Metacognition, thinking skills and whole school improvement

Module 4

1

Modiwl 4

Metawybyddiaeth,sgiliau meddwl agwelliant ysgol gyfan

1

Nod y modiwl

• Deall cysyniad datblygu dull ysgol gyfan o ddefnyddio metawybyddiaeth a sgiliau meddwl yn addysgeg effeithiol er mwyn gwella ysgol gyfan.

2

Amcanion y modiwl

• Trafod pwysigrwydd addysgeg effeithiol.• Atgyfnerthu gwybodaeth o ran metawybyddiaeth

a sgiliau meddwl.• Archwilio syniadau ynglŷn ag ymarfer sydd â’r

potensial i gyfrannu i ddatblygu a gweithredu dull ysgol gyfan o ddefnyddio metawybyddiaeth a sgiliau meddwl.

3

Corporate slide masterWith guidelines for corporate presentations

Dwyn i gof

• Metawybyddiaeth yw . . .• Sgiliau meddwl yw . . .

4

Metawybyddiaeth yw . . .

Meddwl am eich meddwl chi eich hunan.• Myfyrio – gwerthfawrogi beth rydym yn ei wybod/

gwybodaeth flaenorol.• Hunan-reoleiddio – rheoli’r dysgu a defnyddio

gwybodaeth flaenorol/profiad mewn sefyllfa ddysgu newydd.

5

Sgiliau meddwl yw . . . • Gwneud cysylltiadau o fewn ac ar draws

testunau, o fewn ac ar draws themâu, ac ar draws ystod o brofiadau personol.

• Dwysáu dealltwriaeth a gwneud penderfyniadau ar sail rheswm er mwyn cyflawni dysgu gwell.

6

Cynllunio Datblygu Myfyrio

Gofyn cwestiynau Creu a datblygu syniadau Adolygu canlyniadau a meini prawf llwyddiant

Ysgogi gwybodaeth, sgiliau a dealltwriaeth blaenorol

Cydnabod gwerth gwallau a chanlyniadau annisgwyl

Adolygu’r broses/dull

Casglu gwybodaeth Meddwl entrepreneuraidd Gwerthuso’ch dysgu a’ch meddwl eich hunan

Pennu’r broses/dull a’r strategaeth

Meddwl am achos ac effaith a gwneud casgliadau

Cysylltu a meddwl dargyfeiriol

Pennu meini prawf llwyddiant

Meddwl yn rhesymegol a chwilio am batrymau

Ymchwilio cyd-destun, cynseiliau eraill, deunydd enghreifftiol a’i ddefnyddio.

Penderfynu amserlen Ystyried tystiolaeth, gwybodaeth a syniadau

Ffurfio barn a gwneud penderfyniadau

Monitro cynnydd

Penderfynu amserlen

Corporate slide masterWith guidelines for corporate presentations

Cynllunio Datblygu MyfyrioGofyn cwestiynau Creu a datblygu syniadau Adolygu canlyniadau a

meini prawf llwyddiant Ysgogi gwybodaeth, sgiliau a dealltwriaeth blaenorol

Cydnabod gwerth gwallau a chanlyniadau annisgwyl

Adolygu’r broses/dull

Casglu gwybodaeth Meddwl entrepreneuraidd Gwerthuso’ch dysgu a’ch meddwl eich hunan

Pennu’r broses/dull a’r strategaeth

Meddwl am achos ac effaith a gwneud casgliadau

Cysylltu a meddwl dargyfeiriol

Pennu meini prawf llwyddiant

Meddwl yn rhesymegol a chwilio am batrymau

Ymchwilio cyd-destun, cynseiliau eraill, deunydd enghreifftiol a’i ddefnyddio

Penderfynu amserlen Ystyried tystiolaeth, gwybodaeth a syniadauFfurfio barn a gwneud penderfyniadauMonitro cynnydd

Penderfynu amserlen

Sgiliau meddwl yng nghyd-destun PISA

7

Addysgeg ar sail gwybodaeth

• Sut mae ein dealltwriaeth o fetawybyddiaeth a sgiliau meddwl yn goleuo addysgeg?

8

Corporate slide masterWith guidelines for corporate presentations

Tasg 1:Addysgeg effeithiol

9

Addysgeg effeithiol

• Yn eich grwpiau, meddyliwch am gynifer o eiriau ag y gallwch i ddiffinio’r term ‘addysgeg effeithiol’.

10

Academaidd

Creu’r amgylchedd

dysgu

Safonau

Gwybodaeth grefftus

Datblygiad personol a chymdeithasol

dysgwyr

Galluoedd

Sgiliau

Heriol

Gwybodaeth

Dulliau addysgu

Bugeiliol

Sgiliau addysgu

Ymrwymiad

Tueddiadau dysgu

11

Addysgeg ar sail gwybodaeth

• Beth yw’r cysylltiadau rhwng metawybyddiaeth, sgiliau meddwl ac addysgeg effeithiol?

• Beth yw dull ysgol gyfan?

12

Dull ysgol gyfan

. . . dull sefydliadol a’i nod yw integreiddio metawybyddiaeth a sgiliau meddwl o fewn ethos, diwylliant, bywyd arferol bob dydd

a busnes craidd yr ysgol.

National Children’s Bureau, 2006

13

Mae dull ysgol gyfan yn cynnwys:

• arweinyddiaeth, rheolaeth a rheoli newid• datblygu polisïau• dysgu ac addysgu, adnoddu a chynllunio cwricwlwm• diwylliant ac amgylchedd yr ysgol• rhoi llais i blant a phobl ifanc• darparu gwasanaethau cymorth i blant a phobl ifanc• iechyd a lles, anghenion datblygiad proffesiynol parhaus

(DPP), y staff• partneriaethau â rhieni/gofalwyr a chymunedau lleol• asesu, cofnodi ac adrodd cyrhaeddiadau plant a phobl

ifanc.

14

Corporate slide masterWith guidelines for corporate presentationsTasg 2:

Dull ysgol gyfan

15

Dull ysgol gyfan

Edrychwch ar y clip fideo lle mae athrawon yn trafod eu profiad o ddatblygu dull ysgol gyfan o ddefnyddio metawybyddiaeth a sgiliau meddwl.

16

• Nodwch 3 agwedd allweddol sy’n bwysig i chi er mwyn symud dull ysgol gyfan yn ei flaen.

http://www.youtube.com/watch?v=sGtXoClwfv8&feature=youtu.be

17

http://www.youtube.com/watch?v=1nPQGfPMzmc&feature=youtu.be

Myfyrio ar yr ymarfer presennol

• Beth rydych yn ei wneud eisoes? • Beth sydd angen ei wneud yn wahanol?

• Beth yw’r heriau?

18

Cymunedau dysgu proffesiynol (CDPau)

Mae Cymuned Ddysgu Broffesiynol yn grŵp o ymarferwyr sy’n cydweithio gan ddefnyddio

proses strwythuredig o ymholi i ganolbwyntio ar faes penodol o’u

haddysgu er mwyn gwella deilliannau dysgwyr ac felly codi safonau ysgolion.

Llywodraeth Cymru, 2011 (tudalen 5)

19

CDPau• Adeiladu gallu’r ysgol i gyfrannu i welliant

parhaus.• Cefnogi Llywodraeth Cymru i:

– godi safonau llythrennedd– codi safonau rhifedd– lleihau effaith tlodi ar gyrhaeddiad

academaidd.

20

Llywodraeth Cymru, 2011

Dull ysgol gyfan ar gyfer gwella

• Amgylchedd dysgu ysgol gyfan.• Mae metawybyddiaeth a meddwl yn bethau

penodol.• Yr un iaith/strategaethau dysgu sydd ar gyfer

metawybyddiaeth a meddwl.• Dull dealladwy sydd wedi’i gynllunio’n dda.• Yn cael ei ddefnyddio ar draws yr ysgol

gynradd a’r ysgol uwchradd.

21

Kestral Education, 2013

Corporate slide masterWith guidelines for corporate presentations

Tasg 3:Archwiliad

SWOT

22

Dadansoddiad SWOT: archwiliad o’r ddarpariaeth

bresennol

23

Corporate slide masterWith guidelines for corporate presentationsTasg 4:

Symud ymlaen

24

Y ffordd ymlaen . . .

25

• Cynllunio camau gweithredu. • Pa gamau gweithredu sydd eisiau bod yn eu lle?• Pwy ddylai fod yn gyfrifol am y camau gweithredu

hyn?• Sut gellir darparu adnoddau ar

gyfer y camau gweithredu hyn?

Cyfeiriadau • Kestral Education (2013), Creating a Thinking

School. [Ar-lein]

www.thinkingschool.co.uk/ • National Children’s Bureau (2006), A whole-

school approach to Personal, Social and Health Education and Citizenship. Llundain: NCB.

• Llywodraeth Cymru (2011), Cymunedau Dysgu Proffesiynol. [Ar-lein] http://wales.gov.uk/docs/dcells/publications/120109plccy.pdf

26

Darllen pellach• DCELLS (2008), Fframwaith ar gyfer dysgu plant 3 i 7

oed yng Nghymru. Caerdydd: Llywodraeth Cynulliad Cymru.

• OECD (2009), PISA Take the Test: Sample Questions from the OECD’s PISA Assessments. [Ar-lein] www.oecd.org/pisa/pisaproducts/pisa2000/41943106.pdf

• OECD (2010), PISA 2009 at a Glance. [Ar-lein] www.oecd.org/pisa/pisaproducts/pisa2006/41943106.pdf

• OECD (2012), Canllaw i ddefnyddio PISA fel cyd-destun dysgu. [Ar-lein] http://wales.gov.uk/topics/educationandskills/publications/guidance/pisaguide/?skip=1&lang=cy

27