Module 3.building RBMESmon

IPDET

Модуль 3: Үр дүнд суурилсан хяналт-

шинжилгээ, үнэлгээний тогтолцоог бий болгох нь

IPDET © 20092

Оршил

• Үр дүнд суурилсан Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ (ХШҮ)-ний ач холбогдол

• Үр дүнд суурилсан ХШҮ гэж юу вэ?• Уламжлалт ба Үр дүнд суурилсан ХШҮ• Үр дүнд суурилсан ХШҮ-ний тогтолцоог

хөгжүүлэх 10 алхам

IPDET © 20093

Ач холбогдол• Төрийн захиргааны байгууллагын

ажлын үр дүнг сайжруулах талаар хөгжиж буй орнуудад тавигдах шахалт, шаардлага улам нэмэгдэж байна.

• Засгийн газар, байгууллагуудын үйл ажиллагааны үр дүнг авч үзэх замаар цаашид шинэчлэлийг хэрэгжүүлдэг.

• Энэ нь удирдлагын арга хэрэгсэл юм.

IPDET © 20094

Үр дүнг хэмжихийн ач холбогдол

• Хэрэв та үр дүнгээ хэмжихгүй бол амжилтаа алдаанаас ялгаж чадахгүй.

• Хэрэв та хүрсэн амжилтаа харж чадахгүй бол түүнийг урамшуулж чадахгүй.

• Хэрэв та хүрсэн амжилтаа урамшуулж чадахгүй бол магадгүй та алдаагаа урамшуулж байж болох юм.

• Амжилтаа харж чадахгүй бол түүнээс суралцаж чадахгүй.

• Алдаагаа олж чадахгүй бол түүнийг засч залруулж чадахгүй.

• Хэрэв та хүрсэн амжилтаа харуулж чадвал олон нийтээс дэмжлэг хүртэх болно.

I PDET © 2009 5

Үр дүнд суурилсан ХШҮ нь:• Төрийн захиргааны байгууллагын үр дүнгийн талаарх

чухал мэдээллээр хангадаг. • Төсөл, хөтөлбөр, эсвэл бодлогын хэрэгжилтийн талаарх

санал бодлоо тодорхой хугацаагаар илэрхийлдэг.• Хөтөлбөрийн үр дүнг тайлагнах замаар итгэл найдвар

болон олон нийтэд үнэмшил төрүүлдэг. • Төсвийн хэрэгцээ шаардлагыг боловсруулах болон

нотлоход дэмжлэг үзүүлдэг. • Туршилтын үр дүнг судлах замаар хэрэгжих боломжтой

хөтөлбөр эсвэл практик ажиллагааг тодорхойлдог. (үргэлжлэлийг дараагийн слайднаас)

IPDET © 20096

Үр дүнд суурилсан ХШҮнь: (үргэлжл.)

• Байгууллага болон түүний оролцогч талуудад чухалд тооцогдох үр дагаварт хүрэхэд анхаарал хандуулдаг.

• Ажилтнуудыг цагаа олсон, байнгын мэдээллээр хангадаг.

• Чухал зорилго, үр дагаврыг тодорхойлоход тусалдаг. • Сул талаа олж тогтоох болон засч залруулах

боломжийг менежерүүдэд олгодог. • Зээл тусламжийн талаар хариуцлагын илүү сайн

тогтолцоонд чиглэсэн хөгжлийн зорилтуудад дэмжлэг үзүүлдэг.

IPDET © 20097

Үр дүнд суурилсан хяналт-шинжилгээ

• Үр дүнд суурилсан хяналт-шинжилгээ (цаашид “хяналт- шинжилгээ” гэх) нь үндсэн үзүүлэлтийн талаар мэдээлэл цуглуулах болон шинжилгээ хийх, мөн хүсэн хүлээсэн үр дүнг бодит үр дүнтэй харьцуулах тасралтгүй үйл явц юм.

IPDET © 20098

Үр дүнд суурилсан үнэлгээ

• Үр дүнд суурилсан үнэлгээ нь арга хэмжээний ач холбогдол, үр ашиг, үр дүнтэй байдал, үр нөлөө, эсвэл цаашдын тогтвортой байдлыг тодорхойлох үүднээс түүний төлөвлөлт, хэрэгжилт, биелэлтэд хийсэн дүгнэлт юм.

IPDET © 20099

Үр дүнд суурилсан хяналт-шинжилгээ ба үр дүнд суурилсан үнэлгээний ялгаа

• Хяналт-шинжилгээ: урьдчилан тодорхойлсон, тодорхой зорилтыг хэрэгжүүлэх үүднээс шалгуур үзүүлэлтүүдийн өөрчлөлтийг авч үздэг.

• Үнэлгээ: тодорхойлсон зорилтыг хэрэгжүүлэхэд гарсан ахиц, санал санаачилгын логик болон түүний үр дагаврыг илүү өргөн хүрээтэй авч үздэг

• Эдгээр нь бодлого, хөтөлбөр болон төслийг амжилттай удирдахад хэрэгтэй.

IPDET © 2009 10

ХарьцуулалтУламжлалт• орц• үйл ажиллагаа• гарц

Үр дүнд суурилсан• уламжлалт аргыг үр дагавар

болон үр нөлөөнд үнэлгээ хийхтэй хослуулдаг.

• өөрчлөлтийн тухай онол ба/эсвэл хэрэгжилтийн үйл явцад байгууллагаас өөрчлөлт, зохицуулалт хийхийг дэмждэг.

IPDET © 2009 11

Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний нэмэлт үүрэг

Хяналт-шинжилгээ Хөтөлбөрийн зорилгыг тодорхой

болгох Үйл ажиллагаа болон тэдгээрийн

нөөцийг зорилготой уялдуулах Зорилгуудыг шалгуур үзүүлэлтээр

илэрхийлэх, зорилтот түвшинг тодорхойлох

Эдгээр үзүүлэлтийн талаарх мэдээллийг тогтмол цуглуулах, хүрсэн үр дүнг зорилтот түвшинтэй харьцуулах

Удирдлагад явцын талаар мэдээлж, хүндрэлийн талаар анхааруулах

Үнэлгээ

Хүлээгдэж байсан үр дүнд яагаад хүрэв, эсвэл хүрч чадсангүй вэ гэдэгт дүн шинжилгээ хийх

Үр дүнд хүрсэн үйл ажиллагааны үзүүлсэн тодорхой, төлөвлөгдөөгүй нөлөөг үнэлэх

Хэрэгжилтийн үйл явцыг хянаж, нягтлах

Төлөвлөөгүй үр дүнд дүгнэлт хийх Томоохон амжилт эсвэл хөтөлбө-рийн

боломжийн талаар онцлох, сургамжтай зүйлсийг танилцуулах ба сайжруулах зөвлөмж гаргах

Өөрчлөлтийн тухай онолын товч танилцуулга

• Өөрчлөлтийн тухай онол нь төсөл, хөтөлбөр эсвэл бодлогын санал санаачилга нь үр дагавар, үр нөлөөнд хэрхэн хүргэж болох талаарх төсөөлөл юм. Энэ нь мөн өөрчлөлт хэрхэн гарах тухай үндсэн төсөөллийг тодорхойлдог.

IPDET © 200912

Өөрчлөлтийн тухай онолын бүрэлдэхүүн хэсгүүд

• Орц – санхүүгийн, хүний болон материалын нөөц эх үүсвэр

• Үйл ажиллагаа– хэрэгжүүлсэн үүрэг даалгавар

• Гарц– бүтээгдэхүүн ба үйлчилгээ• Үр дагавар – хандлагын өөрчлөлт• Үр нөлөө – нийгэмд өргөн хүрээг хамарсан

урт хугацааны сайжрал бий болсонIPDET © 2009

13

IPDET © 2009 14

Үнэлгээний үндсэн төрлүүд

Үр дүнгийн хяналт-

шинжилгээ

Хэрэгжилтийн хяналт-шинжилгээ

(Арга хэрэгсэл ба стратеги)

Үр дагавар

Үр нөлөө

Үр дүн

Орц

Үйл ажиллагаа

Гарц

Хэрэгжилт

Үр дүнгийн шалгуур үзүүлэлтүүд

• Хөгжлийн арга хэмжээний өөрчлөлтийг эсвэл төлөвлөсөн үр дүнгийн хэрэгжилтийг харуулах хувьсах үзүүлэлт юм.

• Санал санаачилгад ахиц гарч байгаа эсэхийг харах зорилгоор шалгуур үзүүлэлтүүдийн нэг хэсгийн хуримтлуулсан баримт нотолгоог ашигладаг.

IPDET © 200915

IPDETАлхам 1: Бэлэн байдлын

үнэлгээ хийхсайжруулахын тулд төлөвлөх-

Зорилтот үр дүнгийн түвшинг

тогтоох

51

Бэлэн байдлын үнэлгээ

хийх3

үр дагаварын ХШ хийх шалгуур

үзүүлэлтийг сонгох

7

үнэлгээний үүрэг

9

үр дүнгийн

мэдээллийг

ашиглах2

ХШҮ хийх үр дагаврыг

тодорхойлох

4

шалгуур үзүүлэлтийн суурь

үзүүлэлтийг цуглуулах

6

үр дүнгийн хяналт-

шинжилгээ

8

үр дүнгийн мэдээллийг тайлагнах

байгууллагын хэмжээнд ХШҮ-ний

тогтолцоог тогтворжуулах

10

Үр дүнд суурилсан ХШҮ-ний тогтолцооны бүрдүүлэх 10

алхам

Бэлэн байдлын үнэлгээ хийх гэж юу вэ?

• Үр дүнд суурилсан ХШҮ-ний тогтолцоог бий болгох Засгийн газар эсвэл байгууллагын чадавхи, хүсэл сонирхлыг тодорхойлдог системтэй арга юм. – Энэ арга нь дараах зүйлд анхаардаг. Үүнд:

манлайлагчид байгаа эсэх, санал санаачилга, үүрэг, хариуцлага, байгууллагын чадавхи болон эхлэхэд учирах саад бэрхшээлүүд

IPDET © 200917

IPDET © 200918

Санал санаачилгууд

• Дараах асуултуудын хариултыг олж тогтоох. Үүнд:– ХШҮ-ний тогтолцоог бий болгоход ямар хүчин

зүйл хөдөлгөх хүч болж байна вэ?– ХШҮ-ний тогтолцоог бий болгох болон

хэрэглэхэд хэн манлайлагч байх вэ?– ХШҮ-ний тогтолцоог манлайлан бүрдүү-лэгчдэд

ямар хүчин зүйлс нөлөөлж байна?– Ийм тогтолцооноос хэн үр шим хүртэх вэ?– Хэнд ашиггүй вэ?

IPDET © 200919

Үүрэг, хариуцлагууд• Дараахийг асуух. Үүнд:

– Гүйцэтгэлийг үнэлэхэд бодлогын ба чиглэлийн яамд ямар үүрэгтэй вэ?

– Хууль тогтоох байгууллагын үүрэг юу вэ?– Аудитын дээд байгууллагын үүрэг юу вэ?– Яамд, агентлагууд мэдээллээ хуваалцдаг уу?– Тоо, мэдээг аль байгууллага боловсруулж

гаргадаг вэ? – Засгийн газрын ямар түвшинд тоо, мэдээг

ашигладаг вэ?

IPDET © 200920

Байгууллагын чадавхи• Засгийн газрын тухайн үеийн чадавхийг

дараах үзүүлэлтээр үнэлэх. Үүнд:– техникийн ур чадвар– Удирдлагын ур чадвар– Мэдээллийн системүүд, тэдгээрийн

чанар– Технологийн боломж– Төсвийн эх үүсвэрийн боломж – Байгууллагын туршлага

IPDET © 200921

ХШҮ-нд учирах саад бэрхшээлүүд

• ХШҮ-ний тогтолцоог бүрдүүлэхэд дараах саад бэрхшээлийн аль нь тулгардаг болох?. Үүнд:– төсвийн эх үүсвэр хангалтгүй байх– улс төрийн хүсэл зориг дутагдах– уг тогтолцоо нь манлайлагчгүй байх– үр дагаварт холбогдох стратеги эсвэл туршлага

дутагдах• Бид эдгээр саад бэрхшээлийг хэрхэн давж

гарах вэ?

IPDET © 200922

ХШҮ-ний тогтолцоог бүрдүүлснээс гарах амжилтыг урьдчилан таамаглах үед тавих үндсэн асуултууд

• Үндэсний түвшний ХШҮ-нд тодорхой эрх байдаг эсэх?• Ядуурлыг бууруулах үндэсний стратегийн баримт бичиг,

хууль тогтоомж ба заавар журмыг мөрдөж байгаа эсэх?• Засгийн газрын дээд түвшинд хүчтэй манлайлагч болон

дэмжлэг байгаа эсэх?• Бодлогын ба удирдлагын шийдвэр гаргахад ашигладаг

мэдээлэл хэр зэрэг найдвартай вэ?• Үр дүнгийн мэдээллийг бүрдүүлэх болон авч үзэхэд иргэний

нийгэм нь Засгийн газрын түншийн хувьд хэрхэн оролцдог болох?

• Практик ажиллагааны эхлэл эсвэл туршилтын хөтөлбөрийн үүрэг гүйцэтгэдэг шинэлэг санал санаачилга байгаа эсэх?

IPDET Алхам 2: Хяналт-шинжилгээ,

үнэлгээ хийх үр дагаврыг тодорхойлох

сайжруулахын тулд төлөвлөх-


тогтоох

51

бэлэн байдлын

үнэлгээ хийх

3

үр дагаварт ХШ хийх шалгуур


7


9

үр дүнгийн


ашиглах2

ХШҮ хийх үр

дагаврыг тоодорхой

лох

4



6


шинжилгээ

8




10

IPDET © 200924

Үр дагаврыг яагаад анхаардаг вэ?

• Засгийн газраас авч буй арга хэмжээний төлөвлөсөн зорилтуудыг тодорхой болгодог

• Үр дагавар гэдэг нь өгөөж юу бий болгосныг харуулдаг

• Үр дагаврыг тодорхой тогтоох нь үр дүнд суурилсан ХШҮ-г төлөвлөх, бүрдүүлэхэд чухал.

• Чухал! Үр дагаврыг төлөвлөх, үр дагаврыг удирдах! • (“Замд гарахын өмнө хаана хүрэхээ мэдэх хэрэгтэй”)

Үр дагавр бий болгоход авч үзэх асуудлууд

• Үндэсний/салбарын хэмжээний зорилгыг тодорхойлсон эсэх?• Тодорхой чиглэлийн үр дүнг сайжруулсан байхаар улс төрийн

амлалт авсан эсэх?• Иргэдийн сонгуулийн дүн эсвэл иргэдийн үнэлгээний хуудас нь

тодорхой асуудлуудыг тусгадаг эсэх ?• Хандивлагчдын зээлийн үйл ажиллагаа нь тодорхой зорилготой

уялддаг эсэх?• Мөрдөгдөж буй хууль тогтоомж үүнд хэрхэн нийцэж байгаа эсэх?• Засгийн газар Мянганы хөгжлийн зорилтууд (МХЗ)-ыг

хэрэгжүүлэх эрмэлзэлтэй байгаагаа илэрхийлсэн эсэх?

IPDET © 200925

IPDET © 2009 26

Бодлогын нэг чиглэлээр үр дагаврыг боловсруулах нь /Боловсрол/:

2. Бага сургуулийн сургалтын үр дагавар сайжирсан байх

1. Сургуулийн Сургуулийн өмнөх боловс-өмнөх боловс-ролын хөтөлбөрт ролын хөтөлбөрт хамрагдалт хамрагдалт сайжирсан байх сайжирсан байх

Зорилтот түвшин: Суурь үзүүлэлт:Шалгуур үзүүлэлт :

Үр дагавар

IPDET © 200927

Үр дагаврууд:• Ихэнхдээ үр дагаврыг шууд хэмжих

боломжгүй. Харин үүнийг тайлагнаж болдог

• Үр дагаврыг үндсэн шалгуур үзүүлэлтүүдийн багц хэлбэрээр илэрхийлэх ёстой

• Үр дагаврын үзүүлэлтүүдийг “Дангаар сонгож болохгүй”-тохиролцох нь маш чухал

IPDETАлхам 3: Үр дагаварт хяналт-шинжилгээ хийх гол шалгуур




тогтоох

51



3

үр дагаврын ХШ хийх шалгуур

үзүүлэлтийг сонгох 7


9

үр дүнгийн


ашиглах2



4



6


шинжилгээ

8




10

IPDET © 200929

Үр дүнгийн шалгуур үзүүлэлт

• Цаашид системтэйгээр авч үзэх онцгой хувьсах үзүүлэлтүүд нь үр дагавар эсвэл үр нөлөөнд гарсан ахиц дэвшил (эсвэл дутагдалтай байдал)-ийг илэрхийлнэ.– ХШҮ-ний шинэ тогтолцооны хувьд бүх шалгуур

үзүүлэлт нь тоогоор илэрхийлэгдэх ёстой– ХШҮ-ний тогтолцоо хөгжихийн хэрээр чанарын

шалгуур үзүүлэлтээр илэрхийлэгддэг• Шалгуур үзүүлэлтүүд нь “бид амжилттай хэрэгжсэнийг

хараад яаж мэдэх вэ?” гэж асуудаг

IPDET © 200930

Шалгуур үзүүлэлтийг боловсруулах нь

• “CREAM” –Тодорхой байх–Холбогдолтой байх–Боломжийн байх–Тохиромжтой байх–Мониторинг хийх боломжтой байх

IPDET © 2009 31

Шалгуур үзүүлэлтүүдийг боловсруулах/хэрэглэх матриц

Шалгуур

үзүүлэлт

Мэдээл-лийн

эх үүсвэр

Мэдээлэл

цуглуулах арга

Хэн мэдээлэ

л цуглуул

ах

Мэдээлэл

цуглуулах

давтамж

Мэдээ-лэл

цуглуу-лах зарда

л

Цуглуу-лахад гарах

бэрхшээл

Мэдээлэлд хэн

дүн шинжилгээ хийх, тайлагна

х

Мэдээл-лийг хэн

хэрэглэх

1.2.3.4.

IPDET © 2009 32

Бодлогын нэг чиглэлээр Үр дагаврын шалгуур үзүүлэлтийн багцыг боловсруулах /Боловсрол/ :

1. 6 дугаар ангиас математик болон ШУ-ны шалгалт дээр 70 ба түүнээс дээш оноо авсан сурагчдын эзлэх хувь

1. Сургуулийн өмнөх боловсролд хамрагдсан хотын хүүхдийн эзлэх хувь

2. Сургуулийн өмнөх боловсролд хамрагдсан хөдөө орон нутгийн хүүхдийн эзлэх хувь

Зорилтот түвшин:

Суурь үзүүлэлт

Шалгуур үзүүлэлт :

Үр дагавар:


1. Сургуулийн Сургуулийн өмнөх боловс-өмнөх боловс-ролын хөтөлбөрт ролын хөтөлбөрт хамрагдалт хамрагдалт сайжирсан байх сайжирсан байх

IPDET © 200933

Шалгуур үзүүлэлтүүдийг боловсруулах нь

• Хэрэгцээ шаардлагадаа нийцсэн өөрийн шалгуур үзүүлэлтүүдийг боловсруулах

• Сайн шалгуур үзүүлэлт боловсруулахад нэг удаагийн оролдлого хангалтгүй

• Бүх шалгуур үзүүлэлтэд “хэтрүүлэхгүй...” эсвэл “дутаахгүй...” байх дундыг барьсан зарчим баримтална.

• Туршилт, Туршилт, бас Туршилт!

IPDETАлхам 4: Шалгуур үзүүлэлтийн суурь


planning for improvement :

selecting realistic targets

51

conducting a readiness

assessment

3

selecting key indicators to

monitor outcomes

7

using evaluation information

9

using findings

2

agreeing on outcomes to monitor and

evaluate

4

шалгуур үзүүлэлтийн

суурь үзүүлэлтийг цуглуулах

6

monitoring for results

8

reporting findings

sustaining the M&E system

within the organization

10



тогтоох

51





7


9

үр дүнгийн


ашиглах2



4

Шалгуур үзүүлэлтийн

суурь үзүүлэлтийг цуглуулах

6


шинжилгээ

8




1033433

IPDET © 200935

Суурь үзүүлэлтийн тоо мэдээлэл ба эх сурвалж

• Суурь үзүүлэлтийн тоо мэдээлэл:– Хэмжүүр үзүүлэлтүүд нь бид өнөөдөр ямар

түвшинд байна вэ? гэдгийг мэдэхэд хэрэгтэй• Анхдагч эх сурвалж:

– тухайн төсөлд зориулж тусгайлан цуглуулсан• Хоёрдогч эх сурвалж:

– өөр зорилгоор цуглуулсан– Мөнгөө хэмнэж болно. Гэхдээ тухайн мэдээлэл

нь үнэхээр танд хэрэгтэй эсэхэд болгоомжтой хандах хэрэгтэй.

IPDET © 200936

Байж болох эх сурвалжууд

• Хэвлэмэл тайлангууд (цаасаар болон цахим хэлбэрээр)

• Оролцож байгаа хувь хүмүүс • Олон нийт• Сургалтад хамрагдсан ажиглагчид• Механик хэмжүүр үзүүлэлтүүд• Газар зүйн мэдээллийн систем

IPDET © 200937

Холбогдох хүмүүстэй ярилцлага

хийх

Олон нийттэй

ярилцлага хийх

Газар дээр нь

үзэх

Албан ёсны мэдээг

нягталж үзэх (Удирд.

мэдээлл. систем ба

захиргааны тоо мэдээ)

Оролцогчийн ажиглалт

Гол мэдээлэгчтэй

ярилцахЗорилтот хэсэгтэй ярилцах

Хэсэгчил-сэн санал асуулга

Тоо бүртгэл

Газар дээрх туршилт

Албан бус, зохицуулалт багатай аргууд

Албан ёсны, илүү зохицуулалттай аргууд

Нэг удаагийн санал асуулга

Шууд ажиглалт

Санал асуулгууд

IPDET © 2009 38

Бодлогын нэг чиглэлээр Суурь үзүүлэлтийг боловсруулах /Боловсрол/

1. 2000 онд нийт сурагчдын 47% математикийн хичээлд 70% буюу түүнээс дээш, ШУ-ны хичээлд 50% буюу түнээс дээш оноо авсан. 2. 2002 онд 6 дугаар ангийн сурагчдын 68% математикт, 53% ШУ-ны хичээлд дундаж түвшинд байв.

1. 1999 оны байдлаар 75% нь хотын хүүхдүүд

2. 2000 оны байдлаар 40 % нь хөдөө орон нутгийн хүүхдүүд

1. 6 дугаар ангиас математик болон ШУ-ны шалгалт дээр 70 ба түүнээс дээш оноо авсан сурагчдын эзлэх хувь2. Суурь үзүүлэлттэй харьцуу-лахад 6 дугаар ангиас мате-матик болон ШУ-ны шалгалт дээр 70 ба түүнээс дээш оноотой сурагчдын эзлэх хувь




1. Сургуулийн Сургуулийн өмнөх боловс-өмнөх боловс-ролын ролын хөтөлбөрт хөтөлбөрт хамрагдалт хамрагдалт сайжирсан сайжирсан байх байх


Суурь үзүүлэлт:Шалгуур үзүүлэлт:

Үр дагавар:

IPDETАлхам 5: Сайжруулахын тулд төлөвлөх: Бодитой

зорилтот түвшинг тогтоох

Сайжруулахын тулд

төлөвлөх-Зорилтот үр

дүнгийн түвшинг тогтоох 51



3



7


9

үр дүнгийн


ашиглах2



4

Шалгуур үзүүлэлтийн суурь


6


шинжилгээ

8




10

IPDET © 200940

Зорилтот түвшнүүд:

• Өгөгдсөн хугацаанд тухайн улс эсвэл байгууллагын хүрэхийг хүсч буй үзүүлэлтийн тоогоор илэрхийлэгдсэн хэмжээ

• Жишээ нь:– Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний экспортын

хэмжээ ирэх 3 жилд суурь үзүүлэлтээс 20%-иар нэмэгдэнэ.

IPDET © 2009 41

Хүрсэн байх сайжруулсан зорилтот түвшний хүлээгдэж буй эсвэл хүссэн хэмжээг тодорхойлох

Сайжруулахыг хүссэн

түвшин Орц, үйл ажиллагаа ба гарцын төгсгөлийн бүх хүлээгдэж буй түвшинг авч үзэх

Суурь үзүүлэлт

ийн түвшин

Зорилтот түвшний үр

дүн

Үр дүнгийнхүссэн түвшинд тодорхой хугацаанд хүрсэн байх

+ =

IPDET © 200942

Анхааруулга:

• Сайжирсан үр нөлөөг мэдрэхэд хугацаа хэрэгтэй. Иймд:– Зорилтот түвшинг тогтоохдоо бодитой

хандана – Хэтэрхий их зүйл амлахаас зайлсхийх.

Ингэх нь өөрийгөө хүнд байдалд оруулна.

IPDET © 2009 43

Бодлогын нэг чиглэлээр Зорилтот түвшинг тогтоох /Боловсрол/

1. 2006 он гэхэд нийт сурагчдын 80% математикийн хичээлд 70% буюу түүнээс дээш, 67% нь ШУ-ны хичээлд 50% буюу түнээс дээш оноо авах. 2. 2006 онд 6 дугаар ангийн сурагчдын 78% математикт, 65% ШУ-ны хичээлд дундаж түвшинд байх

1. 2006 он гэхэд хотын хүүхдүүдийн 85 %

2. 2006 он гэхэд хөдөө орон нутгийн хүүхдүүдийн 60 %1. 2000 онд нийт

сурагчдын 47% математикийн хичээлд 70% буюу түүнээс дээш, ШУ-ны хичээлд 50% буюу түнээс дээш оноо авсан. 2. 2002 онд 6 дугаар ангийн сурагчдын 68% математикт, 53% ШУ-ны хичээлд дундаж түвшинд байв.

1. 1999 оны байдлаар

75% нь хотын хүүхдүүд

2. 2000 оны байдлаар

40 % нь хөдөө орон нутгийн хүүхдүүд 1. 6 дугаар ангиас

математик болон ШУ-ны шалгалт дээр 70 ба түүнээс дээш оноо авсан сурагчдын эзлэх хувь2. Суурь үзүүлэлттэй харьцуу-лахад 6 дугаар ангиас мате-матик болон ШУ-ны шалгалт дээр 70 ба түүнээс дээш оноотой сурагчдын эзлэх хувь




1. Сургуулийн 1. Сургуулийн өмнөх боловсролынөмнөх боловсролын хөтөлбөрт хөтөлбөрт

хамрагдалтхамрагдалт сайжирсан байх сайжирсан байх


Суурь үзүүлэлт:Шалгуур үзүүлэлт:Үр дагавар:

IPDETАлхам 6: Үр дүнгийн хяналт-

шинжилгээ Сайжруулахын тулд төлөвлөх-


тогтоох

51



3

үр дагавартынХ

Ш хийх шалгуур


7


9

үр дүнгийн


ашиглах2



4

Шалгуур үзүүлэлтийн суурь


6


шинжилгээ

8




10

IPDET © 2009 45

Үнэлгээний үндсэн төрлүүд


шинжилгээ

Хэрэгжилтийн хяналт-шинжилгээ

(Арга хэрэгсэл ба стратеги)

Үр дагавар

Үр нөлөөҮр дүн

Орц

Үйл ажиллагаа

Гарц

Хэрэгжилт

IPDET © 200946

Хэрэгжилтийн хяналт-шинжилгээг үр дүнгийн хяналт-шинжилгээтэй уялдуулах

Үр дагавар

Зорилтот түвшин 1



Арга хэрэгсэл ба стратегиуд(Хэд хэдэн жилийн ба

жилийн ажлын төлөвлөгөө

Арга хэрэгсэл ба стратегиуд

(Хэд хэдэн жилийн ба

жилийн ажлын төлөвлөгөө)

Арга хэрэгсэл ба стратегиуд

(Хэд хэдэн жилийн ба

жилийн ажлын төлөвлөгөө

Үр дүнгийн хяналт

шинжилгээ

Хэрэгжилтийн хяналт-

шинжилгээ

IPDET © 200947

Үр нөлөө

Үр дагавар

Үр дагавар

Үр дагавар


Зорилтот

түвшин 2

Арга хэрэгсэл ба стратеги

Түнш 1

Түнш 2

Түнш 3


Түнш 1

Түнш 2

Түнш 3


Түнш 1Түнш 2

Түнш 3

IPDET © 200948

Хяналт-шинжилгээний амжилттай тогтолцоо

• Хяналт-шинжилгээний тогтолцоог амжилттай хэрэгжүүлэхэд дараах нөхцөл хэрэгтэй. Үүнд: – гардан хариуцах тал– удирдлага– байнгын ажиллагаатай байх– найдвартай байдал

IPDETАлхам 7: Үнэлгээний мэдээллийг ашиглах



тогтоох

51



3

үр дагавартын ХШ хийх шалгуур


7

Үнэлгээний үүрэг

9

үр дүнгийн


ашиглах2



4



6


шинжилгээ

8

үр дүнг тайлагнах



10

IPDET © 2009 50

Үнэлгээ нь дараах мэдээллийг бүрдүүлдэг:

Стратеги

• Бид зөв зүйл хийсэн эсэх– Зөвтгөх үндэслэл/нотолгоо– Өөрчлөлтийн тухай тодорхой онол

Үйл аж

иллагаа

•Бид зөв зүйл хийж байгаа эсэх- Хүлээгдэж буй үр дагаварт хүрэх үр дүнтэй ажиллагаа- Нөөцийг оновчтой ашигласны үр ашиг - Үйлчлүүлэгчийн сэтгэл ханамж

Суралцах

• Үүнээс илүү сайн арга зам байгаа эсэх– Хувилбарууд– Шилдэг практик ажиллагаа– Сургамжтай зүйлс

IPDET © 200951

Үнэлгээг хэзээ хэрэглэх вэ?• Хүлээгдэж байгаа үр дүн эсвэл цаашид судалж үзэх

шаардлагатай дагалдах үр дүн гарсан тохиолдолд• Төсөл, хөтөлбөр эсвэл бодлогод зориулж нөөц эх

үүсвэр буюу төсөв хуваарилах үед• Туршилтын ажиллагааг өргөжүүлэх эсэх талаар

шийдвэр гаргах үед• Урт хугацааны туршид сайжирсан үр дүн гараагүй

бөгөөд шалтгаан нь тодорхой бус үед• Ижил төстэй хөтөлбөр эсвэл бодлого нь ялгаатай үр

дагавартай байх үед

IPDET

Алхам 8: Үр дүнг тайлагнах



тогтоох

5



3

үр дагавартын ХШ хийх шалгуур


7


9

үр дүнгийн мэдээллий

г ашиглах2



4



6


шинжилгээ

8

Үр дүнг тайлагна

х



101

IPDET © 200953

Үр дүнг тайлагнах• Төсөл, хөтөлбөр эсвэл бодлогын явцын талаарх

мэдээллээр хангах• Асуудлын цаад шалтгааныг харуулах• Өөрчлөлтийг авч үзэх ямар боломж байна• Хандлага ба чиглэлийн талаарх цаг хугацааны

чухал мэдээллээр хангах• Өөрчлөлтийн тухай онолыг нотлох эсвэл сорьж

үзэхэд дэмжлэг үзүүлэх

Тоо мэдээлэлд хэзээ шинжилгээ хийж, танилцуулах вэ:

• Шалгуур үзүүлэлтийн одоогийн тоо мэдээг суурь үзүүлэлт болон зорилтот түвшинтэй харьцуулах ба харахад ойлгомжтой байдлаар уг мэдээллийг танилцуулах

• Тухайн үеийн мэдээллийг өнгөрсөн хугацааныхтай харьцуулж, түүний өөрчлөлт, чиг хандлагыг харах

• Бага хэмжээний мэдээлэлд үндэслэн яаруу дүгнэлт хийхээс болгоомжлох. Илүү тоо мэдээлэл байх тусам тухайн чиг хандлага бодитой эсэх нь баталгаатай болдог. (үргэлжлэлийг дараагийн слайдаас)

IPDET © 200954

IPDET © 200955

Тоо мэдээлэлд хэзээ шинжилгээ хийж, танилцуулах вэ: (үргэлжл.)

• Мэдээлэгчийг хамгаалах: муу мэдээлэл хүргэсний төлөө хүмүүсийг шийтгэх ёсгүй. Тааламжгүй үр дүн нь шинэ хандлагыг илэрхийлдэг эсвэл менежерүүдэд хүндрэлийн талаар эрт мэдэгдсэнээр түүнийг шийдвэрлэх хугацаа олгодог юм.

IPDETАлхам 9: Үр дүнгийн мэдээлэл

ашиглахсайжруулахын тулд төлөвлөх-


тогтоох

51



3



7


9

Үр дүнгийн


ашиглах2



4



6


шинжилгээ

8




10

IPDET © 200957

Мэдээлэл хуваалцан хэрэглэх стратегиуд

• Хэвлэл мэдээлэлд эрх мэдэл олгох• Мэдээллийн эрх чөлөөний тухай хууль батлах• Цахим засаглал бий болгох• Дотоодын болон гадны интернэт сайтад мэдээлэл нэмж

байршуулах• Төсвийн жилийн тайланг нийтлэх• Иргэний нийгэм болон иргэдийн бүлгийн оролцоог хангах• Хууль тогтоох байгууллагыг бэхжүүлэх • Аудитын дээд байгууллагыг бэхжүүлэх• Хөгжлийн түншүүдтэй үр дүнгийн дүгнэлт мэдээллийг

хамтран ашиглах, харьцуулах

IPDET © 200958

Үр дүнгийн мэдээллийн 10 үндсэн хэрэглээ

• Сонгогдсон албан тушаалтан хариуцлагын тогтолцооны талаарх олон нийтийн шаардлагад хариулт өгөх

• Төсвийн санал боловсруулах, нотлоход дэмжлэг үзүүлэх• Үйл ажиллагааны эх үүсвэрийн хуваарилалтын талаар

шийдвэр гаргахад дэмжлэг үзүүлэх• Гүйцэтгэлд тулгарч буй аливаа бэрхшээл, засч залруулах

арга хэлбэрийг нарийвчлан судлах ажлыг идэвхжүүлэх • Хөтөлбөрийг сайжруулах ажлыг үргэлжлүүлэхэд

ажилтнуудын идэвх санаачилгыг өрнүүлэхэд туслах(үргэлжлэлийг дараагийн слайднаас)

IPDET © 200959

Үр дүнгийн мэдээллийн 10 үндсэн хэрэглээ (үргэлжл.)

• Төсөл буюу хөтөлбөрийн үр дүнг үр дагаврын зорилтот түвшинтэй харьцуулан удирдах

• Хөтөлбөрт тусгайлсан, нарийвчилсан үнэлгээ хийхэд тоо мэдээллээр хангах

• Үйлчилгээг үр дагаврын үнэн зөв зорилтот түвшинтэй харьцуулан авч үзэхэд туслах

• Стратегийн ба урт хугацааны төлөвлөлтийн бусад хүчин чармайлтад дэмжлэг үзүүлэх

• Олон нийтийн итгэлийг олж авахын тулд тэдэнтэй илүү сайн харилцах

IPDETАлхам10: Байгууллагын хэмжээнд

ХШҮ-ний тогтолцоог тогтворжуулах



тогтоох

51



3



7


9

үр дүнгийн мэдээллий

г ашиглах2



4



6


шинжилгээ

8


Байгууллагын

хэмжээнд ХШҮ-ний

тогтолцоог тогтворжуул

ах

10

IPDET © 200961

Тогтворжуулахад зайлшгүй чухал бүрэлдэхүүн хэсгүүд

• Хэрэгцээ, шаардлага• Тодорхой үүрэг, хариуцлага• Итгэж болохуйц, найдвартай мэдээлэл• Хариуцлагын тогтолцоо• Чадавхи• Хөшүүрэг

IPDET © 200962

Дүгнэлт зөвлөмжүүд• Чадавхийг бий болгох эрэлт хэрэгцээ хэзээ ч

дуусашгүй! Толгодын бэлд хүрэх байгууллагын ганц арга нь доош уруудах явдал юм.

• Манлайлагчдаас дэмжлэг авч, тэдэнд туслах!• ХШҮ-ний тогтолцоонд тогтвортой эх үүсвэр

шаардлагатай гэдэг ойлголтыг Сангийн яам болон Парламентад бий болгох

• Үр дүнгийн мэдээллийг төсвийн болон эх үүсвэрийн хуваарилалтын шийдвэртэй уялдуулахыг эрмэлзэх

(үргэлжлэлийг дараагийн слайдаас)

IPDET © 200963

Дүгнэлт зөвлөмжүүд (үргэлжл.)

• Үр дүнд суурилсан хяналт-шинжилгээ, үнэлгээг /шинэ санааг/ харуулах үүднээс туршилтын ажлыг эхлүүлэх

• Засгийн газрыг бүхэлд нь хамарсан аргын оронд хэсэгчилэн хэрэгжүүлэх стратеги (тухайлбал, шинэтгэлийн арал)-иас эхлэх.

• Хэрэгжилтийн ахиц дэвшил болон хүрсэн үр дүнгийн аль алинд хяналт тавих

• Төрийн захиргааны байгууллагын ажлын үр дүнг илүү сайн ойлгох үүднээс үр дүнгийн хяналт- шинжилгээг үнэлгээний хамт хийх

Төгсгөлийн ишлэл….

IPDET © 2009

“Бид юуг байнга давтан хийдэг вэ. Тэгвэл өндөр ур чадвар нь үзэгдэл

биш харин зуршил юм.” -- Аристотле

Асуулт?

Documents

Module 3.building RBMESmon