfzGJ@0if 6 OD; usqkH;jyD;/ 25 OD; jyif;
xefpGm '%f&m&&SdcJhonf[k vdrfnma&;om;xm;cJhaomfvnf; jynfolvl
xkaoa=uxdcdkufr_udkrl zkH;zdxm;cJhonf?
xdktawmtwGif; awmif=uD;jrdKŒESifhjynfjrdKŒrsm;Yvnf; vlxkqENjyr_
rsm;jzpfyGm;cJh&m yk'fr 144 xkwfjyefcJhonf?odkaomf jynfjrdKŒY jzpfyGm;vsuf
&Sdaom tkHºuGqENjyr_rsm; vkH;0xdef;r&awmhojzifh 1988 ckESpf/ Zlvdkifv
22 &ufae@wGif tpdk;&u ppftkyfcsKyfa&;a=unmum ppfwyfrS vufeuf
jzifh jzdKcGif;cJhonf?
,if;uJhodk@ EdkifiHtESH@&Sd jrdKŒ=uD;rsm;wGif qlyltkHºuGr_rsm;jzpfyGm;aepOfrSm
1988 Zlvdkif 23 &ufae@wGif jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwD ta&;ay:
nDvmcH usif;ycJhonf? ,if;tpnf;ta0;Y ygwDOuUX OD;ae0if;onf
,if;Y tjypf&Sdr_a=umifh EkwfxGuf&aomfvnf; “ppfwyfqdkwm rdk;ay:
axmifjyD;awm hypfwmr[kwfbl;? ypf&ifrSefatmifypfw,f” [k vlxkESifh
ausmif;om;rsm;udkpdefac: jyD; ordkif;wGif trnf;puf=uD;xifatmif ajym
=um;oGm;cJhonf? Zlvdkif 24 &ufae@wGif qufvufusif;yjyKvkyfcJhaom
rqvygwD ta&;ay:nDvmcH'kwd,ae@tpnf;ta0;Y wyfrawmf pnf;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 51
±kH;a&;aumfrwDrS nDvmcH &J
abmfarmifoifhu OD;atmif=uD;
. 41 rsufESmygpmESifh ywf
owfI xnfhoGif;ajym=um;
oGm;cJhonf? 4if;. wifjy ajym
qdkcsufrSm “wuUodkvfor*~ t
aqmufttkHudk 1962 ckESpf/ Zl
vdkifv 8 &ufae@wGif azmufcGJ
zsufqD;onfhjzpf&yfrSefudk &Sif;
vif;ajym=um;cJhjcif;onf o
rdkif;wGif rSefuefaomjzpf&yfudk twdtvif; rSwfwrf;wifxm;&Sdonfh
EdkifiHa&;upm;uGufjzpfa=umif;/ ,if;udpPwGif AdkvfrSL;csKyfa[mif; atmif
=uD;onf OuUX=uD;tay: ausmif;om;ESifhjynfolvlxku txiftjrif
vGJrSm;r_jzpfay:atmif v_H@aqmfcsufomjzpfonfudkawG@&Sd&a=umif;/ 4if;
onf wdkif;jynf. pGrf;tm;pk=uD;okH;&yfjzpfaom jynfol/ wyfrawmfESifh
EdkifiHawmfacgif;aqmif=uD;rsm;udk jydKuGJatmifpDrHcsufjzifh ,if;or*~udpPudk
tcGifhaumif;,lum jynfoludk qlylxºuGap&ef zefwD;cJhjcif;jzpfa=umif;/
xdk@tjyif rwfvESifhZGefvta&;tcif;rsm;wGif jzpfay:cJhonfh tajctae
rsm;udk r[kwfrrSefvdrfnmpGyfpGJI jynfolrsm;xifa,mifxifrSm;jzpfap&ef
pmwrf;rsm;udka&;om;I jynfolESifhausmif;om;rsm;udk jzef@a0cJha=umif;/
wcsdefwnf;wGif acgif;aqmifydkif;ESifhwyfrawmftwGif; aoG;uGJatmifjyK
vkyfjyD; OuUX=uD;tay: opPmapmifhod cspfcifav;pm;oa,mif csOf;uyf
um 4if;tm%m&&Sd&ef =udK;yrf;cJha=umif;/ olonfOuUX=uD;tay: opPm&Sd
onf[kajymqdka&;om;aeaomfvnf; OD;Eku EdkifiHawmfudk awmfvSefykef
uef&ef jynfyodk@xGufcGmrnfhudpPudk OuUX=uD;tm; qufvufwifjyr_
r&SdcJha=umif;/ 1970 jynfhESpfwGif OD;Ek. jynfajy;olykeftcsKdŒ jrpf0u|ef;ay:
a'oodk@0ifa&mufcJh&mwGifvnf; wyfrawmfESifhjynfolwdk@yl;aygif;I axmf
ydkifppfqifa&;jzifh tjyD;tydkifacsr_ef;cJhonfudk wyfrawmfonf wyfcGJESpfcGJ
tmPm&Sifa[mif;
AdkvfcsKyfBuD;ae0if;
oef;0if;vIdif52
pmolykefudk wyfom;tvkH;t&if;okH;jyD; acsr_ef;jcif;onf ra&mif&mqDvl;
jzpfaea=umif;/ olykeftiftm;rsm;aom&Srf;jynfe,fa'owGif wyftif
tm;enf;enf;ESifh ppfqifa&;0ifaeonf[k ajymqdkcJha=umif;/ 4if;onf
at;csrf;om,maom trmcHe,fajrwGif jynfajy;olykefrsm; =uD;xGm;
vmapaomqENjzifh r±dk;om;aomt=uHtOm%fudk OuUX=uD;xHodk@ a&;
om;wifjycJha=umif;/ olonf wdkif;jynfudk wu,fcspfjrwfEdk;ol rsKd;cspf
yk*~KdvftppftrSefjzpfv#if Todk@a&SŒaemufrnDnGwfaom ajymqdka&;
om;r_udk rjyKvkyfoifha=umif;/ OuUX=uD;onf AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhtwl
vGwfvyfa&;wdkufyGJ0ifcJh±kHr#omru wdkif;jynfwGif ta&;=uKHvmwdkif; wm
0ef,lcJhonfhacgif;aqmifjzpfa=umif;/ txl;ojzifh 1958-59 ckESpfwGif
wdkif;jynfwGiftdrfapmifhtpdk;&tjzpfjzifh wm0ef,lapmifha&Smufay;cJhjyD;
1962 ckESpfwGif wdkif;jynftpdwfpdwfjydKuGJrnfh tajctaersm;a=umifh
xdef;odrf;apmifha&SmufcJh&a=umif;/ xdk@a=umifh OuUX=uD;taejzifh ygwDEkwf
xGufudpPudk jyefvnfpOf;pm;ay;yg&ef wifjyyga=umif; aqG;aEG;oGm;onf?
odk@aomf Zlvdkif 25 &ufae@wGif usif;ycJhaom nDvmcH wwd,ae@
ta&;ay:tpnf;ta0; qkH;jzwfcsufcsrSwfcJh&m vrf;pOfygwDOuUX=uD; OD;
ae0if;ESifh ygwDtaxGaxGtwGif;a&;rSL; OD;pef;,kwdk@tm; ygwDwm0efrS
EkwfxGufcGifhjyKjyD;/ ygwD0iftjzpfrS tem;,lcGifhjyK&ef/ jynfol@qENcH,lyGJrjyK
vkyf&efwdk@twGuf qkH;jzwfcJh=uonf?
Zlvdkif 26 &ufae@wGif ygwDA[dkaumfrwD '\rt=udrf tpnf;t
a0;udk jynfol@v$wfawmftpnf;ta0;cef;rYusif;yjyKvkyf&m A[dk aumf
rwD0ifrsm;u OD;pdefvGiftm; ygwDOuUXtjzpf wifajr‡mufcJh=uonf? xdk@
tjyif EdkifiHawmf0ef=uD;csKyf OD;armifarmifcESifh jynfol@Oya'tusKd;aqmif
tzGJ@OuUX OD;jrifharmifwdk@tm; tcsKyfum;twGif; vlaygif; 41 a,muf
avrGef;usyfaoqkH;r_ESifhywfowfI jzKwfcsvdkufonf? xdk@aemufZlvdkif
27 &ufae@wGif qufvufusif;yjyKvkyfcJhaom pwkwt=udrf jynfol@
v$wfawmf tpnf;ta0;rSvnf; OD;pdefvGiftm; EdkifiHawmfaumifpD OuUX
ESifh EdkifiHawmforRwtjzpf a&G;cs,fwifajr‡mufcJh=uonf? xdk@tjyif EdkifiH
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 53
awmfaumifpDtwGif;a&;rSL;tjzpf OD;xGef;wifwdk@udkvnf;aumif; a&G;cs,f
cJh=uonf? Zlvdkif 28 &ufae@wGif ausmif;om;rsm;onf vlpkvla0; rjyK
vkyf&[k xkwfjyefxm;aomtrdef@udkqef@usifjyD; a&$wd*kHbk&m;Y oydwf
pcef;zGifhvSpfI pk±kH;qENjycJh=uonf?
Zlvdkif 29 &ufae@ta&mufwGif ppftpdk;&rS OD;atmif=uD;ESifh taygif;
tyg 9 OD; (OD;=unf[ef/ atyDowif;axmufOD;pdef0if;/ OD;cifndK/ OD;=unf
armif/ OD;ba&$/ OD;cspfudkudk/ OD;xGef;a&$/ OD;atmifjrifh/ OD;aZmf0if;OD;) wdk@tm;
EdkifiHawmfudkxdyg;rnfhtE W&m,frS =udKwifumuG,fonfhyk'frjzifh xdef;
odrf;vdkufonf?
tajctaerSm wjznf;jznf;ydkrdkqdk;0g;vmum tpdk;&qef@usifa&;
aºuG;a=umfoHrsm;onf vrf;rrsm;ay:odk@ a&muf&SdvmcJhonf? 1988 Zl
vdkif 28 &ufae@rSpI &efukefjrdK@awmfpnfyifom,ma&;e,fedrdwf t
wGif;&Sd jrdK@e,frsm;Yynmoif=um;aeaom ausmif;rsm;odk@ysHŒESH@a&muf&Sd
vmonf? qENjyausmif;om;rsm;onf ,if;ae@rS =o*kwfv 2 &ufae@
txd a&$wd*kH&ifjyifawmfay:wGif oydwfpcef;rsm; zGifhvSpfcJh=uonf? qENjy
ausmif;om;rsm;onf bk&m;&ifjyifay:wGif pkpnf;um vma&muf=u
aom vlxky&dwfowftm; vufurf;pmapmifrsm;a0iSjcif;/ tpdk;&qef@
usifa&;a[majymjcif;/ pmuyfjcif;wdk@udk jyKvkyfcJh=uonf?
ausmif;om;tiftm;pkESifh jynfolwdk@ pk±kH;rdaomtcg bk&m;ay:rS
wqifh &efukefjrdKŒtwGif;&Sd jrdKŒe,ftcsKdŒwGif vSnfhvnfqENjycJh=uonf?
xdk@a=umifh rqv tpdk;&onf 1988 ckESpf/ =o*kwfv 3 &ufae@wGif
EdkifiHawmfaumifpD. a=unmcsuftrSwf 5§88jzifh &efukefwdkif; ppftkyf
csKyfa&;Oya'udk xkwfjyefcJhonf? xdk@tjyif EdkifiHawmf. pDrHcef@cGJr_tm%m
ESifh w&m;pD&ifr_tm%mrsm;udk umuG,fa&;OD;pD;csKyf AdkvfcsKyf=uD; apm
armiftm; tyfESif;cJhonf? umuG,fa&;OD;pD;csKyfonf EdkifiHawmfaumifpD
a=unmcsuf 5§88 yg vkyfydkifcGifht& xdkae@rSmyif umuG,fa&;OD;pD;csKyf
±kH;. ppftkyfcsKyfa&;a=unmcsuftrSwf (2)udk xkwfjyefI &efukefwdkif;
ppfXmecsKyf/ wdkif;ppfXmecsKyfwdkif;rSL; AdkvfrSL;csKyfrsKd;nGef@tm; rdrdudk,fpm;
oef;0if;vIdif54
ppftkyfcsKyfa&;udk aqmif&Guf&ef tm%mv$Jtyfay;cJhonf?
odk@jzifh 1988 ckESpf/ =o*kwfv 3 &uf n 7 em&DrSpI 1988 =o*kwf
v 24 &ufae@txd &efukefwdkif;ppfXmecsKyf ppftkyfcsKyfa&;trdef@rsm;udk
atmufygtwdkif;xkwfjyefcJhonf?
(u) &efukefwdkif;ppfXmecsKyf/ ppftkyfcsKyfa&;trdef@ trSwf (1§88)
jzifh ppftkyfcsKyfa&;a'oowfrSwfjcif;ESifh ppfa'orSL;rsm;cef@tyfjcif;?
(c) &efukefwdkif;ppfXmecsKyf/ ppftkyfcsKyfa&;trdef@trSwf(2§88)jzifh
pDrHcef@cGJr_ESifh w&m;pD&ifr_wdk@ESifhywfowfI n$ef=um;csufxkwfjyefjcif;?
(*) &efukefwdkif;ppfXmecsKyf/ ppftkyfcsKyfa&;trdef@trSwf(3§88)jzifh
ppftkyfcsKyfa&;a'owGif w&m;pD&ifjcif;?
(C) &efukefwdkif;ppfXmecsKyf/ ppftkyfcsKyfa&;trdef@trSwf (4§88)jzifh
jynfol@vkyfief;ppfaq;a&;tzGJ@tqifhqifhwdk@udk pDrHcef@cGJa&;udpPrsm; quf
vufaqmif&Gufapjcif;?
(i) &efukefwdkif;ppfXmecsKyf/ ppftkyfcsKyfa&;trdef@trSwf(6§88)jzifh
nrxGuf&/ vrf;rsm;ay:wGif vlig;a,mufESifh ig;a,mufESifhtxuf oGm;
vmv_yf&Sm;jcif;rjyK&trdef@rsm; xkwfjyefjcif;?
(p) &efukefwdkif;ppfXmecsKyf/ ppftkyfcsKyfa&;trdef@trSwf(9§88)jzifh
ppftkyfcsKyfa&;trdef@trSwf(6§88)jzifh xkwfjyefwm;jrpfcsufrsm;tm;
±kyfodrf;jcif;?
1988 ckESpf/ =o*kwfv 5 &ufae@twGif; ppftkyfcsKyfa&; t=uH
ay;tzGJ@tm; wyfrawmfrSt&m&Sd=uD;wOD;ESifh jynfol@Oya'tusKd;aqmif
tzGJ@rS wOD;tygt0if ckESpfOD;jzifh zGJ@pnf;aqmif&GufcJhonf? xdk@jyif um
uG,fa&;OD;pD;csKyf AdkvfcsKyf=uD;apmarmifonf &efukefwdkif;ppfXmecsKyf wdkif;
rSL;tm; umuG,fa&;OD;pD;csKyf±kH;. a=unmcsuftrSwf(2) t& v$Jtyf
xm;aomtm%mt&yf&yfudkusifhokH;apvsuf atmufygtwdkif;ppftkyf
csKyfa&;tzGJ@udk zGJ@pnf;cJhonf?
(u) AdkvfrSL;csKyf rsKd;n$ef@ - OuUX (wdkif;rSL;/ &efukefwdkif;ppfXmecsKyf)
(c) OD;&J0if; - tzGJ@0if (OuUX/ &efukefwdkif;a'oygwDaumfrwD)
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 55
(*) OD;ausmfodef; - tzGJ@0if (OuUX/ &efukefwdkif;jynfol@aumifpD)
(C) AdkvfrSL;=uD; atmifcif - tzGJ@0if (jrdKŒawmf0ef/ &efukefjrdKŒawmf
pnfyifom,ma&;tzGJ@)
(i) AdkvfrSL;=uD; oef@Zif - tzGJ@0if ('kwd,wdkif;rSL;/ &efukefwdkif;
ppfXmecsKyf)
(p) AdkvfrSL;=uD; cifjrifh - tzGJ@0if (ppfa'orSL;/ trSwf (1) ppfa'o)
(q) AdkvfrSL;=uD; odef;xGef; - tzGJ@0if (ppfa'orSL;/ trSwf (2)
ppfa'o)
(Z) AdkvfrSL;=uD; omaX; - tzGJ@0if (ppfa'orSL;/ trSwf (3) ppf
a'o)
(ps) AdkvfrSL;=uD; rsKd;aqG - tzGJ@0if (ppfa'orSL;/ trSwf (4) ppfa'o)
(n) 'kwd,AdkvfrSL;=uD; odef;jrifh - tzGJ@0if (OuUX/ wdkif;w&m;ol=uD;
tzGJ@)
(É) OD;rsKd;n$ef@ - tzGJ@0if (OuUX/ wdkif;vkyfief;ppfaq;a&;tzGJ@)
(X) OD;qef;jrifh - tzGJ@0if (&JaxmufcsKyf/ jynfol@&JwyfzGJ@XmecsKyf)
(È) AdkvfrSL;=uD; aZmfrif;- tzGJ@0if (n$ef=um;a&;rSL;csKyf/ rD;owf
OD;pD;Xme)
(Ê) a'gufwm OD;pdef&D - tzGJ@0if (&efukefwdkif;usef;rma&;OD;pD;Xme)
(%) 'kwd,AdkvfrSL;=uD; atmifoef; - twGif;a&;rSL; (ppfOD;pD;rSL;-
yxrwef;)
(w) 'kwd,AdkfvfrSL;=uD; wiftkef;- wGJzuftwGif;a&;rSL; (vuf
axmufppfOya'csKyf/ &efukefwdkif;ppfXmecsKyf)
,if;uJhodk@ ppftkyfcsKyfa&; a=unmusifhokH;jcif;udk rqv tpdk;&u
EdkifiHawmfvkHjcKHa&;ESifh jynfol@tdk;tdrfwdk@udk umuG,fapmifha&Smuf&ef t
vdk@iSm urBmhEdkifiHrsm;wGif usifhokH;vsuf&Sdaom usifhxkH;rsm;ESifhtnD jynf
axmifpk qdk&S,fvpforRw jrefrmEdkifiHawmf zGJ@pnf;ykHtajccHOya'yk'fr
(76) t& tyfESif;xm;aom vkyfydkifcGifhrsm;udk okH;pGJvsuf xkwfjyefcJhaom
EdkifiHawmfaumifpD. a=unmcsuftrSwf(5§88)t&jzpfonf[kqdkonf?
oef;0if;vIdif56
,if;odk@ ppftkyfcsKyfa&; a=unmcJhjyD;aemuf ArmEdkifiHvkH;qdkif&m
ausmif;om;rsm;or*~u ppfOya'xkwfjyefcsufudk zDqefum &Spfav;vkH;
taxGaxGoydwf=uD;twGuf v_H@aqmfa&;pmapmifrsm; pwifjzef@a0cJho
vdk vlaygif;ajrmufrsm;pGmuvnf; qENjycJhonf?
Todk@jzifh ppftkyfcsKyfa&;pwifonfh 1988 =o*kwfv 3 &ufrS 8
&ufae@txd &efukefjrdK@tygt0if jrdKŒ=uD; 19 +rdKŒY jidrf;csrf;pGm qENjy
awmif;qkdaeaom vlxk=uD;tm; vkHjcKHa&;wyfzGJ@0ifrsm;u ypfcwf&Sif;
vif;r_a=umifh &[ef;&Sifvl ausmif;om;rsm; axmifcsDaoqkH;cJh&onf?
1988 =o*kwfv 8 &ufae@ ordkif;wGifrnfh taxGaxGoydwf=uD;udk jynf
olvlxkodef;csDqifE$JcJh=uonf? xdkae@nae 5 em&DwGif jrdKŒawmfcef;ra&SŒ&Sd
ajruGufvyfY qENjyolrsm; pka0;a&muf&SdvmjyD; awmif;qkdr_rsm;udk
awmif;qdkjcif;/ tpdk;&qef@usifa&; ajymqdkjcif;rsm;jyKvkyfum a&muf&Sdvm
aom vlxk=uD;tm; qENjyacgif;aqmifrsm;u tvSnfhusw&m;a[m
ajymae&m &efukefwdkif; wdkif;rSL;u tjrefqkH;vlpkcGJ&ef toHcsJŒpufrS a=u
jimcJhonf? vlxk=uD;u rdrdtpDpOfwdkif; ra=umufr&GHŒ/ rwkefrv_yf quf
vufjyKvkyfcJh&m n 11 em&DwGif enf;AsL[mwckESifh ajcjrefwyf&if; (2)
&if;wdk@onf jrdK@awmfcef;rrSaeI armif;jyefaoewfrsm;jzifh w&pyfypfcwf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 57
r_a=umifh vlxkaxmifaygif;rsm;pGm xyfrHaoG;ajruscJh&jyefonf? =o*kwf
v 11 &ufae@wGif tzGJ@tpnf;aygif;pkH/ or*~/ toif;tzGJ@rsm; at;csrf;
pGm qENjyaeonfhvlxktm; ppfwyfu xyfrHypfcwf&m vlxkaxmifaygif;
rsm;pGm aoa=u'%f&m &&SdcJhonf?
,if;odk@ &ufpufpGmypfrdef@ay;cJhaom EdkifiHawmforRw OD;pdefvGiftm;
jynfyowif;pmapmifwckjzpfonfh wdkif;rf (Time) r*~Zif;=uD;u (8/ 8/
88) xkwfwGif om;owform;odk@r[kwf vlowform; (The Butcheer)
tjzpf a&;om;cJhavonf?
xdkae@rSmyif emusnf;a'gojzpfaeaom vlxk=uD;u &efukefwdkif;
twGif; jrdKŒe,f&Jpcef;rsm;udk pD;eif;0ifa&mufwdkufcdkufum rD;±_d@zsufqD;
cJh=uonf? xdk@twl 1988 ckESpf/ =o*kwfv 10 &ufae@wGif jrefrmjynfjrdKŒ
=uD;rsm;Y qlyltkHºuGr_rsm; qufwdkufjzpfyGm;cJhonf?
xdkodk@aom tajctaet&yf&yfa=umifh =o*kwfv 12 &ufae@wGif
OD;pdefvGifonf rqvygwDOuUXtjzpfrSvnf;aumif;/ EdkifiHawmfaumifpD
OuUXtjzpfrSvnf;aumif; EkwfxGufoGm;cJh&onf?
jynfwGif;jynfyEdkifiHrsm;wGif emrnfqdk;jzifhausmf=um;cJhaom OD;
pdefvGifonf rGefjynfe,f/ aygifjrdKŒe,f/ aumhu&if&GmwGif tzOD;a&$&if/
trda':rm=uD;wdk@rS 1924/ Zefe0g&Dv 22 &ufae@wGif zGm;jrifcJhonf? y
nmt&nftcsif;edrfhyg;I ArmhumuG,fa&;wyfrawmf wyf&if; (1) wyf
cGJ (3) Y wyfom;tjzpf 0ifa&mufppfr_xrf;&if; *syefacwf r*Fvm'kH ppf
wuUodkvfAdkvfoifwef;wwd,odk@ wufa&mufcJholjzpfonf? xdk@aemuf
ajcvsifwyf&if;(3)/ csif;aoewfudkifwyf&if;/ trSwf (4) aoewfudkif
wyf&if;wdk@Y toD;oD;xrf;&GufcJholjzpfonf?
,if;aemuf taemufawmifwdkif;ppfXmecsKyf 'kwdkif;rSL;/ taemuf
ajrmufwdkif;ppfXmecsKyfwdkif;rSL;tjzpf aqmif&GufcJholjzpfonf? xdkrSwqifh
or0g,r0ef=uD;Xme/ ydk@aqmifqufoG,fa&;0ef=uD;Xme/ jynfxJa&;ESifh
omoema&;0ef=uD;Xmewdk@Y 0ef=uD;tjzpfvnf;aumif; xrf;&GufcJholvnf;
jzpfonf?
oef;0if;vIdif58
xdk@aemuf EdkifiHawmfaumifpD0iftjzpfvnf;aumif;/ EdkifiHawmf
aumifpDtwGif;a&;rSL;tjzpfvnf;aumif;/ rqvygwD wGJzuftaxGaxG
twGif;a&;rSL;tjzpfvnf;aumif; tqifhqifhxrf;aqmifcJholjzpfonf?
rqvygwD OuUXESifh EdkifiHawmforRwtjzpf EkwfxGufoGm;cJhjyD;aemuf
2004 ckESpf/ {jyDv 9 &ufae@wGif uG,fvGefoGm;cJhonf?
rqvtpdk;&u =o*kwfv 8 &ufae@rS =o*kwfv 14 &ufae@txd
&Spfq,fh&Spf'Drdkua&pDta&;awmfykH=uD;tm; t=urf;zufjzdKcGif;cJhr_a=umifh
aoqkH;ol/ '%f&m&ol/ zrf;qD;xdef;odrf;cH&olrsm;udk xdefcsefI atmuf
ygtwdkif; xkwfjyefcJhonf?
(u) aoqkH;olrsm;? ? trsKd;om; (106) OD;/ trsKd;orD; (8) OD;/
pkpkaygif; (114) OD;?
(c) '%f&m&olrsm;? /? oHCm (6) yg;/ trsKd;om; (304) OD;/
trsKd;orD; (26)OD;/ pkpkaygif; (336)OD;?
(*) zrf;qD;xdef;odrf;cJh&olrsm;? ? oHCm (27) yg;/ trsKd;om;
(2557) OD;/ trsKd;orD; (381) OD;/ pkpkaygif; (2965) OD;wdk@ jzpf
onf?
xdkumvwGif vkHjcKHa&;wyfzGJ@0ifrsm; xdcdkufaoqkH; '%f&m&&Sdr_ t
ajctaersm;udkvnf; -
(u) wyfrawmf
(1) aoqkH;ol (2) OD;
(2) '%f&m&ol (10) OD;
(3) vufeufwvuf qkH;±_H;?
(c) jynfol@&J
(1) aoqkH; (16) OD;
(2) '%f&m& (4) OD;
(3) vufeuf (27) vuf qkH;±_H;wdk@jzpfonf?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 59
xdkumvtwGif; t=urf;zufr_rsm;a=umifh ysufqD;qkH;±_H;r_pm&if;rsm;
udkvnf; oufqdkif&m0ef=uD;Xmetvdkuf atmufygtwdkif; azmfjycJhonf?
(u) aqmufvkyfa&;0ef=uD;Xme usyf (1827260)
(c) jyef=um;a&;0ef=uD;Xme usyf (802255)
(*) pGrf;tif0ef=uD;Xme usyf (2843983)
(C) v,f,mESifhopfawm0ef=uD;Xme usyf (141550)
(i) trSwf (1) pufr_0ef=uD;Xme usyf (725346)
(p) or0g,r0ef=uD;Xme usyf (10373778)
1988 =o*kwfvwGif jzpfyGm;cJhaom &Spfq,fh&Spf 'Drdkua&pDta&;
awmfykHonf &efukefjrdK@wckwnf;wGifomr[kwfbJ EdkifiHtESH@/ +rdKŒe,ft
rsm;tjym;wGifjzpfyGm;cJh&m qkH;±_H;ysufpD;r_rsm;/ aoa=u'%f&m&ol trsm;
tjym;&SdcJhonf?
TuJhodk@ tajctaersm;±_yfaxG;aepOfumvtwGif;rSmyif rqv
ygwD ygwDA[dkaumfrwD (11) =udrfajrmuf tpnf;ta0;udk 1988 =o*kwf
v 19 &ufae@wGif &efukefjrdKŒ jynfol@v$wfawmftpnf;ta0;cef;rY
usif;yjyKvkyfcJhonf? xdktpnf;ta0;rS vpfvyfoGm;aomygwDOuUX
ae&mtm; ygwDA[dktvkyftr_aqmifaumfrwD0if a'gufwmarmifarmif
tm; a&G;cs,fwifajr‡mufcJh=uonf? xdkae@ ae@vnfydkif;wGif qufvuf
usif;yaom pwkwÎt=udrf jynfol@v$wfawmftpnf;ta0;rS EdkifiHawmf
aumifpDOuUXESifh EdkifiHawmforRwtjzpf a'gufwmarmifarmifudkyif a&G;
cs,fvdkufa=umif; a=unmcJhonf?
a'gufwmarmifarmifonf EdkifiHawmforRwjzpfvmjyD;aemuf EdkifiH
awmfaumifpD. a=unmcsuftrSwf (7§88) jzifh EdkifiHawmfwGif vuf&Sd
jzpfysufaeaom EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ jynfol@a&;&mpDrHcef@cGJa&; tajc
taet&yf&yfESifhpyfvsOf;I jynfolwdk@. ppfrSefaomoabmxm;rsm;udk
&,lEdkif&eftwGuf jynfol@w&m;ol=uD;tzGJ@OuUX OD;wifatmif[def; OuU
Xtjzpfaqmif&Gufrnfh jynfol@qENavhvmpkHprf;a&;aumfr&Sifudk tzGJ@0if
11 OD;jzifh 1988 =o*kwfv 19 &ufae@rS tpjyKI atmufygtwdkif; zGJ@
oef;0if;vIdif60
pnf;cJhonf?
(u) OD;wifatmif[def; - OuUX (OuUX/ jynfol@w&m;ol=uD; tzGJ@)
(c) OD;pef;armif - tzGJ@0if (EdkifiHawmfaumifpD0if)
(*) OD;pdkif;atmifxGef; - tzJG@0if (EdkifiHawmfaumifpD0if)
(*) a'gufwm ref;oufpH - tzJG@0if (EdkifiHawmfaumifpD0if)
(i) OD;bjidrf; - ('kwd,OuUX/ tvkyform;tpnf;t±kH;/ A[dkOD;pD;
tzGJ@XmecsKyf)
(p) OD;cspfaqG - ('kwd,OuUX/ awmifolv,form;tpnf;t±kH;
A[dkOD;pD;tzGJ@XmecsKyf)
(q) a'gufwmxGef;oif - (ygarmuQcsKyf/ aq;wuUodkvfrE Wav;)
(Z) OD;vSxGef; - (jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,f/ ausmufwef;-
2)
(ps) OD;apmv_dif - (ausmif;tkyf=uD;/ [oFmwaumvdyf)
(n) OD;atmifwdk; - twGif;a&;rSL; (tzGJ@0if/ 0efxrf;a&G;cs,favhusifh
a&;tzGJ@)
(É) OD;cifarmifat; - wGJzuftwGif;a&;rSL; (n$ef=um;a&;rSL;csKyf/
A[dkw&m;±kH;/ jynfol@w&m;ol=uD;tzGJ@)
xdkpOftwGif; ociftkef;jrifhonf a':atmifqef;pk=unftm; ocif
wifjrESifhrdwfqufay;cJhonf?
ocifwifjronf ociftkef;jrifh.urf;vSrf;csuft& a':atmifqef;
pk=unfodk@ tultnDay;&eftwGuf oabmwlnDcsufESpfcsufudk awmif;
qkdcJhonf?
(1) a':atmifqef;pk=unfESifh OD;axG;;jrifhwdk@ESpfOD; a&;om;xkwfjyef
xm;aom tpdk;&ESifhjynfolwdk@tm; arwWm&yfcHcsufpmwrf;wGif jrefrmhqdk
&S,fvpfygwD0ifrsm;tm; *dk%f;*%&Sdoabmxm;&Sdjcif;onf rSm;,Gif;ae
onf? xdkoabmxm;udk ±kyfodrf;&ef?
(2) aemif ygwDpkH'Drdkua&pD tajctaersm;ay:xGef;vmjyD; EdkifiHa&;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 61
ygwDrsm;ay:aygufvmygu ol@ (ocifwifjr) tm; EdkifiHa&;ygwDrsm;wGif
ryg0ifr_udk cGifhjyK&ef?
xdkoabmwlnDcsufESpfcsufudk a':atmifqef;pk=unfu oabmwl
vufcHcJha=umif; jyef=um;cJhojzifh ocifwifjru a':atmifqef;pk=unfudk
ulnD&ef qufoG,fcJhjcif;jzpfonf? xdk@aemufwGif ocifwifjr t=uHay;cJh
onfhtwdkif; a':atmifqef;pk=unfwdk@ a&;om;xkwfa0cJhaom “jynfol@
twdkifyifcHuGefz&ifhusif;yI jy\emrsm; nd‡E_dif;ajz&Sif;a&;” pmwrf;
wGifyg&Sdonfh rqvygwD0ifrsm;tay: *kd%f;*%oabmxm;jzifh a&;
om;xm;csufudk jzKwfy,f&efpmwrf;udk xyfrH±dkufESdyfjzef@jzL;cJhonf?
a':atmifqef;pk=unfonf xdkarwWm&yfcHcsufpmwrf;udk xdkpOfu
EdkifiHawmfaumifpDtwGif;a&;rSL; ol&OD;ausmfxiftm;qufoG,fjyD; ay;ydk@
cJhonf? vlcsif;awG@qkH&efvnf; =udK;pm;cJhonf? odk@aomf awG@qkHcGifhr&cJh
ay? xdk@aemuf a':atmifqef;pk=unfonf ol.oabmxm;udk a'guf
wmarmifarmifxHwifjy&ef ocifwifjrtm;wifjyI =udK;pm;cJhao;onf?
ocifwifjru a':atmifqef;pk=unf. tultnDawmif;cHr_rsm;ESifh ywf
owfI yxrOD;pGm olESifh&if;ESD;aom w&m;ol=uD;tzGJ@OuUX OD;wifatmif
[def;tm; qufoG,ftultnDawmif;=unfhrnf? OD;wifatmif[def;
oabmwlv#if OD;wifatmif[def;ESifh yxrawG@jyD; a'gufwmarmifarmif
ESifh qufvufawG@qkH&efwdk@udk t=uHay;cJhonf[kod&onf? xdkudpPudk
a':atmifqef;pk=unfu oabmwlojzifh OD;wifatmif[def;ESifh awG@qkH
a&;twGuf ocifwifjronf AkdvfrSL;&JxGËf (&JabmokH;usdyf0if) ESifh oGm;
a&mufaqG;aEG;cJhonf? AdkvfrSL;&JxGËfu OD;wifatmif[def;udk oGm;a&muf
awG@qkHcJhjyD; a':atmifqef;pk=unfESifh orRw a'gufwmarmifarmifwdk@
awG@qkHaqG;aEG;Edkifa&;twGuf =um;rS yg0ifaqmif&Gufay;&ef aqG;aEG;cJh&m
OD;wifatmif[def;u oabmwlcJhonf?
a':atmifqef;pk=unfESifh OD;wifatmif[def;wdk@ awG@qkHa&;twGuf
pDpOfcJh=u&m 1988 ckESpf/ =o*kwfv 21 &ufae@wGif awG@qkHjzpfcJh=uonf?
a':atmifqef;pk=unfu “jynfol@twdkifyifcHnDvmcHusif;yI jy\em
oef;0if;vIdif62
nd‡E_dif;ajz&Sif;a&;” pmwrf;ygoabmxm;rsm;udk OD;wifatmif[def;tm;
&Sif;jyjyD; a'gufwmarmifarmifESifh awG@qkHaqG;aEG;wifjycGifh&&Sd&ef =um;rS
tultnDay;a&;udpPudk wifjycJhonf?
xdk&uftwGif;rSmyif a':atmifqef;pk=unfu ocifwifjrudk EdkifiH
a&;acgif;aqmif;a[mif;rsm;/ wwfodynm&Siftpkrsm;ESifh awG@qkHaqG;aEG;
vdkonfhta=umif; ajymvmjyefojzifh ocifwifjru taumiftxnf
azmfay;cJhonf? ocifwifjronf olESifhodu|rf;aom armifudk,kESifh awG@
qkHjyD; wwfodynm&Sifrsm;ESifh a':atmifqef;pk=unfwdk@awG@qkHa&;udk t
ultnDawmif;cHcJhonf?
xdktpDpOft& 1988 =o*kwfv 21 &ufae@ rGef;vGJ 1 em&DwGif
=unfhjrifwdkif/ Adkvfol&vrf;teD;&Sd vufzuf&nfqdkifwqdkif. tay:xyf
wGif a':atmifqef;pk=unfESifh EdkifiHa&;orm;a[mif;rsm;jzpf=uonfh 0d"l&
ocifcspfarmif/ ocif cifatmif/ ocifxGef;cif/ a&SŒaetoif;rS OD;bxGef;/
armifudk,k/ OD;xGef;wif/ rkH&Gmwifa&$/ pmayynm&Sifrsm;jzpf=uonfh OD;0if;
wif ([Hom0wDowif;pm)/ armifaomfu/ OD;vS0if;(avol&JwOD;)/ a':
atmifqef;pk=unf. ±kH;tzGJ@0ifrsm;jzpf=uaom ocifwifjr/ AdkvfpHom
ausmf/ OD;omxGef;(ausmufjzL)/ OD;vSwifwdk@wufa&muf aqG;aEG;yGJjyK
vkyfcJh=uonf?
,if;aqG;aEG;yGJu OD;wifatmif[def;OD;aqmifaom jynfol@qENcH,l
a&;aumfr&Sifudk todtrSwfjyKjyD; jynfol@qENv_yf&Sm;r_rsm;udk Oya'
abmiftwGif;rS jidrf;csrf;pGm;v_yf&Sm;&ef/ a':atmifqef;pk=unf acgif;
aqmifI vlxktpnf;ta0;yGJ=uD;wck tjrefqkH;jyKvkyf&efwdk@udk oabm
wlqkH;jzwfcJh=uonf?
xdkpOftwGif; 1988 ckESpf/ =o*kwfv 24 &ufae@wGif EdkifiHawmf
aumifpDOuUX a'gufwmarmifarmifxHodk@ rsKd;cspfwyfrSL;a[mif;=uD;rsm;.
tcsuf (10) ygaomwifjycsufwapmif (23/ 8/ 88) &ufae@wGif xGuf
ay:vmcJhonf? tqdkyg 10 csufwGif “wygwDavm/ ygwDpkHavm”/ “jynf
ol@qENcH,laep&mrvdkawmha=umif;”ESifh “=um;jzwftpdk;&”zGJ@pnf;ay;I
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 63
'Drdkua&pDa&G;cs,fwifajr‡mufyGJrsm; jyKvkyfay;&ef t"du azmfjycJh=uonf?
vufrSwfa&;xdk;Iawmif;qdkcJh=uaom wyfrSL;rsm;rSm -
(1) AdkvfrSL;csKyfa[mif; OD;atmifa&$
(2) AdkvfrSL;=uD;a[mif; OD;apmjrifh
(3) AdkvfrSL;=uD;a[mif; OD;vGif
(4) AkdvfrSL;=uD;a[mif; oD[ol& OD;vSarmf
(5) AkdvfrSL;=uD;a[mif; OD;=unf0if;
(6) AdkvfrSL;=uD;a[mif; OD;a&$
(7) AdkvfrSL;=uD;a[mif; OD;wifOD;
(8) AkdvfrSL;=uD;a[mif; OD;wifarmif
(9) AdkvfrSL;=uD;a[mif; OD;odef;wkwf
(10)AdkvfrSL;=uD;a[mif; OD;cspfcdkif
(11) AdkvfrSL;=uD;a[mif; OD;wifxGef;
(12)AkdvfrSL;=uD;a[mif; OD;batmif
(13) AkdvfrSL;=uD;a[mif; OD;at;armif
(14) AdkvfrSL;=uD;a[mif; OD;=unfarmif
(15)AkdvfrSL;=uD;a[mif; OD;xGef;atmifausmf
wdk@jzpf=uonf?
'Drdkua&pDwdkufyGJ0ifaumfrwD (&efukef)uvnf; ,if;tzGJ@. o
abmxm;udk atmufygtwdkif;xkwfjyefcJhonf?
(u) vwfwavmtajctaet& jynfolrsm;.qENazmfxkwfjyD;
jzpfojzifh qENcH,lyGJ jyKvkyf&efrvdk?
(c) jynfol@qENazmfxkwfyGJ ta&;ay: ygwDnDvmcHESifh ta&;ay:
v$wfawmfwdk@udk oydwfarSmuf&ef?
(*) vuf&SdzGJ@pnf;ykHtajccHOya'udk zsufodrf;ay;&ef?
(C) v$wfawmfESifhwuG tm%mydkiftzGJtpnf;rsm;tm;vkH;udk
jynfolrsm;u xkwfy,fjyD;jyDqdkonfhta=umif; a'o/ jrdK@e,f/
&yfuGufaus;&Gm/ a'otvdkuf a=unmoGm;&ef?
oef;0if;vIdif64
(i) =um;jzwftpdk;& csufcsif;zGJ@pnf;oGm;&ef?
(p) ygwDpkHa&G;aumufyGJ tjrefqkH;usif;y&efwdk@jzpfonf?
Todk@jzifh jynfolvlxkw&yfvkH;u tkHºuGawmif;qdkr_a=umifh jynf
ol@qENavhvmpkHprf;a&;aumfr&Sifudk zsufodrf;vdkufa=umif; a=unmcJh
onf? odk@jzifh xdkae@rSmyif orRw a'gufwmarmifarmifu ppftkyfcsKyfa&;
Oya'udk ±kyfodrf;vdkufa=umif; a=unmcJhonf?
xdk@jyif xdkae@rSmyif OD;atmif=uD;tygt0if zrf;qD;xm;olrsm;ESifh
tusOf;om;pkpkaygif; 2750 udk jyefv$wfay;cJhonf?
,if;tajctaersm;udk rqv ygwDOuUXESifh orRw a'gufwmarmif
armifu =o*kwfv 24 &ufae@n 8 em&DwGif wdkif;jynfodk@ toHv$ifhrdef@
cGef; ajym=um;cJhonf? 4if;rdef@cGef;wGif -
“..........aemufESpfywf okH;ywftwGif;rSm ygwDta&;ay:nDvmcH
xyfac:ygr,f? wygwDpepfudk ESpfoufovm;/ ygwDpkHpepfudkESpfouf
ovm;/ jynfol@qENcH,lzdk@ tqdkjyefwifyghr,f/ nDvmcHu jynfol@qENcH
,lzdk@ jiif;y,fv#if usaemftygt0if ygwDfA[dktvkyftr_aqmifaumfrwD
0if (14) OD; tm;vkH;ygwDwm0efrS EkwfxGuf=uygr,f? nDvmcHu jynfol@
qENcH,lzdk@qkH;jzwf&if aemufae@rSmjynfol@v$wfawmfu tpnf;ta0;qkH;
a':atmifqef;pkMunf vlxkpnf;a0;yJGü rdefYcGef;ajymMum;aepOf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 65
jzwfjyD; tjrefqkH; jynfvkH;u|wfqENcH,lyGJusif;yzdk@ pDpOfyghr,f? jynfol@
qENcH,lyGJudk=uD;=uyfzdk@ aumfr&Sifw&yfudk jynfolawG av;pm;,kH=unf
rnfhyk*~dKvfrsm;jzifh jynfolawGeJ@nd‡E_dif;jyD; zGJ@pnf;ygr,f? tJh'Da&G;aumuf
yGJawGrSmawmh usaemfa&m EdkifiHawmfaumifpD/ 0ef=uD;tzGJ@/ jynfol@w&m;
ol=uD;tzGJ@/ jynfol@Oya'tusKd;aqmiftzGJ@eJ@ jynfol@vkyfief;ppfaq;a&;
tzGJ@wdk@rS yk*~dKvfrsm;a&m 0ifa&mufti&G;cH=uawmhrSm r[kwfygbl;? a&G;
cs,fwifajr‡mufcH&jyD;wJhaemuf zGJ@pnf;rnfhtzGJ@tpnf;rsmudk wm0efv$J
ajymif;ay;zdk@udkom tajccHOya'u tyfESif;xm;onfhwm0efESifhtnD
apmifhxdef;aqmif&GufoGm;=urSmomjzpfygw,f”[lI rdef@=um;cJhonf?
,if;odk@ ppftkyfcsKyfa&;±kyfodrf;a=umif;a=unmcJhojzifh &efukefjrdK@
wGif;Y vkHjcKHa&;wm0efxrf;&Gufaeaom vkHjcKHa&;wyfzGJ@rsm;udk ±kyfodrf;I
&efukefjrdKŒtpGef/ jrdKŒjyifESifh ta&;=uD;aomtaqmufttkHrsm;/ puf±kH/
tvkyf±kHrsm;/ wuUodkvfy&0k%frsm;odk@ ajymif;a&$ŒtajcjyKapjyD; toifhzGJ@
pnf;xm;&SdcJhonf?
xdkuJhodk@ vkHjcKHa&;wyfzGJ@0ifrsm; &efukefjrdKŒrS ±kyfodrf;oGm;jyD;aemuf
tif;pdefaxmiftygt0if tjcm;tusOf;axmifrsm;rS &mZ0wftusOf;
om;rsm;pGm jypf'%frsm;av#mhayghI tpdk;&u w&m;0ifv$wfay;cJhonf?
xdkodk@ axmiftoD;oD;rS v$wfvdkufaom &mZ0wftusOf;om;rsm;onf
*dka'gifrsm;azmufjcif;/ vk,ufowfjzwfjcif;/ jynfolydkifypPnf;rsm; zsufpD;
jcif;rsm; qufvufjyKvkyfvmcJhonf? xdk@a=umifh jynfolvlxkrSm rdrdwdk@jrdKŒ
e,ftvdkuf/ &yfuGuftvdkuf/ uif;tzGJ@rsm;zGJ@pnf;jcif;/ 0g;uyfrsm;/ jcHpnf;
±dk;rsm;um&Hxm;&Sdjcif;wdk@udk jyKvkyfcJh=ujyD; "g;vSH/ 0g;c|efrsm;udkifaqmif
v#uf ae@/ n rjywf vkHjcKHa&;uif;rsm; csxm;apmifh=unfhcJh=uonf?
xdkpOftwGif; =o*kwfv 24 &ufae@wGif jyefvnfvGwfajrmufvm
aom AkdvfrSL;csKyfa[mif;atmif=uD;onf =o*kwfv 25 &ufae@ naeydkif;
wGif prf;acsmif;jrdK@e,f y'krRmuGif;Y vlxk (5000) wufa&mufonfh
a[majymyGJwckjyKvkyfcJhonf? xdka[majymyGJY OD;atmif=uD;u wyfr
awmfudk rjzdKcGJa&;/ vuf&Sdacgif;aqmifrsm; EkwfxGufay;a&;/ ,m,Dtpdk;&
oef;0if;vIdif66
zGJ@pnf;a&;ESifh 'Drdkua&pDwdk@udk a[majymcJhonf?
=o*kwfv 26 &ufae@wGif a':atmifqef;pk=unfuvnf; a&$wd*kH
bk&m; taemufzufrkcfY a[majymyGJjyKvkyfcJhonf? xdka[majymyGJodk@
&JabmfokH;usdyf0ifAdkvf&efEdkifESifh ±kyf&Sifrif;om;OD;xGef;a0wdk@vnf; wuf
a&mufcJh=uonf? a':atmifqef;pk=unfu“&[ef;&Sifvl jynfoltaygif;
wdk@/ tck vlxktpnf;ta0;=uD;[m jynfolvlxk&JŒqENudk wurBmvkH;u
odap&ef xkwfazmfjyvdkufwmygyJ? tJh'Dawmh vlxktpnf;ta0;yGJ=uD;rSm
jynfolvlxk[m pnf;urf;&Sd&SdeJ@ nDnDn$wfn$wf qufjyD; vkyfoGm;=uyg&
ap/ tck'Dtpnf;ta0;yGJ=uD; wem&DeD;yg;aemufuswmudkvJ usrawmif;
yefygw,f/ 'DudkvmwJhtcgrSm vrf; tifrwefydwfaewma=umifhrdk@vdk@ r
a&mufvmEdkifcJhjcif;jzpfygw,f?
'Duae@ usif;ywJhtpnf;ta0;yGJ=uD;uawmh jynfolvlxkw&yfvkH;
[m ygwDpkH'Drdkua&pDpepfudk&csifaewJhqEN jyif;jyaewma=umifhrdk@ usif;
y&wJh tpnf;ta0;yGJ=uD;jzpfygw,f/ tcktpnf;ta0;yGJ=uD; jzpfEdkifwJh
tajctaeudk b,folawGupjyD; OD;aqmifcJhwmvJqdkawmh Armjynfu
ausmif;om;ausmif;oltaygif;jzpfygw,f? 'Dausmif;olausmif;om;t
aygif;&JŒ OD;aqmifr_a=umifh 'Dausmif;olausmif;om;taygif;[m touf
taocHjyD; OD;aqmifay;cJhwma=umifhrdk@ usrwdk@ 'Dvdktpnf;ta0;yGJ=uD;
vkyfEdkifwJhtajctaeudk a&mufcJh&ygw,f/ 'ga=umifhrdk@vdk@ toufaysmuf
oGm;wJh ausmif;om;ausmif;oltm;vkH;udk wrdepfcef@*k%fjyKjyD;aemuf
tr#a0wJhtaeeJ@ tm;vkH;wdwfwdwfqdwfqdwfjidrfjidrf wrdepfcef@jidrfap
csifygw,f?
tcrf;tem;rSL;.toH (usqkH;oGm;aom ausmif;om;rsm;udk t
av;jyKaomtm;jzifh wrdepfcef@jidrfoufyg&ef arwWm&yfcHygonfcifAsm;)?
tckqdkvdk@&Sd&if tm;vkH; 'DrSma&mufae=uwJh vlxky&dwfowf=uD;[m
'Drdkua&pDpepfudk ar#mfrSef;jyD;awmh 'DrSma&mufaew,fvdk@xifygw,f/ tJh'D
awmh'Drdkua&pDyef;wdkifudka&mufzdk@&mrSm vlxktm;vkH;u pnf;pnf;vkH;
vkH;/ nDnDn$wfn$wf/ pnf;urf;&Sd&SdeJ@ csDwufrSyJ a&mufEdkifrSmyg? 'DudpPudk
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 67
usrtcef;u¾udkvJ enf;enf;&Sifjyyg&ap/ bmjzpfvdk@vJqdkawmh vl t
aygif;u usrta=umif;udk odyfjyD;awmh rod=uygbl;/ rod=uwJhtcgus
awmh odcsifwJhqENawGvnf;&Sdygw,f/ 'gu rSefwJhtwdkif;ygyJ/ odawmh
vnf;odxdkufygw,f/ tJh'Dawmh tcsKd@uvnf; ajym=uw,f/ usr[m
EdkifiHjcm;rSmaew,f/ EdkifiHjcm;om;eJ@tdrfaxmifusaew,f/ jrefrmjynfEdkif
iH a&;ta=umif; bmodovJvdk@vJ ajym=uygw,f/ yxr usr'DuaepjyD;
awmh jynfolvlxkeJ@ yGifhyGifhvif;vif; qufqHyg&ap/ usrEdkifiHjcm;rSm aecJh
w,fqdkwmvJ rSefygw,f/ 'gayr,fh 'gav;twGufa=umifheJ@ usr wdkif;
jynftay:rSmxm;wJharwWm[m b,fvdkeJ@rS usqif;roGm;Edkifygbl;?
aemufwckajymcsifwmuawmh usr[m jrefrmjynfEdkifiHa&;t
a=umif; bmrSem;rvnf;bl;wJh/ wu,fawmh em;vnfvGef;vdk@cufae
wmyJ/ jrefrmhEdkifiHa&; b,favmuf±_yfaxG;w,f/ 'D±_yfaxG;r_'%fudk az
azb,favmufcHcJh&w,fqdkwm usrwdk@rdom;pk todqkH;ygyJ/ azaz pdwf
yrf;udk,fyrf;eJ@ 'DEdkifiHa&;udkvkyfaqmifvmwm[m bmtusKd;pnf;pdrfrS
rcHpm;cJh&ygbl;/ 'ga=umifhrdk@vdk@vJ vGwfvyfa&;&jyD;wJhtcgusvdk@&Sd&if
xyfjyD;awmhtm%mvkwJh EdkifiHa&;rsKd;udk qufrvkyfbl;qdkwm azaz t
wdtvif; ajymoGm;ygw,f?
'DvdkajymoGm;rsKd;a=umifhrdk@vJ usrvJ EdkifiHa&;avmueJ@ a0;a0; uif;
uif;aecsifygw,f/ tJh'Dvdk a0;a0;uif;uif; aecsifcJhvsufom;eJ@ tckrS
bmvdk@'Dvdkta&;tcif;rSm yg0ifaeovJvdk@ar;p&m&Sdygw,f/ tJh'D[mu
awmh 'Dta&;tcif;[m wwdkif;jynfvkH;eJ@qdkifwJh ta&;tcif;jzpfaeyg
w,f/ usrvJ azazh&JŒorD;vkyfaejyD;awmh acgif;a&SmifjyD;awmhaevdk@ rjzpf
awmhbl;/ 'Dta&;tcif;[m wu,fawmh 'kwd, vGwfvyfa&; wdkufyGJ
=uD;vdk@ ac:&ifvnf;jzpfygw,f/ 'Drdkua&pDvGwfvyfa&;udkwrsKd;om;vkH;
vdkcsifwJhqENjyif;jyvGef;vdk@ jzpfay:vmwJhwdkufyGJ=uD;jzpfygw,f?
'Drdkua&pDeJ@ywfowf&if azazajymcJhwJhtcsufav;wckudk usrzwf
jycsifygw,f? 'Dtcsufuawmh “usaemfwdk@[m 'Drdkua&pD0g'udkom
acwfpm;atmifvkyf&r,f/ tJh'D0g'rsKd;t&om vGwfvyfwJhArmEdkifiH xl
oef;0if;vIdif68
axmifEdkifatmif=udK;pm;&r,f/ 'grsKd;rvkyfEdkif&if usaemfwdk@jrefrmjynfu
vlawGvJepfemr,f/ usaemfwdk@wdkif;jynfudkvJ urBmu =unfhaevdk@r&wJh
wae@ *syefeJ@*smreD 0dkif;jyD;tESdrfcH&ovdk tESdrfcH&r,fqdkwmudk owd
&Sd=u&r,f? 'Drdkua&pD0g'uom vGwfvyfa&;eJ@ qDavsmfw,f? 'D0g'om
jidrf;csrf;a&;udk tm;ay;w,f?” tJh'g[m azazajymcJhwJh pum;awGyg/
'ga=umifhrdk@vdk@ usr[m usr&J@taz tpOftvmtwdkif; 'Drdkua&pD
vGwfvyfa&;wdkufyGJudk 0ifvdk@ E$JcJh&ygw,f? tJh'Dawmh 'Drdkua&pD&zdk@&ef
jynfolvlxktm;vkH; pnf;vkH;nDn$wfzdk@vdkygw,f/ nDn$wf&if bmrqdk
jzpfEdkifygw,f/ rnDn$wf&if bmrSrwwfEdkifbl;?
jynfolvlxk[m nDnDn$wfn$wfr&SdEdkifvdk@&Sd&if b,f0g'yJjzpfjzpf
wdkif;jynfudk tusKd;ray;Edkifbl;? tJh'D[mudk tm;vkH;pGJrSwfxm;zdk@ vdkyg
w,f? pnf;urf;r&Sdvdk@&Sd&ifvnf; b,f0g'rS ratmifEdkifygbl;? tJh'Dawmh
usrwdk@ EdkifiHolEdkifiHom;awG[m nDn$wfzdk@/ pnf;urf;&Sdzdk@ tjrJvdkygw,f?
'DnDn$wfzdk@ta=umif;awGajymaewkef;rSm usrwdk@wckyJajymcsifyg
w,f? ,ck usrajymoGm;wJh pum;awGxJrSm wcsKd@uvnf; oabmus
r,fhpum;awGygr,f/ rusr,fhpum;awGvnf;ygr,f/ 'gayr,fh usr t
aeeJ@uawmh jynfolvlxkudk rSefrSefuefuefajymoifhw,fvdk@ ,kH=unf
w,f/ usrpdwfxJrSm&Sdovdk rSefrSefuefuef ajymoGm;rSmyJ/ =udKuf&ifvJ
axmufcH=uyg/ r=udKuf&ifvJ usrpdwfxJrSm rSefwJhtwdkif;vkyfwmyJ/ r
=udKufwmawmh b,fvdkrSrwwfEdkifbl;/ usr wckajymcsifwmu tck
tcsdefrSm wyfrawmfeJ@ jynfolvlxkt=um;rSm pdwf0rf;uGJae=uygw,f/
'Dpdwf0rf;uGJr_[m aemifwdkif;jynftwGuf tE W&m,ftrsKd;rsKd;jzpfEdkifyg
w,f? Armhwyfrawmfqdkwm usrtaz jyKpkysKd;axmifay;cJhwJh wyfrawmf
yg?
azaz ysKd;axmifcJhwJh wyfrawmfqdkwm pum;t&omr[kwfygbl;/
tppftrSefygyJ/ azazudk,fwdkif ca&aphwGif;us atmufajcuaepjyD;
awmh 'Dwyfrawmfudk xlaxmif&r,fqdkwm ol@vufa&;eJ@ a&;xm;wJh
pm&Gufpmwrf;awGvJ&Sdygw,f/ azazu wyfrawmftwGuf bm&nfrSef;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 69
csufawG&SdcJhovJ/ tJh'D&nfrSef;csufwckavmuf usr zwfjyyg&ap?
“'Dwyfrawmf[m 'DEdkifiH/ 'DvlrsKd;twGuf/ 'DvlrsKd;awGudk;uG,f&m/
vJavsmif;&m/ qnf;uyf&mqdkwJh taersKd;jzpfap&r,f/ 'Dvdkr[kwfbJ wyf
rawmfu EdkifiHolEdkifiHom;awG&JŒpdwfxJrSm atmhESvkH;emp&mjzpfr,fqdk&if
'Dwyfrawmfudkwnfaxmifxm;wJh &nf&G,fcsufawG[m tvum;jzpf
oGm;awmhrSmyJ?
usr rSefrSefyJajymyg&ap/ usr[m wyfrawmf&J@tay:rSm tifrwef
oHa,mZOf=uD;ygw,f? azazwnfaxmifcJhwJh wyfrawmfvnf;jzpfw,f/
usrwdk@qdkwmvJ i,fi,fuwnf;u &JabmfawGvufxJrSm =uD;vmwm
ygyJ? jynfolvlxk=uD;uvnf; azazhtay:rSm tifrwefarwWm&Sdw,fqdk
wm usrodygw,f? 'DarwWmawGtwGufvnf; usr tifrwefaus;Zl;
wifygw,f? azazjyKpkysKd;axmifcJhwJhwyfrawmfeJ@ azazhtay:rSm tifr
wefarwWm&SdwJhvlxk=uD;xJrSm yËdyuQ rjzpfapcsifygbl;/ wyfrawmfom;
awGudkvnf; usr 'Dae&muaeyJ arwWm&yfcHyg&ap? vlxk tm;udk;EdkifwJh
wyfrawmf=uD;jzpfygap/ wdkif;jynf. *k%foduQmudkxdef;odrf;EdkifwJh wyf
rawmf=uD; jzpfygap/ jynfolvlxkuvnf; jzpfjyD;cJhwJh[mawGudk =udK;pm;
cGifhv$wfjyD;awmh wyfrawmftay:rSm arwWmrysufygapeJ@vdk@ awmif;yef
yg&ap? usrwdk@tm;vkH;[m nDnDn$wfn$wfeJ@ qufvkyfoGm;rSom wnf
wHhcdkifjrJwJh jynfaxmifpkyef;wdkif=uD;udk a&mufEdkifrSmyg? tck ra&mufao;
ygbl;/ 'Drdkua&pDyef;wdkifudkawmif ra&mufao;ygbl;/ ra&mufcifu uGJuGJ
jym;jym; r&SdygeJ@? tm;vkH;wnDwn$wfxJ 'Drdkua&pDyef;wdkifudk OD;wnfjyD;
awmhcsDwufoGm;=uyg? tJh'Dvdk csDwufoGm;wJhae&mrSm jidrf;csrf;wJhenf;
vrf;udk okH;apcsifygw,f/ vlrsKd;wrsKd;[m EdkifiHolEdkifiHom;taygif;wdk@[m
pnf;urf;&Sd&SdeJ@ +idrf;csrf;wJhenf;awGeJ@ udk,fvdkwJhqENawGudk jznfhpGrf;Edkif
w,fqdkwm tifrwef*k%foduQmeJ@jynfhpkHwJhtjyKtrljzpfygw,f?
'Dv_yf&Sm;r_=uD;udk OD;aqmifcJhwJhausmif;om;awGeJ@ ywfowfvdk@ usr
ajymp&mav;awG&Sdygw,f/ ausmif;om;vli,frsm;[m tifrwefrSawmf
ygw,f? olwdk@&JŒvuf±kH;&nfudkvJ jyjyD;ygjyD/ tckvJ qufjyD;awmholwdk@&JŒ
oef;0if;vIdif70
ESvkH;&nfudk jyr,fqdkwm usr,kH=unfygw,f?
'Dausmif;om;rsm;udkvnf; tcsif;csif;nDnDn$wfn$wfeJ@ qufjyD;
vufwGJoGm;zdk@ usr arwWm&yfcHcsifygw,f/ tckqdk&if ausmif;om;awGxJ
rSmvnf; tzGJ@tpnf;awG&Sd=uygw,f/ 'DtzGJ@tpnf;awG[m tm;vkH;
pk±kH;jyD;awmh wnDwn$wfwnf; jzpfoGm;apcsifygw,f/ tJh'D[mtwGuf
vJ ausmif;om;nDvmcHwckac:r,fvdk@ usr=um;aeygw,f/ 'DnDvmcH
=uD; jzpfay:vmwJhtcgus&if ausmif;om;awGtm;vkH; wpkwpnf;wnf;
jzpfoGm;ygapvdk@ usr qkawmif;vdkufygw,f?
ausmif;om;av;awGu usrudkar;=uw,f? usr&JŒaemufrSm b,f
EdkifiHa&;orm;awG&SdaeovJ/ 'DEdkifiHa&;orm;awG[m usrudk=udK;qGJjyD;
awmh olwdk@udkeif;oGm;rSmudk pdk;&drfw,fvdk@ajym=uygw,f/ tJh'Dvdk yGifhyGifh
vif;vif;ajymwm usrtifrwef0rf;omw,f/ ausmif;om;vli,frsm;
tifrwefyGifhvif;w,f/ oG,f0dkufwJhpum;awG rajymwufbl;/ usruvJ
rSefwJhtwdkif;yJ jyefjyD;awmhajymvdkufygw,f/ usraemufrSm b,fEdkifiHa&;
orm;rS r&Sdygbl;? usr ckvkyfaewJhvkyfief;[mawmh jynfolvlxkvdkcsifwJh
'Drdkua&pDjzpfajrmufa&;twGufudk 0dkif;jyD;awmh ulnDcsifygw,fqdkwJh
EdkifiHa&;orm;a[mif;=uD;awG&Sdygw,f/ tJh'DEdkifiHa&;orm;a[mif;=uD;awG
udk usruawmh &Sif;&Sif;yJajymxm;ygw,f? 'DvdkulnDvdk@ aemifEdkifiHa&;
tjrwfxkwfr,fqdk&if usrvkH;vkH;raxmufcHbl;qdkwmusr tckuwnf;
u ajymxm;ygw,f?
jynfolvlxka&S@rSm usrjyefjyD;awmh ajymygr,f/ 'Drdkua&pD&&Sda&;
twGuf 0dkif;0ef;ulnDwJh EdkifiHa&;orm;=uD;awG[m aemif EdkifiHa&; tjrwf
xkwfzdk@=udK;yrf;&if usrudk,fwdkifwufjyD;awmh 'Dvl=uD;awGudk ±_HŒcsay;
yghr,f?
aemufwckuawmh usrwdk@wdkif;jynfrSm vl=uD;eJ@vli,f=um;xJrSm
uGJuGmr_awG&Sdygw,f/ tJh'DuGJuGmr_awGudkvnf; ajz&Sif;zdk@vdkygw,f/ vl
i,fawGuvli,fawG/ vl=uD;awGuvl=uD;awGqdkwJh pdwfxm;awGjzpfaeyg
w,f/ jynfolvlxk&JŒtiftm;[m wae@xufwae@=uD;vmygjyD? 'Dvdk
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 71
=uD;vmvdk@vJ ydkjyD;awmh pnf;eJ@/ urf;eJ@ xdef;zdk@vdkygw,f/ pnf;r&SdwJh tif
tm;/ trSefw&m;eJ@rudkufnDwJhtiftm;qdkwm b,fawmhrS aumif;usKd;
ray;Edkifygbl;?
trsm;twGufyg tE W&m,fjzpfEdkifygw,f? tJh'ga=umifhrdk@vdk@ trSef
w&m;eJ@udkufnDwJhpGrf;tm;udkyJ qufjyD;awmhokH;=uyg/ trSefw&m;eJ@ r
udkufnDwJhpGrf;tm;udk rokH;=uygeJ@? tck vlxkbufuae tm;=uD;aewJh
tcsdefrSm tm;i,fwJhtykdif;udkvJ EdkifxufpD;eif;rvkyf=uygeJ@/ 'Dvdk Edkifxuf
pD;eif;vkyfwm[m tusifhraumif;ygbl;/ jynfolvlxk&J@ *k%foduQmudk
vnf; usqif;apygvdrfhr,f? jynfolvlxkzufuaejyD;awmh cGifhv$wfEdkifwJh
oabmxm;&Sdw,fqdkwmudk uGufuGufuGif;uGif; xifay:ygap/ tckqdk
vdk@&Sd&if usrwdk@[m tm;vkH; jynfolvlxktaygif;u bmudkvdkvm;ae
ovJqdkwmpOf;pm;vdkufvdk@&Sd&if t"dutcsufuawmh ygwDpkH'Drdkua&pD
pepfudk vdkvm;ae=uygw,f/ wygwDpepfudk jzKwfcscsif=uygw,f?
aemuf tckqdkvdk@&Sd&if orRw a'gufwmarmifarmif[m vlxkqENcH
,lyGJusif;yzdk@/ rusif;yzdk@ nDvmcHac:r,fvdk@qdkygw,f/ usrtaeeJ@ajym
&&ifawmh 'DvlxkqENcH,lyGJ[m rvdkawmhygbl;? wwdkif;jynfvkH;&JŒ qEN
[m uGufuGufuGif;uGif;ay:aeygjyD? tm;vkH;[m ygvDref'Drdkua&pDpepf
udkyJ vdkvm;aew,fqdkwm tifrwefrS ay:vGifaeygjyD? 'Dpepfudk tjref
qkH;ay:vmEdkifzdk@ vkyfay;zdk@qdkwm ,ck tm%mydkiftpdk;&awG&JŒwm0efjzpf
ygw,f?
yef;wdkifudkra&mufao;bl;qdkwm rarh=uygeJ@? 'Drdkua&pD&wJhtcg
usvdk@&Sd&if b,fvdkjynfaxmifpk=uD;udk wnfwHhcdkifjrJatmif b,fvdkvkyf&
r,fqdkwmudk pOf;pm;xm;=uygOD;? wdkif;jynf&JŒtem*wfudk a&S;&_=uyg/
wdkif;jynf&J@tem*wfta&;udk rawG;=uvkd@&Sd&if tckvufiif;jzpfay:vm
wJh jyKjyifajymif;vJr_awGuvnf; udk,fhwdkif;jynfudk tusKd;ay;EdkifrSm r
[kwfygbl;? tJh'Dawmh azazajymcJhovdk usrwdk@ EdkifiHolEdkifiHom;rsm;[m
pnf;urf;±kdaozdk@/ nDn$wfzdk@qdkwmudk b,fESpfcgyJajymajym ajymvdk@rukef
Edkifatmif ajym&r,fhudpP=uD;wckjzpfaeygw,f?
oef;0if;vIdif72
tckusrwdk@[m vlxkqENcH,lyGJ=uD; rvdkawmhygbl;? ygwDpkH'Drdkua&pD
pepfudkyJ vdkvm;ygw,f? 'D[mudk jrefjrefjzpfatmifvkyfay;=uyg/ 'D[m
jzpfay:vmatmifvdk@ w&m;r#wwJh a&G;aumufyGJawGjzpfEdkifzdk@ tajctae
udk zef;wD;ay;zdk@vdkygw,f? tckqdkvdk@&Sd&if jynfolvlxkw&yfvkH;[m vuf
&Sdtpdk;&tay:rSm t,kHt=unf tifrwefysufaew,f? tJh'Dawmhum
oef@&Sif;pif=u,fwJh/ w&m;r#wwJha&G;aumufyGJjzpfay:vmzdk@ ta&;udk
tu,fIrsm; b,fvdkjzpfatmifvkyf&rvJ/ vkyfay;zdk@&mawmif;ygw,f?
t"du&nf&G,fcsufuawmh 'Dtpkd;&vnf;r[kwfbl;/ =um;jzwftpdk;
&vnf;r[kwf/ aemuftpdk;&vnf;r[kwfbl;/ jynfaxmifpk=uD; wnfwHh
cdkifjrJ om,m0jzdK;a&;twGuf vkyfay;EdkifwJhtpdk;&ygyJ/ 'D t"duudpP t
ay:rSm rsufajcrjywfygapeJ@/ wdkif;jynf&JŒ tem*wfta&;udk rarhygeJ@/
arhoGm;vdk@&Sd&if tck&&SdwJhatmifjrifr_[m aemifus qkH;±_H;r_jzpfoGm;Edkifyg
w,f? tckusrwdk@ b,ftajctaerSma&mufaejyDvJ/ yef;wdkifudk uGuf
uGufuGif;uGif; jrifae&ygjyD? jrifaewJhyef;wdkifudk tm;vkH;vufwGJjyD;awmh
csDwufoGm;=uygpdk@/ pdwf0rf;ruGJ=uygeJ@/ ausmif;om;av;awGzufu t
xl;pdwf0rf;ruGJzdk@vdkygw,f? ausmif;om;av;awGudk pdwf0rf;uGJatmif
vnf; xdk;qGray;=uygeJ@? ausmif;om;av;awG[m wdkif;jynf&JŒtem
*wfacgif;aqmifay;r,fh vli,fav;awGjzpfygw,f? 'Dausmif;om;av;
awG&J@pdwf"gwfusatmif vkyfvdkufr,fqdk&if aemifwdkif;jynfnDn$wfa&;
twGufvJ xdyg;oGm;ygvdrfhr,f?
nDn$wfa&;ta=umif;ajymaewJhtcsdefrSm jynfaxmifpkta=umif;
c%avmufajymvdkufyg&ap? vlrsKd;pkawGtm;vkH;[m nDn$wfzdk@vdkyg
w,f? ckvltrsm;pkvlrsKd;pkuawmh jrefrmvlrsKd;awGjzpfygw,f/ vlrsm;pk
jrefrmawG[m vlenf;pkawGjzpfwJh wdkif;&if;om;awGeJ@ pnf;pnf;vkH;vkH;
jzpfzdk@ tvGef=udK;pm;zdk@vdkygw,f? tm;rsm;aewJhvlqdkwm tm;enf;aewJh
vludk tpOftjrJav#mhjyD;awmh n‡may;zdk@vdkygw,f? tJh'Dae&mrSm 'DwygwD
pepfudk axmufcHaewJhvlawGeJ@ywfowfvdk@vJ usr wckajymyg&ap/ ygwD
0ifaygif; tajrmuftrsm; 'DygwDay:rSm t,kHt=unfr&Sdawmhbl;qdkwm
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 73
usrodygw,f? t,kHt=unfr&Sdawmhvdk@&Sd&ifvJ 'DygwDu xGufvdkuf=u
yg? ygwD0ifu'fjym;awGvJ jyeftyfvdkuf=uyg?
'gayr,fhvnf; olwdk@&J@t,kHt=unft& ygwD0iftaeeJ@ qufjyD;
xrf;aqmifaewJhvlawGudkvnf; tE W&m,frjyK=uygeJ@? 'Drdkua&pDqdkwm
rm;rm;rwfrwf udk,fh,kH=unfcsuf udk,f&SdEdkifwJhpepfrsKd;jzpfygw,f? olwdk@
u qufjyD;,kH=unfr,fqdkvdk@&Sd&if tE W&m,frjyK=uygeJ@/ udk,fhbmom
udk,fvdkcsifwJhyef;wdkifudkom nDnDn$wfn$wfwufyg/ udk,futm;=uD;ae
vdk@ tm;enf;wJholudk jyefjyD;*vJhpm;acswJhudpPrsKd; rjzpfay:ygapeJ@? tck
qdkvdk@&Sd&if usrwdk@rSef;xm;wJhtcsdefxuf trsm;=uD;tcsdefvGefoGm;ygjyD/
tJh'Dawmh usrpOfpm;xm;wmxuf enf;enf;ydkjyD;awmh twdkcsKH;jyD;awmh
ajym&r,fhtajctaersKd;jzpfaeygjyD? 'Dtpnf;ta0;yGJudkaemufqkH; usr
ajymcsifwmuawmh usrwdk@vlxk[m nDn$wfzdk@vdkygw,f/ pnf;urf;&Sdzdk@
vdkygw,f/ trSefw&m;eJ@udkufnDwJhpGrf;tm;udk qufjyD;okH;oGm;zdk@vdkyg
w,f? tJh'Dvdk okH;oGm;rSom usrwdk@vdkwJhyef;wdkifudk a&mufEdkifygw,f/
tJh'Dawmh usrtEl;tn$wf jynfolvlxkw&yfvkH;udk awmif;yefyg&ap/
jynfolvlxktm;vkH;nDn$wf=uygap/ pnf;urf;&Sdygap/ trSefw&m;eJ@
udkufnDwJhvlrsKd;w&yfjzpfygap/ jynfolvlxktm;vkH; ab;b,m tjzm
jzmrS a0;uGm=uygap? aemufqkH;taeeJ@ usrwdk@&JŒ aºuG;a=umfoHuawmh
- qENcH,lyGJtvdkr&Sd?
- wygwDpepfzsufodrf;ypf?
- ygwDpkH'Drdkua&pDpepf wnfaqmuf=u?
- w&m;r#waoma&G;aumufyGJ tjrefqkH;usif;yay;?
qdkwJh aºuG;a=umfoHygyJ”[lI ajym=um;oGm;onf? vlxkuvnf;
a':atmifqef;pk=unf. tqdkjyKcsufudk wcJeufaxmufcHI aºuG;a=umf
oHrsm;jzifh eHeuf 11 em&D 30 tcsdefwGif vlxktpnf;ta0;udk ±kyfodrf;
vdkufonf?
xdkpOftwGif; EdkifiHawmf 0ef=uD;csKyfa[mif; OD;Eku em,u
tjzpftrSL;jyKaom “'Drdkua&pDESifhjidrf;csrf;a&;tzGJ@ (,m,D)”udk 1988
oef;0if;vIdif74
ckESpf/ =o*kwfv 29 &ufwGif &efukefwdkif;A[ef;jrdKŒe,fY atmufygtzGJ@0if
21 OD;jzifhzGJ@pnf;cJhonf?
(1) OD;Ek (0ef=uD;csKyfa[mif;) - em,u
(2) ref;0if;armif (EdkifiHawmforRwa[mif;) - OuUX
(3) AkdvfrSL;atmif (v$wfawmfOuUXa[mif;) - 'kOuUXa[mif;
(4) ol& OD;wifOD; (AdkvfcsKyf=uD;a[mif;) - taxGaxGtwGif;a&;rSL;
(5) OD;oef;pdef (ygvDreftwGif;0efa[mif;) - wGJzuf taxGaxG
twGif;a&;rSL;
(6) OD;atmif (jrif;jcH) - aiGxdef;
(7) ocifcspfarmif (0d"l&) - tr_aqmif
(8) ocif cifatmif (om,m0wD) - tr_aqmif
(9) ocifodef;az (0g;c,fr) - tr_aqmif
(10)OD;atmifa&$ (tjidrf;pm;AdkvfrSL;csKyf) - tr_aqmif
(11) OD;apmjrifh (AdkvfrSL;csKyfa[mif;) - tr_aqmif
(12)OD;cifarmif (0ef=uD;a[mif;) - tr_aqmif
(13) OD;xGef;pdef (jrdwf) - tr_aqmif
(14) AdkvfrSL;xGef;wif (v#yfppftzGJ@ OuUX) - tr_aqmif
(15)OD;baqG ('kwd,twGif;0efa[mif;) - tr_aqmif
(16)OD;n$ef@atmif (ygvDreftwGif;0efa[mif;) - tr_aqmif
(17)ocifcspf ('kOuUX §bm;aumifpD) - tr_aqmif
(18)OD;bxGef; (OuUX§&efukefa&S@aersm;aumifpD) - tr_aqmif
(19)OD;&Jacgifn$ef@(ygvDreftrwfa[mif;) - tr_aqmif
(20) OD;oka0 (,cifygvDref 'Drdkua&pDygwD0if) - tr_aqmif
(21) a'gufwm0rfudka[m(tjidrf;pm;oHtrwf=uD;) - tr_aqmif
,if;'Drdkua&pDESifh jidrf;csrf;a&;tzGJ@ (,m,D). &nf&G,fcsufrsm;rSm
(1) vufiif;ay:aygufvsuf&Sdaomjy\emrsm;udk tpGrf;ukef ajz
&Sif;&ef/
(2) 'Drdkua&pDtwGuf qENjyolrsm;. w&m;0ifawmif;qdkcsufrsm;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 75
&&Sda&;udk aqmif&Gufay;&efwd k@jzpfonf? OD;Ekacgif;aqmifaom
tqdkygtzGJ@tpnf;onf ta&;tcif;twGif; yxrOD;qkH; pwifay:ayguf
cJhaomtzGJ@tpnf;jzpfonfhtjyif pifjydKiftpdk;&zGJ@pnf;Edkif&ef yxrOD;qkH;
ajcvSrf;vnf;jzpfonf?
tvm;wl ArmEdkifiHvHk;qdkif&mausmif;om;or*~/ wuUodkvfESifh
aumvdyfaygif;pHkq&m§rrsm;or*~/ &efukefjrdKŒvHk;qdkif&m&[ef;ysK drsm;
or*~/ usef;rma&;0efxrf;rsm;or*~/ aq;wuUodkvfESifh ausmif;om;rsm;
or*~ESifh ajrmufOuUvmyjrdKŒe,fausmif;om;rsm;or*~ponfwdk@ zGJ@pnf;
ay:aygufvmcJh=uonf? xdk@jyif &efuif;trSwf (1) tajccHynmtxuf
wef;ausmif;/ awmifOuUvmytrSwf (2) tajccHynm txufwef;
ausmif;/ '*HkjrdKŒe,f jynfol@aumifpD±Hk;/ '*HkjrdKŒe,fygwD,lepf±Hk;/ vom
jrdKŒe,fygwD,lepf±Hk;/ vrf;rawmfjrdKŒe,fygwD,lepf±Hk;eSifh jrdKŒe,fjynfol@
aumifpD±Hk; ponfwdk@udk ausmif;om;rsm;ESifh or*~tzGJ@tpnf;rsm;u
oydwfpcef;rsm; zGifhvSpfv_yf&Sm;vmcJh=uonf?
xdk@aemuf 1988 ckESpf/ =o*kwfv 31 &ufae@wGif tpdk;&0ef}uD;
tzGJ@u a=unmcsuftrSwf 1§88 jzifh jrdKŒe,fjynfol@aumifpD±Hk;rsm;/
EdkifiHawmfydkiftaqmuftODrsm;udk odrf;ydkufum oydwfpcef;zGifhvSpfae
olrsm;udk z,f&Sm;=u&ef xkwfjyefa=unmonf?
xdkpOftwGif; EdkifiHawmforRw a'gufwmarmifarmifu 1988 ckESpf/
pufwifbmv 1 &ufae@wGif -
“rdrdwdk@onf tajccHOya'/ w&m;Oya'wdk@udk apmifhxdef;vdkufem&
rnfjzpfa=umif;/ Oya'rsm;ESifhtnD ESpfouf&mpepfudk jynfolrsm; a&G;
cs,fEdkif&ef r=umrDusif;yawmhrnfhygwDnDvmcHESifh v$wfawmfwdk@rS qHk;
jzwf=urnfjzpfa=umif;/ jynfol@qENcH,lyGJESifh taxGaxGa&G;aumufyGJrsm;
wGif vGwfvyfaomjynfolwdk@rS qHk;jzpf=urnfjzpfa=umif;/ jynfol@qENcH
,lyJGESifh taxGaxGa&G;aumufyGJrsm;wGif vGwfvyfaom jynfolwdk@ av;
pm;aomyk*~dKvfrsm;u }uD;=uyfI ulnD=u&ef arwœm&yfcHvdka=umif;/
ausmif;om;or*~zGJ@pnf;a&;ukd pnf;urf;wuszGJ@pnf;&ef oabmwl
oef;0if;vIdif76
a=umif;ESifh 1962 ckESpfZlvdkifv 8 &ufae@ azmufcGJjzdKcscH&aom ausmif;
om;or*~taqmufttHkudk jyefvnfwnfaqmufay;rnfjzpfa=umif;/
jynfol@0efxrf;rsm;tm;vHk; vkyfief;cGifodk@ jyefvnf0ifa&mufI jynfol@
tusKd;udk o,fydk;=uapvkda=umif;” ponfjzifh rdef@cGef;ajym=um;oGm;
onf?
1988 ckESpf/ pufwifbmv (2) &ufae@wGif 0ef}uD;tzGJ@csKyf n$ef
=um;csuf (3§88) udk xkwfjyefI jynfol@0efxrf;rsm;tm;vHk; tvkyf
odk@ jyefvnf0ifa&muf&ef E_d;aqmfcJhonf? odk@aomf 0efxrf;rsm;u xdk
nGef=um;csufrsm;ESifh trdef@rsm;onf 4if;wdk@ESifh rywfoufovdkaecJh=u
jyD; ,if;wdk@. rlvEdkifiHa&;&nfrSef;csufrsm;udk qufvufaumftxnf
azmfcJh=uonf?
tvm;wl pufwifbm (3) &ufae@wGif ynma&;0ef}uD;ESifh wuU
odkvf/ aumvdyfq&m/ q&mrrsm;ESifh awG@qHkjcif;tcrf;tem;udk wuU
odkvfrsm; A[dkaumifpDcef;rwGif jyKvkyfcJhjyD; pufwifbm(2) &ufae@u
xkwfjyefcJhonfh Ed kifiHawmforRw a'gufwmarmifarmif. rdef@cGef;yg
ausmif;om;or*~zGJ@pnf; a&;/ ausmif;om;or*~taqmufttHkaqmuf
vkyfa&;udpPwdk@ESifh pyfvsOf;I ausmif;om;or*~,m,Dtr_aqmiftzGJ@ESifh
q&m/ q&mrrsm; ,m,Dtr_aqmiftzGJ@wdk@. oabmxm;rsm;udk
awmif;cHcJhonf? ,if;wdk@. oabmxm;xkwfjyefcsufwGif -
“ausmif;om;ESifhjynfolonf wom;wnf;jzpfI jynfolrsm;.
awmif;qdkcsufjzpfonfh wygwDpepfzsufodrf;a&;ESifh =um;jzwftpdk;& csuf
csif;zGJ@pnf;a&;/ 'Drdkua&pD&&Sda&;wdk@udk vdkufavsmjcif;r&Sdor# umvywf
vHk; u|Ekfyfwdkhonf ausmif;om;or*~zGJhpnf;jcif;udkvnf; vufcHvdrfhrnf
r[kwf” [lI yg&Sdonf?
xdk@twl ,if;ae@ (2 ² 9 ² 88) wGif 'Drdkua&pDESifh jidrf;csrf;a&;tzGJ@
(,m,D) A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@tpnf;ta0;udk trSwf (10) 0uF
bmvrf;Y jyKvkyfcJh=ujyD; a=unmcsuftrSwf (2) udk xkwfjyefcJh=uonf?
,if;a=unmcsufwGif -
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 77
“ jynfwGif;ygwDpHk'Drdkua&pDtjrefqHk; ay:xGef;vma&;twGuf jynf
olwdk@. wcJeufqENjy taxGaxGoydwfjuD;udk 1988 ckESpf/ pufwifbm
8 &ufae@wGif qifE$Jrnfjzpfa=umif;/ 'Drdkua&pDESifhjidrf;csrf;a&;(,m,D)
. oabmxm;ESifh vkyfief;pOfudk axmufcHaom &[ef;&Sifvljynfolrsm;
onf tqdkygtaxGaxGoydwf}uD;wGif tvHk;t&if;jzifh tpGrf;ukefyg0if
qifEJ$=u&efESifh vlxktwGif; pdwf0rf;uGJjym;r_r&dS/ txl;aoG;pnf;nDnGwf
=u&ef/ tzsuform;rsm;u trsKd;rsKd;zsufqD;&ef vkyf=uHvdrfhrnf? 4if;udk
&ifqdkifEdkif&eftwGuf txl;pnf;urf;ao0yf=u&ef/ TwdkufyGJ}uD;onf
ESvHk;&nfwdkufyGJjzpf&m rnfodk@yif &efpv_H@aqmfonfjzpfap/ t=urf;rzuf
rd=u&ef” wdk@yg&Sdonf? Ta=unmcsufonf rqvppftpdk;&jzKwfcs&ef
twGuf jynfolvlxktm;v_H@aqmfvdkufjcif;yifjzpfonf?
pufwifbm 5 &ufaeh or0g,rtoif; 0efxrf;rsm;or*~tzGJ@
(,m,D)/ wmarGjrdKŒe,fusL&Sifq&m§rrsm; or*~tzGJ@ (,m,D)/ ajrmuf
OuUvmyjrdKŒe,f a&SŒaersm;or*~tzGJ@ (,m,D)/ usef;rma&;0efxrf;rsm;
or*~tzGJ@ (,m,D)/ rlqviftcrJhaq;±Hktvkyform;or*~tzGJ@ (,m,D)/
omauw+rdKŒe,fpmayv_yf&Sm;r_tiftm;pk (,m,D)/ jrefrmhtmrcHvkyf
ief;aumfydka&;&Sif;tvkyform;or*~tzGJ@ (,m,D)/ pme,fZif;or*~t
zGJ@(,m,D)/ av,mOftif*sifeD,mrsm;or*~tzGJ@ (,m,D) ESifh vl@tcGifh
ta&;qdkif&m trsKd;om;aumfrwDtzGJ@wdk@udk zGJ@pnf;cJh=ujyD; wygwD tm
%m&Sifzsufodrf;a&;ESifh =um;jzwftpdk;& tjrefqHk;zGJ@pnf;ay;a&;udk
awmif;qdkcJh=uonf?
xdkae@rSmyif tpdk;&u oydwfpcef;rsm;ESifh qENjyaeolrsm;tm; wef
jyeftzsuftarSmifhvkyfief;rsm; vkyfudkifEdkif&ef &efukef+rdKŒ ppfr_xrf;a[mif;
rsm;trsm;pkaexdkif&m awmifOuUvmy+rdKŒe,fpDrHudef; (1) &yfuGuf t
wGif;odk@ uyprS xkwfvkyfcJhaom wkwf/ "g;vufeufrsm;ESifh *sif*vdao
wœmrsm; vma&mufcsay;r_a=umifh owif;jyef@um &yfuGufvlxkESifh xdyf
wdkuf&ifqdkifawG@+yD; tjyeftvSeft=urf;zufwdkufcdkufcJh=uonf? ,if;
wdkufcdkufr_a=umifh ppfwyfrSpdwfºuGaq;rsm;ESifh xHkaq;rsm;xdk;ay;xm;
oef;0if;vIdif78
aomvlaygif; (23) OD; acgif;jzwfrD;±_dŒowfjcif;cH&onf? pDrHudef;&yfuGuf&Sd
tdrfajc(46) vHk;vnf; rD;±_dŒzsufqD;cHcJh&onf? tvm;wlyif &efukef+rdKŒ
uav;aq;±Hk}uD;odk@ jzefhjzL;ay;a0aeaom a&wdkifuDudk tqdyfcwfcJhonfh
ppfwyfrS apcdkif;cJholig;OD;vnf; towfcHcJh&onf?
tqdkygowif;onf vGwfvyfaom yk*~vdupmapmif/ owif;pm/
*sme,fwdk@wGif "gwfyHkrsm;ESifhwuG azmfjyyg&Sd&m &efukef/ rE Wav;tygt0if
+rdKŒ}uD;rsm;txd *,uf±dkufoGm;cJhavonf?
4if;jzpf&yfa=umifh jynfolESifhwyfrawmf=um;wGifvnf;aumif;/ EdkifiH
awmfacgif;aqmifrsm;ESifh jynfolvlxkt=um;wGifvnf;aumif; ,Hk=unf
r_uif;rJhvmum tpdk;&tm; xdyfwdkuf&ifqdkifqef@usifr_rsm;udk wdk;yGm;
vmcJhonf?
tvm;wlyif axufvSrf;a&;wyfzGJ@0ifrsm;ESifh OD;ae0if;.orD; r*F
vm'Hkppfaq;±HkrS aq;0efxrf;t&m&Sd AdkvfrSL;cifpENm0if;yg0ifaomtkyfpk
u trsm;pm;oHk;aeaom tpm;tpmESifh a&wdk@wGif tqdyfcwfr_a=umifh
vnf;aumif;/ &yfuGufrsm;odk@vdkufvHrD;uGif;ypfolrsm;a=umifhvnf;aumif;
jynfolvlxktaygif; txdwftvef@usD;vef@pmpm; jzpfapcJh&onf?
,if;uJhodk@ ae&mtES@HqlyltHkºuGqENjyaepOftwGif; pufwifbmv
9 &ufae@wGif &efukef+rdKŒ/ 0uFbmvrf;/ jcHtrSwf(10) Y 'Drdkua&pDESifh
jidrf;csrf;a&;tzGJ@ (,m,D) em,uOD;EkESifh jynfwGif;jynfyowif;pmq&m
rsm;awG@qHkI oif;pm&Sif;vif;yGJjyKvkyfcJhonf? owif;pm&Sif;vif;yGJwGif
OD;Eku -
“ 1947 ckESpfwdkif;jyKjynfjyKv$wfawmfu twnfjyKcJhaom zGJ@pnf;
tkyfcsKyfyHktajccHOya't& usaemfomv#if w&m;0if 0ef}uD;csKyfjzpf
a=umif;ESifh pif+ydKiftpdk;&zGJ@pnf;a=umif;” a=unmcsuf xkwfjyefcJhonf?
4if;.pif+ydKiftpdk;&wGif orRwref;0if;armif/ 0ef}uD;csKyfOD;Ek/ um
uG,f a&;0ef}uD; OD;wifOD; ponfwdk@jzifhzGJ@pnf;a=umif;a=unmcJhonf?
,if;udpPESifh ywfoufI pufwifbmv 9 &uf nae 8 em&D 25
rdepftcsdefwGif bDbDpDtoHv$ifhXmewGif OD;Ekonf taxGaxGa&G;aumuf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 79
yGJrsm;udk wvt=umwGif usif;yay;rnfjzpfa=umif;/ 4if;wOD;wnf;om
w&m;0if0ef}uD;csKyfjzpfa=umif;/ urBmhEdkifiHrsm;u 4if;udkom todtrSwf
jyK&efawmif;qdka=umif; xkwfv$ifhoGm;cJhonf? OD;atmif}uD;url OD;Ek.
vkyfaqmifcsufonf tvGeftE W&m,f}uD;a=umif;/ a':atmifqef;pk
=unfuvnf; OD;Ek.vkyfaqmifcsufrSm ravsmfuefa=umif;/ vli,f
trsm;pkuvnf; 4if;wdkh.}udK;yrf;xm;aomatmifyGJudk vuf0g;}uD;tkyf
tjrwfxkwfoGm;onf[k xifjrifa=umif; xkwfazmfajym=um;oGm;cJh=u
onf?
pif+ydKiftpdk;&zGJ@pnf;jcif;ESifh ywfoufI at&S0dpf (Asia Weeks)pmapmifrS owif;axmufwOD;u OD;EkESifh awG@qHkar;jref;onhftcg OD;Eku
“ usaemfwdk@ [dkoHk;a,mufeJ@ nDnGwfzdk@ vltcsKdŒu odyfvdkvm;cJh=u
ygw,f/ [dkoHk;a,mufqdkwm a':atmifqef;pk=unf/ OD;wifOD;ESifh OD;
atmif}uD;wdk@jzpf=uygw,f? olwdk@oHk;OD; usaemfwdk@tzGJ@eJ@aygif;r,fqdk&if
aygif;Edkifygw,f? usaemfuawmh tzGJ@xJ0ifvm&if usaemfhvrf;pOfrdk@ us
aemfyJ acgif;aqmif&rSmyJ?
usaemfwckckvkyfcsifjyDqdk&if wcgwav usaemfh&JabmfawGeJ@awmif
rwdkifyifbJ csufcsif;vkyfwwfygw,f? 'gayr,hf olwdk@u usaemfvkyfwm
r}udKufbl;qdk&if usaemfacgif;aqmifr_u qif;ay;r,f? usaemfvkyfwm
[m olwdk@vufcHw,fqdk&if usaemfhudk axmufcH=u&rSmyJ? tJ'g[m 'Drdk
ua&pDygyJ? 'gayr,hf usaemf[m y&d,m,fr&SdwJhvl/ tavmoHk;q,f
jrefjrefqefqefvkyfwwfwJhvlqdkjyD; ajym=uw,f? y&d,m,fr&SdwJhol[m
wcgwavraumif;wmjzpfwwfayr,fh wcgwavusawmh aumif;
wwfygw,f?
OD;ae0if;u usaemfhqDu tm%mudk vk,lvdk@ rjzpfEdkifygbl;? 'gay
r,hf usaemf[m tajccHOya't& w&m;0if0ef}uD;csKyfjzpfw,fqdkwm
ArmjynfolawGa&m/ ArmjynftjyifbufuvlawGyg odatmif usaemf
vkyfcsifw,f? [dkvluawmh tajccHOya't& w&m;0ifxm;wJh acgif;
aqmifr[kwfygbl;? usaemfom tajccHOya't& acgif;aqmifjzpf±Hkwif
oef;0if;vIdif80
rubl;/ jynfolawG&JŒ wcJeufaxmufcHr_udk &xm;oljzpfygw,f” [lI
&Sif;vif;ajym=um;oGm;onf?
xdk@aemuf pufwifbmv 10 &ufae@wGif rqvygwD ta&;ay:ygwD
nDvmcHudk &efukef+rdKŒjynfol@v$wfawmftpnf;ta0;cef;rY usif;y jyK
vkyfcJhonf? xdknDvmcHu ygwDpHkpepfjzifh taxGaxGa&G;aumufyGJ usif;y
&ef qHk;jzwfcsuf csrSwfcJhonf? xdknDvmcHwGif ygwDpHkOuUX a'gufwm
armifarmifu -
“ ygwDnDvmcHrS qHk;jzwfvdkufonfhtwdkif; jynfol@v$wfawmfwGif
ygwDpHk'Drdkua&pDpepf v$Jajymif;usifhoHk;Edkif&ef v$wfawmf. tqHk;tjzwf
cH,lrnfjzpfa=umif;/ ygwDpHk0if,SOf+ydKifEdkif=urnfh taxGaxGa&G;aumufyGJ
}uD;udk tjrefqHk;ESifh tr#wqHk;/ tvGwfvyfqHk;jzpfatmif usif;yay;&ef
pDpOfxm;a=umif;” ajym=um;oGm;onf?
1988 ckESpf/ pufwifbmv 11 &ufae@wGif pwkwÎt}udrf jynfol@
v$wfawmftpnf;ta0;udk qufvufusif;ycJhonf? xdk tpnf;ta0;
wGif jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;. t=uHjyKwifjycsufrsm;tay:
jynfol@v$wfawmfu vufcHoabmwlum EdkifiHawmfaumifpDOuUX
a'gufwmarmifarmifu -
(u) ygwDpHkpepfjzifh taxGaxGa&G;aumufyGJrsm;usif;y&ef/
(c) ygwDpHkpepfjzifh taxGaxGa&G;aumufyGJrsm; usif;yEdkifa&;t
wGuft[efhtwm; jzpfaeaom tajccHOya'yg oufqdkifjyÏmef;csuf
rsm;ESifh tjcm;Oya'/ enf;Oya'rsm; y,fzsufay;Edkifa&;twGuf jynfol@
v$wfawmfu EdkifiHawmfaumifpDodk@v$Jtyf&ef?
(*) tajccHOya'yk'fr 43 (u) t& pwkwÎt}udrf jynfol@v$wf
awmf. ykHrSefoufwrf;onf taxGaxGa&G;aumufyGJusif;yjyD;I jynfol@
v$wfawmftopf pwifpnf;a0;onfhae@txdom jzpfa=umif; av#mhayhg
owfrSwf&ef?
(C) pwkwÎt}udrf jynfol@v$wfawmfyÌrtpnf;ta0;u zGJ@pnf;
ay;xm;aom a&G;cs,fwifajr‡mufyGJusif;ya&;aumfr&Sifudk zsufodrf;ay;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 81
&ef?
(i) w&m;r#waom taxGaxGa&GaumufyGJ atmifjrifpGm usif;y
Edkifa&;twGuf atmufygazmfjyyg yk*~dKvfrsm;udk a&G;cs,fwm0efay;tyf&ef?
(1) OD;baX; (tjidrf;pm; b¾mawmfrif;}uD;)
(2) OD;ausmfnGef@ (tjidrf;pm;uae'gqdkif&m jrefrmoHtrwf}uD;)
(3) OD;pef;armif (tjidrf;pm;ac|wmpkaqmif;a&;ESifh tmrcHpmcsKyf
rif;}uD;)
(4) OD;apm=um'dk; (tjidrf;pm;AdkvfrSL;csKyf)
(5) q&mcs,f (,cifygvDreftrwfESifh jynfol@v$wfawmf udk,fpm;
vS,f)
(p) a&G;aumufyGJaumfr&SifwGif tzGJ@0ifOD;a&wdk;jcif;/ vpfvyfonfh
ae&mwGiftpm;xdk;jcif;udpPrsm; aqmif&GufydkifcGifhudk jynfol@v$wfawmfu
EdkifiHawmfaumifpDodk@ v$Jtyf&ef?
(q) ygwDtzGJ@tpnf;rsm;udk rSwfyHkwifjcif;/ a&G;aumufyGJ pnf;rsOf;
pnf;urf;rsm;ESifh vkyfief;wm0efrsm; a&;qGJjyÏmef;ay;jcif;wdk@udk aumfr&Sif
ESifh nd‡Ed_if;aqmif&Gufay;a&;twGuf jynfol@v$wfawmfu EdkifiHawmf
aumifpDodk@v$Jtyf&ef?
(Z) taxGaxGa&G;aumufyGJudk jynfol@ v$wfawmftwGufom
usif;y&ef?
(ps) taxGaxGa&G;aumufyGJusif;yrnfhae@onf ,ae@rSpI oHk;v
jynfhaomaeh[k owfrSwfay;&ef/ odk@aomf ay:aygufvmrnfh ygwDtzGJ@
tpnf;rsm;u a&G;aumufyGJaumfr&Sifodk@ t=uHjyKcsuft& ,ae@rSpI
wvcGJjynfhaomae@xuf rapmbJjzpfap/ oHk;vausmfvGefonhftcgrS jzpf
ap jyifqifowfrSwfusif;yEdkifonfh vkyfydkifcGifhudk jynfol@v$wfawmf
aumifpDodk@v$Jtyf&efwdk@jzpf=uonf?
xdk@aemuf a&G;aumfyGJaumfr&Sifonf rdrdwdk@aumfr&Sif. oabm
xm;udk wdkif;jynfodk@wifjy&ef ygwDpHk'Drdkua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJ
usif;ya&;aumfr&Sif.a=unmcsuf trSwf(1) udk atmufygtwdkif; xkwf
oef;0if;vIdif82
jyefvdkufonf?
“ 1? Taumfr&SiftzGJ@0ifrsm;onf touft&G,ft& tzufzufrS
tem;,lae=uaom yk*~dKvfrsm;jzpfI rnfonfhygwDEdkifiHa&;udkr# quf
vufvkyfudkif&ef &nf&G,fcsuf&Sd=uolrsm;r[kwf=uyg? rdrdwdk@. udk,fa&;
udk,fwmtwGufvnf; wpHkw&m ar#mfrSef;xm;jcif;&Sd=uolrsm; r[kwf
=uyg? odk@&mwGif ,ae@jzpfay:aeaom wdkif;jynf.tajctaet& EdkifiH
awmfaumifpD aumfr&SiftzGJ@0ifrsm;tm; taxGaxGa&G;aumufyGJ}uD;udk
vGwfvyfpGm =um;0ifaqmif&Gufay;&ef arwœm&yfcHcsuft&vnf;aumif;/
11 ² 9 ² 88 &ufaehu jynfol@v$wfawmftpnf;ta0;wGif EdkifiHawmf
orRw. rdefh=um;csuftwdkif; ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJ
aumfr&Sif.vkyfief;rsm;udk EdkifiHawmfaumifpDu wpHkw&mpGufzufr_ rjyK
&Hkomr aumfr&Sif. vdktyfaom tultnDrsm;udkay;rnf[k tmrcHcsuf
ay;jyD;v#if a&G;aumufyGJrsm;udk tvGwfvyfqHk;/ tr#wqHk;/ tjrefqHk;
jyKvkyfay;&ef arwœm&yfcHcJh&m taxGaxGa&G;aumufyGJudpPrsm;wGif aumf
r&Sifonf vGwfvyfpGm aqmif&GufEdkifcGifh&Sdonf[k ,Hk=unfjcif;a=umihf
vnf;aumif;/ aumfr&SiftzGJ@0ifrsm;onf apwemtjynhft0ESifh wwf
pGrf;or# aqmif&Gufay;&ef aumfr&SifwGif yg0ifcJh=ujcif;jzpfygonf?
2? odk@ygI ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJ}uD;udk r=umrD
usif;y&eftwGuf ygwDpHk'Drdkua&pDudk awmif;qdkae=uaom &[ef;&Sifvl/
ausmif;olausmif;om;rsm;/ jynfolrsm;tygt0if wm0ef&Sdaom acgif;
aqmifrsm;onf Taumfr&SifESifh yl;aygif;ulnDaqmif&Guf=ujyD; vdk
tyfaom t=uHOm%frsm;ay;=uyg&ef av;pm;pGm zdwfac:tyfygonf?”
odk@aomf jynfolvlxkESifh 'Drdkua&pDacgif;aqmifrsm;u tpdk;& usif;y
rnfha&G;aumufyGJudk t,Hkt=unfr&SdbJ =um;jzwftpdk;& zGJ@pnf;ay;&efudk
om awmif;qdkcJh=uonf? tpdk;&u oHk;vjynhfaeaomae@wGif taxG
axGa&G;aumufyGJrsm; usif;yay;rnfqdkaomtcsufudkvnf; jiif;
qdkcJh=uonf?
1988 ckESpf/ pufwifbmv 13 &ufae@wGif A[ef;+rdKŒe,f/ trSwf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 83
(94) ewfarmufvrf;&Sd ygwDpkH'Drdkua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJ usif;y
a&;aumfr&Sif±Hk; tpnf;ta0;cef;rY jyKvkyfcJhaoma&G;aumufyGJ aumf
r&SifESifh EdkifiHa&;acgif;aqmiftzGJ@tpnf;rsm;awG@qHkyGJodk@ OD;atmif}uD;/ a':
atmifqef;pk=unf/ ol&OD;wifOD;/ &efukefjrdK@vHk;qdkif&m &[ef;ysKdor*~tzGJ@
csKyf/ jrefrmEdkifiHvHk;qdkif&m tvkyform;or*~tzGJ@csKyf(&efukef)/ Oya'±Hk;
rsm;qdkif&m tvkyform;or*~(&efukef)/ wuUodkvfbGJ@& ausmif;om;
a[mif;rsm;tzGJ@/ 'Drdkua&pDwkdufyGJ0ifausmif;om;rsm;tzGJ@/ wuUodkvf
rsm; (&efukef) wdk@rS OuUXESifh twGif;a&;rSL;rsm;/ udk,fpm;vS,frsm; wuf
a&mufcJh=uonf?
xdkaqG;aEG;yGJwGif OD;atmif}uD;/ a':atmifqef;pk=unf/ ol&OD;wifOD;
ESifh wufa&mufvm=uaom tzGJ@tpnf;rsm;rS yk*~dKvfrsm;u ygwDpHk'Drdk
ua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJaumfr&SifwGif yg0ifonfhyk*~dKvf}uD;rsm;udk
rdrdwdk@taejzifh av;pm;,Hk=unfyga=umif;/ *g&0vnf;jyKyga=umif;/ okd@&m
wGif Taumfr&Sifudk vuf&Sdtpdk;&u zGJ@pnf;ay;jcif;jzpfI wdkif;jynfESifh
jynfolvlxku tpdk;&tay: vHk;0t,Hkt=unfr&Sd=uawmhojzifh tpdk;
&u a&G;cs,fcef@xm;onfh aumfr&Sifudk vHk;0vufrcHEdkifa=umif;/ ,Hk=unf
r_vnf;r&Sd=ua=umif;/ vuf&Sdtaetxm;wGif oHk;vtwGif; a&G;
aumufyGJrsm;usif;yygu 26 ESpfwmr# zGJ@pnf;xm;jyD; EdkifiHawmfb¾
jzifh pnf;±Hk;v_yf&Sm;aeonfh tm%m&ygwDudk ,cktxd ygwDtzGJ@tpnf;
rsm;/ rzGJ@&ao;aom/ b¾maiGvnf;r&SmazG&ao;aom tzGJ@tpnf;rsm;
taejzifh a&G;aumufyGJwGif yg0if,SOf+ydKif&ygu rnfonfhenf;ESifhr# w&m;
r#waom a&G;aumufyGJrjzpfEdkifa=umif;/ wyfrawmfom;rsm;tm;vHk;eSifh
tpdk;&0efxrf;trsm;pkrSm vuf&Sdtm%m&ygwD. ygwD0ifrsm;jzpfaeao;
&m wyfrawmfESifh0efxrf;rsm;tm; rnfr#yif =um;aeyg[k nGef=um;csuf
xkwfaeapumrl jynfolvlxku ,Hk=unfr_r&Sd=ua=umif;/ ,ck t+rdKŒ+rdKŒ
te,fe,fwGif tkyfcsKyfa&;,Eœ&m;vnf;r&Sd/ vHkjcHKr_vnf;r&Sdojzifh a&G;
aumufyGJjyKvkyf&efrjzpfEdkifa=umif;/ odk@jzpfI jynfolvlxku ,Hk=unf=u
onhf yk*~dKvfrsm;yg0ifaom “ =um;jzwftpdk;&” tjrefqHk; zGJ@pnf;ay;oifh
oef;0if;vIdif84
a=umif; aqG;a@G;cJh=uonf?
xdk@tjyif 15 ² 9 ² 88 &ufae@xkwf a=u;rHkowif;pmwGifvnf;
“OD;atmif}uD;/ a':atmifqef;pk=unfESifh ol&OD;wifOD;wdk@. jynfolw&yf
vHk;odk@yef=um;csuf” acgif;pOfyg pmwapmifudkvnf; (14 ² 9 ² 88) &ufpGJ
jzifh ‚if;wdk@oHk;OD;udkwdkif vufrSwfa&;xdk; xkwfa0xm;onfhtwdkif; azmf
jyxm;onfudk awG@&onf? xdkyef=um;csufrSm -
1? wae@xufwae@ =uHKawG@vm&onfh pD;yGm;a&;tcuftcJ t
usyftwnf;=um;rSyif jynfolwdk@. 'Drdkua&pDwdkufyGJt&Sdefonf jrihfrm;
vmcJhonf? wEdkifiHvHk; r=uHKpzl; jyif;xefvSonfh 'Drdkua&pDa&;twGuf
jynfolw&yfvHk;u qENjyKaeygvsuf tpdk;&u yxraomf rodusKd;u|H
jyKum tcsdefqJGonfhenf;y&d,m,fudkom usifhoHk;cJh&mrS ,cktcg wxpf
avsmhjyD; ygwDpHkpepfjzifh a&G;aumufyGJudk oHk;vtwGif; usif;yay;&ef a&G;
aumufyGJaumfr&Sifudk yk*~dKvfig;OD;jzifh zGJ@pnf;ay;cJhygonf?
2? jynfolwdk@u tpdk;&udk r,Hk=unfyg? xdk@a=umifhvnf; a&G;aumuf
yGJaumfr&Sifudk r,Hk=unfyg? tvGefwdkawmif;vSaom oHk;vqdkonfh t
csdeftwGif;Y tm%m&tpdk;&. taxmuftyHhcHygwDESifh bmwckrS t
oifhrjzpfao;aom tjcm;ygwDwdk@. ,SOfjydKifta&G;cH&rnfh a&G;aumufyGJ
qdkonfrSmvnf; rnfodk@r# w&m;r#wr_r&SdEdkif[lonfhtcsufudkvnf;
jynfolwdk@u aumif;pGmodae=uygonf? Ttcsufrsm;udkvnf; ,ae@
qENjyae=uonfh jynfol@tiftm;pkrsm;u tpdk;&uzGJ@ay;onfh a&G;
aumufyGJaumfr&Sifa&SŒarSmufY jywfom;pGm wifjycJhjyD;jzpfygonf?
3? qENjytiftm;pk}uD;xJY a&SŒwef;rS aoG;ajrus wdkufyGJ0ifcJh=u
onfh ausmif;om;vli,frsm;onf twufºuGqHk; yg0ifolrsm;jzpf=u
onf? ,cktcgwGif jynfolwdk@eSifh vufwGJjyD; jidrf;csrf;pGm qENjyonfh
ausmif;om;rsm;&Sdovdk tpdk;&. tcsdefqGJr_enf;y&d,m,fudk repf+rdKŒo
jzifh jyif;jyaompdwf"gwfa=umifh tpmiwfcHqENjyausmif;om;rsm;udk
vnf;aumif; awG@jrifvm&onf? trsm;jynfolxJY tm;rvkdtm;r&
jzpfjcif;/ ,ckxuf jyif;xefvSaomajcvSrf;udkyif vSrf;vdkaomolrsm; &Sd
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 85
vmonfudkyif awG@vmygonf?
4? odk@aomf T'Drdkua&pDwdkufyJGonf ESvHk;&nfwdkufyGJjzpfygonf?
pnf;urf;aooyfpGmqENjy&if; &J&ifhaomESvHk;&nfowœdjzihf atmifyGJcH,l
&rnfhwdkufyGJjzpfonf? tpdk;&onf jynfolawGtvdk&Sdonfh =um;jzwf t
pdk;&w&yf tjrefqHk;zGJ@pnf;&efrSwyg; tjcm;enf;vrf;r&Sdyg/ ausmif;om;
xktygt0if jynfolw&yfvHk;uvnf; xufjrufonfhESvHk;&nf owœd
udkom ppfrSefonfhvufeuftjzpf ravsmhaomZGJ/ rqkwfrepfaom pdwf
"gwfjzifh jidrf;csrf;pGmqENjyr_udk raoGz,fvJpdwfr&Snfr_/ qENjyif;jyr_wdk@jzifh
t=urf;zufr_/ aoG;xGufoH,dkr_ESifh tjcm;tedÏm±Hkjzpfay:r_rsKd;rsm; rjzpf
ay:apzdk@ txl;a&Smif&Sm;&ef vdktyfygonf?
“ppfrSefaom'Drdkua&pDwdkufyGJ rkcsatmifjrif&rnf?”
(yHk) ····· ( OD;atmif}uD;)
(yHk) ····· ( a':atmifqef;pk=unf)
(yHk) ····· (ol&OD;wifOD;)
[lI jzpfonf?
xdk@tjyif (13 ² 9 ² 88) &ufae@xkwf Adkvfwaxmif owif;pmwGif
vnf; “vuf&Sd tpdk;&udk jynfol,Hk=unfr_vHk0uif;rJhum =um;jzwf tpdk;
&zGJ@v#if oydwfrsm;&yfpJrnf? OD;atmif}uD;/ ol&OD;wifOD;ESifh a':atmif
qef;pk=unfwdk@ awGhqHkaqG;aEG;jyD; oabmxm;udk EdkifiHawmf orRwxH
ay;ydk@” [laomacgif;pOfjzifh a&;om;xm;avonf?
“ ygwDpHkpepfjzifh taxGaxGa&G;aumufyGJusif;yrnfhudpPeSifh ywfouf
I u|ekfyfwdk@. oabmxm;udk wifjyvkdygonf? vuf&SdtajctaerSm
wwdkif;jynfvHk;wGif tpdk;&tkyfcsKyfa&;,Eœ&m; &yfqdkif;aejyD; jynfolvlxk
w&yfvHk;r=uHKpzl; pm;0wfaea&;/ vHkjcHKa&;jy\emrsm;ESifh &ifqdkifae&yg
onf?
ukefaps;E_ef;rsm; w&dyf&dyf}uD;jrifhvmjcif;/ tvkyftudkifysufI qif;
&J'kuQa&mufjcif;/ &efukef+rdKŒwGif;Yyif vHkjcHKr_udk tpdk;&u wm0efr,lEdkifI
rdrdwdk@bmomvHkjcHKa&;udk wm0ef,lae&aom jynfolvlxkrSm pdwfqif;&J
oef;0if;vIdif86
udk,fqif;&JESifh ylyefaomua&mufae&ygonf?
tajctaerSm ae@pOfESifhtr# qdk;&Gm;vsuf&Sdygonf? Tjzpfay:ae
aom tajctaewGif tpdk;&u a&G;aumufyGJusif;yay;Edkifrnfh tajct
aer&Sdyg? wae@xufwae@/ wem&Dxufwem&D ydkrdkqdk;&Gm;aeaom pD;yGm;
a&;/ vlr_a&;/ EdkifiHa&;/ vHkjcHKa&;tajctaersm;udk wm;qD;Edkif&efrSm wdkif;
jynfu vufcHEdkifrnhf=um;jzwftpdk;& tjrefzGJ@pnf;ay;jcif;rSty tjcm;
enf;vrf;r&Sdawmhyg?
vuf&Sdtpdk;&tay:wGif jynfolvlxk ,Hk=unfr_vkH;0uif;aejyD;jzpfI
tpdk;&zGJ@pnf;ay;aomaumfr&Sifu OD;pD;usif;yay;rnfha&G;aumufyGJudk
wdkif;jynfu ,Hk=unfvufcH=urnfr[kwfyg?
jynfolvlxkvufcHrnfh =um;jzwftpdk;&zGJ@onfESifhwjydKifeuf qENjy
r_rsm;/ oydwfarSmufr_rsm;&yfpJjyD; tpdk;&,Eœ&m;rsm; jyefvnf vnfywf
jcif;/ a&mif;0,fazmufum;jcif;rsm; jyefvnftouf0ifvmrnf[k u|Ekfyf
wdk@ ,Hk=unfygonf?
xdk@a=umihf pD;yGm;a&;jyefvnfxlaxmif&efESifh 'Drdkua&pDjyefvnf
wnfaqmufI taxGaxGa&G;aumufyGJ usif;yay;&ef =um;jzwftpdk;&
tjrefqHk;zGJ@pnf;ay;&efom &Sdygawmhonf?
tajctaerSm tcsdef&Sdoa&GŒ qdk;&Gm;aombufodk@ ul;ajymif;aeyg
ojzifh tcsdefrqdkif;bJ =um;jzwftpdk;& tjrefqHk;zGJ@pnf;ay;&ef awmif;qdk
ygonf” [lI azmfjyxm;onf?
xdk@odk@yef=um;csufrsm;/ awmif;qdkcsufrsm; xkwfjyefcJhjyD; r=umrDrSm
yif jynfolvlxkw&yfvHk; vrf;ray:xGufI “wygwDtm%m&Sif pepf
zsufodrf;a&;/ =um;jzwftpdk;&zGJ@pnf;a&;” aºuG;a=umfoHrsm; ydkrdkus,f
avmifcJhygawmhonf?
xdkpOftwGif; tpdk;&wm0ef&Sdolrsm;ESifh aumfr&Sifvl}uD;rsm; awG@qHk
aqG;aEG;aecsdefrSmyif AdkvfrSL;csKyfa[mif;atmif}uD; vufrSwfa&;xdk;xm;
aom udk,fwdkifvufa&;jzifhpmudk rdwWLul;pufjzifh trsm;jynfolt=um;
jzefha0vmonfudk awG@&./ xdkpmwGif OD;atmif}uD;u “a&G;aumufyGJ
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 87
aumfr&SifzGJ@ay;jcif;ESifh a&G;aumufyGJusif;yrnfhtpdk;&. a=unmcsufudk
rdrd,Hk=unfa=umif;/ odk@jzpf&m oydwfrsm;vnf; anmif;vmjyDjzpfI o
ydwfvSef=u&efwdkufwGef;a=umif;/ tu,fI rdrdwifjyonfhtwdkif; a&G;
aumufyGJvkyfray;v#if rdrdudk,fwdkifaq;±Hka&SŒrSm tpmiwfcHum rdrd
udk,fwdkif "gwfqDavmif;rD;±_dŒjyD; qENjyrnfjzpfonf” [k a&;om;xm;
onf? a&G;aumufyGJaumfr&Sifu OD;atmif}uD;. ay;pmonf tjyKo
abmaqmifonf[k ,lqum auseyf0rf;omcJh=uonf[k od&onf?
xdkpOftwGif; 1988 ckESpf/ pufwifbmv 14 &ufae@wGif jrefrm
EdkifiHvHk;qdkif&m ausmif;om;rsm;or*~odk@ OD;atmif}uD;/ a':atmifqef;
pk=unf/ ol&OD;wifOD;wdk@u tdwfzGifhay;pmwapmifukd ay;ydk@cJhonf? xdk
pmtjynfhtpHkrSm
(1) 1988 ckESpf/ pufwifbmv 14 &ufae@wGif tpdk;& a&G;cs,f
cef@tyfxm;aom a&G;cs,fwifajr‡mufyGJaumfr&Sifu ,ae@EdkifiHwGif 'Drdku
a&pDwdkufyGJ0ifae=uaom tiftm;pkrsm;udk OD;aqmifr_ay;ae=uaom OD;
Ek/ OD;atmif}uD;/ a':atmifqef;pk=unf/ ol&OD;wifOD;/ ausmif;om;rsm;
tzGJ@ESifh &[ef;tzGJ@rsm;tm; awG@qHkaqG;aEG;cJhygonf?
(2) xdkodkhawGhqHkaqG;aEG;tjyD;Y vl}uD;rif;rsm;or*~rS tqdkyg tzGJ@
toD;oD;rS vl }uD;rsm;udk aq;wuUodkvf (1) ausmif;cef;rodk@ zdwfac:I
aqG;aEG;cJhygonf? tqdkygaumfr&SifY rdrdwdk@. cdkifrmaom&yfwnfcsuf
t& =um;jzwftpdk;&zGJ@pnf;a&;[lonfhtajccHrludkom qGJudkifI ajym
=um;cJha=umif; ausmif;om;rsm;tm; &Sif;vif;ajym=um;cJhygonf?
(3) ausmif;om;rsm;u vl}uD;rsm;. &yfwnfcsufudk vufcH}udK
qdkygonf? odk@&mwGif ,ckwdkif tpdk;&. tcsdefqGJr_udk pdwfr&Snfr_/ pdwf
"gwfjyif;xefwufºuGr_wdk@jzifh TaqG;aEG;yGJjyKvkyfonfhae&mYyif vl}uD;
rsm;u =um;jzwftpdk;&w&yfudk zGJ@pnf;ay;&ef wifjyawmif;qdkcJhygonf?
vl}uD;toD;oD;uvnf; TudpPudk [email protected]@ wifjy&efvdkonfjzpf
I qdkif;iHh&ef jyefvnfaqG;aEG;ygonf? ausmif;om;rsm;uvnf; tpdk;
&zGJhr_udk tcsdef=um=umrqdkif;vdkojzifh (48) em&DtwGif; jzpfatmif jyef
oef;0if;vIdif88
=um;ay;yg&ef yef=um;cJhygonf?
(4) ,ae@ tajctaew&yfwGif =um;jzwftpdk;&zGJ@pnf;&efrSm trSef
wu,f vdktyfcsufqdkonfudkk tzGJ@tm;vHk;a&m/ jynfolw&yfvHk;uyg
vdkvm;awmif;wonfhtcsuf jzpfygonf? odk@&mwGif vuf&Sdtpdk;& r
jyKwfao;bJ tpdk;&opfw&yfudk rdrdwdk@qENt&zGJ@pnf;ygu =um;jzwftpdk;
&r[kwfbJ pifjydKiftpdk;&w&yfjzpfvmEdkifygonf? Todk@jzpfygu awmfvSef
a&;wGif tcsdeftcgroifhbJ ajcvSrf;rdygu rvdkvm;tyfaom [ef@wm;
aESmifh,Sufr_ESifh tjcm;tEœ&m,frsm; jzpfvmEdkifygonf? xdk@a=umifh vuf&Sd
tpdk;&tm; z,f&Sm;jyD; jynfolwdk@vdkvm;aom =um;jzwftpdk;& jzpfay:
vmrSom jynfolwdk@tyfESif;onfhtm%m&yfjzifh ,ae@jzpfay:aeaom
tajctae tcuftcJtm;vHk;udk ajz&Sif;aqmif&GufEdkifrnfhtjyif jynf
oltm;vHk;vdkvm;aom ppfrSefonhf'Drdkua&pDtpdk;&w&yf jzpfay:vm
atmif w&m;r#wonfh a&G;aumufyGJjyKvkyfay;Edkif&ef vdktyfonfh tpD
trHtm;vHk;udk jynfolwdk@tvdkus jyKvkyfay;Edkif=uygrnf?
(5) Todk@jzpfygI ausmif;om;rsm;vdktifqENudk usaemfwdk@ oabm
aygufpmemygonf? vdkvm;aom&nfrSef;csufjcif;vnf; wlnDygonf?
odk@&mwGif azmfjyjyD;cJhonfhtcsuftvufrsm;tay: av;eufpGm pOf;pm;
&rnfjzpfygaoma=umifh ,cktcsdefwGif qENrapmrdzdkh av;pm;pGm arwœm
&yfcHygonf”[lI azmfjyxm;onf?
xdk@aemuf 1988 ckESpf/ pufwifbmvwGif aumfr&Sifvl}uD;rsm;onf
EdkifiHawmforRwa'gufwmarmifarmiftrSL;jyKaom EdkifiHawmf aumifpD
0ifrsm;ESifh awG@qHkcJh=uonf? tqdkygyk*~dKvfrsm;ESifh awG@qHkcJhpOf aumfr&Sif
tzGJ@0ifvl}uD;rsm;u rqvygwDwGif wyfrawmf/ jynfol@&JESifh 0efxrf;rsm;
yg0ifaeonfhudpPudkpHkprf;&m EdkifiHawmforRw a'gufwmarmifarmifu
aumfr&Siftaejzifh rnfhodk@aqmif&Gufapvdka=umif; t=uHay;yg/ t=uHay;
onhftwdkif; aqmif&Gufygrnf[k ajym=um;cJhonf?
xdkhaemuf aumfr&Sifvl}uD;rsm;t=uHjyKonfhtwdkif; EdkifiHawmf
aumifpDOuUX a'gufwmarmifarmifonf a=unmcsuf 14§88 udk xkwf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 89
jyefum “jynfol@0efxrf;rsm;onf EdkifiHawmftay:opPmxm;I jynfol@
0efudkom xrf;aqmif&rnfjzpfojzifh ygwDpHkpepfwGif usifhoHk;cJhonfh tpOf
tvmESifhtnD jynfol@wyfrawmf/ jynfol@&JwyfzGJ@ paom umuG,fa&;
wyfzGJ@0ifrsm;/ jynfhol@0efxrf;tzGJ@tpnf;toD;oD;/ EdkifiHydkifpD;yGm;a&;/
bkwfaumfydka&;&Sif;tzGJhtpnf;toD;oD;rS 0efxrf;rsm;ESifh EdkifiHawmf
b¾mrS vpmcHpm;=uaom tjcm;0efxrf;rsm;onf ,ae@rSpI rqv
ygwDtygt0if rnfonfhEdkifiHa&;ygwDtzGJ@tpnf;0ifr# rjzpfap&” [lI
xkwfjyefcJhonf?
xdk@ae@rSmyif rqvygwDtaxGaxGtwGif;a&;rSL; OD;at;udkonf
jynfol@wyfrawmf/ jynfol@&JESifh 0efxrf;rsm;tm; vrf;pOfygwD ygwD0if
tjzpfrS EkwfxGufcGifhjyKcJhonf?
ÙÙÙ
oef;0if;vIdif90
tcef; (3)
ppfwyftmPmodrf;ydkufjcif;
xdk@aemuf jynfolvlxk. qENjyr_rsm;onf vHk;0&yfwef@jcif;r&SdbJ
qufvufI =um;jzwftpdk;&zGJ@pnf;a&;udk awmif;qdkaeojzifh rqv
ygwDOuUXESifh EdkifiHawmfaumifpDOuUX a'gufwmarmifarmifonf EdkifiH
awmftm%mudk vHk;0xdef;odrf;EdkifpGrf;r&SdonfhtwGuf umuG,fa&;OD;pD;
csKyf AdkvfcsKyf}uD;apmarmif (aemifAdkvfcsKyfrSL;}uD;) tm; ppfwyfrS tm%m
odrf;ydkuf&ef tcsufjyvdkufawmhonf?
Todk@jzifh jynfolw&yfvHk;awmif;qdkaeonfh =um;jzwftpdk;& zGJ@
pnf;ay;a&;udk rsufuGufjyKum 1988 ckESpf/ pufwifbmv 18 &ufae@
wGif EdkifiHtm%mudk vufeuftm;udk;jzifh odrf;ydkufvdkufawmhonf? jref
rmhEdkifiHa&;ordkif;wGif ppfwyftm%modrf;r_ oHk;}udrf&SdcJhonf? 1958 ckESpf
wGifw}udrf/ 1962 ckESpfwGif w}udrfESifh ,ck 1988 ckESpfwGifw}udrf jzpf
onf?
,if;odk@ tm%modrf;ydkufcJhjyD;aemuf ,if;ae@rSmyif trdef@trSwf
1§88 jzifh EdkifiHawmfjidrf0yfydjym;r_wnfaqmufa&;tzGJ@ac: e0wudk zGJ@
pnf;a=umif; a=unmcJhonf? e0wtzGJ@wGif -
(1) AdkvfcsKyf}uD;apmarmif - OuUX
(2) 'kAdkvfcsKyf}uD;oef;a&$ - tzGJ@0if
(3) AdkvfcsKyfarmifarmifcif - tzGJ@0if
(4) AdkvfcsKyfwifxGef; - tzGJ@0if
(5) AdkvfrSL;csKyf atmif&Jausmf - tzGJ@0if
(6) AdkvfcsKyf bkef;jrifh - tzGJ@0if
(7) AdkvfcsKyf pdefatmif - tzGJ@0if
(8) AdkvfcsKyf cspfaqG - tzGJ@0if
(9) AdkvfrSL;csKyf ausmfb - tzGJ@0if
(10)AdkvfrSL;}uD; armifoifh - tzGJ@0if
(11) AdkvfrSL;csKyf armifat; - tzGJ@0if
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 91
(12)AdkvfrSL;csKyf Om%fvif; - tzGJ@0if
(13) AdkvfrSL;csKyf jrifhatmif - tzGJ@0if
(14) AdkvfrSL;csKyf jroif; - tzGJ@0if
(15)AdkvfrSL;csKyfxGef;=unf - tzGJ@0if
(16)AdkvfrSL;csKyf at;aomif - tzGJ@0if
(17)AdkvfrSL;csKyf rsKd;nGef@ - tzGJ@0if
(18)AdkvfrSL;csKyf cifnGef@ - twGif;a&;rSL; (1)
(19)AdkvfrSL;}uD;wifOD; - twGif;a&;rSL; (2)
ponf yg0ifcJhonf?
1988 pufwifbmv 18 wGif e0wtzGJ@}uD;onf a=unmcsuf
trSwf 2§88 jzifh jynfol@v$wfawmf/ EdkifiHawmfaumifpD/ 0ef}uD;tzGJ@/
jynfol@w&m;ol}uD;tzJG@/ jynfol@Oya'tusKd;aqmiftzGJ@/ jynfol@vkyfief;
ppfaq;a&;tzJG@/ jynfol@aumifpDtqifhqifhrsm;udk zsufodrf;vdkufa=umif;
a=unmvdkufjyD; 'k0ef}uD;tm;vHk;udkyJ wm0efrS&yfpJa=umif; a=unmcJh
onf?
,if;aemuf xdkae@rSmyif a=unmcsuftrSwf 3§88 jzihf jrefrmEdkifiH
onf vGwfvyfIwufºuGaomEdkifiHjcm;a&;0g'udk qufvufusifhoHk;rnf
[k a=unmcJhonf? wqufwnf;rSmyif trdef@trSwf 2§88 jzifh jynfol
vlxkw&yfvHk; vdkufem&efESifh Xmeqdkif&m0efxrf;/ tr_xrf;rsm;udk quf
vufwm0efxrf;aqmif&ef trdef@trSwf 3§88 wdk@udk xkwfjyefcJhonf?
trdef@ 3§88 t& 0efxrf;tm;vHk;onf 1988 pufwifbmv 19 &uf
ae@rSpI vkyfief;cGifodk@ jyefvnf0ifa&muf=u&efESifh pufwifbmv 26
&ufae@txd vkyfief;cGifr0ifygu wm0efrS&yfpJrnfqdkonfhtrdef@rsm;udk
quf wdkufxkwfjyefcJhonf?
pufwifbmv 18 &uf wae@wnf;rSmyif a=unmcsuf (1§88)/
(2§88)/ (3§88) ESihf trdef@trSwf (1§88)/ (2§88)/ (3§88) wdk@udk
qufwdkufxkwfcJhjyD; e0wppftpdk;&tjzpf pwifouf0ifv_yf&Sm;vmcJh
onf?
oef;0if;vIdif92
e0wOuUXAdkvfcsKyf}uD;apmarmifonf 0ef}uD;csKyftjzpfvnf;
aumif;/ EdkifiHawmft}uD;tuJtjzpfvnf;aumif;/ umuG,fa&;0ef}uD;ESifh
umuG,fa&;OD;pD;csKyftjzpfvnf;aumif; ,lxm;onhftjyif EdkifiHjcm;a&;
0ef}uD;tjzpfyg ,lxm;vdkufao;onf?
e0wppftpdk;&onf tm%modrf;ydkufjyD;jyD;csif; ta&;awmfyHk}uD;udk
rif;rJhp±dkufv_yf&Sm;r_}uD;tjzpf ±_jriftykyfcs uifyGef;wyfum enf;vrf;
aygif;pHkjzifh+zdKcGif;um zrf;qD;ta&;,lr_rsm;udk qufwdkufvkyfaqmifcJh
onf? tm%modrf;tpdk;&jzpfaomfvnf; rqvESifh rqvacgif;aqmif
rsm;tm;vHk; pm&if;0ifrsm;jzpfcJhaoma=umifh rqvzufrS t}uD;tus,f
ckcHumuG,fay;I &yfwnfcJh=uonf? ,if;odk@ rqvygwDtm; ckcHum
uG,fay;&yfwnfcJhaomajumifh e0wtm; ‘ae0if;wyf’ [kyif jynfolwdkh
u avSmifajymifac:a0:cJh=uonf? xdk@jyif EdkifiHawmfjidrf0yfydjym;r_ wnf
aqmufa&;tzGJ@}uD;udk vlxku ‘jidrfyd’ tzGJ@[k uifyGef;wyfcJh=uovdk
,if;wdk@csrSwfvkyfudkifaeonfh vrf;pOfay:vpDESifh vkyfaqmifcsufrSefor#
udkvnf; ‘uvdefaphjirf;qif jidrfydvrf;pOf’ [kyif avSmifajymif ac:a0:cJh
=uonf?
xdk@aemuf 1988 ckESpf/ pufwifbmv 19 &ufae@ rGef;vGJ 1 em&DwGif
umuG,fa&;0ef}uD;Xme '*Hk&dyfomY e0wtzGJ@u aumfr&SiftzGJ@0ifrsm;
tm; zdwf=um;I tpnf;ta0;usif;ycJhonf? ,if;tpnf;ta0;odk@ e0
w OuUX AdkvfcsKyf}uD;apmarmif (aemifAdkvfcsKyfrSL;}uD;/ ,ckuG,fvGef)
trSL;jyKonfh tzGJ@0ifrsm;jzpf=uaom 'kwd,AdkvfcsKyfjuD;oef;a&$ (,ck
etzOuUXAdkvfcsKyfrSL;}uD;)/ AdkvfcsKyfarmifarmifcif(a&) / AdkvfcsKyfwifxGef;
(av)/ AdkvfcsKyf pdefatmif (,ckuG,fvGef)/ AdkvfcsKyf cspfaqG/ twGif;a&;
rSL; (1) AdkvfrSL;csKyfcifnGefh/ twGif;a&;rSL; (2) AdkvfrSL;}uD;wifOD; (vkyf=uHcH&)
wdkhESifh aumfr&SifOuUX OD;baX;trSL;jyKonfh aumfr&SiftzGJ@0ifrsm;jzpf=u
aom OD;apm=um'dk;/ OD;pef;armif/ OD;ausmfnGef@ESifh aumfr&SiftwGif;a&;rSL;
OD;at;armifwdk@ wufa&mufcJh=uonf? tzGJ@0if q&mcs,fonf tpnf;
ta0;odk@wufa&muf&ef vrf;ydwfaeonfhtwGuf cGifhyefcJhonf? tpnf;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 93
ta0;wGif e0w OuUXu rdrdwdk@wyfrawmfESifh 0efxrf;rsm;onf rnf
onhfEdkifiHa&;tzGJ@tpnf;. tzGJ@0ifrsm;r[kwfawmha=umif;/ rdrdwdk@onf
=um;aetzGJhtpnf;rsm;jzpfjyD; jynfolrsm;udk tvkyftau|;jyK&rnfh tzGJ@
tpnf;rsm;jzpfa=umif;/ ,ckjynfolrsm; vdkvm;awmifhwaeonhf ygwDpHk
'Drdkua&pDudk tjrefqHk;taumiftxnfazmfay;Edkifa&;twGuf ygwDpHk 'Drdk
ua&pDt axGaxGa&G;aumufyGJ}uD;udk tvGwfvyfqHk;/ tr#wqHk;ESifh t
jrefqHk;jyKvkyfay;&ef aumfr&SiftzGJ@0ifvl}uD;rsm;udk arwœm&yfcHa=umif;/
aumfr&Sif.vkyfief;rsm;ESifhpyfvsOf;jyD; aumfr&SiftzGJ@0ifvl}uD;rsm;u
rnfol.rsufESmudkr# raxmufxm;bJ ormorwfusus "rR"dÏmefusus
w&m;tr#wqHk;aqmif&Gufay;apvdkyga=umif;/ aumfr&Sif. vkyfief;rsm;
ESifh pyfvsOf;I rdrdwdk@onf tzGJ@tpnf;taejzifhaomfvnf;aumif;/ wOD;
csif;taejzifhaomfvnf;aumif;/ }udK;udkifr_/ vrf;nGefr_vkH;0jyKvkyfrnf
r[kwfa=umif;/ a&G;aumufyGJOya'/ enf;Oya'rsm;a&;qGJ&mwGif aumf
r&SiftzGJ@0ifvl}uD;u awG@qHkaqG;aEG;vdkaom tzGJ@tpnf;udkjzpfap vl}uD;
rsm;u awG@qHkaqG;aEG;vdkaom tzGJhtpnf;udkjzpfap/ yk*~dKvfwOD;csif;udk
jzpfap awG@qHkaqG;aEG;t=uHOm%frsm;&,ljyD; vGwfvGwfvyfvyfa&;qGJEdkif
a=umif;/ aumfr&Sifu a&;qGJaxmufcHay;ydk@onfhOya'rsm;udk tjrefqHk;
jyÏmef;ay;rnfjzpfyga=umif;/ ygwDpHk'Drdkua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJ}uD;
atmifjrifpGmusif;yEdkifrnfh vdktyfonfhtultnDrsm;udkvnf; tjynfh
t0ay;oGm;rnfjzpfyga=umif; ajym=um;oGm;onf?
Todkhjzifh e0wtzGJ@onf 1988 ckESpf/ pufwifbmv 18 &ufpJGyg
a=unmcsuftrSwf 1§88 jzifh ygwDpHk'Drdkua&pD taxGaxG a&G;aumuf
yGJ}uD;ukd }uD;rSL;usif;yay;&ef a'gufwmarmifarmif vufxufu zGJ@pnf;cJh
aom a&G;aumufyGJusif;ya&;aumfr&Sifudk qufvufwm0efay;tyfcJh&m
aumfr&Sifonf rdrd.vkyfief;rsmudk taumiftxnfazmfEdkifa&;twGuf
e0wtzGJ@u 1988 ckESpf/ pufwifbmv 21 &ufae@wGif ygwDpHk'Drdkua&pD
taxGaxGa&G;aumufyGJusif;ya&;r&SifOya' (e0wtzGJ@ Oya'trSwf
1§80) udk jyÏmef;ay;cJhonf?
oef;0if;vIdif94
xdk@aemuf aumfr&Sifonf jynfolrsm;ESifh EdkifiHa&;ygwDrsm;. t=uHjyK
csufrsm;udkt ao;pdwfavhvmjyD; jynfol@v$wfawmf a&G;aumufyGJOya'
onf usif;y&ef&Sdonfh ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJtwGuf
w}udrfomtoHk;jyK&ef &nf&G,fIvnf;aumif;/ aemifwGif usif;yrnfh
a&G;aumufyGJrsm;ESifh =um;jzwfa&G;aumufyGJrsm;twGufudkrl xdktcsdef
wGifrS pOf;pm;a&;qGJ=uap&ef &nf&G,fIvnfaumif;/ jynfol@v$wfawmf
a&G;aumufyGJOya'udk jyKjyifa&;qGJjyD;aemuf epwtzGJ@odk@ wifjycJhonf?
e0wtzGJ@onf ,if;Oya'=urf;udk 1989 arv 25 &ufae@wGif
aumfr&SifESifh n‡dE_dif;pdppfjyD;aemuf 1989 ar 31 &ufae@Y jynfol@v$wf
awmfa&G;aumufyGJOya' (e0wOya' trSwf14§89) udk jyÏmef;ay;cJh
onf? ,if;Oya'wGif tcef;aygif;(15)cef;ESifh yk'fraygif; (82) ck yg0ifonf?
enf;Oya'jyÏmef;csufrsm;udk taumiftxnfazmf&mwGif aqmif
&Guf&rnfh tao;pdwfenf;pepfOya'rsm;udk 1989 ZGef 30 wGif jyÏmef;
ay;cJhonf? xdk@aemuf EdkifiHa&;ygwDrsm; rSwfyHkwifjcif;Oya'/ enf; Oya'
rsm;udk jyÏmef;jyD;aemuf aumfr&Sifonf a&G;aumufyGJ 0ifa&muf,SOfjydKif
vdkaom EdkifiHa&;ygwDtzGJ@tpnf;rsm;udk 1988 ckESpf/ pufwifbm 30
&ufae@rSpI rSwfyHkwifcGifhjyKcJhjyD;aemuf aemufqHk;&ufrS 1989 azazmf
0g&D 28 &ufae@udk aumfr&SifrS owfrSwfa=unmay;cJhonf?
odkhuvdk EdkifiHa&;ygwDrsm; w&m;0ifrSwfyHkwif zGJ@pnf;cGifhjyKvdkufjyD;
aemuf “ atmif - pk - wif” tjzpf txl;yl;wGJv_yf&Sm;ae&mrS OD;atmif
}uD;bufrS (4) OD;/ a':atmifqef;pk=unfbufrS (4) OD;/ OD;wifOD;bufrS
(4) OD; pkpkaygif; (12) OD;yg0ifonfh trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf A[dktvkyf
tr_aqmiftzGJ@udk 1988 ckESpf/ pufwifbm27 &ufae@wGif pwifzGJ@pnf;
vdkufjyD; w&m;0ifrSwfyHkwifcJh&m a&G;aumufyGJaumfr&Sifu 1988 atmuf
wdkbm 3 ae@pGJyg a=unmcsuftrSwf (3) jzifh w&m;0ifEdkifiHa&;ygwDtjzpf
twnfjyK xkwfjyefa=unmay;cJhonf?
a':atmifqef;pk=unfbufrS (4) OD;rSm a':atmifqef;pk=unf/ OD;
0if;wif/ a': jrifhjrifhcifESifh OD;atmifvGif (±kyf&Sifo±kyfaqmif/ 'g±dkufwm)
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 95
wdk@ jzpfonf? yxrqHk; pwifzGJ@pnf;pOfu trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
(NLD) . A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@0ifrsm;rSm -
(1) OD;atmif}uD; - OuUX
(2) OD;wifOD; - 'kOuUX
(3) a':atmifqef;pk=unf - taxGaxGwGif;a&;rSL;
(4) OD;=unf[ef - twGif;a&;rSL;tzGJ@0if
(5) OD;cspfcdkif - twGif;a&;rSL;tzGJ@0if
(6) OD;0if;wif - twGif;a&;rSL;tzGJ@0if
(7) a': jrifhjrifhcif - vlxkvlwef;pm;XmerSL;
(8) OD;vGif - b¾ma&;XmerSL;
(9) OD;atmifvGif - jyef=um;a&;XmerSL;
(10)OD;atmifa&$ - pnf;±Hk;a&;XmerSL;
(11) OD;=unfarmif - okawoerSL;
(12) OD;ba&$ - tkyfcsKyfa&;XmerSL;
wdk@ jzpf=uonf?
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf pwifzGJ@pnf;prSmyif vlxkt=um; a&
yef;tpm;qHk; EdkifiHa&;tzGJ@tpnf;jzpfvmcJhonf? wdkawmif;vSonfh um
vtwGif;rSmyif trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyftwGif; ygwDtzGJ@0ifOD;a&
wdk;wufrsm;jym;vmonf?
xdk@aemuf tzGJ@0ifOD;a& (30) yg0ifaom A[dkOD;pD;tzGJ@udk xyfrHzGJ@pnf;
onf? A[kdtvkyftr_aqmiftzGJh pwifzJG@pnf;pOfuJhodk@ A[dkOD;pD;tzGJ@udk
vnf; “atmif-pk-wif” wOD;csif;pDrS wzufv#if (10) OD;uspD E_ef;xm;
jzifh zGJ@pnf;cJhonf?
A[dkOD;pD;tzGJ@0ifopfrsm;rSm
(1) OD;cifndK
(2) OD;aZmf0if;OD;
(3) OD;rif;'if
(4) OD;ausmfjrifhav;
oef;0if;vIdif96
(5) OD;omxdk
(6) OD;odef;Edkif (*k%fxl;)
(7) OD;cifarmifarmifjrifh
(8) OD;armifarmif
(9) OD;eef;EG,f
(10) OD;bdk;atmif
(11) OD;aomif;'ef
(12) OD;vSarmif
(13) OD;apmjrifh
(14) OD;a&$
(15) OD;at;armif
(16) OD;wifat;
(17) Adkvf&JxGËf (&JabmfoHk;usdyf)
(18) OD;oef;xGef;
(19) OD;csdefydk;
(20) OD;vSarmif
(21) OD;xGef;wif
(22) OD;aomfu (armifaomfu)
(23) OD;ukd,k (armifudk,k)
(24) OD;rdk;ol (armifrdk;ol)
(25) OD;csrf;at;(armifpl;prf;)
(26) a'gufwmwifrsKd;0if;
(27) a'gufwmoufrif;
(28) OD;0if;cuf
(29) OD;wifa&$
(30) OD;cifarmifaqG
wdk@jzpfonf?
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfonf zGJ@pnf;jyD;pumvrSmyif &efukef
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 97
tygt0if wEdkifiHvHk;a'otoD;oD;u wufa&mufvm=uonhfygwD0if
olrsm;ESifh qufvufpnf;±Hk; v_yf&Sm;vdkolrsm;udk ygwD0if (tzGJ@csKyf0if)
av#mufv$myHkpH (25) apmifE_ef;pDxkwfay;jyD; ,m,Dpnf;±Hk;a&;rSL;rsm;
tjzpftodtrSwfjyKay;cJhonf? odk@jzifh tzGJ@csKyf0ifOD;a&onf tcsdefwdk
twGif;rSmyif tqrwefwdk;yGm;vmcJhayonf? tjcm;aomEdkifiHa&;ygwD
tzJG@tpnf;rsm;tm;vkH;u tHh=o,l&avmufatmif tcsdefwdktwGif;
a&yef;pm;vmr_onf tzGJ@csKyf. taxGaxGtwGif;a&;rSL; a':atmifqef;
pk=unftay: vlxk. ar#mfvifhtm;xm;,kH=unfr_ESifh av;pm;r_yifjzpf
onf?
,if;odk@ vlxkaxmufcHr_}uD;rm;vmaom trsKd;om;'Drdkua&pD tzJG@
csKyf}uD;twGif; yxrqkH;ay:xGufcJhonfh jy\emrSm tzJG@csKyf. OuUX
OD;atmif}uD;udk,fwdkifu pwifzefwD; azmfxkwfcJhonf? “tzJG@csKyftwGif;
uGefjrLepfrsm; a&muf&Sdaeyg+yD? ,if;udk tjrefqkH;z,f&Sm;ypfa&;” qdkonfh
jy\emyif jzpfonf? xdkpOfu OD;atmif}uD;. 1988 Edk0ifbm 29 &ufpGJ
yg ta&;ay:oHk;oyfcsufrSm atmufygtwdkif;az: jyxm;onf?
ta&;ay:okH;oyfcsuf
(1) ,ckvuf&Sdtajctaet& trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfwGif
uGefjrLepfESifh uGefjrLepfvdkvm;oltkyfpk }uD;xGm;vmonf?
(3) xdk@a=umifh (1) tdk*sD§,l*sDESifh uGefjrLepfv_yf&Sm;r_udk ta=umif;
jyKI teD;tem; (a&G;aumufyGJa&G;csdef) wGif a'gufjzKwfI y,fEdkifonf?
(2) tjcm; y,fEdkifaomtcsufrSm aiGa&;aju;a&;jzpfonf? wdkif;ESifhjynf
e,frsm; wGif aiGpm&if;ppfjyD; jzpfae&efvdkonf?
(4) xdk@a=umifh ‘atmif-pk-wif’ruGJ&ef vdkonf? txl;*±kpdkufI
}udK;pm;&efvdkonf?
(5) xdkhajumifh ‘atmif-pk-wif’ tzGJ@twGif;rS uGefjrLepfrsm;/ uGef
jrLepfvdkvm;olrsm;udk tem;,l&ef arwœm&yfcHoifhonf?
(6) ajcurjrJ vufujrJ/ vufurjrJajcujrJ&ef/ tu,fI trsKd;
oef;0if;vIdif98
om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyftm;y,fv#if t&eftzGJ@&Sd&efvdkonf?
(7) jynfaxmifpktrsKd;om;'Drdkua&pDygwD (Union National Democracy
Party – UNDP ) onf t&eftzGJ@omjzpfI trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf.
tvHawmfatmufwGif&Sdonf? trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfudk rnfonfh
ta=umif;a=umifhrS ruGJatmif tbufbufrS }udK;pm;&rnf? tjcm;tzGJ@
rsm;u txifrSm;/ tjrifrSm;jzpfatmif aoG;xdk;jcif;udk tjrefqHk; &Sif;jy
&efvdkonf?
(8) jynfaxmifpktrsKd;om;'Drdkua&pDygwDonf vGwfvyfa&;umv
(zqyv) tzGJ@csKyftvHawmfatmufwGif jynfol@&Jabmf/ qdk&S,fvpf
woD;yk*~vrsm; v_yf&Sm;r_yHkpH/ ,ckrsKd;cspf&Jabmfa[mif;rsm;tzJG@ v_yf&Sm;
r_yHkpHtwdkif; trsKd;om;wyfaygif;pktzGJ@tpnf;wcktjzpfjzifh v_yf&Sm;=u
&rnfjzpfonf?
(yHk) atmif}uD;
9 - 11 - 88
,if;odk@ OD;atmif}uD;u uGefjrLepfwHqdyfcyfESdyfjyD; z,f&Sm;ypfvdkonfh
yk*~dKvf (8) OD;rSm OD;0if;wif/ a': jrifhjrifhcif/ OD;atmifvGif(rif;om;)/ OD;xGef;
wif/ OD;udk,k(armifudk,k)/ OD;csrf;at; (armifpl;prf;)/ OD;wifa&$ (rHk&Gm) ESifh
OD;0if;cufwdk@ jzpfonf?
A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@0ifrsm;ESifh A[dkOD;pD;tzGJ@0iftrsm;pk}uD;u
,if;udpPESifh ywfoufjyD; ,if;odk@rjzpfoifha=umif; azsmifhzsem;cscJhaomf
vnf; jy\emajyvnfr_r&&SdbJ ouFm&Sif;yGJ}uD;udk rJcGJtqHk;tjzwf jyK
vkyf&onftxd jyKvkyfcJh&onf? rJcGJ&mY OD;atmif}uD;bufrS ±_H;edrfhygu
EkwfxGufay;a&;ESifh (8) OD;bufu ±_H;edrfhv#if (8) OD;pvHk; E_wfxGufay;
a&;udk oabmwlnDr_jzifh A[dktvkyftr_aqmif (12) OD;/ A[dkOD;pD;tzGJ@0if
(30) tygt0if pkpkaygif; (42) OD;jzifh rJcGJ&m OD;atmif}uD;.vkyf&yftay:
OD;atmif}uD;. tpkzufrS yg0ifaomyk*~dKvfrsm;yif uef@uGufcJhojzifh OD;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 99
atmif}uD; ±_H;edrfhoGm;cJhonf? xdk@a=umifh OD;atmif}uD;onf tzGJ@csKyf
OuUXtjzpfrS EkwfxGufay;vdkuf&onf? OD;atmif}uD;ESifhtwl OD;atmif
}uD;bufrS OD;=unf[ef/ OD;ba&$/ OD;eef;EG,f/ OD;cifarmifarmif/ OD;om
xdk/ OD;odef;Edkif/ OD;rif;'if/ OD;cifndK/ OD;ausmfjrifhav;/ OD;bdk;atmif/ OD;
armifarmif/ OD;aZmf0if;OD;wdk@ (12) OD;vnf; EkwfxGufoGm;cJh=uonf?
,if;aemuf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfonf 1989 ckESpf/ 'DZif
bmvtwGif;rSmyif A[dktvkyftr_aqmifaumfrwDudk jyefvnfzGJ@pnf;
cJh&m A[dktvkyftr_aqmifaumfrwDopfrSm atmufygtwdkif;jzpfonf?
(1) OD;wifOD; - OuUX
(2) a':atmifqef;pk=unf - taxGaxGtwGif;a&;rSL;
(3) OD;0if;wif - twGif;a&;rSL;
(4) OD;cspfcdkif - twGif;a&;rSL;
(5) OD;=unfarmif - okawoerSL;
(6) OD;atmifa&$ - pnf;±Hk;a&;rSL;
(7) OD;vGif - b¾ma&;rSL;
(8) OD;atmifvGif - jyef=um;a&;rSL;
(9) a': jrifhjrifhcif - vlxlvlwef;pm;XmerSL;
wdk@jzpfonf?
OD;atmif}uD;ESifh (12) OD;wdk@u tzGJhcsKyfrS EkwfxGufa=umif; a=unm
cJhjyD; tzGJ@csKyfurl OD;atmif}uD;ESifh (12) OD;wdk@udk tzGJ@csKyfrS xkwfy,fvdkuf
a=umif; a=unmcJhygw,f? OD;atmif}uD;ESifhtzGJ@0ifrsm;onf “jynfaxmif
pk trsKd;om;'Drdkua&pDygwD” tjzpf oD;jcm;cGJaxmifcJh=uonf?
OD;atmif}uD;ESifhtzGJh EkwfxGufoGm;jyD;aemuf trsKd;om;'Drdkua&pD
tzGJ@csKyfonf tiftm;avsmhenf;roGm;onfhtjyif ydkIyif tiftm;}uD;
xGm;vmcJhonf? trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfESifh r[mrdwfzGJ@vm=u
onfhygwDaygif;rSm (46) ygwDtxd wdk;yGm;vmcJhonf? rsKd;cspf&Jabmfrsm;
tzGJ@ESifh trsKd;om;'Drdkua&pDygwDwdk@onf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@cskyf
. b,fawmifyHESifh nmawmifyHozG,f jzpfay:vmcJhonf?
oef;0if;vIdif100
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf. jyef=um;a&;vkyfief;wcktjzpf ‘rSwf
wrf;v$m’ pmpOfudk yHkrSefxkwfa0cJhonf? ,if;rSwfwrf;v$mwGif wjynf
vHk; a'otoD;oD;u rawmfrw&m;tzrf;tqD;cH&r_rsm;/ tjypfay; t
a&;,lcH&r_rsm;ESifh w&m;r#wr_r&Sdonfh tjzpftysufudpPrsm;tay: uef@
uGufjcif;/ &_HŒcsjcif;udk azmfjycJhonf?
xdk@a=umifh e0w tpdk;&. jynfxJa&;ESifh omoema&;0ef}uD;Xmeu
“yHkESdyfolrsm;ESifh xkwfa0olrsm; A[kdrSwfyHkwiftzGJ@nGef=um;csuf(38)”
udk xkwfjyefI 1962 ckESpf yHkESdyfol/ xkwfa0olrsm; rSwfyHkwifolrsm; rSwf
yHkwifOya'udk vdkufemjcif;r&Sdygu xda&mufpGmta&;,lrnfjzpfajumif;
xkwfjyefa=unmvdkufaomtcg e0w tpdk;&tay: ydkI tjrif r=unf
vifjzpfcJhonf?
xdkumvtwGif; 1989 ckESpf/ arv 12 &ufae@wGif ausmufwH
wm;+rdKŒe,f/ 37 vrf; trSwf 145 &Sd r[meENmykHESdyfwdkuftm; ppftpdk;&
u w&m;r0ifpmapmifrsm;±dkufeSdyfr_jzifh ta&;,laqmif&GufcJh&mwGif trskd;
om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf. ±dkufESdyfq Jpm&Gufpmwrf;rsm; yg&dSoGm;cJhonf?
xdktjzpftysufwdk@onf NLD tm; tm%mzDqefa&;vrf;a=umif;ay:odk@
wGef;wifvdkufovdk jzpfoGm;cJh&onf?
xdkhaemuf 1989 ckESpf/ ZGefv 6 &ufae@ wGif jynfxJa&;ESifh omoem
a&;0ef}uD;Xme. a=unmcsuftrSwf 38 tay: rvdkufemEdkifa=umif;
NLD u ta=umif;=um;cJhonf?
xdkpOftwGif; ZGefv yxrywftwGif;Y a':atmifqef;pk=unfeSifh
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf. wwfodynm&Sifrsm;jzpf=uonfh armif
aomfu/ a': jrifhjrihfcif/ om,m0wDprf;prf;EJG@/ armifudk,k/ armif0Ho/
armifcufyef/ OD;wifrdk;wdk@tzGJ@ awG@qHkaqG;aEG;cJh=uonf? xdkaqG;aEG;yGJwGif
wwfodynm&SiftzGJ@u a':atmifqef;pk=unfudk [ife&Da';zpf aomf
±dk;.pmydk'fudk pma&;q&marmifaomfu &GwfjycJhonf? tzGJ@0iftm;vHk;u
oabmusI NLD jrefrmvdkudkufnDrnfhpmom;udk 0dkif;I t=uHjyKay;
=uonf? a':atmifqef;pk=unfu ‚if;[email protected]=uHjyKcsufudk oabmusI
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 101
NLD tpnf;ta0;wGif tm%mzDqefa&;vdkif;udk aqG;aEG;&ef OD;0if;wif
tm;wm0efay;tyfcJhonf? OD;0if;wifu tvkyftr_aqmif tpnf;ta0;
wGif “trsm;oabmrwlwJh trdef@tm%m[lor# wm0eft&zDqef=u”
qdkonfhaºuG;a=umfoHudk wifjycJh&m tm;vHk;uoabmwlI NLD .
aqmifyk'ftjzpf pmwrf;rsm;±dkufESdyf&mwGif “Tpmapmifonf e0w t
pdk;& jynfxJa&;0ef}uD;Xme. zdESdyfcsKyfcs,faom trdef@tm%mudk zDqefI
xkwfa0aompmapmifjzpfonf” [k &J&J0Hh0Hh azmfxkwfjyocJhonf?
,if;udpPESifhywfoufI a':atmifqef;pk=unfu -
“tm%mzDqefa&;qdkwmvnf; usrwdk@a=unmcJhjyD;jyD? rw&m;wJh
trdef@tm%mzDqefa&;/ 'gudkvnf; ‘e0w’ todtrSwfjyKygw,f? usr
wdk@[m rw&m;wJhtrdef@tm%m zDqefr_pDpOfw,fqdkwm ta&;}uD;wm
u bmvJ/ vGwfvyfpGmyHkESdyfxkwfa0ydkifcGifhyJ/ t&iftywf owif;pm&Sif;
vif;yGJwkef;u 'DudpPeJ@ywfoufvdk@ usrwdk@ ajymjyD;oGm;jyD;ygjyD? 1962
ckESpf yHkESdyfxkwfa0olrsm;ESifh rSwfyHkwifOya't&qdkvdk@&Sd&if usrwdk@ tzGJ@t
pnf;[m vGwfvGwfvyfvyfxkwfa0ydkifcGifh&r,fh tzGJ@tpnf;yg? 'gayr,hf
'DtcGifhta&;udk ydwfyifjyD;awmh usrwdk@udk trdef@tm%meJ@ ydwfyifjyD;
awmh vGwfvGwfvyfvyfyHkESdyfxkwfa0cGifhr&Sdygbl;/ yHkESdyfxkwfa0jcif; rvkyf
&bl;vdk@ajymwJhtcgusawmh usrwdk@taeeJ@ wajz;ajz;&oifh&xdkufwJh
tcGifhta&;awG[m r&wJhtjyif avsmhvmygvm;qdkwm uGufuGuf uGif;
uGif;jrifvmygw,f? 'ga=umifhrdk@vdk@ 'Dtrdef@tm%mudkawmh zDqef&r,f/
usrwdk@ xkwfoifhxkwfxdkufwJhpm&Gufpmwrf;awG qufjyD; xkwf&r,f?
tck oHk;/ av;&uftwGif;rSmjzpfwJhudpPawGukd =unfhjcif;tm;jzihf
usrwdk@taeeJ@ pm&Gufpmwrf;xkwfzdk@qdkwm b,favmufvdkvJqdkwm
xif&Sm;ygw,f? e0wtaeeJ@ owif;pm&Sif;vif;yGJvkyfvdkufw,f/ jrefrmh
toHuae a=unmvdkufw,f? vkyfom;jynfol@ ae@pOfxJrSm xnfhvdkuf
w,f/ ESpf&ufqufjyD;xnfhvdk@ rauseyfao;bl;/ 'Dae@qdkvdk@&Sd&if tydk pm
&Gufuav;taeeJhawmifrS xnfhvdkufao;w,f/ 'g[m usrwdk@tay:rSm
apwem&Sdvdk 0g'jzef@csda&; vkyfay;csifwmvm;qdkwm tcsKd@uawmh xif
oef;0if;vIdif102
rSmayghav/ a&;xm;wm=unfhvdkufvdkh&Sd&ifawmh apwemeJ@vkyfwm r
[kwfygbl;qdkwm xif&Sm;ygw,f?
'Dawmh vkyfom;jynfol@aehpOfowif;pmeJ@ jrefrmhtoHudk wzuf
owf usrwdk@udk wdkufcdkufzdk@oHk;pGJae&if usrwdk@rSm vGwfvyfpGmyHkESdyf
xkwfa0ydkifcGifhvdkaew,fqdkwm xif&Sm;ygw,f? ‘e0w’ taeeJ@ wu,f
yJ rSefrSefuefuefvkyfcsifw,fqdk&if usr tck owif;pm&Sif;vif;yGJrSm
ajymoGm;wJhtcsufawGudk rSefrSefuefuef jynfhjynfhpHkpHk owif;pmxJrSm
ygvmr,f? jrefrmhtoHrSm ygvmr,fqdkvdk@&Sd&ifawmh usrwdk@taeeJh
a=omf usrwdk@uawmh rSm;jyDyJ/ ‘e0w’[m wu,fyJ apwemrSefrSefeJ@
vkyf aewmyJvdk@ajymzdk@ usrtqifoifhygyJ? 'Dawmh 'DrSm vkyfom;jynfol@
ae@pOfu vl}uD;rsm;vnf;&Sdygw,f/ usrajymwJhtcsuftvufrsm;udk rSef
rSefuefuef jynfhjynfhpHkpHk xnfhay;vdk@&dS&if usr e0wudk xyfjyD;awmh
awmifrS awmif;yefvdkufOD;r,f/ usrtxifrSm;oGm;ygjyD/ txifvGJoGm;
ygjyD/ e0w[m apwemrSefrSefeJ@ vkyfoGm;ygvm;qdkjyD; usrajym&Jygw,f”
[lI tzGJ@csKyf±Hk;Y 1989 ckESpf/ ZGefvtwGif;jyKvkyfcJhaom owif;pm&Sif;
vif;yGJY ajym=um;oGm;onf?
,if;aemuf r=umrDrSmyif e0wtpdk;&u a=unmcsuf (2§89)
jzifh tmZmenfae@ usif;yrnfhudpPESifh ywfoufI xkwfjyefa=unmvm
cJhonf?
a=unmcsuftjynfhtpHkrSm -
(1) EdkifiHawmfjidrf0yfydjym;r_wnfaqmufa&;tzGJ@u ygwDpHk'Drdkua&pD
taxGaxG a&G;aumufyGJrsm;jzpfajrmufatmifjrifa&;udk rjzpfrae &nf
rSef;csuf csrSwfaqmif&Gufaeygonf? xdk@tjyif EdkifiHawmftpdk;&onf Edkif
iHawmfESifhywfoufonfh ae@}uD;&uf}uD;rsm;udk tcrf;tem;jzifh usif;y
vsuf&Sd&m 1989 ckESpf/ Zlvdkifv 19 &ufae@wGif usa&mufrnfh (42)
ESpfajrmuf tmZmenfae@tcrf;tem;udkvnf; ,cifESpfrsm;uJhodk@ EdkifiH
awmfrS }uD;rSL;usif;yrnfjzpfygonf?
(2) EdkifiHawmfjidrf0yfydjym;r_wnfaqmufa&;tzGJ@rS pI EdkifiHawmf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 103
tzGJ@tpnf;rsm;/ e,fcsJŒvufyg;apwdk@. vkyf=uHcH&ojzifh usqHk;cJhaom
tmZmenfacgif;aqmif}uD;rsm;.r dom;pkrsm;/ oHwreftzGJ@ tpnf;rsm;
ESifh ygwDpHk'Drdkua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJusif;ya&;aumfr&SifwGif rSwf
yHkwifcJhonfh EdkifiHa&;ygwDrsm;u ,if;tcrf;tem;odk@ wufa&muft
av;jyK=urnf jzpfygonf?
(3) (42) ESpfajrmuf tmZmenfae@ tcrf;tem;odk@ wuf
a&muf&ef tmZmenfacgif;aqmif}uD;rsm;.rdom;pk udk;pktm; usif;ya&;
aumfrwDu zdwf=um;cJh&m atmufyg tmZmenfacgif;aqmif}uD;rsm;.
rdom;pk&Spfpku tcrf;tem;odk@wufa&muf&ef pmjzifh jyef=um;cJhjyD; jzpfyg
onf?
(u) 0ef}uD;ocifjr. rdom;pk
(c) 0ef}uD; OD;bcsKd. rdom;pk
(*) 0ef}uD; OD;&mZwf .rdom;pk
(C) 0ef}uD; OD;b0if; .rdom;pk
(i) 0ef}uD; ref;bcdkif .rdom;pk
(p) 0ef}uD; rdkif;yGefapmfbGm; p0fpHxGef;. rdom;pk
(q) twGif;0ef OD;tkef;armif. rdom;pk
(Z) &JabmfudkaxG;. rdom;pk
(4) 1989 ckESpf/ Zlvdkifv 16 &ufae@wGif usif;yonfh (42) eSpf
ajrmuf tmZmenfae@ 0wfpHkjynfh tcrf;tem;avhusifhonfh tcrf; t
em;odkh tmZmenfacgif;aqmif}uD;rsm;. txufazmfjyyg rdom;pk&Spfpku
wufa&mufcJh=uaomfvnf; AdkvfcsKyfatmifqef;. rdom;pkonf 0wfpHk
jynfhavhusifhr_tcrf;tem;odk@ wufa&mufcJhjcif;r&Sdonfhtjyif (42) eSpf
ajrmuftmZmenfae@tcrf;tem;odk@wufa&mufrnf[kvnf; ,ckcsdef
txd ta=umif;jyef=um;jcif;rjyKao;a=umif; awG@&Sd&ygonf?
(5) ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJ usif;ya&;aumfr&Sif
wGif rSwfyHkwifxm;aomEdkifiHa&;ygwDrsm;tm; usif;ya&;aumfrwDu
zdwf=um;cJh&m/ EdkifiHa&;ygwD (70) u 42 ESpfajrmuf tmZmenfae@tcrf;
oef;0if;vIdif104
tem;odk@ wufa&muf&ef pm&if;ay;xm;jyD;jzpfygonf? tcrf;tem;odk@
wufa&mufrnfhEdkifiHa&;ygwDrsm;. trnfpm&if;udk ae@pOfxkwf owif;
pmrsm;wGif azmfjyxm;jyD;jzpfygonf?
(6) EdkifiHawmfrS }uD;rSL;usif;yonfh tcrf;tem;jyD;pD;aomtcg t
pOftvm&SdonfESifhtnD jynfolvlxkrSvnf; rdrdqENtavsmuf tm
ZmenfAdrmefwGif tmZmenfacgif;aqmif}uD;rsm;tm; tav;jyKEdkif&ef
pDpOfxm;&SdjyD;jzpfygonf? odk@ygI at;csrf;pGm*g&0jyKvdkaom jynfolvlxk
taejzifh rdrdwdk@qENt& wOD;csif;aomfvnf;aumif;/ trsm;qHk; ig;OD; pk
aygif;Iaomfvnf;aumif; tmZmenfAdrmefodk@vma&mufI *g&0jyKEdkifyg
onf?
(7) tmZmenfacgif;aqmif}uD;rsm;tm; jynfolvlxkrS at;csrf;pGm
*g&0jyKEdkif&ef vdktyfygonf? xdk@a=umifh EdkifiHa&; tjrwfxkwfvdkaom
ta=umif;jzifh pDwef;vSnfhvnfcsDwufjcif;/ aºuG;a=umfatmf[pfjcif;/ ql
yl&efv_H@aqmfjcif;/ qlylv_yf&Sm;jcif;/ jynfolvlxktm; t"rRpnf;±Hk; ac:iif
jcif;/ pk±Hk;jcif;rsm;rjyKvkyf&ef wm;jrpfvdkufonf? Twm;jrpfcsufudk
azmuf zsufusL;vGefygu w&m;Oya't& xda&mufpGmta&;,lrnfjzpf
a=umif; a=unmvdkufonf?
trdef@t&
(armifudk)
twGif;a&;rSL;
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmftpdk;&tzJG@
xdk@tjyif (19-7-89) &ufaehwGif vkyfom;jynfol@ae@pOf owif;
pmYvnf; “AdkvfcsKyfatmifqef;. tm%mzDqefa&;vrf;pOfrSm e,fcsJŒ
t*Fvdyfacwfu csay;cJhaomvrf;pOfjzpf/ wyfrawmfonf e,fcsJŒudk qefh
usifjyD; vGwfvyfa&;udkumuG,faeaomtzGJŒjzpf/ tmZmenfAdrmefodk@
jynfolrsm; vma&muftav;jyK&mwGif [email protected]&;tpDtpOf t
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 105
wGif;rSjzpf&rnf” [laom acgif;pOfjzifh azmfjyxm;a=umif; awG@&Sd&jyef
onf?
xdk@aemuf 1989 Zlvdkif 19 &ufae@ eHeufwGif a':atmifqef;pk=unf
u jynfolvlxk rvdktyfaom xdcdkufepfemr_rsm; ray:ap&eftwGuf
tmZmenfae@ csDwufrnfhtpDtpOfudk zsufodrf;vdkufonf? tmZmenf
ae@tcrf;tem;udk tzGJ@csKyf±Hk;Yom usif;yjyKvkyfoGm;&ef nGef=um;cJh
onf?
ÙÙÙ
oef;0if;vIdif106
tcef; (4)
yxrqkH;aetdrftus,fcsKyfumv
xdk@aemuf ae@wae@ 1989 ckESpf/ Zlvdkif 20 &ufae@wGif a':atmif
qef;pk=unfESifh OD;wifOD;wdk@tm; EdkifiHawmftm; aESmifh,SufzsufqD;vdk
olrsm;. ab;teœ&m,frS umuG,fapmifha&SmufonfhOya'yk'fr 10 (c)
t& aetdrfwGif wm;qD;rdef@xkwfI wm;qD;xm;jcif; cHcJh&onf?
xdkodk@ ta&;,ljcif;ESifhywfoufI Zlvdkifv 21 &ufae@wGif e0w.
t}udrf 50 ajrmuf owif;pm&Sif;vif;yGJY -
“ 1989 ckESpf/ Zlvdkif 20 &ufae@ eHeufrSpI a':atmifqef;pk=unf
ESifh ol&OD;wifOD;wdk@tm; EdkifiHawmftm; aESmuf,SufzsufqD;vdkolrsm;.
ab;tEœ&m,frS umuG,fapmifha&Smufonfh Oya't& ta&;,lvdkuf
&a=umif;/ TOya'onf EdkifiHawmf. tcsKyftjcmtm%mESifh EdkifiHawmf
vHkjcHKa&;udkjzpfap/ trsm;jynfolwdk@. at;csrf;om,ma&;udkjzpfap xd
yg;rnfhteœ&m,frS }udKwifumuG,fEdkif&efvnf;aumif;/ EdkifiHom;rsm;.
rlvtcGifhta&;rsm;udk rxdcdkufapbJ EdkifiHawmftm; aESmifh,SufzsufqD;
vdkolrsm;.ab;tEœ&m,frS umuG,f&efvnf;aumif;/ jyÏmef;xm;aom
Oya'jzpfa=umif;?
,if;yk*~dKvfESpfOD;tm; tqdkyg Oya'yk'fr 10 (c) t& vkyfydkifcGifhrsm;
udk usihfoHk;jyD; wm;qD;r_jyKvkyfxm;a=umif;/ Tyk'fr 10 (c) t& ta&;,l
jcif;cH&oltm; wESpftxd wm;qD;r_jyKvkyfEdkifonf[k jyÏmef;xm;
a=umif;” Todk@wm;qD;r_rsm; jyKvkyfjcif;qdk&mY -
(u) rnfonfhae&ma'owGif raexdkif&[k owfrSwfjcif;/
(c) rnfonfhae&ma'owGifom aexdkif&rnf[k owfrSwfjcif;/
(*) oGm;vmr_udk vdktyfovdk wm;qD;jcif;/
(C) owfrSwfonfht&m0wˆKrsm;udk vuf0,fxm;&Sdjcif; (odk@r
[kwf) toHk;jyKjcif;udk ydwfyifwm;qD;jcif;wdk@udk jyKvkyfEdkifa=umif;?
azmfjyygOya't& ‚if;wdk@tm; ta&;,l&mwGif um,uH&Sifrsm;
onf vuf&Sdaexdkifvsuf&Sdaom tdrftoD;oD;wGifom aexdkifI tdrfjcH
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 107
jyifyodk@xGufcGmoGm;vmcGifhrjyKyga=umif;/ ‚if;. tdrfaxmifpkxJwGif yg&Sd
aom w&m;0ifrdom;pkrsm;om jyifyodk@ tapmifhta&Smufjzihf oGm;
a&mufEdkifa=umif;/ odk@aomfvnf; ,if;wdk@tm; EdkifiHjcm;oH±Hk;rsm;/ EdkifiH
a&;ygwDrsm;/ EdkifiHa&;ygwDrsm;ESifh qufoG,folrsm;xHodk@ oGm;a&mufcGifh
rjyKyga=umif;/ jyifyyk*~dKvfrsm;udkvnf; vludk,fwdkifaomfvnf;aumif;/
w,fvDzkef;jzifhaomfvnf;aumif; vma&mufqufoG,fjcif;rjyK&ef uef@
owfwm;jrpfxm;a=umif;/ um,uH&Sifrsm;tm; vdktyfonfh aq;0g;
ukor_ESifh usef;rma&;udpPrsm;udk aqmuf&Gufay;&ef EdkifiHawmfu wm
0ef,lxm;a=umif;?
TuJhodk@ ta&;,laqmif&GufcJh&jcif;onf azmfjyygyk*~dKvfESpfOD;. O
ya'csKd;azgufvkyf&yfrsm;a=umifhjzpfa=umif;/ txl;tm;jzifh EdkifiHawmfudk
tE W&m,fjzpfaprnfhtajctaersm;jzpfay:atmif aqmif&GufcJhjcif;
a=umifhjzpfa=umif;/ ‚if;tjyif wdkif;&if;om;jynfolrsm;ESifh wyfrawmf
udk aoG;cGJjyD; wdkif;&if;om;jynfolrsm;u wyfrawmftay: rkef;wD;atmif
aqmif&GufcJhjcif;rsm;a=umifh jzpfa=umif;/
1989 ckESpf/ Zlvdkifv 19 &ufae@ nae 6 em&DwGif VOA jrefrm
ydkif;tpDtpOfY a':atmifqef;pk=unf.a=unmcsufY -
“'ga=umifhrdk@vdk@ jynfolvlxk toufaysmufatmifvdk@ usrwdk@
b,fawmhrS rvkyfygbl;/ jynfolvlxk&JŒtoufudk trsm;}uD; wefzdk;xm;
ygw,f? e0wvdk wefzdk;rxm;wJh tkyfpkr[kwfygbl;? 'ga=umifhrdk@vdk@ usr
wdk@EdkifiHrSmqdkvdk@&Sd&if ppftpdk;&tkyfcsKyfr_qdkjyD; a=unmcsuf[m zufqpf
0g'awGpdk;rdk;aejyDqdkwm tifrwefrS xif&Sm;ygw,f? usrwdk@ jynfol jynf
om;awG[m zufqpf0g'atmufrSm ±kef;uef&rSmyJ? 'Drdkua&pD&zdk@twGuf
'Dzufqpf0g'atmufrSmowœd&Sd&SdeJ@ qufjyD;±kef;uefoGm;zdk@jzpfygw,f” [k
yg&Sda=umif;/
Todk@ r[kwfrrSefpGyfpGJcsufrSm jynfol@wyfrawmfudk zufqpfESifh
Ed_if;,SOfxm;ojzifh tvGefem=unf;p&maumif;a=umif;/ jynfolESifhwyfr
awmfonf zufqpfudk rsm;pGm&GH&Sm rkef;wD;a=umif;/ xdk@a=umifh jynfol
oef;0if;vIdif108
ESifhwyfrawmf vufwGJjyD; zufqpfudkqef@usifwdkufcdkufcJh=ua=umif;/ ‚if;
.ajymqdkr_rsm;onf zufqpfe,fcsJŒudk aoG;pnf;nDnGwfpGm wdkufcdkufcJh
=uaom jynfolESifh wyfrawmfudk aoG;uGJatmif wrifzefwD;ajymqdkr_
rsm;jzpfa=umif;?
Todk@aom wyfrawmfudk zufqpfwyfrawmf[k ac:a0:orkwf
vdkufjcif;onf wyfrawmfESifhjynfoltm; &efwdkufay;jcif;/ rormaom
&nf&G,fcsufjzifh vdrfnmpGyfpGJykwfcwfjcif;yifjzpfajumif;/ EdkifiHawmftm;
tEœ&m,fodk@usa&mufap&ef =uHaqmifzefwD;jcif;jzpfa=umif;?
a':atmifqef;pkjunfonf 1989 Zlvdkif 10 &ufae@wGif yef;bJwef;
jrdKŒe,f trSwf 163/ taemf&xmvrf;&Sd vl@abmifopf'Drdku&ufwpf yg
wD±Hk;cef;wGif rdef@cGef;ajym=um;&mYvnf; -
“EdkifiHolEdkifiHom;rsm;udk aemufxyfvufeufESifh ESdrfESif;r,fqdk&if
awmh usrwdk@u zufqpftpdk;&vdk@ a=unm&rSmyJ” [k ajymqdkcJha=umif;/
Todk@ajymqdkjcif;onf e0wtzGJ@ tpdk;&onf wyfrawmftpdk;&yifjzpfI
wyfrawmftm; jynfolu trkef;yGm;ap&ef ajymqdkjcif;jzpfonfrSm xif
&Sm;yga=umif;?
a':atmifqef;pk=unfu -
“ 'Dwyfrawmf[m vlwa,muftwGufr[kwfbl;/ tzGJ@tpnf;
twGuf r[kwfbl;qdkwmvJ xyfwvJvJajymcJhw,f/ wyfrawmf vrf;
rSm;oGm;rSmudkvJ azaztifrwefrS pdk;&drfoGm;w,f/ 'DavmufawmifrS
pdk;&drfae&ufeJ@ bmjzpfvdk@ vrf;rSm;oGm;&wmvJ? OD;ae0if;[m wyfrawmf
udk vrf;rSm;ay:rSm wifay;vdkufw,f? tJ'Dawmh ,ck wyfrawmfxJrSm
&SdwJh wyfrawmfom;rsm;/ t&m&Sdrsm; pOf;pm;yg? wyfrawmf&JŒzcifqdkwm
AdkvfcsKyfatmifqef;qdkjyD;awmh twdtvif;a=unmxm;jyD;/ AdkvfcsKyf
atmifqef;[m wyfrawmfudk b,fvdktaetxm;rSm b,fvdkjzpfapcsif
ovJqdkwm jyefjyD;oHk;oyfyg? AdkvfcsKyfatmifqef;wyfrawmfvm;/ Adkvf
ae0if;wyfrawmfvm;qdkwm qHk;jzwf&awmhr,f” [kvnf; txufyg
rdef@cGef;wGif ajymqdkcJha=umif;/
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 109
a':atmifqef;pk=unfonf 1989 ck/ Zlvdkifv 8 &ufae@ wGif ‚if;.
aetdrfY xdkif;EdkifiHrS ae;&Sif; (Nation) owif;pm owif;axmuf uGefem
a*gpuD;ESifh awG@qHkaqG;aEG;&mYvnf; OD;ae0if;onf wyfrawmftm; }udK;
udkifvsuf&Sdonf? AkdvfcsKyf}uD;apmarmifonf OD;ae0if;. vdkvm;csuf
twdkif; vdkufIvkyfudkifae&onfrSm xif&Sm;aeonf? wyfrawmfonf
vlrdkuftvkyfudk vkyfudkifae&onf? vltdkwpk tm%mwnfjrJa&; t
wGuf vkyfudkifae&onf[k ajymqdkcJha=umif;/ ‚if;ajymqdkcsuftm; 1989
Zlvdkif 15 &ufxkwf ae;&Sif;owif;pmwGif azmfjyxm;onf?
a':atmifqef;pk=unfonf wyfrawmf. *k%foduQmusqif;atmif
ESifh wyfrawmfudk jynfolrsm;u qef@usifv_yf&Sm;um v_H@aqmfaoG;xdk;
ajymqdkcJhonfrsm; tajrmuftjrm;&SdcJha=umif;/ TuJhodk@ wdkif;jynf z±dk
z&Jjzpfap&ef =uHaqmifr_rsm;ESifhywfoufI wyfrawmfu t}udrf}udrf
onf;nnf;cHcsKyfwnf;cJha=umif;/ OD;wifOD;ESifh a':atmifqef;pk=unfwdk@
OD;aqmifaomtzGJ@u Zlvdkifv 19 &ufae@wGif jynfolrsm;tm; tmZm
enfrsm;tm; *k%fjyKrnfhtpDtpOfudk ppf0g'Dwdk@u vufeuftm;udk;jzifh
acsr_ef;&ef}udK;yrf;aea=umif;/ tmZmenfae@udk xyfrHaoG;pGef;ap&ef ywf
pufpGm=uHaeonf[kv_H@aqmfjyD; wyfrawmfudk jynfolESifh &efwdkufay;
cJha=umif;?
“ OD;wifOD;onf ucsifjynfe,fodk@ vSnfhvnfpOfu awG@&SdcJh&aom
udpPrsm;ESifh ywfoufI wyfrawmfESifh wdkif;&if;om;jynfolrsm; aoG;uGJ
atmifESifh wyfrawmftay:wGif jynfolvlxku em=unf;rkef;wD;atmif
‚if; wdk@tzGJ@. 5 }udrfajrmufowif;pm&Sif;vif;yGJY ajymqdkoGm;cJhonfudk
awG@&yga=umif;/ xdkowif;pm&Sif;vif;yGJwGif a':atmifqef;pk=unfESifh
OD;wifOD;wdk@onf a&SŒwef;vkyftm;&Sifrsm;toHk;jyKaomudpPESifh ywfouf
I wyfrawmftm; vlrqefaom/ &ufpuf=urf;=uKwfaom/ pD;yGm;a&;
aomif;usef;aomtzGJ@tpnf;wckozG,f±kyfvkH;ay:aygufap&ef ajymqdkcJh
a=umif;/ xdk@tjyif OD;wifOD;onf r_cif;wyfzGJ@rS w&m;pGJqdkxm;aom
pdk;odrf;yg ajcmufOD;tr_udk ppfaq;aeonfh tif;pdeftusOf;axmifteD;&Sd
oef;0if;vIdif110
txl;w&m;&Hk;odk@ 1989 ckESpf/ Zlvdkifv 4 &ufae@wGif vma&mufjyD; OD;
aiGv_diftm; csufcsif;tmrcHray;r_ESifh ywfoufI “vufeuftm;udk;jzifh
tEdkifusifhaejcif;jzpfonf” [k wyfrawmfESifh jynfoludk aoG;uGJatmif
ajymqdkcJha=umif;/ OD;wifOD;onf wdkif;jynftwGif; wnfjidrfr_ysufjym;ap
&ef/ qlylr_rsm;jzpfyGm;ap&ef ajymqdkcJhonfrsm; trsm;tjym;&SdcJha=umif;/
xdk@a=umifh EdkifiHawmfESifh [email protected];pD;yGm;/ touftdk;tdrfpnf;pdrf
vHkjcHkwnfwHha&;twGuf ,ckuJhodk@ ‚if;wdk@ESpfOD;tm; wm;qD;ta&;,l
vdkuf&jcif;jzpfa=umif;” ajym=um;oGm;onf?
aetdrftus,fcsKyfjzifh xdef;odrf;jcif;cHae&pOf a':atmifqef;pk=unf
onf 1989 ckESpf/ 'DZifbmv (22) &ufae@wGif ygwDpHk'Drdkua&pD taxG
axGa&G;aumufyGJwGif yg0if,SOf jydKifrnfjzpfa=umif; a=unmcJhonf?
a=unmcsuftjynfhtpHkrSm atmufygtwdkif;jzpfonf?
“EdkifiHa&;}udK;yrf;r_rsm;a=umifh 1989 Zlvdkif 20 &ufae@rSpI xdef;
odrf;cHcJ h&ygonf? txdef;odrf;cHae&vsufESifhyif rdrdtzGJ@csKyf. 'Drdku
a&pDenf;vrf;t& qHk;jzwfcsufudk av;pm;aomtm;jzihfvnf;aumif;?
wdkif;oljynfom;wdk@. trSefw&m;ESifh udkufnDaomvdktyfcsufrsm;udk
wwfpGrf;oa&GŒulnDjznfhpGufvdkaoma=umifhvnf;aumif;/ 'Drdkua&pD
udkvdkvm;aom jynfolvlxk.ZGJowœdudk *k%fjyKaomtm;jzifhvnf;aumif;/
1989 ck 'DZifbmvwGif A[ef;jrdKŒe,f trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf jynf
ol@v$wfawmfudk,fpm;vS,favmif; pdppfa&G;cs,fa&;[email protected];jzwfcsuf
udkvdkufemI a&G;aumufyGJwGif yg0if ,SOfjydKifvdkolwOD;tjzpf trnfpm
&if; wifoGif;vdkufygonf?” [lI xkwfjyefcJhonf?
odk@aomf wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDnGwfa&; (wpn) ygwDtm; udk,f
pm;jyKI &efukefwdkif;/ A[ef;jrdKŒe,f rJqENe,ftrSwf (1) wGif a':atmif
qef;pk=unfESifh ,SOfjydKif&eftqdkjyKxm;jcif;cH&ol OD;vbef*a&mifrS uef@
uGufv$mwifoGif;cJh&m/ yef;qdk;wef;trSwf (1) wGif zGifhvSpfppfaq;cJhonfh
&efukefwdkif; a&G;cs,fwifajr‡mufyGJusif;ya&;aumfr&SifrS vufcHppfaq;I
a&G;aumufyGJOya'yk'fr 10(i) jzifhjidpGef;onf[kqdkum a':atmifqef;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 111
pk=unf. trnfpm&if;wifoGif;v$mudk y,fcscJhojzifh 0ifa&muf,SOfjydKif
cGifhr&&SdbJ jzpfcJh&onf?
aemufqHk;rSwfyHkwifcGifhjyK&ufjzpfonfh 1989 azazmf0g&D 28 txd
(5)v cef@twGif; rSwfyHkwifcGifhjyKcJhonfh EdkifiHa&;ygwDtzGJ@tpnf;aygif;rSm
236 zGJ@jzpfonf? xdk@aemuf rSwfyHkwifxm;onfh EdkifiHa&;ygwDtzGJ@tpnf;
rsm;onf ygwDwGif pnf;±Hk;a&;wdk@udk aqmif&GufcJh=u&mY ygwDtcsKdŒonf
ygwDwGif;tajctaet&vnf;aumif;/ tjcm; EdkifiHa&;ygwDtzGJ@tpnf;
rsm;ESifh yl;aygif;zGJ@pnf;vdkI rdrdwdk@ EdkifiHa&;ygwDrSwfyHkwifxm;jcif;udk y,f
zsufcGifhjyK&ef aumfr&Sifodk@av#mufxm;ojzifh EdkifiHa&;ygwD tzGJ@tpnf;
aygif; (102) zGJ@udk y,fzsufay;cJhonf?
xdk@jyif v$wfawmfrJqENe,f 3 e,ftxd 0ifa&muf,SOf+ydKif
Edkifjcif;r&Sdonfh (6) ygwDESifh EdkifiHawmftm; vufeufpJGudkifI awmfvSefykef
uefaeaom ArmjynfuGefjrLepfygwD tzGJ@tpnf;. ajray:tzGJ@ tpnf;
rsm;jzpfonf[kxkwfjyefI trsKd;om;EdkifiHa&;wyfaygif;pk (rew) rEœav;
jrdKŒ/ jynfol@wdk;wufa&;ygwD &efukefjrdKŒ/ tjrJpdrf;vli,frsm;tzGJ@ rHk&GmjrdKŒ
ponfh (3) ygwDtm;vnf; e0wtzGJ@u y,fzsufcJhonf?
,if;aemuf ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJudk 1990 jynfh
eSpf arv 27 &uf we*FaEGae@Y wjynfvHk;wGif w+ydKifeuf eHeuf 6 em
&DrS nae 4 em&DtwGif; usif;ycJhonf?
e0wppftpdk;&onf 1990 jynfhESpf ygwDpHk'Drdkua&pD taxGaxG
a&G;aumufyGJ}uD;udk usif;yjyKvkyfonftxd EdkifiHa&;ygwDtzGJ@tpnf;rsm;
wifjyawmif;qdkcJhonfh rw&m;csKyfcs,fuef@owfrdef@rsm;jzpfaom (2§
88)/ (8§88) wdk@udk vHk;0±kwfodrf;ay;jcif;r&SdbJ usif;ycJhovdk wpnygwD
udk bufvdkufrsufESmomay;cJh&ef trsKdom;'Drdkua&pDtzGJ@. pnf;±Hk;v_yf
&Sm;r_rsm;udk trsKd;rsKd;tzHkzHk uef@owfcsKyfcs,fxm;jyD;rS (t"dujydKifjrif;udk
}udK;wkyfxm;jyD; wjcm;+ydKifjrif;awGudk v$wfay;jyD; t+ydKifcdkif;ovdk) wzuf
owfpDrHcef@cGJ usif;ycJhjcif;jzpfonf? odk@aomf jynfolvlxk}uD;w&yfvHk;u
rJrsm;ruGJoGm;apa&;twGuf tzrf;qD;cHxm;&onfh a':atmifqef;pk
oef;0if;vIdif112
=unfacgif;aqmifonfh NLD tzGJ@rS wpn tay: pD;csif;xdk;tEdkif,l
atmifyGJcHedkifa&;twGuf rdrdwdk@. tonf;=um;u rJwjym;udk rSefrSef
uefueftoHk;csjyD; toHwdwfqENjyyGJ}uD;w&yfyrm jywfjywfom;om;
azmfjycJh=uonf? odk@uvdk jynfolvlxk}uD;. wcJeuf axmufcHtm;ay;
r_a=umifh trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfonf jrefrmEdkifiH a&G;aumufyJG
aumfr&Sifordkif;Y rnfonfhtcgrS &&SdcJhzl;aom atmifjrifr_rsKd;jzifh a&G;
aumufyGJ}uD;wGif tjywftowf atmifyGJcHEdkifcJhayonf?
ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJY 0ifa&muf,SOfjydKifonfh
EdkifiHa&;ygwD tzGJ@tpnf; 93 zGJ@teuf trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyfonf
0ifa&muf,SOf+ydKifcJhonfh 447 rJqENe,fY 392 OD; tEdkif&&SdcJhonf? wjynf
vkH;wGif rJqENe,f 485 ae&m&Sdonfhteuf NLD ygwDonf 392 OD; tEdkif
&&SdonfhtwGuf wjynfvHk;wGif 82 &mcdkifE_ef;tEdkif&&Sdum armfuGef;
xlEdkifcJhonf?
1990 jynfhESpfa&G;aumufyGJwGif v$wfawmfudk,fpm;vS,f t
enf;qHk;wOD;ESihftxufa&G;aumufwifajr‡mufcH&onfh EdkifiHa&;ygwD tzGJh
tpnf;aygif; (27) zGJ@ a&G;aumufwifajr‡mufcH&onf? a&G;aumufyGJ wif
ajr‡mufcH&onfh v$wfawmfudk,fpm;vS,fOD;a&rSm atmufygtwdkif;jzpfonf?
(1) trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf - 392 OD;
(2) &Srf;wdkif;&if;om; 'Drdkua&pDtzGJ@csKyf - 23 OD;
(3) &cdkif'Drdkua&pDtzGJ@csKyf - 11 OD;
(4) wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDnGwfa&;ygwD - 10 OD;
(5) rGeftrsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@ - 5 OD;
(6) trsKd;om;vl@tcGifhta&;'Drdku&ufwpfygwD - 4 OD;
(7) csif;trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf - 3 OD;
(8) ucsifjynfe,ftrsKd;om;'Drdkua&pDuGef*&uf - 3 OD;
(9) jynfaxmifpkytdk0fh trsKd;om;tzGJ@csKyf - 3 OD;
(10)trsKd;om;'Drdkua&pDygwD - 3 OD;
(11) ZdkrD;trsKd;om;uGef*&uf - 2 OD;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 113
(12)em*awmifwef;a'owdk;wufa&;ygwD - 2 OD;
(13)u,m;jynfe,fvlrsKd;aygif;pHk'Drdkua&pDtzGJ@csKyf - 2 OD;
(14)watmif; (yavmif) trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf - 2 OD;
(15)u,ef;trsKd;om;rsm; pnf;vHk;nDnGwfa&;'Drdkua&pDtzGJ@
- 2 OD;
(16)'Drdkua&pDygwD - 1 OD;
(17) 'Drdku&ufwpfwuUodkvfbGJ@&ESifh ausmif;om;a[mif;rsm; tzGJ@
- 1 OD;
(18)rsKd;cspf&Jabmfa[mif;rsm;tzGJ@ - 1 OD;
(19)u&ifjynfe,ftrsKd;om;rsm;tzGJ@csKyf - 1 OD;
(20)&Srf;jynfudk;uef@'Drdku&ufwpfygwD - 1 OD;
(21) jynfaxmifpk"EktrsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf - 1 OD;
(22)ureftrsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf - 1 OD;
(23)r&mjynfol@ygwD (ryy) - 1 OD;
(24) jynfaxmifpktrsKd;om;rsm;'Drdkua&pDygwD - 1 OD;
(25) jrdK (ac: ) crDtrsKd;om;nDnGwfa&;tzGJ@(rcrnz) - 1 OD;
(26)vm;[ltrsKd;om;zGH@jzdK;wdk;wufa&;ygwD - 1 OD;
(27) jynfaxmifpkwdkif;&if;om;vlrsKd;rsm; 'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
- 1 OD;
xdk@aemuf a&G;aumufyGJwGif 0ifa&muf,SOf+ydKifjyD; v$wfawmf udk,f
pm;vS,fwOD;r# a&G;aumufwifajr‡mufcsif;rcH&aom EdkifiHa&;ygwD (63)
ygwDtm; e0wrS 1992 Zefe0g &D 22 &ufae@&ufpGJyg trdef@trSwf 2§92
jzifh zsufodrf;cJhonf? xdk@jyif a&G;aumufyGJwGif v$wfawmfudk,fpm;vS,f
tenf;qHk;wOD;ESifhtxuf a&G;aumufwifajr‡mufcH&onfh EdkifiHa&;ygwD
(20) tm; e0wtzGJ@rS 1992 rwf11 &ufae@ &ufpGJyg trdef@trSwf
7§92 jzifh zsufodrf;cJhjyefonf?
odk@aomf a&G;aumufyGJwGif wOD;r#ta&G;rcH&aomfvnf; e0wtpdk;
&u w&m;0if &yfwnfcGifhay;cJhaomygwD (3) ckrSm udk;uef@'Drdkua&pDESifh
oef;0if;vIdif114
nDnGwfa&;ygwD (Kokang Democracy and Unity Party)/ ‘0’ trsKd;om; zGH@
+zdK;wdk;wufa&;ygwD (Wa National Development Party)/ jynfaxmifpk u&if
trsKd;om;rsm;tzGJ@csKyf (Union Karen League) wdk@jzpfonf? xdk@a=umifh w
&m;0if&yfwnfvsuf&Sdaom EdkifiHa&;ygwD (10) ygwDrSm atmufygtwdkif;
jzpfonf?
(1) trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
(2) wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDnGwfa&;ygwD
(3) &Srf;wdkif;&if;om;rsm;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
(4) jynfaxmifpkytdk0fhtrsKd;om;rsm;tzGJ@csKyf
(5) &Srf;jynfudk;uef@'Drdku&ufwpfygwD
(6) +rdK (ac: ) crDtrsKd;om;nDnGwfa&;tzGJ@
(7) vm;[ltrsKd;om;zGH@+zdK;wdk;wufa&;ygwD
(8) jynfaxmifpk u&iftrsKd;om;rsm;tzGJ@csKyf
(9) udk;uef@'Drdkua&pDESifh nDnGwfa&;ygwD
(10) ‘0’ trsKd;om;zGH@+zdK;wdk;wufa&;ygwD
ponfwdk@ jzpfonf?
1990 jynfhESpfa&G;aumufyGJwGif woD;yk*~vtrwfavmif; ajcmufOD;
ta&G;cH&onf? ,if;wdk@rSm -
(1) a'gufwmr_xef / xef;wvef+rdKŒe,f jynfol@v$wfawmfrJqEN
e,f/ csif;jynfe,f?
(2) OD;0if;&Sdef / ajrmif+rdKŒe,f/ jynfol@v$wfawmf rJqENe,f trSwf
(1) ppfudkif;wdkif;?
(3) OD;yDwmvif;yif/ jyifOD;vGif+rdKŒe,f jynfol@v$wfawmfrJqENe,f
trSwf(2) rEœav;wdkif;?
(4) a'gufwmpef;atmif/ t*Fyl+rdKŒe,f jynfol@v$wfawmfrJqEN
e,ftrSwf (2) {&m0wDwdkif;?
(5) OD;vseftkyf/ [m;cg;+rdKŒe,f rJqENe,f/ csif;jynfe,f?
(6) OD;odef;az/ uef@bvl+rdKŒe,f rJqENe,ftrSwf(1) ppfudkif;wdkif;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 115
wdk@ jzpf=uonf?
e0wppftpdk;&onf rnfodk@rS ar#mfvifhrxm;rdonfh &v'frsKd;
jzifh trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfu tjywftowftEdkif&&SdoGm;r_tay:
tHh=owkefv_yfoGm;cJh&jyD;aemuf tzGJ@csKyftay: enf;rsKd;pHkjzifh zdESdyfa&;udk
apmif;ay;vkyfaqmifvmcJhayonf?
e0wppftpdk;&u a&G;aumufyGJtjyD;Y a&G;aumufyGJwGif tEdkif&
&SdcJhaom EdkifiHa&; tiftm;pkrsm;onf -
(1) aiGa=u;tiftm;jzifh trwfae&mrsm; 0,f,lxm;Edkifonfh bm
oma&;tpGef;a&mufrsm;u bmoma&;e,fajr cGJxGufa&;udk jyifqifvm
=uonf? ratmifjrifv#if vufeufudkifwdkufrnf?
(2) vlrsKd;a&;tjrifusOf;ajrmif;onfhygwDrsm;uvnf; e,fajrrsm;
udk cGJxGuf&efjyifqifvm=uonf? cGifhrjyKv#if aomif;usef;olrsm;ESifh
aygif;rnf/ vufeufudkifwdkufrnf?
(3) tm%m&vmrnf[k ar#mfvifhaeaomEkdifiHa&;ygwDrsm;onf
taemuftkyfpkoH±kH;rsm;/ jynfyrS taemuftkyfpk udk,fpm;vS,frsm;ESifh
&if;&if;ESD;ESD;qufqHvm=ujyD; taemuftkyfpkudk tvGeftu|H rSDcdktm;
udk;&ef jyifqifvm=uonf?
(4) taemuftkyfpkt}udKuf vdkufvkyfaeaomfvnf; vuf0J0g'D
rsm; v$rf;rdk;aeaomfygwDrsm;onf tm%m&Sifpepfudk xlaxmif&ef }udK;
pm;ae=uonf?
(5) wyfrawmfu tm%mrodrf;Edkif&eftwGuf ppf±Hk;udk &efukef+rdKŒ
tjyifbuf tif;wdkifodk@a&$Œ&ef =unf;/ a&/ av/ wyfrawmfudk =unf;wyf/
a&wyf/ avwyf oD;jcm;pD cGJxkwfzGJ@pnf;&ef/ 'kwd,AdkvfrSL;}uD;ESifh txuf
tqifhrsm;udk wyfrawmfrSxkwfy,fypfjyD; tcsKdŒudk cHk±Hk;wifI ta&;,l&ef
wdk@udk aqG;aEG;=uum wyfrawmfudk +zdKcGJypf&ef/ zsufodrf;ypf&eftxd
=uHpnfvm=uonf[lI tajctjrpfr&Sd pGyfpGJjyD; zGwfv#mo¿mef
ESpfcGOm%fjzifh uvdrfaphjirf;pifum tEdkif& trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
tm; tm%mv$Jajymif;ay;a&;udk cg;cg;wl;wl; jiif;qefcJhonf? xdk@aemuf
oef;0if;vIdif116
“,ckusif;ycJhaom a&G;aumufyGJonf tm%m (3) &yfpvHk;udk &&Sdrnfh
v$wfawmfrsKd;r[kwf/ zGJ@pnf;yHktajccHOya'a&;qGJ&efomjzpfonf? ta&G;
aumufcH v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;onf zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccH
Oya'udk a&;qGJzdk@omwm0ef&Sdonf? tm%mudk tvdktavsmuf &&Sdrnf
r[kwf” [kqdkjyD; yxrqHk;t}udrf ajymifvdrfajymifpm; ajymqdkcJhonf?
tu,fI wpn ac: wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDnGwfa&;ygwDom
tEdkif&&Sdrnfqdk v#if 1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya' odk@r[kwf 1974
zGJ@pnf;yHkOya'udkvdktyfovdk ,m,Djyifqifr_jyKvkyfjyD; tm%mudk jrefjref
qefqefvG,fvG,fulul v$Jajymif;tyfvdkufI ay:aygufvmonfh v$wf
awmfopfrSzGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'opfudk a&;qGJaprnfjzpfaomf
vnf; trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyfygwDu ,ckuJhodk@ tjywftowf t
Edkif&&Sdonfonfhtay: e0w ppftpdk;&onf ay:ay:xifxif npfywf
vmjcif; jzpfonf?
ppftpdk;&. tm%mv$Jajymif;a&;jiif;qefaer_udk a':atmifqef;
pk=unfu -
“a&G;aumufyGJusif;jyD;&ef a&G;aumufyGJ&v'fudk taumiftxnf
azmfay;zdk@vnf; vdkao;w,fqdkwJhtcsufygyJ? a&G;aumufyGJ&v'fudk t
aumiftxnfrazmfwm[m xrif;pm;zdwf/ xrif;yGJjyif/ pm;yGJrSm xdkifcdkif
jyD;rS rpm;&bl;qdkjyD; xrif;[if;awGjyefodrf;oGm;ovdkygyJ? {nfhonfawG
udk apmfum;wJhvkyf&yfyg? 1990 a&G;aumufyGJ&v'fudk t aumiftxnf
razmfay;wm[m jynfolw&yfvHk;udk vdrfvnfvSnfhjzm; apmfum;&m
a&mufygw,f?”
“tm%mydkifawG[m rdrdwdk@oabmruswJh a&G;aumufyGJ&v'fqdk&if
vspfv#L±_vdkuf/ vdkcsifwJh&v'fjzpfvmEdk;Edk; a&G;aumufyGJtopfawG usif;
yvdkufeJ@ vkyfaer,fqdk&ifawmh wdkif;jynf&JŒtem*wfeJ@ upm;&m a&muf
ygvdrfhr,f? wdkif;jynf&JŒtem*wfqdkwm[m upm;&r,hft&m r[kwfyg
bl;? wav;wpm;eJ@ apmifha&SmufoGm;&r,hft&momjzpfygw,f? 'g
a=umifh 1990 a&G;aumufyGJ&v'fudk taumiftxnfrazmfbJ aemuf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 117
a&G;aumufyGJtopfusif;ya&;udk trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfu vHk;0
vufcHrSmr[kwfbl;vdk@ qHk;jzwfxm;wmjzpfygw,f” [lI wdwdvif;vif;
ajym=um;cJhonf?
NLD tm; rJxnfhay;cJhaomjynfolvlxktm;vnf; a':atmifqef;
pk=unfu -
“1990 jynfhESpfa&G;aumufyGJrSm vlxk[m wm0efauscJhygw,f?usr
wdk@EdkifiHeJ@ EdkifiHujynfolvlxkeJ@ wjcm; 'Drdkua&pDtwGuf v_yf&Sm;±kef;uef
ae&wJhEdkifiHu jynfolvlxkeJ@pmvdk@&Sd&if usrwdk@&JŒvlxk[m EdkifiHa&;t&
tifrwefrS &ifhusufw,fvdk@ usrwdk@ owfrSwf&rSmyg? bmjzpfvdk@ usr
wdk@ 'Dvdkajym&vJqdkawmh usrwdk@&JŒEdkifiH 'Drdkua&pDvdkcsifwJh jynfolvlxk
[m 'Drdkua&pDudk &,lay;EdkifwJhtzGJ@wckudk axmufcHr,f/ yHhydk;r,f/ 'Dvdk
vkyfrS usrwdk@&JŒ'Drdkua&pD[m wdk;wufEdkifr,fqdkwmudk jrifw,f/ [kd
tzGJ@udkay;/ 'DtzGJ@udkay;/ usrwdk@&JŒEdkifiHa&;ygwDawG trsm;}uD;&Sdygw,f?
tJ'Dawmh EdkifiHa&;ygwDawG trsm;}uD;&SdwJhtxJrSm tJ'DEdkifiHa&;ygwDawG
rSmvnf; rdrdwdk@&JŒwefbdk;eJ@ rdrdwdk@&SdjyD;om;yg? odk@aomfvnf; jynfolvlxk
[m 'DvdkrJawGjyef@oGm;vdk@&Sd&if 'Drdkua&pDtwGuf epfemEdkifw,fqdkwm
em;vnfvdk@ rJawGudk rjyef@apbJ usrwdk@ trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
twGuf rJay;cJhw,fqdkwm 'gjynfolvlxktaeeJ@ xdkufxdkufwefwefvkyf
cJhw,fqdkwm usr 'Dvdkajym&rSmyJ? 'g EdkifiHa&;&ifhusufr_udk jyw,fvdk@
usruawmh,Hk=unfw,f? bmjzpfvdk@vJqdkawmh usrwdk@ 'D (82) &mcdkif
E_ef;&wmudkawmifrS tm%mrv$Jay;wm/ usrwdk@rsm;om (50) &mcdkif
E_ef;wnf;wnf;av;&w,fqdkvdkh&Sd&if b,favmufydkjyD;awmh tcuftcJ
jzpf&rvJqdkwm pOf;pm;=unfh? usrwdk@&JŒtzGJ@[m 'Dvdkwcgwnf; 80 &m
cdkifE_ef;ausmfeJ@ EdkifcJhvdk@vnf; wurBmvHk;u todtrSwfjyK&w,f? b,f
vdkrS urBmudkrsufvSnfhjyjyD;awmh tzGJ@csKyfudk jynfolvlxka&G;aumufyGJ
wkef;u tm;ay;wmr[kwfygbl;? wnf;wnf;uav;Edkifwmygvdk@ rajym
Edkifbl;? tJvdkawmifrS rJ 60 &mcdkifE_ef;yJ&Sdygw,f/ nmw,fqdkjyD;awmh
trsKd;rsKd;ajymzdk@}udK;pm;wmawG tck&Sdaewm od=uwmyJ/ 'Davmuf
oef;0if;vIdif118
awmifrS jywfjywfom;om;Edkifxm;vkd@ 'Davmufolwdk@ajymEdkifwm? tJvdk
om usrwdk@om jywfjywfowfowfrEdkifcJhvdk@&Sd&if trsKd;rsKd; wcgwnf;
rsufvSnfh uGufawGeJ@vkyftHk;r,f? urBmudkvnf; vSnfhpm;zdk@/ usrwdk@
jynfolvlxktaeeJ@ 1990 a&G;aumufyGJrSm 'Drdkua&pDudk &,lay;Edkifw,f
vdk@ jynfolvlxku ,Hk=unfwJhtzGJ@tpnff;udk EdkifiHa&;&ifhusufwJhtjrifeJ@
rJay;cJhwm[mawmh wm0efausygw,f? xdkufxdkufwefwefeJ@ vkyfcJhwmyJ
vdk@ usrajymcsifygw,f” [lI ajym=um;cJhonf?
e0wppftpdk;&onf a&G;aumufyGJrwdkifrDuyif ol&OD;wifOD;ESifh a':
atmifqef;pk=unfwdkhudk rw&m;ojzifh zrf;qD;csKyfaESmifjcif; cHxm;&
onhftwGuf ,m,DOuUXtjzpf wm0ef,lxm;aom OD;=unfarmif OD;
aqmifonfh NLD A[dktvkyfr_aqmiftzGJ@0ifrsm;u 90 jynfhESpf a&G;
aumufyGJtEdkif&aom NLD tm; e0wtpdk;&xH v$wfawmfac:,lay;a&;
udk Oya'ESifhtnD wifjyawmif;qdkcJhonf?
a&G;aumufyGJtjyD; &ufaygif; (60) twGif; ac:ay;&±dk;xHk;pH&Sdonfh
v$wfawmfudk ac:,lray;onfhtwGuf tzGJ@csKyfonf a&G;aumufyGJ usif;
ycJhonfh ar27 &ufrS &ufaygif; 60 t=um; 1990 jynfhESpf Zlvdkif28/
29 &ufae@rsm;wGif NLD A[kdOD;pD;tzGJ@ESifh v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;
yxrt}udrf nd‡E_dif;tpnf;ta0;udk usif;y&ef ac:,lcJhonf?
ppftpdk;&onf NLD . tpnf;ta0;rwdkifcif w&uftvdk (Zlvdkif
v 27 &uf) wGif e0wtwGif;a&;rSL;csKyf AdkvfcsKyfcifnGef@ (aemifAdkvfcsKyf
}uD;/ tus,fcsKyfzrf;qD;cHxm;&ol) vufrSwfjzifh a=unmcsuftrSwf
(1§90) udk uref;uwef;xkwfjyefjyD; [email protected];ta0;}uD;udk }udK
wifuef@owfcsKyfcs,f[ef@wm;r_udk jyKvkyfcJhonf?
e0wtpdk;&. a=unmcsuftrSwf 1§90 tjynfhtpHkrSm atmufyg
twdkif;jzpfonf?
(1) jrefrmEdkifiHonf 1948 ckESpf/ Zefe0g&D (4) &ufae@wGif vHk;0
vGwfvyfaom tcsKyftjcmtm%mydkifEdkifiHjzpfonf?
(2) 1988 ckESpftwGif; ta&;tcif;rsm;jzpfay:cJhojzifh EdkifiHw0Srf;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 119
vHk;wGif tajctaet&yf&yf,dk,Gif;ysufjym;cJhonf? xdkodk@ ,kd,Gif;ysuf
jym;cJhonfh tajctaet&yf&yfudk tcsdefrDxdef;odrf;Edkif&eftwGuf jynfol
jynfom;tm;vHk;tusKd;iSm wyfrawmfu EdkifiHawmftm%mt&yf&yfudk
vHk;0wm0ef,lcJhonf? jynfol@v$wfawmftygt0if EdkifiHawmf tm%m
ydkiftzGJ@tpnf;rsm;udk zsufodrf;vsuf EdkifiHawmfjidrf0yfr_wnfaqmufa&;
tzGJ@udk zGJhpnf;um wm0ef}uD; (4) &yfudk aqmif&Gufrnfjzpfa=umif; a=u
nmjyD; EdkfifiHawmf. ta&;udpPt00udk wm0ef,laqmif&GufcJhonf?
(3) EdkifiHawmfjidrf0yfr_wnfaqmufa&;tzGJ@onf EdkifiHawmftwGif;
jidrf0yfydjym;a&;/ w&m;Oya'pdk;rdk;a&;ESifh e,fajrat;csrf;om,ma&;wdk@udk
xda&mufpGmxdef;odrf;Edkif&ef vdktyfaomOya'/ trdef@/ a=unmcsuf/ Oy
a'uJhodk@tm%mwnfaomtrdef@rsm;udk xkwfjyefcJhonf?
(4) jynfolrsm;. pm;0wfaea&;acsmifvnfap&ef yk*~vdu/ or0g
,r/ zufpyfvkyfief;rsm; vkyfudkifEdkifap&eftwGuf t[ef@twm;jzpfap
aom Oya'rsm;udky,fzsufjyD; vkdtyfaomOya'/ trdef@nGef=um;csuf/
Oya'uJhodk@ tm%mwnfaomtrdef@rsm;udkvnf; xkwfjyefvsuf vuf
awG@ taumiftxnfazmfaqmif&Gufvsuf&Sdonf? xdk@jyif EdkifiHawmf.
a&&SnftusKd;pD;yGm;udk ar#mfrSef;I vkyfaqmifoifhonfrsm;udkvnf; vkyf
aqmifvsuf&Sdonf?
(5) EdkifiHawmfjidrf0yfr_wnfaqmufa&;tzGJ@onf EdkifiHw0ef;vHk;wGif
vrf;yef;qufoG,fr_vHkjcHKacsmarG@ap&efESifh wdk;wufaumif;rGefap&ef t
wGuf aqmif&Gufoifhonfrsm;udkvnf; aqmif&Gufvsuf&Sdonf?
(6) EdkifiHawmfjidrf0yfr_wnfaqmufa&;tzGJ@onf rnfonfhzGJ@pnf;yHk
tajccHOya'udkr# vdkufemusifhoHk;aomtzGJ@tpnf;r[kwfbJ EdkifiHawmf
udk rm&S,favm (Martial Law) jzifh tkyfcsKyfaeaom tzGJ@tpnf;jzpfa=umif;/
EdkifiHawmfjidrf0yfr_wnfaqmufa&;tzGJ@tpdk;&onf ppftpdk;&tjzpf
tkyfcsKyfvsuf&Sda=umif;ESifh ukvor*~tygt0if urBmhedkifiHtoD;oD;rS
vufcHxm;onfh tpdk;&jzpfa=umif; tm;vHk;todyifjzpfonf?
(7) EdkifiHwumqufqHa&;eSifh ywfoufI EdkifiHawmfjidrf0yfr_ wnf
oef;0if;vIdif120
aqmufa&;tzGJ@onf vGwfvyfI wufºuGaom EdkifiHjcm;a&;0g'udk usifh
oHk;rnfjzpfa=umif; a=unmcJhjyD; EdkifiHtoD;oD;ESifh cspf=unfpGm qufqH
vsuf&Sdonf? EdkifiHtcsif;csif; oHwrefqufqHa&; wdk;wufaumif;rGefap
&ef jrefrmEdkifiH&Sd rnfonfhoH±Hk;udkr# ,cktcsdeftxd ydwfyifjcif;r&SdbJ
qufvufxm;&SdcGifhjyKjyD; yHkrSefqufqHaeonfhenf;wl EdkifiHjcm;wdkif;jynf
rsm;wGif jrefrmoH±Hk;rsm;udkvnf; ±kyfodrf;jcif;rjyKbJ qufvufzGifhvSpf
xm;&Sdum yHkrSefqufvuf vnfywfvsuf&Sdonfhtjyif ,cifu oH±Hk;r&SdcJh
aom EdkifiHwEdkifiHwGif oH±Hk;topfw±Hk; wdk;csJŒzGifhvSpfcJhonf?
(8) jrefrmEdkifiHonf ukvor*~tzGJ@0ifEdkifiHjzpfonfeSifhtnD urBmh
EdkifiHa&;udpP&yfrsm;ESifh ukvor*~qdkif&m vkyfief;wm0efrsm; aqmif&Guf
&mwGif ukvor*~qdkif&m jrefrmoH±Hk;onf jrefrmEdkifiH. EdkifiHjcm;a&;0g'
udk wduspGm vdkufemaqmif&Gufvsuf&Sdonf? EdkifiHwumESifh qufqH
&mwGif jrefrmEdkifiHonf jidrf;csrf;pGm twl,SOfwGJaexdkifa&;rlESifhtnD
vdkufemusifhoHk;vsuf&Sdonf? xdk@tjyif jrefrmEdkifiHonf rdrd. vGwfvyfr_
udk xdef;odrf;umuG,fvsuf rdrd.jynfwGifa&;wGif 0ifa&mufpGufzufjcif;
rsm;udkvnf; ukvor*~ yÉdnmOfpmwrf;ESifhtnD vdkufemusifhoHk;vsuf
&Sdonf?
(9) EdkifiHtcsif;csif; qufqHa&;ysufjym;apr_udk a&Smif&Sm;&ef oH
wrefwcsKdŒ. oHwrefusifh0wfazmufzsufr_rsm;udkvnf; oabmxm;
}uD;pGmjzifh oHwreftrnfESifh EdkifiHtrnfrsm;udk xkwfazmfjcif;rjyKbJ rdrd
wdk@ jynfwGif;a&;wGif 0ifa&mufpGufzufjcif;rjyK&ef t}udrf}udrf ajym=um;
cJhonf? xdk@jyif oHwrefenf;vrf;rsm;ESifhtnD oufqdkif&moH±Hk;rsm;odk@
vnf; ta=umif;=um;cJhonf? ,if;odk@aqmif&Gufjcif;jzifh EdkifiHtcsif;csif;/
tpdk;&tcsif;csif; qufqHa&;ysufjym;aprnfhudpP&yfrsm;udk a&Smif&Sm;EdkifcJh
aoma=umifh ,ae@txd rnfonfhjy\emrS ay:aygufcJhjcif;r&Sdyg? oH
wrefwcsKdŒ. vkyf&yfa=umifh rdrdwdk@tpdk;&tay: txiftjrifvGJrSm;r_rsm;
udkvnf; oabmxm;}uD;pGmxm;I oHwrefenf;jzifhom ajz&Sif;aqmif
&GufcJhonf?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 121
(10)EdkifiHawmfjidrf0yfr_wnfaqmufa&;tzGJ@onf EdkifiHawmf. wm
0efudk ,lcJhonfhtcsdefrSpI jynfaxmifpkr+ydKuGJa&;/ wdkif;&if;om; pnf;vHk;
nDnGwfr_r+ydKuGJa&;/ tcsKyftjcm tm%mwnfwHhcdkifjrJa&;wdk@udk pGJjrJpGm
udkifpGJaqmif&Gufvsuf&Sdonf? wzufwGifvnf; vufeufpGJudkif qlyl
aomif;usef;olrsKd;pHkudk wyfrawmfom;rsm;. touf/ aoG;/ ac|; ajrmuf
rsm;pGmay;vSLvsuf xdk;ppf}uD;rsm;jzifh acsr_ef;cJhonfrSm tm;vHk;tod
yifjzpfonf? wyfrawmfonf EdkifiHa&;tzGJ@tpnf;r[kwfojzif h qlyl
aomif;usef;olrsm;ESifh EdkifiHa&;enf;t& aphpyfaqG;aEG;jcif; jyKvkyfcJhjcif;
r&Sdyg? odk@&mwGif vufeufudkifvrf;pOfudk pGef@v$wfI tvif;0ifvmol
rsm;udkrl aumif;rGefpGm vufcH}udKqdkI jyefvnfae&mcsxm;ay;a&; vkyf
ief;rsm;udk tzGJ@tpnf;jzifh aqmif&Gufvsuf&Sdonf? EdkifiHawmfjidrf0yfr_
wnfaqmufa&;tzGJ@onf EdkifiHa&;tpdk;&r[kwfojzifh rnfonfh vuf
eufudkifaomif;usefoltzGJhtpnf;ESifhr# EdkifiHa&;enf;t& aphpyfaqG;aEG;
jcif;jyKvkyf&ef ta=umif;r&Sday?
(11) EdkifiHawmfjidrf0yfr_wnfaqmufa&;tzGJ@onf ygwDpHk 'Drdkua&pD
taxGaxGa&G;aumufyGJudk usif;yEdkif&ef ygwDpHk'Drdkua&pD taxGaxG a&G;
aumufyGJusif;ya&;aumfr&SifOya'udk jyÏmef;vsuf ygwDpHk'Drdkua&pD t
axG xGa&G;aumufyGJaumfr&Sifudk zGJ@pnf;ay;cJhonf? a&G;aumufyGJ0ifvdk
aom EdkifiHa&;ygwDrsm; rSwfyHkwifEdkif&ef EdkifiHa&;ygwDrsm; rSwfyHkwifjcif;
Oya'udk jyÏmef;cJhonf? xdk@jyif vGwfvyfI w&m;r#waom ygwDpHk'Drdk
ua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJusif;yEdkif&ef jynfol@v$wfawmfa&G;
aumufyGJOya'udkvnf; jyÏmef;ay;cJhonf?
(12) jynfol@v$wfawmfa&G;aumufyGJOya'yk'fr (3)wGif “v$wfawmf
udkrJqENe,frsm;rS TOya'ESifhtnD a&G;aumufwifajr‡mufvdkufaom
v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;jzifh zGJ@pnf;&rnf” [lI jyÏmef;yg&Sdonf?
,if;jyÏmef;csufESifhtnD v$wfawmfac:,lzGJ@pnf;jcif;udk EdkifiHawmf jidrf0yf
r_wnfaqmufa&;tzGJ@u aqmif&Gufay;rnf? xdkodk@ v$wfawmfac: ,l
Edkifa&;twGuf ygwDpHk'Drdkua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJ usif;ya&;aumf
oef;0if;vIdif122
r&Sifu aqmif&Guf&efudpP&yfrsm;/ a&G;aumufyGJwGif ta&G;cH&onfh ygwD
rsm;ESifh a&G;aumufyGJwGif ta&G;cH&onfh yk*~dKvfrsm;u aqmif&Guf&ef udpP
&yfrsm;udk Oya'/ enf;Oya'rsm;ESifhtnD aqmif&Gufxm;=u&ef tcgtm;
avsmfpGm owif;xkwfjyefa&;tzGJ@u &Sif;vif;cJhjyD;jzpfonf?
(13) ,ae@ ygwDpHk 'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJ usif;yjyD;pD;onfh
aemufykdif;wGif v$wfawmfac:,la&;/ tm%mv$Jajymif;a&;udpPrsm;ESifh
pyfvsOf;I pmapmifrsm;xkwfa0aejcif;/aqG;aEG;jiif;cHkjcif;/ jynfytoHv$ifh
Xmersm;rS a&SŒaqmifvrf;jyvkyfjcif;/ aoG;xdk;v_H@aqmfjcif;/ w&m;r0if
pm&Gufpmwrf;xkwfa0jcif;rsm; jyKvkyfae=uonf?
(14)v$wfawmfac:,la&;eSifh ywfoufI txufwGif &Sif;vif;azmf
jycJhjyD;jzpfonf? tm%mv$Jajymif;a&;udpPESifh pyfvsOf;I EdkifiHawmfjidrf0yf
ydjym;r_wnfaqmufa&;tzGJ@OuUX u wdkif;rSL;rsm;/ wyfrrSL;/ jynfe,fESifh
wdkif;jidrf0yfydjym;r_wnfaqmufa&;tzGJ@OuUXrsm;tm; tcgtm;avsmfpGm
ajym=um;cJhonhfrdef@cGef;rsm;wGif nGefjycJhjyD;jzpfonf? EdkifiHawmf jidrf0yfyd
jym;r_wnfaqmufa&;tzGJ@ twGif;a&;rSL; (1) taejzifhvnf; 1990 jynfh
ESifh Zlvdkif13 &ufae@wGif usif;yonfh (100) }udrfajrmuf owif;pm&Sif;
vif;yGJY wdwdvif;vif;ajymqdkcJhjyD; jzpfonf?
(15)EdkifiHa&;tzGJ@tpnf;w&yfonf jynfol@v$wfawmfw&yf ay:
aygufvm±Hkjzifh Oya'jyKr_tm%m/ pDrHcef@cGJr_tm%mESifh w&m;pD&ifr_ tm
%m[laom tcsKyftjcmtm%m (3) &yfudk tvdktavsmufr&&SdbJ
zGJ@pnf;yHktajccHOya'w&yftay: tajcjyKIom &,lEdkifa=umif; txl;
&Sif;vif;&ef vdkrnfr[kwfyg/ 1947 ckESpfzGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'
onf 1947 ckESpf/ pufwifbmv 24 &ufae@wGif wdkif;jynfjyKv$wfawmf
uvufcHI Oya'tjzpf twnfjyKcJhonf? odk@aomf xdktajccHOya'
tm%mwnfjyD; trSefwu,f tusKd;oufa&mufonfrSm jrefrmEdkifiH
vHk;0vGwfvyfaom tcssyftjcmtm%mydkifEdkifiHawmfjzpfa=umif;
a=unmonfh 1948 ckESpf/ Zefe0g&Dv (4) &ufae@wGifrSjzpfonfudk Oya'
a=umif;t& txift&Sm;awG@Edkifonf? EdkifiHwck. zGJ@pnf;yHktajccHOya'
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 123
w&yfonf vGwfvyfa&;r&rD a&;om;xm;onfh Oya'ESifh vGwfvyfa&;
&&SdonfhaemufrS a&;om;xm;onfh Oya'[lI ESpfrsKd;&Sdonf? vGwfvyf
a&;&&SdcJh=uonfh urBm@EdkifiHtoD;oD;wGif tcsKyftjcmtm%mudk vuf
qkyfvufudkif&jyD;rSom wdkif;jynfjyKv$wfawmfudkac:,lI zGJ@pnf;yHk tajccH
Oya'udk a&;qGJ=uonfh tpOftvm&Sdonf? jrefrmEdkifiHwGifrl wdkif;jynf
jyKv$wfawmfwGif zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk a&;qGJjyD;rS vGwfvyfa&; a=u
nmcJh&onf? xdkodk@ aqmif&GufcJhjcif;onf xdktcsdefu edkifiHacgif;aqmif
rsm;taejzifh jAdwdo#wdk@xHrS jidrf;csrf;aomenf;jzifh vGwfvyfa&;udk tjref
&,lvdkaomqENa=umifh aqmif&Gufjcif;jzpfa=umif; rSm xif&Sm;onf?
(16)1974 ckESpf tajccHOya'udk avhvmygu vGwfvyfa&;&jyD;
aemufa&;qGJjcif;jzpfjyD; jynfol@qENcH,lyGJjzifh jyÏmef;cJhaomOya'jzpfonf
udk rnfolr#jiif;qdkjcif;jyKEdkifrnfr[kwfyg?
(17)1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'onf vGwfvyfa&;r&rD a&;qGJ
onfh Oya'jzpfjyD; 1974 ckESpfzGJ@pnf;yHktajccHOya'onf vGwfvyfa&;&jyD;
rS a&;qGJonfhOya'jzpfa=umif; uGmjcm;csufudk txl;owdjyK&efvdkonf?
(18)ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJwGif 0ifa&muf,SOf+ydKif
cJh=uonfh EdkifiHa&;ygwDtrsm;pk.qENrSm zGJ@pnf;yHktajccHOya'opf a&;qGJ
a&;jzpfa=umif; ,if;wdk@. oabmxm;a=unmcsufrsm;t& od&SdEdkif
onf? 1974 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'a&;qGJpOfu wdkif;&if;om;rsm;t
a&;ESifhywfoufI yifvHknDvmcHwGif &Srf;/ ucsif/ csif;vlrsKd;pkrsm;ESifhom
aqG;aEG;nd‡E_dif;cJhjyD; rGef/ &cdkifpaomvlrsKd;pkrsm;ESifh aqG;aEG;n‡dE_dif;r_ r&Sd
a=umif; awG@=u&rnfjzpfonf? ,ae@jrefrmEdkifiHwGif EdkifiHa&;Edk;=um;vm
aom wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm; trsm;tjym;&Sd&m ‚if;wdkif;.qEN oabm
xm;rsm;udk nd‡Ed_if;&,ljyD; cdkifrmonfhzGJ@pnf;yHktajccHOya'opfw&yf a&;
qGJjyÏmef;&ef txl;vdktyfaea=umif; xif&Sm;aeonf?
(19)EdkifiHawmfjidrf0yfr_wnfaqmufa&;tzGJ@onf ppftpdk;&w&yf
jzpfonfESifhtnD rm&S,favm (Martial Law) Oya'udk udkifpGJoHk;aeonfh
tpdk;&jzpfonf? xdkodk@jzpfonfESifhtnD jrefrmEdkifiHtm; atmufygtwdkif;
oef;0if;vIdif124
tm%moHk;&yfjzifh usifhoHk;vsuf&Sdonf?
(u) Oya'jyKr_tm%m? ? EdkifiHawmfjidrf0yfr_wnfaqmuf
a&;tzGJ@uom usifhoHk;ydkifcGifh&Sdonf?
(c) pDrHcef@cGJr_tm%m? ? EdkifiHawmfjidrf0yfr_ wnfaqmuf
a&;tzGJ@u usifhoHk;ydkifcGifh&Sdonf? odk@&mwGif ,if;tm%mudk tpdk;&tzGJ@
ESifhwuG jynfe,f/ wdkif;/ +rdKŒe,fpk/ +rdKŒe,f/ &yfuGufaus;&Gmtkyfpk jidrf0yf
ydjym;r_ wnfaqmufa&;tzGJ@tqifhqifhtm; cGJa0ay;vsuf pDrHcef@cGJa&;
udpP&yfrsm;udk pkaygif;acgif;aqmifr_jzifh wm0efay; aqmif&Gufapvsuf&Sd
onf? ,if;odk@ aqmif&Gufapjcif;rSm zGJ@pnf;yHktajccHOya'ESifh ay:ayguf
vmrnfhtpdk;&vufxufwGif 0efxrf;rsm;onf Xmeqdkif&mvkyfief;rsm;udk
EdkifiHa&;ygwDrsm;ESifhuif;&Sif;pGm aqmif&GufEdkifap&ef avhusifhaqmif&Guf
ay;aejcif;jzpfonf?
(*) w&m;pD&ifr_tm%m? ?EdkifiHawmf+idrf0yfr_wnf aqmuf
a&;tzGJ@u usifhoHk;ydkifcGifh&Sdonf? odk@&mwGif zGJ@pnf;yHktjccHOya' ay:ayguf
vmonfhtcsdefwGif tavhtusifh&ap&ef omref&mZ0wfr_ESifh w&m;
rr_ponfrsm;udk w&m;±Hk;tqifhqifhzGJ@pnf;jyD; ppfaq;pD&ifapvsuf&Sd
onf?
(20)xdk@a=umifh ,ae@tajctaewGif jynfolrsm;u a&G;aumuf
wifajr‡mufvdkufaom udk,fpm;vS,frsm;onf tem*wf'Drdkua&pD EdkifiH
awmf zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk a&;qGJ=u&ef wm0ef&Sdonfhyk*~dKvfrsm; jzpf
onf?
(21)EdkifiHawmftm%m&,la&;twGuf ,m,DzGJ@pnf;yHk tajccH Oy
a'a&;qGJI tpdk;&zGJhpnf;jcif;udk rnfonhfenf;ESifhr# vufcHEdkifrnf r[kwf
onfhtjyif xdkodkhaqmif&Gufygu Oya'ESihftnD xda&mufpGm ta&;,l
rnfjzpfa=umif;ESifh jynfol@qENESifhtnD cdkifrmaomzGJ@pnf;yHk tajccHOya'
opft& ay:aygufvmrnfh tpdk;&w&yfrzGJ@pnf;rD =um;umvwGif EdkifiH
awmfjidrf0yfr_wnfaqmufa&;tzGJ@taejzifh
(u) jynfaxmifpkr+ydKuGJa&;/ wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDnGwfr_ r+ydK
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 125
uGJa&;/ tcsKyftjcmtm%m wnfwHhcdkifjrJa&;[lonfh ta&;(3) yg;?
(c) EdkifiHawmfjidrf0yfr_ wnfaqmufa&;tzGJ@ a=unmcsuftrSwf
(1§88)wGif yg&Sdaom w&m;Oya'pdk;rdk;a&;ESifh e,fajrat;csrf;om,m
a&;/ vrf;yef;qufoG,fr_vHkjcHKacsmarG@apa&;/ jynfolrsm;. pm;0wfaea&;
acsmifvnfapa&;ESifh ygwDpHk'Drdkua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJusif;ya&;
ponfh vkyfief;wm0ef}uD; (4) &yfteuf ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxG a&G;
aumufyGJusif;ya&;wm0efrSty jzpfaom vkyfief;wm0ef}uD; (3) &yfESifh
(*) jrefrmEdkifiHtwGif;&Sd wdkif;&if;om;vlrsKd;tm;vHk;. zGH@+zdK;wdk;wuf
a&;twGufaqmif&Guf&ef vkyfief;wm0efrsm;udk tav;*±kjyK umuG,f
apmifha&SmufoGm;rnfjzpfa=umif; a=unmvdkufonf?
trdef@t&
(yHk) cifnGef@
AdkvfcsKyf
twGif;a&;rSL; (1)
EdkifiHawmfjidrf0yfr_wnfaqmufa&;tzGJ@
1990 jynfhESpf/ Zlvdkif 28 &ufae@wGif ,m,DOuUX OD;=unfarmif
OD;pD;usif;yonfh “*E<Dcef;rtpnf;ta0;}uD;” udk usif;ycJhonf? ta&G;
cs,fcHtzGJ@csKyf v$wfawmfudk,fpm;vS,ftm;vHk;eD;yg; tygt0if tzGJ@csKyf
tzGJh0ifaygif; (500) ausmfwufa&muf=uonfh *E<Dcef;rtpnf;ta0;}uD;
udk jynfolvlxkwpfaomif;cef@u vlxktif;tm;jzifh 0dkif;&Hapmifh =unfhae
cJh=ujyD; jynfwGif;jynfyae&maygif;pHkrS tav;xm; ar#mfvifhcJh=uonf?
odk@aomf xGufay:vmcJhonfh *E<Dcef;rqHk;jzwfcsufonf trsm;ar#mf
vifh awmifhwcJhonfhtwdkif;r[kwfbJ aemufxyf&ufaygif; 60 twGif;
(pufwifbmv aemufqHk;xm;jyD;) v$wfawmfac:ay;a&;/ taxGaxG
o[Zmwjzpfa&;/ tmCmwuif;pifa&;rlrsm;ESifh acsmarG@pGm tm%m
v$Jajymif;ay;a&;wdk@twGuf e0wtpdk;&ESifh NLD awG@qHkaqG;aEG;a&;udk
om awmif;qdka=unmEdkifcJhonf?
oef;0if;vIdif126
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfrS Zlvdkifv 29 &ufae@wGif xkwfjyefcJh
aom *E<Dcef;ra=unmpmwrf;tjynfhtpHkrSm atmufygtwdkif;jzpfonf?
1? trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfrS jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,f
rsm;jzpf=uukef aom u|Ekfyfwdk@onf jrefrmouU&mZf 1352 ckESpf/ 0gacgif
vqef; (7) &ufESifh (8) &uf (1990jynfhESpf/ Zlvdkif 28 &ufESifh 29 &uf)
ae@rsm;wGif &efukef+rdKŒ/ ausmufwHwm;+rdKŒe,f&Sd *E<dcef;raqmifY pka0;
a&muf&Sd=u+yD; wdkif;&if;om;jynfolw&yfvHk;. tusKd;iSm EdkifiHawmfa&;
&mtjzmjzmESifh jynfol@v$wfawmfac:qdkzGJ@pnf;a&;udpPt00wdk@udk aqG;
aEG;nd‡E_dif;wdkifyif=ujyD; oumv wnDwnGwfwnf;qHk;jzwfum T
‘*E<Dcef;ra=unmpmwrf;’ukd xkwfjyefa=unmvdkuf=uayonf?
2? jrefrmEdkifiHwGif ESpfaygif;(30) twGif; yxrqHk;t}udrftjzpf
1990 jynfhESpf arv 27 &ufae@Y usif;ycJhaom ygwDpHk'Drdkua&pD taxG
axGa&G;aumufyGJ}uD;wGif jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,fae&m (485)
ae&mtwGuf usif;ycJh&mY trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfonf trsm;jynf
olvlxk}uD;. wcJeufaom axmufcHr_wdkhjzifh jynfol@v$wfawmfudk,f
pm;vS,fae&m (392) ae&mwGif tEdkif&&SdcJhayonf? odk@&mwGif trsKd;om;
'Drdkua&pDzGJ@csKyfonf urBmh'Drdkua&pDEdkifiHrsm;. usihfxHk;rsm;twdkif; zGJ@
pnf;&rnfh tpdk;&w&yfudk cdkifrmpGmzGJ@pnf;edkifavmufonfh xuf0uf
ausmf jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,ftiftm;xuf ausmfvGef±Hkr#ru
v$wfawmfudk,fpm;vS,fta&wGuf. &mcdkifE_ef; (80) ausmftxd vHk;vHk;
vsm;vsm;tEdkif&&SdcJhojzifh jynfol@v$wfawmftm; OD;aqmifEdkifaom t
aetxm; tcdkiftrm&&Sdxm;jyD; jzpfayonf?
3? ,cktcg ygwDpHk'Drdkua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJ}uD; atmifjrif
pGm usif;yjyD;cJhjyD;jzpfavonf? taxGaxGa&G;aumufyGJ}uD;jyD;v#if jynfol@
v$wfawmfudk ra&S;raESmif;umvY tjrefqHk;zGJ@pnf;ay;&rnfrSm "rRwm
yifjzpfavonf? jynfolvlxkuvnf; Ttwdkif; ar#mfvifhae=uay
onf? odk@aomf a&G;aumufyGJ}uD;jyD;I &ufaygif; (60) =umvmonfhwdkif
atmif jynfol@v$wfawmfudk rzGJ@pnf;&ao;ay?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 127
a&G;aumufyGJwGif vHk;vHk;vsm;vsm;trsm;pktEdkif&&Sdxm;aom trsKd;
om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfonf EdkifiHawmftwGuf avmavmq,f tusKd;
pD;yGm;ESifh a&&Snftem*wfumvtusKd;pD;yGm;rsm;udk tajccHxm;I/ wrsKd;
om;vHk; jyefvnfoifhjrwfa&;pdwf"gwfjzifh yGif;vif;aom/ ±dk;om;aom/
apwemtjynfhygaom ESpfOD;ESpfzufnd‡E_dif;aqG;aEG;aqmif&Gufr_rsm; jyKvkyf
oGm;&ef EdkifiHawmfjidrf0yfr_wnfaqmufa&;tzGJ@odk@trsKd;om;'Drdkua&pD
tzGJ@csKyfA[dktvkyftr_aqmiftzGJ@rS tqdkjyKcsufudkvnf; EdkifiHawmfjidrf
0yfr_wnfaqmufa&;tzGJ@u wpHkw&m ta=umif;jyef=um;jcif;r&SdcJhay?
4? &[ef;&Sifjynfolrsm;/ v,form;rsm;/ tvkyform;rsm;/ ausmif;
om;vli,frsm;/ 0efxrf;rsm;tygt0ifjzpfaom wdkif;&if;om;jynfol vl
xk}uD;onf EdkifiHawmf'Drdkua&pDtcGifhta&;rsm; uef@owfcHxm;r_a=umifh
vuf&SdrsufarSmufjyKae&aom pm;0wfaea&;=uyfwnf;r_/ pdk;&drfxdwf
vef@ae&r_ESifh aomuAsmyg'ab;rS uif;vGwfa&;wdk@twGuf 'Drdkua&pD
tkyfcsKyfa&;pepfudk tjrefqHk;ul;ajymif;a&muf&Sd&ef qENjyif;jyvsuf &Sdae
ayonf?
5? 'Drdkua&pDpepfudkusifhoHk;onfh ,Ofaus;aom vl@tzGJ@tpnf;/
wdkif;EdkifiHwdkif;wGif jynfol@v$wfawmfudk tjrifhqHk;aom r¾kdKif}uD;w&yf
tjzpf jynfolvlxkw&yfvHk;u tav;tjrwfjyKxm;jcif;tm;jzifh EdkifiH
awmf*k%fusufoa&udk jr‡ifhwif=upjrJjzpfavonf? u|Ekfyfwdk@ jrefrmEdkifiH
wGifvnf; 'Drdkua&pDjynfol@v$wfawmfjuD;w&yf iGm;iGm;pGifhpGifh wnf&Sdae
rSom usufoa&r*Fvm xnf0gjynfhpHkjyD; urBmhtv,fwGif av;pm;cH
xdkufaom *k%ft*F gtaygif;jzifh wifhw,fayrnf[k u|Ekfyfwdk@u tav;
teuf ,Hk=unf=uayonf?
6? ,ae@ jynfolwdk@ &ifqdkifae&aom EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;
paom t=uyftwnf;rsm;onf jynfolwdk@u ,Hk=unfudk;pm;pGm a&G;
cs,fwifajr‡mufvdkufonfh jynfol@v$wfawmfukd,fpm;vS,frsm;jzifh zGJ@
pnf;aom jynfol@v$wfawmfuom OD;aqmifI jynfol@qENESifhtnD ajz
&Sif;tyfayonf?
oef;0if;vIdif128
odk@jzpf&m jynfol@v$wfawmf a&G;aumufyGJOya' tcef; (2) yk'fr
(3) Y jyÏmef;xm;aom “v$wfawmfudk rJqENe,frsm;rS TOya'ESifh
tnD a&G;aumufwifajr‡mufvdkufaom v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;jzifh
zGJ@pnf;&rnf” [laom jyÏmef;csufESihftnD jynfol@v$wfawmfudk tjref
qHk; ac:,lzGJ@pnf;ay;&ef ta&;w}uD; vdktyfaeayonf?
7? jynfol@v$wfawmfzGJ@pnf;a&;onf wm0ef&Sd=uukefaom ouf
qdkif&mrsm;tzdk@ w&m;Oya't&vnf;aumif;/ usifh0wft&vnf;
aumif; ysufuGufjcif;iSm vHk;0rjzpfEdkifonfhtjyif jzpfay:aeaom jynfol
wdk@. qENeSifh wdkif;jynf. tusyftwnf; tajctae t&yf&yfwdk@udk
axmufxm;ygv#ifvnf; jynfol@v$wfawmfac:,lzGJ@pnf;a&;udk ysufuGuf
jcif;iSm vHk;0roifhavsmf/ ysufuGufjcif;iSm vHk;0rxkduf[k u|Efkyfwdk@ cH,lay
onf?
8? odk@jzpf&um; jynfol@v$wfawmfudk tjrefqHk; rjzpfrae arG;zGm;
oef@pifay;&ayawmhrnf? jynfol@v$wfawmfa&G;aumufyGJOya' tcef;
(1) / yk'fr 2 (u) wGif “v$wfawmfqdkonfrSm jynfol@v$wfawmfudkqdk
onf” [k jyÏmef;xm;csuft& ,ck ay:aygufvmrnfh jynfol@v$wfawmf
onf wdkif;jyKjynfjyKv$wfawmfr[kwfa=umif;udkvnf; u|Ekfyfwdk@ tav;
teuf cH,lxm;ayonf?
Oya'ESifhtnD jzpftyfaomtm%m (odk@wnf;r[kwf) Oya'ESifh
tnD jzpftyfaomtm%mv$Jajymif;a&;udpPwdk@ESifhywfoufI zGJ@pnf;
tkyfcsKyfyHktajccHOya'w&yfudk trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfrS toifha&;
qGJxm;&SdjyD;jzpfa=umif;od&Sd&I u|Ekfyfwdk@u }udKqdkayonf?
tqdkyg 1990 jynfhESpf ,m,DzGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya' (rl=urf;)
udk trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyftaejzifh tjcm;tzGJ@tpnf; toD;oD;ESifh
nd‡E_dif;aqG;aEG;rnfh tpDtpOfudkvnf; u|Efkyfwdk@u axmufcHayonf?
T,m,DzGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'tm;jzifh Oya'ESifhtnD tm
%mv$Jajymif;a&;udk jzpfajrmuftyfonf[k u|Ekfyfwdk@u wnDwnGwf
wnf; ,lq=uayonf?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 129
9? xdk@aemuf 'Drdkua&pDjynfaxmifpkopftwGuf &nfoefaom zGJ@
pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'opfukd u|Ekfyfwdk@yg0ifaom jynfol@v$wfawmf
uomv#if a&;qGJjyÏmef;twnfjyK&ef wm0ef&Sdayonf? u|Ekfyfwdk@u
vnf; xdkwm0efudk xrf;aqmifaomtcgY us,fjyef@pGm nd‡E_dif; aqmif
&GufoGm;=urnfjzpfayonf?
odk@aomf jynfol@v$wfawmf. tm%mtyfESif;r_r&SdbJ jynfol@v$wf
awmf. tm%mpufr&SdbJ/ jynfol@v$wfawmf. taqmifta,mif t
&Sdeft0gr&SdbJ/ jynfol@v$wfawmfu twnfjyKjyÏmef;jcif;r&SdbJ/ jynfol@
v$wfawmfrS tjcm;rnfonfhae&m/ rnfonfhtcsdefYrqdk/ zGJ@pnf;tkyfcskyf
yHk tajccHOya'udk a&;qGJcGifhvnf;r&Sd/ jyÏmef;twnfjyKcGifhvnf;r&Sd/ odk@
a&;qGJ=urnfqdkv#if v$wfawmftm%mpufr&Sdojzifh Oya'tm%mpuf
vnf; &Sdvdrfhrnfr[kwfay? Tvrf;a=umif;twdkif; aqmif&Gufr_onf
oduQmyif &Sdvdrfhrnfr[kwf[k u|Ekfyfwdk@,lqonf?
xdk@a=umifh jynfolvlxk vdkvm;awmifhwaeaom 'Drdkua&pDjynf
axmifpkopf}uD; xlaxmif&eftwGuf &nfoefaom zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk t
ajccHOya'opfa&;qGJ&eftvdk@iSmyif jynfol@v$wfawmfudk aqmv#ifpGm
ac:,lzGJ@pnf;&ef txl;vdktyfa=umif;rSm xif&Sm;ayonf?
10? Tae&mwGif 'Drdkua&pDtpdk;& ray:aygufrD umvwav#muf
rvGJraoG/ ra&Smifrv$Jomay:aygufrnfh 'Drdkua&pDtcGifhta&;rsm; jy
\emudkvnf; acsmarmpGm udkifwG,fajz&Sif;=uvdrfhrnf[k u|Ekfyfwdk@ o
abm&&Sdayonf?
'Drdkua&pDtpdk;& ay:xGef;onfhtcgusrSom 'Drdkua&pDtcGifhta&;
awG&&Sdap/ Todk@ray:xGef;rDumvYrl 'Drdkua&pDtcGifhta&;rsm; qdwf
okOf;aeqdkonfhtjzpfrsKd;um; vHk;0rvdkvm;tyfay?
'Drdkua&pDtpdk;&ray:aygufrDumvwGif 'Drdkua&pD tajctaersm;
zefwD;ay;r_[m 'Drdkua&pDjynfaxmifpkopfxlaxmifa&;txd/ at;csrf;
om,mpGm nifomaomtoGifjzifh taxmuftuljyK jzpfxGef;oGm;vdrfh
rnf[k u|Ekfyfwdk@,Hk=unfayonf? 'Drdkua&pDtajctaersm; &SdygrSvnf;
oef;0if;vIdif130
jynfolvlxkonf wxdwfxdwfwvef@vef@ESifh usD;vef@pmpm;ae&aom
Asmyg'ab;wdk@rS uif;a0;=uonfjzpfI udk,fpdwfESpfyg;csrf;omum 'Drdk
ua&pDjynfaxmifpkopf xlaxmifa&;udk wufnDvufnD udk,fpDtod
pdwf"gwfjzifh aqmif&GufoGm;Edkif=uygrnf?
Tumvrsm;twGif; trsm;jynfolvlxktwGuf tedrfhqHk;tm;jzifh
cHpm;xdkufaom vGwfvyfpGm a&;om;yHkESdyfxkwfa0cGifh/ vGwfvyfpGm,lq
wifjycGifhwdk@onf pnfyifae&ygrnf? jynfol@v$wfawmfwGif tpdk;&w&yf
udk vGwfvGwfu|wfu|wf zGJ@pnf;Edkifavmufatmif v$wfawmfudk,fpm;
vS,f vHk;vHk;vsm;vsm;trsm;pk&&Sdxm;aom trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
udk,fwdkifu tedrfhqHk; 'Drdkua&pDtcGifhta&;wdk@udkyif qHk;±_H;tepfemcH
ae&onf[kqdkv#if jzpf±dk;jzpfpOfEdkifiHa&;obm0,kwœdrsm;ESifh vHk;0 zDvm
jzpfaeayrnf? jynfolvlxktjyif urBmhtjrifwdk@Y tvGefw&mrS t
usnf;wefaernfrSm aocsmayonf?
u|Efkyfwdk@onf ygwDpHk'Drdkua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJ}uD;rSwqifh
rJqeN&Sif jynfolvlxk. qENtqHk;tjzwfudk &,lxm;olrsm;jzpfI xdk
obm0ESifh vdkufavsmnDaxGpGm oifhwifhavsmufywfaom tqifhtwef;
udk &&Sd=u&ayrnf? ,kwfpGtqHk; u|Ekfyfwdk@tm; taESmifht,Suf/ t[ef@
twm; jcdrf;ajcmufr_wdk@rS uif;a0;ap&rnf?
11? avmavmq,f tajctaet& u|Ekfyfwdk@EdkifiHwGif wygwDpepf
rS ygwDpHk'Drdkua&pDpepfodk@ ul;ajymif;&rnfjzpfojzifh ajz&Sif;aqmif&Guf=u
&rnfhtusyftwnf;/ tcuftcJjy\emrsm;&Sdrnfudk u|Ekfyf tusyf
wnf;rsm;udkvnf; 'Drdkua&pDtajccHw&m;rsm;udk rxdyg;rysuf,Gif;apbJ/
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfESifh EdkifiHawmfjidrf0yfr_wnfaqmufa&;tzGJ@
onf wrsKd;om;vHk;jyefvnfoifhjrwfa&;OD;wnfcsufjzifh ±dk;om;r_/ yGifhvif;
r_/ tjyeftvSefav;pm;r_wdk@udk tajccHum awG@qHkaqG;aEG; tajz&Smjcif;
tm;jzifh rkcsajz&Sif;Edkif&rnf[k u|Ekfyfwdk@ ar#mfvifh=uayonf?
,ae@ urBmwGif tvGef±_yfaxG;eufeJaom/ vlom;tm;vHk;udk ysuf
jyKef;aprnfh t%kjrLppfyGJ}uD;tEœ&m,fudkyif awG@qHkaqG;aEG; tajz&Smjcif;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 131
enf;jzifh ,ae@tcsdeftxd [ef@wm;xm;EdkifcJhjyD;jzpf&m u|Ekfyfwdk@EdkifiHwGif
tcsif;csif;jzpfyGm;ae&aom jy\em[lor#onfvnf; rsufESmcsif;
qdkifawG@qHkaqG;aEG;jcif;jzifh acsmarmajywnf&rnf[k u|Efkyfwdk@ ,Hk=unf
ayonf? ,if;odk@ awG@qHk&mwGif -
(u) yGifhvif;±dk;om;r_ESifh tjyeftvSef av;pm;vdkufema&;rl/
(c) wrsKd;om;vHk; jyefvnfoifhjrwfa&;rl/
(*) jidrf;csrf;acsmarG@aomenf;udk toHk;csa&;rl/
(C) tmCmwuif;pifaom taxGaxGo[Zmwjzpfr_udk a&Sα_
a&;rl ponfwdk@udk udkifpJG&rnf[kvnf; u|Ekfyfwdk@cH,lxm;ayonf?
12? jynfol@udk,fpm;vS,frsm;jzifh yg0ifzGJ@pnf;onfh jynfol@ v$wf
awmfudk ac:,lzGJ@pnf;&ef awmif;qdkydkifcGifhrSm jynfolvlxk. tajccHrl
tusqHk;aom w&m;0ifydkifcGifhw&yf jzpfayonf? ,if; ydkifcGifhawmif;qdk
&ef jynfol@udk,fpm;vS,frsm;jzpf=uukefaom u|Efkyfwdk@Y wm0ef&Sday
onf?
13? odk@jzpf&um; jynfolvlxk}uD;. qENESifhtnD jynfol@v$wfawmf
a&G;aumufyGJ Oya' tcef; (2)/ yk'fr (3) t&vnf;aumif;/ 'Drdkua&pD.
tESpfom&rsm;t&vnf;aumif;/ EdkifiHwumusifhxHk;usifhenf;rsm;ESifh
avsmfnDpGmvnf;aumif;/ 1990 jynfhESpf/ pufwifbmvtwGif; jynfol@
v$wfawmfudk ac:,lzGJ@pnf;ay;&ef trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfu jynfol@
v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;jzpf=uukefom u|Ekfyfwdk@u EdkifiHawmfjidrf0yf
r_wnfaqmufa&;tzJG@tm; Tae@T&ufrSpI wnDwnGwfwnf;
awmif;qdkvdkufjyDjzpfa=umif; a=unmtyfayonf?
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;
r[wœr*E<Dcef;raqmif
Adkfvfatmifausmfvrf;/ &efukef+rdKŒ
oef;0if;vIdif132
odk@uvdk *E<Dtpnf;ta0;}uD;udk v$wfawmftjzpf ajymif;vJ a=u
nmEdkifcJhjcif;r&SdonfhtwGuf tm;rvdktm;r&jzpfolrsm; &SdcJhavonf?
*E<Dtpnf;a0;}uD;aemufydkif;Y tzGJ@csKyfonf v$wfawmfac:ay;a&;/ tm
%mv$Jajymif;a&;udk t}udrf}udrfawmif;qdk ajym=um;oHrSefor#udk e0w
ppftpdk;&u ‘olcdk;vljyef[pf’ qdkovdk ‘tm%m±l;rsm;’ / ‘1§90 udk
csKd;azmufqef@usifaer_rsm;’tjzpf wkef@jyef&efapmif&if; NLD ukdt"du
OD;wnf&efol}uD;tjzpf owfrSwfjyD; zufaygif;pHkrS csKd;ESdrfESdyfuGyfr_rsm; wdk;
jr‡ifhvmcJhonf?
xdk@aemuf e0wppftpdk;&onf ,m,DOuUX OD;=unfarmiftygt
0if tzGJ@csKyfacgif;aqmifrsm;/ t+rdKŒ+rdKŒte,fe,fu v$wfawmfudk,fpm;
vS,frsm; zrf;qD;cJh&ovdk/ ac:,lppfaq;ar;cHr_rsm;/ xdef;odrf;uef@owf
ta&;,lcH&r_rsm;udk qufwdkufjyKvkyfvmcJhonf?
e0wppftpdk;&. v$wfawmfac:,lay;a&; jiif;qefaer_ajumifh
wufºuGaom v$wfawmfudk,fpm;vS,ftcsKdŒu 1990 jynfhESpf/ pufwif
bm/ atmufwdkbmtwGif; tr&yl&ESifh rEœav;+rdKŒrsm;Y v#KdŒ0SufawG@qHk
aqG;aEG;r_rsm; vkyfaqmifcJh=ujyD; pif+ydKiftpdk;&zGJ@pnf;Edkifa&;udk }udK;yrf;
v_yf&Sm;cJhr_rsm; ay:aygufvmcJhonf? ppftpdk;&axmufvSrf;a&;u azmf
xkwfzrf;qD;jyD; jyif;jyif;xefxef ta&;,lcJhonfhtwGuf tzGJ@csKyf v$wf
awmfudk,fpm;vS,ftcsKdŒ axmif'%fcsrSwfcH&onfhtjyif v$wfawmf
udk,fpm;vS,ftjzpfrS y,fzsufa=umif; a&G;aumufyGJaumfr&SifrS rw&m;
ojzifha=unmjcif;udk cHcJh&onf? v$wfawmfudk,fpm;vS,fwcsKdŒ zrf;qD;
cH&mrS axmifxJYyifaoqHk;cJh&onf? (Oyrm c&rf;v$wfawmf udk,fpm;
vS,f OD;wifarmif0if;onf tif;pdefaxmifwGif;Y e0w ppfaxmufvSrf;
a&;rsm;. n‡Of;yef;ESdyfpufr_a=umifh 1991 ckESpf/ Zefe0g&Dv (18) &ufae@
wGif axmifwGif;Y aoqHk;oGm;cJh&onf? OD;wifarmif0if;. ZeD;rSm pma&;
q&mr,k0wDcifv_dif=uLjzpfjyD; om;orD; (2) OD;usef&pfcJhonf?) wcsKdŒ
e,fpyfa'o awmfvSefa&;e,fajrrsm;twGif; xGufajy;wdrf;a&SmifcJh&
onf?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 133
,m,DOuUXOD=unfarmifzrf;qD;axmifcscHvdkuf&jyD;aemuf tzGJ@csKyf
. ,m,DOuUXtjzpf AdkvfrSL;a[mif;OD;atmifa&$ jzpfvmcJhonf? tjidrf;
pm; AdkvfrSL;csKyfatmifa&$onf r&rf;ukef;+rdKŒe,f/ rJqENe,ftrSwf (1)
wGif trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyftm; udk,fpm;jyKI 0ifa&muf ,SOf+ydKifcJh
&m a&G;cs,fwifajr‡mufjcif;cH&onf? OD;atmifa&$udk 1918 ckESpf/ arv
19 &ufae@wGif tzOD;zdk;uGef;/ trda':odef;wifwdk@rS zGm;jrifcJhonf? 1940
jynfhESpfwGif &efukefwuUokdvf bDat (0dZ…m) bGJ@&&SdcJhjyD; 1942 rS 1945
txd AdkvfcsKyfatmifqef;OD;aqmifaom ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmf (bD
tdkifat)/ ArmhumuG,fa&;wyfrawmf(bD'Dat) ESifh ArmhrsKd;cspfwyfr
awmf (yDbDtufzf) wdk@wGif yg0ifcJhonf? 1945 rSpI wyfrawmf (=unf;)
wGif udk,fydkiftrSwf 3505 jzifh Adkvf}uD;tqifhrSpI wm0efxrf;&GufcJh&m
1950 wGif AdkvfrSL;}uD;tqifhjzifh ppfaxmufcsKyf/ 1955 wGif ajrmufydkif;
wdkif;ppfXmecsKyfwdkif;rSL;tjzpf wdk;jr‡ifhjcif;cH&onf? 1955 ckESpf/ azazmf
0g&Dv 25 &ufae@rS 1961 ckESpf/ azazmf0g&Dv 15 &ufae@twGif; awmif
ydkif;wdkif;ppfXmecsKyfwGif AdkvfrSL;csKyftqifhjzifh wdkif;rSL;tjzpf wm0efxrf;
aqmifaepOf a&G;aumufyGJY bufvdkufvkyfcJha=umif; pdppfawG@&Sd&ojzifh
qdkum 1961 ckESpf/ azazmf0g&Dv (13) &ufae@wGif &mxl;cef@xm;a&;tzGJ@
tpnf;ta0;rS wyfrawmfwGif ppfr_xrf;jcif;rS tjidrf;pm;,lcGifhjyKcJhonf?
1961 rS 1975 txd jrefrmEdkifiHqdkif&moHtrwf}uD;tjzpf =opaw;vs/
(e,l;ZDvef) ygyl;wGJI tD*spf/ jyifopf/ (pydefESihf ,leufpudk) tzGJ@wdk@yg
yl;wGJwm0ef,lI 1975 wGif tjidrf;pm;,lcJhonf? 1980 jynfhESpf/ ZGefv
7 &ufae@wGif EdkifiHh*k%f&nfbGJ@ (yxrqifh) csD;jr‡ifhjcif;cH&onf? rsKd;cspf&J
abmfa[mif;rsm;tzGJ@ESifh trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfwdk@wGif A[dktvkyf
tr_aqmifESifh OuUX wm0ef,lcJhonf?
,m,DOuUXOD;atmifa&$udk e0wppftpdk;& jypfr_usifhxHk; yk'fr (165)
t& qifhac: jyD; (1§90) udk vdkufem&ef qifhac:ta=umif;=um;cJh&m OD;
atmifa&$u 1990 jynfhESpf/ Edk0if bm 12 &ufwGif trsKd;om;'Drdkua&pD
tzGJ@csKyf A[dkOD;pD;tzGJ@0ifrsm;ESihf awG@qHkaqG;aEG;um NLD . a=unmcsuf
oef;0if;vIdif134
trSwf (30§90) xkwfjyefay;cJhonf? a=unmcsuf tjynfhtpHkrSm -
1? e0wtzGJ@. (27 ² 7 ² 90) ae@pGJyg a=unmcsuftrSwf (1§90)
tay: trsKd;om;axmufvSrf;a&;tzGJ@u ygwDpHk'Drdkua&pD taxGaxGa&G;
aumufyGJwGif yg0if,SOf+ydKifcJh =uonfh EdkifiHa&;ygwDrsm;. oabmxm;ukd
awG@qHkar;jref;um atmufygtcsufrsm;udk wm0efcHvufrSwfa&;xdk;apcJh
ygonf?
(u) a=unmcsuf (1§90) udk aocsmpGmzwf±_avhvm od&SdjyD;
jzpfygonf?
(c) a=unmcsuf (1§90) udk vdkufemrnf§ rvdkufemrnf?
(*) a=unmcsuf(1§90)udk rvdkufemygu Oya't& ta&;,l
cH&rnfudk od&Sdygonf?
(C) a=unmcsuf (1§90) udk rvdkufemygu ygwDtzGJ@tpnf;
rsm; zsufodrf;cH&rnfudk od&Sdygonf?
2? ,if;ar;jref;csufrsm;udk usifhxHk;yk'fr (160) t& ac:,lar;jref;
EdkifcGifh&SdonfjzpfI ygwDtzGJ@tpnf;rsm;rS ‚if;wdk@wm0efay;tyfvdkufonfh
udk,fpm;vS,fyk*~dKvfrsm;udk ac:,lar;jref;onf[k qdkif&mu qdkygonf?
Ttcsufudk oufqdkif&mygwDu vufrSwfa&;xdk;&rnfhpm&GufwGif twd
tvif; a&;om;azmfjywm;ygonf? xdk@tjyif ‚if;vufrSwfa&;xdk;&rnfh
pm&GufwGif oufqdkif&mtzGJ@tpnf;ygwD. A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@0if
rsm;. trnfpm&if;udkvnf; yl;wGJxm;ygonf?
3? jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr (160) rSm atmufygtwdkif; jzpfyg
onf?
Police Officer Power of Require Attendance of Witnesses
Any police officer making an investigation under this chapter, by order
in writing, require the attendance before himself of any person being within
the limit of his own or any adjoining station who, from the information given
or other wise, appear to be acquainted with the circumstances of the case, and
such person shall attend as so required.
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 135
oufaorsm;a&muf&Sdap&ef &Jt&m&Sdu qifhqdkEdkifonfhtm%m
Ttrdef@t& pHkprf;axmufvSrf;jcif;jyKaom rnfonfh&Jt&m&Sdrqdk/
ay;xm;aomowif;t&jzpfap/ tjcm;enf;t&jzpfap/ tr_tjzpftysuf
ta=umif;t&mrsm;udk odu|rf;yHkay:aom rdrd.pcef;e,fajrtwGif; (odk@
r[kwf) qufpyfaeaom &Jpcef;ajrtwGif;&Sd rnfol@udkrqdk rdrda&SŒodk@
a&muf&Sdap&ef trdef@pmjzifh qifhqdkEdkifonf?
4? xdk@tjyif EdkifiHawmfjidrf0yfydjym;r_wnfaqmufa&;tzGJ@u xkwf
jyefcsufrSefor#wdk@onf (Martial Law) t& xkwfjyefjcif;jzpfa=umif;/
EdkifiHawmfjidrf0yfydjym;r_wnfaqmufa&;tzGJ@onf Oya'jyKtm%m/ tkyf
csKyfr_tm%m/ w&m;pD&ifr_tm%moHk;&yfudk oHk;pGJaeonfjzpfa=umif;/
odk@jzpfI ‚if;wdk@xkwfjyefonfh a=unmcsufrsm;udk trsm;uvdkuf em&ef
jzpfa=umif; oufqdkif&mu ajym=um;ygonf?
5? tu,fI a=unmcsuf (1§90) udk rvdkufemygu -
(u) vufrSwfa&;xdk;&rnfhpmwGif yl;wGJxm;onfhyk*~dKvfrsm;
tm; yk'fr (160) t& ta&;,ltjypfay;Edkifonf?
(c) xdk@tjyif txufygtydk'fcGJ (C) t& oufqdkif&mygwDudk
vnf; zsufodrf;jcif;cH&Edkifygonf?
6? trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyfonf rdrdtzGJŒcsKyfwGif yg0ifaqmif
&Gufae=uolrsm;tm; yk*~dKvft& ta&;,ltjypfay;cH&jcif;xuf 1988
ck =o*kwfv 8 &ufae@ 'Drdkua&pDawmif;cHr_rsm;t& wnfaqmufcJhjyD;
jynfolwdk@ ,Hk=unfudk;pm;onfhtzGJ@csKyf ysufjyKef;oGm;rnfhtjzpfudk vHk;0
(vHk;0) vufrcHEdkifay?
7? rdrdwdk@tzGJ@csKyfudk pwifwnfaxmifcJhonfhae@rSpI ,ae@xuf
wdkifatmif }uD;pGmaomt=uyftwnf;/ tvSnfhtajymif;rsm; t=um;rS
yif &yfwnfr_rysufjym;atmif w&m;Oya't& ±kef;uefv_yf&Sm;cJh&yg
onf? yxrtm;jzifh EdkifiHa&;tzGJ@tpnf;w&yftjzpf v_yf&Sm;edkif&ef rSwfyHk
wifcJhonf? 'kwd,tm;jzifh (e²o) udk ,lcJhonf? wwd,tm;jzifh a&G;
aumufyGJwGif yg0if,SOf+ydKif ta&G;cHcJhonf?
oef;0if;vIdif136
8? tu,fI tzGJ@csKyftm; zsufodrf;jcif;cH&ygu jynfolwdk@udk,fwdkif
ay;tyfxm;onfh 'Drdkua&pDa&;wm0efrsm;udk rxrf;aqmifEdkifawmhbJ
rdrdwdk@tzGJ@csKyf. vkyfief;udpPt00udkvnf; rnfodk@r# qufvufaqmif
&GufEdkifawmhrnfr[kwfay? Todk@tm;jzifh tzGJ@csKyftaejzifh w&m;0ifEdkif
a&;v_yf&Sm;r_rsm; ed*Hk;csKyfoGm;rnfom jzpfayonf?
9? tzGJ@csKyfonf qufvufI &Sifoeftouf0ifaerSomv#if EdkifiH
a&;t& qufvufI pnf;±Hk;v_yf&Sm;EdkifcGifh&Sdonfjzpfayonf? odk@jzpfI
tzGJ@csKyf &Sifoefaejcif;u tusKd;&Sdrnfudk tav;teufxm;ygonf?
10? wu,fhyuwdjzpf&yfudk "rR"dXmefusus qifjcifoHk;oyfcJh=uyg
onf? urBmhordkif;wGif rnfonhfEdkifiHrS t=uyftwnf; tcuftcJrsm;
&Sdaeygu 'Drdkua&pDudk vG,fvifhwuljzifh &&SdEdkifcJhonfhom"uudk rawG@
&Sd&yg?
11? tu,fI tzGJ@csKyf ysufokOf;oGm;v#if tzGJ@csKyfudk udk,fpm;jyKjyD;
0ifa&mufta&G;cHcJh=uonfh jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;onf
vnf; w&m;0if&yfwnfcGifh&awmhrnfr[kwf[k ,lqygonf?
12? tzGJ@csKyfonf trsKd;om;w&yfvHk;u vdkvm;awmifhwae=u
aom 'Drdkua&pDa&;ukd pnf;urf;enf;vrf;wus jidrf;csrf;aomenf;vrf;
rsm;jzifh &&Sda&;twGuf }udK;yrf;vkyfaqmif=urnf[laom oEMdXmefjzifhyif
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf[lI trnfay; v_yf&Sm;cJhjcif;jzpfygonf?
13? rnfodk@aom tcuftcJt=uyftwnf;rsm; &Sdaeapumrl 'Drdk
ua&pDa&;udk OD;xdyfyefqifvsuf tajctaeESifhtcsdeftcgt& ,Hk=unf
csufESifh trSefw&m;udk odjrifjcif;[laomrl/ rSefuefpGm =uHpnfawG;qjcif;
ESifh vHk@v/ 0d&d,/ owdpdkufxkwfonfhrlwdk@ESifh,SOfI v_yf&Sm;pnf;±Hk;=urnf
om jzpfayonf?
14? TudpPudk +rdKŒe,frsm;ESifh tajccHtzGJ@tpnf;rsm;wdk@odk@ }udKwif
csjy&ef &nf&G,fygaomfvnf; tcsdeftuef@towf&Sdr_ESifh yk'fr 160 t&
aqmif&GufEdkifpGrf; r&SdcJhyg?
15? xdk@a=umifh txufwGifazmfjycJhonfhta=umif;rsm;udk aocsm
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 137
pGm avhvmaqG;aEG;=ujyD; TtzGJ@csKyf A[dkOD;pD;tzGJ@u tzGJ@csKyf. &yfwnf
Edkifa&;ESifh a&&SnftusKd;twGuf (9 ² 11 ² 90) ae@ A[dkOD;pD;tzGJ@ tpnf;
ta0; (7§90) wGif t"du tav;xm;I qHk;jzwfcsufcsrSwfcJhayonf?
A[dkOD;pD;tzGJ@
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
1990 jynfhESpf/ Edk0ifbmv (12) &uf?
odk@uvdk a&G;aumufyGJwGif ta&G;cH&aom v$wfawmfudk,fpm;vS,f
rsm;tm; jynfwGif;Yaexdkif&yfwnfv_yf&Sm;r_r&Sdatmif ppfaxmufvSrf;
a&;tzGJ@u enf;rsKd;pHkjzifh qef@usifwdkufcdkuf rw&m;zrf;qD;I axmifcsaer_
a=umifh NLD ygwD0iftcsKdŒESifh a&G;cs,fcHv$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;
awmwGif;odk@a&muf&Sdum 1991 ckESpf/ azazmf0g&D 14 &ufae@wGif u
&ifjynfe,f&Sd KNU XmecsKyf rme,fyavma'oY trsKd;om;'Drdkua&pD
tzGJ@ csKyf (vGwfajrmufe,fajr) (NLD – LA) pwifzGJ@pnf; ay:aygufvmcJh
onf?
yxrqHk;pwifzGJ@pnf;vdkufonfh A[dkpnf;±Hk;a&;aumfrwDOuUXrSm
a'gufwmpdef0if;jzpfonf? ‚if;onf tmZmenfOD;b0if;.om; jzpfaom
a=umifh a':atmifqef;pk=unfESifh tpfudk0rf;uGJawmfpyfonf? twGif;a&;
rSL;rSm OD;0if;cufjzpfjyD; A[dkpnf;±Hk;a&;aumfrwD0ifrsm;tjzpf rEœav;wdkif;
rS OD;armifarmifat;/ OD;odef;OD;/ OD;jrifhatmifwdk@jzpfonf?
trsKd;om;'Drdkua&[email protected] jrifhjrifhrm;rm; quf
vufv$ihfxl&ef/ ppftm%m&Sifpepfudk tjyD;wkdif wdkufzsufz,f&Sm;&ef/
ppfrSefaom/ cdkifjrJaomjynfwGifjidrf;csrf;a&;udk wnfaxmif&ef[lonfh
OD;wnfcsufrsm;jzifh pwifzGJ@pnf;cJhonf? 1991 ckESpf/ azazmf0g&Dv 16
&ufae@wGif yJcl;wdkif; OD;atmifapmOD;/ OD;&efatmif/ OD;oef;xGÉf/ {&m0wD
wdkif; t*Fyl+rdKŒe,f rJqENe,ftrSwf (2) rS woD;yk*~v v$wfawmfudk,f
pm;vS,fa'gufwmpef;atmifwdk@jzifh xyfrHxdk;csJŒzGJ@pnf;cJhonf?
oef;0if;vIdif138
r=umrDrSmyif tdENd,-jrefrme,fpyfa&muf trsKd;om;'Drdkua&pD t
zGJ@csKyf v$wfawmfudk,fpm;vS,fa'gufwmwifhaqG/ rEœav;wdkif;rS OD;jrndK
wdk@OD;aqmifonfh ‘trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf’ (vGwfajrmufe,fajr)
taemufbufa'o±Hk;cGJudk zGifhvSpfEdkifcJhonf? xdk@aemuf 1991 ckESpf/ 'DZif
bm 23 &ufae@wGif tzGJ@csKyf ucsifjynfe,f pnf;±Hk;a&;aumfrwDOuUX
OD;wifatmif/ jynfe,fpnf;±Hk;a&;aumfrwDtzGJ@0if OD;&efaemifjrifh/ v$wf
awmfudk,fpm;vS,frsm;jzpf=uonfh OD;ausmfarmif/ OD;=umjr/ OD;a&mpD/
OD;rzef;qif/ OD;tifeef;*rfESifh +rdKŒe,fpnf;±Hk;a&;aumfrwD0if (3) OD; tyg
t0if pkpkaygif; 10 OD;onf KIA a'o yga*smifodk@ a&muf&SdvmcJhjyD;aemuf
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (vGwfajrmufe,fajr) ajrmufydkif;a'o ±Hk;cGJ
udkvnf; zGifhvSpfEdkifcJhonf?
1992 ckESpf/ arvtwGif;Y NLD – LA (ajrmufydkif;) tzGJ@rS OD;wif
atmifESifh v$wfawmfudk,fpm;vS,f OD;tifeef;*rfwdk@rme,fyavm&Sd NLD
– LA A[dk±Hk;ukd a&muf&SdvmjyD;aemuf 1992 ckESpf/ arv 18&ufae@wGif
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf(vGwfajrmufe,fajr) A[dkpnf;±Hk;a&; aumfr
wDudk xyfrHjyifqifwdk;csJŒzGJ@pnf;onf? NLD-LA . A[kdpnf;±Hk;a&; aumfr
wDtvkyftr_aqmiftzGJ@0ifrsm;rSm -
(1) a'gufwmpdef0if; - OuUX
(2) OD;0if;cuf - 'kOuUX
(3) OD;wifatmif - twGif;a&;rSL;
(4) OD;armifarmifat; - tzGJ@0if
(5) OD;odef;OD; - tzGJ@0if
(6) a'gufwmpef;atmif - tzGJ@0if
(7) OD;0if;udk (ppfudkif;wdkif;) - tzGJ@0if
(8) OD;jrifhatmif - tzGJ@0if
(9) OD;atmifapmOD; - tzGJ@0if
(10)OD;oef;xGÉf - tzGJ@0if
(11) OD;&efatmif - tzGJ@0if
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 139
wdk@ jzpf=uonf?
1995 ckESpfwGif ppfwyf. xdk;ppfqifwdkufcdkufr_rsm;a=umifh rme,f
yavmusqHk;oGm;jyD;aemufydkif;wGif NLD-LA XmecsKyfonf xdkif;EdkifiHt
wGif;odk@ajymif;a&$ŒcJhonf? xdk@aemuf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (vGwf
ajrmufe,fajr) onf rsm;r=umrDrSmyif NLD-LA *syefXmecGJ/ awmifudk&D;
,m;XmecGJ/ tar&duefXmecGJ/ =opa=w;vsXmecGJ/ rav;&Sm;XmecGJ/ aemf
a0;XmecGJ/ jAdwdefXmecGJrsm;udk zGifhvSpfEdkifcJhonf? 1996 ckESpf/ Zlvdkifv 7
&ufae@wGif trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf vGwfajrmufe,fajr (vli,f)
tzGJ@udk zGJ@pnf;EdkifcJhjyD; 1998 Zefe0g&DvwGif vli,f txl;tpnf;ta0;
udkac:,lI A[dkvli,fvkyfief;tzGJ@udk jyifqifwdk;csJŒzGJ@pnf;EdkifcJhonf?
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (vGwfajrmufe,fajr) . A[dkOuUX
t jzpf a'gufwmpdef0if;/ OD;0if;cuf/ OD;wifatmifwdk@u toD;oD;wm0ef
,lcJhovdk twGif;a&;rSL;wm0efudkvnf; OD;oef;xGÉf/ OD;at;oef;/ OD;jrifh
od%f;/ a':pef;pef;ESifh OD;jrifhpdk;wdk@u ,lcJhonf?
NLD-LA . aemufqHk;nDvmcHudk 2009 pufwifbm 15 rS 17 t
xd usif;yjyKvkyfI vuf&SdOuUXwm0efudk OD;Adkvfaomif;/ 'kOuUXtjzpf
a'gufwmat;ausmfESifh twGif;a&;rSL;tjzpf OD;jrifhpdk;wdk@u wm0ef,lxm;
onf? NLD – LA udk A[dkaumfrwD0if (15) OD;/ t&efA[dkaumfrwD0if
(2) OD; pkpkaygif; (17) OD;jzifh zGJ@pnf;xm;onf?
NLD-LAay:aygufjyD; r=umrDrSmyif tmZmenfacgif;aqmifwOD; jzpf
ol OD;b0if;. om; a'gufwmpdef0if;OD;aqmifaom ‘jynfaxmifpkjrefrm
EdkifiH trsKd;om;nGef@aygif;tpdk;&’ (National Coalition Government Union
of Burma- NCGUB) ac:pif+ydKiftpkd;& ay:aygufvmcJhonf?
NCGUB udk e,fpyfa'oodk@ xGufajy;wdrf;a&Smifvmaom a&G;
aumufcH jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,ftcsKdŒESifh KNU XmecsKyf rm
e,fyavma'owGif 1990 jynfhESpf/ 'DZifbm 18 &ufae@Y pwifzGJ@pnf;cJh
onf? tzGJ@udktrsKd;om;'Drdkua&pDygwDrS a'gufwmpdef0if;/ trsKd;om;
'Drdk ua&pDtzGJ@csKyfrS OD;bdkvSwifh/ OD;oef;ºuG,f/ OD;jrifhatmif/ OD;0if;udk/
oef;0if;vIdif140
OD;armifarmifat;/ OD;odef;OD;/ OD;vSaz/ woD;yk*~vv$wfawmfudk,fpm;
vS,f OD;yDwmvif;yif/ a'gufwmpef;atmifwdk@jzifh zGJJ@pnf;cJhonf?
NCGUB onf tpdk;&tzGJ@jzpfonfhtwGuf 0ef}uD;csKyfwm0efudk
a'gufwmpdef0if;/ 0ef}uD;rsm;tjzpf OD;yDwmvif;yif/ OD;0if;udk/ OD;bdkvSwifh/
OD;odef;OD;/ OD;vSaz/ OD;oef;ºuG,f / OD;jrifhatmif/ OD;armifarmifat;/ a'guf
wmpef;atmifwdk@u wm0ef,lcJh=uonf?
NCGUB udk
(1) ppftm%m&Siftkyfpk etztpdk;& tjrefqHk;csKyfjidrf;a&;/
(2) 1990 jynfhESpfa&G;aumufyGJrS a&G;aumufcHjynfol@v$wfawmf
udk,fpm;vS,frsm;/ r'rctzGJ@csKyfrS udk,fpm;vS,frsm;/ 'Drdkua&pDtiftm;
pkrsm;yg0ifaom trsKd;om;nDvmcHw&yfac:,la&;
(3) ppfrSefaom'Drdk ua&pDtpdk;&w&yfay:xGef;a&;
wm0ef}uD; (3) &yfudk taumiftxnfazmf&ef zGJ@pnf;cJhjcif;jzpf
onf[k qdkonf?
1992 ck/ Zlvdkifv 31 &ufae@ NLD-LA, DAB ac: r'rc tzGJ@csKyf/
NDF ac: trsKd;om;'Drdkua&pDwyfaygif;pkwdk@ESifhtwl yl;wGJI rme,fy
avmXmecsKyfwGif ‘rme,fyavmpmcsKyf’ udk csKyfqdk&mY NCGUB onf
ta&;ygonfhtzGJ@}uD;tjzpf yg0ifvufrSwfa&;xdk;cJhonf? rme,fyavm
pmcsKyfonf ‘zuf'&,fjynfaxmifpk jrefrmEdkifiHawmfwnfaqmufa&;’
twGuf oabmwlcJhonfhpmcsKyfjzpfonf? wenf;qdk&aomf wdkif;&if;
om;vlrsKd;tm;vHk; trsKd;om;wef;wla&;ESifh udk,fydkifjyÏmef;cGifh&Sdonfh 'Drdk
ua&pDESifh tajccHvl@tcGifhta&;tjynfht0&Sdonfh zuf'&,fjynfaxmif
pkudk wnfaqmufoGm;rnfh oabmwlpmcsKyfyifjzpfonf?
rme,fyavmpmcskyfcskyfqdktjyD;Y jrefrmjynf'Drdku&ufwpftzGJ@csKyf
(DAB)/ trsKd;om;'Drdkua&pDwyfaygif;pk (NDF)/ trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@
csKyf (vGwfajrmufe,fajr)/ trsKd;om;nGefhaygif;tpdk;& (NCGUB) tzGJ@t
pnf; (4) ckudk tquftpyfrdrd v_yf&Sm;Edkifap&eftwGuf jynfaxmifpk
jrefrmEdkifiH trsKd;om;aumfpD (NCUB) ukd 1992 pufwifbmv 22 &uf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 141
ae@wGif pwifzGJ@pnf;cJhonf? ,if;tzGJ@tpnf;}uD; ay:aygufap&mYvnf;
NCGUB onf t"du r¾dKif}uD;tjzpf yg0ifv_yf&Sm;cJhonf? NCGUB ay:
aygufvmjyD;aemuf trsKd;om;nGef@aygif;tpdk;&. tmabmftjzpf ‘'Drdk
u&ufwpfjrefrmhtoH’ (DVB) udk 1992 ckESpf/ Zlvdkifv 19 &ufae@rS p
wifI toHv$ifhcJhonf?
xdkpOftwGif; 1991 ckESpf/ atmufwdkbmv 14 &ufae@wGif tjynf
jynfqdkif&m vl@tcGifhta&;Oya'tzJG@}uD;rS a':atmifqef;pk=unftm;
“vltcGifhta&;qmcga&mhAfqk” udk ay;tyfcsD;jr‡ifha=umif; a=unmcJhav
onf?
tqdkyg tjynfjynfqdkif&mvl@tcGifhta&;Oya'tzJG@rS csD;jr‡ifhcJhaom
qkudk a':atmifqef;pk=unfudk,fpm; om;}uD; jrifhqef;atmif (tvuf
ZENm;) u a':atmifqef;pk=unfa&;om;ay;ydk@cJhaompmudk 1992 ckESpf/
arv 14 &ufae@wGif 0g&Sifwef+rdKŒawmf Y zwf=um;cJhygonf? tjynfhtpkH
rSm -
“tjynfjynfqdkif&m vl@tcGifhta&;Oya'tzJG@rS ESpfpOfcsD;jr‡ifhaom
vl@tcGifhta&;qkudk orRw yufx&D±_dt,f0if (Patricio Aydwin) ESifhtwl
wcsdefwcgu vufcH&,l&onfudk rsm;pGm*k%f,lrdygonf? Tqkonf
,cktcgY jrefrmEdkifiHwGif tvGefta&;}uD;vSaomudpP&yfrsm;udk tm;
±kHpl;pdkufap&ef rD;armif;xdk;ouJhodk@jzpf&ygonf? csDvDEdkifiHorRw}uD;onf
om;BuD;jrifhqef;atmif rdcifudk,fpm; qmcga&mhAfqk vufcH,laepOf
oef;0if;vIdif142
trSefw&m;ESifh jyefvnfoifhjrwfa&;w&m;wdk@t=um; ckdif+rJaom
qufpyfr_&Sd aeykHudk wae@wjcm; vltrsm;ydkrdkod&Sd oabmaygufap&ef
aqmif&Guf&mwGif us,fjyef@pGm ±dkaoav;pm;jcif;cH&aom xl;jcm;vS
onfh acgif;aqmifwOD;yifjzpfygonf?
vSnfhjzm;r_/ rw&m;r_/ vl@*k%foduQmudk rav;pm;r_wdk@rS jzpfay:vm
aom a=umuf&GHŒr_ESifh oHo,jzpfr_wdk@onf vl@tcGifhta&; azmufzsufr_
a=umifh uJGtufaeaom vl@tzJG@tpnf;rsm;tay: Y avmif;&dyfxdk;vsuf
&Sdygonf? Todk@aom vl@tzJG@tpnf;rsm;wGif jzpfay:aeaom emusnf;
csuf'%f&mrsm;udk aysmufuif;atmifuko&mwGif jyefvnfoifhjrwfa&;
onf t"duyifjzpfygonf? Todk@jyKvkyfEdkif&ef wjynfvkH;. csrf;ajr@om
,ma&;udk yk*~vduESifh tkyfpkwdk@. usOf;ajrmif;aomtusKd;pD;yGm;wdk@xuf
a&SŒwef;rSxm;vdkaom jzLpifaomapwem&Sd&rnfjzpfygonf? wOD;ESifh
wOD; ydkI tjyeftvSef,kH=unfpdwfcs&aom tajctaevnf;&Sd&ef vdk
tyfygonf?
cg;oD;vSaom &ef+idK;zJG@r_rsm; tcsdef=umjrifhpGmjzpfyGm;+yD;aemuf wOD;
ESifhwOD; jyefvnf,kH=unfpdwfcsvmEdkifatmif jyefvnfjyKvkyf&mwGif pdwf
oabmuJGvJGr_ESifh aomu'kuQtaygif;udk ay:aygufapaom tjyKtrl
rsm;/ pdwfoabmxm;rsm;/ cHpm;csufrsm;udk "rR"dÏmefusus trSefudk t
rSeftwdkif; okH;oyfqifjcif&ygvdrfhrnf? trSefw&m;udk &ifqdkif&aom t
vkyfrSm rvG,fulvSyg? owWd&Sd&ef vdktyfygonf? oef@pifaomapwemESifh
±kd;ajzmifhaompdwfxm;rsm;arG;jrLjcif;jzifh aemufqkH;wGif rvkdrkef;wD;r_ESifh
vdrfvnfr_wdk@rS jzpfay:vmaom aysmufcJvSaomtusKd;qufrsm;udk
atmifjrifpGm ausmfv$m;Edkifrnf[k ,kH=unfaomo'Ngpdwfudkvnf; arG;&ef
vdkygonf?
trSefw&m;udk OD;wnfI vkyfudkif&efvdktyfa=umif; vufcHvdkufjcif;
onf ac|;odyfjcif;r#omjzpfaom tay:,Ha=umoufouf vkyfaqmif
csufrsm;udk ausmfvGefI udk,fpdwfESvkH;ygnDnGwfpGmjzifh bkHjy\emrsm;udk
ajz&Sif;Edkifaprnfh ppfrSefaom jyefvnfoifhjrwfa&;vrf;udk yGifhapEdkifygonf?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 143
jrefrmEdkifiHwGif jynfoljynfom;rsm;onf EdkifiHa&;vkyfief;pOft&yf
&yfwGif jynfh0pGm yg0ifqifE$JydkifcGifhr&Sd? vGwfvyfIw&m;r#waom a&G;
aumufyJGrSwqifh jyocJhaom vlxkqENudk wu,fav;pm;r_&Sd/ r&Sd? w
&m;Oya'pdk;rdk;a&;udk jr‡ifhwifjcif;jzifhvnf;aumif;/ vGwfvyfaom w&m;
pD&ifa&;r¾dKifwnfaxmifjcif;jzifhvnf;aumif;/ vl@tcGifhta&;udk xd
a&mufpGm tumtuG,fay;jcif;&Sd/ r&Sd ponfwdk@udk urBmu ,ae@ apmifh
=unfhavhvmaeygonf?
trsKd;om;jyefvnfaygif;pnf;nDnGwfaomtcgY jrefrmEdkifolEdkifiH
om;wdk@onf vdkvm;tyfaom tajymif;tvJrsm;udk taumiftxnf
azmfEdkifvdrfhrnf[k usrtpOft+rJ,kH=unfxm;ygonf? umv=um&Snf
pGm cHpm;cJh=u&aom udk,fydkiftusKd;pD;yGm;udk cdkif+rJatmifumuG,f&ef
enf;y&d,m,frsm;xufydkI trSefw&m;ESifh em;vnfr_&&Sda&;udk wefzdk;
xm;jcif;jzifh vdkvm;tyfaom tajymif;tvJrsm; vsifjrefpGm jzpfajrmuf
Edkifvdrfhrnf[k usrar#mfvifhygonf?
vl@tcGifhta&; odk@r[kwf 'Drkdua&pDta&;ESifh oufqdkifaom qkcsD;
jr‡ifhjcif;cH&onf[k od&Sd&onfhtcgwdkif;Y csufcsif;qdkovdkyif usr. t
awG;rsm;onf rdrdwdk@,kH=unfcsufrsm;twGuf trsKd;rsKd;tepfemcH=u/ pGef@
v$wfcJhaom &J&ifhwnf=unfvSonfh vkyfazmfudkifzufrsm;xHodk@ a&muf&Sd
oGm;wwfygonf? rdrdwdk@EdkifiH. uH=urRmudk rdrdwdk@qkH;jzwfydkifcGifh &&Sda&;
twGuf}udK;yrf;aeaom jynfolvlxkudkvnf; tpOfrjywf owd&vsuf
&Sdygonf? ,ae@csD;jr‡ifhaomqkudk jrefrmjynfoljynfom;rsm;ESifh vkyfazmf
udkifzufrsm;udk,fpm; aus;Zl;wifpGm vufcHygonf?
usr. wdkif;jynfESifh usrudk TuJhodk@*k%fjyKvdkufaom tjynfjynf
qdkif&m vl@tcGifhta&;Oya'tzJG@. aqmif&Gufcsufrsm;udk vGefpGmav;pm;
csD;rGrf;rdyga=umif; ajym=um;I ed*kH;csKyfvdkufygonf?
atmifqef;pk=unf
&efukef
12/ arv/ 1992
oef;0if;vIdif144
tcef; (5)
Edkb,fqkcsD;jr§ifhcH&
xdk@aemuf aemfa0EdkifiH atmfpvdk+rdKŒ&Sd Edkb,fqkcsD;jr‡ifha&; aumfr
wDu 1991 ckESpftwGuf jidrf;csrf;a&;Edkb,fqkudk a':atmifqef;pk=unf
tm; csD;jr‡ifha=umif; 1991 atmufwdkbm 14 wGif xkwfjyefa=unmcJh
onf? a':atmifqef;pk=unf &&SdcJhonfhqkrsm;teuf +idrf;csrf;a&; Edkb,f
qkonf tjrifhqkH;qkjzpfonf? qkcsD;jr‡ifha&;aumfrwD0ifrsm;u “a':
atmifqef;pk=unf. owWdonf tm&SEdkifiHrsm;. txl;tHh=ozG,f/ csD;usL;
zG,fOyrmrsm;xJrS wckjzpfygonf? olronf zdESdyfcsKyfcs,fjcif;rS vGwf
ajrmufa&;twGuf wdkufyJG0ifaeaom t"du ta&;ygonfh ykH&dyfwckjzpf
ygonf? ,ck 1991 ckESpftwGuf +idrf;csrf;a&; Edkb,fqktm; a':atmif
qef;pk=unfudk csD;jr‡ifh&if;/ urBmw0Srf;wGif 'Drdkua&pDESifh vl@tcGifhta&;
rsm;twGuf +idrf;csrf;pGmwdkufyJG0ifae=uonfh jynfolrsm;tm; axmufcH
tm;ay;&efESifh olr. tvHrvSJ+idrf;csrf;a&; wdkufyJG0ifr_rsm;udk *k%fjyKonfh
taejzifh Tqkudk csD;jr‡ifhvdkufygonf” [lI qkH;jzwfcJhonf? 1991 ckESpf/
'DZifbmv 10 &ufae@Y atmfpvdk+rdKŒawmfwGif usif;ycJhaom 1991
jidrf;csrf;a&; Edkb,fqkcsD;jr‡ifhyGJodk@ a':atmifqef;pk=unfonf udk,fwkdif
rwufa&mufEdkifojzifh om;}uD;jzpfol jrifh qef;atmifu rdcifudk,fpm;
wufa&mufqk,lcJh&onf?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 145
1991 ckESpf/ 'DZifbmv 10 &ufae@wGif qkcsD;jr‡ifhyGJtcrf;tem;Y
aemfa0;Edki fiH Edkb,faumfrwD. OuUX ygarmuQ z&efppfpD*smpuwf
(Francis Sejersted) u a':atmifqef;pk=unfudk TuJhodk@ csD;rGrf;pum;
qdkcJhonf?
“bk&ifrif;jrwf/ rdbk&m;}uD;/ tpkd;&tzGJ@0ifrsm;/ oHwrefrsm;ESifh t
rsKd;orD;/ trsKd;om;rsm;cifAsm;?
,ae@ ae&mwGif usaemfwdk@pka0;=uonfrSm atmifqef;pk=unf
onf xif&Sm;aomvltcGifhta&;ESifh 'Drdkua&pDaqmif&Gufr_rsm;udk *k%fjyK
&efESifh ol@tm; 1991 ckESpftwGufjzpfaom Edkb,fjidrf;csrf;a&;qkudk csD;jr‡ifh
&efyifjzpfygonf? cHpm;csuf trsKd;rsKd;tzHkzHkjzpfay:ae&onfh tcgor,
vnf;jzpfygonf? jidrf;csrf;a&;qk&Sifudk,fwdkif rvma&mufEdkifbJ jzpfae&
ygonf? usaemfwdk@ olr. ,Hk=unfcsuftwdkif; jzpfajrmuf&ef wkdufyGJ0if
aeqJyifjzpfygonf? olr.pGrf;&nfowWdESifh wm0ef,l aqmif&Gufr_rsm;
a=umifh olronf jrefrmjynfY,Hk=unfcsuf. tusOf;om;b0Y a&muf&dS
aeygonf? ol rvma&mufEdkifonfhtwGuf usaemfwdk@pdk;&drf a=umifh=u
pdwfrsm;jzpfay:vmaomfvnf; ol.rdom;pk cHpm;ae&aom pdk;&drfylyefr_
ESifhpmv#if ajymyavmufrnfr[kwfyg? ol. rdom;pkjzpfaom cifyGef;
Nidrf;csrf;a&;Edkb,fqkwHqdyf
oef;0if;vIdif146
onf rdkufu,ftJ&pfESifh om;rsm;jzpf=uaom tvufZENm;ESifh uifrfwdk@
tm; tvGefyif udk,fcsif;pmemrda=umif; Ttcrf;tem;wGif ajymvdkyg
onf? usaemfwdk@onf oifwdk@ESifhtwlcHpm;=u&jyD; oifwdk@. ZeD;ESifh rdcif
jzpfoludk,fpm; atmfpvkd+rdKŒodk@vma&mufI EdkbJvfqk vufcH,lonfudk
usaemfwdk@rsm;pGm aus;Zl;wif&dSygonf?
“²²²² usaemfwdk@. pdk;&drfa=umifh=ur_rsm;onf ,Hk=unftm;xm;r_/
ar#mfvifhr_wdk@jzifhvnf; a&maxG;I ay:aeygonf? jidrf;csrf;a&;ESifh aphpyf
zsefajza&;udk&,l&ef wdkufyGJ0if}udK;yrf;&mwGif usaemfwdk@ pHerlemtjzpf
xm;&rnfhyk*~dKvfrsm;onf usaemfwdk@&,l&ef }udK;yrf;aeonfht&mrsm;.
oauFwtjzpf&yfwnfjyD; usaemfwdk@wGif &Sdor# t&aumif;qHk;pGrf;tif
udk v_yf&Sm;wufºuGapaom yk*~dKvfrsKd;wdk@udk tm;xm;=u&ygonf? atmif
qef;pk=unfonf Todk@aom yk*~dKvfyifjzpfygonf? olonf av;eufpGm
wm0ef,lr_ESifh ZGJowœdckdifjrJr_wdk@udk OD;wnfcsufESifh enf;vrf;wdk@wom;
wnf;jzpfaom pdwful;tjrifjzifh aygif;pyfay;xm;ygonf? ,if;tjrif.
ta&;}uD;qHk;aom t*F gtpdwftydkif;rsm;rSm 'Drdkua&pDESifh vl@tcGifht
Nidrf;csrf;a&;Edkb,f *kPfjyKrSwfwrf;vTm
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 147
a&;rsm;udk ±dkaoav;pm;r_ tkyfpkrsm;t=um; aphpyfzsefajzr_/ t=urf;rzuf
r_ESifh wOD;csif;taejzifhvnf;aumif;/ pkaygif;Ivnf;aumif; pnf;urf;
user_ponfwdk@yif jzpfygonf”
olrtm;pwif pdwf"gwfwufºuGv_yf&Sm;apaom txifu& yk*~dKvf
rsm;rSm r[wœr*ENDESifholr.zcif jrefrmhvGwfvyfa&;Adokum AdkvfcsKyf
atmifqef;yifjzpfa=umif; olrudk,fwdkifxkwfazmfajym=um;cJhygonf? t
=urf;rzufa&; tawG;tjrif&dSolESifh ppftm%m&SifAdkvfcsKyf}uD;wdk@=um;
uGJjym;jcm;em;csufrsm; trsm;tjym;&dSaomfvnf; tajccHwl±lcsufrsm;udk
awG@&dS&ygonf? 4if;wdk@ESpfOD;pvHk;wGif ppfrSefaomvGwfvyfa&;pdwfxm;/
ppfrSefaomed0gww&m;ESifh atmifqef;pk=unfu ol@zcifESifh ywfowf
Ia&;om;&mwGif toHk;jyKcJhaom pum;twdkif;ajym&v#if “euf±d_if;vS
aom ±dk;om;jzLpifr_”wdk@udk awG@&dS&ygonf? AdkvfcsKyfatmifqef;tzdk@ acgif;
aqmifr_onf wm0efjzpfI rdrdacgif;aqmifrnfh jynfolvlxk. ,Hk=unf
udk;pm;r_ESifh ±dkaoav;pm;r_wdk@udk t&,lI xrf;&Guf&mwGif ed0gww&m;
&dSrS wm0efausyGefrnf jzpfygonf?
*ENDESifh zcifjzpfolwdk@xHrS tm;userlem,lp&m pdwf"gwfcGeftm;rsm;
oef;0if;vIdif148
udk &,lcJhaomfvnf; atmifqef;pk=unfwGif vGwfvyfaom tawG;t
jrifrsm;&dSjyD; ,if;wdk@onf olr.EdkifiHa&;0g'rsm; jzpfvmygawmhonf?
t"dutajccHrSm olr.zcifY oljrifawG@cJh&aom tEd_if;rJh±dk;om;r_yif
jzpfygonf? ol.tawG;tjrifwGif vl@tcGifhta&;udk tv,fA[dkY ae&m
ay;xm;onfrSm vl@*k%foduQmudk umuG,f&ef wu,fwrf; vkdtyfonhf
oabmudk a&mifjyef[yfcJhyHk&ygonf? vlom;wdkif;onf vGwfvyfaom
vl@tzGJ@pnf;wGif aexdkifcGifh&dSonfomru ±dkaoav;pm;cHydkifcGifhvnf;
&dS&rnfjzpfygonf? Tt,ltqay:wGif tjrifhqHk;ar#mfrSef;csuf pdwful;
tjrifESifh wnfjidrfaomvufawG@0g'wdk@udk xl;jcm;pGmaygif;pyfxm;aom
vrf;pOfw&yfudk olru csrSwf wnfaqmufxm;ygonf? olrtzdk@ T
onfrSm trSefw&m; t,ltqr#om r[kwfyg? Todk@aom t,ltq
udk vufawG@EdkifiHa&;Y usifhoHk;Edkifonfudk jyo&mwGif olronfrsm;pGm
taxmuftuljyKol jzpfaeygonf?
jidrf;csrf;a&;ESifh aphpyfjzefajza&;rl0g'udk vufawG@taumiftxnf
azmf&mwGif vHk;0r&dSrjzpfaom vdktyfcsufw&yfrSm “a=umuf&GHŒjcif; uif;
rJhr_” yifjzpfygonf? Ttcsufudk atmifqef;pk=unf odem;vnfygonf?
olra&;aom;cJhaom Freedom from Fear (a=umuf&GHŒjcif;rS uif;a0;jcif;)
pmtkyfY olwdk@onf tm%ma=umifhr[kwfbJ a=umuf&GHŒr_a=umifhom
vlom;wdkif; azmufjyef=ujcif;jzpfonf[k a&;om;azmfjyxm;ygonf?
olr.wdkif;jynfrS tm%m&Sifpepftm;&nf&G,fI a0zefxm;jcif;yif jzpf
ygonf? ppfAdkvfcsKyfrsm;onf jynfolvlxkudk OD;aqmifOD;&Guf vrf;jy&
rnfhtpm; ,if;wdk@u jynfolvlxkudk ajumuf&GHŒaeojzifh azmufjyefapcJh
jcif;jzpfonf? TtwGuf 4if;wdk@onf raumif;r_oHo&m vnfae=u&yg
onf? odk@aomfvnf; olr. tawG;tjrifwGif a=umuf&GHr_uif;rJh&ef v_H@
aqmfxm;csufonf OD;pGmyxrtaejzihf trsm;ESifhoufqdkifaom Ed_;aqmf
csufyifjzpfygonf? usaemfwdk@tm;vHk; a=umuf&GHŒjcif;uif;rJh=u&ef awmif;
qdkjcif;jzpfygonf? oludk,fwdkifvn;f a=umuf&GHŒr_uif;rJha=umif;udkvn;f
vufawG@jyocJhygonf? olronf aoewfrsm;jzifhcsdefxm;onfudk w
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 149
udk,fwnf; qef@usifcJholjzpfygonf? Todk@aomowœdudk rnfonfht&m
u cHEdkifygrnfenf;? olrtm; rypf&ef aemufqHk;trdef@ay;vkdufol Adkvf
rSL;.pdwfxJwGif rnfodk@&dSygoenf;? olr.owœdudk av;pm;Ivn;f jzpf
Edkifygonf? =urf;wrf;aomtiftm;jzifh rnfonfht&mudkr# atmifjrifEdkif
rnfr[kwfonfudk ,if;yk*~dKvfu oabmaygufIvnf; jzpfEdkifygonf?
t=urf;zufr_. tqkd;0g;qHk;aom &efolonf t=urf;zufr_yifjzpfI
,if;wkd@udk wdkufzsuf&mwGif a=umuf&GHŒr_uif;rJhjcif;onf txufjrufqHk;
vufeufjzpfygonf? olr.tm;uszG,f&m &JpGrf;owœda=umifh atmifqef;
pk=unfonf *ENDESifh zcifjzpfol AdkvfcsKyfatmifqef;uJhodk@ =oZmwduUr
}uD;rm;vSaomoauFw. trSwftom;tjzpfodk@ a&muf&dSvmjcif; jzpf
ygonf? AdkvfcsKyfatmifqef;onf 4if;. vGwfvyfa&; }udK;yrf;aqmif&Guf
r_rsm; rjyD;jywfao;rD vkyf=uHowfjzwfjcif;cH&ygonf? Todk@ ol&Jabm
a=umifpGmvkyfaqmifjcif;/ AdkvfcsKyfatmifqef;tm; jrefrmhEdkifiHa&; jzpfpOf
xJrS z,f&Sm;Edkifrnf[k vkyf=uHowfjzwfolrsm;u ,lqcJhygv#if wuf
wufpifvGJrSm;r_omjzpfygonf? AdkvfcsKyfatmifqef;onf vGwfvyfaom
jrefrmjynfoltwGuf pnf;vHk;nDnGwfr_. oabmjzpfvmjyD; vGwfvyf
aom vl@tzGJ@tpnf;udk aqmif&GufEdkif&ef ,ckwdkufyGJ0if}udK;yrf;aeolrsm;
tm; pdwf"gwfwufºuGaponfh yk*~dKvfrsm;jzpfvmygawmhonf? Todk@
erlemxm;p&m/ pdwf"gwfwufp&mtjyif jynfolvlxkpdwfESvHk;wGif Adkvf
csKyfatmifqef; &,lxm;onfhae&ma=umifh 4if;aoqHk;jyD; ESpfaygif; 40
ausmft=umwGif atmifqef;pk=unfonf EdkifiHa&; pwifvkyfudkif&ef vdk
tyfaomtajccHudk &&dSEdkifcJhygonf? olronf zcif.tarGtESpfudk quf
cHcJhjyD; ,cktcg olrudk,fwdkif jrefrmjynfwGifomrubJ tm&Swdkuf wcGif
vHk;ESifh tjcm;urBmhae&m tESH@tjym;wGif t=urf;zufr_udk awmfvSefI
vGwfvyfaom vl@tzGJ@tpnf; wnfaxmif&ef oauFwjzpfaeygonf?
atmifqef;pk=unf. &JpGrf;owœdESifh jrifhrm;aomar#mfrSef;csufwdk@
onf us aemfwdk@wGif&dSaom taumif;qHk;pGrf;&nfudk ay:xGufvmrnf[k
usaemfwdk@uJhodk@aom omrefyk*~dKvfwdk@cHpm;=uonf[k usaemf,Hk=unfyg
oef;0if;vIdif150
onf? tem*wfwGif ,Hk=unfr_&dSaeao;&eftwGuf olruJhodk@aom yk*~dKvf
rsKd;udk usaemfwdk@vdktyfonf[k cHpm;rdygonf? ,if;tcsufonf olr
}udK;yrf;r_. pGrf;tm;}uD;aom oauFww&yfjzpfjyD; olrudk rw&m;vkyf
wdkif; usaemfwdk@ESvHk;om;wGif tjrwfwEdk;xdef;odrf; xm;onhft&mudk
csKd;azmufcH&ouJhodk@yif cHpm;=u&ygonf? aetdrfwGif zrf;qD;jcif;cH&ol
atmifqef;pk=unfonf ar#mfvifhcsufa&mifjcnfjzpfygonf? olr xdkae
&mY&dSaejcif;jzifh aumif;r_ukodkvf. tiftm;udk usaemfwkd h ydkI
,Hk=unfudk;pm;vm=uygonf?
jynfwGif;Y EdkifiHa&;tzdESdyfcHae&ojzifh Edkb,fjidrf;csrf;a&;qk&Sif udk,f
wdkif rvma&mufEdkifonfrSm Tt}udrfonf yxrqHk;t}udrf r[kwfo
vdk aemufqHk;t}udrfjzpfrnf rxifyg? [pfwvm. wckaom tusOf;p
cef;wGif zsm;emaeol um;vfzGefatmfpDtufpuD (Carl von Ossietzky) onf
vnf; 1936 ckESpfu rvma&mufEdkifcJhyg? tm'a&qmcga&mhAf (Andrei
Sakharov) ESifh vufbdk0ifpm (Lech Walesa) wdk@onfvnf; xdkenf;wlyif
jzpfcJh&ygonf? atmfpDtufpuDonfvnf; emZDtpdk;&rjyKwfusrD ao
qHk;oGm;&jyD; qmcga&mhAfESifh bdk0ifpmwdk@rSmrl 4if;wdk@.}udK;yrf;r_rsm; atmif
yGJcHonfudk awG@jrif=u&ygonf? atmifqef;pk=unfonfvnf; olr.
}udK;yrf;r_ atmifyGJcHcJhonfudk jrif&rnf[k usaemfwdk@ ar#mfvifhygonf?
odk@aomfvnf; jidrf;csrf;a&;qk&Sifudk,fwdkif a&mufrvmEdkifonfrSm
Tt}udrfonf aemufqHk;jzpfcsifrSjzpfrnf[laom tvm;tvmudkvnf;
usaemfwdk@ od&dSxm;&rnf jzpfygonf? usaemfwdk@aexdkif&m urBmrsKd;wGif
jidrf;csrf;a&;ESifh aphpyfjzefajza&;udk wcgwnf;ESifh r&Edkifonfudkvnf; o
wdjyK=u&rnf jzpfygonf?
usaemfwdk@. pHowfrSwfcsufrsm;ukdvnf; edrfhusoGm;atmif jyKvkyf
Edkifrnfr[kwfyg? xdkodk@rvkyfbJ ydkrdkaumif;rGefaomavmuudk vdktyfygu
usaemf ydkI Ekd;=um;zswfvwf&ef/ a=umuf&GHŒr_rS ydkIuif;a0;&ef ,ckESpf
qk&SifajymouJhodk@ “euf±d_if;aom±dk;om;r_”&dS=u&ef usaemfwdk@ }udK;pm;
=u&rnfjzpfygonf? TonfrSm usaemfwdk@tm;vHk; wpfOD;pDjyKvkyf&rnfh
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 151
udpPjzpfaomfvnf; tm%m&mxl;tqifh&dSolrsm; usifhoHk;&ef txl; vdk
tyfygonf? atmifqef;pk=unfuJhodk@yif ±dk;om;EdSrfhcsr_ESifh a=umuf&GHŒjcif;
uif;a0;r_udk jy=uyg? ydkIaecsifzG,faumif;aom urBmavmu}uD; ay:
aygufvmrnfrSm rvGJ{uefjzpfygonf?
tm;vHk;udk aus;Zl;wifygonf?
qkcsD;jr‡ifhyGJY a':atmifqef;pk=unf rwufa&mufEdkifojzifh a':
atmifqef;pk=unfudk,fpm; om;}uD;jzpfoljrifhqef;atmif (tvufZENm;
tJ&pf) u atmufygtwdkif; ajym=um;cJhonf?
bk&ifrif;jrwf/ rdbk&m;}uD;/ tpdk;&tzGJ@0ifrsm;/ oHwrefrsm;ESifh
trsKd;orD;/ trsKd;om;rsm;cifAsm;?
qkrsm;xJwGift}uD;us,fqHk;aom TEdkb,fjidrf;csrf;a&;qkudk us
aemfhrdcif a':atmifqef;pk=unf.udk,fpm;vufcH&ef vl}uD;rif;rsm; a&SŒ
arSmufwGif usaemf ,ae@a&muf&dSaejcif;jzpfygonf? usaemfhrdcifonf
tajctae ta=umif;a=umif;a=umifh udk,fwdkifrvma&mufEdkifojzifh
olrtaejzifh xkwfazmfajymqdkrnfhcHpm;csuf[k usaemf,Hk=unf,lq
aom cHpm;r_rsm;udk azmfjyEdkif&ef usaemf tpGrf;ukef}udK;pm;ygrnf?
yxrOD;pGm olronf Edkb,fjidrf;csrf;a&;qkudk olrtaejzifh r[kwf
bJ jrefrmjynfoljynfom;tm;vHk;udk ukd,fpm;vufcHa=umif;ajymqdkI
pwifvdrfhrnf[k usaemfod&dSem;vnfygonf? Tqkonf olreSihf rouf
qdkifbJ usaemf ,ckpum;ajymqdkaepOfYyif jrefrmjynf'Drdkua&pD&&Sda&;
twGuf 4if;wdk@. udk,fusKd;aumif;pm;r_/ udk,fydkifvGwfvyfr_ESifh touf
wdk@udk qufvuftepfemcHae=uaom trsKd;om;/ trsKd;orD;/ uav;
oli,frsm;ESifhom oufqdkifaomqkjzpfa=umif; olru ajymrnfjzpfyg
onf? Tqkonf 4if;wdk@. qkjzpfouJhodk@ jrefrmjynfjidrf;csrf;a&;/ vGwf
vyfa&;ESifh 'Drdkua&pDtwGufjzpfaom a&&SnfwdkufyGJwGif aemufqHk;&&dS
rnfhatmifyGJrSmvnf; 4if;wdk@. atmifyGJyifjzpfygonf?
oef;0if;vIdif152
odk@aomfvnf; olr.om;taeESifh usaemfjznfhpGufajymvdkonfrSm
olrudk,fwdkifpdwfa&mudk,fygjr‡yfESHvkyfudkifjcif;/ udk,fwkdif tepfemcHjcif;
ponfwdk@a=umifh olronf jrefrmjynfoljynfom;tm;vHk;. qdk;0g;aom
tajctaeudk trsm;u todtrSwfjyKvmap&ef tm;vHk;udk,fpm; &yf
wnfxdkufaom oauFwjzpfvm&ygonf?
,if;tajctaeqdk;rsm;udk rnfolr#av#mhrwGufoifhyg? +rdKŒ&Gm/ aus;
vufwGif qif;&JrGJawcsKdŒwJhEGrf;yg;ae=ujcif;/ tusOf;axmifxJwGif t
±dkuftESufcH/ tEdSyfpufcHae=u&jcif;/ jrefrmjynf. ar#mfvifhcsufjzpf aom
vli,fvl&G,frsm;/ 4if;wdk@ xGufajy;&mawmxJY iSufzsm;rdjyD; 'kuQ
a&mufae=ujcif;/ Ak'<bmombkef;awmf}uD;rsm; t±dkufcH/ oduQmcscHae&
jcif; ponfhtajctaeqdk;rsm;yif jzpfygonf? usaemfhrdciftjyif txl;
±dkaoav;pm;cJh&aom 0g&ifhacgif;aqmifrsm;onfvnf; tusOf;cscHae
&onfudk usaemfwdk@ rarhoifhyg?
Todk@ tjrifhqHk;*k%fjyKcH&onfudku 4if;wdk@udk,fpm; usaemfu
vd_ufvd_ufvSJvSJ aus;Zl;wifa=umif;ajymtyfygonf? TuJhokd@ tvGef
a0;vHaomwdkif;jynfwGif rdrdwdk@. 'kuQa0'emcHpm;ae&r_rsm;udk em;pdkuf
*±kjyKaeaoma=umifh jrefrmjynfolwdk@taejzifh ,ae@ tenf;i,f acgif;
armhEdkifrnfjzpfygonf?
tapmifhxlxyfpGmcsxm;aom &efukef+rdKŒaetdrfwGif wOD;wnf;
qifE$JaeaomwdkufyGJonf pdwf"mwfa&;&mEdSyfuGyfr_ESifh EdkifiHa&; t"rRt
Edkifusifhr_wdk@rS vlom;wdk@ vGwfajrmufatmif urBmESifh csDI us,fjyef@pGm
}udK;yrf;aeaom wdkufyGJ}uD;. wpdwfwydkif;yifjzpfa=umif; usaemfwdk@
owd&=u&rnfjzpfygonf? Tqkonf TwdkufyGJ}uD;xJwGif rnfonfh
t&yfrSrqdk yg0ifaeolrsm;udkvnf; *k%fjyK&ef &nf&G,fonf[k usaemf
,Hk=unfrdygonf? ,ae@ atmfpvdk+rdKŒwGif jyKvkyfaom Ttcrf;tem;udk
wurBmvHk;wGifusif;yaeaom urBm@vltcGifhta&;ae@Y usif;y&onfrSm
vnf; ta=umif;&dSygonf?
OuUX}uD;cifAsm;/ vl}uD;rif;wdk@aumfrwD. a&G;cs,fcsufudk urBmhrd
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 153
om;pkwckvHk;u aumif;csD;=obmay;ae=uygonf? vGefcJhaom &uft
enf;i,fcef@u ukvor*~onf wnDwnGwfwnf; ordkif;0ifqHk;jzwf
csufw&yfcsrSwfum Tqk.ta&;ygyHkESifh ywfowfaom taxGaxG t
wGif;a&;rSL;csKyfyJ&pf'DauG;vsm; (Perez de cyellar) .xkwfjyefcsufudk }udK
qdkus+yD; usaemfhrdcifvGwfajrmufa&;twGuf 4if;u xyfwvJvJ yef
=um;xm;onfrsm;udkvnf; axmufcHvdkufygonf? jrefrmjynf. vl@t
cGifhta&; tajctae tvGefpdk;&drfzG,f&mrsm;jzpfaeonfudk wurBmvHk;
u od&dSem;vnfxm;=uonfudkvnf; uif;uGmI txD;usefaecJhaom
&efukeftpdk;&xHrSom wckwnf;aom oabmxm;uGJvGJoHudk =um;&yg
onf? aemufus usef&pfjyD; tm;enf;aeaomtoHyifjzpf.?
vuf&dSppftpdk;&onf ESpfaygif; (30) eD;yg; rw&m;ojzifh tkyfcsKyf
vmcJhonfhtwGuf wcsdefu}uD;yGm;csrf;omwdk;wufvmcJhaom jrefrmh
a&$0gajronf pD;yGm;a&;wGif urBm@tqif;&JqHk;EdkifiHwpfEdkifiHb0odk@ a&muf
&dSoGm;&ygonf? =oZmtm%mudk xda&mufap&ef jcdrf;ajcmufr_/ a=umuf
&GHŒzdEdSyfr_/ rkef;wD;r_wdk@udk toHk;jyKcJhaom tjcm;tm%m&Sifpepfrsm;. uH
=urRmuJhodk@ aemufqHk;wGif 4if;[email protected]=urRmonfvnf; jzpfay:vmrnf
udk &efukef&dStm%mydkifwdk@. twGif;pdwfxJY od&dS=u&rnf jzpfygonf?
vuf&dS jrefrmh'Drdkua&pD}udK;yrf;r_wdkufyGJ 1988 ckESpfu vrf;rrsm;ay: Y
aygufuGJxGufay:vmjcif;onf ta&SŒOa&my/ tm&SESifh tmz&duwdk@wGif
ay:aygufvmrnfh tjynfjynfqdkif&m 'Drdkua&pDa&vd_if;}uD;. yxrqHk;
aomv_yf&Sm;r_w&yfyifjzpfygonf? ,ae@ 1991 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHonf
zdEdSyfcsKyfcs,faom/ acgif;rmaom EdkifiHawmfjidrf0yfydjym;r_ wnfaqmuf
a&;tzGJ@ vufatmufwGif qufvuf'kuQcHae&ojzifh jrefrmEdkifiHonf
odom xif&Sm;aeygonf? odk@aomfvnf; tjcm;EdkifiHrsm;wGif 'Drdkua&pD
atmifyGJcHoGm;aom om"uonf jrefrmjynfolwdk@twGuf ta&;}uD;
aom owif;yg;csufyifjzpfonf? tm%m&Sifpepf pD;yGm;a&;onf vHk;0
pGrf;aqmifEdkifjcif;r&dSonfhtwGuf vuf&dStpdk;&onfvnf; usqHk;&rnf
[laom ta=umif;=um;csufjzpfygonf? ,cktcgwGif jrifhwufaeaom
oef;0if;vIdif154
aiGa=u;azmif;yGr_/ tvGJvGJtrSm;rSm;jzpfaeaom pD;yGm;a&;ESifh wefzdk;r&dS
aomusyfaiGwdk@ESifh &ifqdkifae&aom jrefrmtpdk;&onf rdrdwdk@ jyKvkyfcJh
onfhtwdkif; cHpm;ae&onfrSm oHo,jzpfp&mrvdkyg?
odk@aomfvnf; vuf&dStm%m& tpdk;&usqHk;oGm;jcif;onf pD;yGm;
a&; vHk;0+ydKus ysufjym;oGm;&aoma=umifh rjzpfygapESifh[k usaemf av;
eufpGm ar#mfvifhygonf? ,ckESpftwGuf qka=ujimpOf Edkb,faumfrwD
u azmfjyxm;onfhtwdkif; vl@tajccH*±k%mw&m;t& yef=um;xm;
onfukd tm%m&tpdk;&u *±kjyKaumif; jyKrdygvdrfhrnf? zdESdyfcsKyfcs,fI
a=umuf&GHŒxdwfvef@atmifjyKvkyfaeaom vuf&dSvrf;pOfrsm;onf jref
rmh Ak'<bmomtpOftvm. rGefjrwfaomudk,fusifhw&m;rsm;udk csKd;
azmufaejcif;jzpfonf[k,lqum &GHrkef;aeolrsm;vnf; ppftpdk;&tzGJ@
wGif yg&dSa=umif; usaemfodygonf? TonfrSm tcsnf;ESD; udk,fvdk&m
udk,fqGJjyD; awG;ac: jcif;r[kwfbJ usaemfhrdcifudk,fwdkif tm%mtqihf&dS
yk*~dKvfrsm;ESifh xdawG@qufqH&if; &&dSvmaom,Hk=unfr_yifjzpfygonf? ppf
r_xrf;rsm;ESifh 4if;wdk@rdom;pkrsm;om t"dutm;jzifh aexdkifaom rJqEN
e,fajrrsm;wGif olr.ygwD tEdkif&&dSonfrSmvnf; Ttcsufudk xif&Sm;
pGm om"ujyjcif;yifjzpfygonf? tm%mydkifrsm;xJrS ,if;wdk@r#wvdkaom/
oifhjrwfvdkaom yk*~dKvfrsm;u jrefrmjynf. tvdktyfqHk;aom tcsdefum
vY 4if;[email protected];csufrsm;udk xdxda&mufa&muf tusKd;oufa&mufr_
&dSEdkif&ef vkyfEdkifygap[k usaemfav;eufpGm qENjyKygonf?
usaemfh rdcifom ,ae@ vGwfvyfaeygu vl}uD;rif;rsm;ukd aus;Zl;
wif&dSa=umif; ajymqdk&if; zdEdSyfolESifh zdEdSyfcHae&olwdk@onf 4if;wdk@. vuf
eufrsm;udk pGef@v$wfI twlwuGyl;aygif;um jidrf;csrf;a&;pdwf"gwfeSifh u±k
%mw&m;wdk@tay:wGif tajccHaom wdkif;jynfudk wnfaqmufapEdkif&ef
twGufyg qkawmif;ay;yg&ef vl}uD;rif;wdk@tm; yef=um;rnf[k usaemf
odygonf?
usaemhfrdciftm; 'Drdkua&pDtajymif;tvJrsm;udk jidrf;csrf;aomenf;
vrf;jzifh&,lvdkaom EdkifiHa&;twdkuftcH[k r=umc% xkwfazmfajym
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 155
qdka&;om;=uaomfvnf; olr}udK;pm;&SmazGaeonfrSm tajccHtm;jzifh
pdwf"gwfa&;&m ajymif;vJr_jzpfonfudk usaemfwdk@ owd&oifhygonf/ “t
ppfrSefqHk;aom awmfvSefa&;onf pdwf"gwfawmfvSefa&;jzpfjyD;j ,if;odk@
}udK;yrf;tm;xkwf&mwGif vdktyfaom pdwf"gwfa&;&m t"du&nfrSef;csuf
rsm;ESifhywfowfIvnf; olra&;om;xm;csufrsm; &dSygonf/ ,if; pdwf
"gwfawmfvSefa&; atmifjrif&efrSm vl@wm0ef0wW&m;ay:wGif vHk;0 rl
wnfaeygonf? vl@wm0ef0wW&m;todpdwf. rlvt&if;jrpfrSm vHk;0
tjypfuif;pifjcif;[laom oabmw&m;udkem;vnfI tjypfuif;pif
vkdaom pdwfqEN/ tjypfuif;pif&efenf;vrf;&SmEdkifaom tod m%fESifh
,if;enf;vrf;rsm;udk vdkufemvdkaompdwf"gwf/ ,if;enf;vrf;udk tqHk;
wdkif rvdkufEdkifonfhwdkifatmif rdrd. csKdŒ,Gif;csuf tuef@towfudk
ausmfvGef&ef vdktyfaomtwdkif;twmtxd tenf;qHk;a&muf&dSatmif
B}udK;pm;vdkjcif;wdk@yifjzpfygonf? b0wGif ra=umifhrus uHkvHkjynfhpHkpGm
aexdkifEdkif&eftwGuf olwyg;.vdktyfcsufwm0efrsm;udk xrf;aqmifvdk
aom owWd&dSrnf jzpfayonf? Twm0efudk xrf;aqmifcsifpdwf &dS&rnf
[k olruqdkcJhygonf? Ttcsufudk olr. ,Hk=unfr_ESifh qufpyf,l&m
wGif owW0gtaygif;wdk@teuf vlom;pifppfomv#if tqifhtjrifhqHk;
tajctaejzpfaom bk&m;tjzpfudk &&dSEdkifojzifh vlom;tm; tvGef
wefzdk;xm;onfh jrefrmh±dk;&m ,Ofaus;r_tajccHjzpfaom Ak'<0g't& vl
wdkif;onf rdrdpdwfqEN}udK;yrf;tm;xkwfjcif;jzifh opPmw&m;udk odEdkifpGrf;
&dSjyD; olwyg;udk odap&eftwGufvn;f ulnDEdkifaom tvm;tvm&dS
onf[k a&;om;xm;ygonf?
aemufqHk;wGif olru jrefrmEdkifiHwGif 'Drdkua&pD&SmyHkawmfonf jynf
olwdk@u urBmhtzGJ@tpnf;twGif; vGwfvyfaom wef;wlnDwltzGJ@0if
rsm;tjzpf jynfh0pGm t"dym,f&dS&dSaexdkifEdkif&ef ±kef;uefjcif;yifjzpfygonf?
TonfrSm [email protected]"gwfonf rdrd.obm0 csKdŒ,Gif;csufrsm;tm;
ausmfv$m;Ekdifa=umif;udk xif&Sm;ap&ef vlom;wdk@u tqufrjywf }udK;
yrf;tm;xkwfaer_. tpdwftydkif;wckyif jzpfygonf[k a&;om;xm;ygonf?
oef;0if;vIdif156
aemfa0;EdkifiHwGif rdciftwGuf usaemfESifh usaemfhnDwdk@ *k%foduQm
}uD;rm;vSonfh urBmausmfqkxl;}uD;udk vufcH&onfrSm Tt}udrfonf
'kwd, t}udrfyif jzpfygonf? ,refESpfuvnf; odka&mzfh&mzfwdk (Thorolf
Rafto) vl@tcGifhta&;qkudk vufcH&ef bm*if (Bergen) +rdKŒodk@ usaemfwdk@
oGm;a&mufcJhygonf? ,ckESpf tcrf;tem;. yrm%yifjzpfygonf? ,ck
tcg usaemfwdk@wGif aemfa0;jynfolrsm;twGuf txl;cHpm;csufrsm; &dS
ae=ujyDjzpfygonf? r=umrDtwGif; usaemfwdk@rdcifonfvnf; T cHpm;
csufrsm;udk r#a0cHpm;EdkifjyD; usaemfwdk@rSwqifh odk@r[kwf rdrdudk,fwkdif
wdkuf±dkufpum;ajymEdkifvdrfhrnf[k usaemfar#mfvifhygonf? Ttawm
twGif; olrESifh Armjynfoljynfom;wdk@tm; Todk@ }uD;rm;xl;jcm;pGm
axmufcHjcif;onf urBmhtpGefqHk; qef@usifbufae&mrsm;wGif aexdkif
ae=uaom jynfolESpf&yftm; ydkrdkeD;uyfatmif pkaygif;ay;&musjyD; ,ck
uJhokd@ jzpfay:vmaom qufoG,fr_rS ajrmufjrm;pGmaom tusKd;quf
rsm; ay:xGufvmrnf[k usaemf,Hk=unfygonf?
vl}uD;rif;tm;vHk;udk usaemfhtaejzifh pdwfxJESvHk;om;xJrS aus;Zl;
wif&dSa=umif; ajym=um;vdkygonf? ,ae@rSpI em=unf;csufrsm;/ tm
Cmww&m;rsm;/ pwifys,faysmufI jrefrmjynf jidrf;csrf;a&;&&dS&mwGif
1991 Edkb,fjidrf;csrf;a&;qkonf ordkif;wGif ajcwvSrf;jzpfap&ef usaemf
wdk@ qkawmif;&/ ar#mfvifh&rnfjzpfygonf? twdwf. oifcef;pmrsm;udk
arhavsmhrnfr[kwfaomfvnf; tem*wfar#mfvifhcsuftwGuf usaemf
wdk@onf ,ae@tcrf;tem;pD&ifusif;yjcif;jzpfonf[k xifjrifrdygonf/
tm;vHk;udkaus;Zl;wifvsuf
1992 ckESpf/ arv 14 &uf &ufpGJjzifh a':atmifqef;pk=unfuvnf;
aetdrfrSwqifh Edkb,faumfrwDodk@ ay;pmwpfapmifay;ydkcJhonf?
tqdkygpmY-
ygarmuQvGef'Dpwuf&Sifh
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 157
1991 ckESpftwGuf Edkb,fvfjidrf;csrf;a&;qk usrudkay;tyf&ef qHk;
jzwfvdkufa=umif; usr yxr=um;od&aomtcgwGif csufcsif;jzpfay:vm
aomcHpm;csufrsm;rSm av;eufaomed0gwpdwfESifh txl;aus;Zl;wifr_
wdk@yifjzpfygonf? jrefrmEdkifiHwGif 'Drdkua&pD&&dS&ef }udK;yrf;tm;xkwf wdkuf
yGJ0ifae=uolrsm;. tepfemcHr_ESifh qif;&J'kuQcHpm;&r_rsm;a=umifhom
usrudk Todk@*k%fjyKjcif;jzpfonfudk od&dS&ojzifh rk'dwmw&m; yGm;rsm;
&jcif; jzpfygonf? Todk@ }udK;yrf;tm;xkwf wdkufyGJ0ifae=uonfudk vl
}uD;rif;rsm;u todtrSwfjyKjcif;jzifh 'Drdkua&pDwdkufyGJudk tvGeftzdk;wef
vSaom taxmuftyHhay;vdkufonfhtwGuf vGefpGmrSyif aus;Zl;wifrd
ygonf?
usrwdk@. pkaygif;}udK;yrf;r_wGif yg0ifolrsm;tm;vHk;udk,fpm; Tqk
}uD;udk vufcH&,la=umif; usrom;}uD; tvufZENm;(jrifhqef;atmif)
u ajym=um;cJhonfrSm usr.cHpm;csufudk wdwdususazmfjyjcif;yif jzpfyg
onf? usrwdk@ jrefrmjynfoljynfom;rsm;. ta&;udk *±kjyKa=umif; jyo
onfhtwGuf usr vd_ufvd_ufvSJ vSJ aus;Zl;wifa=umif; ajymvdkygonf?
usr&&dSaomqkaiGrsm;jzifh jrefrmjynfynma&;ESifh usef;rma&;
b¾mwnfaxmif&efvnf; usrcifyGef; rdkufu,ftJ&pftm; ajym=um;
xm;ygonf? usrudk,fwkdif ,if;b¾mxdef;tzGJ@udk tjynfht0 }uD;=uyf
Edkifrnfh tcsdefumvrwdkifrD Tb¾mxdef;vkyfief;ESifhqdkifaom Oya'a&;
&mudpP&yfrsm;tm;vHk;udk usrcifyGef; tm; usrudk,fpm; aqmif&GufykdifcGifh
ay;xm;ygonf?
usrtaeESifhajym&rnfqdkygu usrom;}uD;u aemfa0;jynfoljynf
om;rsm;ta=umif;/ cspfcif&if;ESD;pGm aEG;axG;aomarwœmpdwfjzifh ajym
=um;oGm;onfudk =um;odvdkuf&onfhtwGufvnf; usr rsm;pGm ESpf
ouf=unfEl;rdygonf? qkay;yGJt crf;tem;udk =unfEl;zG,f&m/ rarhEdkif
zG,f&mjzpf&yftaejzifh txl;ojzifh wufa&muf=uaom jrefrmrsm; t
wGuf jyKvkyfay;&ef }udK;pm;aqmif&Gufay;=uonfrsm;udk =um;od&aom
tcgwGif usrpdwfv_yf&Sm;&onftxd =unfEl;rdcJhygonf?
oef;0if;vIdif158
aemfa0;EdkifiH&dS awmifapmufawmif=um;twGif;rS yifv,furf;
ajr‡mifrsm;ta=umif;udk usruav;b0wGif zwf±_cJh&pOfuwnf;urSpI
aemfa0;EdkifiHonf usrpdwftm±kHudk txl;qJGaqmifapcJhygonf? usr
udk,fwdkif wae@ae@wcsdefcsdefwGif udk,fwdkifvma&mufI Edkb,fjidrf;csrf;
a&;a[majymyGJudk jyKvkyfEdkifrnfhtcsdeftcgudk pdwftm;xufoefpGm apmifh
ar#mfaeygonf?
atmifqef;pk=unf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 159
tcef; (6)
trsKd;om;nDvmcH
1990 jynfhESpf a&G;aumufyGJwGif tjywftowftEdkif&&SdcJhaom t
rsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfonf ppftpdk;&tm%mv$Jajymif;ay;&ef
t}udrf}udrfawmif;qdkcJhaomfvnf; vHk;0vufrcHbJ y,fcscJhonf?
xdk@aemuf ppftpdk;&onf 1993 ckESpf/ Zefe0g&Dv 9 &ufae@wGif zGJ@
pnf;yHktajccHOya'a&;qGJEdkifa&;twGuf twkta,mif trsKd;om;nDvm
cHudk pwifusif;ycJhonf?
,if;nDvmcHodk@ trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@OuUX OD;atmifa&$onf
e0w pDpOfxm;onfhtwdkif; cGJwrf;usOD;a&jzifh twkta,miftrsKd;om;
nDvmcHudk yg0ifwufa&muf&ef qHk;jzwfcJhonf? Todk@jzifh OD;atmifa&$
OD;aqmifaom NLD rS jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,f (86) OD;onf
e0w. trsKd;om;nDvmcHodk@ wufa&mufcJh=uonf? ppftpdk;&tm; jyef
vnf wkef@jyefwdkufyGJ0ifEdkifpGrf; tajctaer&SdonfhtwGuf ar#mvdkufae
ovdk jzpfcJh&onf?
e0wppftpdk;&onf trsKd;om;nDvmcH. OD;wnfcsuf (6) &yf/ t
cef;vdkufacgif;pOf (15) ck/ tajccH&rnfhrl (104) csufudk nDvmcHudk,fpm;
vS,frsm;tm; twif;csrSwfcdkif;cJhonf?
pifppf zGJ@pnf;yHktajccHOya'qdkonfrSm wdkif;jynf. toufjzpfo
vdk/ tajccHtkwfjrpfvnf;jzpfonf? zGJ@pnf;yHktajccHOya'onf jynfwGif;
ppfrD;udk ydkjyD;awmufavmufoGm;apEdkifouJhodk@ ESpfaygif; 60 awmuf
avmifaeaom jynfwGif;ppfrD;udkvnf; tukeftpifjidrf;owfay;EdkifpGrf;
&Sdygonf? zGJ@pnf;yHktajccHOya'onf EdkifiHom;wOD;pD wOD;pDwdkif;. udk,f
a&;vHkjcHKr_/ 'Drdkua&pDESifh vl@tcGifhta&;wkd@udk tjynfht0tmrcHEdkifonfh
taetxm;udk zefwD;ay;EdkifouJhokd@ EdkifiHom;wOD;pD/ wOD;pDwdkif;.
uH=urRmudk v_yfvdk@r&atmif wkyfaESmifcsKyfwnf;xm;EdkifpGrf;vnf; &Sdyg
onf?
xdk@a=umifh TzGJ@pnf;yHktajccHOya'twGuf tajccHrlrsm;csrSwfjcif;/
oef;0if;vIdif160
xdktajccHrlrsm;ay: rlwnfI zGJ@pnf;yHktajccHOya' (rl=urf;) udk a&;qGJjcif;/
xdka&;qGJxm;aom (rl=urf;) tm; vlxkxHcsjyjyD; jyifqifjcif;/ jznfhpGuf
jcif;wdk@udk t}udrf}udrftvDvDjyKvkyfjcif; ponfhudpP&yfwdkif;wGif jynfol
w&yfvHk;u vGwfvyfpGmyg0ifjyD; aqmif&Guf=u&ayvdrfhr,f? wenf;qkd&
v#if xdkjzpfpOfwdkif;wGif jynfolrsm;u wdkuf±dkufyg0ifIaomfvnf;
aumif;/ jynfolwdk@rS wm0eftyfESif;xm;aom jynfol@v$wfawmfudk,f
pm;vS,frsm;u yg0ifIaomfvnf;aumif; wduspGm aqmif&Guf=u&rnf
jzpf onf?
xdkokd@ aqmif&Guf&mwGifvnf; jynfolvlxk}uD;. qEN/ EdkifiHom;
wOD;pDwdkif;. qENESifh EdkifiHom;wOD;pDw/ OD;pDwdkif;. t=uHjyKcsuf/ jznfhpGuf
wifjycsufwdkif;ukd tav;teufxm; jznfhqnf;aygif;pyfay;=u&rnf jzpf
onf? rnfolwOD;wa,mufur# tm%mjzifh xdef;csKyf umqD;xm;ydkif
cGifhr&Sdyg?
rdrdwdk@. uH=urRmudk yJhudkifxdef;ausmif;ay;rnfh zGJ@pnf;yHktajccHOya'
udk a&;qGJ&mwGifvnf;aumif;/ a&;qGJEdkif&ef tajccHrlrsm;csrSwf&mwGif
vnf;aumif;/ a&;qGJjyD; zGJ@pnf;yHktm; jyefvnfoHk;oyfjyD; rlacsmjyK&mwGif
vnf;aumif; jrefrmEdkifiHtwGif; rSDwif;aexdkif=uaom vlrsKd;aygif;pHk jynf
olw&yfvHk;. tusKd;pD;yGm;udk wnfhrwfpGm rsufESmrlI aqmif&Guf=u
&rnfjzpfygonf?
odk@aomf e0wpdwf}udKuf a&G;cs,fxm;onfh nDvmcHudk,fpm;vS,f
rsm;u trsm;pkjzpfjyD; a&G;aumufcHv$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;u 14
&mcdkifE_ef;r#om wufa&mufcGifh&cJhonf? ,if;twkta,mif trsKd;om;
nDvmcHwGif e0wppftpdk;&u ‘ tem*wfEdkifiHawmf. trsKd;om;EdkifiHa&;
OD;aqmifr_u¾Y wyfrawmfu yg0ifxrf;aqmifEdkifa&;’ qdkonfh tcsuf
udk twif;tusyfoGwfoGif;vmjyD; jynfolvlxku a&G;cs,fwifajr‡muf
&efrvdkbJ ppfwyfudk 25 &mcdkifE_ef; tvdktavsmufay;&rnfqkdonfh r
zG,fr&mawmif;qdkr_}uD;udk rlw&yftjzpf wifoGif;vmonfhtwGuf
tzGJ@csKyfu rjzpfoifhrjzpfxdkufa=umif; wkef@jyefaqG;aEG;cJhonf? odk@uvdk
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 161
'Drdkua&pDtajccHrlrsm;ESifh rudkufnDr_rsm;tay: nDvmcHtwGif; wifjy
aqG;aEG;cJhaomfvnf; e0wtpdk;&onf av;pm;vdkufemjcif;r&Sdacs?
xkdpOftwGif; 1995 ckESpf/ Zlvdkifv 10 &ufae@wGif a':atmifqef;pk
=unftm; Oya'rJhtus,fcsKyfjzifh xdef;odrf;zrf;qD;xm;&mrS jyefvnf
v$wfay;cJhonf? a':atmif qef;pk=unfonf vGwfajrmufvmvmcsif;
,m,DOuUXtjzpfaqmif&Gufaeonfh OD;atmifa&$/ ygwDrlv OuUX OD;wif
OD;/ OD;=unfarmifwdk@tygt0if tzJG@csKyf tr_aqmifvl}uD;rsm;ESifh nd‡Ed_if;
aqG;aEG;r_rsm;vkyfaqmifovdk/ z±dkz&Jjzpfaeonfh ygwDpnf;±Hk;a&;ESifh wnf
aqmufa&;udpPrsm;udk pepfwus jyefvnfwGef;wifEdkifa&;/ tzGJ@csKyf t
wGif; pdwf"gwf=uH@cdkifjrifhrm;a&;rsm;udk +rdKŒe,ftzGJ@csKyf±Hk;rsm;txd tESH@
oGm;I tm;ay;pnf;±Hk;v_H@aqmfr_udk qufwdkufvkyfaqmifcJhonfhtwGuf
tzGJ@csKyftwGif; jyefvnfv_yf&Sm; Edk;=um;tm;opfvmcJhonf? tzGJ@csKyf
qufvuf&yfwnf wnf&Sda&;udkyJ aZmif;ay;vkyfaqmifvmcJh&ovdk &yf
wnfvkyfaqmifvmcJhonfh OD;atmifa&$udkyif tzGJ@csKyfOuUXtjzpf quf
vufae&may;xm;onf?
xdk@aemuf a':atmifqef;pk=unfonf ‚if;. jcHa&SŒw&m;yGJrsm;udk
tywfpOfrysuf azmfaqmifEdkifcJhonf? a':atmifqef;pk=unf. xuf
jrufonhft&nftaoG;/ wnf=unfcdkifrmonfh t&Sdef=oZmrsm;a=umifh
a':atmifqef;pk=unfjcHa&SŒw&m;a[majymyGJrsm;onf vlxk=um; a&yef;
pm;cJhovkd/ vlxk}uD;. ,Hk=unfcspfcifr_udkvnf; &,ledkifcJhonf[k qdk&
ayrnf?
Todk@jzifh tzGJ@csKyfonf vlxk=um;Y/ jynfwGif;jynfyY a&yef;tpm;
qHk;/ vlxkaxmufcHr_t&qHk;tzGJ@}uD;tjzpf qufvufay:vGif xif&Sm;cJh
onf? tzGJ@csKyfonf awG@qHkaqG;aEG;a&;/ 90 jynfhESpfa&G;aumufyGJ&v'fudk
av;pm;vdkufema&;/ trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;twGuf nd‡ed_if;
aqmif&GufoGm;a&;rsm;udk e0wppftpdk;&xH awmufavsmufwifjy
awmif;qdkcJhaomfvnf; ppftpdk;&. qef@usifzufwkef@jyefr_rsm;udkom &&Sd
cJhonf?
oef;0if;vIdif162
a':atmifqef;pk=unfonf trsKd;om;nDvmcHY wzufowf csrSwf
xm;aomOD;wnfcsuf (6) csufESifh tajccHrl (104) csufudk vHk;0 r}udKuf
ESpfoufay?
xdk@a=umifh 1995ckESpf/ Edk0ifbmv 28 &ufae@Y usif;yaom trsKd;
om;nDvmcH pHknDtpnf;ta0;wGif (27-11-95) &ufpGJwyfvsuf tzGJh
csKyf OuUX OD;atmifa&$vufrSwf xdk;xm;aom trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJ@
csKyf. oabmxm;rl0g'pmwapmifukd trsKd;om;nDvmcHusif;ya&; vkyf
ief;aumfrwDOuUXOD;atmifwdk;xH vdyfrljyD;ay;ydk@cJhonf? xdk@jyif trsKd;om;
nDvmcHusif;ya&; vkyfief;aumfrwDodk@vnf; oabmxm;jyef=um;&ef
pmjzifh xyfrHta=umif;=um;cJhonf? ta=umif;jyef=um;pmr&&Sdojzifh
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfonf trsKd;om;nDvmcHusif;ya&;OuUXxH
ay;pmwapmif xyfrHay;ydk@cJhjyefonf?
tzGJ@csKyfay;ydk@aompmY-
(1) trsKd;om;nDvmcHu csrSwfxm;aomtajccHrlrsm;udk jyefvnf
oHk;oyf&ef?
(2) a&G;aumufyGJwGif tjywftowftEdkif&&SdcJhaom tzGJ@csKyf.
v$wfawmf udk,fpm;vS,ftrsm;pkjzifh trsKd;om;nDvmcHudk,fpm;vS,f
rsm;udk jyefvnfzGJ@pnf;ay;&ef?
(3) nDvmcHwGif csrSwfusifhoHk;aeaomenf;vrf;rsm;/ vkyfxHk;vkyf
enf;rsm;udk jyefvnfoHk;oyfI jyifqifay;&ef?
(4) txufygudpP&yfrsm;udk aqmif&GufEdkifa&;twGuf awG@qHkaqG;
aEG;r_jyKvkyfa&;twGuf tav;xm;aqmif&Guf&ef ponfhtcsufrsm;udk
azmfjyxm;onf?
odk@aomf trsKd;om;nDvmcHpHknDtpnf;ta0;Y trsKd;om;nDvmcH
usifya&;aumfr&SifOuUX. rdef@cGef;ygtcsufrsm;udk avhvmjcif;jzifh
tzGJ@csKyf. vdkvm;aom awG@qHkaqG;aEG;a&;udpP vHk;0ryg&Sda=umif; od&Sd
&ojzifh ,if;ae@ (28-11-95) rSmyif trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfonf
ppftpdk;& jyKvkyfusif;yonfh twkta,miftrsKd;om;nDvmcHudk ,if;yHkpH
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 163
twdkif;yif qufvufusif;yaernfqdkygu
(1) trsKd;om;jyefvnf&if=um;apha&;/
(2) ppfrSefaomygwDpHk'Drkdua&pDEdkifiHawmfjzpfay:vmEdkifa&;/
(3) trsm;jynfolwdk@. ,Hk=unfvufcHEdkifaom zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk
tajccHOya'w&yf ay:xGef;a&;rsm;udk taxmuftuljyKEdkifvdrfhrnf r
[kwf[k oabmxm;a=unmcsufudk xkwfjyefcJhjyD; trsKd;om;'Drdkua&
pDtzGJ@csKyf. nDvmcHudk,fpm;vS,frsm;u nDvmcHwufa&mufaer_udk
&yfqdkif;vdkufonf? wqufwnf;rSmyif awG@qHkaqG;aEG;a&;ESifh nd‡E_dif;
tajz&Sma&;udkvnf; awmif;qdkcJhygonf? e0wppftpdk;&u tzGJ@csKyf.
qHk;jzwfcsuftay: wl;wl;cg;cg;wkef@jyefcJhonf?
“OD;atmifa&$acgif;aqmifonfh tzGJ@csKyfonf nDvmcHudk wuf
a&mufae&mu a': atmifqef;pk=unf tus,fcsKyfu vGwfajrmufvm
rS tckvdk jzpfay:vm&onfjzpfonfhta=umif;/ ,if;onf wiful;=uHpnf
r_omjzpfa=umif;” [lI ajymqdkjyD; a':atmifqef;pk=unftay: cg;cg;
onf;onf; tjypfzdk@cJh=uonf?
xdk@aemuf ppftpdk;&onf tzGJ@csKyftay: enf;rsKd;pHkjzifh &ef&Smydwfyif
uef@owfr_rsm;udk qufwkdufjyKvkyfvmcJhonf?
trsKd;orD;xl;cRefqk&&Sd
xdkpOftwGif; e,l;a,muftajcpdkuf ‘rpf’ (Ms) r*~Zif;rS 1995 ck
ESpftwGuf trsKd;orD;xl;c|efqk (12) qka&G;cs,fcJh&wGif a':atmifqef;pk
=unfyg0ifcJhonf?
acgif;jzwfjyD;udk,f,l
e0wppftpdk;&onf trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJ@csKyfudk ‘acgif;jzwfjyD;
udk,f,l’ qdkonfh enf;AsL[mrsKd;udk wdk;jr‡ifhusifhoHk;um OD;aqmifol xdyfydkif;
tqifhESifh atmufajcpnf;±Hk;a&; tqifhqifht=um; tquftpyfrJh
atmif v_yf&Sm;r_r&&Sdatmif tpDtpOf&Sd&Sdwdk;jr‡ifh vkyfaqmifvmcJhonf?
oef;0if;vIdif164
om"utm;jzifh ygwDqdkif;bkwfrsm;jzKwfcsjcif;/ qdkif;bkwfvufcHwifxm;
onfhtdrf&Sifrsm;udk qufvufrwif0Hhap&ef enf;rsKd;pHkjzifh [ef@wm;/ +cdrf;
ajcmuf/ zdtm;ay;jzKwfcscdkif;jcif;/ tzGJ@csKyf0ifa&SŒaersm;/ q&m0efrsm;udk
a&SŒaevdkufcGifhESifh aq;ukocGifhr&&Sdap&eftwGuf vdkifpif±kyfodrf;jcif;/ t
zGJ@0ifrsm;.rdom;pk0ifrsm; Xmeqdkif&m0efxrf;rsm;jzpfaeygu rdom;pk0if
rsm;udk jcdrf;ajcmufzdtm;ay;I tzGJ@csKyf0iftjzpfrS EkwfxGufcdkif;jcif;/ tzGJ@
csKyf0ifrsm;udk trsKd;pHkta=umif;&SmI rw&m;zrf;qD;ta&;,ljcif;/ yk'fxD;
yk'frrsKd;pHkwyfI ESpf &Snfaxmifrsm;csrSwfjcif; ponfwdk@udk ,kwfrm
aumufuspfpGm jyKvkyfvmcJhonf?
twdkuftcdkufcH&
a':atmifqef;pk=unf. ygwDpnf;±Hk;a&;c&D;pOfrsm;tay: Yvnf;
ay:ay:xifxif taESmifht,SufjyK [ef@wm; wm;jrpfcJhjyD; ppftpdk;&zGJ@
pnf;xm;onfh vufudkifwkwf cg;ydkufaqmiftzGJ@tpnf;jzpfonfh =uHŒcdkif
a&;toif;0ifrsm;udktoHk;jyKum touftEœ&m,fjyKonftxd ajymif
ajymifwif;wif; zdESdyfapmfum;vmcJhonf?
EdkifiHa&;ygwDonf jynfolvlxk.vkdvm;csufESifhqENudk nDnGwf pk
pnf;r_jyKEdkifa&;twGuf EdkifiHa&;t& pepfwus zGJ@pnf;xm;onfh tzGJ@
tpnf;wckjzpf&m EdkifiHa&;ygwDw&yfonf 'Drdkua&pDudk rSefuefpGm usifh
oHk;EdkifcGifhESifh jynfolvlxkudk ppfrSefpGm udk,fpm;jyKcGifh&&Sd&ef vdktyfay
onf? xdk@jyif EdkifiHa&;ygwDrsm;onf t&Snfojzifh wnfwnfjidrfjidrf cdkif
rmpGm &yfwnfEdkifa&;twGuf pnf;±Hk;a&;pGrf;&nfrsm;tay: wnfrSDae
aoma=umifh EdkifiHawmftwGif; vGwfvyfpGm pnf;±Hk;v_yf&Sm;cGifh &&Sd&rnf
jzpfonf?
1996 ckESpf/ Edk0ifbmv 9 &ufae@wGif ygwDpnf;±Hk;a&;c&D;pOftjzpf
c&D;xGufpOf a':atmifqef;pk=unfESifh 'kOuUX ol&OD;wifOD;/ 'kOuUX OD;
=unfarmifwdk@ pD;eif;vdkufygcJhonfhum;udk =uHŒzGH@vl&rf;um; 200 ausmf
u wkwf/ "m;/ ausmufcJvufeufrsm;pGmudkifjyD; &efukef+rdKŒv,facgif A
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 165
[ef;+rdKŒe,f&Sd q&mpHESifh *Gwfwvdwfvrf;qHkY 0dkif;0ef;t=urf;zuf wdkuf
cdkufonftxd ajymifususjyKvkyfvmcJh=uonf? tqdkygae&monf jynf
xJa&;0ef}uD;XmeESifh jrefrmEdkifiH&JcsKyf±kH;wnf&Sd&mae&mteD;wGif ae@cif;
a=umifawmif vlpnfum;&mY wdkufcdkufcH&jcif;jzpfonf?
1997 ckESpf/ Edk0ifbmv 15 &ufaewGif EdkifiHawmfjidrf0yfydjym;r_
wnfaqmufa&;tzGJ@ (e0w)onf EdkifiHawmfat;csrf;oma&;@Sifh zGH@+zdK;
a&;aumifpD (etz) tjzpf trnfajymif;vJvdkufjyD; aemufydkif;wav#muf
vHk;Yvnf; tzGJ@csKyfonf etz.enf;aygif;pHkjzifh qufvufzdESdyfapmf
um;r_udk cHcJh&±Hkomru etz. t"du OD;wnf&efoltjzpfyg owfrSwfcH
cJh&onf?
1998 ckESpf/ ZGefv 23 &ufae@wGif trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
OD;atmifa&$onf enf;rsKd;pHkjzifh zdESdyfcHae&onfh=um;rS &ufaygif;(60) t
wGif; v$wfawmfac:,lay;a&;udk xyfrHawmif;qdkcJhonf? odk@aomf ppf
tpdk;& vHk;0y,fcsvdkufonf?
xdk@a=umifh 1996 ckESpf/ pufwifbmv 16 &ufae@wGif ‘ jynfol@
v$wfawmfudk,fpm;jyKaumfrwD’ (Committee Representing The People’s
Parliament-CRPP) udk pwifzGJ@pnf;cJhonf? 1990 jynfhESpf ygwDpHk taxG
axGa&G;aumufyGJ}uD; usif;yjyKvkyfjyD;aemuf rvGJraoGac:,lay;&rnfh
jynfol@v$wfawmfudk e0w wjzpfvJ etzppftpdk;&u vHk;0ac:,lay;
jcif;r&SdonfhtwGuf jynfol@v$wfawmfac:,la&;onf etztwGufom
wm0ef&Sdonfr[kwf/ jynfolua&G;cs,fwifajr‡mufxm;onfh jynfol@
v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;Yvnf; wm0ef&Sdonf[k oHk;oyfI ‘ jynf
ol@v$wfawmf ac:,la&;&nf&G,fcsufjzifh jynfol@v$wfawmf udk,fpm;jyK
aumfrwDudk zGJ@pnf;cJhjcif;jzpfonf? jynfol@v$wfawmf udk,fpm;jyK aumf
rwDudk zGJ@pnf;cJhjyD;aemuf 1998 ckESpf/ pufwifbmv 16 &ufae@wGif yxr
t}udrftpnf;ta0;udk w&m;0ifusif;ycJhonf?
1990 jynfhESpf ygwDpHktaxGaxGa&G;aumufyGJwGif a&G;aumufwif
ajr‡mufcHcJh&onfh jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,f 485 OD;&SdcJhjyD; uG,f
oef;0if;vIdif166
vGefoGm;ol (26) OD;udkz,fvdkufygu usef&Sdol 459 OD;&Sd&m trsKd;om;
'Drdkua&pDtzGJ@csKyfESifh r[mrdwfEdkifiHa&;ygwDrsm;rS tEdkif&jynfol@v$wf
awmf udk,fpm;vS,faygif; 251 OD;. ‚if;[email protected] tzGJ@csKyf A[dk
tvkyftr_aqmiftzGJ@odk@ tm%mtyfESif;xm;onfhvkyfydkifcGifhrsm;t&
(a&G;aumufcHv$wfawmfudk,fpm;vS,fpkpkaygif;. 52 µudk udk,fpm;jyK
0J rS ,m (yxrwef;) - OD;vGif? OD;at;omatmif? OD;atmifa&T? OD;oef;xGef;? OD;wifOD;
0J rS ,m ('kwd,wef;) - OD;vSaz? OD;pdk;jrifh? OD;vGef;wif? OD;nGefYa0? a':atmifqef;pkMunf
vsuf) trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfu uruxjyK OD;aqmifum jynfol@
v$wfawmfudk,fpm;jyKaumfrwDudk atmifjrifpGm zGJ@pnf;EdkifcJhjcif; jzpfonf?
pwifzGJ@pnf;pOfu jynfol@v$wfawmfudk,fpm;jyKaumfrwD0ifrsm;rSm
(1) OD;atmifa&$ - OuUX
(2) OD;oef;xGef; - twGif;a&;rSL; (1)
(3) OD;at;omatmif - twGif;a&;rSL; (2)
(4) ol&OD;wifOD; - tzGJ@0if
(5) a':atmifqef;pk=unf - tzGJ@0if
(6) OD;vGif - tzGJ@0if
(7) OD;vSaz - tzGJ@0if
(8) OD;pdk;jrifh - tzGJ@0if
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 167
(9) OD;vGef;wif - tzGJ@0if
(10)OD;nGef@a0 - tzGJ@0if
ponfwdk@ jzpfonf?
pwifzGJ@pnf;pOfu twGif;a&;rSL;OD;at;omatmifonf (1) &cdkif
'Drdkua&pDtzGJ@csKyf/ (2) &Srf;trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (3) rGeftrsKd;om;
'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (4) ZdkrD;trsKd;om;uGef*&uf ponfhtzGJ@ (4) zGJ@. udk,f
pm;vS,fjzpfonf?
CRPP yxr t}udrftpnf;ta0; yxrae@rSmyif jynfolhv$wfawmf
OuUX tjzpf a'gufwmOD;apmjratmifudk a&G;cs,fwifajr‡mufcJh=uonf?
a'gufwmOD;apmjratmifonf &cdkif'Drkdua&pDtzGJ@csKyfrSjzpfjyD; &cdkifjynf
e,f ajrmufOD;rJqENe,ftrSwf (1) rS a&G;aumufcH jynfol@v$wfawmf
udk,fpm;vS,fjzpfonf?
CRPP tpnf;ta0;Y aumfrwD. a=unmcsuftrSwf(1) xkwfjyef
cJhonf? a=unmcsufY TaumfrwDonf 1990 jynfhESpf ygwDpHk 'Drdkua&pD
taxGaxGa&G;aumufyGJ Oya'ESifhtnD v$wfawmfac:ay;a&;rlt& v$wf
awmfac:,lay;a&;jzpfajrmufonftxd v$wfawmfudk,fpm; aqmif&Guf
oGm;rnf[k twdtvif;azmfjya=unmcJhonf?
jynfol@v$wfawmfudk,fpm;jyKaumfrwD zJG@pnf;vdkufonfhtay:
awmfvSefa&;e,fajrESifh jynfya&muf ta&G;cs,fcH jynfol@v$wfawmf
udk,fpm;vS,frsm;uvnf; tm;wufoa&m axmufcHvkduf=ujyD; jynfy
a&mufv$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;jzpf=uonfh a'gufwmpdef0if;/ OD;bdk
vSwifh/ OD;vseftkyf/ OD;armifarmifat;/ OD;vSOD;/ OD;odef;OD;/ a'gufwmwifh
aqG/ a'gufwmZvyfxef/ OD;u,f'Dbl;&D;/ OD;cGefrwf&fudkbef/ OD;',feD&,f
atmif/ OD;wifxGwf/ OD;xefvsef;aygif/ OD;oef;pdef/ OD;omEdk;/ a'gufwm
pef;atmif/ OD;Adkvfaomif;/ OD;xGef;OD; ponfh v$wfawmfudk,fpm;vS,f
(19) OD;u ,if;wdk@udk,fpm; aqmif&GufydkifcGifhtm%mudk CRPP odk@ tyf
ESif;vdkufa=umif; vufrSwfa&;xdk;a=unmcsufxkwfjyef axmufcHcJh=u
onf?
oef;0if;vIdif168
ppftpdk;&onf CRPP zGJ@pnf;r_udk vHk;0vufrcHbJ enf;rsKd;pHkjzifh 'kuQ
ay;vkyfaqmifcJhonfudk awG@&ayonf? v$wfawmfac:,la&;udk axmuf
cHcJh=uonfh typf&yf jidrf;csrf;a&;tzGJ@jzpfonfh &Srf;jynfvlrsKd;aygif;pHk vGwf
ajrmufa&;tzGJ@(&vvz)/ u,ef;jynfopfygwDESifh u&ifeDjynf vlrsKd;
aygif;pHk jynfol@vGwfajrmufa&;wyfOD; (uvvw) tzGJ@wdk@udk ac:,l zd
tm;ay;±Hkru raxmufcHa=umif;a=unmcsuf jyefvnfxkwfcdkif;cJhonf?
xdk@jyif jynfwGif;&Sd a&G;aumufcH v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;udk ac:,lppf
aq;jcif;/ ajccsKyfcH0eftufOya'rsm;ESifh aeapjcif;/ tcsKdŒudk zrf;qD;csKyf
aESmifjcif; ponfwdk@udk ay:ay:xifxifvkyfaqmifvmcJhonf? ppftpdk;&
onf v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;udk ac:,lppfaq; zrf;qD;csKyfaESmif
xm;r_rsm;udkyif “ zrf;qD;csKyfaESmifxm;jcif;r[kwf/ ac:,laqG;aEG;aejcif;
omjzpfonf” [k 0g'jzef@cJhonf? wqufwnf;rSm etzppftpkd;&. vuf
udkifwkwftzGJ@tpnf;jzpfonfh =uHŒcdkifa&;tzGJ@udk toHk;csum jynfe,f/ wdkif;
toD;oD;&Sd +rdKŒ}uD;rsm;wGif jynfol@qENazmfxkwfyGJrsm;udk twif;t"rR
vkyfaqmifvmcJhonf? ,if;vlxktpnf;ta0;}uD;rsm;rS NLD . v$wf
awmf ac:,la&;a=unmcsufudk qefhusif&_wfcsa&;/ NLD udk rw&m;oif;
tjzpfa=unmzsufodrf;a&;/ CRPP, NLD (10) OD;*dk%f;udk ta&;,l &Sif;
vif;ypfa&;ponfhawmif;qdkcsufrsm;udk atmf[pf tiftm;jyapcJhonf?
wzufrSvnf; CRPP zsufodrf;ay;v#if zrf;qD;csKyfaESmifxm;onfh EdkifiH
a&;tusOf;om;rsm;ESifh v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;udk jyefvnf v$wf
ay;rnf[k rD;pwzuf a&r_wfwzuf urf;vSrf;vmcJhonf?
CRPP ESifhywfoufI 1998 ckESpf/ Edk0ifbmv 23 &ufae@wGif a':
atmifqef;pk=unfu owif;pm&Sif;vif;yGJw&yfjyKvkyf&if; “ 90 jynfhESpf
a&G;aumufyGJ&v'fudk oabmrusvdk@ a&G;aumufyGJ todtrSwfrjyK
awmhjcif;[m vufrcHEdkif/ rjzpfoifh/ v$wfawmfac:,la&;udk qufvuf
}udK;yrf;oGm;r,f? CRPP udk v$wfawmfay: Yomzsufodrf;oGm;r,f” [k
&Sif;vif;ajym=um;cJhonf?
1998 ckESpf/ 'DZifbmv 8 &ufae@wGif jynfol@v$wfawmfudk,fpm;jyK
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 169
aumfrwD tpnf;ta0;udk usif;ycJhjyD; ‘jynfol@v$wfawmfa&;&m aumfr
wD’ udk xyfrHzGJ@pnf;vdkufonf? jynfol@v$wfawmfa&;&maumfrwDrsm;rSm
(u) wdkif;&if;om;a&;&maumfrwD / OuUX - OD;at;omatmif
twGif;a&;rSL; - a':atmifqef;pk=unf
(c) b¾ma&;/ pD;yGm;a&;/ ukefoG,fa&;&maumfrwD / OuUX -
OD;nGef@a0
(*) Oya'a&;&maumfrwD / OuUX - ol&OD;wifOD;
(C) ynma&;&maumfrwD / OuUX - a':atmifqef;pk=unf
(i) usef;rma&;/ vlr_a&;aumfrwD / OuUX - OD;vGif
(p) EdkifiHwumqufqHa&;aumfrwD / OuUX - OD;atmifa&$
(q) awmifolv,form;a&;&maumfrwD / OuUX - OD;pdk;jrihf
(Z) tvkyform;a&;&maumfrwD / OuUX - OD;oef;xGef;
twGif;a&;rSSL; - OD;vGef;wif
(ps) v$wfawmfa&;&maumfrwD / OuUX - OD;vSaz
(n) umuG,fa&;&maumfrwD / OuUX - ol&OD;wifOD;
ponfwdk@jzpfonf?
vGwfvyfa&;qk
2000 jynfhESpf/ rwfv 18 &ufae@wGif tdkif,mvefEdkifiH 'AŠvif+rdKŒ
wGif a':atmifqef;pk=unftm; 'AŠvif+rdKŒawmf. ‘vGwfvyfa&;qk’
udk *k%fjyKcsD;jr‡ifhcJhonf? qkudk ol@udk,fpm; om;i,fxdefvif; ac: uif
tJ&pfu qkvufcH,lcJhonf? *k%fjyKrSwfwrf;v$m;tm; a':atmifqef;pk
=unf udk,fwdkifwufa&mufvufrSwfa&;xdk;Edkifonhftcsdeftxd apmifh
qdkif;xm;rnfjzpfonf? awmiftmz&duorRwa[mif; ref'Jvm;tm;
qkcsD;jr‡ifhcJhpOfuvnf; tvm;wl udk,fwdkifvufrSwfa&;xdk;Edkifonftxd
rSwfwrf;v$mwGif csefvSyfxm;cJhzl;onf? tqdkygqkudk tar&dueforRw
a[mif;rsm;jzpf=uonfh *|eftufzfuae'D/ bDvfuvifwef/ 'kwd&ajrmuf
ykwf&[ef;rif;}uD; *|efaygvfESifh rmomx&Dqmwdk@tm; qkcsD;jr‡ifhcJhjyD;jzpf
oef;0if;vIdif170
onf?
*kPfjyKaw;
c&pf 2000 jynfhESpftwGuf tdkif,mvefEdkifiH/ +rdKŒawmf 'AŠvif tkyf
csKyfa&;tzGJŒrSay;tyfonfh +rdKŒawmf*k%fxl;aqmifqk a':atmifqef;pk
=unfESifh yl;wGJ&&SdcJhol a&mcfhaw;oH&Sif bdkEdkESifhtzGJ@rS a':atmifqef;pk
=unftm; *k%fjyKpyfqdkxm;onfh “Walk On” aw;oDcsif;udk 2002 ckESpf/
azazmf0g&Dv (27) &ufae@Y tar&duefjynfaxmifpk *&rfrDaw;*Dw
qkay;yGJwGif taumif;qHk;qkcsD;jr‡ifhcHcJh&onf?
'kwd,tBudrf aetdrftus,fcsKyf
2000 jynfhESpf/ =o*kwfv (24) &ufae@wGif 'kwd,OuUX ol&OD;wif
OD;/ &efukefwdkif; pnf;±Hk;aumfrwDOuUX ocifpdk;jrifh/ &efukefwdkif; pnf;±Hk;a&;
tzGJŒ0if a'gufwmrsKd;atmif/ tzGJŒcsKyfvli,f(16) OD; ¡,mOfarmif; ESpfOD;
tygt0if¢ wdk@ESifhtwl &efukefwzufurf; 'v+rdKŒrSwqifh &efukefwdkif;/
uGrf;jcHukef;+rdKŒESifh aumhrSL;+rdKŒrsm;odk@ pnf;±Hk;a&;udpPrsm; aqmif&Guf&ef
&efukef+rdKŒyef;qdk;wef;qdyfurf;rSwqifh c&D;xGuf&ef pDpOfcJh&m yef;qdk;wef;
qdyfurf;wGif wem&DcGJcef@ tm%mydkifrsm;rS ydwfqdk@xm;cJhjyD;rS wzufurf;
okdhul;cGifh&cJhonf? 'v+rdKŒodk@ a&muf&Sdonfhtcg }udKwifapmifhqdkif;ae
onfh tzGJ@csKyfum;ESpfpD;jzifh uGrf;jcHukef;odk@ c&D;xGufvmpOf 'v+rdKŒrS
txGuf (3) rdkifcefhta&muf usefppfom;&yfuGufwGif tm%mydkifrsm;rS
a&SŒc&D;rqufEdkif&ef twif;t"rRydwfqdk@wm;jrpfxm;ojzifh tqdkyg ae
&mYyif c&D;qufxGufEdkifonftxd tajccsapmifhqdkif;aecJh&m (9) &uf
ajrmufae@jzpfonfh pufwifbmv (1) &ufn 11;15 em&DwGif &JwyfzGJ@ESifh
ppfaxmufvSrf;a&;tiftm; 300 ausmfu a':atmifqef;pk=unfESifh
tzGJ@tm; 0ifa&mufpD;eif;jyD; twif;t=uyfzrf;qD;csKyfaESmifac:aqmifjyD;
&efukef+rdKŒodk@jyefydk@I 2000 jynfhESpf/ pufwifbmv 1 &ufae@rS 14 &uf
ae@txd 'kwd,aetdrftus,fcsKyfjzifh zrf;qD;xdef;odrf;xm;jcif; cHcJh&
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 171
onf?
wwd,tBudrf aetdrftus,fcsKyf
xdk@aemuf 2000 jynfhESpf/ pufwifbm 20 &ufae@wGif 'kwd,OuUX
OD;wifOD;ESifhtwl tzGJ@0ifrsm;vdkufygvsuf tzGJ@csKyfv_yf&Sm;r_r&Sdedkif&ef ydwf
yifwm;qD;r_rsm;/ tzGJ@csKyf±Hk;rsm;ydwfapjcif;/ qdkif;bkwfrsm;csapjcif;rsm;udk
pHkprf;avhvm&ef yxrc&D;pOftjzpf naerD;&xm;jzifh rEœav;odk@ oGm;
a&muf&ef pDpOfcJh&m rD;&xm;vufrSwfukefaeonf[k ta=umif;jyI
vufrSwfa&mif;ray;bJ aemufwae@ eHeufapmapm 2000 jynfhESpf/ puf
wifbm 22 &ufae@wGif &efukefblwm}uD;rS t"rRaetdrfjyefydk@jyD; wwd,
t}udrf aetdrftus,fcsKyfjzifh zrf;qD;xdef;odrf;jcif; cHcJh&jyefonf?
rdwfzufEdkifiHrsm; aygif;pnf;a&;qdkif&mqk
a':atmifqef;pk=unfonf 2001 ckESpftwGuf *smreDEdkifiH tajc
pdkuf EdkifiHwum EdkifiHa&;ESifh ,Ofaus;r_rsm; vGwfvyfpGm aygif;pnf;a&;
qdkif&m qkay;a&;tzGJ@}uD;. rdwfzufEdkifiHrsm; aygif;pnf;a&;qdkif&mqk
(Collegue United Nations) qkudk &&SdcJhonf? tqdkygqk&&Sdolrsm;teuf
a':atmifqef;pk=unfonf yxrqHk;trsKd;orD;jzpfonf? 1999 ckESpfwGif
ydkvefEdkifiHorRw/ 2000 jynfhESpfwGif [efa*&DEdkifiH0ef}uD;csyfESifh EdkifiHjcm;
a&;0ef}uD;Xme0ef}uD; rpPwm[Gef;wdk@&&SdcJhjyD; a':atmifqef;pk=unfonf
wwd,ajrmuf qk&&SdcJholjzpfonf?
jyefvnfvGwfajrmuf
a':atmifqef;pk=unfonf aetdrftus,fcsKyftjzpf 1 ESpf 5 v
14 &ufuscHcJh&jyD;aemuf 2002 ckESpf/ arv 6 &ufae@wGif aetdrf t
us,fcsKyfrS jyefvnfvGwfajrmufvmcJhonf?
vGwfajrmufvmjyD;aemuf 0g&Sifwefydk@pfowif;pmwGif yl;wGJxkwfa0
onfh Parade owif;pHkr*~Zif;wGif jrefrmh'Drdkua&pDrdcif}uD; a':atmifqef;
oef;0if;vIdif172
pk=unfu “All We Want is Our Freedom” (vGwfvyfa&;udkyJ usrwdk@ vdkcsif
w,f) acgif;pOfjzifh aqmif;yg;wyk'fa&;om;cJhonf?
tqdkygaqmif;yg;Y“ jrefrmEdkifiHw0ef; c&D;oGm;vm&if; usru vl
awGudk bmvdk@ 'Drdkua&pDudk vdkcsifwmvJvdk@ar;=unfhrdygw,f? r=umc%
qdkovdk t=um;&qHk;tajzuawmh usaemfwdk@ usrwdk@ vGwfajrmufcsifvdk@
qdkwm usrem;vnfygw,f? olwdk@&JŒuH=urRmudk olwdk@udk,fwdkif yHkazmf
qHk;jzwfcGifhr&SdbJ zdESdyfcHae&wmu vGwfajrmufvdkcsif=uygw,f? vuf
euftiftm;/ tajccHwJhtrdef@awGeJ@ xif&mpdkif;r_awGatmufrSm a&muf
ae&wJh olwdk@&JŒedpP"l0=uHKawG@ae&wJhtjzpfawGudk &SdwJhtwdkif; &ifzGifhajym
jycsifwmvdkhqdkygw,f? olwdk@todOm%fynm&JŒpdefac:r_udk jznfhqnf;r
ay;EdkifwJhynma&;pepftay: rauseyfcsufawGudk olwdk@ xkwfazmf ajym
vdk=uygw,f? a0zef/ aqG;aEG;/ jiif;ckHEdkifolawGjzpfjyD; pk±Hk; oDqdk/ atmf[pf/
=obmay;ydkifzdk@ axmifaomif;odef;ru pka0;EdkifolawGjzpfvdk=uygw,f?
jrefrmEdkifiHu vli,fawG[m us,fjyef@vGef;wJhar#mfvifhcsufawGeJ@
tHhrcef;r_awGjynfhapwJh vli,fb0&JŒ Edk;=um;wufºuGwJht&G,fawGudk
tjynfht0ydkifqdkifcsifw,f? ra&&mr_awG/ }uD;us,fr_awGeJ@ pdwful;,Ofr_
awG/ awmufycrf;em;r_eJ@ zDvmqef@usifr_awG/ =urf;wrf;cufwefr_eJ@ odrf
arG@r_awG wef;pDjynfhaewJhvli,fb0udk tjynfht0&,lvdk=uygw,f?
jrefrmtrsKd;orD;awGtaeeJ@a&m bmawGvdktyfygovJ? ukefaps;E_ef;
}uD;jrifhr_&JŒzdpD;r_'%fa=umifh tm;ysufjiD;aiG@avmufatmif tdrfr_xdef;
odrf;ae&wJhb0u vGwfajrmufcsif=uygw,f? vGwfvyfpGmawG;awm=uH
qrdvdk@ cifyGef;jzpfol tjypfay;ta&;,lcH&rvm;/ 'grSr[kwf uav;awG
rsm; b0&JŒtcGiftvrf;awGqHk;yg;oGm;rvm;qdkwJh pdk;&drfa=umifh=ur_awG
u uif;vGwfcsif=uygw,f? rdom;pkudk axmufyHhEdkifatmif cE<mudk,fudk
&if;ae&wJhb0u vGwfajrmufzdk@ awmifhwae=uwJhtrsKd;orD;awGvnf;
awmfawmfrsm;rsm; trsm;}uD;udk &Sdygw,f?
usrawG@qHkcJhwJh v,form;/ ,morm;awGqdk&if olwdk@qENtwdkif;
pdkufysKd;xGef,ufcsif=uw,f? rawmfrw&m;aps;ESdrfcH&jyD; tpdk;&udk r
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 173
a&mif;rae&jcdrf;ajcmufcH&wmrsKd;awGu uif;vGwfjyD; olwdk@xGufukef
awGudk udk,fhqENeJ@udk,f aps;uGufwif a&mif;csvdk=uygw,f?
olwdk@[m edpP"l0 ajreJ@zufjyD; b0udk ±kef;uef&yfwnfolawGyg? 'D
vdk =urf;wrf;wJhb0awGtay:rS usKd;a=umif;rqDavsmfwJhtrdef@awGeJ@ em;
vnf&cufwJhtm%mydkifawGa=umifh aemufxyf 0efxkyf0efydk; jyefrjzpfcsif
=uawmhygbl;?
'geJ@ trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyftzGJ@0ifawG usrwdk@a&mvdk@ ar;p&m
&Sdygw,f? usrwdk@wawG wdkif;jynfvGwfajrmufzdk@ cufcufcJcJ vkyfudkifae
ygw,f? 'Dvdkvkyfudkifaewm[m 'Drdkua&pDtay: ra&r&meJ@ taumif;
jrifar#mfvifhjyD; xif&mvkyfudkifaewm r[kwfygbl;? 'Drdkua&pDqdkwm ol&JŒ
awmufyr_udk =um&Snfxdef;Edkifatmif tjrJwap ta&mifwifay;&wJh
&wemwyg; jzpfw,fqdkwm usrwdk@ odygw,f? ysufpD;qHk;&_H;wm/ tcdk;cH
&wmawGrjzpfatmif umuG,fzdk@ 'Drdkua&pDudk rsufjcnfrjywf apmifh=uyf
=unfh±_ae&ygvdrfhr,f? vGwfvyfwJh jrefrmjynfuom vl@*k%foduQmudk
wefzdk;xm; av;pm;wJhEdkifiH wnfaxmifEdkifrSmrdk@ vGwfajrmufa&;twGuf
u usrwdk@wawG yifyifyef;yef; }udK;pm;ae=uwm jzpfygw,f?
wdkif;jynfw0ef; vSnfhvnfoGm;wJhtcg vlawGu usraetdrf t
us,fcsKyfeJ@ ae&wJhtcsdefawGrSm b,fvdkcHpm;&ovJvdk@ ar;=uygw,f?
yxrt}udrf (6) ESpfeJ@ 'kwd,t}udrf (19) v usr aecJh&ygw,f? rdom;
pk rdwfaqGtaygif;toif;awGeJ@ cGJcGmjyD; usr b,fvdkaecJhovJaygh? ar;rS
ar;=uygavw,f? 'Dtm%m&SifEdkifiHrSm ,Hk=unfcsuftwGuf tusOf;cs
cH&oluom trSefwu,f vGwfvyfoljzpfw,fvdk@usru jyefajzyg
w,f? rSefygw,f? usrwdk@[m usrwdk@&JŒ omrefb0vGwfvyfcGifhawGudk
ay;qyfxm;&w,f? 'gayrJh vlom;b0&JŒwefzkd;t&SdqHk;jzpfwJh ,Hk=unf
csuf trSefw&m;tay: usrwdk@=uHŒ=uHŒcH&yfaecJh=uygw,f? 'Dae&mrSm
jynfolvlxktwGuf usrtvdkcsifqHk;uawmh ppfrSefwJhvGwfvyfcGifhudk
tmrcHumuG,fay;Edkifzdk@eJ@ trSefwu,f vHkvHkjcHKjcHKumuG,fay;Edkifzdk@ t
wGuf vGwfvyfcGifhygyJ?
oef;0if;vIdif174
*kPfjyKcsD;jr§ifhyGJ
aetdrftus,fcsKyfrS vGwfajrmufjyD; &ufydkif;twGif;rSmyif 2002
ckESpf/ arv 23 &ufae@Y AkdvfrSL;atmif (&JabmfoHk;usdyf) OD;aqmifaeonfh
0g&ifhEdkifiHa&;orm;}uD;rsm;u aetdrftus,fcsKyfrS vGwfajrmufvmaom
a':atmifqef;pk=unftm; 0g&ifhEdkifiHa&;orm;}uD;ocifodef;az (0g;c,f
r) aetdrfwGif *k%fjyKyGJusif;yI yef;uHk;pGyf*k%fjyKum a&SŒquf aqmif
&Guf&rnfh 'Drdkua&pDa&;wdkufyGJtwGuf vGwfvyfa&;}udK;yrf;umv
twGif; t*Fvdyfe,fcsJŒwdk@tm; wdkufcdkuf&mwGif AdkvfcsKyfatmifqef; udkif
pGJcJhaom oHk;a&mifjc,fa'gif;tvHESihf zufqpf*syefwdk@tm; wdkufcdkuf&m
wGif udkifpGJcJhonfh teDa&mifatmufcHaxmifhwGif =u,fjzLwyfxm;aom
tvHwdk@udk trSwfw&ay;tyfcJhonf?
*kPfxl;aqmifyg&*lbGJU csD;jr§ifhcH&
2002 ckESpf/ arv 25 &ufae@wGif usif;yonfh tar&duefjynf
axmifpk/ e,l;a,muf+rdKŒ&Sd bmhofaumvdyf. (142) }udrfajrmuf bGJŒESif;
obiftcrf;tem;Y a':atmifqef;pk=unftm; *k%fxm;aqmif yg&*l
bGJ@udk csD;jr‡ifhtyfESif;cJhonf? tvm;wl 0g&Sifwef'DpD&Sd tar&duef wuU
odkvf. 1996 ckESpf aqmif;&moDbGJ@ESif;obif tcrf;tem;Yvnf; a':
atmifqef;pk=unftm; *k%fxl;aqmifyg&*lbGJ@ csD;jr‡ifhcJhzl;onf?
a':vmwpfoef;wef vGwfvyfaompdwf"gwfqk
tar&duefjynfaxmifpk&S d z&D;'rf;zd k&rftzGJ@}uD; (Freedom Forum
Foundation) uvnf; a':atmifqef;pk=unftm; ‘vGwfvyfaom pdwf
"gwfqk’ csD;jr‡ifhay;cJhonf? av[kefpD;ysHºuGae[ef tawmifyHESpfckyg
±kyfwkESifh qkaiGtar&duefa':vmwpfoef;udk csD;jr‡ifhcJhjcif;jzpfonf? t
qdkygqkonf jynfolvlxk.ESvHk;om;wGif pGJrufavmufatmif owœd
ajymifajrmufpGm v_yf&Sm;aqmif&Gufolrsm;tm; a&G;cs,fay;tyfonfhqk
jzpfonf? a':atmifqef;pk=unftm;vnf; 'Drdkua&pDtoGiful;ajymif;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 175
a&;ESifh vl@tcGifhta&;&&Sd&eftwGuf vGwfvyfonfhpdwf"mwfjzifh t=urf;
rzufbJ }udK;pm;v_yf&Sm;aqmif&Gufonfrsm;udk *k%fjyKonfhtaejzifh
qkcsD;jr‡ifhcJhjcif;jzpfonf[k qka&G;cs,faumfrwDu a=unmcJh onf?
atoif EdkifiHwum 'Drdkua&pDqk
2002 ckESpfonf a':aqmifqef;pk=unftwGuf qktrsm;qHk;&&Sd
aomESpf[k qdk&ayrnf? 2002 ckESpf/ pufwifbmv 20 &ufae@wGif
*&dEdkifiH atoif+rdKŒawmfrS ‘atoifEdkifiHwum'Drdkua&pDqk’ (Athens
International Prize for Democracy) &&SdcJhonf? qktjzpf 'Drkdua&pDzcifjuD;
Pedicles . udk,fwydkif;yHk±kyfwkwpfckESifh Honorary Citizen of Athens [k
pmwrf;a&;xdk;xm;onfh a&$wHqdyfwckjzpfonf? a':atmifqef;pk=unf
onf tqdkygqk&&Sdonfh urBmhyxrqHk;yk*~dKvfjzpfygonf?
2002 ckESpf/ Edk0ifbmv 16 &ufae@wGifvnf; jyifopfedkifiHyg&D+rdKŒY
a':atmifqef;pk=unftm; ,leufpudktzGJ@}uD;. onf;cHpdwf&Snfr_ESifh
t=urf;rzufr_jr‡ifhwifa&;qdkif&m Madanjeel Singh qk csD;jr‡ihfcH&onf?
tqdkygonf qkaiGa':vmwpfodef;yg&Sdonf?
2002 ckESpftwGuf pDteftef (CNN) EdkifiHwumowif;Xme.
tm&Sa'o owif;ta&;}uD;qHk; xdyfwef;owif; 10 yk'fwGif a':atmif
qef;pk=unfaetdrftus,fcsKyfrS vGwfajrmufvmonfh owif;yg&SdcJh
onf? tjcm;owif;rsm;rSm tif'dkeD;&Sm;EdkifiH bmvDu|ef;wGif AHk;cGJcH&onfh
owif;/ ta&SŒwDarmEdkifiHopf ay:xGef;vmonfhowif;/ ygupPwefwGif
ppftkyfcsKyfa&;rS t&yfom;tkyfcsKyfa&;odk@ ajymif;vJvmonfhowif;/
w±kwfjynfY acgif;aqmiftajymif;tvJowif;/ udk&D;,m;u|ef;qG,f
wif;rmr_owif;rsm;yif jzpfygonf?
jAdwdefEdkifiHrS xkwfv$ifhaeonfh BBC rsufarSmufa&;&mtpDtpOfrS
jAdwdefEdkifiH aomw&Sifrsm;. qENrJay;onfh tpDtpOfwGif “ *k%fxl;
aqmif jAdwdefEdkifiHom;tjzpf EdkifiHwumrS yk*~dKvfrsm;xJrS rnfol@tm;
ay;rnfenf;” [lonfh qENrJppfwrf;wGif aomw&Sif (51) &mcdkifE_ef;u
oef;0if;vIdif176
a':atmifqef;pk=unftm; qENrJay;cJh=uonf? tar&duef orRw
a[mif; bDvfuvifweftm; qENrJay;ol 18 &mcdkifE_ef;om &SdcJhonf?
&cdkifjynfe,f pnf;½Hk;a&;c&D;pOf
2002 ckESpf/ 'DZifbmv 25 &ufae@wGif a':atmifqef;pk=unfESifh
tzGJhonf &cdkifjynfe,fpnf;±Hk;a&;c&D;pOfxGufcJhonf? oufqdkif&mtm
%mydkifrsm;u a':atmifqef;pk=unfwdk@. ,mOfwef;udk oGm;vmI r&
atmif enf;rsKd;pHk aESmuf,Suf[ef@wm;cJhonfhtjyif oHql;}udK;rsm;/ x&yf
um;rsm;/ ajrwl;um;rsm;jzifh ydwfqdk@xm;cJhonf? &yfuGufaevlxktm;
vnf; a':atmifqef;pk=unf. w&m;yGJodk@ rwuf&ef jcdrf;ajcmuf [ef@
wm;cJhonf?
ÙÙÙ
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 177
tcef; (7)
'DyJ,if; vkyfMuHowfjzwfrI
2003 ckESpf/ arvwGif a':atmifqef;pk=unf/ OD;wifOD;ESifh NLD t
zGJ@0ifrsm; ppfudkif;wdkif;odk@ pnf;±Hk;a&;c&D; oGm;a&mufcJhonf? xdkc&D;pOf
twGif; arv 30 &ufae@wGif a&$bkdc±dkif/ 'DyJ,if;+rdKŒteD; usD&GmY etz
Y ppftpdk;&apcdkif;csuft& ,if;wdk@vufyg;aprsm;u acsmif;ajrmif; wdkuf
cdkufcJh=uonf? 'DyJ,if;vkyf=uHowfjzwfr_Y t=urf;zufcHcJh&ol a':nGef@
nGef@u xdkpOfu tjzpftysufudk atmufygtwdkif; tao;pdwf rSwfrdor#
jyefvnfajymjycJhavonf?
“arv 30 &ufae@reuf 9 em&D rHk&Gm+rdKŒ NLD ±Hk;a&SŒrSm a':atmif
qef;pk=unfu wufa&mufvmcJhwJh vlxky&dwfowfudk rdef@cGef;ajym=um;
ygw,f? rdef@cGef;ajymjyD; jyeftxGufrSm vlxku a':pkeJ@vdkufjyD; ol@&JŒrdef@
cGef;awGudk vdkufem;axmifcsifw,fvdk@ ajymw,f? tJ'DrSmyJ =uHŒzGH@eJ@pGrf;
tm;&SifawG aemufu xyfvdkufwmawG@&ygw,f? tJ'Dwkef;u rHk&Gm+rdKŒ
xJrSm yHkrSefoGm;vmaewJhum;awGvnf; rawG@&awmhbl;? usrwdk@tkyfpk
awG&JŒum;eJ@ =uHŒzGH@&JŒum;awGyJ &Sdygw,f?”
“ae@v,f 1 em&DavmufrSm a':pku bkwvif+rdKŒu vlxkeJ@ awG@
qHkjyD; E_wfcGef;qufpum;ajymcJhygw,f? jyD;awmh NLD vli,ftzGJ@udk zGJ@
pnf;ay;cJhygw,f? usrwdk@ pdkif;jyifuaexGufvmawmh n 7 em&D xdk;
aeygjyD? tJ'DuaexGufvmjyD; rdepf 20avmufrSmyJ usrwdk@ usD&Gm a&muf
vmw,f? tJ'D&GmrSm a':pku tJ'D&Gmem;w0dkufrSmae=uwJh &Gmom;awG
udk E_wfcGef;qufpum; tenf;i,fajymygw,f? tcsdefuvnf; aemuf
usaejyDjzpfvdk@ a':pku rdef@cGef;rajymawmhbl;vdk@ awmif;yefpum; ajym
cJhygw,f? 'DyJ,if;+rdKŒudkvnf; tcsdefrDa&mufzdk@udkawmh usrwdk@awG tJ'D
&Gmuae jyefxGufvmcJh=uygw,f?”
“xGufvmjyD;odyfr=umbl; usrwdk@&JŒum;wef;udk armfawmfqdkif
u,fwpD; a&mufvmjyD; &Gmom;awGudk ±dkufaewJhta=umif; vmajymyg
w,f? a':pkudk}udKqdkzdk@apmifhae=uwJh uav;/ rdef;rtygt0if &Gmom;
oef;0if;vIdif178
awGudk pGrf;tm;&Sif 'dkif,memum;wpD;u twif;0ifwdkufjyD; um;udk
xdk;&yfvdkufygw,f? jyD;awmh um;ay:u vlawGqif;vmjyD; &Gmom;awG
udk qif;±dkufaewmudk vSrf;jrifae&ygw,f? a':pkudk xGufjyD;r}udKqdkzdk@
tpdk;&u }udKwiftrdef@xkwfxm;w,fvdk@ od&ygw,f?
usrtaemufvSrf;=unfhvdkufawmh um;awGtukefvHk; &yfaewm
udk awG@&ygw,f? acgif;rSmvufudkify0gawGpD;xm;wJh bkef;}uD;twkESpfyg;
eJ@ wjcm;vloHk;a,muf a':pkum;em;udkoGm;jyD;awmh a':pkudk wckckajym
wm awG@vdkufygw,f? aemufydkif;rS usrwdk@od&wmu tJ'DvlawGu
a':pkudk um;ay:uqif;jyD; olwdk@udk rdef@cGef;ajymzdk@ ajymwmjzpfygw,f?
jyD;awmh olwdk@awGu a':pkudkawG@zdk@apmifhaewm awmfawm=umjyDvdk@
ajymw,f? 'gu usrwdk@um;wef;udk qufroGm;Edkifatmif tcsdefqGJxm;
wmjzpfygw,f? tJ'DtcdsefrSmyJ a':atmifqef;pk=unfuvnf; &Gmom;
awGudk ±dkufESufaewJhtwGuf 'Dtwdkif;xGufroGm;&ufbl;vdk@ ajymyg
w,f?
odr=umygbl;/ =uHŒzGH@eJ@pGrf;tm;&SifawG tjynfhwifxm;wJh bwfpf
um; 10 pD; avmuf usrwdk@qDudk a&mufvmygw,f? tJ'DrSm usrwdk@
a':pk&JŒum;udk &efukefuygvmwJhvluw0dkif;/ rEœav;uw0dkif;qdkjyD; oHk;
qifh0ef;&HjyD; umxm;=uw,f? olwdk@&JŒ bwfpfum;awGxJu (5) pD;u
oifwef;ay;xm;ovdkyJ wnDwnf;&yfjyD; usrwdk@&JŒum;wef;udk rD;
qvdkufawGeJ@ xdk;xm;w,f? tJ'DrSmyJ bwfpfum; 10 pD;ay:rS vufywf
jzLrsm;wyfqifxm;wJh vl 5000 cef@ opfom;wkwfawG/ oHc|efawG/ oH
wkwfawG/ av;cGawGudk,fpDeJ@ qif;vm=ujyD; a0omvD+rdKŒxJ bDvl;0ifo
vdk usrwdk@udk ±dkuf=u/ ESuf=u/ owf=uawmhwmygyJ? olwdk@ awG@or#vl
udk ±dkufjyD; awG@or#qGJ}udK;/ vufaumuf/ em&DawG twif;qGJc|wf,ljyD;
um;awG/ qdkifu,fawGudk zsufqD;=uygw,f?
usrwdk@um;xJrSm&SdaewJholawGtm;vHk; um;xJrSma=umufjyD; 0yfae
=uw,f? um;ay:rSmygvmwJh tbOD;cspfwifu usrwdk@ trsKd;orD; oHk;
a,mufudk,fay:rSm uef@vef@cHjyD; umxm;ay;w,f? tJ'Dvdk vufrSm
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 179
ydwfjzLywfxm;wJh =uHŒzGH@eJ@pGrf;tm;&SifawGu wa,mufcsif;pDudk qGJxkwf
jyD; ±dkuf=uw,f? olwdk@u usrwdk@&JŒyifeDtuôsawGudk twif; qGJjzJ=u
w,f? qGJ}udK;/ vufaumuf/ vufqGJtdwfawGudk vk,l=uw,f? usrwdk@
&JŒxrDudkvnf; qGJc|wf=uw,f? 'gayr,fh usrwdk@wudk,fvHk;u aoG;
awGeJ@ &$Jaeawmh olwdk@usr&JŒt0wftpm;awGudk qGJc|wfvdk@r&bl;?
usreJ@ cyfvSrf;vSrf;rSm&SdaewJh trdk;rygwJhum;ay:u vlawGudkvnf;
wuf±dkuf=ujyD; vlESpfa,muf yGJcsif;jyD;aoqHk;oGm;wmudkvnf; awG@&yg
w,f? usrteD;rSmvnf; qdkifu,feJ@ vdkufvmwJhuav;awGudkvnf;vl
4/ 5 a,mufu 0dkif;±dkufaewmudk awG@&ygw,f?
=uHŒzGH@eJ@pGrf;tm;&SifawGu usrudk ±dkufvJ±dkufw,f? ±dkif;vnf; ±dkif;
pdkif;w,f? “eifwdk@u EdkifiHjcm;om;rdef;rudk axmufcH=uw,faygh/ eifwdk@
vnf; olwdk@vdkyJ ukvm;r,m;jzpfcsifwmvm;/ rod&ifrSwfxm;/ igwdk@u
pGrf;tm;”vdk@ajymjyD;awmh usrwdk@udk 0g;vHk;eJ@ ±dkuf=uygw,f? qHyifudk
qGJxm;jyD;awmh ajr}uD;eJ@ acgif;udkaqmifhw,f? wkwfeJ@ acgif;udk ±dkufwJht
wGuf usracgif;uGJoGm;jyD; owdvpfoGm;ygw,f? usrwdk@udk±dkufwJh vlESpf
a,muf[m bkef;}uD;vdk ouFef;0wfxm;wJholyg? aemufESpfa,mufu
awmh OD;xkyfaqmif;xm;jyD; abmif;bDudk 0wfxm;ygw,f? a':atmif
qef;pk=unf&JŒum;armif;orm;u twif;um;armif;ajy;awmh a':
atmifqef;pk=unf vGufoGm;cJhygw,f?
usr owdrvpfcifav;rSm usrwdk@udk (2) em&Davmuf wdkufcdkufwJh
vlawGu rD;/ a&qdkwJh tcsufay;oauFweJ@ jyefqkwfoGm;=uygw,f?
usrowdjyefvnfvmawmh t&rf;udk arSmifrnf;aew,f? atmf[pf t
ultnDawmif;oHawG =um;ae&w,f? usr um;qDudkoGm;zdk@ }udK;pm;
awmh usr&JŒab;ywfywfvnfrSm toufr&SdawmhwJhvlawGeJ@ jynfhae
wmyJ? usr um;ay:rSm c%em;wJhtcsdefrSm bkef;}uD;eJ@ &Gmom; av;
a,mufu u,fzdk@a&mufvmwJhtwGuf olwdk@rSmygvmwJh "gwfrD;eJ@
av#mufxdk;=unfhawmh usrwdk@pD;vmwJhum;udkarmif;wJh um;armif; o
rm;uawmh rsufvHk;tjyifxGuf aoqHk;aeygw,f? aowJhtxd t}uD;
oef;0if;vIdif180
tus,f t±dkufcHxm;&wJhyHkygyJ? tjcm;vlawG vJaewmvnf; awG@&yg
w,f? wcsKdŒvnf; toufr&Sdawmhygbl;? usrwdk@udk tumtuG,fay;cJh
wJh tbOD;cspfwif[mvnf; acgif;[ufwuf}uD;uGJaewmudk awG@vdkuf&
w,f? qdkifu,feJ@ vdkufvmwJhuav;awGvnf; aoukefjyDvdk@awmh xif
wmyJ? bmjzpfvdk@vJqdkawmh olwdk@ bmv_yf&Sm;r_rS r&Sd=uawmhvdk@ygyJ?
wcsKdŒvlawGqdk&if olwdk@&JŒcE<mudk,fxJuaejyD; aoG;awG tqufrjywf
yef;xGufaewmudkvnf; awG@&ygw,f? t&rf;a=umufp&maumif;wJh
toHawGvnf; =um;ae&ygw,f?
bkef;}uD;eJ@&Gmom;awGu usreJ@tzGJ@0ifESpfa,muf/ ausmif;om;
wpfa,muf aygif; (4) a,mufwdk@udk tJ'DteD;ywf0ef;usifrSm&SdwJh bkef;
}uD;ausmif;udk ydk@ay;vdkuf=uygw,f? usrwdk@tm;vHk; vHkjcHKa&;twGuf
bkef;}uD;ausmif;&JŒtjyifbufrSm ykef;ae=u&ygw,f? bkef;}uD;ausmif;u
vlowfr_jzpfwJhae&meJ@ odyfra0;ygbl;? n 12 em&DavmufrSm ppfum;
awGa&mufvmjyD; um;rD;xdk;jyD;awmh '%f&m&aewJholawGudk um;wpDF;/
aoaewJholawGudk um;wpD; (2) pD;cGJjyD; um;ay:ypfwifjyD; ac:oGm;wm
udk awG@&ygw,f? usefum;awGu owfuGif;udk vlawGrjrifatmif
azsmufzsufaeygw,f? arv 31 &ufae@rSm q&mawmfwyg; usrwdk@udk
ydkufqHay;jyD; xGufajy;cdkif;ygw,f? aemufae@reuf 5 em&DcGJavmuf
a&mufawmh q&mawmfu usrwdk@av;a,mufudk bkef;}uD;ausmif;eJ@
5 rdkifavmufa0;wJh &xm;blwmudk vdkufydk@ay;ygw,f? usrwdk@ &xm;eJ@
rHk&Gmjyefygw,f? rHk&Gmwpf+rdKŒvHk;udkvnf; ppfwyfu odrf;xm;ygw,f? usr
&xm;ay:u qif;awmh vHk;0vrf;rav#mufEdkifbl;? usrwdk@av;a,muf
qdkufum;iSm;jyD;awmh rHk&GmxJrSm&SdwJh bkef;}uD;ausmif;udkoGm;w,f? bkef;
}uD;u usrwdk@udk 0Sufxm;ay;w,f? nae 5 em&DavmufrSm usrwdk@&JŒ
'%f&mawGudkaq;ukzdk@ q&m0efac:ay;w,f? usr&JŒacgif;u 2 vufr
avmufuGJaejyD;awmh tcsdefvGefoGm;vdk@ temudkcsKyfvdk@ r&awmhbl;?
q&m0efu usrudk cifAsm; t&rf;toufjyif;w,f? 'Davmuf'%f&meJ@
'Davmuf=um=umaeEdkifwmudk awmfawmftHh=ow,fvdk@ ajymygw,f?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 181
tJ'Daemuf q&m0efu usrudkaq;xdk;ay;jyD; aq;wdkufygw,f? wywf
avmufaejyD;awmh usrwdk@ rEœav;udk jyefoGm;w,f? 'gayrJh ppfwyfu
tJ'D 'DyJ,if;rSmygwJholawGudk vdkuf&Smaew,f=um;vdk@ usr wjcm;&GmrSm
wpfvavmuf oGm;ykef;ae&ao;w,f?
aemufawmh 'DyJ,if;vlowfr_tjzpftysufudk pHkprf;ppfaq;wJh
ta&;ay:aumfr&Sifu vlwa,mufuaejyD; usrudk usrwdk@ =uHKawG@cJh
&wJhta=umif;awGajymjyzdk@ qufoG,fawmif;qdkvmygw,f? 'geJ@ usr
vnf; xkwfazmfajymqdkzdk@ qHk;jzwfvdkufjyD; 2004 ckESpf/ =o*kwfvrSm xdkif;
EdkifiH rJaqmuf+rdKŒudk xGufvmcJhygw,f”
(vuf&SdtcsdefwGif a':nGef@nGef@onf tar&duefjynfaxmifpk zdk@0def;
+rdKŒwGif aexdkifvsuf&SdjyD; e,l;a,muf+rdKŒwGif usif;yjyKvkyfcJhonfh EdkifiH
wum=um;emyGJwGif 'DyJ,if;vlowfyGJta=umif; oufaoxGufqdkcJh
onf? pma&;ol)
taemufajrmufwdkif;ppfXmecsKyf xdef;csKyfxm;onfh e,fajrtwGif;
&Sd 'DyJ,if;+rdKŒteD; usD&Gmvrf;ray:wGif jzpfyGm;cJhaom 'DyJ,if; vkyf=uH
owfjzwfr_udk jrefrmtm%mydkifrsm;u vl (4) OD;aoqHk;jyD; 50 OD; '%f&m
&&SdcJhonf[kqdkaomfvnf; rsufjrifoufaorsm;. tqdkt& aoqHk;ol
aygif; 282 OD; &Sdonf[k qdkonf?
tcif;jzpfyGm;&modk@ (2) &uft=um ZGefv 1 &ufae@wGif a&muf&SdpHk
prf;cJhaom &efukef+rdKŒtar&duefoH±Hk;rS t&m&Sdrsm;u 'DyJ,if; wdkufcdkuf
r_onf tpDtpOf&Sd&Sd=uHpnfcJhyHk&aom t"du±k%f;udk ppftpdk;&vdkvm;ol
vl&rf;um;rsm;u usL;vGefcJhjcif;jzpfa=umif;/ aoqHk;olrsm;onf tpdk;&
xkwfjyefonfxuf ydkIrsm;jym;Edkifa=umif; qdkygonf?
'DyJ,if;vkyf=uHowfjzwfr_wGif a':atmifqef;pk=unfonf touf
raobJ vGwfajrmufcJhjyD; a&OD;+rdKŒt0if*dwfta&mufwGif tm%mydkifrsm;
rS zrf;qD;cJhjyD; a&OD; &Jpcef;wGif ,m,Dxdef;odrf;xm;cJhonf? a&OD;&Jpcef;rS
aemufwpfae@ (31-5-2003) eHeuf 1 em&DwGif &Jarrsm;rS um;wpfpD;ay:
odk@ twif;t=uyfwifaqmifI ac:aqmifvmcJh&m trSwf (6) wifhum;
oef;0if;vIdif182
wyf&if; {nfh&dyfomwGifwpf}udrf/ rif;bl;+rdKŒ&Sd ppfwyf{nfh&dyfomwGif wpf
}udrf&yfem;jyD;aemuf ZGefv (2) &ufae@ eHeuf 8 em&D 20 rdepfwGif tif;pdef
axmifodk@ ydk@aqmifxdef;odrf;jcif; cHcJh&onf? ZGefv 24 &ufae@txd
tif;pdefaxmiftwGif;&Sd tdrfi,fwpfvHk;wGif xdef;odrf;xm;cJhonf? ZGefv
24 &ufae@wGif tif;pdefaxmifrS &JrGefwyfpcef;&Sd &Jacgif&dyfomodk@ ajymif;
a&$Œxm;cJh&mrS pufwifbmv 16 &ufae@wGif a':atmifqef;pk=unfonf
trsKd;orD;a&m*gjzpfyGm;cJh&m aq;±Hkwufa&mufcGJpdwfuko&ef vdktyfI
&efukef+rdKŒ tm&Sawmif0ifaq;±Hkodk@ wifydk@cJhonf? aq;±HkwGif rD;,yfESifh
om;zGm;qdkif&ma&m*gudk cGJpdwfukor_cH,ljyD;aemuf EdkifiHwum. zdtm;
ay;r_a=umifh ppftpdk;&onf a':atmifqef;pk=unftm; pufwifbm
v23 &ufae@wGif oufqdkif&mq&m0ef}uD;rsm;u aq;±HkrSqif;cGifhjyKaom
tcg aetdrfodk@jyefydk@I pwkwÎt}udrfaetdrftus,fcsKyfjzifh xdef;odrf;
xm;cJhonf? 2004 ckESpf/ arv 20 &ufae@wGif ukvor*~ txl; udk,f
pm;vS,f tDb&m*rfbm&Donf aetdrftus,fcsKyfcsxm;jcif;cH&aom
a':atmifqef;pk=unfESifh oGm;a&mufawG@qHkcJhonf? owif;pm&Sif;vif;
yGJY ppftpkd;&u owif;axmufrsm;tm; ‚if;.vHkjcHKa&;t& aetdrfwGif
acwœaexdkif&ef uef@owfxm;jcif;omjzpfygonf[k ajym=um;cJhaomf
vnf; 2004 ckESpf/ Edk0ifbm 27 &ufae@wGif 1975 ckESpfwGif jyÏmef;I/
1991 wGif jyifqifxkwfjyefcJhonfh ‘EdkifiHawmftm; aESmifh,Suf zsuf
qD;vdkolrsm;. ab;tEœ&m,frS umuG,fapmifha&SmufonfhOya'’ yk'fr
10 (c) jzifh jypf'%fcsrSwfcJhonf?
rnfonfh&mZ0wfr_udkr# usL;vGefjcif;r&SdygbJvsuf zrf;qD;xdef;odrf;
jcif;cHvdkuf&I jzpfay:vmaom epfemqHk;±_H;r_onf vlwa,muftzdk@ T
r#xuf}uD;rm;aom epfemqHk;±_H;r_[lI r&SdEdkifay? xdk@jyif ,if;odk@ xdef;odrf;
cHvdkuf&onfhtwGuf xdkyk*~dKvf. yk*~vdu vGwfvyfr_vnf; qHk;±_H;oGm;
awmhonf? txl;ojzifh ESpf&Snfvrsm; xdef;odrf;cHvdkuf&ygu xdkol.
±kyf0wˆKydkif;qdkif&mempfemqHk;±_H;r_ESifh pdwfydkif;qdkif&mxdcdkufqHk;±_H;r_vnf;
jzpfcJh&ayonf? trSefpifppf EdkifiHawmftm; aESmuf,SufzsufqD;vdkolrsm;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 183
ab;tEœ&m,frS umuG,faomOya' (EdkifiHawmfumuG,fonfhOya')
onf ta&;ay:umvtwGufom jzpfoifhayonf? ta&;ay:umv
onfvnf; tcsdeftuef@towfom &Sdoifhonf? xdk@jyif ,ckjzpfpOfudk
avhvm=unhf±_ygu Oya'rJh vufeufjzifh owfjzwf/ ±dkufESufcHcJh&aomol
rsm;udkom zrf;qD;tjypfay;jcif;onf Oya'ESifhtnD jzpfygovm;qdkonf
rSm ar;p&mjzpfaeygawmhonf? vuf&Sdumv jrefrmEdkifiHwGif EdkifiHa&;wGif
yg0ifowfoufolrSefor#udk tqdkygOya'jzifh zrf;qD;xdef;odrf;vsuf&Sd
onf? Oya'u rnfodk@yifqdkap/ rnfolrsm; rnfodk@yif ysufpD;ygap/ rnfr#
yifxdcdkufepfemygap/ etzppftpdk;&onf ‚if;wdk@tm%mwnfjrJa&; t
wGuf EdkifiHawmfvHkjcHKa&;udkta=umif;jyum a&;qGJxm;aom tqdkyg Oy
a'udk 'dkif;tjzpf aumif;pGmtoHk;csaeonfrSm xif&Sm;vSayonf?
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@ 'kwd,
OuUXol&OD;wifOD;onf 'DyJ,if;aoG;acsmif;pD; vkyf=uHowfjzwfr_twGif;
toufraobJ xdkae@rSmyif zrf;qD;xdef;odrf;cHcJh&jyD; ppfudkif;wdkif; uav;
axmifwGif xdef;odrf;xm;cJhonf? xdk@aemuf OD;wifOD;tm; 2004 ckeSpf/
azazmf0g&Dv 14 &ufae@ nykdif;wGif &efukef+rdKŒaetdrfodk@ tus,fcsKyfjzifh
qufvufxdef;odrf;jcif;cHcJh&onf? 2005 ckESpf/ azazmf0g&D 14 &ufae@wGif
1975 ckESpfwGifjyÏmef;I 1991 ckESpfwGif jyifqifxkwfjyefcJhonfh“ edkifiH
awmftm; aESmifh,SufzsufqD;vdkolrsm;. tEœ&m,frS umuG,fapmifh
a&SmufonfhOya'” yk'fr 10 (c) jzifh 2006 ckESpf/ azazmf0g&Dv 13 &uf
ae@txd aetdrftus,fcsKyf oufwrf; (1) ESpf xyfwdk;cJhonf? jypf'%f
jynfhajrmufonfh 2006 ckESpf/ azazmf0g&Dv 13 &ufae@wGif aemufxyf
jypf'%foufwrf; (1) ESpf xyfrHwdk;cJhjyefonf?
*Grf*sL; vlUtcGifhta&;qk
2004 ckESpf/ {jyDv 27 &ufae@Y udk&D;,m;orRwEdkifiH (awmifudk;&D;
,m;) EdkifiH/ qdk;vf+rdKŒwGif ‘ar 18 atmufarhzG,f azmifa';&Sif;tzGJ@’ rS
a':atmifqef;pk=unftm; 2004 ckESpftwGuf ‘*Grf;*sL;vl@tcGifhta&;
oef;0if;vIdif184
qk’ udk csD;jr‡ifhcJhavonf? udk&D;,m;orRw c|ef'l;0Srfvufxuf 1980
jynfhESpf/ arv 18 &ufae@u qdk;vf+rdKŒawmfawmifbuf *Grf*sL;+rdKŒwGif
'Drdkua&pDESifh vl@tcGifhta&;twGuf awmif;qdkqENjy=uonfh ausmif;
om;rsm;ESifh jynfolrsm;tm; ppfwyfrS ypfcwfowfjzwfcJhojzifh tjypfrJh
jynfol axmifESifhcsDI aoqHk;cJh&onfhta&;tcif;tm; trSwfw&jzpfap
&ef ‘*Grf*sL; ar 18 azmifa';&Sif;’ udk zGJ@pnf;cJhjcif;jzpfjyD; tqdkyg azmifa';
&Sif;rS a':atmifqef;pk=unfuJhodk@yif ,cifu tqdkygqkudk ta&SŒwDarm
orRw Zmemem*wfpfrmtdk/ a[mifaumifvl@tcGifhta&;tzGJ@rS zmpDzm
emwdk@tm; csD;jr‡ifhcJhbl;onf?
'DyJ,if;vkyfMuHowfjzwfrIta&;,laqmif&Gufa&;
aumfr&Sif
'DyJ,if;vkyf=uHowfjzwfr_ ta&;,laqmif&Gufa&;aumfr&Sifonf
'DyJ,if;owfjzwfr_twGuf trSefw&m;azmfxkwfa&;/ 'DyJ,if;owfjzwf
r_ESifhqufpyfI jynfwGif;jynfyESifh tjynfjynfqdkif&mtokdif;t0dkif;wGif
Oya'a&;&mtajccHI vlxkwdkufyGJESifhaygif;pyfvkyfaqmifoGm;&ef &nf
&G,fcsufjzifh zGJ@pnf;cJhjyD; tzGJ@0ifav;OD;yg0ifonf? aumfr&Siftm; jrefrm
EdkifiHa&SŒaersm;aumfpDESifh jrefrmEdkifiHtrsKd;om;aumifpDwdk@ yl;aygif;I
2004 ckESpf/ ZGefv 25 &ufae@wGif xdkif;jrefrme,fpyfwae&mY zGJ@pnf;cJhjyD;
Zlvdkifv 4 &ufae@wGif }udKwif (ueOD;t=urf;zsOf;) tpD&ifcHpm wpf
apmifudk xkwfjyefcJhygonf?
'DyJ,if;vkyf=uHowfjzwfr_ ta&;,laqmif&Gufa&;aumfr&Sif tygt
0if EdkifiHwumrS vltrsm;u xdkvkyf=uHowfjzwfr_onf tpDtpOf&Sd&Sd
usL;vGefaom &mZ0wfr_jzpfa=umif; tcsuftvufrsm;jzifh tcdkiftrm
pGyfpGJxm;onf?
vkyf=uHowfjzwfr_ESifh ywfoufI vkyfaqmifr_rsm;onf EdkifiHa&;
oufoufr[kwfbJ epfemcJholrsm;twGuf w&m;r#wr_&SmazGay;&ef jzpf
a=umif;/ xdkvkyf=uHowfjzwfr_onf a':atmifqef;pk=unfESifh trsKd;om;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 185
'Drdkua&pDtzJG@csKyftzGJ@0ifrsm;ESifhom t"du oufqdkifonf r[kwfbJ
jrefrmjynfvl@tzGJ@tpnf;wckvHk;ESifh oufqdkifaea=umif; aumfr&Sif.
}udKwiftpD&ifcHpmwGif azmfjyxm;onf?
xdk@jyif 'DyJ,if;vkyf=uHowfjzwfr_wGif jypfr_usL;vGefolrsm;udk pkHprf;
azmfxkwf+yD; toufao'%f&m&&SdcJhonfh epfemqkH;±_H;cJholrsm;udk auseyf
r_&Sdonftxd awmif;yefr_rsm;jyKvkyf&rnf[k 'DyJ,if;jzpfpOfwGif touf
raousef&pfcJholrsm;u xkwfazmfajym=um;cJhygonf?
*kPfxl;aqmif yg&DNrdKUolqk
2004 ckESpf/ 'DZifbmv 10 &ufae@ eHeuf 10 em&DwGif yg&D+rdKŒY
tcrf;tem;w&yfusif;yI a':atmifqef;pk=unftm; jyifopfEdkifiH.
‘*k%fxl;aqmifyg&D+rdKŒolqk’ (The Honorary Citizen of Paris) udk csD;jr‡ifhcJhav
onf? tqdkygqktm; 2004 ckESpf/ ZGefv 8 &ufae@wGif a&G;cs,fcJhjcif; jzpf
jyD; 2004 ckESpf/ 'DZifbmv 10 &ufae@Y a':atmifqef;pk=unf Edkb,f
jidrf;csrf;a&;qk&&SdcJhonfh (14) ESpfajrmufESpfwGif qkay;yGJusif;ycJhjcif;jzpf
onf? tcrf;tem;odk@ a':atmifqef;pk=unfudk,fpm; 0ef}uD;csKyf a'guf
wmpdef0if;u qkvufcH&,lcJhonf?
&efppfwuúodkvfrS *kPfxl;aqmifyg&*lbGJU
a':atmifqef;pk=unf. 'Drdkua&pDESifh vl@tcGifhta&; wdkufyGJ0if
aeolrsm;tm; av;pm;todtrSwfjyKonfhtaejzifh xdkif;EdkifiH &efppf
wuUodkvf (Rang sit University) rS *k%fxl;aqmifyg&*lbGJ@ (Honorary
Doctorate in Politics, Philosophy and Economics) udk ay;tyfcsD;jr‡ifhcJhonf?
EdkifiHa&;odyH/ '\eaA'ESifh pD;yGm;a&;bmomwdk@wGif *k%fxl;aqmifbGJ@
&&SdcJhjcif;jzpfonf? bGJ@csD;jr‡ifhyGJudk 2004 ckESpf/ 'DZifbm 26 &ufae@wGif
&efppfwuUodkvfqkESif;obifyGJESifhtwl jyKvkyfcJhonf? a':atmifqef;
pk=unf. jrefrmjynftem*wfta&;udk jidrf;csrf;pGmwdkufyGJ0ifaer_twGuf
ay;tyfcJhjcif;jzpfa=umif; &efppfwuUodkvf. xkwfjyefcsufY azmfjyxm;
oef;0if;vIdif186
onf? “olr[m w&m;r#wwJh urBmavmu}uD;jzpf&eftwGuf 'Drkdu
a&pDta&;ESifhvl@tcGifhta&; r&Sdrjzpfvdktyfonfudk n$ef;qdkaom oauF
wwckjzpfonf” [kvnf; tqdkygwuUodkvf. t"dywdu a':atmif
qef;pk=unfxH ay;ydk@aompmwGif azmfjyxm;ayonf?
&efppfwuUodkvft"dywda'gufwmtmopfrS a':atmifqef;pk=unf
xH 'DZifbmv 13 &ufae@pGJjzifh ay;ydk@onfhta=umif;=um;pmwGif olr
tm; *k%fxl;aqmifqkay;rnf[k azmfjyxm;aomfvnf; olrudk,fwdkif
vma&mufEdkifrnf r[kwfonfudkvnf; }udKwif em;vnfxm;ygonf[k
ay;pmY a&;om;azmfjyxm;onf?
&efppfwuUodkvfonf befaumuf+rdKŒteD; yokHXmeDt&yfwGif&SdjyD;
&efppfwuUodkvfESifhvufatmufcHaumvdyftoD;oD;wGif ausmif;om;
aygif; (14˜000) cef@ ESpfpOf wufa&mufavhvmoif=um;vsuf&Sdonf?
tqdkygwuUodkvfrS Oya'bGJ@/ aq;/ AdokumbGJ@/ tEkynmbGJ@rsm;/ *Dwy
nmbGJ@rsm;/ uGefjyLwmodyHbGJ@/ tdkifwD ac: owif;enf;ynmbGJ@/ tif*sifeD
,mbGJ@ESifh {nfh}udKvkyfief;qdkif&m pDrHcef@cGJr_ynm&yfrsm;twGuf oif=um;
ay;vsuf&Sdonf? a':atmifqef;pk=unftm; ay;tyfcsD;jr‡ifhcJhonfh *k%f
xl;aqmifyg&*lbGJ@udk ,cifu xdkif;EdkifiH0ef}uD;csKyfa[mif; c|efvdydkifESifh xdkif
0rfEdkifiH0ef}uD;csKyfa[mif; rpPwmAifqifhwdk@tm; ay;tyfcJhbl;onf?
xdk@jyif xdkif;EdkifiH ormqwfwuUodkvf (Thammasat University) uvnf;
2005 ckESpf/ ZGefv 19 &ufae@wGifusa&mufaom a':atmifqef;pk=unf
touf 60 q,fjynfh arG;ae@yGJtcrf;tem;Y *k%fxl;aqmifyg&*lbJG@
(Honorary Degree in Political Science) udk xyfrHay;tyfcJhavonf?
vGwfvyfaomvlom;qk
2005 ckESpf/ ZGefv 16 &ufae@nydkif;wGif tdkif,mvefEdkifiH. 'kwd,
+rdKŒawmf *dka0;+rdKŒwGif a':atmifqef;pk=unftm; ‘vGwfvyfaom vl
om;qk’ udk ay;tyfcJhonf? *dka0;+rdKŒawmf0efudk,fwdkifay;tyfonfh tqdk
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 187
ygqkudk a':atmifqef;pk=unf. cifyGef;jzpfol rdkufu,ftJ&pf.nDu
wufa&mufvufcH,lcJhonf?
+rdKŒawmf0efrpPuufovif;udkEdk&Du “jrefrmEdkifiHwGif 'Drdkua&pD &&Sd
&ef a':atmifqef;pk=unfrS t=urf;rzuf jidrf;csrf;onfhenf;jzifh wdkufyGJ
0ifaeolwa,mufjzpfouJhodk@ jrefrmjynfolrsm;omru urBmw0Srf;u
yg av;pm;,Hk=unfr_&&Sdolwa,mufjzpfonfhtwGuf ,ckuJhodk@ *dka0;+rdKŒ
awmf. tqifhtjrifhqHk;qkjzpfonf *dka0;+rdKŒawmf0ef. vGwfvyfaom
vlom;qk csD;jr‡ifh&jcif;jzpfonf” [k &Sif;jycJhavonf?
tdkavmhzfyrf;qk
2006 ckESpf/ rwfv (1) &ufae@wGif qGD'ifEdkifiHpawmh[krf;+rdKŒY jrefrmh
'Drkdua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pk=unftm; vkyf=uHowfjzwfjcif;
cH&aom qGD'ifEdkifiH0ef}uD;csKyf tdkavmhzfyrf;txdrf;trSwfqk (Olof Palm
Prize-2005) udk ay;tyfcsD;jr‡ifhcJhavonf? tqdkygqkudk tdkavmhzfyrf; trSwf
w&tzGJ@u *k%fjyKcsD;jr‡ifhcJhjcif;jzpfjyD; vGefcJhonfhESpf 20 cef@u vl@tcGifh
ta&;ESifh 'Drdkua&pDa&;twGuf wufºuGpGmv_yf&Sm;cJhaom qDG'if0ef}uD;csKyf
tdkavmhzfyrf; vkyf=uHcH&jcif;tm; atmufarhowd&aeap&ef tdkavmhzf
yrf; rdom;pkrsm;ESifh ‚if;.qdk&S,f'Drdku&ufwpfygwDwdk@ yl;aygif;I tdkavmhzf
yrf;txdrf;trSwftzGJ@tm; wnfaxmifcJhjcif;jzpfonf? tqdkygqkudk
tdkavmhzfyrf;.ZeD; t,fvpPbwfyrf;udk,fwdkif csD;jr‡ifhcJhjcif;jzpfonf?
,if;qkudk a':atmifqef;pk=unfudk,fpm; 0ef}uD;csKyf a'gufwmpdef0if;rS
vufcH&,lay;cJhonf? qGD'if0ef}uD;csKyftdkavmhzfyrf; vkyf=uHowfjzwf
cH&jyD; wESpft=um 1987 ckESpfrSpI ESpfpOf tdkavmhzfyrf;qkudk ay;tyfcJh
jcif;jzpfjyD; 2005 ckESpftwGuf jrefrmEdkifiHwGif vl@tcGifhta&;/ wdkif;&if;
om;pnf;vHk;nDnGwfa&;ESifh 'Drkdua&pDa&;twGuf jidrf;csrf;onfhenf;jzifh
wdkufyGJ0ifaeonfh a':atmifqef;pk=unftm; &nf&G,fI ay;tyfcJhjcif;
jzpfjyD; *k%fjyKv$mrSwfwrf;ESifhtwl qkaiGtjzpf tar&duefa':vm ig;
aomif;csD;jr‡ifhcJhonf?
oef;0if;vIdif188
odk@uvkd jrefrmEdkifiHvl@tcGifhta&;ESifh 'Drdkua&pDa&;wdk@twGuf jynf
olvlxktm; OD;aqmifwdkufyGJ0ifaeaom a':atmifqef;pk=unftm; EdkifiH
toD;oD;rS yg&*lbGJ@rsm;/ *k%fxl;aqmifqkwHqdyfrsm; ay;aeaomfvnf;
etzppftpdk;&onf ukvor*~taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf udkzDtmeef
u ppftpdk;&acgif;aqmifAdkvfoef;a&$tm; c|if;csufr&Sd jyefvnfv$wfay;
&ef wdkuf±dkufarwœm&yfcHaeonfh=um;rS aetdrftus,fcsKyfudk 2006 ckESpf/
arv 27 &ufae@wGif xyfrHwdk;jr‡ifhvdkufavonf? Tonfudk =unfh
jcif;jzifh &ufpuf=urf;=uKwfazmufjyefum t&nftcsif;r&Sdaom etz
ppftpkd;&acgif;aqmif Adkvfoef;a&$onf rdrdtm%mwnfjrJr_rSvGJI rnfonfh
acgif;aqmif/ rnfonfhEdkifiH/ rnfonfhtzGJ@tpnf;.pum;udkr# av;pm;
wefzdk;xm; wkef@jyefrnfr[kwfbJ trkef;w&m;udkom &if0,fydkufI tm
Cmww&m;udkom wGef;tm;ozG,fjyKrlaeonfrSm odomxif&Sm;vSay
onf?
rqvygwDtm%m&SifpepfatmufY 26 ESpfvHk;vkH; rsufpdydwf/ em;
ydwf/ vufydkuf/ acgif;ndwfvkyfcJh&aomvlxkonf a':atmifqef;pk=unf
a=umifh 'Drdkua&pDESifh vl@tcGifhta&;udk em;vnfoabmaygufum jrefrmh
'Drdkua&pDta&;twGuf jynfolvlxkESifhtwl qif;&J'kuQcHI &J&J0Hh0Hh OD;
aqmifwkdufyGJ0ifvsuf&Sdaeaom a':atmifqef;pk=unfvGwfajrmufa&;/
a':atmifqef;pk=unfcsKyfaESmifcH&jcif;onf rdrd.vGwfvyfydkifcGifhESifh 'Drdk
ua&pDa&;udk csKyfaESmifxm;onf[k rSwf,lum jynfwGif;jynfy awmif;
qdkwdkufyGJ0ifvsuf&Sdayonf?
rSefavonf? EdkifiHa&;qdkonfrSm vlwdkif;ESifhqdkifonfhudpPjzpfonf?
EdkifiHwpfEdkifiHwdk;wuf&efESifh wnfwHhcdkifjrJzdk@qdkonfrSm tm;vHk;nDnD nGwf
nGwf}udK;pm;=urSom jzpfEdkifayonf? rdrdtzGJ@tpnf;tusKd;/ rdrd todkif;
t0dkif;tusKd;udkom uGufIvkyfudkifaev#if ppftpdk;&onf oufqdk;&Snf
aernfrSm ajr}uD;vufcwfrvGJyifjzpfonf?
xdk@aemuf 2007 ckESpf/ atmufwdkbmv 25 &ufae@wGif urBmESifh
jrefrmjynfolvlxktm; vSnfhpm;&eftwGuf etzppftpdk;&onf tvkyf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 189
orm;0ef}uD;csKyfatmif=unftm; ppftpdk;&. qufqHa&;0ef}uD;cef@tyf
um a':atmifqef;pk=unfESifhtpkd;&{nfha*[mwGif yxrqHk; awG@qHkaqG;
aEG;apcJhonf?
‘'dkif,mavmh’ (Dialogue) qdkonfrSm ta=umif;t&mwpfck/ jy\
emw&yfudk cspf=unfjidfrf;csrf;pGm tajz&SmEdkif&eftwGuf wzufESifhwzuf
tawG;tac:/ t,ltq/ oabmxm;tjrifrsm;udk zvS,fjyD; aqG;aEG;
onfhae&mjzpfygonf? 'dkif,mavmhvkyfonfh &nf&G,fcsufonf uGJvJr_/
oabmwlnDr_r&Sdonfhtcsufrsm;udk yGifhyGifhvif;vif;aqG;aEG;jyD; tajz&Sm
&efjzpfonf? Webster’s New World t*Fvdyftbd"geft& Dialogue udk
interchange of ideas by open discussion [k teufzGifhxm;aoma=umifh jrefrm
bmomjzifh “tjyeftvSefem;vnfr_ESifh tqifajyvdkufzufnDr_rsm;udk
yGifhyGifhvif;vif; &SmazG zvS,f&efjzpfonf” [k oHk;E_ef;xm;onf?
wenf;qdkaomf ‘'dkif,mavmh’ qdkonfrSm atmifjrifonfhqufqH
a&;wnfaqmufr_. vrf;a=umif;yifjzpfonf? xdk@jyif 'dkif,mavmhqdk
onfrSm vltrsm;wefzdk;xm;onfhta=umif;w&m;teuf wckjzpfonf?
'dkif,mavmhqdkonfrSm vltenf;i,fom/ em;vnfEdkifjyKvkyfEdkifonfh
v#KdŒ0SufeufeJonfh udpPw&yfvnf;r[kwfay? xdk@jyif omrefpum;0dkif;
odk@r[kwf aqG;aEG;yJGw&yfvnf;r[kwfouJhodk@ pum;&nfvkyGJ/ usbef;
pum;ajym+ydKifyGJvnf; r[kwfay? 'dkif,mavmhwGifyg0ifolwdkif;onf om
wlnDr#jzpf&rnfhtjyif jcdrf;ajcmufr_/ tusyfudkifr_uif;&rnfjzpfonfh t
jyif vGwfvyfyGifhvif;jrifomr_&Sd&efvnf; vdkayonf? 'dkif,mavmhwGif
wOD;wa,mufuEdkifonf/ ±_H;onfqdkonfrSm r&Sdacs? yg0ifoltm;vHk;
±_H;vnf;±_H odk@r[kwf Edkif&ifvnf;Edkif jzpf&ygonf? ,ae@vlxkacgif;aqmif
a':atmifqef;pk=unfppftpdk;&ESifh pum;ajymaqG;aEG;&ef awmif;qdkae
onfrSm 'dkif,mavmh'frSwqifh wdkif;jynfY =uHKawG@&ifqdkifae&aom EdkifiH
a&;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;jy\emtzHkzHkudk jidrf;csrf;onfhenf;jzifh tajz&Sm
&ef wckwnf;omr[kwfay? vuf&Sd tm%mqkyfudkifxm;onfh ppftm
%m&Siftygt0if ESpfOD;ESpfzufpvHk;tEdkif&apcsifonfh tajctaew&yf
oef;0if;vIdif190
udk zefwD;csifIjzpfonf? odk@aomf ppftpdk;&acgif;aqmifrsm;onf t}uD;
tus,fpdk;&drfaeaoma=umifh 'dkif,mavmh odk@r[kwf awG@qHkaqG;aEG;a&;
udk rdrdaowGif; rdrdwl;&onfhtvkyf/ rdrdvnfyif;}udK;uGif;pGyf&rnfh}udK;pif
[k oabmxm;um olwdk@twGuf qHk;±H_;r_w&yf[k ±_jrifae=uygonf?
ppftm%m&Sifrsm;onf vl@tcGihfta&; csKd;azmufr_rsm;ESifh qufwdkufrSm;
cJhaomtrSm;rsm;/ usL;vGefcJhaom&mZ0wfr_rsm;/ vmbfpm;r_rsm;/ tm
%mtvGJoHk;pm;jyKr_rsm;tay: tjypfay;ta&;,lcH&rnfudk a=umuf&GHŒ
ae=uayonf? xdk@tjyif ppfAdkvfcsKyfrsm;onf ,if;wdk@. t&nftcsif;/
vkyfief;wm0efxrf;aqmifr_rsm;ESifh Ed_if;pmvdkufv#if tqaygif; ajrmuf
rsm;pGm ydkrdk&&Sdaeonfh vkyfydkifcGifhtm%mrsm;/ pnf;pdrfOpPmrsm;udk bdef;pGJ
ovdk wyfrufpGJvef;ae=ujyD; ,if;wdk@udkpGef@v$wf&eftwGuf tdyfruf
xJrSmyif rpOf;pm;Edkif jzpfaeayonf? 'Drdkua&pDEdkifiHrsm; umuG,fa&;OD;pD;
csKyf&mxl;onf tm%mwef;pDZ,m;wGif eHygwf 10 tjyifbufwGifom
&Sdaom &mxl;wckjzpfonf? xdk@a=umifh rnfhonfhtcgrS wdkif;jynftusKd;
“emp&m&Sdv#if vGrf;p&m ESifhajz” qdkovdk twdwf. emusnf;r_/ rkef;wD;r_/
udk a&Sα_rnfh awG@qHkaqG;aEG;a&;udk jyKvkyfrnfrxifay? [efjy awG@qHk
aqG;aEG;r_rsm;udkom jyKvkyfrnfjzpfygonf?
xdkha=umifh jy\emrsm;udk twlwuGtajz&Sif;&efESifh rwluGJjym;r_
rsm;udk o[Zmwjzpfap&eftwGuf 'dkif,mavmh'fudk vlwdkif; tjyeft
vSef av;pm;wefzdk;xm;&rnf jzpfayonf?
wzufESifhwzuf tjyeftvSefav;pm;em;vnfr_/ ,Hk=unfr_&SdrS
vnf; tay;t,l vkyfI&ayrnf? wOD;ESifhwOD; oHo,rsm;udk acszsuf
I tem*wfudk a&S;±_OD;wnfum yGifhvif;±dk;om;pGm tajz&Smcsifonfhpdwf
aumif;/ apwemaumif;&Sda=umif;udkvnf; jyo&ayrnf? ta&;}uD;qHk;
tcsufonf vuf&SdEdkifiHa&;jy\emrsm;udk pkaygif;aqG;aEG; tajz&SmI
'dkif,mavmh'fyg0ifolrsm;tm;vHk; tEdkif&Edkifrnfhtajctae (Win Win
Situation) udk zefwD;Edkifonfudk vufcH&efyif jzpfayonf?
xdk@a=umifhvnf; a':atmifqef;pk=unfu 'dkif,mavmhESifh ywfouf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 191
I “usrwdk@uawmh wdkif;jynftwGuftusKd;jyKapr,fh&v'fwckvdk@yJ ar#mf
vifhxm;ygw,f? bmyJajymajym/ bmyJvkyfvkyf usrwdk@&JŒ&nf&G,fcsufu
EdkifiHESifh tusKd;twGuf tusKd;&Sdzdk@udkyJ ar#mfvifhygw,f” [k ajym=um;
cJhzl;onf?
a':atmifqef;pk=unfESifh qufqHa&;0ef}uD; OD;atmif=unfwdk@ awG@
qHkcJhr_rsm;rSm atmufygtwdkif;jzpfonf?
(1) 2007 ckESpf/ atmufwdkbmv 25 &uf
(2) 2007 ckESpf/ Edk0ifbmv 9 &uf
(3) 2007 ckESpf/ Edk0ifbmv 19 &uf
(4) 2008 ckESpf/ Zefe0g&Dv 11 &uf
(5) 2008 ckESpf/ Zefe0g&Dv 30 &uf
(6) 2009 ckESpf/ atmufwdkbmv 3 &uf
(7) 2009 ckESpf/ atmufwdkbmv 7 &uf
(8) 2009 ckESpf/ 'DZifbmv 9 &uf
(9) 2010 ckESpf/ Zefe0g&Dv 15 &uf
(10)2011 ckESpf/ Zlvdkifv 25 &uf
xdk@aemuf 2007 ckESpf/ Edk0ifbmv 8 &ufae@wGif a':atmifqef;pk
=unfonf (3) ESpftwGif; yxrqHk; olr.ygwD A[dktvkyftr_aqmif
tzGJ@ESifh awG@qHkcGifh&&SdcJhayonf?
trSefw&m;pdwf"gwf EId;aqmfolqk
2009 ckESpf/ Zefe0g&Dv 19 &ufae@wGif jrefrmvlxkudk OD;aqmifI
ppftm%m&Siftpdk;&jyKwfusa&;ukd wdkufyGJ0ifaeaom a':atmifqef;
pk=unftm; vl@tcGifhta&;acgif;aqmif rmwifvlomuif;. orD;rsm;ESifh
rdwfaqGrsm; yl;aygif;zGJ@pnf;xm;onfh tar&duefjynfaxmifpk&Sd Realizing
the Dream tzGJ@u ‘trSefw&m;pdwf"gwfE_d;aqmfolqk’ (Trumpet of
Conscience Award) udk csD;jr‡ifhcJhavonf?
trSefw&m;pdwf"gwfEd_;aqmfolqkqdkonfrSm uG,fvGefol vlrnf;
oef;0if;vIdif192
acgif;aqmif a'gufwmrmwifvlomuif;. 1967 ckESpf/ Edk0ifbmvESifh
'DZifbmvwGifa[majymcJhonfh emrnfausmf vl@tcGifhta&;qdkif&m rdef@
cGef;aygif;csKyfudk ac:qdkonfhtrnfhjzpfonf? 1986 ckESpfwGif a'gufwm
rmwifvlomuif;vkyf=uHcH&jyD;aemufydkif; ol.rdef@cGef;aygif;csKyfudk ‘ trSef
w&m;pdwf"gwfEd_;aqmfol’ Trumpet of Conscience trnfjzifh pmtkyfxkwf
a0EdkifcJhonf?
a':atmifqef;pk=unfESifhtwl tar&duefqD;edwf v$wfawmftrwf
wufuae'D (Ted Kennedy)/ atmufv$wfawmftrwf*|ef;vl;0pf (John
Lewis) ESifh bkef;awmf}uD; uavm'Dbvuf (Claude Black) wdk@udkvnf;
,Hk=unfcsuftwGuf tdyfrufrsm;udk taumiftxnfazmfolrsm;qk
(Realizing the Dream) udkcsD;jr‡ifhcJhonf?
,kHMunfcsufoHwrefqk
jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pk=unfudk 2009 ckESpf
twGuf ,Hk=unfcsufoHwref (Ambassador of Conscience) qkudk ay;tyfcsD;jr‡ifh
vdkufa=umif;/ 2009 ckESpf/ Zlvdkifv 27 &ufae@wGif EdkifiHwum vGwfjidrf;
csrf;omcGifhtzGJ@ (AI) u xkwfjyefa=unmcJhonf?
vlwOD;wa,muf. xl;c|efonfhacgif;aqmift&nftaoG;eSifh t
cGifhta&;udk umuG,fapmifha&Smuf&mwGif urBmay:&Sd vltrsm;. pdwf
"gwfudk wufºuGaponfhpGrf;aqmifcsufrsm;a=umifh tqdkygqkudk ay;tyf
jcif;jzpfonf[k qdkonf?
,if;qkudk tdkif,mvefEdkifiH'rfbvif+rdKŒwGif AI tzGJ@u ay;tyfcsD;
jr‡ifhjcif;jzpfjyD; 2008 ckESpfu tdkif,mvefEdkifiH&Sd U 2 aw;*DwtzGJ@udkvnf;
ay;tyfcsD;jr‡ifhcJhzl;onf?
qkay;yGJtcrf;tem;Y AI tzGJ@. taxGaxGtwGif;a&;rSL; Irene Khan
u “&Snfvsm;cufcJwJhvl@tcGifhta&;wdkufyGJawGrSm jrefrmEdkifiHu vlrsm;
twGufomru urBmw0Srf;vHk;u vlrsm;twGufyg a':atmifqef;pk
=unf[m ar#mfvifhcsufeJ@ owœd&JŒoauFw trSwftom;wckyg” [lI
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 193
ajym=um;oGm;onf?
ppftpdk;&udk ta&;,l&ef Edkb,fqk&Sifrsm;
vHkjcHKa&;aumifpDodkU pmydkU
a':atmifqef;pk=unftm; ,Hk=unfcsufoHwrefqkay;tyfjyD; r
=umrDrSmyif 2009 ckESpf/ =o*kwfv 11 &ufae@wGif Ak'<bmom bkef;
awmf}uD; 'vkdif;vm;rmESifh c&pf,mefbkef;awmf}uD; 'ufprGefwlwl;/
*sKd;'D0DvsH/ rDac;vfa*:bmacsmh/ uifa';*sKHwdk@yg0if onfh Edkb,fqk&Sif (14)
OD;u ukvor*~vHkjcHKa&;aumifpDodk@ jrefrmppftpkd;&. ppf&mZ0wfr_rsm;/
vlom;tjzpfudk qef@usifonfh&mZ0wfr_rsm;udk pHkprf;ppfaq;jyD; jyif;jyif;
xefxefta&;,l&eftwGuf tdwfzGifhay;pmwapmif ay;ydk@cJhonf?
Edkb,fqk&Sif *sKd;'D0DvsHu a':atmifqef;pk=unftay: rw&m;cs
rSwfxm;aomjypf'%frsm;onf jrefrmjynfolrsm;. w&m;r#wa&;/ vHkjcHK
a&;ESifh 'Drkdua&pDudk rxDrJhjrif jyKvdkufwmyJjzpfa=umif;/ ppftpdk;&. &uf
puf=urf;=uKwfr_rsm;/ Oya'rJhxifovdkjyKrlaer_rsm;udk vspfv#L±_aeI r
jzpfawmha=umif;/ jrefrmjynfolrsm;tay: usL;vGefaeonfh&mZ0wfr_rsm;
udk udkifwG,f&ef vHkjcHKa&;aumifpDY wm0ef&Sda=umif;/ udkifwG,f&rnfhtcsdef
onf ,cktcgusaemufusjyD;jzpfa=umif; ajym=um;oGm;onf?
xdkenf;wlpGm a':atmifqef;pk=unftm; pD&ifcsufcscJhonfh w&m;
ol}uD; 2 OD;ESifh w&m;vdka&SŒaewdk@tm; 2009 ckESpf/ =o*kwf 14 &ufae@wGif
Oa&myor*~u ta&;,l/ '%fcwfvdkufonfhtwGuf ppftm%m&Sif
bufawmfom; (Black List) 0ifoGm;ayonf? ‚if;wdk@rSm &efukefajrmufydkif;
c±dkifw&m;±Hk;. ±Hk;xdkifw&m;ol}uD;rsm;jzpf=uaom OD;aomif;nGef@/ OD;nD
nDpdk;/ c±dkifOya't&m&Sd OD;jrifh}udKifwdk@jzpf=uonf?
w&mol}uD;ESpfOD;onf a':atmifqef;pk=unftjyif rpkpkaEG;udk
vnf;aumif;/ 88 ausmif;om;acgif;aqmifrsm;udkvnf;aumif; axmif
'%f trsm;tjym;csrSwfcJholrsm;jzpfonf? c±dkifOya't&m&Sd (tpdk;&a&SŒae
odk@r[kwf qGJcs) OD;jrifh}udKifonf EdkifiHa&;orm;rsm;ESifh ,Hk=unfcsuf
oef;0if;vIdif194
a=umifh 'Drkdua&pDa&;v_yf&Sm;olrsm;udk tif;pdefaxmifw&m;±Hk;twGif;
w&m;pD&if&mwGif tpdk;&bufrS vdkufygaqmif&GufcJholjzpfonf? w&m;
a&;0efxrf;3 OD; tygt0if vuf&Sdwm0efxrf;aqmifaeonfh ppftpdk;&
xdyfydkif;ESifh Xmeqdkif&mtqifhacgif;aqmifrsm;/ ‚if;wdk@. tdrfaxmifbuf
rsm;/ om;orD;rsm;/ ‚if;wdk@ESihfeD;pyfonfhvkyfief;&Sifrsm;onf Oa&myor*~
u ppftpdk;&tay: csrSwfxm;onfh wm;qD;r_rsm;t& Oa&my (27) EdkifiH
odk@ 0ifa&mufcGifh&rnfr[kwfay? xdkpm&if;wGif w&m;a&;XmerS 15 OD;
yg0ifjyD; xdyfqHk;yk*~dKvfrSm w&m;ol}uD;csKyfOD;atmifwdk;jzpfonf?
'%fcwfydwfqdk@cH&ol 500 ausmfpm&if;. xdyfqHk;yk*~dKvfrsm;wGif ppf
tm%m&Sif AdkvfcsKyfrSL;}uD;oef;a&$/ ‚if;.ZeD;a': }udKif}udKif/ om;orD;/
ajr;[email protected];udk awG@&onf?
ÙÙÙ
Freedom from fearpmtkyfrsufESmzkH;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 195
tcef; (8)
a':atmifqef;pkMunf\ pmayvuf&mrsm;
vlxkacgif;aqmifa':atmifqef;pk=unfonf pma&;0goemygol w
OD;jzpfonfhtavsmuf ola&;cJhonfh pmayvuf&mrsm;&Sdygonf? ol.
pmayvuf&mrsm;udk zwf&_ygu olr. pmaya&;om;[efESifh tawG;t
ac:rsm;udk od&Sd&rnfhtjyif pmayA[kokw vdkufpm;=uaom wdkif;&if;om;
jynfolvlxktwGufvnf; tusKd;&Sdayonf? a':atmifqef;pk=unfonf
jrefrm/ t*FvdyfESpfbmompvHk;wGif ta&;a&m tajymyg u|rf;usif Edkif
eif;onf? pma&;pmzwfvnf; tawmf0goem}uD;yHk&ygonf? pmzwf0go
em}uD;±Hkomru pmtkyftawmfrsm;rsm;udkvnf; 0,f,lpkaqmif;wwf
onf[k =um;od&ygonf?
a':atmifqef;pk=unf.EdkifiHa&;pmayrsm;onf &ooabm ouf
0ifaom pmayvuf&mrsm;jzpfonf? xdk@a=umifhvnf; ol@pmayrsm;u
Letters from BurmapmtkyfrsufESmzkH;
oef;0if;vIdif196
pmzwfolrsm;. ESvHk;tdrfudk qGJ,lodrf;ydkufEdkifonf[k qdkEdkifayonf?
,if;rSm bmompum;ydkifEdkifr_a=umifhjzpfonf? tcsKdŒyk*~dKvfrsm;onf jref
rmpum;ajym&mY t*Fvdyfpum;rsm; n‡yfoHk;E_ef;avh&Sdonf? a':atmif
qef;pk=unfonf t*Fvdyfpum;udk u|rf;usifpGmajymwwfaomfvnf;
jrefrmvdkajymaomtcg rnfonfhtcgrS t*Fvdyfpum;udk a&maESm oHk;
avhr&Sdacs?
xdk@jyif ol. tjcm;t&nftcsif;wckrSm ±dk;om;jcif;yifjzpfonf? a':
atmifqef;pk=unfonf ol rodonfhta=umif;t&mwckudk rnfonhf
tcgrS odovdk/ wwfovdk jzD;jzef;avhr&Sdacs? rodbl;[kyif yGifhyGifhvif;
vif;ajymavh&Sdonf[k qdkonf? ol@tm; ar;jref;cJh onfhta=umif;t&m
ESifhywfoufI tvGwfr&ygu usr rSwfwrf;rSwf&mjyef=unfhjyD;rS ajzyg&
ap[k ±dk;om;pGm 0efcHavh&Sdonf? ajymonfhtwdkif;vnf; tcsuftvuf
rsm;udk tao;pdwfavhvmjyD;rS jyefvnfajz=um;onf? olonf ajym
onfhtwdkif;vkyfjyD; vkyfonfhtwdkif;vnf; ajymavh&Sdoljzpfonf?
a':atmifqef;pk=unf. EdkifiHa&;pmayrsm;onf ol.,Hk=unfcsuf/
cH,lcsuf/ jrefrmjynfolrsm;. vkdvm;csufeSifh acwfpepf. yHk&dyfrsm;udk
xif[yfaeayonf? EdkifiHa&;t,ltqESifhjzpfap/ tawG;tjrif t,ltq
ESifh ywfoufonfjzpfap ol.avhvmtm;xkwfr_ rnfonhf twdkif;twm
&Sdonfudk ol.ta&;tom;udk avhvmygu awG@jrif&ayrnf?
a':atmifqef;pk=unfa&; om;cJhonfhpmayrsm;teuf Freedom from
Fear (a=umuf&GHŒr_rS vGwfuif;a&;) 1993 ckESpfu La Haule Books
pmtkyfwdkufrS yxrt}udrf xkwfa0I yif*Gif;pmtkyfwdkufu 'kwd, t
}udrf xkwfa0jzef@csdcJhonf? tqdkygpmtkyfY 1984 ckESpfrS 1993 ckESpf
twGif; a':atmifqef;pk=unfa&;om;cJhaompmwrf;rsm;ESifh taxGaxG
rdef@cGef;rsm;udk pkpnf;azmfjyxm;&m tydkif; (u) Y usrzcif/ usr wdkif;jynf
ESifh jynfol/ jrefrmESifh tdENd,ynmwwfrsm;ta=umif;/ jrefrmjynf.
pmayESifh trsKd;om;a&;ta=umif;/ tydkif; (c) Y 'Drdkua&pD &SmyHkawmf/
a=umuf&GHŒjcif;rSvGwfuif;a&;/ ‘Adkvf’. t"dy`g,ftppftrSef/ a&$wd*Hk
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 197
apwDawmftaemufzufrkcf vlxkpnf;a0;yGJrdef@cGef; &nfrSef;csufrsm;/ awmf
vSefa&;. tv,fA[dkwGif/ vl@tcGifhta&;tzGJ@odk@ay;pm;ESpfapmif/ 'Drdk
ua&pDESifh jynfolrsm;. tcef;u¾/ ukvor*~vl@tcGifhta&;tzGJ@odk@
tdwfzGifhay;pm/ wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDnGwfa&;/ jynfolvlxku vGwf
ajrmufa&;udkvdkcsifonf/ a&G;aumufyGJtwGuf oabmwlnDcsuf/ 1991
jidrf;csrf;a&;Edkb,fqk/ Edkb,fqk&Sifudk,fpm;ajymaomrdef@cGef;/ ppfrSefaom
vHkjcHK&modk@/ awG@qHkaqG;aEG;a&;/ tydkif; (*) Y a':oef;at;a&;om;aom
‘pk’ ESifh rdwfqufjcif;/ tef;ygpwmeufpvmwm (Ann Pasternak Silverstein)
. ArmjynfrSpk/ *sKd;ZufqDAm;pwdef; (Josef Silverstein) . atmifqef;pk=unf
odk@r[kwf =urRmqdk; =uHKawG@aeaom jrefrmtrsKd;orD;wOD;/ atmifqef;pk
=unfESifh jrefrmhvl@tcGifhta&;udk jidrf;csrf;pGm wdkufyGJ0ifaeol/ trsKd;om;
&if=um;apha&; ponfwdk@yg0ifonf?
tqdkygpmtkyfudk jidrf;csrf;a&; Edkb,fqk&Sifrsm;jzpf=uaom Am;u
vAf[mAJvfESifh bkef;awmf}uD; 'ufprGefwlwl;wdk@u trSmpm a&;ay;xm;
onf? pmtkyfrSm 10 csKd;qdk'f&SdI pmrsufESm 374 &Sdonf? a&mif;aps;rSm
pwmvifaygif 9 '\r 99 (tar&duefa':vm 14 '\r 95) owf
rSwfxm;onf? a'gufwmatmifcif (vef'ef).
‘a=umuf&GHŒjcif;rSvGwfuif;a&;’ jrefrmjyefpmtkyfwGif a':atmif
qef;pk=unfu atmufygtwdkif; trSmpma&;ay;xm;onf?
“pma&;jcif;/ rdef@cGef;ajym=um;jcif;/ pum;ajymjcif;paom vkyf&yfrsm;
. t"du &nf&G,fcsufwckum; vltcsif;csif;em;vnfr_ wdk;yGm;ap&efjzpf
onf[k usr,lqygonf?jrefrmhvlr_a&;/ EdkifiHa&;ESifh 'Drdkua&pDta&;
wdkhudk urBmuydkrdkI od&Sdem;vnfap&ef &nf&G,fI Tpmtkyfyg aqmif;yg;
rsm;udk a&;om;cJhjcif;jzpfygonf?
EdkifiHwEdkifiHudk trSefwu,ftusKd;jyKEdkifrnfhpD;yGm;a&;/ EdkifiHa&;/ vkyf
ief;pOfrsm; taumiftxnfazmfEdkif&ef jynfoljynfom;taygif;wGif yGifh
vif;jywfom;pGm oHk;oyfa0zefydkifcGifhESifh todtjrif/ tawG;tac:rsm;udk
vGwfvyfpGm aqG;aEG;zvS,fydkifcGifhrsm;&Sd&rnf[kvnf; usr,Hk=unfyg
oef;0if;vIdif198
onf? 1988-89 ckESpfrsm;twGif; usrajym=um;cJhaom rdef@cGef;rsm;ESifh
owif; pm&Sif;vif;yGJrsm;.OD;wnfcsufonf 'Drdkua&pDoabmw&m;rsm;
ESifh 'Drdkua&pDepfudkwnfaqmufvdkolwdk@. tawG;tac:/ tjrifwdk@udk
trsm;jynfol a0zefoHk;oyfEdkifa&;yifjzpfygonf?
aqmif;yg;rsm;/ rdef@cGef;rsm;/
owif;pm&Sif;vif;yGJrsm;ud k pk
aygif;I pmtkyfxkwfa0vkdufjcif;
jzifh jrefrmhEdkifiHa&;ESifh 'Drdkua&pD
a&;rsm;udk em;vnfoHk;oyfvdkol
rsm;twGuf taxmuftuljzpf
Edkifrnf[k ar#mfvifhygonf?”
,if;aemuf Letters from
Burma (jrefrmjynfrS ay;pmrsm;)
[k acgif;pOfwyfxm;onfh pmtkyf
onf 1995 ckESpf/ Edk0ifbmvrS
1996 ckESpf 'DZifbmvtxd *syef
EdkifiHxkwf Mainichi owif;pmY azmfjycJhonfh aqmif;yg; 52 yk'fudk pkpnf;
xm;onfhpmtkyfjzpfonf? tqdkygpmtkyfudk 1995 ckESpfwGif pwifxkwf
a0cJhjyD; 1996 ckESpftwGuf ‘*syefowif;pmtoif;. pmayqk (Japanese
Newspaper Association’s Award) udk &&SdcJhonf? ,if;pmtkyfY Fergal Keane
(O. B. E) u rdwfquftrSmpma&;om;ay;xm;jyD;/ jrefrmyef;csDausmf
[def;xufu cJjzifh o±kyfazmfyHkrsm; a&;qGJay;cJhonf? pmtkyfwefzdk;rSm
pwmvifaygif 8²99 (tar&duef 16 a':vm) jzpfonf?
pmtkyfY jrefrmjynf. vlr_b0rsm;/ yGJvrf;obifESifhqufpyfae
aom "avhxHk;wrf;rsm;/ trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJ@csKyf jzwfoef;cJh&onfh
tajctae/ pnf;±Hk;a&;c&D;pOftwGif; [ef@wm;aESmifh,SufcH&r_/ aetdrf
tus,fcsKyf/ ppftpdk;&.Oya'rJhvkyf&yfrsm;/ EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;
ponfh ta=umif;t&mrsm;udk xnhfoGif;a&;om;xm;avonf? odk@
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 199
aomf ta=umif;t&mrsm;rSm rnfol@udkrS tjypfzdk@a&;om;xm;jcif; r[kwf
bJ taumif;jrifpdwfxm;jzifh a0zefaxmufjyxm;onfudk awG&ayonf?
om"utm;jzifh “tusOf;axmifxJY aoqHk;cJh&onfh EdkifiHa&; t
usOf;om;rsm;ta=umif; a&;om;&mYyif ol@a=umifh rnfolrnf0g aoqHk;
&onf[k pGyfpGJa&;om;xm;jcif;rsKd;r[kwfbJ tusOf;axmifxJY aoqHk;
cJh&onfh tusOf;om;ta&twGufudk twdtus &&Sdzdk@&ef rvG,fulyg?
odk@aomf tqdkygta&twGufonf renf;vSovdk tcsdefESifhtr# wdk;
aeygonf? vGwfvyfr_twGuf ay;qyf&onfhtzdk;tconf enf;yg;onf
[k b,faomtcgrS r&SdcJhacs? jrefrmjynfY txl;yif jrifhrm;vSayonf” [k
a&;om;xm;avonf?
a':atmifqef;pk=unf. tjcm;xif&Sm;aompmtkyfrSm The Random
House Group Limited rS 1997 ckESpfu xkwfaom The Voice of Hope (ar#mf
vifhcsuftoH) pmtkyfjzpfjyD; tar&duefpma&;q&m tvefuvD;rifhpf
(Alan Clement) ESifh awG@qHkajymqdkcsufrsm;udk pkpnf;azmfjyxm;onfh pm
tkyfjzpfonf? tcef; (13)yg0ifI pmrsufESm 336 &Sdonf? tqdkyg
pmtkyfudk jrefrmjyefqdkxm;jcif; r&Sdao;acs?
xdk@jyif urBmhpme,fZif;toD;oD;Y a':atmifqef;pk=unf. aqmif;
yg;rsm;udkvnf; ajrmufrsm;pGm awG@&Sd&ayonf? ,if;wdk@teuf tar&d
uefjynfaxmifpkrS xkwfa0aom Parade owif;pHkr*~Zif;Y a':atmifqef;
pk=unf. “vGwfvyfr_udkyJ usrwdk@vdkcsifw,f” (All We want is our Freedom)
aqmif;yg;onf xif&Sm;ayonf? tqdkygaqmif;yg;Y jrefrmjynfolrsm;
rnfr#txd vGwfvyfr_udk vdkvm;=uonfudk a&;om;xm;avonf?
a':atmifqef;pk=unfta=umif;udk jynfyEdkifiHrsm;rS pma&;q&m
rsm; bmomaygif;pHkjzifh a&;om;cJh=uonfhpmtkyfrsm;rSmvnf; renf;vS
ay? tqdkygpmtkyfrsm;teuf 1998 ckESpfu ‘bmb&mApfwm’ (Barbara
Victor) a&;om;cJhonfh The Lady (*k%foa&&SdtrsKd;orD;}uD;) pmtkyfESifh
2007 ckESpfu xkwfa0aom *syfpwif0ifw,f Justin Wintle . Perfect
Hostage : A Life of Aung San Suu Kyi ("g;pm;cHtppf) pmtkyfESpftkyfonf
oef;0if;vIdif200
xif&Sm;ayonf?
IF
If you can keep your head when all about you
Are losing theirs and blaming it on you.
If you can trust yourself when oll men doubt you,
But make allowance for their doubting too;
If you can wait and not be tired by waiting,
Or being lied about, don’t deal in lies.
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 201
Or being heard, don’t give way to hating,
And yet don’t look too good, nor walk too wise:
If you can dream- and make dreams your master;
If you can think - and not make thoughts your aim;
If you can meet with Triumph and Disaster
And treat those two impostors just the same;
If you can bear to hear the truth you’ve spoken
Twisted by knaves to make a trap for fools,
Or watch the things you gave your life to, broken,
And stoop and build’em up with worn-our tools;
If you can make one heap of all your winnings
And risk it on one trun of pitch-and-toss,
And loose, and start again at your beginnings
And never breathe a word about your loss;
If you can force your heart and never and sinew
To serre your turn long ofter they are gone,
And so hold on when there is nothing in you
Except the will which says to them: "Hold on !"
If you can talk with crowds and keep your virtue,
Or walk with Kings-nor lose the common touch,
If neither foes nor loving friends can hurt you,
If all men count with you, but none too much;
If you can fill the unforgiving minute
With sixty seconds’ worth of distance run,
Yours is the Earth and everything that’s in it,
And-which is more-you’ll be a Man, my son!
Rudyard Kipling
oef;0if;vIdif202
tu,fí
tu,fI
rif;todkif;t0dkif;u wkefv_yfajcmufjcm;jyD;
'gawG[m rif;a=umifhvdk@ 0dkif;0ef;tjypfwif=uwJhtcg
rif;[m acgif;at;at;eJ@ &ifqdkifEdkifr,fqdk&if?
tu,fI
tm;vkH;u rif;udkr,kHouFmjzpfvmwJhtcg
olwdk@udkem;vnfpGm cGifhv$wf&if;eJ@
rif;udkrif; ,kH=unfr_tjynfh&Sdr,fqdk&if ?
tu,fI
apmifhoifhwJhtcsdefudk apmifhEdkifjyD;
tJh'DtwGufvnf; rarmryef;aeEdkifr,fqdk&if?
'grSr[kwf
rif;&J@ta=umif; r[kwfw&m; rkom;pum;=um;&wJhtcg
rif;uvnf; tvdrftnmawGeJ@ rwkef@jyefbl;qdk&if?
'grSr[kwf
rif;udkvlwumu 0dkif;0ef;rkef;wD;wJhtcg
rif;uvnf; trkef;awG jyefryGm;bl;qdk&if?
tu,fI
pdwful;,Of tdyfrufawG[m
rif;tay:rSm rv$rf;rdk;apbJ pdwful;Edkifr,fqdk&if?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 203
jyD;awmh
tawG;tac: pdwful;awG[m
ar#mfrSef;csufoufoufom rjzpfapbJ awG;ac:Edkifr,fqdk&if?
tu,fI
atmifjrifr_okceJ@ qkH;±_H;rSK'kuQawGudk =uKHawG@&wJhtcg
wlnDaom avmu"Hw&m;awGygvm;&,fvdk@
cH,lxm;Edkifr,fqdk&if?
tu,fI
rif;&JŒtrSefpum;awGudk
vlvdrfvlnpfawGu vSnfhpm;ajymif;vJjyD;
rkom;tjzpf axmifacsmufqif npfwJhtcg
rif;[m wnfjidrfpGmeJ@ em=um;Edkifr,fqdk&if?
tu,fI
rif;b0wckvkH;ay;jyD;
t&dyfw=unfh=unfheJ@ jznfhqnf;cJh&wJh t&m&mudk
zsufqD;cHvdkuf&jyD;wJhaemufrSm
tifrwefrS ao;i,fwJh wefqmyvm t&m&meJ@
jyefvnfwnfaqmufEdkifr,fqdk&if ?
tu,fI
rif;EdkifcJhor#awGtm;vkH;[m
aºuGwvSnfh =uufwckefyrm
wvSnfhwcgwnf;eJ@ qkH;&_H;oGm;cJh&if?
jyD;awmh
oef;0if;vIdif204
tpuae jyefpEdkifr,fqdk&if?
jyD;awmh wcg
qdk;vSwJhuH=urRmudk&,fvdk@
b,faomtcgrS nD;nLraebl;qdk&if ?
tu,fI
olrsm;wumawG vkyfjyD;oGm;=uvdk@
tcsdeftawmf=umrS rif;tvSnfha&mufvmwJhtcg
rif;wa,mufwnf;eJ@yJ
tm;eJ@rmefeJ@ ZGJowWd&Sd&Sd quf=udK;pm;Edkifr,fqdk&if?
tJh'DvdkyJ
rif;rSm pdwftiftm;uvGJvdk@ bmqdkbmrSr&SdawmhwJhtcg
tJh'Dpdwftiftm;udk cdkifrmpGmeJ@yJ
vufqkyfvufudkifxm;Edkifr,fqdk&if?
tu,fI
vlawGeJ@xdawG@qufqH ajymqkd&wJhtcg
udk,fusifhoduQmudk apmifhxdef;Edkifr,fqdk&if?
'grSr[kwf
rif;{u&mZfawGeJ@ twlvrf;av#mufae&ayr,fh
rmefrme aoG;rºuGbl;qdk&if ?
tu,fI
&efolujzpfap rdwfaqGujzpfap
rif;ukdodyfjyD; em=unf;atmif rvkyfEdkifap&if?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 205
tu,fI
vlwdkif;udkwefzdk;xm; av;pm;&ayr,fh
pGJvrf;r_ oHa,mZOfawG xm;raebl;qdk&if?
tu,fI
wdkawmif;vSwJh rypfy,fEdkifwJh wrdepftwGif;rSm
t"dyg,f&SdvSwJh puUef@ajcmufq,ftjzpf
tokH;csEdkifr,fqdk&if?
ighom;a&
rif;[mt&m&m&SdwJh t&m&mjzpfwJh
urBm=uD;udk qkyfudkifvdk@
t&m&m bmrqdk rif;pGrf;EdkifjyDaygh?
tJ'Dawmhrif;[mvnf;
a,mufusm;aumif;wa,mufaygh?
atmifqef;pk=unf
ÙÙÙ
oef;0if;vIdif206
tcef; (9)
tuGufqif xyfrHzrf;qD;cH&rI
a':atmifqef;pk=unfonf aetdrftus,fcsKyfoufwrf;jynfhcgeD;Y
2009 ckESpf/ arv 6 &ufae@wGif ppftpkd;&.pDpOfay;r_jzifh tar&duefEdkifiH
om; *|ef0DvsH,ufawmonf a':atmif;qef;pk=unf.aetdrftcsKyfodk@
wdwfwqdwf0ifa&mufEdkifcJhonf? *|ef0DvsH,ufawm0ifa&mufcJhr_udk t
a=umif;jyKI a':atmifqef;pk=unftm; tr_qifum Oya'csKd; azmuf
onf[k wzufowfpGyfpGJI aetdrftus,fcsKyfpnf;urf;azmufzsufr_
Oya'yk'fr (22) jzifh w&m;qdkif&ef ppftpdk;&u a': atmifqef;pk=unfudk
arv 13 &ufae@wGif tif;pdefaxmifwGif;odk@ ajymif;a&$ŒcsKyfaESmifvdkuf
onf? arv 18 &ufae@wGif a':atmifqef;pk=unfudk aetdrftus,f
csKyf pnf;urf;azmufzsufr_ yk'fr (22) jzifh tif;pdefaxmifwGif;&Sd ajrmuf
ydkif;c±dkif txl;w&m;u ±Hk;wifw&m;pGJqdkcJh onf? ,if;aemuf =o*kwfv
11 &ufae@wGif tvkyf=urf;ESifhaxmif'%f (3) ESpf'%fcsrSwfcJhonf? a':
atmifqef;pk=unftm; jypf'%fcsrSwfonfhae@Y ppftpdk;&. rw&m;
tr_qi fum jyp f'%fc sr _ud k
ta=umif;jyKI vlxktkHºuGr_w&yf
ay:ayguf vmrnfud k
}udKwifod&Sdxm;onfh tpkd;&onf
tpdk;&drfvGefum ppftm %m&Sif
AdkvfcsKyfrSL;}uD;oef;a&$ trdef@ jzifh
jypf'%fxuf0ufudk qdkif;iHhxm; jyD;
usefjypf'%f 18 vudk aetdrfwGif
qufvufxdef;odrf;&ef ajymif;vJ t
rdef@csrSwfvdkufonf? Todk@ a':
atmifqef;pk=unfonf vGwf&uf
aphcgeD;Y ppftpdk;&. rw&m;tr_
a':pktm; aetdrfoufwrf;wdk;ap&ef
N*dK[farTcJhaom ],ufawm}
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 207
qifr_jzifh aetdrftus,fcsKyf xyfrH wm;qD;cH&jyefonf?
jrefrmEdkifiHwGif w&m;Oya'
pdk;rdk;a&;r&Sdoma=umifh vlxktzdk@ vGwfvyfcGifhESifh vHkjcHKcGifhrsm; uif;rJhae
onfrSm q,fpkESpfaygif; tawmf=umcJhjyD;jzpfonf? EdkifiHom;aygif;
ajrmufrsm;pGmonf vGwfvyfcGifh tcGifhta&;rsm; ydwfyifcHcJh&um t
usOf;axmifrsm;Y pHjref;ae&&Smonf? pifppf ,if;wdk@wGif rnfonfh &mZ
0wfr_udkr# usL;vGefjcif;r&SdygbJvsuf Oya'rJhzrf;qD;cH&um tusOf;uscH
aeol&rsm;jzpfonf? jrefrmEdkifiHwGif EdkifiHom;rsm;. vGwfvyfr_ESifh vHkjcHKr_
udk tumtuG,fay;aomOya'rsm; r&SdIavm? yGifhvif;pGmqdk&ygrl ppf
tpdk;& tkyfcsKyfaeaomumvrsm;wGif xdkOya'rsm; r&Sday?
1947 ckESpf tajccHOya'wGif vGwfvyfcGifhESifhvHkjcHKcGifhudk tumt
uG,fay;aomjyÏmef;csufudk vGwfvyfcGifhta&;atmufwGif jyÏmef;xm;
ayonf? tajccHOya'yk'fr 16 wGif “w&m;Oya't&r[kwfv#if rnf
onhfEdkifiHom;r# rdrdvGwfvyfr_udk ±kyfodrf;jcif;rcH&ap&” [k jyÏmef;um
vGwfvyfr_eSifhvHkjcHKr_twGuf tumtuG,fay;xm;onf? xdkenf; wlpGm
yif 1974 ckESpf tajccHOya' yk'fr 159 wGifvnf; EdkifiHom;wdkif;onf
yk*~dKvfqdkif&m vGwfvyfcGifhESifh vHkjcHKr_twGu ftmrcHcsuf&Sdap&rnf[lI
jyÏmef;xm;ayonf? TjyÏmef;csuf&Sdjcif;onf EdkifiHom;rsm;. vGwfvyf
r_ESifhvHkjcHKr_udk tumtuG,fay;&ef jyÏmef;csuf&Sdonf[k qdkEdkif.?
txufwGifqdkcJhonfhtwdkif; vlwdk@onf tpkta0;ESifhaexdkifae=u
aoma=umifh vlwOD;/ tzGJ@tpnf;wcktwGuf tumtuG,fjyKjyD; t
rsm;tusKd;/ trsm;.vGwfvyfr_udk xdcdkufapaom Oya'onfum; w
&m;r#waom Oya'rsKd;r[kwfay? Oya'onf vlt rsm;udk tumt
uG,fay;aom Oya'om jzpfoifhonf? vltrsm;udkESdyfuGyfaomOya'
rjzpfapoifhyg?
jrefrmEdkifiHwGif ausmf=um;vSaom ta&;ay:pDrHr_ tufOya'onf
1950 jynfhESpf ygvDref'Drdkua&pDtpdk;&vufxufwGif jyÏmef;cJhjcif;jzpf
onf? vGwfvyfa&;&ump ±_yfaxG;aeaom EdkifiHa&;tajctae atmuf
oef;0if;vIdif208
wGif EdkifiHa&;ygwD}uD;wck. =oZmvGrf;rdk;r_jzifh jyÏmef;cJhonf[k ,lqEdkif
onf? zqyvtpdk;&vufxufjyÏmef;cJhaom xdkta&;ay:pDrHr_ tufOy
a' (1950 jynfhESpf) yg yk'fr 5 tm; jrefrmjynfoltrsm;pku tjrifuyf
yk'fr[lI uifyGef;wyf=uonf? tm%m&ygwDtpdk;&ESifh oabmxm;
csif;uGJvGJum twdkuftcHjyK=uaom EdkifiHa&;v_yf&Sm;olrsm;tm; [ef@
wm;zdESdyfEdkifrnfhtcsufaygif;pHkudk xdkyk'fratmufwGif xnfhoGif;jyÏmef;
xm;ayonf? xdk@a=umifh twdkuftcHrsm;taeESifh EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_ vkyf
vdkufonfESifh yk'fr 5 ESifh ndawmhonf? xdk@a=umifhvnf; xdkyk'frudk t
jrifuyfyk'fr[k uifyGef;wyfac:qdk=ujcif;jzpfonf? xdkOya'udk y,fzsuf
jyifqifaeqJ/ Adkvfae0if;acgif;aqmifaom ppftm%m&Siftkyfpku ygvD
ref'Drdkua&pDtpdk;&udkjzKwfcsum tm%modrf;ydkufvdkufaoma=umifh xdk
Oya'udk y,fzsuf&ef tcGifhtvrf;uif;rJhoGm;±Hkru tm%modrf; awmf
vSefa&;aumifpDtwGuf twdkuftcHEdkifiHa&;orm;rsm;udk ESdyfuGyf&ef t
aumif;qHk;Oya'jzpfcJhonf? xdk@a=umifhvnf; awmfvSefa&;aumifpD ppf
tpdk;&onf 1947 ckESpftajccHOya'tm; y,fzsufcJhaomfvnf; xdkt
a&;ay:pDrHr_tufOya'udk ry,fzsufbJ ,ae@wdkif qufvufusifhoHk;cJh
onf?
1974 tajccHOya'jyÏmef;jyD; wESpfcef@t=umwGif 1975 ckESpf
EdkifiHawmftm; aESmifh,SufzsufqD;vdkolrsm;.ab;tEœ&m,frS umuG,f
[ef@wm;onfhOya' (EdkifiHawmfumuG,fonhfOya') udk jynfol@v$wf
awmfrS jyÏmef;cJhjcif;jzpfonf? xdkOya'rSm ta&;ay:pDrHr_tufOya'xuf
ydkqdk;&Gm;aomOya'jzpfonf? rnfol@udkrqdk EdkifiHawmfvHkjcHKa&;twGuf
tEœ&m,f&Sdonf[k oHo,&Sd±Hkr#jzifh TOya't& zrf;qD;xdef;odrf;EdkifcGifh
&Sdayonf? TOya't&rl ±Hk;wifw&m;pGJqdk&efrvdkbJ pGyfpGJcH&olwOD;
tm; &ufaygif; 180 txd xdef;odrf;xm;EdkifjyD; oufqdkif&mbkwftzGJ@.
cGifhjyKcsufjzifh trsm;qHk; 3 ESpftxd xdef;odrfxm;vsuf&Sdonf? xdk@jyif
1991 ckESpfwGif ppfpdk;&onf jyifqifcsufjzifh EdkifiHawmfvHkjcHKa&;Oya'yg
zrf;qD;xdef;odrf;xm;Edkifaomoufwrf;udk 5 ESpfodk@ wdk;jr‡ifhxm;onf?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 209
ppfpdk;&onf 'DyJ,if;EdkifiHa&;vkyf=uHcH&jyD;aemuf a':atmifqef;pk=unf
tm; vHkjcHKa&;t& aetdrfY acwœaexdkifapcJhjcif;omjzpfonf[k xkwfjyef
cJhjyD;aemuf rsm;r=umrDrSmyif EdkifiHawmftm; aESmifh,SufzsufqD;vdkolrsm;
. ab;tEœ&m,frS umuG,f[ef@wm;onfhOya'jzifh aetdrftus,fcsKyf
xdef;odrf;jcif;cHvdkuf&onf? a':atmifqef;pk=unfonf tqdkygOya'jzifh
(4) }udrfwdkifwdkif tus,fcsKyfjzifh aetdrfwGif 10 ESpfausmf xdef;odrf;jcif;
cHcJh&onf? xdk@aemuf a':atmifqef;pk=unf. aetdrftus,fcsKyf ouf
wrf;udk ppftpkd;&u wESpf xyfrHwdk;vdkufjyefonf? xdkOya'jzifh aetdrft
us,fcsKyfoufwrf;jynfhcgeD;Yyif *|ef0DvsH,ufawm0ifa&mufr_udk t
a=umif;jyKI ppftpdk;&onf tr_qifum a':atmifqef;pk=unftm; ae
tdrftus,fcsKyfoufwrf;udk xyfrHcsrSwfcJhonf?
aetdrftus,fcsKyf (18) v csrSwfcHjyD;aemuf 2009 pufwifbm
4 &ufwGif a':atmifqef;pk=unftr_twGuf olr. a&SŒaersm;u &ef
ukefwdkif;w&m;±Hk;odk@ t,lcHav#mufv$mudk wifoGif;cJh=uonf? t,lcH
av#mufxm;r_Y a':atmifqef;pk=unfonf Oya'a=umif;t& tjypf
r&Sda=umif; tcsuf (11) csufudk tcdkiftvHkazmfjyxm;jyD; 1988 ckESpf
uwnf;u csKyfjidrff;oGm;cJhjyD;jzpfonfh 1947 ckESpftajccHOya'ESifh a':
atmifqef;pk=unfudk xdef;odrf;xm;r_udk ±kyfodrf;ay;&ef wifjyawmif;qdk
xm;onf?
a':atmifqef;pk=unf.a&SŒae OD;=unf0if;u “uGif;vHk;u|wf v$wf
udkv$wfay;&r,f? v$wfay;wJhtcgusawmh b,ftwdkif;twmxdatmif
jzpfoGm;vJqdkawmh ol@udk 1989 ckESpfuwnf;u 6 ESpfeD;yg;xdef;odrf;
1995 usrS jyefv$wfcJhw,f? tJ'Dtus,fcsKyfu eHygwfwpf/ aemufwpfcg
2000 jynfhESpfrSm &efukefblwm}uD;rSjzpfwJhwESpfeJ@ 2 v tus,fcsKyf
vkyfvdkufwmu eHygwfESpf/ aemuf tck 2003 ckESpf'DyJ,if;upjyD; tckxd
atmif tus,fcsKyfxdef;odrf;xm;wmu eHygwf3/ tJ'gawGtm;vHk;[m
Unlawful Illegal Detention (Oya'rJhzrf;qD;r_) awGygyJ” [lI ajymqdkcJhonf?
aetdrftus,fcsKyfoufwrf;twGif; a':atmifqef;pk=unfonf
oef;0if;vIdif210
2009 ckESpf/ Edk0ifbmv (4) &ufaehwGif tar&duefjynfaxmifpk
ta&SŒtm&SESSifh ypdzdwfa&;&mvufaxmuf EdkifiHjcm;a&;&m0ef}uD; rpPwm
umhurfbJvfESifh awG@qHkcJhonf?
xdk@aemuf a':atmifqef;pk=unfonf pdrf;vJhuefom{nfh&dyfom
wGif usef;rma&;raumif;aom NLD acgif;aqmifrsm;jzpf=uonfh tzGJ@csKyf
OuUX OD;atmifa&$/ A[dktvkyftr_aqmiftwGif;a&;rSL; OD;vGif/ A[dk t
vkyftr_aqmiftzGJ@OD;vGef;wifwdk@udk *g&0jyKawG@qHkaqG;aEG;cGifh&&SdcJhonf?
awG@qHkcJhpOftwGif; a':atmifqef;pk=unfu NLD A[dktvkyf tr_aqmif
tzGJ@udk wdk;csJŒzGJ@pnf;cGifhjyK&ef arwœm&yfcHcJh&m cGifhjyKcsuf&&SdcJhojzifh tusKd;
aqmifa&SŒaerSwqifh 2010 Zefe0g&Dv 14 &ufae@wGif A[dktvkyftr_
aqmiftzGJ@udk wdk;csJŒjyefvnfzGJ@pnf;apcJhonf? wdk;csJŒjyefvnfzGJ@pnf;cJh
aom A[dktvkyftr_aqmifrsm;rSm -
(1) OD;atmifa&$ - OuUX
(2) OD;wifOD; - 'kOuUX
(3) a':atmifqef;pk=unf - taxGaxGtwGif;a&;rSL;
(4) OD;vGif - twGif;a&;rSL;
(5) OD;0if;wif - tzGJ@0if
(6) OD;cifarmifaqG - tzGJ@0if
(7) OD;oef;xGef; - tzGJ@0if
(8) OD;pdk;jrifh - tzGJ@0if
(9) OD;vSaz - tzGJ@0if
(10)OD;xGef;wif - tzGJ@0if
(11)OD;nGef@a0 - tzGJ@0if
(12)a'gufwmoef;jidrf; - tzGJ@0if
(13)OD;tkef;}udKif - tzGJ@0if
(14)OD;0if;jrifh - tzGJ@0if
(15)OD;xGef;xGef;[def - tzGJ@0if
(16)a'gufwm0if;Edkif - tzGJ@0if
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 211
(17)OD;Om%f0if; - tzGJ@0if
(18)OD;[Homjrifh - tzGJ@0if
(19)OD;odef;nGef@ - tzGJ@0if
(20)a'gufwma':ar0if;jrifh - tzGJ@0if
ponfwdk@jzpfonf?
xdk@aemuf a':atmifqef;pk=unf.t,lcHwifoGif;r_udk &efukefwdkif;
w&m;±Hk;u y,fcscJhonfhtwGuf jypfr_qdkif&m jyifqifr_av#mufvJcsufudk
A[dkw&m;±Hk;odk@ 2010 jynfhESpf Zefe0g&Dv 18 &ufae@wGif xyfrHwifoGif;
cJhonf?
odk@aomf 2010 jynfhESpf/ arv 10 &ufae@wGif etz jynfxJa&;
0ef}uD;AdkvfcsKyfarmifOD;u a':atmifqef;pk=unftm; vmrnfh Edk0ifbm
vwGif jyefv$wfay;rnf[k ajym=um;cJh&m a':atmifqef;pk=unfu a&SŒ
ae}uD;OD;Om%f0if;ESifh aetdrfwGifawG@qHkpOf “'g rw&m;wJh ajymqdkcsufyg
yJ” [k jyefvnfwHk@jyefcJhonf[kqdkonf? OD;Om%f0if;u “edk0ifbmrSm
a':pkudk v$wfay;r,fvdk@ jynfxJa&;0ef}uD;u ajym=um;wmeJ@ywfoufjyD;
a':pku 'grw&m;wJhajym=um;csufyJwJh? bmvdk@vnf;qdkawmh ol@udk t
jypfcsxm;wJhjypfr_eJ@ ywfoufjyD;awmh EkdifiHawmfw&m;±Hk;csKyfu trdef@rcs
tzJGUcsKyf½kH;ü vlxktm; rdefYcGef;ajymMum;aepOf/
oef;0if;vIdif212
&ao;bl;? rjyD;jywfao;bl;? rjyD;jywfciftwGif;rSm 'Dvdkajymwm[m w
&m;±Hk;&JŒvkyfief;udk v$rf;rdk;pGufzuf&ma&mufygw,fvdk@ tJ'Dvdkajymygw,f?
jyD;awmh a':pkudk Edk0ifbmvrSmv$wfay;r,fqdkwm EdkifiHa&; jyufvHk;wpfck
yJ? tpdk;&u wm0ef&Sdol0ef}uD;wa,mufuaejyD;awmh ajymvdkufwm
[m [mojyufvHk;vdkjzpfaew,f? ol@vGwf&ufu Edk0ifbmvrSm jynfhrSm
qdkwm tm;vHk;uodaewJhudpPrdk@ bmrSrxl;jcm;bl;? 'ghtjyif 'DEdk0ifbmv
14 rSvGwfr,hf a':atmifqef;pk=unf[m a&G;aumufyJG0ifEdkifw,f qdk
wmuvnf; a&G;aumufyGJu Edk0ifbmv (7) &ufrSmusif;yjyD; jzpfae
awmh 'Dpum;rsKd;ajymwm[m tawmhfudk&Dp&maumif;wJh EdkifiHa&;jyuf
vHk;vdk jzpfygw,f” [lI ajym=um;oGm;onf?
tJeft,fvf'D\ txl;aMunmcsuf
2010 jynfhESpf/ rwfv 23 &ufae@wGif NLD tzGJ@csKyfonf txl;
a=unmcsuf trSwf 2§03§10 udk xkwfjyefcJh&m a=unmcsuf tjynfh
tpHkrSm atmufygtwdkif;jzpfygonf?
EdkifiHawmfat;csrf;om,ma&;ESifh zGH@+zdK;a&;aumifpDonf 2010 jynfh
ESpf/ rwfv 8 &ufae@wGif jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifOya'/
EdkifiHa&;ygwDrsm;rSwfyHkwifjcif; Oya'/ jynfol@v$wfawmfa&G;aumufyGJ Oy
a'/ trsKd;om;v$wfawmfa&G;aumufyGJOya'/ wdkif;a'o}uD;v$wfawmf
odk@r[kwf jynfe,fv$wfawmfa&G;aumufyGJOya'wdk@udk jyÏmef;vdkuf
onf?
txufygOya'rsm;udk zwf±_avhvmoHk;oyf=unfhv#if 'Drdkua&pD
usihfpOfrsm;/ vGwfvyfr_rsm;/ w&m;r#wr_rsm;/ r&Sda=umif;wdk@udk txif
t&Sm; awG@jrifae&ygonf? t"duusaom om"utcsKdŒrSm
(1) jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifOya'. yk'fr(É)wGif “EdkifiH
a&;ygwDrsm;udk Oya'ESifhtnD aqmif&Gufap&ef }uD;=uyfjcif;/ }uD;=uyf
apjcif;ESifh vrf;n$efjcif;” [k aumfr&Siftm; wm0efESifh vkyfydkifcGifhrsm; ay;
tyfxm;ygonf? TonfrSm 'Drdkua&pDusifhpOfESifhtnD vGwfvyfpGm pnf;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 213
±kH;cGifh/ zGJ@pnf;cGifh/ pka0;cGifhponfhvkyfief;pOfrsm;wGif EdkifiHa&;ygwDrsm;udk
aumfr&Sifu uef@owfcsKyfcs,fxm;jcif;jzpfygonf?
(2) EdkifiHa&;ygwDrsm;rSwfyHkwifjcif;Oya'.yk'fr 4 (i) wGif ygwD
wnfaqmufvdkolrsm;onf “axmif'%fuscHae&olrsm;r[kwfjcif;” [k
owfrSwfxm;ygonf? TonfrSm EdkifiHa&;ygwDwck. tcGifhta&;udk
jief;qefjcif;jzpfovdk 'Drdkua&pDusifhpOfudk csKd;azmufjcif;vnf;jzpfygonf?
jynfaxmifpkorRwjrefrmEdkifiHawmf zGJ@pnf;yHktajccHOya'. tcef; (10)
wGif “EdkifiHa&;ygwDrsm;zGJ@pnf;jcif;” ESifh “EdkifiHa&;ygwDrsm; qufvuf
&yfwnfcGifhr&Sdjcif;” jyÏmef;csufrsm;ESifh uGJvGJqef@usifaeygonf? zGJ@pnf;yHk
tajccHOya'yk'fr 449 wGif TzGJ@pnf;yHktajccHOya'onf EdkifiHawmft
wGif;&Sd Oya'tm;vHk;. tajccHOya'jzpfonf[k jyÏmef;xm;ygonf? xdk@
a=umifh Oya'w&yfudk jyÏmef;&mwGif zGJ@pnf;yHktajccHOya'ESifh qef@usifjyD;
jyÏmef;xm;ygonf? xdk@tjyif aemufa=umif;jyef tm%moufa&muf
jcif;jzpfaeygonf? Oya'w&yf&yfonf jyÏmef;jyD;onfhae@rSpI tm%m
oufa&mufae&rnfjzpfygonf? zGJ@pnf;yHktajccHOya'yg pum;&yfrsm;
teuft"dy`g,fzGif hqdka&;Oya'yk'fr -3(i) Y “Oya'w&yf&yfwGif
aemufa=umif;jyefI tm%moufa&mufr_r&Sdap&” [kvnf;aumif;
&Sif;vif;pGmjyÏmef;xm;ygonf? wzefjypf'%fuscHae&oludk aemufxyf
jypf'%fay;ovdkvnf; jzpfaeygonf?
(3) EdkifiHa&;ygwDrsm;rSwfyHkwifjcif;Oya'. yk'fr 10 Y ygwD0ifrsm;udk
pnf;±Hk;&mwGif&Sd&rnfh t&nftcsif;rsm;udk owfrSwfjcif;/ yk'fr-23wGif
“aumfr&Sifonf ygwDrsm;udkwnfqJOya'/ enf;Oya'rsm;/ vkyfxHk;vkyf
enf;rsm;/ trdefha=umfjimpm/ trdef@/ nGef=um;csufrsm;ESifhtnD aqmif&Guf
ap&ef }uD;=uyfEdkifonf? aumfr&SiftzGJ@cGJtqifhqihftm; aumfr&Sifudk,f
pm; }uD;=uyf&ef wm0efay;tyfedkifonf” [k owfrSwfxm;jcif;/ yk'fr
24 (c) wGif “ygwDwck. ygwDwGif;udpP&yfrsm;ESifh pyfvsOf; I wOD;OD;u
aumfr&Sifodk@ wifjywdkif=um;vmygu aumfr&Sifonf pHkprf;ppfaq;I
vdktyfv#if EdkifiHawmf.tusKd;iSm xdkygwDrsm;vdkufemaqmif&Guf&rnfh
oef;0if;vIdif214
tcsufrsm;udk tcsdefumvowfrSwfI n$ef=um;Edkifonf” [k owfrSwf
xm;jcif;wdk@onf edkifiHa&;ygwDwck. vkyfydkifcGifhrsm;udk aumfr&Sifu vGef
uJpGm 0ifa&mufpGufzufaejcif;jzpfygonf?
(4) jynfol@v$wfawmfa&G;aumufyGJOya'. yk'fr 11 (C) wGif
“v$wfawmfudk,fpm;vS,ftjzpf a&G;aumufwifajr‡mufjcif;onf rJqEN
&Sif jynfolvlxk. qENoabmxm;udk rsufuG,fjyK&m a&mufygonf?
(trsKd;om;v$wfawmfa&G;aumufyGJOya'ESifh wdkif;a'o}uD;v$wfawmf)
odkhr[kwf jynfe,fv$wfawmfa&G;aumufyGJ Oya'wdk@wGif xdkenf;wljzpfyg
onf?
(5) jynfol@v$wfawmfa&G;aumufyGJOya'. yk'fr 82 wGif “aumfr
&SiftzGJ@cGJ tqifhqifhtygt0if a&G;aumufyGJESifhoufqdkifonfh wm0ef
0wœ&m;rsm;udk xrf;aqmifaomyk*~dKvfonf atmufygtcsufrsm;udk
vdkufemaqmif&Guf&rnf” [k a,bk,som jyÏmef;xm;ygonf? rvdkuf
emygu rnfonfhjypf'%fr# owfrSwfjyÏmef;xm;jcif;r&Sdyg? xdk@jyif yk'fr
87 wGif “aumfr&SifESifhaumfr&SiftzGJh0ifrsm;/ rJ±HkrSL;tygt0if rJ±HktzGJ@0if
rsm;. vkyfaqmifcsufrsm;twGuf w&m;ra=umif;t&jzpfap/ jypfr_
a=umif;t&jzpfap w&m;pGJjcif;rcHxdkufap&” [kvnf; jyÏmef;xm;ygonf?
TonfrSm a&G;aumufyGJudk vGwfvyfjyD;w&m;r#wr_r&Sdatmif/ tm%m
ydkifwdk@pdwf}udKufvkyfaqmifEdkifatmif tm%mydkifwdk@u a&G;cs,fcef@xm;
rnfhyk*~dKvfrsm;tm; tumtuG,fay;ovdkjzpfaeygonf? (trsKd;om;
v$wfawmfa&G;aumufyGJOya'ESifh wdkif;a'o}uD;v$wfawmfodk@r[kwf jynf
e,fv$wfawmfa&G;aumufyGJOya'wdk@wGifvnf; xdkenf;wljzpfygonf?
(6) jynfol@v$wfawmfa&G;aumufyGJOya'. yk'fr -91 (u) wGif
“jynfol@v$wfawmfa&G;aumufyGJOya' (EdkifiHjidrf0yfydjym;r_ wnfaqmuf
a&;tzGJ@Oya'trSwf 14§89) udk TOya'jzifh ±kyfodrf;vdkufonf” ESifh
yk'fr -91 (c) wGif “TOya'jzifh ±kyfodrf;vdkufonf” Oya't& usif;ycJh
aom ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJonf zGJ@pnf;yHktajccH Oy
a'ESihf vdkufavsmnDaxGr&SdawmhonfhtwGuf ,if;a&G;aumufyGJ&v'f
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 215
rsm;onf tvdktavsmufysufjy,fonf[krSwf,l&rnf” qdkonfhjyÏmef;
csufwdk@rSm vHk;0 w&m;enf;vnf;rusyg? jynfaxmifpkjrefrmEdkifiH/ EdkifiH
awmfzGJ@pnf;yHktajccHOya'yk'fr 446 wGif “wnfqJOya'rsm;onf jynf
axmifpkv$wfawmfu y,fzsufjcif;/ jyifqifjcif;rjyKao;rD TzGJ@pnf;yHk
tajccHOya'ESifh rqef@usifor# twnfjzpfonf” [k twdtvif; jy
Ïmef;xm;ygonf? Tyk'fr 446 eSifhtnD zGJ@pnf;yHktajccHOya't& ay:
aygufvmonfh jynfaxmifpkv$wfawmfu jynfol@v$wfawmf a&G;
aumufyGJOya' (Oya'trSwf 4§89) wkd@udk y,fzsufjcif;r[kwfbJ Oya'
jyKolu Oya'udkcsKd;azmufjyD; y,fzsufjcif;onf vHk;0w&m;enf;vrf;
rusyg? 1990 jynfhESpf ygwDpkH 'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJ&v'ftm;
vGwfvyfIw&m;r#waom a&G;aumufyGJ[k owif;xkwfjyefI jrefrm
EdkifiHjyefwrf;wGif jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm; v$wfawmfac:,l
zGJ@pnf;ay;jcif;r&Sdao;onfhtwGuf ,if;a&G;aumufyGJ&v'fonf tvdkt
avsmuf ysufjy,fjcif;r&Sdyg?
(7) jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifOya'/ EdkifiHa&;ygwDrsm; rSwf
yHkwifjcif;Oya'/ jynfol@v$wfawmfa&$;aumufyGJOya'/ trsKd;om;v$wf
awmfa&G;aumufyGJOya'/ wdkif;a'o}uD;v$wfawmf odk@r[kwf jynfe,f
v$wfawmfa&G;aumufyGJOya'rsm;udk jyÏmef;Edkif&eftwGuf jynfolvl
xkxH Oya'rl=urf;rsm; csjy&Sif;vif;jcif;r&SdbJ jynfolvlxkxJrS t=uHjyK
csufrsm; oabmxm;qENrsm;udk awmif;cHjcif;r&SdbJ tm%mydkifwdk@ pdwf
}udKuf wpfzufowfa&;qGJcJhjcif;jzpfygI w&m;r#wr_vHk;0r&Sdyg?
okd@ygI trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJ@csKyf A[kdtvkyftr_aqmiftzGJ@ t
pnf;ta0;qHk;jzwfcsuft& trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfOuUXu EdkifiH
awmfat;csrf;om,ma&;ESifh zGH@+zdK;a&;aumifpDOuUXtay: 2010 jynfh
ESpfw&m;pD&ifa&;Oya'yk'fr 5(u)(Z)(n) ESifh 1887 ckESpf oD;jcm; ouf
omcGifh tufOya'yk'fr 45 ESihf 54 t& &efukef+rdKŒw&m;±Hk;csKyfwGif 2010
jynfhESpf/ rwfv 23 &ufae@Y w&m;pGJqdkygonf? w&m;±Hk;w&m;rXmerS
wm0ef&Sdolu “usrwdk@Y pD&ifydkifcGifhr&Sdvdk@” [k ajymjyD; tr_wGJudk ae@v,f
oef;0if;vIdif216
12;30 em&Dcef@wGif jyefay;vdkufa=umif; a=unmvdkufygonf?
22 -3-2010 ae@wGif usif;yaom A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@ t
pnf;ta0;qHk;jzwfcsuft&?
A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf?
a':atmifqef;pk=unfuvnf; 2010 jynfhESpf/ rwfv 29 &ufae@
wGif trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJ@csKyf A[dkaumfrwDtpnf;ta0;odk@ tcsuf
(6) csufyg ‚if;.oabmxm;w&yfudk ay;ydk@vdkufonf? ay;ydk@cJhaom
oabmxm; (6) csufrSm -
(1) 2008 zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk vHk;0vufrcHEdkif/ tzGJ@csKyf. a&$*Hk
wdkifa=unmcsufudk pGJudkif&rnf?
(2) w&m;r#wr_r&Sdaom wzufowfa&;qGJxm;onfh Oya't&
rSwfyHkwifjcif;udk vHk;0vufrcHEdkifyg? Oya'yg pnf;urf;csufrsm;rSm 'Drdk
ua&pDenf;rus?
(3) tzGJ@csKyfonf usr. udk,fydkifypPnf;r[kwf/ rnfolwOD;w
a,muf. udk,fydkifypPnf;vnf;r[kwf?
(4) tzGJŒcsKyftwGif; vlarG;onfhtvkyf/ vlarG;onf[k ,lqEdkifonfh
tvkyfrsm;udk vHk;0r}udKuf/ vufrcH?
(5) jynfolvlxkudk ajym=um;vdkonfrSm rdrdwwfEdkifoavmuf 'Drdk
ua&pD&&Sda&; }udK;yrf;r_udk qufvufaqmif&GufoGm;rnf?
(6) tzGJ@csKyfzsufodrf;cH&v#if tzGJ@csKyfysufpD;onf[k r,lq/ ysufpD;
jcif;r[kwf [lI jzpfonf?
umhwfurfbJvfxyfrHawGUqHkcGifh&
2010 jynfhESpf/ arv 10 &ufae@wGif a':atmifqef;pk=unftm;
tar&duefjynfaxmifpk ta&SŒtm&SESifhypdzdwfa&;&m vufaxmufEdkifiH
jcm;a&;&m0ef}uD; umhwfurfbJvf onf xyfrHawG@qHkaqG;aEG;cGifh&&SdcJh
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 217
onf? rpPwmurfbJvfu a':atmif
qef;pk=unfESifh NLD A[dktvkyftzGJ@
0ifrsm;tm; “ol@taeeJ@ vuf&Sd t
wkduftcHtiftm;pkjzpfonfh NLD
onf rnfonfhyHkpHjzifh wnf&Sdaeonf
jzpfap/ rSwfyHkwifonfjzpfap/ rwif
onfjzpfap/ w&m;0ifygwD jzpfonf
jzpfap/ rjzpfonfjzpfap NLD udk tar
rpöwmuumhwfurfbJvf
a':atmifqef;pkMunftm;awGUqkHpOf/
&duefjynfaxmifpkonf qufvuf tm;ay;axmufcHulnD yl;aygif;aqmif
&GufoGm;rnf” [k ajym=um;oGm;onf?
twkta,mifa&G;aumufyGJ
xdk@aemuf 2010 jynfhESpf/ rwfv 29 &ufae@wGif NLD A[dk tvkyf
tr_aqmiftzGJ@u etzppftpdk;& xkwfjyefcJhaom a&G;aumufyGJqdkif&m
Oya'rsm;onf qdwfacgif;udkcsdwfI acG;om;a&mif;rnfh'Drdkua&pD (0g)
w&m;r#wr_vHk;0gr&Sdojzifh EdkifiHa&;ygwDtjzpf xyfrH rSwfyHkwifrnfr[kwf
a=umif; NLD udk,fpm;vS,f (113) OD;wdk@u uef@uGufolr&Sd qHk;jzwfvdkuf
=uonf?
a':atmifqef;pk=unfonf 2010 jynfhESpf/ Edk0ifbm 13 &ufae@wGif
aetdrftus,fcsKyfoufwrf;aphawmhrnfjzpfaoma=umifh etz ppft
pdk;&onf a&G;aumufyGJudk olr rvGwfrD wywftvdk Edk0ifbmv 7 &ufae@
wGifusif;y&ef wufokwf±dkufpDpOfvdkufawmhonf? aetdrftus,fcsKyf
uscHae&onfh a':atmifqef;pk=unfonf jrefrmjynfolvlxktm; a&SŒ
ae OD;Om%f0if;rSwqifh“rJqEN&Sifrsm;taejzifh rJay;cGifh&Sdovdk/ rJray;bJ
aeEdkifcGifh&Sdonf” [lI rSm=um;vdkufavonf?
ÙÙÙ
oef;0if;vIdif218
tcef; (10)
a':atmifqef;pkMunf vGwfjyD
a':tmifqef;pk=unfonf 2010 jynfhESpf/ Edk0ifbmv 13 &ufae@
us,fcsKyfuscH&aom a':cifcif0if;ESifh r0if;rr (c) ri,fwdk@vnf; jyef
nae 5;15 em&DwGif aetdrftus,fcsKyfrS jyefvnfvGwfajrmufvmcJh
onf? a':atmifqef;pk=unfESifhtwl a':atmifqef;pk=unfaetdrfY t
vnfvGwfajrmufcJh=uonf?
jynfxJa&;0ef}uD;Xme jrefrmEdkifiH&JwyfzGJ@/ &JcsKyfAdkvfrSL;csKyfcif&Donf
Edk0ifbmv 13 &uf nae 5 em&DwGif A[ef;+rdKŒe,f a&$awmif=um; (1)
&yfuGuf/ wuUodkvf&dyfomvrf;/ jcHtrSwf(54§56) &Sd a':atmifqef;pk
=unf. aetdrfodk@oGm;a&mufI a':atmifqef;pk=unftm; av#mhaygh
ajymif;vJvdkufaom jypf'%fumvjynfhonfh 2010 jynfhESpf/ Ekd0ifbm
13 &ufae@wGif jypf'%ftm;vHk;udk vGwfjidrf;csrf;omcGifhjyKvdkufa=umif;
jynfxJa&;0ef}uD;Xme.trdef@udk &Sif;vif;zwf=um;onf?
,if;aemuf jrefrmEdkifiH&JwyfzGJ@ &JcsKyfAdkvfrSL;csKyfcif&Donf &efukef
ajrmufydkif;c±dkif w&m;±Hk;u jypfr_qdkif&mtr_}uD;trSwf 47§2009 jzifh
EdkifiHawmftm; aESmifh,SufzsufqD;olrsm;. ab;tEœ&m,frS umuG,f
apmifha&SmufonfhOya'yk'fr 22 t& rw&m;tjypfay;jcif;cH&aom ac:
cifcif0if; (b) OD;wiftkef;ESifh r0if;rr (c) ri,fav; (b) OD;Om%fvif;
wdk@ESpfOD;tm;vnf; qdkif;iHhxm;onfh av#mhayghajymif;vJvdkufaom jypf
'%fumvjynfhonfh 2010 jynfhESpf/ Edk0ifbmv 13 &ufwGif jypf'%f
tm;vHk;udk vGwfjidrf;csrf;omcGifh jyKvdkufonhftrdef@udk zwf=um;onf?
,if;odk@ &Sif;vif;zwf=um;&mwGif jrefrmEdkifiH&JwyfzGJ@ &JcsKyfAdkvfrSL;csKyfcif&D
ESifhtwl &efukefwdkif;a'o}uD; &JwyfzGJ@&JcsKyf}uD;atmif'dkif;/ owif;wyfzGJ@
'kwd,owif;wyfzGJ@rSL; &JrSL;}uD;0if;Ed kifxGef;/ wdkif;w&m;ol}uD; OD;jrifh
atmif/ wdkif;Oya't&m&SdOD;atmifoef;jrifhESifh wm0ef&Sdolrsm; vdkufygvm
cJh=uonf?
vGwfjidrf;csrf;omcGifhtrdef@rsm;udk zwf=um;jyD;aemuf &JcsKyf AdkvfrSL;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 219
csKyfcif&Donf a':atmifqef;pk=unftm; usef;usef;rmrmawG@&ojzifh
0rf;omyga=umif;/ rdrdwdk@. t"duvkyfief;wm0efrSm w&m;Oya' pdk;rdk;a&;
ESifh &yf&Gmat;csrf;om,ma&;jzpfyga=umif;/ EdkifiHawmf. a&SŒc&D;wGif at;
at;csrf;csrf;/ wnfwnfjidrfjidrf&Sdapvdka=umif;/ a':atmifqef;pk=unf
tm;ajym=um;&m a':atmifqef;pk=unfu AdkvfrSL;csKyfcif&D. rsufESmudk
aphaph=unfhI tjyHK;jzifh wkH@jyefcJhonf?
a':atmifqef;pk=unfvGwfajrmufvmonfudk }udKwifapmifhqdkif;
ae=uaomvlxk}uD;u uef@owf{&d,mudk oufqdkif&mrS z,f&Sm;ay;
tjyD;wGif uef@owf{&d,mxdyfrS jcH0odk@ tajym;tv$m;oGm;a&mufum
a':atmifqef;pk=unfusef;rmygap[k tm;ay;atmf[pfqkawmif;cJh=u
onfudk awG@&ayonf? a':atmifqef;pk=unfonf aetdrfjcH0
odk@xGufI vlxktm; E_wfcGef;qufpum; ajym=um;cJhonf? odk@aomf
toHcsJŒpufrsm;wyfqifxm;jcif;r&Sdaoma=umifh apmifh}udKae&aom
vlxkonf toHudkaumif;pGmr=um;Edkifaoma=umifh a':atmifqef;pk
=unfu eufjzef 12 em&DwGif a&$*Hkwdkifvrf;&Sd tzGJ@csKyf±Hk;Y vlxk}uD;udk
rdef@cGef;ajymp&m&Sdonf[lI rSm=um;cJhonf? ,if;aemuf aetdrftwGif;Y
NLD tzGJ@csKyfacgif;aqmifrsm;ESihf awG@qHkaqG;aEG;cJhonf?
xdk@aemuf Ekd0ifbmv 14 &ufae@wGif trSwf 97§c/ taemufa&$*Hk
wdkifvrf;/ A[ef;+rdKŒe,f&Sd trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf±Hk;a&SŒY ae@v,f
12 em&DwGif vlxky&dowf 1 odef;ausmfudk rdef@cGef;ajym=um;&mwGif
“jynfolawGrygbJeJ@ bmudpPrS ratmifjrifbl;/ bmrSvkyfvdk@r&bl;?
usrwdk@ tvkyfudkvkyf=u&r,f? usrwdk@u uH²²² uHvdk@ajymw,f? usrwdkh
tvkyfudkvkyf=u&r,fhwm0efawGudk ra=umufbl;? wm0efrausrSmudkbJ
a=umufygw,f? usr jynfolawGudk arwœm&yfcHyg&ap? usrwdk@eJ@ quf
qHwJhtcgrSm yGifhyGifhvif;vif; owœd&Sd&Sd ajymqdkqufqH=uyg? 'g[m 'Drdk
ua&pDtajccHygyJ? vGwfvyfpGmajymqdkydkifcGifh/ vGwfvyfpGmajymqdkydkifcGifh
qdkwm vGwfvyfpGmqJqdkydkifcGifheJ@rwlbl;? usr jynfolawGudk arwœm&yfcH
csifwmuawmh apmapmu usrajymovdkygyJ/ udk,fhpdwfxJrSm&SdwmawG
oef;0if;vIdif220
udk usrwdk@udktoday;yg? pma&;jyD;awmhydk@vdk@vnf;&ygw,f? pmwdkufudk
pdwfrcs&&if 'DrSmyJ vmay;yg? jynfolawGpdwfxJrSm bm&SdovJqdkwm
usr odcsifw,f?
tvkyfpvkyfwJhcgrSm 0D&d,xkwf&r,f/ tvkyftv,fydkif; a&mufwJh
tcgrSm 0D&d, xkwf&r,f/ tvkyfaemufqHk;ydkif;a&mufcgeD;rSm 0D&d, xkwf
&r,f? tvkyfqdkwm +yD;w,f&,fvdk@ r&Sdbl;? tvkyfwckjyD;vnf; aemuf
tvkyfu ay:vmrSmyJ? avmu}uD;rSm auseyfp&m/ auseyfp&mtcsdef
awGqdkwm b,fawmhrSr&Sdbl;? 'gayr,fh r}udK;pm;yJeJ@ r&bl;? usrtaeeJ@
awmh usruawmh vkyfay;r,fvdk@ usr rajymEdkifbl;? jynfol&JŒ ,Hk=unf
r_&Sd&if/ jynfol&JŒtm;udk;r_&Sd&if/ jynfol&JŒaxmufcHr_&Sdvdk@&Sd&if usrwdk@
vkyftm;awG trsm;}uD;wufvmr,f? usrwa,mufxJ vkyfvdk@r&bl;?
usrwa,mufxJvJ rvkyfcsifbl;? wa,mufxJvkyfw,fqdkwm 'Drkdu
a&pDr[kwfbl;? usrwdk@ bmyJvkyfzdk@qHk;jzwf/ qHk;jzwf jynfoludk today;
yghr,f?
usr trsKd;om;&if=um;apha&;twGuf qufvufvkyfoGm;yghr,f?
&if=um;apha&;twGuf jynfolawGtenf;qHk; emr,fhenf;eJ@ vkyfoGm;
r,f/ vHk;vHk;rembl;vdk@vnf; usr rajymEdkifbl;? onf;cHaewm =umjyDqdk
wm r[kwfwJh[mawGudk onf;cHaewmvm;? onf; cHoifhwmawGudk
onf;cHaewmvm;/ trSm;eJ@trSefudk cGJjcm;jyD;awmh od&r,f? trSefbuf
uae &yfwnf&JwJhowœd&Sd&r,f? azazajymcJhwJhpum;wcGef;&Sdygw,f?
ol@vdyfjym&JŒcHk±Hk;a&SŒrSm olrm;rm;rwf&yfjyD;awmh tppfcH&Jw,fwJh? usr
&JŒ vdyfjymcHk±Hk;a&SŒrSmvnf; ae@wdkif;rwfwyf&yf&Jygw,f? jynfolawGvJ
'DvdkyJ udk,fh&JŒvdyfjymcHk±Hk;a&SŒrSm ae@wdkif;rwfwyf&yfjyD;awmh rm;rm;rwf
rwf tppfcH&J=uyg?
usr,Hk=unfwm[m vl@tcGifhta&;udk,Hk=unfw,f/ w&m;Oya'
pdk;rkd;a&;udk ,Hk=unfw,f/ tJ'gawGtwGuf usrwdk@ tjrJwrf; vkyfaqmif
oGm;&r,f/ yk*~dKvfa&;t& b,fol@udkrkef;vdk@/ b,f0ghudkrkef;vdk@qdkjyD;awmh
vkyfaewmr[kwfbl;?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 221
usrajymaewmvJ EdkifiHa&;yJ/ tm;vHk;EdkifiHa&;yJ/ usrwdk@ jynfolawG
tm;vHk; EdkifiHa&;udk em;vnfatmif vkyf=uyg? ta&SŒuvkyfaewJholawG
udk taemufuvlawGu xdef;Edkif&r,f? 'g[m 'Drdkua&pDyJ? usruawmh
jynfolawG usrudk xdef;odrf;wmudkcHyghr,fh? tjcm;olawG xdef;odrf;
wmudk rcHEdkifbl;” [lI ajym=um;oGm;onf?
,cktcg trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfudk etzppftpdk;&. jynf
axmifpka&G;aumufyGJaumfr&Sifu 2010 jynfhESpf/ pufwifbmv 14
&ufae@wGif zsufodrf;vdkufjyD;aemuf NLD qufvuf&yfwnfcGifh t,lcHr_
udk aejynfawmfw&m;±Hk;csKyfodk@ OD;wkdufav#mufxm;cJh&m y,fcscH&onf?
xdk@aemuf Oya'a=umif;t& aemufqHk;txl;t,lcHr_udkvnf; quf
vufav#mufxm;cJh&mwGif y,fcscH&jyefonf?
'Drdkua&pDonf rnfonfhvlrsKd; odk@r[kwf rnfonhf,Ofaus;r_ESifh
om oufqdkifonfr[kwf? tm;enf;olESifh tm;aumif;olrsm;tm;vHk;.
tcGifhta&;rsm;udk umuG,fzdk@&ef 'Drdkua&pDpepfu tmrcHcsufay;xm;
ayonf? 'Drkdua&pDonf jyD;jynfhpHkaompepf r[kwfaomfvnf; vGwf
vyfr_ESifh vHkjcHKr_udk taumif;qHk;/ tjrwfqHk;jzpfatmif vufawG@vkyf
aqmifxm;onfhpepfwckjzpf&m vlwdkif;vlwdkif;onf rdrdwdk@ &oifh&xdkuf
onfh tcGifhta&;twGuf wdkufyGJ0if&rnfjzpfayonf? wcsdefwnf;rSmyif
,if;wdkufyGJonf vlom;tm;vHk;. w&m;aomwdkufyGJ/ trSefw&m;udk
jrwfedk;olrsm;tm;vHk;. wdkufyGJvnf; jzpfayonf?
ÙÙÙ
oef;0if;vIdif222
tcef; (11)
vGwfajrmufjyD;umv EdkifiHa&;aqmif&Gufcsufrsm;
a':atmifqef;pk=unfonf aetdrftus,fcsKyfrS vGwfajrmufvm
jyD;aemuf 2010 jynfhESpf/ Edk0ifbm 14 &uf naeydkif;wGif bDbDpD jrefrm
ydkif; oD;oef@qufoG,far;jref;r_udk TuJhodk@ ajz=um;oGm;cJhonf?
“usr tjrJajymcJhygw,f/ ar#mfvifhcsufqdkwm tvkyfeJ@wGJrS ar#mf
vifhcsufvdk@ ac:vdk@&r,f/ tvkyfeJ@ wGJrxm;wJhar#mfvifhcsufuawmh pdwf
ul;,OftdyfrufawGyJ/ usrtaeeJ@uawmh 'Dar#mfvifhcsufawGudk tvkyf
jzpfatmif vkyf&rSmjzpfygw,f/ usrwdk@uvnf; tvkyfvkyf&r,f/ 'Dar#mf
vifhcsufawG taumiftxnfazmfzdk@twGuf jynfolvlxkudk,fwdkifu
yg0ifjyD;vkyf&r,fqdkwm em;vnfatmif usrwwfEdkifor# jynfolvlxk
udk ajymcsifygw,f/ jynfol@tiftm;udk usrwdk@tm;udk;w,f/ jynfolawG
uvnf; usrwdk@udk tm;udkw,fqdk&if wzufeJ@wzuf tm;ay;&r,f/
tm;jznhfay;&r,f/ ,Hk=unfpdwfcsr_wnfaqmufoGm;&r,f/ tJ'Dvdk vkyf
oGm;&if &r,fvdk@ usr,Hk=unfygw,f?
ppfpdk;&[m 22 ESpfruvdk@ ESpf220 yJjzpfjzpf jynfolvlxk&JŒ ,Hk=unfr_
udk r&,lEdkifvdk@&Sd&if a&&SnfrSm bmrSratmifjrifEdkifbl;vdk@ ,Hk=unfw,f/
jynfolvlxk&JŒ,Hk=unfr_eJ@ ppfrSefwJhapwemtiftm;yg&r,f/ tJ'grygvdk@
uawmh b,ft&mudkrS a&&Snfwnfaxmifvdk@&rSmr[kwfbl;?
NLD &JŒ &yfwnfydkifcGifhr&Sdawmhbl;qdkwm usrwdk@ 'DtcsdefrSm ajymvdkh
r&ygbl;/ tJ'gu wydkif;yg/ aemufwydkif;u usrwdk@&JŒ t"duvkyfief;[m
NLD &Sifoef tm;oefa&;twGufr[kwfbl;/ jynfolvlxk&Sifoefa&; t
wGuf usrwdk@tjrJqufvkyfaerSmyJ”
ukvr*~taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf befuDrGef;uvnf; a':atmif
qef;pk=unf jyefvnfvGwfvmr_udk }udKqdka=umif;ESifh usefEdkifiHa&; t
usOf;om;rsm;tm;vHk;udk jyefv$wfay;&ef ppftpkd;&xH awmif;qdkcJhonf?
tar&dueforRw bm;&uftdkbm;rm;u a':atmifqef;pk=unf
vGwfajrmufvmr_udk 0rf;ajrmuf0rf;omjzpf&a=umif;ESifh a':atmifqef;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 223
pk=unfonf ol.ol&Jaumif;[kajymjyD; vGwfoifhwm=umvSjyD[k qdkonf?
jAdwdo#0ef}uD;csKyfa';Apfuifr&Gef;uvnf; a':atmifqef;pk=unf
onf 'Drdkua&pD/ vl@tcGifhta&;ESihf vGwfvyfpGmxkwfazmfajymqdkcGifhrsm;
udk ,Hk=unfol/ wurBmvHk;. vlom;tm;vHk; tm;ustwk,lp&myk*~dKvf
[k ‚if;udk,fwdkif w,fvDzkef;jzihf 0rf;ajrmuf0rf;omajym=um;oGm;onf?
ygupPwef0ef}uD;csKyf ,lqGwf&mu*DvmeD/ xdkif0rforRw r&ifusKd;/
tmqD,HOuUX pl&ifypfpk0rf/ Oa&myaumfr&SifOuUX [kdaq;ref0,fbm±dkpdk/
The Elders tzGJŒOuUX bkef; awmf}uD;'ufprGefwl;wl;/ tdENd,EdkifiHjcm;a&;
0ef}uD; tufpftrfu&pf&Sem;/ =opa=w;vs0ef}uD;csKyf Julis Gilland tar&d
uefEdkifiHjcm;a&;0ef}uD; [Dvm&Duvifwef/ wdAufbkef;awmf}uD; 'vdkif;
vm;rm;/ jypfopforRwuawmf umvmb±leDqmudkZDESifh EdkifiHaygif; 155
EdkifiHrS ygvDreftrwftzGJŒ (IPU) wdk@uvnf; a':atmifqef;pk=unf vGwf
ajrmufvmr_twGuf 0rf;ompum;rsm; toD;oD;ajym=um;cJh=uonf?
a':atmifqef;pk=unf vGwfajrmufvmr_udk wkdif;&if;om;acgif;
aqmifrsm;uvnf; 0rf;ajrmuf0rf;om}udKqdkcJh=uonf? wdk;wufaom
Ak'<bmom u&iftrsKd;om;wyfawmf (DKBA) wyfr[m (5) wyfrSL;
AdkvfrSL;csKyf apmvm;bG,f (AdkvfE_wfcrf;ar$;) u a':atmifqef;pk=unf
vGwfajrmufvmr_ESifhywfoufI -
“a':atmifqef;pk=unfvGwfajrmufvmwmudk 0rf;ajrmuf0rf;om
}udKqdkvufcHygw,f/ a':pktaejzifh 'Drkdua&pD&&Sda&;twGuf jynfolvlxk/
wkdif;&if;om;vlrsKd;rsm;/ vufeufudkiftzGJ@tpnf;rsm;tay:wGif EkdifiHa&;
enf;vrf;jzifh trsKd;om;&if=um;apha&;/ jidrf;csrf;pGmajz&Sif;Edkifa&;twGuf
rSefuefaom ,Hk=unfcsuf csrSwfvkyfaqmifEdkifvdrhfrnf[k 'DaubDat
tzGJ@tpnf;taeeJ@ ,Hk=unfa=umif; axmufcHygw,f” [lI ajymcJhonf?
ppftpdk;&tm; vufeufudkifawmfvSefaeaom u&ifeDtrsKd;om;
wdk;wufa&;ygwD (KNPP) . OuUX cl;xJbl;zJuvnf; -
“a':atmifqef;pk=unf[m axmif'%ftESpfESpftvv uscHcJh&wJh
'Drdkua&pDacgif;aqmifwOD;jzpfygw,f/ 'ga=umifhrdk@vdk@ olvGwfajrmufvm
oef;0if;vIdif224
wmudk v_dufvSJ}udKqdkygw,f/ a':atmifqef;pk=unf[m 'Drkdua&pDacgif;
aqmifwOD;vnf;jzpfw,f/ wurBmvHk;uvnf; av;pm;wJhyk*~dKvfjzpf
w,f/ vGwfvmjyDqdkawmh ArmjynfrSm 'Drdkua&pD&atmif ol wenf;
wzHkeJ@ }udK;pm;ay;r,fvdk@ ar#mfvifhygw,f? wkdif;&if;om;awGtay:rSm
vnf; olu yHkrSefqufqHr_&Sdygw,f? ol@taeeJ@ ppfrSefwJh zuf'&,f jynf
axmifpkudkvnf; wnfaqmufzdk@ ydkif;jzwfcH,lxm;oljzpfygw,f? tm;
vnf;ay;w,f? vkyfaqmifvdrfhr,fvdk@vnf; ar#mfvifhygw,f?” [lI
ajym=um;oGm;onf?
u&iftrsKd;om;tpnf;t±Hk; (KNU) . 'kOuUX z'dka';Apfomuayg
uvnf;-
“ a':pktaeeJ@ jyefjyD;awmh EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rSm csufcsif;ryg0ifbJ
jyefoHk;oyfzdk@ vdkvdrfhr,fvdk@xifygw,f/ bmvdk@vJqdkawmh ESpf&Snfvrsm;
tcsKyfcHcJh&wJhtcgrSm pdwfa&m/ vla&m yifyrf;cJhwJh'%fawG&Sdygw,f? tJ'D
'%fawGuaejyD; jyefjyD;awmh aumif;vmatmif jyefjyD;awmh em;oifh
w,fvdk@ xifygw,f? tcka&G;aumufyGJjyD;jyD/ tajymif;tvJuawmh
tjyifyef;tm;jzifhawmh t&yfom;tpdk;&yHkpHrsKd;jzpfayr,fvdk@ wu,fh t
ESpfom&uawmh zdESdyfwJhppftpdk;& qufvufwnf&SdaerSmjzpfygw,f?
tJ'Dvkd vlxkqENudkvnf; *±krpdkuf/ EdkifiHwumoabmxm;udkvnf; t
av;rxm;/ tJh'Dvdk tpdk;&atmufrSm a&SŒudk b,fvdkEdkifiHa&;v_yf&Sm;&
r,f/ 'Drdkua&pDa&;/ jynfaxmifpkta&;twGuf b,fvdkv_yf&Sm;&r,f
qdkwm jyefjyD;awmh tcsdef,loHk;oyfzdk@vdkw,f? tem;,lzdk@vnf; vdkw,f
vdk@ jrifygw,f” [lI ajym=um;cJhonf?
rGefjynfopfygwD taxGaxGtwGif;a&;rSL; Edkif[Homuvnf; -
“yxrOD;qHk; a':atmifqef;pk=unfvGwfvmwJhtwGuf usaemfwdk@
0rf;omw,f/ }udKqdkw,f/ 'kwd,taeeJ@ ol&JŒ&yfwnfcsuf trsKd;om;
jyefvnfoifhjrwfa&;udk aZmif;ay;jyD;awmh/ t"duxm;jyD;awmh vkyf
aqmifcsifw,fqdkwJhudpPtay:rSm usaemfwdk@taeeJ@ odyfudk0rf;omtm;
& jzpfrdygw,f” [lI ajym=um;oGm;onf?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 225
&Srf;jynfwyfrawmf (awmifydkif;). ajyma&;qdkcGifh&Sdol pkdif;avmif0f
pdkif;uvnf; -
“usaemfwdk@EdkifiH&JŒrajyvnfao;wJh EdkifiHa&;jy\emrsm;udk vnf;
aumif;/ trsm;awmifhwaewJh'Drdkua&pDa&;/ aemufjyD; wdkif;&if;om;rsm;
&JŒ wef;wltcGifha&; ponfhta&;rsm;udk olru usaemfwdk@ vuf&Sdacgif;
aqmifrsm;eJ@}udK;yrf;jyD; ajz&Sif;ay;oGm;Edkifr,fvdk@ usaemfwdk@ar#mfvifhyg
w,f? 'Dtrsm;awmif;qdkaewJh oHk;yGifh qdkifaqG;aEG;yGJjzpfajrmufa&; t
wGuf olr&JŒtcef;u¾u ta&;}uD;ygw,f? olr&JŒpGrf;&nfeJ@ owœdawG
udkvnf; usaemfwdk@av;pm;ygw,f? ol&JŒOD;aqmifr_eJ@ nd‡E_dif;tajz&Sm
a&;awGrSm usaemfwdk@wdkif;&if;om;acgif;aqmifrsm;tm;vHk;u vufwGJjyD;
aqmif&Gufyg0ifzdk@&Sdw,fqdkwm ajym=um;vdkygw,f” [lI ajym=um;
oGm;onf?
ucsifEdkifiHa&;orm;}uD;a'gufwmwl;*smuvnf; -
“a':atmifqef;pk=unfudk trsKd;om;acgif;aqmifwOD;taeeJ@ wdkif;
jynfjy\emawGudk ajz&Sif;wmudk vdkvm;ygw,f/ a':pkvGwfajrmufvm
jyD;aemufydkif; nd‡E_dif;aqG;aEG;a&;udk EdkifiHa&;ygwDrsm;eJ@a&m/ vuf&Sdtpkd;&
taeeJ@a&m/ jynfolxJu wm0ef&SdwJhyk*~dKvfrsm;tm;vHk;eJ@a&m nDtpfudk
pdwf"mwfeJ@ jynfaxmifpkom;pdwf"mwfeJ@vkyfudkifaqmif&GufEdkifr,fqdk&if
tajzwck&&Sdvdrfhr,f usaemfwdk@ar#mfvifhygw,f/ 'ga=umifhrdk@vdk@ ygwD wck
&JŒtaetxm;rsKd;xuf jynfaxmifpkwckvHk;qdkif&m/ EdkifiHvHk;qdkif&m tae
eJ@ vkyfudkifaqmif&GufEdkifr,fqdk&if ydkjyD;awmhxda&muf atmifjrifEdkifr,f
vdk@ usaemfjrifygw,f” [lI ajym=um;oGm;onf?
a':atmifqef;pk=unf Edk0ifbmv 19 &ufae@wGif 2010 jynfhESpf
a&G;aumufyGJwGif yg0if,SOf+ydKifta&G;cHcJhI ±_H;edrfhcJh=uaom woD;yk*~v
udk,fpm;vS,f 12 OD;udkvnf; oD;jcm;awG@qHkI wkdif;jynfaumif;usKd; t
wGuf yl;aygif;aqmif&Gufa&;udpP&yfrsm;udk aqG;aEG;cJhonf?
jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmifa':atmifqef;pk=unfonf 10 ESpf
wmr# uGJuGmae&aom om;i,fuifrftJ&pfac: udkxdefvif;udk Edk0ifbm
oef;0if;vIdif226
v 23 &ufae@wGif jyefvnfawG@qHkcGifh&cJhonf?
jAdwdefEdkifiHY aexdkifvsuf&Sdaom uifrfonf rdcifaetdrftus,f
csKyfrS vGwfajrmufEkdifonf[k,lqjyD; Edk0ifbmvqef;uwnf;u xdkif;
EdkifiH/ befaumuf&Sd jrefrmoH±Hk;wGif jynf0ifcGifhADZmav#mufxm;cJh&m 3
ywft=um Edk0ifbmv 22 &ufae@wGif ADZm&&Sd&Sdjcif; rdcifxH vma&muf
vnfywfcJhjcif;jzpfonf? a':atmifqef;pk=unf.om;}uD; tvufZENm;
ac: udkjrifhqef;atmifonf tar&duefjynfaxmifpkY aexdkifvsuf&Sdonf?
2010 jynhfESpf/ 'DZifbmv 28 &ufae@wGif &efukefwdkif; A[ef;+rdKŒ
e,f/ a&$*Hkwdkifvrf;&Sd trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf±Hk;Y a':atmifqef;pk
=unfonf vli,frsm;ESifhawG@qHkum =o0g'pum;ajym=um;jyD;aemuf vl
i,fuGef,ufwckudk zGJ@pnf;vdkufonf? jynfolvlxk. ynma&;/ pD;yGm;
a&;/ usef;rma&;/ vlr_a&;udpPrsm; us,fus,fjyef@jyef@ uspfuspfvpfvpf
aqG;aEG;vkyfaqmifEdkifa&;ESifh NLD .aqG;aEG;vkyfaqmifr_wdkif;Y vli,f
rsm;od&Sdyg0ifaqmif&GufEdkifa&;twGuf vli,fuGef,uf zGJ@pnf;cJhjcif; jzpf
onf[k qdkonf?
vli,frsm;ESifh awG@qHk&mY a':atmifqef;pk=unfu -
“'DEkdifiHrSmvkyf&r,fh vlr_a&;/ EdkifiHa&;udpPawG[m tm;vHk;eJ@ ouf
qdkifaew,fqdkwmudk usrwdk@em;vnfzdk@vdkygw,f/ tJ'ga=umifh 'Dvdk aqG;
aEG;yGJvkyfwmyg/ t"dutm;jzifh usrwdk@&JŒtajctaeawG/ usr&JŒ tawG;
tac:awGudk ajymjyzdk@r[kwfygbl;/ usrwdk@vli,fawG&JŒ pdwfxJrSm bm&Sd
w,f/ b,fvdkenf;awGeJ@ usrwdk@EdkifiH wdk;wufatmifvkyfEdkifr,fvdk@ vl
i,fawGu xifovJ/ usrwdk@EdkifiHtwGuf tm;enf;csufawG[m bm
awGvJ/ 'Dtm;enf;csufawGudk b,fvdkusrwdk@u jyKjyifEdkifrvJqdkwJh vl
i,fawG&JŒ tawG;tjrifawGudk usrwdk@odcsifvdk@yg?
usr Edk0ifbmv 13 &ufae@tus,fcsKyfu xGufvmwJhtcsdefupjyD;
jynfolawG&JŒtoHudk usr=um;csifw,fqdkjyD; ajymcJhygw,f/ tJ'DxGuf
vmwJhae@uyJ usrowdxm;rdwmuawmh usrwdk@&JŒv_yf&Sm;r_xJrSm
axmufcHaewJh yk*~dKvftrsm;pk[m awmfawmfi,fwJh vli,fawGjzpfyg
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 227
w,f/ tJ'gudk usrtifrwefrS oabmusygw,f/ 'Dvdkvli,fawG&JŒ tif
tm;&SdrSomv#if usrwdk@&JŒtem*wftwGuf usrwdk@ vHkjcHKr_&EdkifrSmyg?
vli,fawG[m wu,fyJ 'Dwdkif;jynf&JŒ EdkifiHa&;jzpfpOf/ vlr_a&;jzpfpOf
awGrSm pdwfyg0ifpm;w,f? 'Dwkdif;jynfudk ajymif;vJzdk@[m vli,fawGu
rdrdwdk@&JŒwm0efjzpfw,fqdkwJh tpGJ&SdjyDqdk&if usrwdk@wkdif;jynftwGuf pdwf
cs&ygjyD/ 'Dvdktajctaer&Sd&ifawmh reufjzef 'Drdkua&pD&vdk@&Sd&ifawmifrS
pdwfcs&OD;rSmr[kwfygbl;/ tem*wfudkxdef;odrf;oGm;&rSmu vli,fawG&JŒ
wm0efjzpfygw,f? tJ'ga=umifh vli,fawGtaeeJh 'Dwm0efudk b,fvdkjrif
ovJ/ 'Dwm0efudk b,fvdkxrf;aqmifr,fvdk@ pdwful;xm;ovJqdkwm
usrwdk@odzdk@trsm;}uD;vdkygw,f/ 'Dawmh usrwdk@ twlwlvufwGJjyD; vkyf
vdk@&r,f/ usrwdk@taeeJ@ yHhydk;oifhwJhae&mu yHhydk;ay;vdk@&rSmjzpfygw,f?”
[lI ajym=um;oGm;onf?
2011 ckESpf/ Zefe0g&Dv 1 &ufae@wGif jynfolvlxk}uD;tm; trsKd;
om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf taxGaxGtwGif;a&;rSL; a':atmifqef;pk=unf
u ESpfopful;E_wfcGef;qufo0%fv$may;ydk@cJhonf? E_wfcGef;quf o0%f
v$mY -
“ESpfa[mif;vGefajrmufeSpfopfa&mufcsdefwGif usr. EdkifiHa&;b0
oef;0if;vIdif228
jzwfoef;r_udk jyefvnfoHk;oyf=unhfaomtcg jynfolvlxk. 'Drdkua&pD
ESifh vl@tcGifhta&;twGuf }udK;yrf;onfhumv/ aetdrftus,fcsKyf uscH
onfhumv/ jyefvnfvGwfajrmufvmonfhumv[lI umvoHk;yg;udk
awG@jrif&ygonf?
,if;umvoHk;yg;pvHk;wGif usrtwGufvnf;aumif; usr.&nfrSef;
csuftwGufvnf;aumif;/ usr.}udK;yrf;aqmif&Gufr_rsm;twGuf vnf;
aumif;/ axmufcHol/ tm; ay;ol/ ulnDol tajrmuftjrm;&Sdygonf?
EdkifiHacgif;aqmifrsm;/ bmoma&;acgif;aqmif}uD;rsm;/ jidrf;csrf;a&; Edkb,f
qk&Sifrsm;tygt0ifyk*~dKvfrsm;/ ukvor*~/ Oa&myor*~/ tjynfjynf qdkif
&mvGwfjidrf;csrf;omcGifhtzGJ@ ponfyg0ifaomtzGJ@tpnf;rsm;/ tar&duef
jynfaxmifpkESifh Oya&myEdkifiHtrsm;tjym;rS EdkifiHolEdkifiHom;rsm;/ jynf
wGif;jynfyrS usrwdk@wdkif;&if;om;jynfolrsm; yg0if=uygonf?
xdkolrsm;onf um,uHtm;jzifh/ 0pDuHtm;jzifh/ raemuHtm;jzifh
±dkif;yif;ulnDcJholrsm;twGuf usru txl;wvnf aus;Zl;Oyum& wif
&Sdyga=umif; txl;wvnfazmfjytyfygonf?
txl;ojzifh ,ckw}udrfjyefvGwf&mwGif ydkrdkwufºuGaeaom vli,f
rsm;tygt0if jynfolrsm;rS tifwdkuftm;wdkuf axmufcHtm;ay;r_
a=umifh usrtvGef0rf;ajrmuf=unfEl;&ygonf? trsKd;om;jyefvnfoifh
jrwfr_&&Sda&;/ ppfrSefaomjynfaxmifpkpdwf"gwfwzef Ekd;x&Sifoefvma&;
wdk@twGuf jynfol@EdkifiHa&; vlr_uGef,uf}uD;w&yf xlaxmifjcif;jzifh usr
wdk@rjzpfrae}udK;yrf;&ygOD;rnf? r*FvmESpfopfwGif cGefopf tm;opf vkyf
ief;yHkpHopfjzifh wdkif;&if;om;jynfoltm;vHk; vufwGJ}udK;yrf;=uygpdk@[k E_d;
aqmf&if; E_wfcGef;qufovdkufygonf?”
atmifqef;pk=unf
&ufpGJ 1 - 1 - 2011
2011 ckESpf/ azazmf0g&Dv 12 &ufae@wGif trsKd;om;'Drdkua&pD tzGJ@
csKyf±Hk;Y usif;y aom (64) ESpfajrmuf jynfaxmifpkae@tcrf;tem;wGif
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 229
a':atmifqef;pk=unfwufa&mufI trSmpum;ajym=um;cJh&m -
“(64) ESpfajrmuf jynfaxmifpkae@rSm tm;vHk;[m ydkjyD;nDnGwfzdk@eJ@
wOD;tay:wOD;em;vnfr_&SdjyD; pnf;vHk;r_&Sd=uzdk@ tcktcsdefrSm ta&;t
}uD;qHk;yJvdk@ usrxifygw,f? usrwdk@EdkifiH[m wu,fhjynfaxmifpk ppf
ppfjzpfzdkh vlwdkif;rSmwm0ef&Sdygw,f? 'gha=umifh 'kwd,yifvHknDvmcH rvGJ
raoG vdktyfygw,f” [lI ajym=um;oGm;cJhonf?
xdkae@rSmyif trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfonf a=unmcsuftrSwf
2§02§11 udk xkwfjyefcJhonf? a=unmcsuftjynfhtpHkrSm -
rdrdwdk@ jrefrmEdkifiHwGif ucsif/ u,m;/ csif;/ rGef/ Arm/ &cdkif/ &Srf;
paom wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm;/ vlrsKd;pkrsm;onf umv&Snf=umpGmuyif
wajrwnf;ae/ wa&wnf;aomuf twlwuG qdk;wlaumif;buf ae
xdkifvmcJh=uygonf? wdkif;wyg;.aus;u|efb0odkh twlwuG usqif;cJh
=u&ouJhodk@ u|efb0rS vGwfajrmufa&;twGufvnf; twlwuG ±kef;
uef}udK;yrf;cJh=u&onf?
,if;uJhodk@ EdkifiH.vGwfvyfa&;twGuf }udK;yrf;cJh&mwGif trsKd;om;
acgif;aqmif}uD;AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh wdkif;&if;om;acgif;aqmif}uD;rsm;
onf tajrmfjrif}uD;rm;r_/ tjyeftvSefav;pm;,Hk=unfr_/ rdom;pkpdwf
"gwf&Sdr_wdk@jzifh tajytvnfaqG;aEG;n‡dE_dif;=uum jynfaxmifpkom;tm;
vHk;wdk@. pnf;vHk;nDnGwfr_udk &,lcJhygonf? xdk@a=umifh rdrdwdk@EdkifiH vGwf
vyfa&; jyefvnf&&Sda&;twGuf 1947 ckESpf/ azazmf0g&Dv (12) &ufae@
wGif &Srf;jynfawmifydkif;/ yifvHk+rdKŒY ordkif;armfuGef;0if ‘yifvHkpmcsKyf’ udk
vufrSwfa&;xdk;csKyfqdkEdkifcJhonf?
,if;yifvHkpmcsKyfwGif -
“²²²e,fpyfa'orsm;twGuf e,fwGif;tkyfcsKyfa&;wGif udk,fydkiftkyf
csKyfa&; &mcdkifE_ef;tjynfh&Sdap&rnf[laomrludk oabmwlnD=uonf?”
(pmcsKyftydk'f - 5)
“e,fpyfa'orsm;. e,fole,fom;rsm;wdk@onf 'Drdkua&pDEdkifiHrsm;
wGif tajccHrlrsm;tjzpf todtrSwfjyKxm;aom tcGihfta&;wdk@udk cHpm;
oef;0if;vIdif230
EdkifcGifh&Sdap&rnf” (pmcsKyftydk'f - 7) [laom rdrdwdk@wkdif;jynftwGuf
t"duta&;}uD;onfh oabmwlnDcsufrsm;yg&SdcJhonf?
odk@aomf wdkif;jynf. tajctaeESifh wdkif;&if;om;aoG;pnf; nDnGwf
r_wdk@onf wyfrawmfzcif}uD;/ vGwfvyfa&;Adokum}uD; AdkvfcsKyfatmif
qef;ESifh wdkif;&if;om;acgif;aqmif}uD;rsm; ar#mfrSef;cJhonfhtcsufrsm;/
wdkif;&if;om;[email protected];ESifh a0;uGmvsuf&Sdaeao;onfudk awG@
jrifae&onf? yifvHkpmcsKyfyg&nf&G,fcsufrsm; qdwfokOf;aeovdk/ 'Drdk
ua&pDtcGifhta&;rsm;qHk;±_H;jyD; wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm;. tcGifhta&;rsm;
vnf; uif;rJhaeygonf? xdk@a=umifh jynfaxmifpkpdwf"gwf odk@r[kwf yifvHk
pdwf"gwfvnf; aysmufuG,fvsuf&Sdygonf? yifvHkpdwf"gwfqdkonfrSm
wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm;tm;vHk;/ wef;wlnDwla&;ESihf ,if;wef;wlnDwla&;
tay: tajccHaom pnf;vHk;nDnGwfr_udk a&S;±_onfh pdwf"gwfjzpfygonf?
rdrdwdk@EdkifiHudk wnfjidrfat;csrf;jyD; om,m0ajymonfh ppfrSefaom
'Drdkua&pDjynfaxmifpkEdkifiHtjzpf trSefwu,f wnfaqmufrnfqdkyg
v#if wdkif;&if;om;vlrsKd;tm;vHk;. aoG;pnf;nDnGwfr_onf r&Sdrjzpf vdk
tyfygonf?
,if;nDnGwfr_rsKd;&&Sd&ef vlr_a&; w&m;r#wr_/ pD;yGm;a&; w&m;r#wr_/
EdkifiHa&; w&m;r#wr_/ ynma&; w&m;r#wr_/ usef;rma&; w&m;r#wr_/
vGwfvyfpGm awG;ac:=uHqEdkifr_/ vGwfvyfpGmzGifh[ a&;om;xkwfazmfEdkifr_/
vGwfvyfpGm,Hk=unfudk;uG,fEkdifr_/ vGwfvyfpGm y&da,oe &SmrSD;Edkifr_/
tqifhtwef;nDr#r_/ tcGifhtvrf;nDr#r_/ w&m;Oya't&mwGif nDr#r_
wdk@udk jynfaxmifpkzGm;wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm;tm;vHk; cHpm;Edkif=uap&ef
tcdkiftrm oEMdÏmefjyK=u&rnfjzpfygonf? odk@rSom wnfjidrfat;csrf;jyD;
zGH@+zdK;wdk;wufI 'Drdkua&pDESifhvl@tcGifhta&;rsm;udk tmrcHEdkifrnfh ppf
rSefonfh 'Drdkua&pDjynfaxmifpkEdkifiHopfudk wnfaxmifEdkifrnfjzpfyg
onf?
trsKd;om;acgif;aqmif}uD; AdkvfcsKyfatmifqef;u wdkif;&if;om; aoG;
pnf;nDnGwfa&; ydkrdkcdkifjrJap&efESifh wdkif;jynfzGH@+zdK;wdk;wufa&;udk &nf&G,f
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 231
vsuf -
“wwdkif;jynfvHk; }uD;yGm;apcsif&if ²²² ArmuwrsKd;/ u&ifwzHk/ &Srf;/
ucsif/ csif;wdk@u wjcm; tuGJuGJtjym;jym;vkyfae=u&if tusKd;&SdrSm r
[kwfbl;/ pkaygif;vkyf=urSmom tusKd;&SdEdkifr,f?”[k rdef@=um;cJhygonf?
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfacgif;aqmif taxGaxGtwGif;a&;rSL;
a':atmifqef;pk=unfuvnf; trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;ESifh pyf
vsOf;I usrwdk@taeeJ@ tjrJwrf;yJ trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;udk
,Hk=unfyga=umif;/ usrwdk@jrefrmppftpkd;&ESifhtwlwl ajymif;vJr_awG vkyf
csifyga=umif;[kvnf;aumif;/ wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDnGwfr_ESifh pyfvsOf;
I wdkif;&if;om;rsm;&JŒ jyif;jywJhqEN/ ar#mfvifhjcif;awGeJh OD;wnfcsufwpfck
udkoGm;jyD; tJ'Djyif;jywJhqENudk tajccHwJh jynfaxmifpkpdwf"mwfwpfckudk
wnfaqmuf&rSmjzpfa=umif;[k vnf;aumif;/ wdkif;jynfESifh jynfolvlxk
. ypPKyefESifh tem*wftrsKd;om; tusKd;pD;yGm;rsm;udk ar#mfudk;I ajym
=um;cJhjyD; jzpfygonf?
xdk@tjyif (1989)ckESpf/ azazmf0g&Dv(12)&ufae@wGif yifvHk+rdKŒY usif;
yaom jynfaxmifpkae@tcrf;tem;Y wdkif;&if;om;vlrsKd;tm;vHk; vuf
wGJrjzKwfpwrf; aoG;pnf;nDnGwfr_jzifh jynfaxmifpk}uD; wnfwHhcdkifjrJa&;/
jynfaxmifpk}uD; zGHh+zdK;wdk;wufa&;ESifh jynfaxmifpk}uD; jidrf;csrf;om,m
a&;udk OD;wnfa&S;±_a=umif;udk trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfu a=unm
csuftrSwf - (9) jzifh twdtvif;zwf=um; ajujimcJhjyD;vnf; jzpfyg
onf?
odk@ygI EdkifiHzGH@+zdK;wdk;wufa&;/ trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;/ wdkif;
&if;om;vlrsKd;rsm; aoG;pnf;nDnGwfa&;/ jynfaxmifpkpdwf"mwf odk@r
[kwf yifvHkpdwf"mwf &Sifoefxufjrufa&;wdk@twGuf-
(u)trsKd;om;&if=um;apha&;udk taumiftxnfazmfEd kif&ef
EdkifiHa&;t"dyg,f jynfh0aom awG@qHkaqG;aEG;jcif;udk tjrefqHk;usif;y&ef?
(c) rdrdwdk@. EdkifiHa&;,Hk=unfcsufa=umifh jypf'%fusjcif; cHae=u&
aom q&mawmf/ oHCmawmft&Sifoljrwfrsm;/ wkdif;&if;om;acgif;
oef;0if;vIdif232
aqmifrsm;tygt0if EdkifiHa&;tusOf;om;tm;vHk;udk c|if;csufr&Sd tjref
qHk; jyefv$wfay;&ef” ponfwdk@udk tm%mydkifwdk@u tjrefqHk; aqmif&Guf
ay;yg&ef Tjynfaxmifpkae@jrwf}uD;wGif awmif;qdkvdkufonf?
24 - 1 - 11 ae@wGif usif;yaom A[dktvkyfr_aqmiftzGJ@
tpnf; ta0;qHk; jzwfcsuft&?
&efukef+rdKŒ
A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
2011 ckESpf/ arv 19 &uf naeydkif;wGif a':atmifqef;pk=unfonf
tar&duefjynfaxmifpk 'kwd,vufaxmuf EdkifiHjcm;a&;0ef}uD; *sKd;Zuf
,Gef;ESifh olraetdrfY t&ifqHk; oD;jcm;awG@qHkaqG;aEG;cJhonf? xdk@aemuf
*sKd;Zuf,Gef;onf NLD A[dkaumfrwD0ifrsm;/ CRPP ac: jynfol@v$wfawmf
udk,fpm;jyKaumfrwD0ifrsm;udk oD;jcm;awG@qHkcJhonf?
2011 ckESpf/ arv 20 &ufae@wGif jrefrmEdkifiHqdkif&m ukvor*~
tcsdefjynfhtxl;udk,fpm;vS,fwOD;xm;&Sdzdk@ jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif
a':atmifqef;pk=unfu vdkvm;a=umif; ukvor*~twGif;a&;rSL;csKyf.
txl;udk,fpm;vS,f rpPwmADa*s;erfbD;,m;u vHkjcHKa&;aumifpD aqG;aEG;
yGJY vHkjcHKa&;aumifpDudkf tpD&ifcHcJha=umif; ajym=um;cJhonf? xdk@tjyif
jrefrmtpdk;&opfonf jrefrmEdkifiHqdkif&m ukvor*~ vl@tcGifhta&; udk,f
pm;vS,f rpPwm aomrwfpfuifwm;em;udk a':atmifqef;pk=unfESifh
awG@qHkcGifhjyK&ef awmif;qdkr_udk jiif;y,fcJhjcif;ESifhywfoufIvnf; jrefrm
EdkifiHwGif vl@tcGifhta&;csKd;azmufr_rsm;ESifhywfoufjyD; pHkprf;a&;aumfr&Sif
w&yf zGJ@pnf;ay;&ef ukvor*~vl@tcGifhta&;aumifpDodk@ wifjyawmif;
qdkaeolvnf;jzpfonf?
jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pk=unfarG;ae@udk jrefrm
EdkifiHtrsKd;orD;rsm;ae@[lI jrefrmEdkifiHESifh urBmw0Srf;Y ESpfpOfusif;y vm
cJhonfrSm ,cktcg (15) ESpf wdkifcJhjyD;jzpfonf? 2011 ck ZGefvwGif jrefrm
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 233
EkdifiHtrsKd;orD;rsm;ae@txdrf;trSwf ±kd;&m,Ofaus;r_*DwyGJawmfudk 2011
ck ZGefv 10 &ufrS 19 &ufae@txd 10 &ufwkdifwdkif pnfum;odkuf+rdKuf
pGm usif;ycJh=uonf?
,ae@ ZGefv 19 &uf we*FaEGae@onf a':atmifqef;pk=unf.
(66) ESpfajrmufarG;ae@jzpfonf? a':atmifqef;pk=unfonf 1988
ckESpfrSpI jrefrmhEdkifiHa&;avmuodk@ ajcpkefypf0ifa&mufum jrefrmEdkifiH
wGif ppftm%m&Siftpdk;&tm; jzKwfcsI 'Drdkua&pD&&Sda&;twGuf vl
xk}uD;ESifhtwl OD;aqmifwdkufyGJ0ifaeonfrSm (23) ESpfwdkifcJhjyDjzpfonf?
odk@aomf 23 ESpfumvtwGif; ppftpdk;&. aetdrftus,fcsKyf t}udrf}udrf
csxm;jcif;cH&onfhtwGuf olr.arG;ae@yGJrsm;udk ESpfpOf rusif;yEkdifcJhacs?
,ckESpf a':atmifqef;pk=unfarG;ae@yGJY jynfe,fESifhwdkif;toD;oD;rS
wkdif;&if;om;rsm;. ±dk;&mtursm;/ ±kd;&m"avhrsm;/ pmaytEkynm/ ,Of
aus;r_jyyGJrsm;/ aps;a&mif;yGJawmfESifh *Dw+ydKifyGJrsm;/ ajzazsmfyGJrsm;udkvnf;
pnfum;odkuf+rdKufpGm usif;ycJh=uonf? a':atmifqef;pk=unf. 66
ESpfjynfharG;ae@yGJodk@ trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (vGwfajrmufe,fajr)
rSvnf; o0%fv$mwapmifay;ydk@cJhonf? ,if;o0%fv$mY -
2011 ckESpf/ ZGefv (19) &ufae@/ Tae@wGif usa&mufaom
trsKd;om;acgif;aqmif 1991 ckESpf urBmhjidrf;csrf;a&;Edkb,fqk&Sif a':
atmifqef;pk=unf. (66) ESpfjynfharG;ae@tcgor,wGif a':atmifqef;
pk=unf usef;rm&$ifvef;ygapa=umif;ESifh pdwfcsrf;omudk,frmusef;pGmjzifh
touf&mausmf&Snfygapa=umif; OD;pGmyxr qkrGefaumif;awmif; arwœm
ydk@otyfygonf?
ppfrSefaom 'Drdkua&pD&&Sda&;/ vl@tcGifhta&;rsm;udk tmrcHr_&&Sd ap
a&; ponfh jynfolvlxk.ppfrSefvHkjcHKonfhb0rsm; cHpm;pHpm;Edkif&eft
wGuf ESpfaygif; 20 ausmf=um rarmryrf; tifwdkuftm;wdkuf aqmif&Gufvsuf
&Sdaom u|[email protected];aqmif a':atmifqef;pk=unf. aqmif&Gufcsuf
rsm;udk rdrdwdk@trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (vGwfajrmufe,fajr) rS OD;
nGwf*k%fjyKvdkufygonf?
oef;0if;vIdif234
tcsdefaygif;rsm;pGm rw&m;tusOf;csxm;r_/ t}udrfaygif;rsm;pGm uef@
owfaESmifh,Sufr_rsm;t=um;rS arwœmw&m;udk &if0,fxm;jyD; jidrf;csrf;
aomenf;vrf;udk tcdkiftrmpGJudkifjyD; ra=umufr&GHŒ aemufrqkwfbJ a&SŒ
wef;rS OD;aqmifav#mufvrf;aeonfh a':atmifqef;pk=unf. &yfwnf
csufoabmxm;rsm;onf rdrdwdk@twGuf cGeftm;w&yfudk jzpfapygonf?
rdrdwdk@twGuf twk,l pHerlemxm;p&mvnf; jzpfayonf?
rjyD;qHk;ao;aom jynfolvlxk. ar#mfvifhcsufrsm;/ ra&muf&Sdao;
aom 'Drdkua&pDyef;wdkiftwGuf atmifjrifacsmarG@pGm taumiftxnf
azmfaqmif&GufEkdif&ef u|Ekfyfwdk@. acgif;aqmif a':atmifqef;pk=unfESifh
twl rdrdwdk@ trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (vGwfajrmufe,fajr) taejzifh
udk,fpGrf;&Sdor#/ Om%fpGrf;&Sdoavmuf tpGrf;ukef0ef;&H}udK;yrf; aqmif&Guf
oGm;rnfjzpfa=umif; av;eufwnf=unfpGm uwdopPmjyK&if; TarG;ae@
o0%fv$mudk ay;ydk@vdkufygonf?
a':atmifqef;pk=unfusef;rmygap?
a':atmifqef;pk=unf oufawmf&mausmf &Snfygap?
A[dkaumfrwD
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (vGwfajrmufe,fajr)
&ufpGJ 2011 ckESpf/ ZGefv 19 &uf
15 }udrfajrmuf jrefrmEdkifiH trsKd;orD;rsm;ae@ESifh a':atmifqef;
pk=unf. (66) ESpfajrmufarG;ae@txdrf;trSwfudk jrefrmedkifiH trsKd;orD;
xkv_yf&Sm;r_aumfrwDu trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (vGwfajrmufe,f
ajr)/ vl@abmifopf'Drdku&ufwpfygwD (tvkyform;Xme) wdk@u yl;aygif;
I xdkif;EdkifiH/ rJaqmuf+rdKŒY usif;ycJhjyD; arG;ae@txdrf;trSwf a=unm
csufw&yfukd xkwfjyefcJhygonf? tqdkyga=unmcsufY -
vlxkacgif;aqmifa':aqmifqef;pk=unf/ trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 235
csKyfESifhjynfol@v$wfawmfudk,fpm;jyKaumfrwDwdk@tay: ,ckvuf&Sd t&yf
om;ta,mifaqmif ppftpdk;&. tav;rxm;ajymqdkwkH@jyefr_rsm;udk
jyif;xefpGm uef@uGuf±_wfcsjyD; vuf&SdOD;odef;pdeftpdk;&taejzifh -
Ù trsKd;orD;rsm;tay: t=urf;zufr_rsm;tygt0if vl@tcGifhta&;
csKd;azmufaer_rsm;udk csufcsif;&yfwef@ay;&ef?
Ù trsKd;orD;EdkifiHa&;tusOf;ol (143) OD;tygt0if EdkifiHa&; t
usOf;om;rsm;tm;vkH;udk c|if;csufr&Sd tjrefqHk;v$wfay;&ef?
Ù wdkif;&if;om;a'orsm;odk@ xkd;ppfqifwdkufcdkuf&ef jyifqifaejcif;
rsm;ESifh vufawG@xdk;ppfqifwdkufcdkufaejcif;rsm;udk csufcsif;&yfwef@ay;
&ef?
Ù EdkifiHa&;jy\emrsm;udk EdkifiHa&;enf;vrf;t& tiftm;pktoD;
oD;yg0ifjyD; awG@qHkaqG;aEG;tajz&Smjcif;jzifh trsKd;om;jyefvnfoifhjrwf
a&;vkyfief;pOfrsm;udk csufcsif;taumiftxnfazmf&ef?
rdrdwdk@jrefrmEdkifiHtrsKd;orD;xkv_yf&Sm;r_aumfrwDu awmif;qdkvdkufyg
onf” [lI azmfjyxm;ayonf?
(64) ESpfajrmuf tmZmenfaeY
wyfrawmfzcif}uD;ESifh vGwfvyfa&;AdokumAdkvfcsKyfatmifqef;ESifh
tmZmenfacgif;aqmif}uD;rsm;tm; aemifvmaemifom;rsm;ESifh vli,f
rsm; trSwfw&&Sdapjcif;iSm ESpfpOf Zlvdkifv 19 &ufwdkif;wGif ‘tmZmenf
ae@’ tjzpf usif;yvmcJhonfrSm ,ckESpf 2011 ckESpf/ Zlvdkifv 19 &ufae@
wGif 64 ESpfajrmuf jynfhcJhjyD;jzpfonf? odk@aomf ppftm%m&Sifwdk@onf
tmZmenfae@udk wjznf;jznf; arS;rSdefaysmufuG,foGm;&ef &nf&G,fI
EdkifiHawmftqifhusif;ycJh&mrS ,cktcg wdkif;a'o}uD;pnfyifom,ma&;
aumfrwDtpDtpOfjzifhom usif;yvmcJhygonf? xdk@tjyif jrefrmEdkifiH&Sd
EdkifiHjcm;oHwrefrsm;/ ukvor*~Xmaeudk,fpm;vS,frsm;ESifh tjcm;tpdk;&
r[kwfaom vlr_tzGJ@tpnf;rsm;rS wm0ef&Sdolrsm;udk tmZmenfae@Y
oGm;a&mufvGrf;olyef;acGcsjcif;ESifh tav;jyKr_ tpDtpOfrsm;tm;vHk;udk
oef;0if;vIdif236
ydwfodrf;ypfcJhonf? tpkd;&Xmersm;Yvnf; AdkvfcsKyfatmifqef;. "mwf
yHkrsm;udk csdwfqGJjcif;rjyKawmhbJ vuf&Sdxkwfa0oHk;pGJaeaomaiGpuULrsm;Y
AdkvfcsKyfatmifqef;. "mwfyHk/ ±kyfyHkrsm;udk z,f&Sm;ypfcJhonf? tmZmenf
ae@ta=umif; pmoifausmif;rsm;Y a[majymyGJ rsm;jyKvkyfjcif;/ pmpDpm
uHk;+ydKifyGJusif;yjcif;/ jyKvkyfjcif;wdk@udkvnf; ydwfyifwm;qD;cJhonf? xdk@t
jyif jrefrmEdkifiHodk@ vma&mufvnfywfaom tpdk;&{nfhonfawmfrsm;udk
tmZmenfukef;Y vGrf;ol@yef;acGcsI *g&0jyKr_ tpDtpOfrsm;tm;vHk;udk
ydwfyifcJhonf? AdkvfcsKyfatmifqef;jywdkufudkvnf; tmZmenfae@ w&uf
rSvGJI usef&ufrsm;wGif rzGifhvSpfawmhay?
jrefrmppftm%m&Sifrsm;onf tmZmenfae@udk arS;rSdefatmif
jyKvkyfaeonfh &nf&G,fcsufrSm -
(1) tmZmenfacgif;aqmif}uD;AdkvfcsKyfatmifqef;onf vlxkw&yf
vHk;tm; pkpnf;IvGwfvyfa&;t&,lay;onfh trsKd;om;acgif;aqmif}uD;
jzpfouJhodk@ ‚if;.orD;jzpfol a':atmifqef;pk=unfuvnf; vlxktm;
OD;aqmifOD;&GufjyKum 'Drdkua&pDEdkifiHawmf wnfaxmifaeonfukd rvdk
vm;jcif;?
(2) jrefrmEdkifiHwGif 'Drdkua&pDpepf tajcwnfoGm;ygu ppfrSefaom
tkyfcsKyfa&;/ Oya'jyKa&;/ w&m;pD&ifa&;ponfh r¾dkKif}uD; (3) &yf ay:xGef;
vmygu ppftm%m&Siftqufquf usL;vGefcJhaom/ usL;vGefqJjzpf
aomtjypfrsm;udk wefjyefta&;,lrnfudk pdk;&drfae=ujcif;?
(3) vlxkw&yfvHk;udk pkpnf;Edkifrnfh NLD ESifh a':atmifqef;pk=unf
udk z,f&Sm;Edkifygu jrefrmEdkifiHudk ppftm%m&Sifacgif;aqmifrsm; pdwf
}udKuf qufvuf}udK;udkifEdkifrnf[k xifjrif,lqaejcif;?
(4) tmZmenfacgif;aqmif}uD;rsm;. &ifaoG;rsm;ESifh vli,frsm;
onf vuf&Sdppftm%m&Siftpdk;&. ppftjrif/ ppf&yfwnfr_/ ppftm%m
&SifpepfwnfwHhcdkifjrJa&;udk qef@usifwdkufyGJ0ifaeonfh vlxkacgif;aqmif
rsm; jzpfaejcif;? ponfhtcsufrsm;a=umifh jzpfayonf?
odk@aomf ,ckESpf 2011 ck/ Zlvdkifv 19 &ufae@wGif usa&mufcJhaom
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 237
(64) ESpfajrmuf tmZmenfae@tcrf;tem;odk@ a':atmifqef;pk=unf
onf eHeuf (8) em&DwGif &efukefwdkif;a'o}uD;tpDtpOfjzifh yxrt}udrf/
ae@v,f 1 em&Dcef@wGif NLD .tpDtpOfjzifh 'kwd,t}udrf pkpkaygif;
(2) }udrfwufa&mufI vGrf;ol@yef;acGcsum *g&0jyKcJhonf?
a':atmifqef;pk=unfonf 1947 ckESpf / Zlvdkifv 19 &uf eHeuf
10 ; 35 em&D wGif usqHk;oGm;aom wyfrawmfzcif}uD;ESifh trsKd;om;
acgif;aqmif}uD; AdkvfcsKyfatmifqef;tm; &nfpl;I oHCmawmfrsm;tm;
tm±HkqGrf; qufuyfvSL'gef;jyD; ae@v,f 11 em&DwGif NLD tzGJ@csKyf±Hk;Y
usif;yonfh tmZmenfae@tcrf;tem;udk CRPP acgif;aqmifrsm;/ tzGJ@
csKyfacgif;aqmifrsm;/ 0g&ifhEdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;/ EdkifiHjcm;oHwrefrsm;
ESifhtwl wufa&mufcJhavonf?
2011 Zlvdkifv 25 &ufae@wGif tpdk;&opftzGJ@rS jynfaxmifpk0ef}uD;
OD;atmif=unf (tvkyform;0ef}uD;ESifh vlr_0efxrf;/ u,fq,fa&;ESifh
jyefvnfae&mcsxm;a&;0ef}uD;) ESifh a':atmifqef;pk=unfwdk@onf
ae@v,f 1 em&DrS 2 ; 10 em&Dtxd &efukef+rdKŒ/ A[ef;+rdKŒe,f&Sdf tpdk;&{nfh
64 ESpfajrmuf tmZmenfaeY tcrf;tem;wGif a':atmifqef;pkMunf
vGrf;olUyef;acGcs&ef a&muf&SdvmpOf
oef;0if;vIdif238
a*[m pdrf;vJhuefomY awG@qHkjyD; ,ae@jrefrmEdkifiH. EdkifiHa&;tajctae
rsm;tay:tajccHI awG@qHkaqG;aEG;cJhonf? ,cif etztpdk;&vufxuf
wGif tvkyform;0ef}uD;ESifh qufoG,fa&;0ef}uD;jzpfcJhol OD;atmif=unf
ESifh a':atmifqef;pk=unfwdk@onf 9 }udrfwdkifwdkif awG@qHkaqG;aEG;cJhaomf
vnf; xifomjrifom&Sdonfhwdk;wufr_ wpHkw&mr&SdcJhacs? ,cktpkd;&opf
vufxufYvnf; tvkyform;0ef}uD;tjzpf qufvufxrf;&Gufaeaom
jynfaxmifpk0ef}uD; OD;atmif=unfESifh a':atmifqef;pk=unfwdk@. (10)
}udrfajrmufawG@qHkaqG;aEG;r_tay: Yvnf; EdkifiHa&;avhvmoHk;oyfol
rsm;ESifh urBmhacgif;aqmifrsm;u owdxm;apmifh=unfhae=uayonf?
tpdk;&opfonf oufwrf;umv 4 veD;yg;&SdjyDjzpfaomfvnf; jrefrmEdkifiH
Y &ifqdkifawG@=uHKae&aom EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ usef;rma&;/
ynma&;jy\emrsm;tjyif uav;ppfom;ta&;/ vufeufudkiftzGJ@ t
pnf;rsm;tm; e,fjcm;apmifhwyftoGifajymif;vJa&;/ wdkif;&if;om;rsm;
ta&;/ uav;oli,frsm;ESifh trsKd;orD;rsm; vlukeful;cH&r_/ ay:wmqJGcH&
r_/ ucsifjynfe,f/ &Srf;jynfe,f/ u&ifjynfe,fwdk@Y jzpfyGm;aeaom jynf
wGif;ppfwdkufyGJrsm;ta&; ponfwdk@udk ,ae@wdkif rajz&Sif;Edkifao;ay?
jrefrmEdkifiHonf tjcm;tmqD,HEdkifiHrsm;xuf edrfhusaeayonf? xdk@jyif
EdkifiHwum. pD;yGm;a&;/ EdkifiHa&; zdtm;ay;tusyfudkifr_rsm;ESifh 2014
ckESpfwGif tmqD,HtvSnhfusacgif;aqmiftjzpf wm0ef,lEdkifa&;wdk@t
wGuf EdkifiHwum. zdtm;rsm;av#mhcsa&;ESifh vlxktm; vSnhfpm;&ef t
wGuf awG@qHkaqG;aEG;r_rsm;jyKvkyfcJhonf[k avhvmoHk;oyfolrsm;&Sdovdk/
tcsKdŒuvnf; odk@avm ²²²odk@avmESifh pdwf0ifwpm; apmifh=unfhvsuf
&Sdaeayonf?
awG@qHkaqG;aEG;yGJtjyD;Y owif;axmufrsm;.tar;udk 0ef}uD; OD;
atmif=unfu “tckawG@qHkr_uawmh tJh'D&v'frsm;xuf ydkrdkaumif;rGef
wJh &v'fjzpfvmvdrfhr,fvdk@ u|efawmftaeeJ@ar#mfvifhygw,f”[lI ajz
=um;cJhonf?
a':atmifqef;pk=unfurl -
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 239
“usrwdk@uawmh wdkif;jynftwGuftusKd;jzpfapr,fh &v'fawGyJvdk@
ar#mfvifhygw,f? bmyJvkyfvkyfayghaemf/ bmpum;yJajymajym/ b,foleJ@
yJawG@awG@/ usrwdk@&JŒ&nf&G,fcsufuawmh EdkifiHESifhwdkif;jynftwGuf
jynfoljynfom;rsm;udk tusKd;jyKzdk@ygyJ? tJh'DvdkyJ usrwdk@ar#mfvifhygw,f”
[lI ajym=um;oGm;onf?
a':atmifqef;pkMunf\ tdwfzGifhay;pm
xdk@aemuf vlxkacgif;aqmifa':atmifqef;pk=unfonf 2011 ckeSpf
Zlvdkifv 28 &ufae@wGiftpdk;&opf (jynfaxmifpkorRwjrefrmEdkifiHawmf)
orRwOD;odef;pdefESifh ucsifvGwfajrmufa&;tzGJh (KIO)/ u&iftrsKd;om;
tpnf;t±Hk; (KNU)/ rGefjynfopfygwD (NMSP)/ &Srf;jynfwyfrawmf (SSA)
wdk@udk vdyfrlI tdwfzGifhay;pmwpfapmifudk ay;ydk@cJhonf? ,if;tdwfzGifh
ay;pmY -
jynfaxmifpkorRwjrefrmEdkifiHawmfonf wdkif;&if;om;vlrsKd;pkrsm;
ESifh aygif;pyfzGJ@pnf;xm;aom EdkifiHjzpfygonf? ,if;wkdif;&if;om;tm;vHk;
onf ESpfy&dap'>rsm;pGmuyif wajrwnf;ae/ wa&wnf;aomuf twl
1994 ckESpf? pufwifbm 1 &ufaeYu a':atmifqef;pkMunf
AdkvfcsKyfrSL;BuD;oef;a&T? ppfaxmufvSrf;a&;csKyf 'kwd,AdkvfcsKyfBuD;cifnGefYwdkYESifh awGUqkHpOf
oef;0if;vIdif240
aexdkifcJh=uaom nDtudkarmifESrrsm;jzpf=uygonf? xdk@a=umifh wdkif;&if;
om;vlrsKd;pkrsm;tm;vHk; cspf=unf&if;ESD; aoG;pnf;nDnGwfa&;onf t
vGefta&;}uD;ygonf?
,cktcg ucsif/ &Srf;/ u&ifESifh rGefponfhjynfe,frsm;wGif wyfr
awmfESifh wdkif;&if;om;vufeufudkiftzGJ@tpnf;rsm;t=um;/ yÉdyuQrsm;
jzpfyGm;vsuf&Sda=umif; =um;odae&ygonf? ,if;yÉdyuQrsm;a=umifh ao
a=uqHk;±_H;ysufpD;r_rsm;/ 0rf;enf;zG,f&mrsm; jzpfyGm;vsuf&Sdonfhtjyif wef
zdk;}uD;rm;onfh EdkifiHydkiftaqmuftODrsm;/ pDrHudef;vkyfief;rsm;/ ,dk,Gif;
ysufpD;r_rsm; =uHKawG@ae&ygonf? a'ocHwdkif;&if;om;jynfolrsm;vnf;
twd'kuQrsm;pGm usa&mufae=uonfhtjyif tdrfeD;csif;EdkifiHrsm;udkyg ul;
pufysHŒESH@rnfh tEœ&m,f&Sdaeygonf?
,if;yÉdyuQrsm;ESifh jy\emrsm;udk tiftm;oHk;I ajz&Sif;=urnf
qdkv#if ESpfOD;ESpfzuf tusKd;qkwf,kwfr_rsm;om jzpfay:ygrnf? trsKd;om;
&if=um;apha&;udk ppfa&;enf;rsm;jzifh wnfaqmufIr&Edkifyg? EdkifiHa&;
enf;vrf;jzpfaom aqG;aEG;n‡dE_dif;ajz&Sif;jcif;jzifhom wnfaqmufoGm;=u
&rnfjzpfygonf? EdkifiHa&;t&/ nd‡Ed_if;a&;t& nd‡E_dif;ajz&Sif;Edkif=urSom
v#if jynfaxmifpk}uD;tem*wfudk tmrcHEdkifrnfh ppfrSefaom wdkif;&if;
om; aoG;pnf;nDnGwfr_udk &&Sdrnfjzpfygonf? ppfrSefaom jidrf;csrf;ajy
vnfr_r&&Sdv#if jynfwGif;ppfrD;[lonf us,fjyef@oGm;Edkifonfh tEœ&m,f
&Sdwwfygonf?
jynfaxmifpkom;tcsif;csif;t=um; jzpfay:aeaomjy\emrsm;udk
wOD;ESifhwOD;/ wzGJ@ESifhwzGJ@ tjyeftvSef em;vnfr_/ tjyeftvSef ,Hk=unf
av;pm;r_wdk@jzifh ajz&Sif;=urnfqdkv#if ajyvnfr_&&Sd=ujyD; jynfaxmif
pk}uD; jidrf;csrf;wnfjidrfrnfjzpfygonf? jynfaxmifpk}uD; jidrf;csrf;wnfjidrf
rSom wdkif;jynfzGH@+zdK;wdk;wufa&;vkyfief;rsm;udk atmifjrifpGm aqmif&Guf
Edkifrnfjzpfygonf?
odk@ygI jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmftwGif; rSDwif;aexdkif=uaom
wdkif;&if;om;vlrsKd;tm;vHk;. tusKd;pD;yGm;udk a&S;±_I ,ckjzpfyGm;aeaom
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 241
yÉdyuQrsm;udk jidrf;csrfpGmajz&Sif;=uyg&efESifh tjrefqHk; typftcwf &yfpJ
=uyg&ef av;eufpGm yef=um;tyfygonf?
typfcwf&yfpJa&;ESihf jidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm;udk yHhydk;&eftwGuf
usrtaejzifh udk,fpGrf;&Sdor# yg0if}udK;yrf;ay;&ef toifh&Sdygonf?
atmifqef;pk=unf
rnfokd@qdkap²²²vlxkacgif;aqmif 'Drdkua&pDrdcif}uD; a':atmifqef;
pk=unfonf trsKd;om;acgif;aqmif}uD;AdkvfcsKyfatmifqef;. orD;yDyD
jrefrmEdkifiHwGif ppfrSefaom 'Drdkua&pD&&Sda&;twGuf wdkif;jynfESifh jynfol
vlxktay:wGif opPm&Sd&Sd/ Om%ftajrmftjrif&Sd&Sd &J&J0hH0Hhowœd&SdpGmjzifh wdkuf
yGJ0ifae&m jynfolvlxkw&yfvHk;uvnf; trSefw&m;onf aemufqHk;
atmifyGJ[k rSwf,lum a':atmifqef;pk=unf. OD;aqmifr_atmufY pk
pnf;nDnGwfpGm wm0efodod/ Om%ftajrmftjrif&Sd&Sd yl;aygif;yg0ifaqmif
&GufI 'Drdkua&pDa&;twGuf rdrdus&mtcef;u¾rS wdkufyGJ0ifygu ‘t
a&SŒu ae0ef;xGufonfhyrm’ 'Drdkua&pDacwfudk u|Ekfyfwdk@a&mufrnfrSm
rvGJ{uef[k ±dk;om;pGm ,Hk=unfaerdygawmhonf?
oef;0if;v_dif
31 - 7 - 2011
oef;0if;vIdif242
tcef; (12)
a':atmifqef;pkMunf\ rdefYrSmcsufrsm;
Ù wdkif;jynfrSm vGwfvyfr_ydkjyD;awmh&csif&if/ vl@tcGifhta&;rsm;
jynfhjynfhpHkpHkcHpm;csifvdk@&Sd&if vlwdkif;vlwdkif;[m EdkifiHa&;udk 0goemyg
&r,f? EdkifiHa&;udk vkyf&J&r,f? vkyfcsif&r,f?
Ù wcsKdŒu EdkifiHa&;qdkwm[m EdkifiHa&;ygwDawGvkyfwJh tvkyfvkd@
xifw,f? r[kwfygbl;? wcgwkef;u azazu ajymygw,f? EdkifiHa&;[m
udk,feJ@rqdkifbl;xifayr,fh EdkifiHa&;[m udk,fhqDa&mufvmvdrfhr,f? 'gudk
a&Smifvdk@r&bl;? 'g bmjzpfvdk@vJqdkawmh 'DEdkifiHwGif;rSm jzpfaewJhudpPrSef
or#[m EdkifiHa&;yJ? a&Smifvdk@r&bl;aemf? pD;yGm;a&;qdkwmvJ EdkifiHa&;yJ?
vlr_a&;qdkwmvJ EdkifiHa&;yJ? bmrqdk EdkifiHa&;yJ? 'ga=umifhrdk@vdk@ jynfolvl
xk[m EdkifiHa&;u|rf;usifEdkifrS EdkifiH[m wdk;wufrSmyg? jynfolvlxk[m
EdkifiHa&;ru|rf;usifbl;? EdkifiHa&;todr&Sdbl;qdkvdk@&Sd&if EdkifiHwEdkifiH wdk;
wufzdk@qdkwm b,fvdkrSrjzpfEdkifygbl;? tJ'Dawmh udk,fh&JŒrdom;pk/ udk,fwOD;
wa,mufeJ@ ywfoufwJhudpPawGudkyJ pdwf0ifpm;r,fqdkvdk@&Sd&if usrwdk@Edkif
iHudk tusKd;jyKEdkifr,fh jynfoljynfom;awGqdkwmawmh b,fawmhrS jzpf
vmrSmvJ r[kwfygbl;? tJ'Dawmh udk,fh&JŒrdom;pkeJ@ udk,fhwOD;wa,muf
aumif;usKd;twGufyJ rpOf;pm;=uygeJ@? tJ'DvdkpOf;pm;vdk@&Sd&if a&&SnfrSm
udk,fhtusKd;vJ rjzpfvmEdkifygbl;?
Ù vl@tcGifhta&;qdkwm vlwdkif;vlwdkif; ydkifqdkifcGifh&Sdw,f? udk,fwif
r[kwfbl;? udk,hf&efolrsm;yifv#if vl@tcGifhta&;&Sd&r,f? tJh'Dawmh wae@
usrwdk@&JŒ 'Drdkua&pDv_yf&Sm;r_}uD; atmifjrifoGm;wJhtcgus&if &_H;wJhol
awG[m olwdk@tcGifhta&;awGudk jynfhjynfh00cHpm;Edkif&r,f? 'g[m usr
wdk@&JŒ'Drdkua&pDwm0ef jzpfw,f?
Ù 'Drdkua&pDrwdk;wufwJhwdkif;jynf[m pD;yGm;a&;t&vnf; rwdk;
wufEdkifygbl;? EdkifiHa&;a&m/ pD;yGm;a&;a&m rwdk;wufwJhwdkif;jynf[m tif
rwefrS qif;&JEGrf;yg;jyD; 'kuQrsm;wJhwdkif;jynf jzpfoGm;rSmyJ? tck usrwdk@
wdkif;jynfvnf; 'Dtwdkif;yJ jzpfcJhygjyD? tJ'Dawmh EdkifiHa&;t& pjyD; wnf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 243
axmifjyD;rS pD;yGm;a&;t& jyefjyD; wnfaxmif&rSm jzpfygw,f?
Ù pD;yGm;a&;udk EdkifiHa&;eJ@ cJGxm;vdk@ rjzpfygbl;? aemufqkH; pD;yGm;a&;
pepfwckatmifjrifzdk@qdkwm[m EdkifiHa&;pepfcdkifrmrS jzpfygvdrfhr,f? EdkifiH
a&;pepfu rrSefuefbl;qdk&if/ rcdkifrmbl;qdk&if b,folrS pD;yGm;a&;t&
}uD;yGm;EdkifrSm r[kwfygbl;?
Ù EdkifiHa&;tusOf;om;awGqdkwm olwdk@&JŒ EdkifiHa&;,Hk=unfcsufawG
udk pum;vHk;awGeJ@jzpfap/ v_yf&Sm;r_awGeJ@jzpfap azmfxkwfwmuvGJvdk@
&mZ0wfr_wckckudk usL;vGefwmrsKd; b,fwkef;urS r&SdcJhygbl;? 'gayrJhvnf;
usrwdk@&JŒ EdkifiHa&;vkyfazmfudkifzuftcsKdŒ[m &mZ0wfjypfr_rsm;eJ@ etz
tzGJ@&JŒ pGyfpGJzrf;qD;xdef;odrf;wmudk cHae=u&ygw,f? wu,fawmh 'D
yk*~dKvfawG[m olwdk@&JŒEdkifiHa&;v_yf&Sm;r_awGa=umifhom zrf;qD;cH=u&
w,fqdkwmudk usrwdk@tm;vHk; od=uygw,f? tJ'DtwGufa=umifh ppfrSef
wJh trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;vrf;a=umif;qDudk wu,fav#mufvSrf;
csifw,fqdk&if EdkifiHa&;tusOf;om;awGtm;vHk;udk c|if;csufr&Sd v$wfay;
zdk@vkdw,fvdk@ usrwdk@ ajymqdkae=uwmyg?
Ù ppfrSefwJh trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;vkyfief;pOf jzpfrvm
ao;oa&GŒ usrwdk@b,fvkdrS vufcHEdkifrSmr[kwfygbl;? jyD;awmh EdkifiHa&;
tusOf;om;awGtm;vHk; jyefvnfvGwfajrmufrvmao;oa&GŒ usrwdk@
EdkifiHrSm ppfrSefwJh'Drkdua&pDvrf;a=umif;qDudk OD;wnfoGm;aeygjyDvdk@
b,fvdkrS ajymvdk@r&Edkifygbl;?
Ù rSefuefwJh EdkifiHa&;pepfrSm/ usrwdk@vdkcsifwJhacgif;aqmifawGudk
usrwdk@azmfxkwf&r,f? vdkcsifwJhykHoGif;&r,f? udk,fvdkcsifwJhyHk udk,f
roGif;vdk@&Sd&if acgif;aqmifvkyfwJholrsm;u wdkif;jynfudk olwdk@vdkcsifwJhyHk
olwdk@oGif;oGm;vdrfhr,f? t"dyg,fu bmjzpfrvJqdkawmh tm%m&Sifpepf
}uD; jzpfoGm;rSmyJ?
Ù EdkifiHa&;qdkwm vlwdkif;vlwdkif;eJ@ qdkifwJhudpPyg? EdkifiHwEdkifiH
wkd;wufzdk@/ wnfwHhcdkifjrJzdk@qdkwm tm;vHk;0dkif;jyD; }udK;pm;zdk@vdkygw,f?
vlwdkif;vlwdkif;[m wdkif;jynftay:rSm ppfrSefwJhapwemxm;&ygvdrfhr,f?
oef;0if;vIdif244
udk,fhtzGJ@ tpnf;tusKd;udkyJ vkyfaer,f? udk,hftodkif;t0dkif;tusKd;yJ
vkyfaer,fqdkvdk@&Sd&ifawmh ppfrSefwJhapwemvdk@ rac:Edkifygbl;?
Ù wygwDtm%m&Sifpepf pdk;rdk;oGm;&w,fqdkwm jynfolvlxk[m
rSefuefwJh EdkifiHa&; todtjrifawG r&Sdvdk@bJ jzpfygw,f? 'Dawmh aemuf
wcg xyfjyD;awmh tm%m&Sifrjzpfapcsifbl;? usrwdk@EdkifiHudk 'Drkdua&pD
pepft& tm;vHk;pdwfcsrf;oma&;twGuf xlaxmifapcsifw,fqdkvdk@&Sd&if
EdkifiHolEdkifiHom;tm;vHk;[m udk,fhrSm&SdwJh EdkifiHa&;wm0efawGudk xrf;
aqmifzkd@vdkygw,f?
Ù 'Dwdkif;jynf/ 'Dajr}uD;[m tifrwefrS csrf;omw,f? jynfolvlxk
awG[m tifrwefrS qif;&Jaew,f? 'grjzpfoifhwJhudpPyJ? 'Dwdkif;jynf
'Dajr}uD;[m 'DavmufawmifrS csrf;omae&if rSefrSefuefuefvrf;pOfeJ@
jynfolvlxktwGuf tusKd;aqmifoGm;r,fh tpdk;&rsm;[m jynfolvlxk
udkvnf; csrf;omatmif vkyfay;Edkif&r,f?
Ù usrwdk@[m t=urf;zufwJhEdkifiHa&;tqdk;ausmhoHo&m}uD;udk
csKd;zsufypf&awmhr,f? vGefcJhwJh q,fpkESpf wcsKdŒudkjyef=unfhr,fqdk&if
jrefrmjynf&JŒ tpdk;&tajymif;tvJ[m t=urf;zufenf;awGuae ay:
aygufvmwmcsnf;yJ? 1958 rSm yxrt}udrf ppfwyftm%modrf;wm/
1962 ckESpfrSm 'kwd,t}udrf/ 1988 ckESpfrSm wwd,t}udrf/ EdkifiHa&;
tajymif;tvJrSm t=urf;zufenf;udkoHk;wm jrefrmjynfrSm raumif;wJh
tpOftvmwckjzpfaejyD?
t=urf;zufr_ ²²jyD;awmh ²²² tajymif;tvJ
t=urf;zufr_ ²²² jyD;awmh ²²² tajymif;tvJqdkwJh tqdk;oHo&mudk
usrwdk@tqHk;owfvdkcsifjyD? t=urf;rzufenf;uae xGufay:vmwJh
ppfrSefwJh tajccHuswJh EdkifiHa&;tajymif;tvJqdkwmrsKd;udk topfujyefp
csifw,f? 'Denf;u t=urf;zufenf;xuf trsm;}uD;ydkcufw,fqdkayr,fh
a&&SnftwGufawmh yifyef;&usKd;eyfygw,f?
Ù wdkufyGJqdkvdk@ t=urf;zufwJhoabmrsKd;eJ@ ajymwmr[kwfbl;?
&J&J&ifh&ifh/ ZGJowœdeJ@ vkyf&r,fhoabmrsKd;eJ@ajymwmyg? ppfwdkufyGJqdk&if
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 245
vufeuftiftm;eJ@ ppfajrjyifudkqifjyD;awmh &efoludk wdkufcdkufwmyg?
tck[mu ESvHk;&nfwdkufyGJ? ESvHk;&nfwdkufyGJqdkwm[m ppfajrjyifudk
qif;rS &efoludk &ifqdkifjyD;wkduf&rS r[kwfbl;? wcsdefvHk; wdkufae&wm?
ESvHk;&nfwdkufyGJqdkwm udk,hfESvHk;om;xJrSm tjrJyJwdkufcdkufae&r,f?
udk,fhESvHk;om;xJrSm udk,fvdkcsifwJhatmifjrifr_r&rcsif;/ ±kef;uefr,f/
}udK;pm;r,fqdkwJhtod[m &Sd&ygr,f?
Ù wu,fqdk&if owœd&Sdw,fqdkwm ra=umufwm[m wu,fh
owœdr[kwfbl;? a=umufvsufeJ@ udk,fvkyfoifhvkyfxdkufwmudk
vkyfwm [m wu,fhowœdyJ? tJ'Dawmh 'l;wkefwkefeJ@ vkyfwJhol[m
awmfawmfowœd &Sdw,fvdk@ ac:&rSmyJ?
Ù usrwdk@[m yef;wdkifra&mufao;ygbl;? yef;wdkifudka&mufzdk@u
Om%feJ@ 0d&d,eJ@ vHk@veJ@ vdkygw,f? 'DwdkufyGJ}uD;[m ESvHk;&nfwdkufyGJ}uD;
rdk@vdk Om%fynmudkoHk;zdk@ trsm;}uD;vdkygw,f? usrwdk@jynfolvlxk[m
vkyfwJht&mwdkif;ukd qifqifjcifjcif pOf;pOf;pm;pm;vkyf&ygr,f? trsm;
tusKd;udk OD;wnf&ygr,f?
Ù usrwdk@ EdkifiH[m wu,fhjynfaxmifpkppfppfjzpfzdk@ vlwdkif;rSm
wm0ef&Sdygw,f?
Ù usrwdk@wOD;csif;&yfwnfvdk@ b,fvdkrS rjzpfbl;? Armcsnf;yJvnf;
&yfwnfvdk@ rjzpfbl;? rGefcsnf;yJvnf; &yfwnfvdk@rjzpfbl;? &Srf;csnf;yJ
vnf; &yfwnfvdk@rjzpfbl;? usrwdk@ jynfaxmifpk}uD; wnfwHhcdkifjrJa&;
qdkwm tm;vHk;uae wpnf;w±Hk;wnf;aerS jzpfr,fqdkwm usr,Hk =unf
w,f?
Ù ArmvlrsKd;[m vlrsm;pk}uD;jzpfaevdk@ wdkif;&if;om;rsm;udk av;pm;
yg? wdkif;&if;om;rsm;&JŒ ,Ofaus;r_udk av;pm;yg? pdwf0ifpm;=uyg? avh
vm=uyg? tJ'Dvdk wa,mufeJ@wa,muf&JŒ ,Ofaus;r_/ wa,mufeJ@
wa,muf&Jh ,Hk=unfcsufrsm;udk avhvmem;vnfrS usrwdk@tcsif;csif;
wu,hfoabmwlawGtjzpfeJ@ &EdkifrSmyg?
Ù igu ucsif/ iguArm/ igu&Srf;qdkwJh pdwf"gwfawG tckxm;vdk@
oef;0if;vIdif246
rjzpfygbl;? igwdk@tm;vHk;[m 'Drkdua&pDvl@tcGifhta&;awGudkvdkcsifvdk@
±kef;uefaewJh&JabmfawGqdkwJh pdwf"gwfrsKd;xm;zdk@yJvdkygw,f? tm;vHk;[m
nD&if;tudkvdk wpdwfxJ/ woabmxJvkyf&r,f? 'grSvnf; usrwdk@ atmif
jrifedkifrSmyg?
Ù jynfaxmifpk}uD;wckvHk; wnfwHhcdkifjrJzdk@/ wdk;wufzdk@/ om,m0
ajymzdk@qdkwm[m jynfwGif;jidrf;csrf;a&;vdkygw,f? jynfwGif;jidrf;csrf;a&;udk
EdkifiHa&;enf;vrf;eJ@&Sm&r,fqdkwm usrwdk@trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf&JŒ
,Hk=unfcsufjzpfygw,f?
Ù 'Drdkua&pDtpkd;&wckwufvmwJhtcgus&if usrwdk@ yifvHkvdk nD
vmcH}uD;udk xyfjyD;awmhac:&r,fvdk@ usrwdk@,Hk=unfygw,f? 'Dvdk yifvHk
uJhodk@aom nDvmcH}uD;xyfac: jyD;awmh usrwdk@ jynfaxmifpkopfudk
b,fyHk/ b,fenf;eJ@xlaxmifr,fqdkwm usrwdk@ wdkif;&if;om;vlrsKd;pkawG
tm;vHk;eJ@ aqG;aEG;jyD;awmh usrwdk@ qHk;jzwf&rSmjzpfygw,f?
Ù yifvHknDvmcHrsKd;qdkwm jynfolvlxku wifajr‡mufwJh tpdk;&rsKd;
urSom ac:,lydkifcGifh&Sdygw,f? 'DnDvmcHuaejyD;awmh 'Drdkua&pDEdkifiH
jynfaxmifpkopfazmfxkwfa&;twGuf aqG;aEG;&rSmjzpfygw,f? 'DvdkudpP
rsm;[m trsm;jynfolvlxkuaejyD;awmh/ vGwfvyfjyD; w&m;r#wwJh a&G;
aumufyGJrsm;rSwqifh wifajr‡mufvdkufwJhtpdk;&rsm;uom vkyfydkifcGifh&Sd
w,fvdk@ usrwdk@,Hk=unfygw,f? trsm;jynfolu rwifajr‡mufxm;wJh
tzGJ@tpnf;rsm;u 'DvdknDvmcHrsKd;udk bmrSxdxda&mufa&muf vkyfEdkifrSm
r[kwfygbl;?
Ù ppfrSefwJh'Drdkua&pDqdkwm udk,fhjynfolvlxkudk vGwfvyfr_eJ@ vHkjcHK
r_ay;EdkifwJhpepfjzpfygw,f?
Ù 'Drdkua&pDqdkwm ukd,f&ifqdkifae&wJhjy\em/ udk,f&ifqdkifae&
wJh udpPrsKd;awGudk udk,fwdkifudkifwG,fajz&Sif;EdkifwJh tcGifhta&;awG jzpfyg
w,f?
Ù wdkif;jynfudktkyfcsKyfwJhacgif;aqmifrsm;[m jynfolvlxk axmufcH
r_ tiftm;eJ@yJ tkyfcsKyfwm jzpf&r,f? vufeuftiftm;eJ@ tkyfcsKyfwm
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 247
rjzpf&bl;?
Ù wudk,faumif;r=uH=uygeJh? trsm;twGufvkyf=uyg? trsm;t
usKd;aqmifwJhvlrsm;[m vlomaooGm;r,f? b,fawmhrS emrnfrao
bl;?
Ù usrwdk@ tck'Drdkua&pDv_yf&Sm;r_xJ yg0ifvmwm[m tm%mvdk
csifvdk@ yg0ifvm=uwmr[kwfbl;? wm0efudkxrf;aqmifcsifvdk@ yg0ifvm
=uwmyg?
Ù rw&m;wJhudpPudkvkyfzdk@ a=umuf&r,f? rrSefwJhudpPudk vkyfzdk@
a=umuf&r,f? avmurSm a=umufzdk@qdkwm 'DESpfckyJ&Sdw,f?
Ù w&m;r#wwJhOya'awGudk usifhoHk;rSom vlom;awG[m wu,fh
udk ,Ofaus;wJhvuQ%m ay:vmrSmyg?
Ùvdyfjymoef@&if tm%mrJholrSmvnf; pGrf;tm;&Sdw,f?
Ù EdkifiHa&;t&/ vlr_a&;t& tajymif;tvJwckudkvdkcsif&if nD
nGwf=uzdk@vdkw,f?
Ù ra=umufatmifqdkwm udk,fhrSmcH,lcsufwck&Sd&r,f? udk,f
a=umufwJhpdwfxuf ydkjyD;jyif;xefwJhpdwfwckudkarG;&r,f? udk,fa=umuf
wJhpdwfxuf ydkjyD;awmh vkyfcsifwJhpdwfu rsm;&r,f? 'Dvdkpdwf"gwfawGarG;rS
&rSmyJ?
Ù trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfudk ygwDwcktaeeJ@&yfwnfzdk@ wnf
aqmufcJhwmr[kwfygbl;? 'Drdkua&pD&atmif v_yf&Sm;aqmif&Gufr,hf
tzGJ@wcktaeeJ@ wnfaxmifcJhwmyg? jrefrmEdkifiHrSm jynfolawG[m 'Drdk
ua&pDudk vdkvm;aeoa&GŒ/ tm%mydkifawGu w&m;0ifw,fyJajymajym/
w&m;r0ifbl;bJajymajym trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfuawmh quf
vuf&SdaeOD;rSmyJ?
Ù usrwdk@trsKd;orD;awG[m t&nftcsif;&Sdw,fvdk@ usr,Hk=unf
ygw,f? b0rSm ±kef;uefEdkifwJh t&nftcsif;qdkwm enf;wJht&nftcsif;
r[kwf? 'Dvdk b0rSm ±kef;uefEdkifwJht&nf;tcsif;&Sdvdk@vnf; pGef@pGef@pm;pm;
eJ@ jynfyudkoGm;jyD;awmh b0opfxlaxmifzdk@ }udK;pm;=uwmyg? 'Dvdk}udK;
oef;0if;vIdif248
pm;wJhae&mrSm wcsdefvHk;a&&SnftusKd;twGufudk pGef@pm;apcsifygw,f?
a&&Snf&nfrSef;csufudk rsufajcrjywf&Sdapcsifygw,f? a&&Snf&nfrSef;csuf
qdkwmuawmh usrwdk@EdkifiHudkjyefvmjyD;awmh usrwdk@EdkifiHtusKd; twGuf
wifr[kwfbJeJ@ urBmhjynfolrsm;tusKd;twGufyg xrf;aqmifEdkifr,fh
trsKd;orD;rsm;jzpfatmif vkyfzdk@yJjzpfygw,f?
Ù azazajymcJhwJhpum;wcGef;&Sdygw,f? ol@vdyfjym&JŒcHk±Hk;a&SŒrSm ol
rm;rm;rwfrwf&yfjyD;awmh tppfcH&Jw,fwJh? usr&JŒ vdyfjymcHk±Hk;a&SŒrSmvnf;
aewdkif;rwfwyf&yfjyD;awmh usrwdk@jynfolawGvJ 'DvdkyJ udk,fh&JŒvdyfjym
cHk±Hk;a&SŒrSm aewdkif;rwfwyf&yfygw,f? rm;rm;rwfrwf tppfcH=unfh=uyg?
tJ'Dvdk tppfcH=unfhwJhtcgh udk,f[m vkyfoifhvkyfxdkufwmawGudk vkyf
aeovm;qdkwJhtajzu ay:vmygvdrfhr,f? tJ'Dvdk ay:vmvkd@&Sd&if
usrwdk@&JŒtiftm;awGu t&rf;wefzdk;wufvmrSm? tiftm;qdkwm rSef
rSefuefuefoHk;rS wu,fhudktzdk;wefwm? rSefrSefuefuefoHk;wJhtiftm;&JŒ
tmedoifudk b,folrS+zdKvdk@r&bl;?
Ù trsKd;om;&if=um;apha&;qdkwm r&Sdrjzpf wdkif;jynf&JŒ aumif;usKd;
twGuf vdktyfwJhudpPyJ?
Ù tajymif;tvJvdkcsif&if tajymif;tvJ&atmifvdk@ vkyf&rSmyJ?
Ù 'Drdkua&pDwdkufyGJqdkwm yHko¿meftrsKd;rsKd;&Sdygw,f? qENjyrS 'Drdk
ua&pDwdkufyGJr[kwfygbl;? usrwdk@[m udk,fvkyfoifhvkyfxdkufwJhudpPudk
wdk;wdk;wdwfwdwf vlrodatmifvkyfjcif;[mvnf; wkdufyGJ0ifjcif;yHkpHwrsKd;
ygyJ?
Ù rqvpepfqdk;a=umifhrdk@vdk@ usrwdk@wdkif;jynf[m trsm;}uD;qkwf
,kwfoGm;&wm? 'gayr,fh ²²² bmjzpfvdk@ rqvpepfqdk;[m usrwdk@ wdkif;
jynfrSm 'Davmuf=um=umwnfwHhcdkifjrJoGm;ovJqdkwm usrwdk@ jyefjyD;
awmh ar;&ygr,f? usrwdk@EdkifiHol/ EdkifiHom;rsm;[m &yf=unfhaevdk@om
'Drqvpepf[m 'Davmuftxd wnfwHhcdkifjrJoGm;wm?
Ù wyfrawmfxJrSm tm;vHk;qdk;wm r[kwfbl;? qdk;wJhvlawG&Sdovdk
aumif;wJhvlawGvnf;&Sdw,f? wu,fqdkvdk@&Sd&if 'Dvdk wyfrawmf emrnf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 249
ysufapwmu udk,hf&JŒtm%mwnfwHhcdkifjrJa&;twGufvkyfaewJh vlenf;
pkvlwpka=umifhomjzpfygw,f?
Ù jrefrmjynfrSm 'Drkdua&pD&atmif vkyf&r,fvdk@ usrwdk@qHk;jzwf&
wm[m u|efb0rSm vHkjcHKat;csrf;pGm rv_yfr,Sufaexdkifr,fhtpm; t
ajccHvl@tcGifhta&;twGuf wdkufyGJ0if&if; zdESdyfwJhtEœ&m,fudk &ifqdkif&
r,fvdk@ ,Hk=unfvdk@ygyJ?
Ù vuf&Sdtajctaeudk vufcHwmyJaumif;w,fvdk@ ,Hk=unfae
ao;wJh vlawG&Sdaeao;wm tHh=op&mygyJ? ajymif;vJzdk@vdkwmawGudk
ajymif;ypfEdkif&r,fqdkwJh pGrf;tm;udk usrwdk@,Hk=unfygw,f?
Ù ppftm%m&Sifpepfuae 'Drdkua&pDudk toGifajymif;wm[m
vG,fr,fvdk@ r,lqygbl;? 'Drdkua&pDtpdk;&wufvmvdk@ jy\emawGtm;
vHk; jyD;oGm;r,fvdk@vnf; r,lqygbl;? cdkifrmwJh 'Drdkua&pDvl@abmifudk
wnfaqmuf&mrSm usrwdk@oufwrf;ukefqHk;oGm;wmawmif rsKd;quf
opfawG[m qufvuf}udK;yrf;ae&tHk;rSmyg?•
Ù vGwfvyfpGmxkwfazmfajymqdkcGihfray;wJh vl@tzGJ@tpnf;rSm &Sd
ae=uayr,fh usrwdk@&,l&r,fht&mudk qHk;jzwfEdkifygw,f?
Ù jynfolvlxkeJ@ wyfrawmf=um;rSmvnf; pdwf0rf;uGJatmif vkyf
aew,f? 'Dvkd pdwf0rf;uGJatmifvkyfaewm[m jynfolvlxku vkyfae
wmr[kwfbl;? usrwdk@ EdkifiHa&;vkyfaewJh vlawGuvnf; vkyfaewm
r[kwfbl;? wyfrawmfudk udk,fusKd;twGuf oHk;csifwJhvlrsm;u vkyfae
wmyJjzpfw,f? tJ'Dawmh 'DvkdpepfrsKd;udk usrwdk@tm;vHk;uaejyD;awmh
twdkuftcHvkyf&r,f?
Ù 'Dacwfvli,fawG[m aemifwacwf&JŒ acgif;aqmifjzpf&r,f/
acgif;aqmifjzpfr,fhvlawG[m t&nftcsif;&Sdzdk@/ vl}uD;eJ@vli,f tjyef
tvSef av;pm;zdk@vdkw,f? vli,fawGu acwfrDenf;ynmawG ydkjyD;awmh
em;vnfu|rf;usifr,f/ tJ'Dvdk u|rf;usifr_eJ@vl}uD;awG&JŒtawG@t}uHK
awG qufpyfjyD;awmh aumif;rGefatmif aqmif&GufoGm;zdk@ wdkufwGef;yg
w,f?
oef;0if;vIdif250
Ù vli,frsm;&JŒb0udk om,mygap? vli,frsm;&JŒb0 om,mrS
usrwdk@&JŒwdkif;jynf[m wdk;wufEdkifrSmyg? vli,frsm;&JŒb0 om,matmif
zefwD;ray;Edkif&if aemifacwftqufquf usrwdk@vlrsKd;rsm; om,mr_
&EdkifrSm r[kwfygbl;?
Ù vl}uD;awG/ vlvwfydkif;awGu jrefrmEdkifiHrSm vli,frsm; aemifrsKd;
qufudk ysKd;axmifzdk@vdkw,f? tJ'Dvdk ysKd;axmifr,fhtvkyfu tpdk;&a&m/
EdkifiHa&;ygwDa&m/ jynfolvlxktm;vHk;rSmvnf; wm0ef&Sdw,f? ysKd;axmif
r,hfyk*~dKvf[m oabmxm;}uD;&r,f/ &Jabmf&JbufpdwfeJ@ ysKd;axmif&
r,f?
Ù etztaeeJ@ trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;udk t&ifrvkyfbJ
2010 a&G;aumufyGJudk vkyfr,fqdk&if 'D 2010 a&G;aumufyGJ[m r#wr_
vnf; &SdrSmr[kwfbl;? w&m;vnf;0ifrSmr[kwfbl;vdk@ urBm@ukvor*~
taeeJ@ a=unmcsufxkwfjyD; ajymoifhw,f?
Ù rJay;zdk@ tcGifhta&;&Sdovdk rJray;zdk@vnf; tcGifhta&;&SdwJh Oya'
jyÏmef;csuf&Sdw,f? vlxktaeeJ@ rJray;wmuvnf; Oya't& tcGifh
ta&;yJ?
ÙÙÙ
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 251
tcef; (13)
a':atmifqef;pkMunf 'dkif,m&D
1942/ pufwifbmv 6 Ù ae@v,f 2 em&DwGif *syefacwfaq;±Hk
}uD; (,ckEdkifiHawmfumuG,fa&;wuUodkof) ta&SŒbuf tpGefqHk;cef;r
aqmifwGif olejyKq&mr rcif=unfESifh ArmhumuG,fa&;wyfrawmf Adkvf
csKyfAdkvfawZwdk@ vufxyfr*FvmyGJjyKvkyfonf?
pufwifbmv 7 Ù nae 5 em&DtcsdefwGif &efukef+rdKŒ Nippon
Military Club (rifwdkrpf&Sif[dkw,f) Y ArmhumuG,fa&;wyfrawmf Adkvf
csKyfAdkvfawZESifh ZeD;a':cif=unfwdk@ r*Fvmxrif; wnfcif;{nfhcHau|;
arG;onf?
1943/ ZGef 13 Ù AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh a':cif=unfwdk@. om;OD;
atmifqef;OD;udk zGm;jrifonf?
1944 ar 10 Ù AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh a':cif=unfwdk@. 'kwd,
om; atmifqef;vif;udk zGm;jrifonf?
1945 ZGef 19 Ù AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh a':cif=unfwdk@. wwd,
ajrmuforD; atmifqef;pk=unfudk eHeuf 3; 35 em&DwGif zGm;jrifonf?
oef;0if;vIdif252
1946 pufwifbm 22 Ù AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh a':cif=unfwdk@
.pwkwÎorD;udk zGm;jrifonf? (zGm;jrifjyD; 5 &uft=umwGif uG,fvGef
onf?)
1947 Zlvdkif 19 Ù eHeuf 10 em&D 35 rdepfY &efukef+rdKŒ&Sd twGif;
0efrsm;±Hk; (,ck0ef}uD;rsm;±Hk;) Y tpnf;ta0;usif;yaepOf *VKefOD;apm.
vufyg;apvlowform;[email protected]=uHowfjzwfr_a=umifh zcifAdkvfcsKyf
atmifqef;usqHk;cJh&onf? vkyf=uHcH& pOfu atmifqef;pk=unfonf
2 ESpforD;t&G,fom &Sdao;onf?
1949 Ù &efukef+rdKŒpdef@z&efppfuGefAifhausmif;wGif a':atmifqef;pk
=unf pwifynmoif=um;onf?
1953 Zefe0g&Dv 16 Ù a':atmifqef;pk=unf. tpfudkvwf
atmifqef;vif;onf trSwf25/ wm0gvdef;vrf; (,ckAdkvfcsKyfatmif
qef;jywdkufvrf;) &SdaetdrfY a&epfaoqHk;onf?
arv Ù trSwf 25 / wm0gvdef;vrf;aetdrfrS A[ef;+rdKŒe,f trSwf
54/ wuUodkvf&dyfomvrf;aetdrfodk@ a':atmifqef;pk=unfwdk@rdom;pk
ajymif;a&$Œonf?
1957 rS 1960 Ù &efukef+rdKŒ t*Fvdyfrufo'pf uGefAifhausmif;
AdkvfcsKyf vkyfMuHcH&onfh twGif;0efrsm;½kH;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 253
(txu - 1 '*Hk) wGif a': atmifqef;pk=unf qufvufynmoif=um;
cJhonf?
1960 Ù rdcifjzpfola':cif=unf tdENd,EdkifiHqdkif&m jrefrmEdkifiH oH
trwf}uD;tjzpf cef@tyfjcif;cH&I rdcifESifhtwl tdENd,EdkifiH e,l;a'vD+rdKŒ
odk@ vdkufygaexdkifcJhonf?
1960 rS 1961 Ù a':atmifqef;pk=unfonfa,±lESifh ar&DuGefAifh
ausmif; (Convent of Jesus and Mary) ESifh av'D&S,f&D&rfaumvdyf (Lady
Sheri Ram College) wdk@Y qufvufynmoif=um;onf?
1962 rS 1963 Ù a'vDwuUodkvfY EdkifiHa&;odyHbmom&yfudk
avhvmqnf;yl;cJhonf?
1964 rS 1967 Ù atmufpzdk@wuUodkvf [l@pfaumvdyfY '\eaA
'/ EdkifiHa&;odyHESifh pD;yGm;a&;ynm&yfrsm;udk avhvmqnf;yl;cJhjyD; 0dZ…m*k%f
xl;bGJ@udk &&SdcJhonf?
1968 Ù vef'efwuUodkvfta&SŒwdkif;ESifh tmz&duavhvma&;Xm
e/ EdkifiHa&;odyHXmeY okawoevufaxmuftjzpf wm0efxrf;aqmif
onf?
trSwf 54 wuúodkvf&dyfomvrf;? a':atmifqef;pkMunfaetdrf
oef;0if;vIdif254
1969 rS 1971 Ù e,l;a,muf ukvor*~taxGaxG twGif;a&;
rSL;csKyf±Hk;/ tkyfcsKyfa&;ESifh b¾ma&;qdkif&mudpP&yfrsm;t=uHay;aumfrwD
(Advisory Committee on Administrative and Budgetary Questions United
Nations Secretariat, New York) wGif vufaxmuftwGif;a&;rSL;tjzpf wm
0efxrf;aqmifcJhonf?
1971 Edk0ifbm 31 Ù ajrmufydkif;Ak'<bmomr[m,e. vlr_a&;ESifh
,Ofaus;r_qdkif&mordkif;a=umif; okawoDa'gufwmrdkufu,ftJ&pf (Dr.
Michael Viallancourt Aris) ESifh a':atmifqef;pk=unfwdk@ xdrf;jrm;vuf
xyfonf?
1972 rS 1973 Ù a':atmifqef;pk=unfonf blwefEdkifiH EdkifiHjcm;
a&;0ef}uD;±Hk;ESifh ukvor*~rsm;qdkif&m t=uHay;t&m&Sdtjzpf wm0efxrf;
aqmifcJhonf?
1973 {jyD 12 Ù a':atmifqef;pk=unfESifh a'gufwmrdkufu,f
tJ&pfwdk@. om;}uD; jrifhqef;atmif ac: tvufZef'g; (Ale»ander John
Christopher Aris) udk zGm;jrifcJhonf?
1975 rS 1977 Ù atmufpzdk@wuUodkvf abmh'vD,ef pm=unfh
wdkuf (Bodleian Library) Y jrefrmpmESifh ay/ yk&ydk'f uwfwavmuf jyKpkol
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 255
ynm&Siftjzpf aqmif&Gufonf?
1977 pufwifbm 24 Ù a':atmifqef;pk=unfESifh rdkufu,ftJ&pf
wdk@. om;i,f xdefvif;ac: uifrf (Dannian Kim Arundel Aris) udk zGm;jrif
onf?
1995 rS 1986 Ù *syefEdkifiH/ wdkusKdwuUodkvf ta&SŒawmiftm&S
qdkif&mavhvma&;XmewGif okawoeynm&Siftjzpf oGm;a&muf okaw
oejyKcJhonf?
1987 Ù tdENd,EdkifiH/ qif;rvm;+rdK@&Sd txl;avhvma&; tdENd,
odyHXmewGif okawoDtjzpfvkyfudkifonf?
Ù vef'efwuUodkvfta&SŒwdkif;ESifh tmz&duavhvma&;XmewGif yg&
*lbGJ@twGuf “1920-1945 twGif; xkwfa0cJhaom pme,fZif;rsm;onf
jrefrmhvGwfvyfa&;udk taxmuftultjyKcJhyHk” trnf&Sd bGJ@vGefpmwrf;
udk wifoGif;onf?
1988 Ù vef'efwuUodkvfu a':atmifqef;pk=unftm; yg&*l
bGJ@,l&eftwGuf xdkufwefoltjzpf owfrSwfonf?
1988 rwf Ù rdcif}uD;a':cif=unfemrusef;jzpfr_a=umifh rdcif}uD;
tm; jyKpkapmihfa&Smuf&ef a':atmifqef;pk=unfonf jrefrmEdkifiHodk@
a&muf&Sdvmonf?
=o*kwfv 8 Ù jrefrmEdkifiH w0Srf;vHk;Y 88 'Drdkua&pD ta&;awmf
yHk}uD; ay:aygufcJhonf?
=o*kwf 26 Ù a&$wD*HkapwDawmftaemufbufrkcfwGif a':atmif
qef;pk=unfonf rqvtpdk;&. jynfolvlxktm; t=urf;zuf+zdKcGJaer_
udk qef@usifcJhaom rdef@cGef;udk vlaygif;wpfodef;ausmfwufa&mufonfh
vlxktpnf;ta0;yGJY yxrqHk;t}udrf rdef@cGef;ajym=um;cJhonf?
1988 pufwifbmv 14 Ù OD;atmif}uD;/ a':atmifqef;pk=unfESifh
ol&OD;wifOD;wdk@. jynfolw&yfvHk;odk@ yef=um;csufpmwapmif xkwfjyef
a=unmonf?
pufwifbm 18 Ù &Spfav;vHk;ta&;awmfyHk}uD;udk ppfwyfrS vuf
oef;0if;vIdif256
eufjzifh t=urf;zuf+zdKcGif;ypfvdkufjyD;aemuf ppfwyfrS tm%modrf;ydkuf
um e0w ac: EdkifiHawmfjidrf0yfydjym;r_wnfaqmufa&;tzGJ@udk zGJ@pnf;cJh
onf?
pufwifbm 27 Ù trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJ@csKyfudk a':atmifqef;pk
=unf/ OD;atmif}uD;/ ol&OD;wifOD;/ OD;0if;wifwdk@jzifh pwifzGJ@pnf;cJhonf?
pwifzGJ@pnf;pOfu trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (NLD) . A[dktvkyftr_
aqmiftzGJ@0ifrsm;rSm -
(1) OD;atmif}uD; - OuUX
(2) ol&OD;wifOD; - 'kOuUX
(3) a':atmifqef;pk=unf - taxGaxGtwGif;a&;rSL;
(4) OD;=unf[ef - twGif;a&;rSL;tzGJ@0if
(5) OD;cspfcdkif - twGif;a&;rSL;tzGJ@0if
(6) OD;0if;wif - twGif;a&;rSL;tzGJ@0if
(7) a': jrifhjrifhcif - vlxkvlwef;pm;XmerSL;
(8) OD;vGif - b¾ma&;XmerSL;
(9) OD;atmifvGif - jyef=um;a&;XmerSL;
(10) OD;atmifa&$ - pnf;±Hk;a&;XmerSL;
(11) OD;=unfarmif - okawoeXmerSL;
(12) OD;ba&$ - tkyfcsKyfa&;XmerSL;
wdk@ jzpfonf?
pufwifbm 30 Ù trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfudk a&G;aumufyGJ
aumfr&Sifodk@ w&m;0ifrSwfyHkwifcJhonf? tzGJ@csKyfY a':atmifqef;pk=unf
onf taxGaxGtwGif;a&;rSL;wm0efudk ,lcJhonf?
atmufwdkbm 3 Ù trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfudk a&G;aumufyGJ
aumfr&Sifu a=unmcsuftrSwf (3) jzifh EdkifiHa&;ygwDtjzpf twnfjyK
a=unmonf?
'DZifbm 10 Ù trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf OuUXtjzpf 'kwd,
OuUXOD;wifOD;tm; a&G;cs,fwifajr‡mufvdkufa=umif;ESifh OD;atmif}uD;ESifh
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 257
twl tjcm; A[dkOD;pD;tzGJ@0ifrsm;jzpf=uaom(1) OD;=unf[ef (2) OD;ba&$
(3) OD;eef;EG,f (4) OD;ausmfjrifhav; (5) OD;cifarmifarmif (6) OD;omxdk
(7) OD;odef;Edkif (8) OD;rif;'if (9) OD;cifndK (10) OD;bdk;atmif (11) OD;
armifarmif (12) OD;aZmf0if;OD;wdk@uvnf; tzGJ@csKyftzGJ@0ifrsm;tjzpf Ekwf
xGufjyD;jzpfa=umif; a&G;aumufyGJaumfr&Sifodk@ ta=umif;=um;cJhonf?
'DZifbm 13 Ù tzGJ@csKyfrS OD;atmif}uD;tygt0if yk*~dKvf (12) OD;udk
xkwfy,fvdkufa=umif; aumfr&Sifodk@ ta=umif;=um;pm ay;ydk@onf?
'DZifbm 27 Ù a':atmifqef;pk=unfrdcif r[moD&dok"rR a':cif
=unfonf &efukef+rdKŒY uG,fvGefonf? uG,fvGefcsdefY om;atmifqef;OD;
ESifh orD;jzpfol a': atmifqef;pk=unfwdk@ usef&pfcJhonf?
1989 azazmf0g&D 9 Ù trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf A[dktvkyftr_
aqmiftzGJ@udk jyifqifzGJ@pnf;I a&G;aumufyGJaumfr&Sifodk@ ay;ydk@onf?
,if;wdk@rSm -
(1) OD;wifOD; - OuUX
(2) a':atmifqef;pk=unf - taxGaxGtwGif;a&;rSL;
(3) OD;0if;wif - twGif;a&;rSL;
(4) OD;cspfcdkif - twGif;a&;rSL;
(5) OD;=unfarmif - okawoerSL;
(6) OD;atmifa&$ - pnf;±Hk;a&;rSL;
(7) OD;vGif - b¾ma&;rSL;
(8) OD;atmifvGif - jyef=um;a&;rSL;
(9) a': jrifhjrifhcif - vlxkvlwef;pm;XmerSL;
wdk@ jzpfonf?
Zlvdkif 20 Ù a':atmifqef;pk=unftm; e0w tpdk;&u EdkifiHawmf
tm; aESmifh,SufzsufqD;vdkolrsm;. ab;tEœ&m,frS umuG,fapmifha&Smuf
onfhOya'yk'fr 10 (c) t& aetdrfwGifwm;qD;rdef@xkwfjyefI wm;qD;
vdkufonf?
'DZifbm 22 Ù a':atmifqef;pk=unfonf aetdrftus,fcsKyfjzifh
oef;0if;vIdif258
xdef;odrf;cHaepOftwGif; ygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJwGif yg
0if,SOf+ydKifrnf[k a=unmonf? odk@aomf wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDnGwf
a&;ygwDtm; udk,fpm;jyKI &efukefwdkif;A[ef;+rdKŒe,f rJqENe,ftrSwf
(1) wGif a':atmifqef;pk=unfESifh ,SOf+ydKif&ef tqdkjyKxm;jcif;cH&ol OD;
vbef*a&mifrS uef@uGufv$mwifoGif;cJ h&m &efukefwdkif;a&G;cs,f wif
ajr‡mufyGJusif;ya&;aumfr&SifrS vufcHppfaq;I a&G;aumufyGJOya'yk'fr
10 (i) jzifh jidpGef;onf[kqdkum trnfpm&if; wifoGif;v$mudk y,fcscJh
ojzifh 0ifa&muf,SOf+ydKifcGifh r&cJhacs?
1990 rwfv 27 Ù ygwDpHktaxGaxGa&G;aumufyGJudk usif;ycJh&m/
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfonf rJqENe,f 447 e,fY 0ifa&muf ,SOf
+ydKifcJh&m 392 e,fY tEdkif&&SdcJhonf? tzGJ@csKyfonf wEdkifiHvHk;wGif rJ
qENe,f 485 ae&mY 392 ae&mtEdkif&&Sdaoma=umifh 82 &mcdkifE_ef;
ausmf tEdkif&&SdcJhonf?
Zlvdkifv 27 Ù e0w ppftpdk;&onf twGif;a&;rSL; AdkvfcsKyfcifnGef@
vufrSwfjzifh trdef@trSwf 1§90 udk xkwfjyefI 1990 jynfhESpf/ Zlvdkifv
28-29 wGif tzGJ@csKyfA[dkOD;pD;tzGJ@rS }uD;rSL;jyKvkyfrnfh v$wfawmfudk,fpm;
vS,frsm; yxrt}udrf nd‡E_dif;tpnf;ta0;}uD;udk [ef@wm;uef@owf
vdkufonf?
Zlvdkif 28/ 29 Ù ,m,DOuUXOD;=unfarmifOD;pD;onfh *ENDcef;r t
pnf;ta0;}uD;udk jyKvkyfcJhonf?
1991 'DZifbm 10 Ù
1991 ckESpftwGuf jidrf;csrf;a&;
Ed kb,fqkudk a':atmifqef;pk
=unftm; ay;tyfcsD;jr‡ifhcJh&m jidrf;
csrf;a&;Ekdb,fqkudk rdcifudk,fpm;
om;}uD;jzpfol jrifhqef;atmifu
aemfa0;EdkifiH/ atmfpvdk+rdKŒY wuf
a&mufqk,lcJhonf? Nidrf;csrf;a&;Edkb,fqkwHqdyf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 259
1995 Zlvdkifv 10 Ù a':atmifqef;pk=unftm; aetdrftus,f
csKyftjzpf wm;qD;xm;onfhtrdeftm; e0wtpkd;&rS jyefvnf±kyfodrf;
ay;cJhonf?
Ù e,l;a,muftajcpdkuf ‘rpf’ (Ms) r*~Zif;rS 1995 ckESpftwGuf
trsKd;orD; xl;c|efqka&G;cs,f&mY a':atmifqef;pk=unfyg0ifcJhhonf?
1999 rwfv 27 Ù a':atmifqef;pk=unfcifyGef;jzpfol rkdufu,f
tJ&pf vef'ef +rdKŒY uG,fvGefcJhonf?
2000 rwf 18 Ù tdkif,mvefEdkifiH 'AŠvif+rdKŒwGif a':atmifqef;pk
=unftm; 'AŠvif+rdK@awmf vGwfvyfa&;qkudk *k%fjyKcsD;jr‡ifhcJhonf?
=o*kwf 24 Ù a':atmifqef;pk=unfonf 'kwd,OuUXol&OD;wifOD;
&efukefwdkif;pnf;±Hk;a&;aumfrwDOuUXocifpdk;jrifh/ &efukefwdkif; pnf;±Hk;a&;
tzGJ@0ifa'gufwmrsKd;atmif/ tzGJ@csKyfvli,f 16 OD; (,mOfarmif;ESpfOD;
tygt0if) wdk@ESifhtwl &efukefwzufurf; 'v+rdKŒrSwqifh &efukefwkdif;
uGrf;jcHukef;ESifh aumhrSL;+rdK@rsm;odk@ pnf;±Hk;a&;udpPrsm;aqmif&Guf&ef &ef
ukef+rdKŒyef;qdk;wef;qdyfurf;rSwqifh c&D;xGuf&ef pDpOfcJh&m yef;qdk;wef;
qdyfurf;wGif 1 em&DcGJcef@ tm%mydkifrsm;rS ydwfqdk@xm;cJhjyD; wzufurf;odk@
ul;cGifh&cJhonf? 'v+rdKŒodk@a&muf&Sdonfhtcg }udKwifapmifhqdkif;aeonfh
tzGJ@csKyfum;ESpfpD;jzifh uGrf;jcHukef;odk@c&D;xGufvmpOf 'v+rdKŒrS 3 rdkifcef@
ta&muf usefppfom;&yfuGufwGif tm%mydkifrsm;rS a&SŒc&D;rqufEdkif&ef
oef;0if;vIdif260
twif;t"rR ydwfqdk@wm;jrpfxm;cJhojzifh pufwifbmv (1) &uf ae@n
11; 15 em&DtcsdefwGif &JwyfzGJ@ESifh ppfaxmufvSrf;a&;tiftm; 300 ausmf
u a':atmifqef;pk=unftzGJ@tm; 0ifa&mufpD;eif;jyD; twif;t=uyfzrf;
qD;csKyfaESmifac:aqmifjyD; &efukef+rdKŒaetdrfodk@ jyefydk@cJhonf?
pufwifbm 1 rS 14 xd Ù a':atmifqef;pk=unftm; 'kwd,
t}udrf aetdrftus,fcsKyf zrf;qD;cJhjyefonf?
2000 pufwifbm 21 Ù a':atmifqef;pk=unfonf 'kwd,OuUX
OD;wifOD;ESifhtwl tzGJ@0ifrsm;vdkufygI tzGJ@csKyf v_yf&Sm;r_r&SdEdkif&ef ydwfyif
wm;qD;r_rsm;/ tzGJ@csKyf±Hk;rsm;ydwfodrf;jcif;/ qdkif;bkwfrsm;csapjcif;rsm;udk
pHkprf;avhvm&ef yxrc&D;pOftjzpf naerD;&xm;jzifh rEœav;+rdKŒokd@ oGm;
a&muf&efpDpOfcJh&m rD;&xm;vufrSwfukefaeonf[k ta=umif;jyI vuf
rSwfa&mif;csray;bJ aemufwae@ eHeufapmapm 2000 jynfhESpf pufwif
bm 22 &ufae@wGif &efukefblwm}uD;rS t"rR aetdrfodk@jyefydk@jyD; wwd,
t}udrf aetdrftus,fcsKyf zrf;qD;xdef;odrf;cJhonf?
2001 Ù a':atmifqef;pk=unftm; *smreDtajcpdkuf EdkifiHwum
EdkifiHa&;ESifh ,Ofaus;r_rsm; vGwfvyfpGmaygif;pnf;a&;qdkif&m qkay;a&;
tzGJ@}uD;u Collegue United Nations qkcsD;jr‡ifhonf?
2002 ar 6 Ù ukvor*~. v#KdŒ0Suf,Hk=unfr_nd‡E_dif;csuft&
a':atmifqef;pk=unftm; etztpkd;&u aetdrftus,fcsKyfrS jyefvnf
v$wfay;cJhonf?
ar 23 Ù AdkvfrSL;atmifOD;aqmifonfh 0g&ifhEdkifiHa&;orm;}uD;rsm;u
a':atmifqef;pk=unftm; ocifodef;azaetdrfwGif *k%fjyKyGJusif;yonf?
ar 25 Ù tar&duefjynfaxmifpk&Sd bmhofaumvdyf. 142 }udrf
ajrmuf bGJ@ESif;obiftcrf;tem;Y a':atmifqef;pk=unftm; *k%fxl;
aqmifyg&*lbGJ@ csD;jr‡ifhonf?
2003 ar 30 Ù a':atmifqef;pk=unfonf tzGJ@0ifrsm;ESifhtwl
ppfukdif;wkdif;/ 'DyJ,if;+rdKŒe,f pnf;±Hk;a&;c&D;pOftwGif; olr. ,mOfwef;
tm; ppftpkd;&. a'gufwdkiftzGJ@tpnf;rsm;jzpf=uaom =uHŒzGH@ESifhpGrf;tm;
&Sifrsm;u 'DyJ,if;+rdKŒe,f usD&GmteD; t=urf;zufwdkufcdkufcJh=uonf?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 261
olrtm; axmufcHonfhtzGJ@0ifrsm; 282 OD; aoqHk;I &maygif;rsm;pGm
xdcdkuf'%f&m&&SdcJhonf?
ar 31 Ù a':atmifqef;pk=unfonf etzvufyg;aprsm;. acsmif;
ajrmif; wdkufcdkufr_cHcJh&mrS toufraovGwfajrmufcJhjyD;aemuf a&OD;+rdKŒ
t0if*dwfta&mufY tm%mydkifrsm;. zrf;qD;jcif;cH&onf?
ZGef 2 Ù a':atmifqef;pk=unftm; trSwf (6) wifhum;wyf&if;
{nhf&dyfomwGif zrf;qD;xm;&mrS tif;pdefaxmifodk@ydk@I xdef;odrf;cJhonf?
ZGef 24 Ù tif;pdefaxmifrS a':atmifqef;pk=unftm; &JrGefwyf
pcef;&Sd &Jacgif&dyfomodk@ ajymif;a&$Œxdef;odrf;cJhonf?
pufwifbm 16 Ù a':atmifqef;pk=unftm; aq;±HkwufcGJpdwfuk
o&eftwGuf &JrGef&dyfomrS &efukef+rdKŒtm&Sawmf0ifaq;±Hkodk@wifydk@cJh
onf?
2003 pufwifbm 27 Ù a':atmifqef;pk=unftm; tm&Sawmf
0ifaq;±HkrS aetdrfodk@jyefydk@I pwkwÎt}udrf aetdrftus,fcsKyf xdef;odrf;
cJhonf?
2004 {jyD 27 Ù a':atmifqef;pk=unftm; awmfudk&D;,m;EdkifiHrS
2004 ckESpftwGuf *Grf*sL;vl@tcGifhta&;qk csD;jr‡ifhonf?
Edk0ifbm 27 Ù a':atmifqef;pk=unftm; EdkifiHawmftm; aESmihf
,SufzsufqD;vdkolrsm;. ab;tEœ&m,frSumuG,fapmifha&Smufonfh
Oya'yk'fr 10 (c) jzifh jypf'%fwESpf xyfrHwdk;cJhonf?
2005 Edk0ifbm 27 Ù etz ppftpdk;&u a':atmifqef;pk=unf
tm; aemufxyfjypf'%f (6) v xyfrHwdk;cJhonf?
2006 rwf 1 Ù qGD'ifEdkifiHpawmh[krf;+rdKŒwGif jrefrmh'Drdkua&pDacgif;
aqmif a':atmifqef;pk=unftm; 2005 ckESpftwGuf tdkavmhyef;qk
csD;jr‡ifhcJhonf?
arv 20 Ù a':atmifqef;pk=unftm; ukvor*~edkifiHa&;XmerS
vufaxmuftaxGaxGtwGif;a&;rSL; tDb&m[if*rfbm&Du awG@qHkcJh
onf?
oef;0if;vIdif262
arv 27 Ù a':atmifqef;pk=unftm; etztpkd;&u tus,f
csKyfoufwrf;wESpf xyfrHwdk;cJhonf?
Edk0ifbm 11 Ù a':atmifqef;pk=unftm; ukvvufaxmuf t
axGaxGtwGif;a&;rSL; *rfbm&Du oGm;a&mufawG@qHkcJhonf?
2007 Zefe0g&D 1 Ù ukvor*~taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf bef
uDrGef;onf jrefrmEdkifiH&Sd ppfacgif;aqmifrsm;udk a':atmifqef;pk=unf
tm; c|if;csufr&Sd jyefvnf v$wfay;&ef awmif;qdkcJhonf?
Zefe0g&D 18 Ù a':atmifqef;pk=unfonf ol. Edkb,fqka=u;aiG
rsm;udk tcGefay;aqmifjcif;r&SdbJ jynfywGiftoHk;jyKcJhonf[k ppftpdk;&
ydkif jrefrmhtvif;owif;pmY pGyfpGJa&;om;onf?
atmufwdkbm 2 Ù pufwifbma&$0ga&mif oHCmhawmfvSefa&;}uD;
tjyD; ukvor*~taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf. t=uHay;yk*~dKvf rpPwm
*rfbm&Donf a': atmifqef;pk=unftm; xyfrHawG@qHkcJhonf?
atmufwdkbm 24 Ù a':atmifqef;pk=unf. aetdrftus,fcsKyf
(12) ESpfjynfhtjzpf urBmh+rdKŒ}uD; 12 +rdKŒwGif w+ydKifeufwnf; qENjyyGJ
usif;ycJh=uonf?
atmufwdkbm 25 Ù a':atmifqef;pk=unfESifh pum;ajymqdkEdkif&ef
=um;cH qufoG,fa&;0ef}uD;twGuf tvkyform;0ef}uD; OD;atmif=unf
udk etztpdk;&u cef@tyfcJhjyD; awG@qHkaqG;aEG;a&;twkta,mifrsm;
zefwD;jyocJhonf?
Edk0ifbm 8 Ù a':atmifqef;pk=unf (3) ESpftwGif; yxrqHk;t
}udrf ol. ygwDA[dktvkyftr_aqmiftzGJ@rsm;ESifh awG@qHkcGifh&cJhonf?
2009 ar 6 Ù tar&duefEdkifiHom; *|ef0DvsH,ufawmonf a':
atmifqef;pk=unf. aetdrfjcH0if;twGif;odk@ etzppftpdk;&tm%mydkif
rsm;. pDpOfay;r_jzifh wdwfwqdwf 0ifa&mufcJhonf?
ar 18 Ù ppftpdk;&u a':atmifqef;pk=unfaetdrf tus,fcsKyf
azmufzsufr_yk'fr (22) jzifh tif;pdeftxl;w&m;±Hk;Y w&m;pGJqdkonf?
=o*kwf 11 Ù a':atmifqef;pk=unftm; aetdrftus,fcsKyf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 263
azmufzsufr_yk'fr 22 jzifh tvkyf=urf;ESifh axmif'%f 3 ESpf csrSwfcJhonf?
trdef@csrSwfjyD; rdepfydkif;twGif;rSmyif etzppfacgif;aqmif AdkvfcsKyfrSL;}uD;
oef;a&$. trdef@pmjzifh xdkcsrSwfxm;onfhjypf'%fudk xuf0ufav#mhcs
vdkufjyD; qdkif;iHhjypf'%ftjzpfxm;&Sdum a':atmifqef;pk=unftm; ae
tdrf tus,fcsKyf (18) vodk@ ajymif;vJcsrSwfay;vdkufonf?
atmufwdkbm 2 Ù a':atmifqef;pk=unftay: etzppftpdk;&u
rw&m;jypf'%fcsrSwfr_tay: &efukefwdkif;w&m;±Hk;odk@ a':atmifqef;pk
=unf. tusKd;aqmifa&SŒaersm;u t,lcHv$mwifoGif;r_udk wdkif;w&m;±Hk;
u y,fcscJhonf?
'DZifbmv 21 Ù a':atmifqef;pk=unf. a&SŒaersm;u A[dk w
&m;±Hk;csKyfodk@ t,lcHjyifqifcGifhav#mufxm;r_udk A[dkw&m;±Hk;csKyfu vuf
cHcJhonf?
2010 Zefe0g&D 14 Ù trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf A[dktvkyftr_
aqmiftzGJ@udk jyefvnf wdk;csJŒzJG@pnf;cJhonf? tzGJ@csKyfA[dktvkyf tr_
aqmiftzGJ@0ifrsm;rSm -
(1) OD;atmifa&$ - OuUX
(2) ol&OD;wifOD; - 'kwd, OuUX
(3) a':atmifqef;pk=unf - taxGaxGtwGif;a&;rSL;
(4) OD;vGif - twGif;a&;rSL;
(5) OD;0if;wif - tzGJ@0if
(6) OD;cifarmifaqG - tzGJ@0if
(7) OD;oef;xGef; - tzGJ@0if
(8) OD;pdk;jrifh - tzGJ@0if
(9) OD;vSaz - tzGJ@0if
(10)OD;vGef;wif - tzGJ@0if
(11)OD;nGef@a0 - tzGJ@0if
(12)a'gufwmoef;jidrf; - tzGJ@0if
(13)OD;tkef;}udKif - tzGJ@0if
oef;0if;vIdif264
(14)OD;0if;jrifh - tzGJ@0if
(15)OD;xGef;xGef;[def - tzGJ@0if
(16)a'gufwm0if;Edkif - tzGJ@0if
(17)OD;Om%f0if; - tzGJ@0if
(18)OD;[Homjrifh - tzGJ@0if
(19)OD;odef;nGef@ - tzGJ@0if
(20)a'gufwmar0if;jrifh - tzGJ@0if
wdk@ jzpfonf?
2010 Edk0ifbm 13 Ù etzppftpkd;&u a':atmifqef;pk=unfukd
jrefrmpHawmfcsdef nae 5 em&D 15 rdepfwGif aetdrftus,fcsKyfrS jyefvnf
v$wfay;cJhonf? xdk@aemuf a':atmifqef;pk=unfonf rdepfydkif;t
wGif;rSmyif ol@jcHa&SŒodk@xGufI vlxkudk rdef@cGef;wdkajym=um;cJhonf?
Edk0ifbm 14 Ù a':atmifqef;pk=unfonf aetdrftus,fcsKyfrS
vGwfajrmufvmjyD;aemuf A[ef;+rdKŒe,fa&$*Hkwdkifvrf;&Sd trsKd;om;'Drdku
a&pDtzGJ@csKyf±Hk;a&SŒY ae@v,f 12 em&DwGif vlxktm; E_wfcGef;qufrdef@cGef; ajym
=um;cJhonf?
Edk0ifbm 23 Ù a':atmifqef;pk=unfaetdrftus,fcsKyfrS vGwf
ajrmufcJhjyD;aemuf om;i,fuifrfac: udkxdefvif;onf jynf0ifcGifhADZm
&&Sdojzifh jrefrmEdkifiHodk@ vma&mufjyD; rdcifjzpfoltm; awG@qHkonf?
Edk0ifbm 26 Ù vGwfvyfonfhtm&StoH (RFA) rS pDpOfwifquf
onfh vlxkESihfa':atmifqef;pk=unftar;tajzu¾Y te,fe,f t
&yf&yfy&dwfowfrsm;. ar;jref;csufrsm;udk a':atmifqef;pk=unfonf
yxrqHk;t}udrfajz=um;cJhonf?
'DZifbm 28 Ù vlxkacgif;aqmifa':atmifqef;pk=unfonf vl
i,frsm;tm; tzGJ@csKyf±Hk;Y awG@qHkaqG;aEG;I =o0g'pum;ajym=um;onf?
2011 arv 12 Ù ukvor*~taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf. txl;
t=uHay;yk*~dKvf ADa*s;erfAD;,m;onf ‚if;. jrefrmEdkifiHc&D;pOftwGif; a':
atmifqef;pk=unfESifh awG@qHkaqG;aEG;cJhonf?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 265
ar 19 Ù tar&duefjynfaxmifpk ta&SŒtm&SESifh ypdzdwfa&;&m
'kwd,vufaxmufEdkifiHjcm;a&;0ef}uD;*sKd;Zuf,Gef;onf jrefrmEdkifiHc&D;
pOftwGif; a':atmifqef;pk=unfESifh olr.aetdrfY oGm;a&mufawG@qHk
aqG;aEG;cJhonf?
ZGefv 10 rS 19 Ù jrefrmEdkifiHtrsKd;orD;rsm;ae@ (a':atmifqef;pk
=unfarG;ae@) txdrf;trSwf±dk;&m,Ofaus;r_ *DwyGJawmfudk tzGJ@csKyf±Hk;Y
pnfum;pGmjyKvkyfcJhonf?
ZGefv 19 Ù jynfwGif;jynfy+rdKŒ}uD;rsm;Y a':atmifqef;pk=unf.
66 ESpfajrmufarG;ae@txdrf;trSwfyGJrsm;udk pnfum;odkuf+rdKufpGm usif;
ycJhonf?
ZGef 21 Ù a':atmifqef;pk=unftm; EU Oa&myor*~OuUXESifh
EdkifiHjcm;a&;&mESifh vHkjcHKa&;&mt}uD;tuJ. t=uHay;yk*~dKvf rpPwma&m
bwful;yg;ESifh tD;,ludk,fpm;vS,f (11) OD;wdk@u ‚if;.aetdrfodk@ oGm;
a&mufawG@qHkaqG;aEG;cJhonf?
ZGef 23 Ù a':atmifqef;pk=unftm; tdENd,EdkifiHjcm;a&; 'kwd,
0ef}uD; Ms. Narupama Rao u ol.aetdrfodk@ oGm;a&mufawG@qHkaqG;
aEG;cJhonf?
Zlvdkifv 4 rS 7 Ù a':atmifqef;pk=unfonf jrefrmEdkifiHodk@ a&muf
&Sdaeaom om;i,fudkxdefvif;ESifhtwl (4) &uf=um yk*Hzk&m;zl; oGm;
a&mufcJhonf?
Zlvdkif 19 Ù (64) }udrfajrmuftmZmenfae@tcrf;tem;odk@ a':
atmifqef;pk=unfESifh tzGJ@csKyftzGJ@0ifrsm;wufa&mufI tmZmenf}uD;
rsm;udk vGrf;ol@yef;acGcs tav;jyKcJhonf?
Zlvdki f 25 Ù a':atmifqef;pk=unfESifh jynfaxmifpk0ef}uD; OD;
atmif=unfwdk@onf ae@v,fwem&DwGif wuUodkvf&dyfomvrf; pdef;vJh
uefom tpdk;&{nfha*[mY 1 em&DESifh 15 rdepf=um awG@qHkaqG;aEG;cJhjyD;
jynfwGif;jynfyowif;axmuf 80 ausmf.ar;jref;csufrsm;udk jyefvnf
ajz=um;oGm;cJhonf?
oef;0if;vIdif266
tcef; (14)
a':atmifqef;pkMunf bGJUuAsmrsm;
vlom;wdkif;onf pnf;pdrfcsrf;omudk tvkd&Sd.? qif;&J'kuQrS uif;
a0;vdk.? csD;rGrf;ajr‡mufyifhr_udkcH,lvdk.? uJh&Jh±_wfcsjcif;cH&jcif;rS vGwfuif;
vdk.? olwpfxl;tusKd;xuf rdrdtusKd;ukdom ydkrdkIvdkvm;ayonf? T
onfrSm omrefvlom;wkdif;wGif&Sdwwfaom oabmxm;yif jzpfonf?
omrefvltqifhrSausmfvGefI pnf;pdrfcsrf;omudk rrufarmol/ qif;
&J'kuQudk rr_ol/ ajr‡mufIvnf;rajrmuf/ ajcmufIvnf;ra=umufol/
udk,fusKd;udkpGef@I trsm;tusKd;twGuf rdrd,Hk=unfcsufudk &if0,fydkufI
owœd&Sd&Sdaqmif&Gufaeaom t=uifyk*~dKvfwdk@onf TavmuY wu,f
&SdonfqdktHh? pHwifxdkufol/ armfuGef;wifxdkufoljzpfonf? Todk@ t
rsm;. =unfndKav;pm;xdkufaomyk*~dKvfrsm;wGif a':atmifqef;pk=unf
onfvnf; wpfOD;tygt0ifjzpfonf? xdk@a=umifh a':atmifqef;pk=unf
udk txÎKywWda&;olrsm;ua&;=uonf? aqmif;yg;a&;olrsm;u a&;=u
onf? Zmwfvrf;qifum ol@b0wpfpdwfwpfydkif;udk AD'D,dkrSwfwrf; ±dkuf
olu±kdufI ±kyf&Sif±kdufolu ±kduf=uonf? xdkenf;wlpGm uAsmq&mrsm;u
vnf; uAsma&;pyfI rSwfwrf;wifcJh=uonf?
Todk@ a':atmifqef;pk=unf tm;a&;pyfcJhaom a':atmifqef;pk
=unfbGJ@uAsmrsm;udk vufvSrf;rDa&GŒpkpnf;azmfjyvdkufygonf?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 267
arG;aeYqkrGef
=unf&$ifapaom/ rmapaom[k
arG;aomae@rSm/ wdk@oligonf
arwœm=unfvif/ &$if&$ifydk@?
a'gif;ysKdtdk;a0 wGefapzdk@
jrwfqkrGefaumif; awmif;=updk@? ?
rif;ok0Pf
arG;aeYo0Pf
wdkif;usKd;jynfjyK
udk,fpm;jyK&Sif
r_dif;ocifrSef;
atmif;qef;pk=unf
pk{u&Dtm;
arG;zGm;&ufwGif
usef;rmygap
csrf;om;ygap
qkoGifoGifavmif;vdkufygonf?
'*kefwm&m
rD;vQHxJuMum
&J - ZGJ - Om%f - pnf; - wm
ra=umufw&m;aw;uAsm
rD;v#HxJu=um? ?
OD;0if;wif
oef;0if;vIdif268
&Jqdkwm ] &J&ifhjcif;?
ZGJqdkwm ] pGJjrJjcif;?
Om%fqdkwm ] Om%fynm}uD;rmjcif;?
pnf;qdkwm ] pnf;urf;&Sdjcif;?
wmqdkwm ] wm0efodjcif;/ wm0ef,ljcif;/ wm0efcHjcif;?
66 'grSr[kwf 'Drdkua&pDtvif;yGihfxJu
r[mtmZmenf
“'Drdkua&pDpepfudk yHkazmf&mY
wOD;wa,mufxJvkyfaqmifvdk@r&edkifygbl;?
vkyfom;jynfoltm;vHk; yl;aygif;vkyfudkif
aqmif&GufrSom &&SdedkifrSmjzpfygw,f”
a':atmifqef;pkMunf
66 ²²² wJh
tarSmifacwftdk}uD;xJu
awmufywJhtvif;ouU&mZf
a&$a&mifawGeJ@ 0if;xdef
aojcif;rJhtvif;tdrfay:uaw;
ig ²²² a[m'Dreufcif;opfxJrSmarG;vdk@ ²²²
66 ²²²wJh
'Drdkua&pDopftem*wfac:oH
'Drdk ²²² qdkwm ²²² jynfol
ua&pD ²²² qdkwm ²²² tm%m
'Drdk ²²² qdkwm ²²² vlxk
ua&pD ²²² qdkwm ²²² tcGifhta&;
vlxktm%m vlxktcGifhta&;
vlxkudkjyefay;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 269
igwdk@ r[mjynfolawGudk
igwdk@ r[mjynfolawGydkifwJh
igwdk@ydkifwJh igwdk@'Drdkua&pDudk
ig ²²² r[mjynfolawGudkjyefay;
ESvHk;aoG;xJu igwdk@r[mjynfolw&yfvHk;&JŒ
r[m'Drdkua&pDwdkufyJG
=unfhprf; ²²² aumif;uif}uD;uGJrwwf yGufyGufnHvdk@ ²²²
66 ²²² wJh
a&'D,dktoHvd_if;xJrSm ,Hk=unfyGifhawGv_dif;x
vlxkaA'&eH@opfawGeJ@ ar$;a0aewJh
tar&JŒ 'Drdkua&pDac:oH tvif;aw;u
ordkif;trSefw&m;xJrSm
[öopPHawGeJ@ xm0&ysHoef;
'g ²²² igwdk@cspfwJh ighr[mEdkifiHawmf&JŒ tvif;wHcg;aygh²²
66 ²²² wJh
ESif;qD±dkif;opfawG yGifha0v_dif;x
tm%awmfvSefwJhacwf+ydKifxJu r[maEGOD;
ZGef 19 &JŒ ,Hk=unfcsufrdk;yGifhOD;udk cl;qGwfzdk@
0dnmOftvif;vrf;udkazmuf
udk,fusKd;pGef@pdwfeJ@ tem*wftdyfrufudkwl;azmf
oHr%da&mifawmufaewJh ±dk;r}uD;awGu
,Hk=unfyGifhtvHudk &ifuGJrwwfv$ifhxlvdk@ ²²²
66 ²²²wJh
urBmxJu r[mtvif;oauFw
ESvHk;om;r[m 'Drdkua&pDtvif;wdkufudkzGifhjy
oef;0if;vIdif270
nom;tarSmiftdkqkd;}uD;xJu
EkysKdpdrf;vef;vmr,fh reufcif;ppfppfudkar#mf
'Drdkua&pDtvif;wdkufyGJac:oH tawmif,Suf
vGwfajrmufa&;wkdufyGJtwGuf,Hk=unfcsuf
toufeJ@ZGJcwf
p=u0ÏmurBmxJrSm &J&Jrufvdk@ ²²²
66 ²²² wJh
tmZmenfr[mol&Jaumif;wdk@vrf;
,Hk=unfr_touf0dnmOfeJ@ jzwfoef;
r[mjynfolawGvmaomvrf;rSm
ESvHk;om;udkcif;
=unfhprf; ²²² 'Drdkua&pDyef;awGu
vif;xdef0if;vufaumif;uifopf}uD;ay:wufvdk@ ²²²
66 ²²² wJh
oHr%d,Hk=unfcsuf[m
vGwfajrmufa&;wdkufyGJtwGuf ²²² "g;
acwfqdk;acwfysuf}uD;&JŒ tarSmiftdkxJrSm
&J&JyGifhjyL 'Drkdua&pDacwfOD;tvHrSm
ESvHk;om;eJ@ v$ifhxl
jynfolawGtwGuf xm0&,Hk=unfcsufeJ@
jidrf;csrf;a&;csKd;jzLiSufuav;ysHoef;zdk@
A[k0g'opf&JŒ tvif;+rdKŒudkwnfvmjyD; ²²²
66 ²²² wJh
twkrJhr[mtmZmenfocifatmifqef;&JŒ
vGwfvyfa&;wdkufyGJrSonf
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 271
ck ²²² acwf+ydKifxJu r[m'Drdkua&pDopfwdkufyGJ&JŒ
r[mtmZmenf
igwdk@r[mjynfolawGcspfwJh
atmifqef;pk=unf
urBmwnfrnfh tvif;vrf;udkazguf
a[m ²²² 66 ²²²wJh jyuQ'defxJu tvif;ouU&mZf
tarh&iftHkajroif;cJxJu zGm;jrifvmawmhr,f
r[m'Drdkua&pDtvif;vrf;udkazguf
wdk@acwfudka&muf&rnfrSmrvGJyg
wdk@Arm r[moDcsif;xJu r[muAsmpmom;
r[m'Drdkua&pDtvif;vrf;ay:rSm
=unfh=uprf;a[h
r[m'Drkdua&pDyef;opfawG
a0vdk@ ²²²? ?
armifaEGxuf
jynfoludkcspfaom …jynfolucspfaom …ol
tJ'Drsuf0ef;&JŒ
El;nHhjywfom;aom t=unfhawGatmufrSm
pdk;&GHŒtm;i,fpdwfawG ajyavsmhuG,faysufoGm;
tJ'DE_wfcrf;u
0Hhpm;csKdjrdefaomtjyHK;awGzl;tyGifhrSm
ar#mfvifhcsuftaoawG jyef&Sifoefvef;pGifhvm ²²²
tJ'DESvHk;om;u
ajyjypfnifomaom &ifckefoHpnf;csufrS
toG,foG,faomvm;&mawGaygif;qHka&SŒquf=u²²
ol@rsuf0ef;awGu igwdk@twGuf pGrf;tm;
oef;0if;vIdif272
ol@E_wfcrf;u igwdk@vdktyfwJhtvif;a&mif
ol@ESvHk;om;u igwdk@azG&SmaewJhtvSw&m;
ol[m ²²² ydwfxm;cH&wJh wHcg;txyfxyfudk
&ifeJ@&if;jyD; wdk;zGifhwdk;xGufol
ol[m ²²² &J&ifhjcif;jy,k*fudk xkqpfzefqif;
pdwf0dnmOfawGudk a=umuf&GHŒjcif;rS vGwfuif;apol
ol[m ²²²arwœmvufeufudk tjyHK;rysufudkifpGJ
trkef;wHwm;awGudk jidrf;csrf;jcif;ESifh +ydKvJapol
ol ²²²
tbdk;tbGm;wdk@&JŒ ²²² orD;pk
OD;OD;a':a':wdk@&JŒ ²²² rpk
armifwdk@r,fwdk@&JŒ ²²² tefwDpk
om;wdk@orD;wdk@&JŒ ²²² tarpk
wdkif;jynfeJ@vlrsKd;&JŒ ²²² atmifqef;pk=unf
ol[m ²²² rdom;pkwdkif;&JŒ rdom;pk0if
tay;t,lrJh jrwfEdk;cspfcifjcif;awGeJ@
tjyeftvSefarwœmouf0ifcJh=u ²²²
jynfoludkcspfaom ²²² jynfolucspfaomol@udk
jynfolvlxk&JŒ ESvHk;om;awGxJuae
b,fvkdrS z,fxkwfvdk@r&aybl;? ?
aebkef;vwf
u½kPm
tar
olronf
AdkvfcsKyf.orD;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 273
wdkif;jynf. rD;±_;wefaqmif
'Drdkua&pD. tvSzk&m;
vGwfvyfjcif;. zD;epfiSuf
±dk;om;jcif;. oHwref
nDnGwfjcif;. rsKd;aphcsol
tar
olronf
ppftm%m}uD;pdk;a&;udkwGef;vSef
jynfoltm;vHk;. tonf;ESvHk;
n‡dK;csKH;csdeJ@aewJh trdjynfpD;yGm;a&;udk
xm0pOfawG;tav;ay;ol
wdkif;&if;om;tm;vHk;. rdcif
trsKd;om;&if=um;apha&;
xm0pOfawG; tav;ay;ol
tdkarar
wdkif;jynfwdk;wuf/ udk,fusKd;rzuf
rsKd;jrwfZmenf/ Zmr%Drdk@
xm0pOftjyHK;jynf&Gmu
xm0pOfESvHk;=unfomap? ?
jra'gif;EG,f
armifacG;zdkYuAsm
ajcvufrJ hayr,fh
ypfcsif&mudkypfvdkufwJh
ypfwdkif;axmifw,fuGJ@? ?
oef;0if;vIdif274
armifoif;cdkif
rskd;qufZmwdaoG;
Adkvfrif;a&mifaoG;
atmifqef;aoG;wdk@pka0;cJh&m
ighcE<"monf ighwdkif;jynfESifh
ighjynfolwGufjzpf&rnf? ?
armifMuL;&ifh
2010 Edk0ifbm 13
tara& ²²²
ae&mifr0if va&mifrvif;
arSmifrdkuftcef;usOf;av;&JŒt=um;
tarhowif;rsm; 0ifa&mufvmawmh
usaemfav ²²²
rsuf&nfrsm;awmif0Jrdyg&JŒ? ?
rJarSmifr_efukyfvdk@aewJh
tvsm;&Snf&Snf teHarsmarsm
ausmwcif;pm ae&muav;rSm
usaemf[m
'Dae@udkapmifhar#mfwrf;waecJhwmyg? ?
ae&mifjcnfudkr& vtvif;urjzm
usaemfr±_±_duf&vJ&Sdygap ²²²
jynfolawGtwGuf tvif;a&mif
jynfolawGtwGuf rD;±_;wefaqmif
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 275
[dk; tarSmifwdkufawGudkqkwfjzJvdk@
xGef;yaevdkufyHkrsm;
usaemfhtcef;av;xJ=um;
jzmvif;oGm;avovm; ²²² ? ?
aZ,smaomf
(aumhaomif;tusOf;axmifwGif;ü a&;zGJUygonf?)
arG;aeYordkif;
arG;ae@wdkif;rSm
trSwfw&mawG&S dw,f
trSwfw&mwdkif;rSm
'%f&mawG&Sdw,f
'%f&mwdkif;rSm
ordkif;&Sdw,f? ?
opfjidrf;
wdkYAdkvfcsKyf&JU orD;
usKyfwdk@jynfoltuskd;
a&SŒwef;wifxrf;ydk;ayr,fh
jynfolawG&JŒ ±_rnD;wJh
usKyfwdk@AdkvfcsKyf&JŒorD;?
jidrf;csrf;cspf=unf
olrxlaxmifrnfhjynf
igwdk@awG ra&mufa&mufatmif csDwufrnf?
cspf=unfjidrf;csrf;
oef;0if;vIdif276
olr wnfaqmufrnhfvrf;
igwdk@awG ra&mufa&mufatmifvSrf;? ?
ausmf&ifarmif (a&OD;)
tarhaus;Zl;
uGef,ufavvm; ²²²
uGif;qufavvm; ²²²
'Da&tvm; jznf;jznf;wufoGm;?
pnf;vHk;r_tm; nDnGwfr_tm;
vufcsif;wGJxm; cdkifjrJr_tm;
aoG;ruGJwJh 'dk@jynfaxmifpktm;
tjyma&mifEkEk jidrf;csrf;r_tm;
&mZ0ifwGifr,fh *Eœ0ifyef;csDum;
tjzLay:tjymEk ‘tarpk’ qGJwJh arSmif0iftEkynmum;
‘om;qufjyD;qGJ’ wJh vufqifhurf;ay;r_vm;
om;qufjyD; rqGJ&ufbl;tar
tarh&JŒvuf&m om;rzsuf0Hhbl;tar
tarh&JŒcHpm;r_ om;rarS;rSdefapcsifbl; tar
tarh&JŒwifjyr_ om;tusnf;wefatmif rvkyfyg&apeJ@ tar
tarhxuf om; wpfvr}uD;0Hhygtar
om;tmacgif vSHrpl;0Hhyg tar
om; t&Sifvwfvwf r[majr}uD;xJ rqif;0Hhygtar?
tar[m ²²² taryg tar&,f?
tarhaemufrSm om;wdk@&Sdw,f?
tarhab;rSm om;wdk@aer,f?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 277
tarhajcvSrf;aemufudk om;wdk@xyf=uyfruGmvdkufr,f?
tararm&if om;wdk@wGJac:ay;r,f
tarqm&if om;wdk@cl;cyfau|;r,f
tar ²²² av#mufvSrf;aewJhjidrf;csrf;r_udk om;wdk@0dkif;&Hay;r,f
tar ²²² ,ufaewJrsKd;qufopfuGef,ufudk
om;wdk@csnfaESmifay;r,f
om;wdk@tarhudk 'DvdkyJ aus;Zl;qyfcGifhjyKyg tar
uJ a[h tarhom;awG
nDapaemf ²²² nDap
vufcsif;wGJxm; r[mtiftm;
pdwfcsif;qufxm; r[mtiftm;
&JaoG;eDxm; r[mtiftm;
tarhaus;Zl;udk qyf=uygpdk@vm;?
ausmfol
jrwfrdcifa'gif;
tarSmifroef;/
ta&mifrEGrf;ygwJh/
atmifqef;a[h pk=unf?
jrefjynfxk&JŒ
tefwDpk Zmenf?
auG@rajy;ygbl;/
zathaoG;[m eDeD&Jygvdk@/
jynfhta&;rSm nDnDZGJeJ@/
oef;0if;vIdif278
wnf=unfqJa[h bmrxD/
Armjynf&JŒacgif;aqmifaumif;?
wu,f,kwfrm jydwœmrsm;&,fu/
tus,fcsKyfrSm ydwfumxm;±Hkru/
rdp>mw&m; tarSmifOm%fqifhvdk@/
axmif'%fESifhyif xyfzdcsifvnf;/
AswdœOmOf rajymif;ygbl;/
owœdtpOf aumif;ygbd/
jrwfrdcifa'gif;?
a'gif;Munfpif
rdcif rkqdk;r
vifa,mufsm;udk oHa,mZOfrxm;
trSefw&m;udk tm;udk;&Smol
om;orD;awGeJ@ rywfouf
tem*wfeJ@ qufqHcsifol
ajr;uav;awGudk awG@csifpdwfxdef;
jidrf;csrf;a&;udk ar#mfvifhaeol? ?
Munfarmifoef;
qHkrSwf
tar
aeaumif;yg&JŒvm; tar
jcHeHygwf 54 udk
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 279
tarhvufeJ@ udk,fwkdifzGihfr,hfwae@udk
wuUodkvf&dyfomu opPmawmfrysuf
apmifhaeqJyg tar ²²² ?
&Sdygw,ftar
u|efawmfholi,fcsif;awGvnf; &Sdygao;w,f
olwdk@vnf; aeaumif;=uyg&Jh
wcsKdŒuawmh
EdkifiHom;ajymif;vJcH,l&if;
jrefrmjynfudk cspfae=uwkef;yJ tar
Zmwdajrudk tvnftywfjyefwdkif;
‘t&iftwdkif;yJaemf’ vdk@
0wfauswef;ausE_wfquf
aps;0,frysuf=uygbl;
wcsKdŒuawmh
'kuQonfa,mifaqmif&if;
(olwdk@ta&;twGuf) 'dk@ta&; 'dk@ta&;eJ@
e,l;a,mufuae
tarhvGwfajrmufa&; }udK;yrf;ae=uowJh ²²²?
tarhygwDvnf; &Sdygao;w,f tar
wcsKdŒu rJqG,fwkef;rSm wcsKdŒu rJray;zdk@ajym
ygwDzsufodrf;cdkif;umrS arG;ae@yGJvkyfeJ@
a=unmcsufrxkwfwmhwmuvGJ&if
t&ifvdk crf;crf;em;em;ygyJ tar
&efukefuawmh csLcsm&Smw,f tar
OD;aESmuf,dkpD;r_udk ukpm;wkef; attdfkif'Dtufpfjzpf
rD;pufarmif;oHawG=um;u ‘pcef;c%vdkufcJhyg’ ac:vdk@ac:
oef;0if;vIdif280
q,fwef;orm;awGu tESdyfcef;rSmpmusuf
wcsKdŒu xrif;rcsufEdkifawmh
xrif;&nf0,faomuf&w,f tar ²²² ?
bmyJajymajym tar
&efukefrSm ausmfoleJ@ axmifrSL;
olwdk@ ESpfOD;avmufawmh
b,folrS tvkyfrrsm;bl;av
tar
tarr&Sdwkef; uGsefawmfwdk@ em*pfudk odoGm;w,f
a&$0ga&mif/ tDvufxa&mepfOya'/ e,fjcm;apmifhwyf/
a&G;aumufyGJ/ aejynfawmf
'gawGeJ@vnf; &if;ESD;oGm;w,f
tajymif;tvJawGuawmh
trsm;}uD;ayghtar&,f
&efukefrSm arG;cJhwJhvlawGu
EdkifiHjcm;om;vkyfjyD; jyefvm
Zmwdudk &GH&SmovdkvdkeJ@ jyef=unfh
rcsdayr,fh rajymomygbl;tar
uGsefawmhwdk@u edrhfyg;csdefudk; ²²²
tar
uGsefawmfwdk@ wdkufyGJrSm
c%c%usqHk;ay;ae&wmu
jyuQ'defpm&GufawGyg tar
a[mwpf&Guf a[mwpf&GufeJ@
qkwfjzJypfaevdkuf=uwm
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 281
tJ'g &uf&mZmawGcsnf;yJqdkwm
uGsefawmhwdk@ todaemufuschJygw,f tar
tar
ajym=unfhyg&ap
u|efawmfar#mfvifhaewmuav
'Drdkua&pDvnf; [kwfcsifrS[kwfr,f
jidrf;csrf;a&;vnf; ygcsifrSygr,f
tpnf;ta0;vnf; wufcsifrSwuf&ygvdrfhr,f tar
'gayrJh
EdkifiHom;awG EdkifiHjcm;om; jzpfp&mrvdkawmhwJhae@
'kuQonfawG 'kuQo,fp&mrvdkawmhwJhae@
ESpfa,muf&Sd&if oHk;zGJ@ruGJawmhwJhae@
ynmwwf&if xrif;riwfwJhae@
ta&mifrwlwmudk &efolvdk@ rowfrSwfwJhae@
tJ'Dae@udkyg tar
u|efawmfvJoGm;&if tarxlay;yg
tarhtm;eJ@ raerem;}udK;pm;prf;yghr,f
u|efawmfwdk@tm;vHk; &efukefrSm jyefqHk=uzdk@av?
urÇmpdk;rif;
ol&Jaumif; tmZmenf
a':atmifqef;pk=unfwJh?
oltrnfudk &Gwfqdk=unfh±Hkr#eJ@
ol@udk &efjyKvdkolawGudk uwkefu&ifawGjzpfapovdk
ol@jynfolawGtwGufawmh tm;tifawG opfapolaygh?
ol[m
oef;0if;vIdif282
Adkvfrif;a&mif&JŒ jrpf
trsKd;om;acgif;aqmif
vGwfvyfa&;rD;±Sl;wefaqmif&Jh orD;
tmZmenfrsKd;yDyD
rsKd;*k%faqmifonfh trsKd;aumif;orD;aygh?
ykcH k;ay:usvmwJh0efwm
&J&ifhpGmcH,lxrf;
rsKd;qufopfawGeJ@ vufurf;
rsKd;cspfa[mif;awGeJ@ wJGtwl
awmfvSefa&;c&D;=urf;udk
&J&J}uD;v$ifhxlxm;wJh r[mvlom;wa,mufaygh?
rw&m;r_awGudkzDqef
vSHpGyf usnfqH csdef;ajcmufr_'%fawGudk tHwk
&J&ifhr_eJ@ tm%mzDqef&if;
&dk;om;r_eJ@ acgif;aqmif/ Om%fynmeJ@ E_dif;csifh
cdkifusnfr_eJ@ c&D;quf/ jidrf;csrf;a&;twGuf OD;wnf
wdk;wufa&;twGuf&nfn$ef;jyD; em,u*k%feJ@xHkr$ef;wJholjzpfw,f?
tm%m&Siftqufqufu
ppfwyf}uD;wckvHk; tvJ$oHk;pm;jyk
acwftysufysufjyKef;vnf; *±krjyKyJ
trsKd;rsKd;ESdyfpuf/ t}udrf+udrfvSnfhywf
tvDvD &ufpuf/ tcgcg owfjzwf
tzefzefxdk;ESuf ordkif;wGifatmif aumufuspf&ufpufjyD;
“vrif;udk acG;a[mifwJhZmwf”udk ucJhayr,fh
oluawmh
ywœjrm;pdefausmufvdk &J&JawmufcJholjzpfw,f?
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 283
jidrf;csrf;a&; tvHwvlvljr‡ifhjyD;
urBmhtjyifzufxdawmif v$ifhxlcJholjzpfw,f?
ol@ordkif; arS;rSdefjyD;
ol@b0 ao;odrfatmif
tm%m&Sif Om%fwdrfwdrfeJ@
avSmiftdrfpH tusOf;cs
aoa=umif;=uH ao;odrf=uayr,fh
ol@*k%f ol@owœd ol@ordkif; ol@tpGrf;uawmh
vSnf;aeavSatmif;ru urBmt&yf&yfxd ysHŒESH@vsufygyJ?
ol[m
jrefrmtm;vHk;udk,fpm;jyK
trsKd;orD;rsm;tm;vHk;udkf,fpm;jyK
tzdESdyfcHtm;vHk;udk,fpm;jyK
vlom;tm;vHk;udk,fpm;jyK
jidrf;csrf;a&;twGuf udk,fpm;jyKoltjzpf
urBmw0Srf;u av;pm;or_eJ@ cspf=uw,f?
olr[m
&J&JeDpGifh ESif;qDyef;wyGifhjzpfovdk
jidrf;csrf;a&;twGuf csKd;iSufvnf;jzpfw,f?
pdrf;vef;ar$;v$wJh a&=unfcsrf;jr vnf;jzpfovdk
+ydK;jyuf&ifh&ifh jynfwef pdefwyGifhvnf;jzpfw,f?
vlom;tm;vHk;&JŒpHjyjyK ouf&Sd±kyfxkvnf;jzpfovdk
owœd&JŒ udk,fyGm;wck vlom;tusKd;jyKolvnf;jzpfw,f?
oef;0if;vIdif284
arwœm&JŒ jy,k*ftjzpf vlxk&JŒ tarGwck jzpfovdk
awmfvSefjcif;&JŒ"g;wvuf
avmu&JŒ tm;aq;wcGufvnf;jzpfw,f?
ol[m wdk@tm;vHk;&JŒ rdcif/ avmuudk tvSqifolvnf;jzpfw,f?
ol[m tmZmenfwOD;vnf; jzpfovdk
ol&Jaumif;wOD;vnf; jzpfw,f?
ol[m tmZmenfwOD;vnf;jzpfovdk
ol&Jaumif;wOD;vnf;jzpfw,f?
ol&defxuf
5²8²2011
ÙÙÙ
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 285
Daw Aung San Suu Kyi’s
International Awards, Honors & Appointments( 1 9 9 0 - 2 0 1 0 )
1. Honorary Fellow St. Hugh’s College (Oxford, UK) 1990
2. Thorolf Rafto Human Rights (Norway) 1990
3. Sakharov Freedom of Thought (European Parliamnet) 1991
4. Noble Peace Oslo, Norway 1991
5. Honorary Member International EN (Norwegian Center) 1991
6. Humanities Human Rights Award (USA) 1991
7. Honorary Member International PEN (Candian Center) 1991
8. Marisa Bellisario Price Italy 1992
9. Annual Award of the International Human Rights Law Group
(USA) 1992
10. Honorary President Students’ Union London School of Economics
and Political Science (UK) 1992
11. Honorary Member International PEN (English Center) 1992
12. Honorary Life Member University of London Union (UK) 1992
13. Honorary Professional Fellowship Law and Society Trust (Sri
Lanka) 1992
14. Honorary Doctorate in Political Science Thammasat University
(Thailand) 1992
oef;0if;vIdif286
15. International Simon Bolivar prize UNESCO 1992
16. Prix Litteraire des Droits de I’Homme Nouveaux Droits de
I’Homme, France 1992
17. Honorary Member World Commission on Culture and
Development (UNESCO) 1992
18. Member Academie Universelle des Cultures (Paris) 1993
19. Rose Prize arbejderbevaegelsens International Forum/
International Forum of the Danish Labour Movement,
Copehagen 1993
20. Victor Jara International Human Rights Center for Human Rights
and Constitutional Law, Los Angeles, USA 1993
21. Member of the Advisory Board Francois-Xavier Bagnoud Center
for Health and Human Rights, Harvard University 1993
22. Honorary Doctorate of Law University of Toronto (Canada) 1993
23. The Freedom of the City Commune of Giugliano, Italy 1993
24. Bremen Solidarity City of Bremen, Germany 1993
25. Premio Mujer Progresista (Federacion Mujeres Progresistas /
Spanish Federation of Progressive Women, Madrid) 1993
26. Honorary Doctorate Philosophy & Letters, Free University of
Brussels 1994
27. Honorary Adviser Forum of Democratic Leaders in the Asia-
Pacific 1994
28. The Freedom of the City Aversa, Italy 1995
29. Liberal International Prize for Freedom Britain’s Liberal
Democracy Party, UK 1995
30. Honorary Doctorate of Laws Queen’s University, Canada 1995
31. Jawaharlal Nehru Award for International Understanding (for
1993) India 1995
32. Gandhi Award Simon Fraser University, Canada 1995
33. Honorary Doctorate of Civil Law University of Oxford 1995
34. IRC Freedom Award International Rescue Committee 1995
35. Companion of the Order of Australia 1996
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 287
36. Liberal International Prize (UK) 1996
37. Asia Human Rights of Law (Japan) 1996
38. W. Averell Harrimen Democracy Award National Democratic
Institute U.S.A 1996
39. Rajiv Shmirti Parashka [ Rajiv Gandhi Memorial Award] India
1996
40. Empty Chair Award Women of the Year Lunch, London, UK
1996
41. Honorary Doctorate of Law Charles University in Prague, Czech
Republic 1997
42. Honorary Doctorate of Letters Sydney University of Technology,
Australia 1997
43. Honorary Doctorate of Letters California Chapman University,
U.S.A 1997
44. Honorary Doctorate of Law Natal University, South Africa 1997
45. Honorary Doctorate of Law America University, Washington
D.C, U.S.A 1997
46. Distinguished Alumni Award Central University/ Delhi University
1997
47. Honorary Citizenship of Rome (Italy) (May 23, 1997)
48. Honorary Doctorate of Letters Glasgow University (UK) 1997
49. Pearl S. Buck Woman’s Award Pearl S. Buck Foundation (USA)
1997
50. International Award St. Angela’s Peace and Justice Group,
Waterford (Eire) 1997
51. Profiles in Courage Award Kennedy Society of Denmark 1997
52. Honorary Doctorate Cambridge University (June 1998) 1998
53. Freedom of the City (Oxford, UK) 1998
54. Honorary Doctorate of Laws University of Wales, Cardiff 1998
55. Honorary Doctorate of Laws University of Bristol (UK) 1998
56. Honorary Doctorate of Laws University of Melbourne (Australia)
1998
oef;0if;vIdif288
57. Honorary degree Universite’ catholique de Louvain, Belgium –
December 1998
58. Honorary Degree University of Bath (UK) – December 1998
59. Honorary Degree Bucknell University – May 1999
60. Freedom Award International Republican Institute, USA
(October 1999) 1999
61. The Freedom of the City of Dublin Award Ireland (November
1999)
62. 2000 CAW Nelson Mandela Human Rights Award Canada
(December 2000) 2000
63. Presidential Medal of Freedom Award U.S.A (December 2000)
2000
64. Collage United Nations Prize 2001 Germany (June 2001) 2001
65. International Social Welfare Prize University of Southern
California School of Social Work (December 8) 2001
66. AI Neuharth Free Spirit Award U.S Foundation, Washington,
USA 2003
67. MTV Humanitarian Award, “Free Your Mind” MTV Europe,
EDINBURGH,UK 2003
68. The 2004 TIME 100, The most influential people in the world
today TIME Magazine 2004
69. Kwangju Human Rights Award May 18 Memory Foundation
from South Korea 2004
70. TIME’s Asia’s Hero 2004 TIME MAGAZINE 2004
71. The Honorary Citizen of Paris France 10/ 12/ 2004
72. Honorary Doctorate in Politics, Philosophy and Economics
Rangsit University, Thailand 13/ 12/ 2004
73. Outstanding Women in Buddhism United Nations Gender and
Religious Department 8/ 03/ 2005
74. Honorary Degree in Political Science Thammasat University,
Thailand 19/ 06/ 2005
75. Freedom of the City Award The City Council of Edinburgh,
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 289
Scotland 16/ 06/ 2005
76. Freedom of Galway City Galway city, Ireland June 2005
77. UNISON Honorary Membership UNISON, Britain’s largest trade
union, June 2005
78. Olof Palme Prize Sweden, February 2006
79. Freedom Award Franklin and Eleanor Roosevelt Institute, USA
March 2006
80. New Statesmen Magazine Hero New Statesmen Magazine, May
2006
81. Netaji Subhas Chandra Bose International Deshprem Award,
India 2007, March 2007
82. An honorary doctorate (LLD) honoris causa Award from
University of Cape Town, South Africa, December 2007
83. Freedom of Glasgow (the freedom of Scotland’s largest city)
2007
84. Rome for Peace and Humanitarian Action 2007
85. Special Award for Lifetime Achievement in Politics 2007
86. “Abogados de Atocha” international prize from Spain, 22 January
2008
87. Congressional Gold Medal, United States of America, 24 April,
2008
88. Honorary Canadian Citizenship, May 6, 2008
89. The Freedom of the City, June 10, 2008
90. Catalonia International Prize 2008, MOTHERS OF COURAGE
(shard with Dr. Cynthia Maung), November, 2008
91. Honorary Member of the Club of Madrid, November 20, 2008
92. Honorary Council Member, December 20, 2008
93. Trumpet of Conscience Award, January 19, 2009
94. Freedom of the City of Glasgow, March 4, 2009
95. Mahatma Gandhi International Award for Peace and
Reconciliation – MAGI Award, May 22, 2009
96. Democracy and Peace Award of Japanese Diet Member’s League
oef;0if;vIdif290
Japanese Diet Members’ League in support of Democracy in
Myanmar, Tokyo, Japan (2009, June 19)
97. The Honorary Doctor of Laws (LLD) at Derry’s Millennium Forum,
the University of Ulster in Derry, Ireland, UK on Tuesday, July
7, 2009. (2009, June 24)
98. The Ambassador of Conscience Award the recipient of Amnesty
International’s highest honorary (Irish band U2 is publicly
announcing Aung San Suu Kyi’s award Monday night at a
Dublin concert.) (2009, July 27)
99. Benazir Bhutto Shaheed Award for Democracy instituted. The
Pakistan People’s Party, Islamabad, Pakistan. (2010, June 21)
100. Honorary Individual Membership. Council of Asian Liberals
and Democrats (CALD) (2010, June 29)
101. Queen of Myanmar’s Democracy and Human Rights. Manav
Ekta Parishad, India (2010, November 25)
ÙÙÙ
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 291
trnf&if;OD;oef;0if;jzpfonf? 1958 ck/ Zlvdkifv 22 &ufae@wGif
&efukef+rdKŒ/ A[ef;+rdKŒe,fY trda':wifat; (uG,fvGef)/ tzOD;pdefxGef;
(aA'ifvuQ%mq&m) wdk@rS zGm;jrifonfh wOD;wnf;aomom;jzpfonf?
i,fpOfu pmayESifhyef;csD0goemxHkI ausmif;eH&Huyfpmapmifwdk@wGif
aqmif;yg;rsm;a&;om;I yef;csDo±kyfazmfyHkrsm; a&;qGJcJhonf? ausmif;
yef;csD+ydKifyGJY qkt}udrf}udrf&&SdcJhonf? ausmif;aepOfuyif ausmif;pm
=unfhwdkufrSL;tjzpf t}udrf}udrfaqmif&GufcJhonf?
xdk@aemuf 10 wef;atmifjrifjyD;aemuf 1980 jynfhESpfwGif wyfr
awmf (avwyf) odk@ 0ifa&mufI ppfr_xrf;&GufcJhonf? 1977 ckESpf/ Edk0if
bmvxkwf ‘oifhb0’ r*~Zif;yg “tem*wftmumovGef;yHs,mOf”
odyHaqmif;yg;jzifh pmaye,fodk@pwif0ifa&mufcJhonf? 1982 wGif wyfr
awmf(avwyf)rS EkwfxGufcJhonf? 1992 ckESpf xkwfa0cJhaom ‘ausmuf
rsuf&wemvufpGJ’ pmtkyfonf yxrqHk;vHk;csif;pmtkyfjzpfjyD; quf
vufI ‘aer0ifao;onfhbk&ifrsm;’(y/ 'kwGJ)/ ‘vlwdkif;twGuf okw
aA'if’/ ‘±kyfwkrSajymaom jrefrmhordkif;0ifyk*~dKvfxl;rsm;’/ ‘20 &mpk jref
rmhordkif;udkajymjyaeaomae@&ufrsm;’/ ‘tESpfcsKyfjrefrmhordkif; tbd
"mef’ (y/ 'kwGJ)/ ‘20 &mpk tausmf=um;qHk; tm&Sacgif;aqmifrsm;’/
‘toHk;cs±lyo#wœ&ynm’/ ‘tausmfaZ,spmqdkawmfrsm;’/ ‘jrefrmh o
rdkif;Y arhaysmufIr&aom trsKd;om;acgif;aqmif}uD; AdkvfcsKyfatmifqef;’/
‘O=oatmfjrnf ukef;abmifwnf’/ ‘e,fcsJŒqef@usifa&; jidrf;csrf;a&;zcif
}uD; rsKd;cspfpmqdkawmf}uD; ocifudk,fawmfrd_if;’/‘eDaygeef;usbk&if’/ ‘'kwd
oef;0if;vIdif292
,ajrmuf t,fvDZbufbk&ifr’/ ‘*syef{u&mZfbk&if’/ ‘EdkifiHhOao#mif
rif;{u&mZfrsm;’/ ‘EdkifiHawmfvkyf=uHr_w&m;cH *VKefOD;apm. aemufqHk;
ae@rsm;’ ponfwdk@ a&;om;xkwfa0cJhonf? odk@aomf ‘0ef}uD;csKyfOD;Ekb0
ESifh pmayrSwfwrf;’/ ‘wdk@zcif AdkvfcsKyfatmifqef; bmrSmcJhovJ’/ ‘ol
wdk@jrifaom AdkvfcsKyfatmifqef;’/ ‘±kef;xGufcJh&aom Armjynf’/ ‘a'guf
wmbarmf. EdkifiHa&;aqmif&Gufcsufrsm;’/ ‘19 &mpk jrefrmhordkif;udk
ajymjyaeaomae@&ufrsm;’/ ‘teufazmf&cufaom ae@pOfoHk; jrefrm
a0g[m&rsm;tbd"gef’/ ‘AdkvfcsKyfatmifqef;. b0ESifh "gwfyHkrSwfwrf;’/
‘jrefrmhordkif;0ifpmcsKyfpmwrf;rsm;’/ ‘jrefrmhordkif;wauG@rS txifu&
EdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;’ ponfhpmtkyfrsm;onf ,ae@wkdif rxkwfa0&
ao;ay?
,cifu okwpG,fpHk r*~Zif;wGif yifwdkifaqmif;yg;&Siftjzpf 1986
rS 1996 ckESpftxd (10) ESpfwdkifwdkifa&;om;cJhonf? xdk@jyif ‘jrefrmhaps;
uGufpD;yGm;a&;*sme,f’ ESihf ‘jr&dyfndK’ *sme,fwdk@wGif yxrqHk; wm0efcH
xkwfa0cJhjyD; ,if;*sme,fY t,f'DwmcsKyftjzpf aqmif&GufcJhonf? oef;
0if;v_difuavmiftrnftjyif ‘odyHcspfol’/ ‘a&$Gjynfatmif’/ ‘pdefv_dif
wif’/ ‘ae&JpGrf;’/ ‘jynf[def;atmif’/ ‘oef;a&$Edkif’ ponfh uavmifuGJ
rsm;jzifh ydawmufyGifhopf/ jrefrmopf/ EG,feD/ pHy,fjzL/ cs,f&D/ rkc/ ESvHk;tdrf/
ayzl;v$mr*~Zif;rsm;Y a&;om;cJhonf? ,cktcg rdk;rc/ acwf+ydKif/ opPm/
rdk;}udK;/ csKd;vif;jym ponfhtifwmeufbavmufrsm;Y ordkif;qdkif&m
aqmif;yg;rsm;ESifh pmayqdkif&maqmif;yg;rsm; a&;om;vsuf&Sdonf?
2000jynfhESpf/ arvwGif etzppftpdk;&u “±kyfwkrSajymaom jref
rmhordkif;0if yk*~dKvfxl;rsm;” pmtkyfudkta=umif;jyKI yk'fr 17§20 jzifh
axmif'%f 7 ESpfcsrSwfcJh&m tif;pdef/ om,m0wDaxmifrsm;Y &ufaygif;
2387 &uf (6 ESpf ESifh 8 v) wdwduscHjyD;aemuf 2007 ckESpf/ Zefe0g&Dv
3 &ufae@wGif om,m0wDaxmifrS jyefvnfvGwfajrmufvmcJhonf?
vGwfajrmufcJhjyD;aemuf ordkif;qdkif&mpmayrsm;qufvufa&;om;cJh&m
ordkif;qdkif&mpmtkyf pkpkaygif; (15) tkyf ydwfyifwm;jrpfjcif;cH&jyD;
'Drdkua&pDrdcifBuD; a':atmifqef;pkMunf 293
etztppftpdk;&u ‚if;tm; jyefvnfzrf;qD;&efpDpOfaeonfudk }udKwif
od&SdcJhojzifh 2010 jynfhESpf/ Zlvdkifv 6 &ufae@wGif xdkif;EdkifiHodk@ acwœ
wdrf;a&SmifvmcJhonf? ,cktcg wwd,EdkifiHY tajccsaexdkif&ef jyifqif
vsuf&Sd+yD;/ SAW txufwef;ausmif;Y ausmif;q&mtjzpf jrefrmbmom
ESifh orkdif;bmom&yfrsm;ydk@cs&if; ordkif;qdkif&mpmay jyKpkvsuf&Sdonf?
ÙÙÙ
qufoG,f&efvdyfpm
Ph : (66) 897 -033 -128
Email : [email protected]