Microsoft Office 2000 - Theravada

i

MỤC LỤC TÓM TẮT

Lời Giới Thiệu Của Ban Biên Soạn - Introduction Of Committee for Compiling ..... iii Lời Nói Đầu Của Dịch Giả - Preface Of Translator ....................................... ix Đôi Lời Cảm Nhận Của Độc Giả - Reader’s Acknowledgments ........................ xi Cách Phát Âm Pāḷi .............................................................................................. xiii Bảng Đánh Vần Pāḷi ............................................................................................ xv Các Chữ Viết Tắt ................................................................................................ xvii Lược Đồ Tam Tạng Pāḷi ................................................................................. xviii

A ..................................................................................................................... 3Ā .................................................................................................................. 69I ................................................................................................................... 97 U ................................................................................................................ 105E ................................................................................................................ 125O ................................................................................................................ 129K ................................................................................................................ 133 KH ............................................................................................................. 189G ................................................................................................................ 195GH ............................................................................................................. 209 C ................................................................................................................ 213 CH ............................................................................................................. 243J ................................................................................................................. 247 JH .............................................................................................................. 255Ñ ................................................................................................................ 257 ṬH ............................................................................................................. 263T ................................................................................................................ 263 TH ............................................................................................................. 275 D ................................................................................................................ 279DH ............................................................................................................. 315 N ................................................................................................................ 331 P ................................................................................................................ 351PH ............................................................................................................. 415 B ................................................................................................................ 419 BH ............................................................................................................. 447M ............................................................................................................... 459 Y ................................................................................................................ 487 R ................................................................................................................ 491 L ................................................................................................................. 503 V ................................................................................................................ 511 S ................................................................................................................. 547 H ................................................................................................................ 645 Bổ Sung .................................................................................................................... 648 Chú Thích Từ Pāḷi-Việt - Pāḷi-English Glossary .................................................. 653 Sách Tham Khảo ................................................................................................................. 708 Mục Lục Chi Tiết (các từ Pāḷi) ...................................................................................... 709 Phương Danh Thí Chủ ..................................................................................................... 734 Phụ Bản (Hình Màu) ......................................................................................................... 743

ii

INTRODUCTION OF COMMITTEE FOR COMPILING

On Friday, the 18th of November, 1994 at 3:00 p.m. a meeting was held at the Vijaya Maṅgala Congregation Hall, Kaba-Aye, of the Ministry of Religious Affairs, to have a preliminary discussion on a trilingual Dictionary of Buddhist Terms (Pāḷi-Myanmar-English).

At that meeting, the Chairman, the Honourable Minister for Religious Affairs Lt-Gen Myo Nyunt explained the objectives of the project as follows:

"The chairman of the State Law and Order Restoration Council Senior General Than Shwe had given instructions to the Minister that a dictionary containing Buddhist Terms is now needed for the use of those interested in propagating the Buddha's teachings, locally as well as abroad, and also for foreign visitors coming to the country to study Buddhism, some of whom also might take up bhikkhuhood or novicehood".

A committee to carry out this project was accordingly formed including the following persons: A. Patron Bhikkhu Elders:

(1) BHADDANTA KUMĀRA, Secretary, State Saṅgha Mahā Nāyaka Committee, (2) BHADDANTA CANDIMA, Joint Secretary, S.S.M.N.C., (3) BHADDANTA PAṆḌITA, Paṇḍitārāma Kyaungtaik, Shwetaunggon

Sāsanā Yeiktha, (4) BHADDANTA JĀNAKA, Chanmyay Yeiktha Meditation Centre, and (5) BHADDANTA PAÑÑĀDĪPA, World Buddhist Meditation Institute.

B. Members of the Committee for Compiling the Dictionary: (1) MINISTER FOR RELIGIOUS AFFAIRS, Chairman, (2) DEPUTY MINISTER FOR RELIGIOUS AFFAIRS, Vice-Chairman, (3) U SAN LWIN, Director-General, Department of the Myanmar

Language Commission, Secretary, (4) U ARNT MAUNG, Director-General, Department of Religious

Affairs, Member, (5) U SANN LWIN, Director-General, Department for the Promotion

and Propagation of the Sāsanā, Member, (6) U TUN TIN, Director, Department of the Myanmar Language

Commission, Member, (7) U LAY MYINT, Pro-Rector, University of Distance Education, Member, (8) U TIN LWIN, Professor (Retd), Yangon University, Member, (9) U THAW KAUNG, Librarian, Yangon University, Member, (10) U WIN PE, Myanmar Language Commission, Member, (11) U KYAW HTUT, Adviser, Ministry of Religious Affair, Member, (12) U SAO HTUN HMAT WIN, Adviser, M.R.A., Member, (13) U AYE NAING, Adviser, M.R.A., Member, (14) U THAUNG LWIN, Adviser, M.R.A., Member, (15) U HTAY HLAING, Adviser, M.R.A., Member, (16) U MAUNG MAUNG LAY, Adviser, M.R.A.,Member, (17) U AUNG KHAING, Adviser, M.R.A., Member, (18) U BO MAUNG, Adviser, M.R.A.,Member, (19) DR. MEHM TIN MON, Adviser, M.R.A., Member, (20) DAW MYA TIN, Member of the Editorial Committee,

D.P.P.S.,Member,

iii

LỜI GIỚI THIỆU CỦA BAN BIÊN SOẠN

Vào thứ Sáu, ngày 18 tháng 11 năm 1994 lúc 3:00 chiều, một cuộc họp được tổ chức tại Hội Trường Vijaya Maṅgala, Kaba-Aye, thuộc Bộ Tôn Giáo, để thảo luận sơ bộ về cuốn Từ Điển Thuật Ngữ Phật Giáo tam ngữ (Pāḷi-Myanmar-English).

Tại cuộc họp đó, Chủ tịch, Bộ trưởng Tôn giáo Trung tướng Myo Nyunt đã giải thích các mục tiêu của dự án như sau:

"Chủ tịch Hội đồng Khôi phục Trật tự và Pháp luật Liên bang, Thượng tướng Than Shwe đã đưa ra chỉ thị cho Bộ trưởng rằng một cuốn từ điển về các Thuật Ngữ Phật Học hiện đang cần thiết cho việc sử dụng đối với những người quan tâm đến việc truyền bá giáo lý của Đức Phật, trong nước cũng như ngoài nước, và cả với các du khách nước ngoài đến đất nước (Myanmar) để nghiên cứu Phật Giáo, một vài người trong số họ cũng có thể trải nghiệm đời sống của vị tỳ khưu hoặc sa di".

Một ban thực hiện của dự án này đã được thành lập bao gồm những vị dưới đây: A. Bảo Trợ Của Tăng Già:

(1) BHADDANTA KUMĀRA, Thư Ký, Ban Giáo Hội Tăng Già- Tăng Thống, (2) BHADDANTA CANDIMA, Đồng Thư Ký, S.S.M.N.C., (3) BHADDANTA PAṆḌITA, Viện Chủ Tu Viện Paṇḍitārāma, Thiền

Viện Shwetaunggon Sāsanā, (4) BHADDANTA JĀNAKA, Viện chủ Trung Tâm Thiền Viện Chanmyay, và (5) BHADDANTA PAÑÑĀDĪPA, Thiền viện Phật Giáo Quốc tế.

B. Các Thành viên của ban Biên soạn Từ Điển: (1) BỘ TRƯỞNG BỘ TÔN GIÁO, Chủ tịch, (2) THỨ TRƯỞNG BỘ TÔN GIÁO, Phó Chủ tịch (3) U SAN LWIN, Tổng Giám Đốc, Hội đồng Ngôn ngữ Myanmar, Thư ký, (4) U ARNT MAUNG, Tổng Cục trưởng, Vụ Tôn giáo, Thành viên, (5) U SANN LWIN, Tổng Giám Đốc, Cục Phát Triển và Truyền Bá

Phật Giáo, Thành viên, (6) U TUN TIN, Giám đốc, Phân khoa Ngôn ngữ Myanmar, Thành viên, (7) U LAY MYINT, Phó Hiệu trưởng, Đại Học Giáo Dục Từ Xa, Thành viên, (8) U TIN LWIN, Giáo sư (Retd), Đại học Yangon, Thành viên, (9) U THAW KAUNG, Thủ thư, Đại học Yangon, Thành viên, (10) U WIN PE, Hội đồng Ngôn ngữ Myanmar, Thành viên, (11) U KYAW HTUT, Cố vấn, Bộ Tôn giáo, Thành viên, (12) U SAO HTUN HMAT WIN, Cố vấn, M.R.A., Thành viên, (13) U AYE NAING, Cố vấn, M.R.A., Thành viên, (14) U THAUNG LWIN, Cố vấn, M.R.A., Thành viên, (15) U HTAY HLAING, Cố vấn, M.R.A., Thành viên, (16) U MAUNG MAUNG LAY, Cố vấn, M.R.A., Thành viên, (17) U AUNG KHAING, Cố vấn, M.R.A., Thành viên,, (18) U BO MAUNG, Cố vấn, M.R.A., Thành viên, (19) TS. MEHM TIN MON, Cố vấn, M.R.A., Thành viên, (20) DAW MYA TIN, Thành viên Ban Biên Soạn, D.P.P.S., Thành viên,

Introduction Of Committee For Compiling

iv

(21) U TIN U, Member of the Editorial Committee, D.P.P.S., Member, (22) U CHIT TIN, Mahāsī Training School for Foreign Buddhist

Missions, Member, (23) DIRECTORS AT DIFFERENT LEVELS D.R.A., (24) DIRECTORS AT DIFFERENT LEVELS D.P.P.S. It was first intended that the dictionary should be published in

three months' time. However, to produce a dictionary necessitates laying down certain principles for the end-product, illustrations for some of the terms and suchlike matters which need to be discussed and agreed upon. These deliberations took some time.

The following three groups were formed to carry out the work: 1. Sub-committee for deciding on entries or headwords:

(1) U ARNT MAUNG, Director-General, D.R.A., (2) U MAUNG MAUNG LAY, Adviser, M.R.A., (3) U THAUNG LWIN, Adviser, M.R.A., (4) U HTAY HLAING, Adviser, M.R.A.

2. Sub-committee to give definitions to the chosen entries or headwords: (1) U KYAW HTUT, Adviser, M.R.A., (2) U BO MAUNG, Adviser, M.R..A., (3) U AYE NAING, Adviser, M.R.A., (4) U AUNG KHAING, Adviser, M.R.A.

3. Sub-committee to translate the above: (1) DAW MYA TIN, Member of the Editorial Committee, D.P.P.S., (2) U TIN U, Member of the Editorial Committee, D.P.P.S., (3) U TIN NWE, Member of the Editorial Committee, D.P.P.S., (4) U SAO HTUN HMAT WIN, Adiviser, M.R.A., (5) U CHIT TIN, Mahāsī Training School for Foreign Buddhist Missions, (6) U TIN LWIN, Professor (Retd), Y.U., (7) DR. MEHM TIN MON, Adviser, M.R.A.

The above three Committees were assisted in matters concerning the above two Sub-committees by a group of doctrinal advisers appointed by the State, who were in turn assisted by the following persons:

(1) U KHIN KYAW, Assistant Curator, (2) U SOE TINT, Staff Officer, (3) U KO KO MYAING, Staff-in-charge, (4) U HLA THEIN HTUT, Staff-in-charge, (5) U HTAY SAUNG, Deputy Compiler, (6) U THU YA, Assistant Compiler. Regarding the work of the third Sub-committee, in translating into

English from Pāḷi and Myanmar drafts, the following persons gave their services. (1) DAW MYAT PHYU SOE, Assistant Director, (2) U KHIN AUNG, Staff Officer, (3) U HLA TUN THEIN, Staff-in-charge. In the various consultations in carrying out the work all necessary

aid, support and guidance were given by U Arnt Maung, Director General, D.R.A. and U Sann Lwin, Director General, D.P.P.S. The actual writing was started in earnest on 28.2.1995. With a view to completing the task as early as possible, the following staff members of the two Departments also helped in the writing.

Lời Giới Thiệu Của Ban Biên Soạn

v

(21) U TIN U, Thành viên Ban Biên Soạn, D.P.P.S., Thành viên, (22) U CHIT TIN, Trường đào tạo Mahāsī dành cho Hoằng Pháp Phật

Giáo nước ngoài, Thành viên, (23) CÁC GIÁM ĐỐC Ở NHỮNG TRÌNH ĐỘ KHÁC NHAU D.R.A., (24) CÁC GIÁM ĐỐC Ở NHỮNG TRÌNH ĐỘ KHÁC NHAU D.P.P.S. Dự kiến đầu tiên cuốn từ điển sẽ được xuất bản trong ba tháng. Tuy nhiên,

để tạo ra một cuốn từ điển đòi hỏi phải đặt ra các nguyên tắc nhất định cho ấn phẩm hoàn chỉnh, các chú thích cho một số thuật ngữ và các vấn đề tương tự cần được thảo luận và thống nhất. Những sự cân nhắc này cần có thời gian.

Ba nhóm sau đây được thành lập để thực hiện công việc: 1. Tiểu ban quyết định các mục từ hoặc tiêu đề:

(1) U ARNT MAUNG, Tổng Giám Đốc, D.R.A., (2) U MAUNG MAUNG LAY, Cố vấn, M.R.A., (3) U THAUNG LWIN, Cố vấn, M.R.A., (4) U HTAY HLAING, Cố vấn, M.R.A.

2. Tiểu ban đưa ra định nghĩa cho các mục từ hoặc tiêu đề đã chọn: (1) U KYAW HTUT, Cố vấn, M.R.A., (2) U BO MAUNG, Cố vấn, M.R..A., (3) U AYE NAING, Cố vấn, M.R.A., (4) U AUNG KHAING, Cố vấn, M.R.A.

3. Tiểu ban dịch thuật phía trên: (1) DAW MYA TIN, Thành Viên Ban Biên Soạn, D.P.P.S., (2) U TIN U, Thành Viên Ban Biên Soạn, D.P.P.S., (3) U TIN NWE, Thành Viên Ban Biên Soạn, D.P.P.S., (4) U SAO HTUN HMAT WIN, Cố Vấn, M.R.A., (5) U CHIT TIN, Trường đào tạo Mahāsī dành cho Hoằng Pháp

Phật Giáo nước ngoài, (6) U TIN LWIN, Giáo Sư (Retd), Y.U., (7) DR. MEHM TIN MON, Cố Vấn, M.R.A.

Ba ban phía trên đã được hỗ trợ về các vấn đề liên quan đến hai Tiểu ban trên bởi một nhóm các vị cố vấn giáo lý do Nhà nước bổ nhiệm, luân phiên hỗ trợ bởi những vị sau đây:

(1) U KHIN KYAW, Phụ Trách Trợ Lý, (2) U SOE TINT, Nhân Viên Văn Phòng, (3) U KO KO MYAING, Nhân Viên Phụ Trách, (4) U HLA THEIN HTUT, Nhân Viên Phụ Trách, (5) U HTAY SAUNG, Phó Biên Soạn, (6) U THU YA, Trợ Lý Biên Soạn. Về công việc của Tiểu ban thứ ba, khi dịch sang tiếng Anh từ các bản

thảo Pāḷi và Myanmar, những vị sau đây sẽ hỗ trợ. (1) DAW MYAT PHYU SOE, Trợ Lý Giám Đốc, (2) U KHIN AUNG, Nhân Viên Văn Phòng, (3) U HLA TUN THEIN, Nhân Viên Phụ Trách. Trong nhiều cuộc thảo luận khác nhau về việc tiến hành biên soạn

này, tất cả sự giúp đỡ, hỗ trợ và hướng dẫn cần thiết đã được hoạch định bởi U Arnt Maung, Tổng Giám Đốc, D.R.A. và U Sann Lwin, Tổng Giám Đốc, D.P.P.S. Việc biên soạn thực tế đã được bắt đầu một cách nghiêm túc vào ngày 28.2.1995. Nhằm hoàn thiện nhiệm vụ này càng sớm càng tốt, các nhân viên sau đây của hai Phân Khoa cũng đã giúp đỡ trong việc soạn thảo.

Introduction Of Committee For Compiling

vi

(1) U TUN SHWE, Staff Officer, (2) U HLA SANN WIN, Research Officer, (3) U THAUNG WIN, Assistant Compiler, (4) U HLA TUN, Editorial Assistant (Grade 1), (5) U HLA KYAING, Assistant Staff-in-charge. A total of 450 headwords written in Myanmar were translated by a

group whose work was co-ordinated by U AUNG THEIN NYUNT, Assistant Director, D.P.P.S. The remaining headwords were translated into English by the Piṭaka Translation Editorial Committee and the first draft of the Dictionary came out on 22.3.1995, as a computerized printing done by the Department of the Myanmar Language Commission.

Being a first draft undertaken by three groups and done within a short period; it naturally contained certain flaws such as: repetition of some headwords, certain terms not deserving of entry into the Dictionary, and inadequate definitions.

The first draft was scrutinized by the doctrinal advisers and the persons in charge of English translation; and the original entries were revised with certain additions, alterations or omissions. Then a meeting was called and the draft with these revisions was sent to the Department of the Myanmar Language Commission. There U SAN LWIN, D-G, and his staff went through the draft and comments thereon and produced a revised draft, which, with the addition of a Glossary, was submitted to the main Committee on 29.9.1995.

At the meeting to review the revised draft it was agreed that the book was of a better form as a dictionary and was possible to become finished product after certain touches here and there. It was also considered necessary that certain headwords still needed to be weeded out, as well as some definitions needed to be rewritten.

Therefore, the Committee considered it advisable to make these necessary amendments. The present work contains a fair amount of entries from which some significant knowledge can be gathered. It also comes out well in time for the Visit Myanmar Year. As these Buddhist Terms are rendered both in Myanmar and in English with their Pāḷi equivalents, a student of Buddhism has the advantage of studying the Pāḷi terms accurately and with certain authenticity. It is going to be quite a help for those who can read English.

Today, there is an ever increasing population in all the world who has taken an interest in the teachings of the Buddha, this dictionary is going to be a real help for them. Since Theravāda Buddhism has been flowing in the veins of the Myanmar people for many centuries, an observer who goes through this book can get a fair inkling of Myanmar culture, traditions and customs, in addition to pure Buddhistic knowledge.

Committee for Compiling A Dictionary of Buddhist Terms

(Pāḷi-Myanmar-English) MINISTRY OF RELIGIOUS AFFAIRS

Lời Giới Thiệu Của Ban Biên Soạn

vii

(1) U TUN SHWE, Nhân Viên Văn Phòng, (2) U HLA SANN WIN, Cán Bộ Nghiên Cứu, (3) U THAUNG WIN, Trợ Lý Biên Soạn, (4) U HLA TUN, Trợ Lý Biên Soạn (Cấp 1), (5) U HLA KYAING, Trợ Lý Nhân Viên Phụ Trách. Tổng cộng 450 mục từ được viết bằng tiếng Myanmar đã được dịch

bởi một nhóm cộng sự của U AUNG THEIN NYUNT, Trợ lý Giám đốc, D.P.P.S. Các mục từ còn lại đã được dịch sang tiếng Anh bởi Ban Biên Soạn Dịch thuật Tam Tạng (Piṭaka) và bản thảo đầu tiên của Từ Điển này ra đời vào ngày 22.3.1995, như là một bản in trên máy tính được thực hiện bởi Hội đồng Ngôn ngữ Myanmar.

Là một bản nháp đầu tiên được thực hiện bởi ba nhóm và hoàn thiện trong khoảng thời gian ngắn; đương nhiên sẽ có nhiều lỗi sai sót nhất định như: lặp lại một vài mục từ, các thuật ngữ không cần thiết liệt kê vào cuốn Từ Điển này, và định nghĩa không đầy đủ.

Bản thảo đầu tiên được xem xét kỹ lưỡng bởi các cố vấn giáo lý và những người phụ trách dịch thuật tiếng Anh; và các mục từ ban đầu đã được duyệt lại với nhiều sự bổ sung, chỉnh sửa hoặc thiếu sót nhất định. Sau đó, một cuộc họp đã được diễn ra và bản thảo với nhiều sự chỉnh sửa đã được gửi lên Hội đồng Ngôn ngữ Myanmar. Có U SAN LWIN, D-G, và chuyên viên của ông đã xem qua bản thảo, nhận xét lại và đưa ra một bản thảo được hoàn chỉnh hơn cùng với việc bổ sung bảng chú thích từ, đã được đệ trình lên Ban chính vào ngày 29.9.1995.

Tại cuộc họp xem lại bản thảo sửa đổi đó, mọi người đã đồng ý về cuốn sách bây giờ có hình thức tốt hơn như một cuốn từ điển và có thể trở thành tác phẩm hoàn chỉnh sau nhiều lần chỉnh sửa chỗ này và chỗ khác. Và cũng là cần thiết để bỏ đi các mục từ nhất định, cũng như một vài định nghĩa cần phải viết lại.

Do vậy, Ban Biên Soạn đã cân nhắc việc nên chỉnh sửa những lỗi cần thiết này. Công việc hiện tại chứa một số lượng lớn các mục từ liên quan đến một số kiến thức quan trọng có thể được thu thập. Cuốn từ điển này cũng ra đời đúng vào dịp Năm Mới Myanmar. Với các Thuật Ngữ Phật Giáo này được trình bày bằng cả tiếng Myanmar, tiếng Anh và tiếng Pāḷi tương đương sẽ trợ giúp sinh viên Phật Giáo có lợi thế trong việc nghiên cứu các thuật ngữ Pāḷi một cách chính xác và có tính trung thực nhất định. Nó sẽ giúp ích khá nhiều cho những người biết đọc tiếng Anh.

Ngày nay, ngày càng có nhiều người quan tâm đến những lời dạy của Đức Phật trên toàn thế giới thì cuốn từ điển này sẽ là một sự trợ giúp thiết thực cho họ. Vì Phật giáo Theravāda đã tuôn chảy trong máu huyết của người Myanmar qua nhiều thế kỷ, một người học hỏi đọc qua cuốn sách này có thể hiểu được văn hóa, truyền thống và phong tục của người Myanmar, ngoài kiến thức Phật giáo thuần khiết.

Ban Biên Soạn Từ Điển Thuật Ngữ Phật Học

(Pāḷi-Miến-Anh) BỘ TÔN GIÁO MYANMAR

viii

PREFACE OF TRANSLATOR In 2002, we went to Myanmar to attend a course at International Theravāda Buddhist Missionary University (ITBMU) on the Hill of Dhammapāla, Mayangon district, Yangoon city. After a year of studying, we accidentally found some books on Buddhism written in Burmese and English and published in Myanmar. Among those, we liked two the bests. They were “A Dictionary of Buddhist Terms” published by the Religion Ministry of Myanmar in 2003 and “A Pāḷi-Myanmar-English Dictionary of the Noble Words of the Lord Buddha” compiled by U Myat Kyaw and U San Lwin in 2001. The Buddhism propagators in Myanmar wanted to compile a dictionary in Burmese and translate into English to help western students study more about Buddhism. Thanks to this, we could easily understand Pāḷi words through their English interpretations. Therefore, we wished to translate these books into Vietnamese to help people understand more about Pāḷi words and to share knowledge on Buddhism with Buddhist monks, nuns and Buddhists worldwide. After 15 years of nurturing (2005 – 2020), we have completed the Vietnamese versions of these two books to enrich the Buddhism resources. In early April, 2020, we finished the page layout in the size of 16 x (times) 24 with about 760 pages. Triple language of Pāḷi-English-Vietnamese are divided into parallel pages so that it can be easy to contrast and study the three languages. We wish to express our respectful thanks to Venerable Bhante Ho Niem, Venerable Bhante Minh Tan for providing of accommodation for more than two months at the Dai Niem Pagoda, hamlet 5, village 9, Dam Bri commune, Bao Loc city, Lam Dong province. We wish the two Monks good health and peace. We wish to express our sincere thanks to the Buddhist family of Nguyen Viet Hao for suppplying us food throughout the two months at Dai Niem Pagoda. May your family live happily and harmoniously. We wish to show our thanks to the Buddhist monks, nuns and Buddhists worldwide who have raised funds and contributed financially for the completion of the publication. We wish to convey our particular thanks to Bhikkhu Chon Minh, Bhikkhunī Lieu Phap (Viditadhammā), lay-devotee Chon Phuc (Nguyen Thi Hong Nga), Upāsikā Gandhacitta, Upāsaka Phung Tan Luat, and many other Buddhists who have contributed to complete the manuscripts before they are printed. If there is any incomplete or even incorrect information in this Dictionary, we wish to get your further contributions and forgiveness.

Finally, we hope this Dictionary will be the guideline for people to lead their religious lives by Righteous Dhamma, attaining Wisdom, realizing Nibbāna, no more rebirth. We wish the happiness and virtue generated from the compilation and translation of this dictionary could be transferred to the ancestors, father and mother, and all the living beings in the Three Realms. Wishing you all happy, healthy, wise, and advance in your religious ways in order to achieve a emancipation in the prospective day.

Buddhasāsanaṃ ciraṃ tiṭṭhatu! May the Buddha Dhamma last long! Yours respectfully, Bhikkhu Mettāguṇa

Dai Niem Monastery, Hamlet 5, village 9, Dam Bri commune, Bao Loc city, Lam Dong province, the 15th of June, 2020 (Lunar calendar the 24th of April, year of the Rat)

ix

LỜI NÓI ĐẦU CỦA DỊCH GIẢ

Vào năm 2002, chúng tôi được du học sang Myanmar tại trường Đại Học Hoằng Pháp Phật Giáo Theravāda Quốc Tế (ITBMU) tọa lạc trên đồi Dhammapāla, Q. Mayangon, Tp. Yangoon. Sau một năm học, chúng tôi tình cờ tìm thấy một số cuốn sách về Phật Giáo viết bằng tiếng Miến Điện và tiếng Anh được xuất bản tại Myanmar. Trong số đó, chúng tôi thích nhất là hai cuốn: “A Dictionary of Buddhist Terms” (Từ Điển Thuật Ngữ Phật Học) do Bộ Tôn Giáo Myanmar xuất bản năm 2003 và “A Pāḷi-Myanmar-English Dictionary of the Noble Words of the Lord Buddha” (Từ Điển Các Từ Cao Quý của Đức Phật Pāḷi-Myanmar-Anh) do U Myat Kyaw và U San Lwin biên soạn năm 2001.

Những vị hoằng pháp ở tại Myanmar cũng muốn biên soạn cuốn từ điển bằng tiếng Myanmar và dịch sang tiếng Anh để giúp cho những người học Phật Tây phương tìm hiểu thêm Phật Giáo. Chính vì vậy, những cuốn sách quý này đã giúp chúng tôi có tư liệu tốt để dễ dàng hiểu được ý nghĩa của các từ Pāḷi qua sự giải thích bằng tiếng Anh. Vì vậy, chúng tôi mong muốn dịch sang tiếng Việt để giúp cho mọi người hiểu rõ hơn về các từ Pāḷi và chia sẻ kiến thức Phật học này đến chư Tăng, Ni và Phật tử gần xa.

Sau mười lăm năm ấp ủ (2005-2020), chúng tôi đã hoàn thành bản dịch hai tập sách này sang tiếng Việt để góp phần bổ sung và làm phong phú thêm tư liệu Phật học. Đầu tháng 4 năm 2020, chúng tôi đã hoàn thành việc dàn trang theo khổ 16x24 với khoảng 760 trang, tam ngữ là Pāḷi-Anh-Việt chia thành hai trang song song để thuận tiện cho việc đối chiếu và tra cứu tiếng Pāḷi-Anh-Việt.

Chúng con thành kính tri ân Thượng tọa Hộ Niệm và Đại đức Minh Tấn đã tạo điều kiện trú xứ trong hơn hai tháng tại chùa Đại Niệm, xóm 5, thôn 9, xã Đam Bri, thành phố Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng. Chúng con kính chúc nhị vị Sư Cả được nhiều sức khỏe và an lạc. Trong thời gian ở lại chùa Đại Niệm, chúng tôi xin cảm niệm ân tình sâu sắc của gia đình Phật tử Nguyễn Viết Hào đã hộ độ vật thực cho chúng tôi trong suốt hai tháng. Mến chúc anh chị được thuận duyên trong cuộc sống.

Chúng con/chúng tôi xin tri ân quý chư Tăng, Ni và Phật tử gần xa đã đứng ra kêu gọi và chung hùn tịnh tài để việc in ấn được thành tựu. Đặc biệt, chúng tôi chân thành tri ân Tỳ khưu Chơn Minh, Sư cô Liễu Pháp (Viditadhammā), PT. Chơn Phúc (Nguyễn Thị Hồng Nga), PT. Gandhacitta, PT. Phùng Tấn Luật, và nhiều vị khác đã chỉnh sửa bản thảo cho được hoàn thiện trước lúc in ấn.

Trong quá trình chúng tôi soạn dịch tập Từ Điển này, nếu có chỗ nào thiếu sót, hay sai sót kính mong quý vị rộng lòng tha thứ và chỉ giáo thêm.

Cuối cùng, chúng con/chúng tôi hy vọng cuốn Từ Điển này sẽ là kim chỉ nam luôn dẫn dắt quý vị trên con đường tu tập đúng theo Chánh Pháp, thành tựu Chánh Trí, chứng ngộ Niết Bàn, không còn luân hồi sanh tử. Ngưỡng mong phước báu phát sanh trong công việc soạn dịch tập Từ Điển này được thành tựu đến Thầy Tổ, song thân, và tất cả chúng sanh trong Tam Giới. Nguyện cho tất cả đều được an vui, sức mạnh, có trí tuệ, và tinh tấn tu tập ngõ hầu thành tựu cứu cánh giải thoát trong ngày vị lai.

Buddhasāsanaṃ ciraṃ tiṭṭhatu! Chúc cho Phật Pháp bền lâu! Kính bút, Tỳ khưu Đức Hiền

Chùa Đại Niệm, xóm 5, thôn 9, xã Đam Bri, thành phố Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng

Ngày 15/6/2020 (Âm lịch 24/4 Canh Tý)

x

READER’S ACKNOWLEDGMENTS Reader: Ven. Chon Minh (Ho Phap Monastery – TCPĐ-Vung Tau)

Secular Name: Le- Khac- Chieu Former Lecturer of HCMC English Foreign Language Center.

University of Pedagogy. Former speaker of 2 International Vesak Conventions: (Bai Dinh: 2014) - (Tam Chuc: 2019)

Editorial Member of Phatsuonline / Journalist of Vietnam Theravada Magazine

I have known about the work of compiling the Buddhist terminology Dictionary of Venerable Dr. Duc Hien many years ago, this is also an opportunity to help me refer to many rich Buddhist words in completing my discussion. to join the Vesak International Buddhist Forum in Tam Chuc with the topic "Maintaining a stable society through the Happiness Sutta" (Maintaining a Sustainable Society via Maṅgala Sutta). And so far, I have also been invited by the author to approve the draft of the completed dictionary to prepare for printing.

• Each book is a wonderful picture of knowledge that opens up before us new horizons of knowledge with the knowledge of specialized languages in Buddhism. The author has worked hard to refer to documents in the form of knowledge of the reference language from works written in Pāḷi, Burmese and English (or in a language of other Buddhist countries). This Dictionary will become a guideline on the Buddhist path of all monks and nuns, Buddhist researchers or for those who want to understand deeply about this Liberation. • The 'A Dictionary of Buddhist Terms' is an inspiration to meet the research needs of scholars in general and monks in particular. It provides learners as well as users with a solid foundation of background knowledge when satisfying users when they want to find the "True" in terms of language and "straight line", the wisdom of Buddhism. •Through using this Dictionary, I have learnt many Buddhist terms which I have been still confused about their origin and source before.

The book is an indispensable item to help me equip myself with valuable knowledge about Buddhism. It is a valuable asset, not using money that can be bought, but having to spend time, effort, and assets to learn and get it. I always respect and promote the knowledge that I have acquired when using this valuable 'A Dictionary of Buddhist Terms' to get the right view when studying Buddhism. Each word the author has collected words from the world's vast linguistic repertoire, trying to trace Its origin to provide a complete and clear explanation of the context and the birth of words. I am looking forwards to the most intelligent scholars’ more comments.

xi

ĐÔI LỜI CẢM NHẬN CỦA ĐỘC GIẢ Độc Giả: Sư Chơn Minh (Chùa Hộ Pháp – TCPĐ-Vũng Tàu)

Thế Danh: Lê- Khắc- Chiếu Nguyên Giảng viên Tiếng Anh Trung Tâm Ngoại ngữ ĐHSP-TpHCM

Nguyên diễn giả 2 Đại lễ Vesak quốc tế: (Bái Đính: 2014) – (Tam Chúc: 2019) Thành viên BBT. Phatsuonline/ Phóng viên Tạp chí PGNT

Tôi biết đến công trình soạn cuốn từ điển Thuật ngữ Phật Học của Đại Đức Tiến sĩ Đức Hiền từ nhiều năm trước, âu đó cũng là một cơ duyên giúp tôi tham khảo nhiều từ vựng thuộc Phật học phong phú trong việc hoàn thành tham luận để tham gia diễn đàn Phật Giáo Quốc Tế Vesak tại Tam Chúc với Đề tài “Duy trì một xã hội ổn định thông qua Kinh Hạnh Phúc" (Maintaining a Sustainable Society via Maṅgala Sutta).

Và cho tới thời điểm này tôi được tác giả mời duyệt bản thảo cuốn Từ Điển đã dần hoàn chỉnh để chuẩn bị in, tôi có những nhận xét xác quyết như sau:

Mỗi cuốn sách là một bức tranh kỳ diệu về kiến thức mở ra trước mắt chúng ta những chân trời tri thức mới với những kiến thức về ngôn ngữ chuyên môn trong Phật học. Tác giả đã dày công tham khảo tài liệu dưới dạng kiến thức về ngôn ngữ đối chiếu (Reference language) từ những tác phẩm viết bằng Tiếng Pāḷi, Tiếng Miến và Tiếng Anh (hay ngôn ngữ các nước Phật Giáo khác). Cuốn Từ Điển này sẽ trở thành kim chỉ nam trên con đường học Phật của tất cả những tu sĩ Tăng và Ni, những nhà nghiên cứu Đạo Phật hay cho những ai muốn hiểu sâu về Đạo giải thoát này.

Cuốn 'Từ Điển Thuật Ngữ Phật Học' là nguồn cảm hứng thỏa mãn được nhu cầu nghiên cứu của các học giả nói chung và tăng sĩ nói riêng. Nó cung cấp cho người học cũng như người dùng một nền tảng vững chắc về kiến thức nền khi thỏa mãn người dùng khi muốn tìm ra cái 'Đúng' về mặt ngôn ngữ và 'nét tối thắng', nét uyên bác của Phật học.

Qua việc dùng cuốn Từ Điển này, tôi đã tiếp thu được rõ ràng những kiến thức Phật Pháp mà trước đây tôi còn mơ hồ về nguồn gốc và xuất xứ của chúng.

Cuốn sách như một hành trang không thể thiếu giúp tôi tự trang bị thêm cho mình những kiến thức quý báu về Phật học. Đó là thứ tài sản quý báu, không phải dùng tiền có thể mua được, mà phải bỏ thời gian, công sức, tài sản của mình ra để học hỏi và có được nó. Tôi luôn trân trọng và phát huy vốn kiến thức mà tôi tiếp thu khi dùng cuốn 'Từ Điển Thuật Ngữ Phật Học' giá trị này để có được chánh kiến khi học Phật. Mỗi từ tác giả sưu tầm được từ kho ngôn ngữ rộng lớn của thế giới , tác giả cố gắng truy tìm nguồn gốc để mang tới cách giải nghĩa đầy đủ và rõ ràng về hoàn cảnh ra đời của từ ngữ. Ngưỡng mong các học giả cao minh góp thêm nhận xét.

xii

xiii

CÁCH PHÁT ÂM PĀḶI

Mẫu tự Pāḷi gồm có 33 phụ âm và 8 nguyên âm. * Các Nguyên Âm (Sara):

Gồm có: a, ā, i, ī, u, ū, e, o được chia ra như sau: - Nguyên âm giọng ngắn (rassa):

a đọc như "ả" tiếng Việt, i đọc như "ỉ" tiếng Việt, u đọc như "ủ" tiếng Việt.

- Nguyên âm giọng dài (dīgha): ā đọc như "a" được kéo dài của tiếng Việt, ī đọc như "i" được kéo dài tiếng Việt, ū đọc như "u" được kéo dài tiếng Việt, e đọc như "ê" được kéo dài tiếng Việt, o đọc như "ô" được kéo dài tiếng Việt.

* Các Phụ Âm (Byañjana): Phụ âm Pāḷi được chia làm 2 nhóm:

1: Các phụ âm được sắp xếp thành Ðoàn (Vagga): Gồm có 25 phụ âm được phân chia ra như sau:

Độ vang

Vị Trí

Âm ít vang & nhẹ(1)

Âm ít vang & gió (2)

Âm vang & nhẹ(3)

Âm vang & gió

(4)

Âm mũi (5)

1. Âm cổ họng

k kh g gh ṅ

2. Âm nóc họng c ch j jh ñ

3. Âm uốn lưỡi ṭ ṭh ḍ ḍh ṇ

4. Âm răng t th d dh n 5. Âm môi p ph b bh m

k đọc như k, như Tiếng Việt “cả”, kh đọc như kh, như Tiếng Việt “khả”, có gió, mạnh, g đọc như g, như Tiếng Việt“gả”, gh đọc như gh, như Tiếng Việt “gờ-hả”, có gió, mạnh, ṅ đọc như ṅ, như Tiếng Việt “nả”, nặng, âm mũi, c đọc như c, như Tiếng Việt “chả”, ch đọc như ch, như Tiếng Việt “chả”, có gió, mạnh, j đọc như j, như Tiếng Việt “chả” có gió, nhẹ,

Cách Phát Âm Pāḷi

xiv

jh đọc như jh, như Tiếng Việt “chả”, có gió, mạnh, ñ đọc như nh ,như Tiếng Việt “nhả”, ṭ đọc như t, như Tiếng Việt “tả”, âm uốn lưỡi, nặng, ṭh đọc như th, như Tiếng Việt “thả”, có gió, ḍ đọc như d, như Tiếng Việt “đả” âm uốn lưỡi, nặng, ḍh đọc như dh, như Tiếng Việt “đờ-hả”, có gió, mạnh, ṇ đọc như n, như Tiếng Việt “nả” âm uốn lưỡi, nặng, t đọc như t, như Tiếng Việt “tả”, th đọc như th, như Tiếng Việt “thả”, có gió, mạnh. d đọc như d, như Tiếng Việt “đả”, dh đọc như dh, như Tiếng Việt “đờ-hả”, có gió, mạnh. n đọc như n, như Tiếng Việt “nả”, p đọc như p, như Tiếng Việt “pả”, ph đọc như ph, như Tiếng Việt “pờ-hả”, có gió, mạnh. b đọc như b, như Tiếng Việt “bả”, bh đọc như bh, như Tiếng Việt “bờ-hả”, có gió, mạnh. m đọc như m, như Tiếng Việt “mả”.

Lưu ý: Một số phụ âm có đi kèm phụ âm “h” sẽ được phát âm mạnh và có gió; ví dụ như: kh (khả), gh (gờ-ha), ch (chả), jh (chả), ṭh (thả), ḍh (đờ-hả), dh (đờ-hả), ph (pờ-hả), bh (bờ-hả).

2: Các phụ âm còn lại gọi là Vô Ðoàn (Avagga): Gồm có 8 phụ âm còn lại y, r, l, v, s, h, ḷ, ṃ:

y đọc như y, như Tiếng Việt “giả”, r đọc như r, như Tiếng Việt “rả”, l đọc như l, như Tiếng Việt “lả”, v đọc như v, như Tiếng Việt “vả hay quả ”, s đọc như s, như Tiếng Việt “xả” (không đọc âm “s” của “sờ”

gió trong Pāḷi), h đọc như h, như Tiếng Việt “hả”, ḷ đọc như l, như Tiếng Việt “lả”, âm uốn lưỡi, nặng, ṃ đọc như ăng, như Tiếng Việt “ăng”.

Chú ý: Chữ Buddha được phát âm thành âm dài (----) và âm ngắn (+) ----- +

Bud-dha ---- + ---- ---- + ---- ---- + Nat-thi-jhā-naṃ a–pañ-ñas–sa

Chú ý: ak (ắc), ag (ắc), aṅ (ăn), ac (ách), aj (ách-chờ), añ (anh), aṭ (át), aḍ (át), aṇ (ăn), ap (áp), ab (áp-bờ), aṃ (ang), al (an), il (iu), tvā (toa),... (tương tự các nguyên âm được ghép lại phụ âm và cách đọc như nhau tùy thuộc vào nguyên âm).

xv

BẢNG ĐÁNH VẦN PĀḶI

a ā i ī u ū e o ṃ k ka kā ki kī ku kū ke ko kaṃ kh kha khā khi khī khu khū khe kho khaṃ g ga gā gi gī gu gū ge go gaṃ gh gha ghā ghi ghī ghu ghū ghe gho ghaṃ ṅ ṅa ṅā ṅi ṅī ṅu ṅū ṅe ṅo ṅaṃ c ca cā ci cī cu cū ce co caṃ ch cha cha chi chī chu chū che cho chaṃ j ja jā ji jī ju jū je jo jaṃ jh jha jhā jhi jhī jhu jhū jhe jho jhaṃ ñ ña ñā ñi ñī ñu ñū ñe ño ñaṃ ṭ ṭa ṭā ṭi ṭī ṭu ṭū ṭe ṭo ṭaṃ ṭh ṭha ṭhā ṭhi ṭhī ṭhu ṭhū ṭhe ṭho ṭhaṃ ḍ ḍa ḍā ḍi ḍī ḍu ḍū ḍe ḍo ḍaṃ ḍh ḍha ḍhā ḍhi ḍhī ḍhu ḍhū ḍhe ḍho ḍhaṃ ṇ ṇa ṇā ṇi ṇī ṇu ṇū ṇe ṇo ṇaṃ t ta tā ti tī tu tū te to taṃ th tha thā thi thī thu thū the tho thaṃ d da dā di dī du dū de do daṃ dh dha dhā dhi dhī dhu dhū dhe dho dhaṃ n na nā ni nī nu nū ne no naṃ p pa pā pi pī pu pū pe po paṃ ph pha phā phi phī phu phū phe pho phaṃ b ba bā bi bī bu bū be bo baṃ bh bha bha bhi bhī bhu bhū bhe bho bhaṃ m ma mā mi mī mu mū me mo maṃ y ya yā yi yī yu yū ye yo yaṃ r ra rā ri rī ru rū re ro raṃ l la lā li lī lu lū le lo laṃ v va vā vi vī vu vū le lo laṃ sxả sa sā si sī su sū se so saṃ h ha hā hi hī hu hū he ho haṃ ḷ ḷa ḷā ḷi ḷ ḷu ḷū ḷe ḷo ḷaṃ ṃ --- --- --- --- --- --- --- --- ---

xvi

xvii

CÁC CHỮ VIẾT TẮT

V., Vin Vinaya Tạng Luật

S. Suttanta Tạng Kinh

A. Abhidhamma Tạng Vi Diệu Pháp

D. Dīghanikāya Trường Bộ

DA. Dīgha-aṭṭhakathā Chú giải Trường Bộ

M. Majjhimanikāya Trung Bộ

An. Aṅguttaranikāya Tăng Chi Bộ

S. Sa yuttanikāya Tương Ưng Bộ SA. Sa yutta-aṭṭhakathā Chú giải Tương Ưng Bộ

It. Itivuttakapāḷi Phật Thuyết Như Vậy

Nett. Nettipakaraṇapāḷi Cẩm Nang Học Phật

Pts.M. Paṭisambhidāmagga Phân Tích Đạo

Vibh. Vibhaṅgapakaraṇa Bộ Phân Tích

Vis.M. Visuddhimagga Thanh Tịnh Đạo

PTS Pāḷi Text Society Hội Kinh Điển Pāḷi (Anh)

n. dt. noun danh từ

adj. tt. adjective tính từ

adv. trt. adverb trạng từ lit. vh. literature văn học(nghĩa đen)

fr. from từ

i.e. interchangeablein other words xem thêm viz. videlicet như là, tức là intj. injunction sự mệnh lệnh

prn. đại pronoun đại từ

pp. qkpt. past participle quá khứ phân từ Sk. Sanskrit tiếng Sanskrit p. trg. page trang dic. tđ. dictionary từ điển DR. TS. Doctor Tiến sĩ

PT. lay devotees Phật tử NXB Publisher Nhà Xuất Bản # Opposite Ngược lại

xviii

LƯỢC ĐỒ TAM TẠNG PĀḶI (TIPIṬAKAPĀḶI)

Lược đồ này được cập nhật lúc 10.35 p.m, 15/6/2020, www.tamtangpaliviet.net Tạng Luật gồm có 9 cuốn, Tạng Kinh 36 cuốn và Tạng Vi Diệu Pháp 13 cuốn. Tam Tạng Kinh điển Pā i gồm 58 cuốn theo thứ tự sau:

Piṭaka Tạng Tên Pāḷi Tựa Việt Ngữ STT

VIN

AY

A

LUẬ

T

Pārājikapā i Pācittiyapā i bhikkhu Pācittiyapā i bhikkhunī Mahāvaggapā i I Mahāvaggapā i II Cullavaggapā i I Cullavaggapā i II Parivārapā i I Parivārapā i II

Phân Tích Giới Tỳ Khưu I Phân Tích Giới Tỳ Khưu II Phân Tích Giới Tỳ Khưu Ni Đại Phẩm I Đại Phẩm II Tiểu Phẩm I Tiểu Phẩm II Tập Yếu I Tập Yếu II

01 02 03 04 05 06 07 08 09

SU

TT

AN

TA

KIN

H

Dīghanikāya I Dīghanikāya II Dīghanikāya III Majjhimanikāya I Majjhimanikāya II Majjhimanikāya III Sa yuttanikāya I Sa yuttanikāya II Sa yuttanikāya III Sa yuttanikāya IV Sa yuttanikāya V (1) Sa yuttanikāya V (2) A guttaranikāya I A guttaranikāya II A guttaranikāya III A guttaranikāya IV A guttaranikāya V A guttaranikāya VI

Trường Bộ I Trường Bộ II Trường Bộ III Trung Bộ I Trung Bộ II Trung Bộ III Tương Ưng Bộ I Tương Ưng Bộ II Tương Ưng Bộ III Tương Ưng Bộ IV Tương Ưng Bộ V (1) Tương Ưng Bộ V (2) Tăng Chi Bộ I Tăng Chi Bộ II Tăng Chi Bộ III Tăng Chi Bộ IV Tăng Chi Bộ V Tăng Chi Bộ VI

10 11 12

13 14 15

16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27

Lược Đồ Tam Tạng Pāḷi (Tipiṭakapāḷi)

xix

Piṭaka Tạng Tên Pāḷi Tựa Việt Ngữ STT

SU

TT

AN

TA

KIN

H

KH

UD

DAK

ANIKĀY

A *

TIỂU

BỘ

Khuddakapā ha Dhammapadapā i Udānapā i Itivuttakapā i Suttanipātapā i Vimānavatthupā i Petavatthupā i Theragathāpā i Therīgāthāpā i Jātakapā i I Jātakapā i II Jātakapā i III Mahāniddesapā i Cullaniddesapā i Pa isambhidāmagga I Pa isambhidāmagga II Apadānapā i I Apadānapā i II Apadānapā i III Buddhava sapā i Cariyāpi akapā i Nettipakara apā i Peṭakopadesapā i Milindapañhapā i

Tiểu Tụng Pháp Cú Phật Tự Thuyết Phật Thuyết Như Vậy Kinh Tập Chuyện Thiên Cung Chuyện Ngạ Quỷ Trưởng Lão Kệ Trưởng Lão Ni Kệ Bổn Sanh I Bổn Sanh II Bổn Sanh III Đại Diễn Giải Tiểu Diễn Giải Phân Tích Đạo I Phân Tích Đạo II Thánh Nhân Ký Sự I Thánh Nhân Ký Sự II Thánh Nhân Ký Sự III Phật Sử Hạnh Tạng Cẩm Nang Học Phật Tam Tạng Chỉ Nam Mi Tiên Vấn Đạo

28 - - -

29 30 -

31 -

32 33 34 35 36 37 38 39 40 42 -

43 44 45

AB

HID

HA

MM

A

VI

DIỆ

U P

HÁ

P

Dhammasa ganipakara a Vibha gapakara a I Vibha gapakara a II Kathāvatthu I Kathāvatthu II Kathāvatthu III Dhātukathā Puggalapaññattipā i Yamakapakara a I Yamakapakara a II Yamakapakara a III Pa hānapakara a I Pa hānapakara a II Pa hānapakara a III

Bộ Pháp Tụ Bộ Phân Tích I Bộ Phân Tích II Bộ Ngữ Tông I Bộ Ngữ Tông II Bộ Ngữ Tông III Bộ Chất Ngữ Bộ Nhân Chế Định Bộ Song Đối I Bộ Song Đối II Bộ Song Đối III Bộ Vị Trí I Bộ Vị Trí II Bộ Vị Trí III

46 47 48 49 50 51 -

52 53 54 55 56 57 58

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………….A

A Akani ha

suddh v saan g mi

mah kappaAlso see Bhavas sa.

ak lika

Dhammagu aakiriyadi hi

niyata-micch di hi

Ahetukadi hi:Akiriyadi hi: Natthikadi hi:

P ra akassapa.akusala

akusalacitta

lobham lacitta

dosam lacitta

moham lacittaakusalakammapatha-

k yakammaP tip ta:Adinn d na:K mesu micch c ra:

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….A

A Akani ha

suddh v saan g mi

mah kappaXem thêm bhavas sa.

ak lika

Dhammagu aakiriyadi hi

niyata-micch di hi

Ahetukadi hiAkiriyadi hiNatthikadi hi

P ra akassapaakusala

akusalacitta lobham lacittadosam lacitta

moham lacittaakusalakammapatha-

k yakammaP tip ta: Adinn d na:K mesu micch c ra:

A


vac kammaMus v da:Pisu -v c :Pharus -v c :Samphappal pa:

manokammaAbhijjh :Vy p da:

Micch di hi:akusaladh tu-

K madh tu:Vy padadh tu:Vihi sadh tu:

akusalam la- Lobha:Dosa:Moha:

akappiyama sa

Manussama sa: (not helpful for arousing faith)Hatthima sa: (a symbol of royalty)S hama sa: (danger from lions)Byagghama sa: (danger from tigers)D pima sa: (danger from leopards)Acchama sa: (danger from bears)Assama sa: (a symbol of royalty)Sunakhama sa: (danger from dogs)

Taracchama sa: (danger from hyenas)Ahima sa: (danger from snakes)

(M. 55)

(Vinaya, Mah vagga, Book 4).


vac kammaMus v da:Pisu -v c :Pharus -v c :Samphappal pa:

manokammaAbhijjh :Vy p da:

Micch di hi:akusaladh tu-

K madh tu: Vy padadh tu: Vihi sadh tu:

akusalam la- Lobha:Dosa:Moha:

akappiyama sa

Manussama sa: (d làm m t ni m tin)Hatthima sa: (bi u t ng c a hoàng gia)S hama sa: (d b t n công)Byagghama sa: (d b t n công)D pima sa: (d b t n công)Acchama sa: (d b t n công)Assama sa: (bi u t ng c a hoàng gia)Sunakhama sa: (d b t n công)Taracchama sa: (d b t n công)

Ahima sa: (d b t n công)

(M. 55)

(Vinaya, Mah vagga, Quy n 4).

A


akappiye-kappiya-saññit

Also see alajjit . akkha avedh

agati

Chand gati:Dos gati:Bhay gati:Moh gati:

ag ravaaggapuggalaaggas vaka S riputta

Mah thera Moggal na Mah thera

a gasama

acala-saddhAlso see saddh .

acelaka

acelaka paribb jakaacinteyya

Buddhavisaya acinteyya:

Iddhivisaya acinteyya1:

Kammavip ka acinteyya:

Lokavisaya acinteyya:

(jh navisaya acinteyya)


akappiye-kappiya-saññit

Xem thêm alajjit . akkha avedh

agati

Chand gati: Dos gati:Bhay gati:Moh gati:

ag ravaaggapuggalaaggas vaka

S riputtaMoggal na

a gasama acala-saddh

Xem thêm saddh .acelaka

acelaka paribb jakaacinteyya

Buddhavisaya acinteyya:

Iddhivisaya acinteyya1:

Kammavip ka acinteyya:

Lokavisaya acinteyya:

(jh navisaya acinteyya)

A


“Therefore, o monks, do not brood over the world as to whether it is eternal or temporal, limited or endless .... Such brooding, o monks, is senseless, has nothing to do with genuine pure conduct ( dibrahmacariyaka-s la), does not lead to aversion, detachment, extinction, nor to peace, to full comprehension, enlightenment and Nibb na, etc”. (S.56.41).

aja k sa

Also see k sa. aji aajjh saya (adhi + si) ajjhatta

Also see b hira. ajjhatikar pa

cakkhusota gh na jivh k ya

ajjhatikar pa pas dar paAlso see b hirar pa.

aññatara

aññatitthiya [añña + titthiya]

aññatitthiyaaññath bh va

Also see n n bh va, vin bh va. aññamañña

aññamañña-paccayo


“Do v y, này các t kh u, ng có suy ng m v th gi i có v nh c u hay t m th i, h u h n hay vô h n... Vi c suy ng m nh v y, này các t kh u, là vô ngh a, không liên quan n gi i ban u th c hành ph m h nh ( dibrahmacariyaka-s la), không h ng n ly sân, ly tham, o n di t, c ng không h ng n an t nh, th ng trí, giác ng và Ni t Bàn, v.v...” (S.56.41).

aja k sa

Xem thêm k sa. aji aajjh saya (adhi + si)

ajjhatta

Xem thêm b hira. ajjhatikar pa

cakkhu sotagh na jivh k ya

ajjhatikar pa pas dar paXem thêm b hirar pa.

aññatara

aññatitthiya [añña + titthiya]

aññatitthiyaaññath bh va

Xem thêm n n bh va, vin bh va. aññamañña

aññamañña-paccayo

A


aññamaññapaccayo

Cittacetasik dhamm aññamañña , mah bh t aññamañña pa isandhikkhane vatthuvip k aññamaññanti ca tividho hoti aññamaññapaccayo.

aññ ata

Alajjit :Aññ at :Kukkuccapakat : Akappiye-kappiyasaññit :

Kappiye-akappiyesaññit :

SatisammosAlso see patti.

a hakal pa

Pa hav :po:

V yo:Tejo:Va a:Gandha:Rasa:Oja:

a hakath

a hakkha a

Magga Phala


aññamaññapaccayo

Cittacetasik dhamm aññamañña , mah bh t aññamañña pa isandhikkhane vatthuvip k aññamaññanti ca tividho hoti aññamaññapaccayo.

(mah bh ta)

aññ ata

Alijjit :Aññ at :Kukkuccapakat :

Akappiye-kappiyasaññit :

Kappiye-akappiyesaññit :

SatisammosXem thêm patti.

a hakal paPa hav :

po:V yo:Tejo:Va a:Gandha:Rasa:Oja:

a hakath

a hakkha a

Magga Phala

A


nirayatiracch na

(peta)

(asurak ya)

(micch di hi)

a halokadhamma

L bha:Al bhaYasa:Ayasa:Pasa s :Nind :Sukha:Dukkha:

a ha gas la P tip t verama :

Adinn d n verama :

Abrahmacariy verama :

Mus v d verama :


nirayatiracch na

(peta)(asurak ya)

(micch di hi)

a halokadhamma

L bha:Al bha:Yasa: Ayasa:Pasa s :Nind :Sukha:Dukkha:

a ha gas la P tip t verama :

Adinn d n verama :


Mus v d verama :

A


Sur meraya-majja-pam da h n verama :

Vik labhojan verama :

Nacca-g ta-v dita-vis ka-dassan m l -gandha-vilepana- dh ra a-ma ana-vibh sana h n verama :

Ucc sayana mah sayana verama :

a ha gikamagga ariya-a ha gika-magga

(paññ )Samm di hi:Samm sa kappa

(s la)Samm v cSamm kammanta:Samm - j va:

(sam dhi)Samm v y ma: Samm sati:Samm sam dhi:

dukkhaa ajapa isandhi

atic raatij ta-

- Anuj ta- Avaj ta

atim naatireka-bhatta

atireka-l bhaatula


Sur meraya-majja-pam da h n verama :


Nacca-g ta-v dita-vis ka-dassan m l -gandha-vilepana-dh ra a-ma ana-vibh sana h n verama :

Ucc sayana mah sayana verama :

a ha gikamagga ariya-a ha gika-magga

(paññ )Samm di hi:Samm sa kappa

(s la)Samm v cSamm kammanta:Samm - j va:

(sam dhi)Samm v y ma: Samm sati:Samm sam dhi:

dukkhaa ajapa isandhi

atic raatij ta

Anuj ta

Avaj ta

atim naatireka-bhattaatireka-l bhaatula

A


Atapp (devas)

an g mi

Also see suddh v sa. atta

attakilamatha (Anta):

- K masukhallik nuyoga 1 :(h no) (gammo)

(pothujjaniko)(anariyo) (anatthasa hito)]

- Attakilamath nuyoga2

(dukkho) (anariyo)(anatthasa hito)

attadi hipañcakkhandha

attabh vaattasamm pa idhi

Also see catucakka-sampatti. attahita

Also see parahita. atthakavi

Also see kavi. Atthadass

K ma: pleasure; lust + sukha: happiness; comfort (k masukha: happiness arising from sensual pleasures) + allika: clinging to, sticking to, indulge + anuyoga: practice of, devotion to, addiction to.

exhaustion, fatigue practice of, devotion to, addiction to.


Atapp (deva)

an g mi

Xem thêm suddh v sa. atta

attakilamatha (Anta):

- K masukhallik nuyoga1:(h no) (gammo)

(pothujjaniko) (anariyo)(anatthasa hito)

- Attakilamath nuyoga2

(dukkho) (anariyo)(anatthasa hito)

attadi hipañcakkhandha

attabh vaattasamm pa idhi

Xem thêm catucakka-sampatti. attahita

Xem thêm parahita. atthakavi

Xem thêm kavi. Atthadass

K ma: d c; tham + sukha: an l c; h nh phúc (k masukha: h nh phúc kh i sanh t tham d c) + allika: dính m c, dán vào, say m + anuyoga: th c hành, nhi t tâm v , ham mê v .

th c hành, nhi t tâm v , ham mê v .

A


atthipaccayo

atthakkh yi

adosamett

adosa cetasika -

sobha a dh ra a cetasikaadhi hasah yaadinn d na

Parapariggahita:Parapariggahita-sann ta:

Theyya-cittaUpakkamoTena hara a:

adhikara a


atthipaccayo

atthakkh yi

adosamett

adosa cetasika – sobha a dh ra a cetasika

adhi hasah yaadinn d na

Parapariggahita:Parapariggahita-sann ta: Theyya-cittaUpakkamoTena hara a:

adhikara a

A


Viv d dhikara a:Kicc dhikara a:

patt dhikara a:Anuv d dhikara a:

adhicittaAlso see adhis la; adhipaññ .

adhipati

adhipatiAlso see adhipatipaccayo.

adhipatipaccayo(paccaya)

(iddhip da)chanda: citta: viriya:

v ma s :adhipaññ

Also see adhis la, adhicitta. adhimutti

adhimuttiñ aadhimuttimara a


Viv d dhikara a:

Kicc dhikara a:

patt dhikara a:Anuv d dhikara a:

adhicittaXem thêm adhis la; adhipaññ .

adhipati

adhipatiXem thêm adhipatipaccayo.

adhipatipaccayo(paccaya)

(iddhip da) chanda: citta: viriya: v ma s :

adhipaññ Xem thêm adhis la, adhicitta.

adhimutti

adhimuttiñ aadhimuttimara a

A


adhimokkhaadhimokkha cetasika

cetasikasa kh rakkhandha

adhis la (adhi + s la)

adhicittasikkh : adhipaññ sikkh :

adhis lasikkh : catup risuddhis la

adhogama adhogama v ta:

adhov taadhi h na

adhi h na-p ram

adhi h nap ram

Also see p ram . adhamma akusala)

adhammar gaadhammav d

adhivara anadhivara-

anamatagga

V. I.70; D. I.174; III.219; An. III.133; IV.25; DhA. I.334; PvA. 207


adhimokkhaadhimokkha cetasika )

cetasikasa kh rakkhandha

adhis la (adhi + s la)adhicittasikkh :

adhipaññ sikkh : adhis lasikkh :

catup risuddhis laadhogama adhogama v ta:

adhov taadhi h na

adhi h na-p ram

adhi h nap ram

Xem thêm p ram . adhamma

akusala)adhammar ga

adhammav d

adhivara anadhivara

anamatagga

V. I.70; D. I.174; III.219; An. III.133; IV.25; DhA. I.334; PvA. 207

A


anatta

Sabbe dhamm anatt : (M.35, Dhp. 279)Anatt -lakkha asutta

anatt nupassansuññat -vimokkha

A gulim la

AnavatattaAlso see Anotatta.

anavajjaAn gatava sa

Arimetteyya Metteyyaan gata sa-ñ aan g m

(k maloka)

(samathavipassan ) An g mimagga(maggacitta)

(An g mi-phala)An g mi-phala An g mi

(sa yojana)suddh v sa

(sakk ya-di hi) (vicikicch )(s labbata-par m sa) (k ma-r ga)

(vy p da)


anatta

Sabbe dhamm anatt :Anatt -lakkha asutta

anatt nupassansuññat -vimokkha

A gulim la

AnavatattaXem thêm Anotatta.

anavajjaAn gatava sa

Arimetteyya Metteyyaan gata sa-ñ aan g m

(k maloka)

(samathavipassan ) (An g mimagga).

(maggacitta)(An g mi-phala)

(sa yojana)

suddh v sa

(sakk ya-di hi) (vicikicch )(s labbata-par m sa) (k ma-r ga) (vy p da).

A


Puggalapaññattian g m phala An g mi

an g rika

Also see g rika. an dara

Also see dara. an massa (an m sa)

aniyata

P r jik DhammSa gh dises -p imokkha Aniyata Nissaggiy p cittiyP cittiy -p imokkha Patidesan y Sekhiy p imokkha.

aniy maanug mika

anuj ta

Also see atij ta avaj ta. anuthera (anu + thera)

anup disesanibb na

Kilesa-parinibb na: sa-up di-sesa-nibb na

ariya-puggala

(dve im cakkhum t pak -sit )


Puggalapaññattian g m phala

an g rika

Xem thêm g rika. an dara

Xem thêm dara. an massa (an m sa)

aniyata

P r jik DhammSa gh dises -p imokkha Aniyata Nissaggiy p cittiyP cittiy -p imokkha Patidesan y Sekhiy p imokkha.

aniy maanug mika

anuj ta

Xem thêm atij ta avaj ta. anuthera (anu + thera)

anup disesanibb na

Kilesa-parinibb na:

sa-up disesanibb na

(up di)ariya-puggala

(dve im cakkhum t pak -sit )

A


Khandha-parinibb na:an-up di-sesa-

nibb na (It.41, An.IV.118)

Also see sa-up disesanibb na. anupaññatti

pattikara-anupaññatti:

An pattikara-anupaññatti:

patti-upatthamkara-anupaññatti:

Also see m lapaññatti. anupassan

Anicc nupassan :

Dukkh nupassan :

Anatt nupassan :

Nibbid nupassan :

Vir g nupassan :

Nirodh nupassan :

Pa inissagg nupassan :(Pts.M. I, p. 58)


Khandha-parinibb naan-up di-sesa-nibb na

(It.41, An.IV.118)

Xem thêm sa-up disesanibb na. anupaññatti

pattikara-anupaññatti: patti

An pattikara-anupaññatti:patti

patti-upatthamkara-anupaññatti:

Xem thêm m lapaññatti. anupassan

Anicc nupassan :

Dukkh nupassan :

Anatt nupassan :

Nibbid nupassan :

Vir g nupassan :

Nirodh nupassan :

Pa inissagg nupassan : (Pts.M. I, p. 58)

A


anum naanumodan

anulomañ a-

vipassan -ñ a

pa ipad ñ adassana-visuddhianulomacitta

javana(jh na)

ariya-puggala -

Parikamma:Upac ra:Anuloma: Gotrabh

anuvattakaanusaya

K mar g nusaya:

Bhavar g nusaya:

r paloka ar palokaPa igh nusaya:

M n nusaya:Di h nusaya:Vicikicch nusaya:

Avijj nusayaanus sanaanus san

A P i-Myanmar-English Dictionary of the Noble Words of the Lord Buddha


anum na

anumodan

anulomañ a-

vipassan -ñ apa ipad ñ adassana-visuddhi

anulomacittajavana

(jh na) ariya-puggala -

Parikamma:Upac ra:Anuloma: Gotrabh

anuvattaka

anusaya

K mar g nusaya:Bhavar g nusaya:

r paloka ar palokaPa igh nusaya:M n nusaya:Di h nusaya:Vicikicch nusaya:

Avijj nusaya:

anus sana

anus san

A P i-Myanmar-English Dictionary of the Noble Words of the Lord Buddha

A


anusandh

Pubb nusandhi:

Par nusandhi:

anussati

A.VI.10, 25; D.33)

Buddh nussati:

Dhamm nussati:

Sa gh nussati:

AriyasS l nussati:C g nussati

Devat nussatidevas brabmas

An.I.21 (PTS: I, xvi) An.I.27 (PTS: xx. 2)

Upasam nussatiNibb na

K yagat nussati:

Mara nussati: n p n nussati:

Vis.M. VIIIanekaj tisa sara sa s ra


anusandh

Pubb nusandhi:

Par nusandhi:anussati

An.VI.10, 25; D.33)

Buddh nussati: Dhamm nussati:

Sa gh nussati:

S l nussati:C g nussatiDevat nussati

An.I.21 (PTS: I, xvi) An.I.27 (PTS: xx. 2)

Upasam nussati

K yagat nussati: Mara nussati:

n p n nussati:

Vis.M. VIIIanekaj tisa sara

A


Anotatta

AnolattaKa amu aRathak raChaddantaKu laMand kinS happap ta

Also see Anavatatta. anodhisamett

Sabbe satt :Sabbe p :Sabbe bh t : Sabbe puggal :Sabbe attabh vapariy pann :

Sabb itthiyo: Sabbe puris : Sabbe ariy : Sabbe anariy : . Sabbe dev : Sabbe manuss : Sabbe vinip tik :

Also see odhisa mett . anodhisaka phara a mett

mett

Anomadassdukkaracariy

anaggha


Anotatta

AnolattaKa amu aRathak raChaddantaKu laMand kinS happap ta

Xem thêm Anavatatta. anodhisamett

Sabbe satt :Sabbe p :Sabbe bh t : Sabbe puggal :Sabbe attabh vapariy pann :

Sabb itthiyo: Sabbe puris : Sabbe ariy : Sabbe anariy :

Sabbe dev : Sabbe manuss : Sabbe vinip tik :

Xem thêm odhisa mett .

anodhisaka phara a mett

mett

Anomadassdukkaracariy

anaggha

A


anicca“All conditioned things are impermanent”

(Sabbe sa kh r anicc ). (M. 35, Dhp. 277).animittavimokkha

animittavimokkhaaniccat r pa

Also see lakkha ar pa. ani h ramma a

Also see i h ramma a. anuttara

magga phala Nibb na

anantak sa-ananta:

Cakkav -ananta:Sattav -ananta:Ñ a-ananta:

anantara

anantara-paccayo: anantarapaccayo

(pa isandhi viññ a)


anicca“T t c các hành u vô th ng”

(Sabbe sa kh r anicc ). (M. 35, Dhp. 277).animittavimokkha

animittavimokkhaaniccat r pa

Xem thêm lakkha ar pa. ani h ramma a

Xem thêm i h ramma a.

anuttara

magga4 phala

anantak sa-ananta:

Cakkav -ananta:Sattav -ananta:Ñ a-ananta:

anantara

anantara-paccayo: anantarapaccayo

pa isandhi viññ a

A


anantarikamma .

M tugh taka: Pitugh taka: Arahantagh taka: Lohitupp daka: Sa ghabhedaka:

niraya)Also see pañc nantariyakamma.

andhak ra

andhak raantarakappa

'kappa'

Mah -kappa: Asa kheyya-kappa: Antara-kappa:

yu-kappa: Sa yutta

“Suppose, monks, there were a great mountain of rock a league long, a league wide, a league high, uncracked, uncavitied, a single mass and a man would come along once every hundred years and rub it once with a Kas cloth. More quickly would that great mountain of rock waste away and be consumed by that effort, but not the eon. Suppose there were an iron fortress a league long, a league wide, a league high full of mustard seeds packed tight, and a man would come along once every hundred years and take from it a single mustard seed. More quickly would that great heap of mustard seed waste away and be consumed by that effort, but not the aeon. (Anamatagga-sa yutta)


anantarikamma

- M tugh taka: Pitugh taka: Arahantagh taka: Lohitupp daka: Sa ghabhedaka:

Av ci niraya)Xem thêm pañc nantariyakamma.

andhak ra

andhak raantarakappa

'kappa'

Mah -kappa: Asa kheyya-kappa: (vô l ng ki p)Antara-kappa:

yu-kappa: Sa yutta

“Ví nh , này ch t kh u, có m t hòn núi á l n, m t do tu n b dài, m t do tu n b r ng, m t do tu n b cao, không có khe h , không có l h ng, m t t ng á thu n

c. R i m t ng i n, c sau m t tr m n m l i lau hòn á y m t l n v i t m v i K si. Hòn núi á l n y c làm nh v y có th i n o n t n, o n di t mau h n là m t ki p. Ví nh , có m t thành b ng s t, dài m t do tu n, r ng m t do tu n, cao m t do tu n, ch a y h t c i cao nh chóp kh n u. M t ng i t n i ch y, sau m i tr m n m l y ra m t h t c i. ng h t c i y c làm nh v y có th i n

o n t n, o n di t mau h n là m t ki p”. (T ng ng Vô Th )

A


antarav saka 'under-robe'

(tic vara)Antarav saka:Uttarasa ga: Sa gh i:

sa kacchik udakas ik (Vin II: 272)

antar ya - Vin I.112,

169R ja antar ya:Cora antar ya:Aggi antar ya:Udaka antar ya:Manussa antar ya:Amanussa antar ya:V a antar ya:Siri sapa antar ya:J vita antar ya:Brahmacariya antar ya:

antara haka

antimaantev sika

Pabbajjantev sika:

Upasampadantev sika:

Dhammantev sika:

Nissayantev sika:


antarav saka 'y n i'(tic vara)

Antarav saka:Uttarasa ga: Sa gh i: (y kép)

sa kacchik udakas ik (Vin II: 272)

antar ya -

(Vin I.112, 169)R ja antar ya:Cora antar ya:Aggi antar ya:Udaka antar ya:Manussa antar ya:Amanussa antar ya:V a antar ya:Siri sapa antar ya:J vita antar ya:

Brahmacariya antar ya:

antara haka

antimaantev sika

Pabbajjantev sika: Upasampadantev sika:

Dhammantev sika: Nissayantev sika:

A


antev sikavattaandhaputhujjana

Also see kaly a puthujna. anussati

(anussati h n ni) Buddh nussati:Dhamm nussati:

Sa gh nussati:S l nussati:C g nussatiDevat nussati: Mara nussati:K yagat sati:Upasam nussati: Nibb na

n p nassati:

apac yanaten meritorious deeds

Also see puññakiriyavatthu. apad na

apad nap iAparagoy na

Also see Jampud pa; Pubbavideha; Uttarakuru. Apar jita-palla ka1

apar pariya-vedaniya-kamma2

aparih niyadhamma3

(a + par jita + para+a ka) palla ka

Mah parinibb nasutta , D. II, sutta 3


antev sikavatta

andhaputhujjanaXem thêm kaly a puthujna.

anussati(anussati h n ni)

Buddh nussati:Dhamm nussati:Sa gh nussati:S l nussati:C g nussati:Devat nussati: Mara nussati:K yagat sati:Upasam nussati:

n p nassati:apac yana

m i thi n nghi pnhân sanh ph c

Xem thêm puññakiriyavatthu. apad na

apad nap iAparagoy na

mah d pa

Xem thêm Jampud pa; Pubbavideha; Uttarakuru. Apar jita-palla ka2

apar pariya-vedaniya-kamma3

aparih niyadhamma4

(a + par jita + para+a ka) palla ka

Mah parinibb nasutta , D. II, sutta 3

A


Abhi ha sannip t sannip tabahul :

Samagg sannipatanti, samagg vu hahanti:

Apaññatta na paññapenti, paññatta na samucchindanti, yath paññatte por e sam d ya vattanti:

Mahallak sakkaronti garu karonti m nenti p jenti tesañca sotabba maññanti:

Y kulitthiyo kulakum riyo, t na okkassa pasayha v senti:

Y ni cetiy ni abbhantar ni ceva b hir ni ca, t ni sakkaronti garu karonti m nenti p jenti tesañca dinnapubba katapubba dhammika bali no parih penti:

Arahantesu dhammik rakkh vara agutti susa vihit kinti an gat ca arahanto vijita

gaccheyyu , gat ca arahanto vijite ph su vihareyyunti:


Abhi ha sannip t sannip tabahul :

Samagg sannipatanti, samagg vu hahanti:

Apaññatta na paññapenti, paññatta na samucchindanti, yath paññatte por e sam d ya vattanti:

Mahallak sakkaronti garu karonti m nenti p jenti tesañca sotabba maññanti:

Y kulitthiyo kulakum riyo, t na okkassa pasayha v senti:

Y ni cetiy ni abbhantar ni ceva b hir ni ca, t ni sakkaronti garu karonti m nenti p jenti tesañca dinnapubba katapubba dhammika bali no parih penti:

Arahantesu dhammik rakkh vara agutti susa vihit kinti an gat ca arahanto vijita

gaccheyyu , gat ca arahanto vijite ph su vihareyyunti:

A


ap ya

Niraya: Tiracch na-yoni: Pet : Asur :

appakaAlso see yebhuyyu.

appa ihita-vimokkha

anattaAlso see vimokkha.

appaJh n pac ra

appa ihitaappam abh

r paloka

Also see Tiloka. appam da

Appam do amatapada , pam do maccuno pada appamatt na m yanti, ye pamatt yath mat . Heedfulness is the path to the deathless (Nibb na), Heedlessness is the path to death. The heedful do not die; The heedless are like the dead. Appam dena samp detha - Strive on diligently!

Also see pam da.


ap ya

Niraya: Tiracch na-yoni: Pet : Asur :

appakaXem thêm yebhuyyu.

appa ihita-vimokkha

anattaXem thêm vimokkha.

appaJh n pac ra:

appa ihitaappam abh

r paloka,

Xem thêm Tiloka. appam da

Appam do amatapada , pam do maccuno pada appamatt na m yanti, ye pamatt yath mat . Không phóng d t, ng s ng, Phóng d t là ng ch t, Không phóng d t, không ch t, Phóng d t nh ch t r i. (D ch vi t HT Minh Châu)

Appam dena samp detha - Hãy nhi t tâm tinh c n!Xem thêm pam da.

A


appamaññ [brahmavih ra: ]

Mett :Karu :Mudit :Upekkh :

Appamaññappameyyaappar jitaapposukka

abrahmacariy

Uposatha S la S la

abhayad naabh vapaññattiabhidhamma

abhi dhammaAbhidhamma

Abhidhammapi aka pi aka

Dhammasa ga

Vibha ga

Dh tukath


appamaññ [brahmavih ra: ]

Mett :Karu :Mudit :Upekkh :

Appamaññappameyya

appar jitaapposukka

abrahmacariy

(Uposatha S la)abhayad naabh vapaññattiabhidhamma

abhi dhammaAbhidhamma

Abhidhammapi aka) Tipi aka

Dhammasa ga

Vibha ga

Dh tukath

A


Puggalapaññatti

Kath vatthu

Y maka

Pa h na

abhiy cakaabhisekaabhijjh lobha.

abhjjjhabhujjh k yagantha

Also see gantha. abhiññ

Iddhividha-abhiññ :


Puggalapaññatti

Kath vatthu

Y maka

(Kusala) (Akusala)

(Sa kh ra) (Sacca) (Anusaya)(Citta) (Dhamma) (Indriya)

Pa h na

abhiy cakaabhisekaabhijjh lobha.

abhjjjhabhujjh k yagantha

Xem thêm gantha. abhiññ

Iddhividha-abhiññ :

A


Dibbasota-abhiññ :Cetopariya-abhiññ :

paracittaviyanana-abhiññPubbeniv s nussati-abhiññã:

Dibbacakkhu-abhiññ :

savakkhaya-abhiññ :

abhabbapuggala

abbh napariv sa

(Vin I.49)

sa gh disesa-ppati

abbhok sikadhuta ga

"Channañca rukkham lañca pa ikkhip mi, abbhok sika ga sam diy mi”

"I refuse a roof as well as the root of a tree; I observe the open-spacer's practice”

Also see dhuta ga. abbhantara

abhabba (adj.):

sa gha


Dibbasota-abhiññ :

Cetopariya-abhiññ :

paracittaviyanana-abhiññ ,Pubbeniv s nussati-abhiññã:

Dibbacakkhu-abhiññ :

savakkhaya-abhiññ :abhabbapuggala1

[K có c n không y . K tr m t ng m o (t kh u). K b theo ngo i o. Loài thú. K gi t m . K gi t cha. K gi t A-la-hán. K làm nh t kh u ni. K chia r h i chúng. K làm ch y máu c Ph t. K l ng c n]

abbh na2

pariv sa (Vin I.49)

(pariv sad na) (m nattad na) (abbh na)

sa gh disesa- ppatipariv sad na

m nattad na abbh na

abbhok sikadhuta ga

"Channañca rukkham lañca pa ikkhip mi, abbhok sika ga sam diy mi”

"Tôi kh c t ch có mái che và g c cây, tôi nguy n th trì h nh c ng ngoài ch tr ng

Xem thêm dhuta ga. abbhantara

abhabba (tt.):

A


amataNibb na

aman paama gala The king is dead

The king has departed to the realm of Gods

amma- amma t ta u hetha:

ayanaDakkhi yana:Uttar yana:

ayyaamh ka ayyoayy :

ayye

ayonisomanasik ra

- Yonisomanasik ra

ramma aR pa:Sadda:Gandha:Rasa:Phassa:Dhamma:

arahattamagga(magga)

(phala)

Sot pattimagga:Sot pattiphala:Sakad g mimagga:Sakad g miphala:An g mimagga:An g miphala:


amataNi t Bàn

aman paama gala “ c vua ã b ng hà”

“ c vua ã tái sanh vào c nh gi i ch Thiên”

amma- amma t ta u hetha:

ayanaDakkhi yana:Uttar yana:

ayyaamh ka ayyo

- ayy : ayyeayonisomanasik ra

- Yonisomanasik raramma a

R pa:Sadda:Gandha:Rasa:Phassa:Dhamma:

arahattamagga(magga) (phala)

Sot pattimagga:Sot pattiphala:Sakad g mimagga:Sakad g miphala:An g mimagga:An g miphala:

A


Arahattamagga:Arahattaphala:

(ariya-puggala)arahaddhaja (c vara,

arahaddhaja, k s ya, k s va)arahantaAraha , Arahanta

(sa yojana) savas

Arimetteyya

Also see Metteyya. ariya

Sot pattimagga h na-ariya:

Sot pattiphala h na-ariya:

Sakad g mimagga h na-ariya:

Sakad g miphala h na-ariya:

An g mimagga h na-ariya:

An g miphala h na-ariya:

Arahattamagga h na-ariya:

Arahattaphala h na-ariya:

ariya-

ap yaSot panna:

(maggacitta)(phalañ a)

Parinibb na


Arahattamagga:Arahattaphala:

(ariya-puggala) arahaddhaja

(c vara, arahaddhaja, k s ya, k s va)

arahanta

Araha , Arahanta(sa yojana)

( sava)

Arimetteyya

Xem thêm Metteyya.

ariya

Sot pattimagga h na-ariya:Sot pattiphala h na-ariya:Sakad g mimagga h na-ariya:Sakad g miphala h na-ariya:An g mimagga h na-ariya:An g miphala h na-ariya:Arahattamagga h na-ariya:Arahattaphala h na-ariya:

ariya-

(Ariya)(ap ya)

Sot panna: (maggacitta)

(phalañ a)(Parinibb na)

A


Sakad g mi: (maggañ a)

(parinibb na)An g mi:

(r paloka)(ar paloka)

Arahanta:

(parinibb na). ariyadhana-

Saddh :S la:Hiri:Ottappa:Suta:C ga:Paññ :

ariyamagga Nibb naariyasacca

Dukkha-ariyasacca:Dukkhasamudaya-ariyasacca:

Dukkhanirodha-ariyasacca:

Dukkhanirodha-g min pa ipad ariyasacca [magga-ariyasacca]:

ariyas vaka

(Maggañ a)(Phalañ a) Ariya-s vakas

ariya-attha gika-maggaSamm di hi: Samm sa kappa: Samm v c :


Sakad g mi: (maggañ a)

(parinibb na)An g mi:

(r paloka) (ar paloka)

Arahanta:(parinibb na)

ariyadhana- Saddh :S la:Hiri:Ottappa:Suta:C ga:Paññ :

ariyamaggaariyasacca

Dukkha-ariyasacca:Dukkhasamudaya-ariyasacca:Dukkhanirodha-ariyasacca:Dukkhanirodha-g min pa ipad ariyasacca [magga-ariyasacca]:

ariyas vaka

(Maggañ a) (Phalañ a)(Ariya-s vaka)

ariya-attha gika-maggaSamm di hi: Samm sa kappa: Samm v c :

A


Samm kammanta: Samm - j va: Samm v y ma: Samm sati: Samm sam dhi:

ariy pav da-kamma(ariya)

aru a

ar pajh na jh naJh na

Ak s nañc yatana-jh na: the sphere jh na of boundless space

Viññ nañc yatana-jh na: the sphere jh na of boundless consciousness

kiñcaññ yatana-jh na: the sphere jh na of boundless nothingness

Nevasaññ -n saññ yatana-jh na: the sphere jh na of neither-perception-nor-non-perception

ar pabrahmalokak s nañc yatana:

Viññ añc yatana:Akiñcaññ yatana:Nevasaññ n saññ yatana:

araññav saall pasall pa1

avigatapaccayo

atthipaccayoAvih

(suddh v sa) (r paloka)Also see tiloka.


Samm kammanta: Samm - j va: Samm v y ma: Samm sati: Samm sam dhi:

ariy pav da-kamma

aru a

ar pajh na

Ak s nañc yatana-jh na: thi n không vô biên x

Viññ nañc yatana-jh na: thi n th c vô biên x

kiñcaññ yatana-jh na: thi n vô s h u x

Nevasaññ -n saññ yatana-jh na: thi n phi t ng phi phi t ng

ar pabrahmalokak s nañc yatana:

Viññ añc yatana:Akiñcaññ yatana:Nevasaññ n saññ yatana:

araññav saall pasall paavigatapaccayo

atthipaccayoAvih

(suddh v sa) (r paloka)Xem thêm tiloka.

A


Av ci [av ciniraya]

avijjam na-paññatti

avijj(avijj )

(ta h ) (sa s ra)

Avijj ya nivuto loko:aviññ aka

Also see saviññ aka: animate being. avatthaasadisad naasa khatadh tu

(kamma) (citta)(utu) ( h ra)

asa kheyya

asmi-m naasubha

- Asubhakamma h na:

Uddhum taka:Vinilaka:Vipubbaka:Vicchiddaka:Vikkh yitaka:Vikkhittaka:Hatavikkhittaka:Lohitaka:Pu uvaka:

A hika:


Av ci [av ciniraya]

avijjam na-paññatti

avijj(avijj )

(ta h ) (sa s ra). Avijj ya nivuto loko:

aviññ akaXem thêm saviññ aka: k có trí.

avattha1

asadisad naasa khatadh tu

sa khatadhamma asa khatadhamma

asa khatadh tu

(kamma)(citta) (utu) ( h ra)

asa kheyya

asmi-m naasubha

- Asubhakamma h na:

Uddhum taka: t thi tr ng lên Vinilaka: t thi xanh en Vipubbaka: t thi n c vàng ch y ra Vicchiddaka: t thi nát th i Vikkh yitaka: t thi b thú nVikkhittaka: t thi b c n xé r i rácHatavikkhittaka: t thi b c n xé nhi u ph n

Lohitaka: t thi còn dính máu Pu uvaka: t thi b dòi c

A hika: b x ng

A


asubhadassana

(khandha)

asurak ya .asura

Devas Asura

dev sura-sa g maAsura

(ap y ) nirayatiracch na-yoni pet pettivisaya asur

Asurinda

asekh dhamma- - ariya a ha gika-magga:- samm ñ a- samm vimutti

asekkhaArahanta

Also see arahanta.


asubhadassana

(khandha)

asurak ya .asura (Sineru)

dev sura-sa g ma

(ap y , niraya)(tiracch na-yoni) (pet , pettivisaya)

(asur )Asurinda

asekh dhamma- ariya a ha gika-magga

- samm ñ a- samm vimutti

asekkha

Xem thêm arahanta.

A


Asoka

asa khataasaññasatta

(r pa-loka).Also see Tiloka.

assaka a Sineru

assataraassasa assasati:

passasati: pass sa:

asambhinnaahirikaahiv tarogaahetuka

duggati ahetukasugati ahetuka


Asoka

asa khataasaññasatta

(r pa-loka)Xem thêm Tiloka.

assaka a(Sineru)

assataraassasa assasati:

passasati1: pass sa: asambhinnaahirikaahiv tarogaahetuka (Ahetuka citta)

duggati ahetukasugati ahetuka

Duggati ahetuka puggala:patisandhi

alobha adosa amohaSugati Ahetuka Puggala:

A

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………….

ahetukadi hi

Also see natthikadi hi: hililistic view; akiriyadi hi: non-action view.

ahosikamma defunct kamma

k sa

k sa: Paricchinn k sa paricched k sa: Anant k sa:

A has lin ajat k sa

k saga gak sadh tu

Dh tuvibha gasutta Uparipa as p i (M.140)

Pa hav -dh tu: po-dh tu:

Tejo-dh tu: V yo-dh tu: Viññ a-dh tu:

k sa-dh tu: k s nañc yatanabh mi

ar paloka

k sa hadevakiñcaññ yatanabh mi

k sa ha:

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

ahetukadi hi

(S maññaphalasutta)

Xem thêm natthikadi hi: vô h u tà ki n; akiriyadi hi: vô hành tà ki n.

ahosikamma vô hi u nghi p

k sak sa: Paricchinn k sa paricched k sa: Anant k sa:

(A has lin ) ajat k sa

k saga gak sadh tu

Dh tuvibha gasutta Uparipa as p i (M.140)

Pa hav -dh tu: po-dh tu:

Tejo-dh tu: V yo-dh tu: Viññ a-dh tu:

k sa-dh tu: k s nañc yatanabh mi

ar paloka

k sa hadevakiñcaññ yatanabh mi

k sa ha:

Ā


gama

g rikaAlso see anagarika: vh. ‘one who does not live in a house’,

an ascetic. gantukabhatta

gantukavattagh ta

- gh tagh ta gh teti Do not regard anyone with hatred.

gh tavatthu

cariya

Pabbajj cariya sama eraUpasampad cariyabhikkhu

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

gama

g rikaXem thêm anagarika: vh. ‘ng i s ng không nhà’, b c n s .

gantukabhatta

gantukavatta

gh tagh ta

gh ta gh teti ng i x b t k ai b ng lòng thù h n.

gh tavatthu

cariya

Pabbajj cariya

Upasampad cariya

Ā


Nissay cariya

Uddes cariya (dhamm cariya)

Ov d cariyacariyapara paracariyamu hi-

cariy v dacariyavatta

c ra

ci akammaj n ya

j va- Micch j va:

- Samm - j va samm j va:

j va hamakas la

k yaducaritavac ducarita

micch - j vadara [ + dara]

- an dara: dikaly a

+ car + ci a carati

(P tip ta) (Adinn d na) (K mesu micch c ra)

(Mus v da) (Pisu v c )(Pharusav c ) (Samphappal pa)

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

Nissay cariya

Uddes cariya (dhamm cariya)

Ov d cariya

cariyapara paracariyamu hi-

cariy v dacariyavatta

c ra1

ci akamma2

j n ya

j va

- Micch j va:- Samm - j va samm j va:

j va hamakas la

k yaducaritavac ducarita

micch - j vadara [ + dara]

- an dara: dikaly a

+ car + ci a carati

(P tip ta) (Adinn d na) (K mesu micch c ra)

(Mus v da) (Pisu v c )(Pharusav c ) (Samphappal pa)

Ā


Dhammadikaly a s la

Majjhekaly a sam dhiPariyos nakaly a paññ

d nav nupassan -ñ a

dicca ( dicco vuccati suriyo). diccaj tidiccava san p na [ na + ap na]-

n p nassati

(jh na)Satipa h na

Sutta (M. 10, D. 22)

n p nasatisutta M. 118

(samatha) (vipassan )

(jh na)

D gha v assasanto, ‘d gha assas m ’ti paj n ti, d gha v passasanto, ‘d gha passas m ’ti paj n ti.

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

dikaly a s laMajjhekaly a sam dhiPariyos akaly a

paññd nav nupassan -ñ a

dicca ( dicco vuccati suriyo) diccaj tidiccava san p na [ na + ap na]-

n p nassati

(jh na)Satipa h na Sutta (M. 10, D. 22)

n p nasatisutta M. 118


(jh na)

D gha v assasanto, ‘d gha assas m ’ti paj n ti, d gha v passasanto, ‘d gha passas m ’ti paj n ti.

Ā


Rassa v assasanto, ‘rassa assas m ’ti paj n ti, rassa v passasanto, ‘rassa passas m ’ti paj n ti.

‘Sabbak yapa isa ved assasiss m ’ti sikkhati, ‘sabbak yapa isa ved passasiss m ’ti sikkhati.

‘Passambhaya k yasa kh ra assasiss m ’ti sikkhati, ‘passambhaya k yasa kh ra passasiss m ’ti sikkhati.

‘P tipa isa ved assasiss m ’ti sikkhati. ‘P tipa isa ved passasiss m ’ti sikkhati.

‘Sukhapa isa ved assasiss m ’ti sikkhati. ‘Sukhapa isa ved passasiss m ’ti sikkhati.

‘Cittasa kh rapa isa ved assasiss m ’ti sikkhati. ‘Cittasa kh rapa isa ved passasiss m ’ti sikkhati.

‘Passambhaya cittasa kh ra assasiss m ’ti sikkhati. ‘Passambhaya cittasa kh ra passasiss m ’ti sikkhati.

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

Rassa v assasanto, ‘rassa assas m ’ti paj n ti, rassa v passasanto, ‘rassa passas m ’ti paj n ti.

‘Sabbak yapa isa ved assasiss m ’ti sikkhati, ‘sabbak yapa isa ved passasiss m ’ti sikkhati.

‘Passambhaya k yasa kh ra assasiss m ’ti sikkhati, ‘passambhaya k yasa kh ra passasiss m ’ti sikkhati.

‘P tipa isa ved assasiss m ’ti sikkhati. ‘P tipa isa ved passasiss m ’ti sikkhati.

‘Sukhapa isa ved assasiss m ’ti sikkhati. ‘Sukhapa isa ved passasiss m ’ti sikkhati.

‘Cittasa kh rapa isa ved assasiss m ’ti sikkhati. ‘Cittasa kh rapa isa ved passasiss m ’ti sikkhati.

‘Passambhaya cittasa kh ra assasiss m ’ti sikkhati. ‘Passambhaya cittasa kh ra passasiss m ’ti sikkhati.

Ā


‘Cittapa isa ved assasiss m ’ti sikkhati. ‘Cittapa isa ved passasiss m ’ti sikkhati.

‘Abhippamodaya citta assasiss m ’ti sikkhati. ‘Abhippamodaya citta passasiss m ’ti sikkhati.

‘Sam daha citta assasiss m ’ti sikkhati. ‘Sam daha citta passasiss m ’ti sikkhati.

‘Vimocaya citta assasiss m ’ti sikkhati. ‘Vimocaya citta passasiss m ’ti sikkhati.

‘Anicc nupass assasiss m ’ti sikkhati. ‘Anicc nupass passasiss m ’ti sikkhati.

‘Vir g nupass assasiss m ’ti sikkhati. ‘Vir g nupass passasiss m ’ti sikkhati.

‘Nirodh nupass assasiss m ’ti sikkhati. ‘Nirodh nupass passasiss m ’ti sikkhati.

‘Pa inissagg nupass assasiss m ’ti sikkhati. ‘Pa inissagg nupass passasiss m ’ti sikkhati.

Also see anussati: mindfulness, recollection.

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

‘Cittapa isa ved assasiss m ’ti sikkhati. ‘Cittapa isa ved passasiss m ’ti sikkhati.

‘Abhippamodaya citta assasiss m ’ti sikkhati. ‘Abhippamodaya citta passasiss m ’ti sikkhati.

‘Sam daha citta assasiss m ’ti sikkhati. ‘Sam daha citta passasiss m ’ti sikkhati.

‘Vimocaya citta assasiss m ’ti sikkhati. ‘Vimocaya citta passasiss m ’ti sikkhati.

‘Anicc nupass assasiss m ’ti sikkhati. ‘Anicc nupass passasiss m ’ti sikkhati.

‘Vir g nupass assasiss m ’ti sikkhati. ‘Vir g nupass passasiss m ’ti sikkhati.

‘Nirodh nupass assasiss m ’ti sikkhati. ‘Nirodh nupass passasiss m ’ti sikkhati.

‘Pa inissagg nupass assasiss m ’ti sikkhati. ‘Pa inissagg nupass passasiss m ’ti sikkhati.

Xem thêm anussati: chánh ni m, s quán ni m.

Ā


nubh va

nantariyakamma

Also see pañc nantariyakamma: five (heinous) crimes which bring immediate results.

ap ya

Asura tiracch na peta niraya

podh tuMah bh ta

Also see mah bh ta: the (four) great elements.

patti

P r jika- patti: Sa gha

Sa gh disesa- patti: Sa gha

Thullaccaya- patti: P cittaya- patti:

P idesan ya- patti: Dukka a- patti: Dubbh s - patti:

bhidhammika

bhoga

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

nubh va

nantariyakamma

Xem thêm pañc nantariyakamma: ng vô gián ác nghi p. ap ya

Asura: tiracch na: peta: niraya:

podh tu

Mah bh taXem thêm mah bh ta: i ch ng.

patti

P r jika- patti: Sa gh disesa- patti:

Thullaccaya- patti: P cittaya- patti: P idesan ya- patti: Dukka a- patti: Dubbhas - patti:

bhidhammika

bhoga

Ā


bhassara(mah kappa)

jh na ‘Monks, after a great length of time, this world-system will

collapse. When that happens, beings are often reborn in the bhassara realm. They live there, mind-made, feeding on

delight, enveloped by an aura of radiating light, moving through the air, existing in a glorious state. They remain there for a long time’ (Brahmaj la Sutta, The Discourse on Brahma's Net)

Also see Tiloka.

mabhante

misacatu-paccaya

(c vara) (pi ap ta)(sen sana)

(gil na)

mis nuggaha(dhamm nuggaha).

me itaBhaya:Kodha:Pasa sa:Turita:Kot hala:Acchara:H sa:Soka:Pas da:

yatana

bh s: to shine, be bright.

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

bhassara

(mah kappa)jh na

‘Này các t kh u, có m t khi qu a c u này vì quá lâu i mà ph i tiêu ho i m t l n. Trong khi qu a c u ã b tiêu ho i thì ph n nhi u chúng sanh u sanh v cõi tr i S c gi i tên là Quang Âm Thiên ( bhassara Brahma) do tâm thi n nh, có ph l c làm v t th c, có hào quang trong ng i t a ra, bay trên h không, trong n ài p , s ng th t lâu i’(Brahmaj la Sutta, Kinh Ph m Võng)

Xem thêm Tiloka.

mabhante

misacatu-paccaya

(c vara) (pi ap ta)(sen sana) (gil na)

mis nuggaha(dhamm nuggaha)

me itaBhaya:Kodha:Pasa sa:Turita:Kot hala:Acchara:H sa:Soka:Pas da:

yatana

bh s: t a sáng, sáng chói.

Ā


- ajjhattikaCakkh yatana:Sot yatana:Ghan yatana:Jivh yatana:K y yatana:

Man yatana- b hira

R p yatana:Sadd yatana:Gandh yatana:

Ras yatana:Pho habb yatana:Dhamm yatana:

Nibb nayasam / yasm

yukappaMah kappa:Asa kheyyakappa:Antara-kappa:

yukappa:H yanakappa:Vaddhanakappa:

yud gha/ yuva hana

yusa kh rayusa kh ra

yukkhaya

r ma

raññika-

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

- ajjhattika yatanaCakkh yatana:Sot yatana:Ghan yatana:Jivh yatana:K y yatana:Man yatana:

- b hira yatanaR p yatana:Sadd yatana:Gandh yatana:

Ras yatana:Pho habb yatana:Dhamm yatana:

yasam / yasm

yukappaMah kappa:Asa kheyyakappa:Antara-kappa:

yukappa:H yanakappa:Vaddhanakappa:

yud gha/ yuva hanayusa kh ra

yusa kh ra’

yukkhaya( yukkhaya-mara a)

r maraññika-

(viva a-kappa)(viva a h yi-kappa) (sa va akappa) (sa va a h yikappa)

Ā


raññika ga

G manta sen sana pa ikkhip mi, raññika ga sam diy mi

“I reject dwelling on the fringe of a village; I take upon myself the practice of the forest-dweller”.

Also see dhuta ga: austere practice. ramma a

R p ramma a:Sadd ramma a:Gandh ramma a:Ras ramma a:Pho habb ramma a:Dhamm ramma a:

dhamm ramma a

r pakkhandharamma apaccayo

sine qua non(cakkhu-viññ a)

(sot -viññ a)

(mano-viññ a) (dhamm ramma a)

Also see paccayo. lapana

bhante!yasm ! vuso! bho!

bha e!

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

raññika ga

G manta sen sana pa ikkhip mi, raññika ga sam diy mi

Tôi xin kh c t trú x xóm làng, tôi xin th trì h nh trú r ng

Xem thêm dhuta ga: kh h nh u à. ramma a

R p ramma a:Sadd ramma a:Gandh ramma a:Ras ramma a:Pho habb ramma a:Dhamm ramma a:

dhamm ramma a

r pakkhandharamma apaccayo

(cakkhu-viññ a)(sot -viññ a)

(mano-viññ a) (dhamm ramma a)

Xem thêm paccayo. lapana

bhante!yasm ! vuso! bho!

bha e!

Ā


samma!m risa! ayya ayye! amma!

t ta! s mi! s min ,bhadde! bhagin ! je!

re! .laya [ + (l yati)]

l pasall palindav savatta

Also see: s ma erav sikavatta

v ha [ + vah]

Also see viv ha. v ha viv hama gala-

vuso

ve ikagu a

At ta se buddhassa bhagavato appa ihata ñ a :

An gate buddhassa bhagavato appa ihata ñ a :

Paccuppanne buddhassa bhagavato appa ihata ñ a :

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

samma! m risa! ayyaayye! amma! t ta!

s mi!s min , bhadde!

bhagin ! je! re!laya [ + (l yati)]

l pasall palindav savatta

Xem thêm s ma era. v sikavatta

v ha [ + vah]

Xem thêm viv ha. v ha viv hama gala

vuso

ve ikagu a

At ta se buddhassa bhagavato appa ihata ñ a :

An gate buddhassa bhagavato appa ihata ñ a :

Paccuppanne buddhassa bhagavato appa ihata ñ a :

Ā


Sabba k yakamma ñ apubba gama ñ nuparivatti:

Sabba vac kamma ñ apubba gama ñ nuparivatti:

Sabba manokamma ñ apubba gama ñ nuparivatti:

Natthi chandassa h ni: Natthi dhammadesan ya h ni:

Natthi v riyassa h ni: Natthi sam dhissa h ni:

Natthi paññ ya h ni: Natthi vimuttiy h ni:

Natthi dav : Natthi rav : Natthi apphu ha :

Natthi veg yitatta : Natthi aby va amano: Natthi appa isa kh nupekkh ti:

ve ikadukkham tug mo

pañcim ni m tug massa ve ik ni dukkh niPatikula gaccham na:

m tug mo daharova sam no patikula gacchati, ñ takehi vin hoti:

m tugamasa yutta , ve ikadukkhasutta , PTS, IV, 238.

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

Sabba k yakamma ñ apubba gama ñ nuparivatti:

Sabba vac kamma ñ apubba gama ñ nuparivatti:

Sabba manokamma ñ apubba gama ñ nuparivatti:

Natthi chandassa h ni: Natthi dhammadesan ya h ni:

Natthi v riyassa h ni: Natthi sam dhissa h ni: Natthi paññ ya h ni: Natthi vimuttiy h ni: Natthi dav : Natthi rav : Natthi apphu ha :

Natthi veg yitatta : Natthi aby va amano:

Natthi appa isa kh nupekkh ti :

ve ikadukkham tug mo

pañcim ni m tug massa ve ik ni dukkh ni

Patikula gaccham na:m tug mo daharova sam no patikula gacchati,

ñ takehi vin hoti:

m tugamasa yutta , ve ikadukkhasutta , PTS, IV, 238.

Ā


Utun : m tug mo utun hoti:

Gabbhin : m tug mo gabbhin hoti:

Vij yana: m tug mo vij yati:

Purisassa p ricariya upenta:

m tug mo purisassa p ricariya upeti:

vajjana

viññ a-kicca

pañca dv r vajjanamano-

dv r vajjanava aga ga

sabhasava

(as in D. 16, Pts.M., Vibh.)K m sava:Bhav sava: Di h sava: Avijj sava:

- Kh n sava

savakkhaya

savakkhayañ aAlso see vijj , ñ a.

s vati(J taka, chakkanip ta,

av riyavagga, 5. sa kaj taka).

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

Utun : m tug mo utun hoti:

Gabbhin : m tug mo gabbhin hoti:

Vij yana: m tug mo vij yati:

Purisassa p ricariya upenta:

m tug mo purisassa p ricariya upeti:

vajjana

viññ a-kicca:

pañca dv r vajjana cittamano-dv r vajjana

va aga ga

sabhasava

(D. 16, Pts.M., Vibh.)K m sava:Bhav sava: Di h sava: Avijj sava:

- Kh n sava

savakkhaya

savakkhayañ aXem thêm vijj , ñ a.

s vati(J taka,

chakkanip ta, av riyavagga, 5. sa kaj taka).

Ā


s vati n ma lat , J t cittalat vane, Tassa vassasahassena, Eka nibbattate phala

s san [= si san ]sevana

sevana-paccayo: sevanapaccayo

sevanapaccayo

(javana-citta)

ci akamma-Garukamma: weighty kamma

ci akamma bahula-kamma: habitual kamma Mara sanna-kamma: death-proximate kamma, Katattakamma: stored-up kamma

(garuka) (bahula)

(mara sanna) kamma

(kamma)(kamma-nimitta)

(gati-nimitta)

(katatt ) kamma

h raasita, p ta,

kh yita, s yita,

Kabalink r h ra:

pa hav po tejov yo va a gandha

rasa oj R pa-kal pa, o riko

sukhumo

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….

s vati n ma lat , J t cittalat vane, Tassa vassasahassena, Eka nibbattate phala

s san [= si san ]sevana

sevana-paccayo: sevanapaccayo

sevanapaccayo (javana-citta)

ci akamma-Garukamma: tr ng nghi p

ci akamma bahulakamma: th ng nghi p, ho c huân nghi p

Mara sannakamma (asannakamma): c n t nghi pkamma kammanimitta gatinimitta

Katattakamma: tích l y nghi p, ho c khinh thi u nghi p

h raasita p ta

kh yita s yita

Kabalink r h ra:

pa hav potejo v yo va a

gandha rasa oj R pa-kal pa o rikosukhumo

Ā

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………….I

Phass h ra:

phassacetasika, Manosañcetan h ra:

cetan -cetasika

Viñña h ra:n ma-r pa

(Vis.M. XI)h rapaccayo

also see h ra: nutriment.h re pa ik lasaññ

I itthindriya

i h ramma a (ani h ramma a)

iddhi1

abhiññAdhi h niddhi: the power of determination

Pa isambhid Visuddhimagga Atthas lin

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….I

Phass h ra:

phassacetasika

Manosañcetan h ra:

Viñña h ra:n ma-r pa

(Vis.M. XI)cetan -cetasika

h rapaccayo

xem thêm h ra: dinh d ng.

h re pa ik lasaññ

I itthindriya

tính cách n

(itthibh var pa) i h ramma a (ani h ramma a) iddhi

(abhiññ )Adhi h niddhi: th n thông do chú nguy n

Pa isambhid magga Visuddhimagga Atthas lin

I


Vikubban -iddhi: the power of transformation

Manomaya-iddhi: the power of spiritual creation

Ñ a-vipphara-iddhi: the power of penetrating knowledge

Sam dhivipphar -iddhi: the power of penetrating concentrationAriy -iddhi the power of the Noble onesKammavip kaj -iddhi: the power of the retribution of actionsPuññavato-iddhi: the power of the deserving personVijj may -iddhi: the power consisting of magic

Tattha tattha samm payogapaccay ijjhama hena-iddhi:

Vis.M. XII; Pts.M., Vibh (Visuddhimagga and Saddhammapak sini)

iddhip da

Iddhi p da

Chandiddhip da: Viriyiddhip da: Cittiddhip da: V ma siddhip da:


Vikubban -iddhi: th n thông do bi n hóa

Manomaya-iddhi: th n thông do ý t o (ý sanh thân th n thông)

Ñ a-vipphara-iddhi: th n thông do tu quán(ñ a)

Sam dhivipphar -iddhi: th n thông do nh can thi pAriy -iddhi: th n thông thu c v các b c Thánh,

Kammavip kaj -iddhi: th n thông sanh lên do qu nghi pPuññavato-iddhi: th n thông do có ph c báu

Vijj may -iddhi: th n thông do chú thu t

Tattha tattha samm payogapaccay ijjhama hena-iddhi: th n thông v i ý ngh a thành t u do duyên ng d ng

úng

Vis.M. XII; Pts.M., Vibh. Visuddhimagga và Saddhammapak sini)

iddhip da

Iddhi p da

Chandiddhip da: Viriyiddhip da: Cittiddhip da: V ma siddhip da:

I


Whosoever, o monks, has missed the 4 psychic powers, he has missed the right path leading to the extinction of suffering; but whosoever, o monks, has reached the 4 psychic powers, he has reached the right path leading to the extinction of suffering (S. LI, 2)

iddhip da (A guttara nik ya 9, iddhip davagga, 83. Sikkhasutta)

Chanda-sam dhi:Bhikkhu chandasam dhipadh nasa kh rasamann gata iddhip da bh veti.

Viriya-sam dhiBhikkhu v riyasam dhi padh nasa kh rasamann gata iddhip da bh veti.

Citta-sam dhi: Bhikkhu cittasam dhi padh nasa kh rasamann gata iddhip da bh veti.

4 Vima sa-sam dhi: Bhikkhu v ma s sam dhipadh nasa kh rasamann gata iddhip da bh veti.

Inda ind vudha indriya -

indriya


V i nh ng ai b n nh ý túc b th i th t, này các T kh u, v i nh ng ng i y, b th i th t là Thánh o a n ch n chánh o n di t kh au. V i nh ng ai b n nh ý túc

c th c hi n, này các T kh u, v i nh ng ng i y, c th c hi n là Thánh o a n ch n chánh o n

di t kh au. (S. LI, 2) T ng ng B , Sa yutta Nik ya, Hòa th ng Minh Châu d ch Vi t, T p V - Thiên Ð i Ph m, Ch ng VII, T ng ng Nh Ý Túc, Ph m C p la, 2.II. Th i Th t

iddhip da (A guttara nik ya 9, iddhip davagga, 83. Sikkhasutta)

Chanda-sam dhi: d c nhBhikkhu chandasam dhipadh nasa kh rasamann gata iddhip da bh veti.

Viriya-sam dhi t n nhBhikkhu v riyasam dhi padh nasa kh rasamann gata iddhip da bh veti.

Citta-sam dhi: tâm nhBhikkhu cittasam dhi padh nasa kh rasamann gata iddhip da bh veti.

Vima sa-sam dhi: t duy nh

Bhikkhu v ma s sam dhipadh nasa kh rasamann gata iddhip da bh veti.

Inda ind vudha indriya -

indriya

I


( yatana):CakkhundriyaSotindriya: Gh nindriya: Jivhindriya: K yindriya: Manindriya:

(bhava):Itthindriya:Purisindriya: J vitindriya:

(vedan ):Sukhindriya:

Dukkhindriya: Somanassindriya: Domanassindriya: Upekkhindriya:

(bala): Saddhindriya: Viriyindriya: Satindriya:

Sam dhindriya: Paññindriya:

(T indriy ni):Aññ tañ-ñass m t'indriya:

Aññindriya: Aññ t vindriya:

(r pa-indriya)

(n ma-indriya)


( yatana)Cakkhundriya

Sotindriya:

Gh nindriya:

Jivhindriya:

K yindriya:

Manindriya:

(bhava)Itthindriya:

Purisindriya:

J vitindriya:

(vedan ):Sukhindriya:

Dukkhindriya:

Somanassindriya:

Domanassindriya:

Upekkhindriya:

(bala):Saddhindriya:

Viriyindriya:

Satindriya:

Sam dhindriya:

Paññindriya:

(T indriy ni) :Aññ tañ-ñass m t'indriya:

Aññindriya:

Aññ t vindriya:

(r pa-indriya)(n ma-indriya)

I

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………….U

upekkhindriyaadukkha-m-asukh vedan

tatramajjhattat

upekkhsa kh rakkhandha

sot patti-maggasot patti-phalaarahatta-phala

paccaya indriya-paropariyatti-ñ a

Also see ñ a: wisdom; insight.

iss

issaranimm a

issarak ra a-v daissarakuttika-v da

Pubbekata-hetu-di hi: belief in fatalism

Issaranimm na hetu-di hi: belief in Almighty God

Ahetu-apaccaya-di hi: belief in no cause

iriy patha

U

uggaha-nimittaAlso see nimitta: object, sign, ...

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….U

upekkhindriya adukkha-m-asukh vedan

tatramajjhattatupekkha ( ,

sa kh rakkhandha

sot patti-maggasot patti-phalaarahatta-phala

paccaya indriya-paropariyatti-ñ a

Xem thêm ñ a: tu , trí.

iss

issaranimm a

issarak ra a-v da: issarakuttika-v da:

Pubbekata-hetu-di hi: ti n nh ki n

Issaranimm na hetu-di hi: t o hóa ki n

Ahetu-apaccaya-di hi: vô nhân ki n

iriy patha

U

uggaha-nimittaXem thêm nimitta: m c, t ng, ...

U


ucc sayana

- mañca: ucc sayana mañcaka:onaddhamañca

ucchedadi hi

(sakk yadi hi)

(khandha)

So r pa attato samanupassati, r pavanta v att na ; attani v r pa , r pasmi v att na .

So vedana attano samanupassati, vedan vanta v att na ; att ni v vedana , vedan ya v att na .

So sañña attano samanupassati, saññavanta v att na ; att ni v sañña , saññ ya v att na .

So sa kh ra attano samanupassati, sa kh ra vanta v att na ; att ni v sa kh r , sa kh rasu v att na .


ucc sayana

- mañca: ucc sayana mañcaka:onaddhamañca

ucchedadi hi

-

(sakk yadi hi), (khandha)

So r pa attano samanupassati, r pavanta v att na ; att ni v r pa , r pasmi v att na .

(Tà ki n ch p ngã do n ng nh

trong s c u n).So vedana attano samanupassati, vedan vanta v att na ; att ni v vedana , vedan ya v att na .

So sañña attano samanupassati, saññavanta v att na ; att ni v sañña , saññ ya v att na .

So sa kh ra attano samanupassati, sa kh ravanta v att na ; att ni v sa kh r , sa kh rasu v att na .

U


So viññ a attano samanupassati, viññ avanta v att na ; att ni v viññ a , viññ asmi v att na .

(M.44; S.XXII.1). Also see di hi, sassata-di hi: eternity-belief.

u h nasampadu aloma

u haAlso see th ta: cold.

u h guujuutu

Also see hemanta-utu: cold season; gimh na-utu: hot season;

vassana-utu: rainy season. utusapp ya

Also see sapp ya: suitable, desirable, advantageous. Uttarakuru

Pubbavideha: Aparagoy na:

Jamb d pa: uttarasa ga

uttarasa gauttar patha

Also see dakkhi patha: the southern route or country (in India)uttar yana

Also see dakkhi yana: the southern course of the sun. The half of the year when the sun moves

to the south of the equator.


So viññ a attano samanupassati, viññ avanta v att na ; att ni v viññ a , viññ asmi v att na .

(M.44; S.XXII.1).Xem thêm di hi, sassata-di hi: th ng ki n.

u h nasampadu aloma

u haXem thêm th ta: l nh.

u h guujuutu

Xem thêm hemanta-utu: mùa ông; gimh na-utu: mùa h ;

vassana-utu: mùa m a.

utusapp yaXem thêm sapp ya: thích h p, thích thú, thu n l i.

Uttarakuru

Pubbavideha:

Aparagoy na:(mah d pa)

Jamb d pa:

uttarasa ga

uttar pathaXem thêm dakkhi patha: tuy n ng phía Nam ( n ).

uttar yana

Xem thêm dakkhi yana: h ng quay c a m t tr i v phía Nam. C n a n m thì m t tr i di chuy n v phía Nam c a

ng xích o.

U


udaya

ud na(Tipi aka)

udayabbaya-ñ a

Also see vipassan -ñ a: insight-knowledge. uddesaupak ra

upakkilesa

Upagutta

upaghatakakamma

Also see janakakamma; upatthambhakakamma; upapilakakamma

upac ra

upac raupac ra

upac rajh na(k macchanda-

n vara a) (by p da- n vara a),

(appan sam dhi)

upak ra karoti:


udaya1

ud na2

(Tipi aka)udayabbaya-ñ a

Xem thêm vipassan -ñ a: tu minh sát. uddesaupak ra3

upakkilesa

Upagutta

upaghatakakamma

Xem thêm janakakamma, sinh nghi p; upatthambhakakamma, trì nghi p; upapilakakamma,

ch ng nghi pupac ra4

upac raMagga

Phala upac raupac rajh na

(k macchanda- n vara a) (by p da-n vara a)

(appan sam dhi)

upak ra karoti:

U


upac rabhavan

(pa ibh gha-nimitta)

upac rasam dhi

jh nas.(k m vacara).

Also see upac rabh van , appan bh van . upanidh -paññatti

d gharassa . (KhpA:N

110.19).- vijjam na paññatti: asa khata paññatti: sa khata paññatti:

upaniss ya

upanissaya-paccayoupanissaya-paccayo

ramman panissaya-paccaya:,

Anantar panissaya-paccaya:,

Pakat panissaya-paccaya:


upac rabhavan(pa ibh ga-

nimitta)

upac rasam dhi

(jh na) (k m vacara).Xem thêm upac rabh van , appan bh van .

upanidh -paññatti

d gha rassa(KhpA:N 110.19).- vijjam na paññatti: asa khata paññatti:

sa khata paññatti: upaniss ya

upanissaya-paccayo, upanissaya-paccayo

ramman panissaya-paccaya: ,Anantar panissaya-paccayo: ,Pakat panissaya-paccayo: .

U


upap tika

upap akakamma

Janaka-kamma: ,Upatthambhaka-kamma:

,Upap laka-kamma:

,Upagh taka- upacchedaka-kamma:

.upamupam jotakaupam naupameyyaupar j

Also see mah -upar j . upav dakamma

(ariya)upasam nussati

(anussati) ‘Aya kho, bhikkhave, ekadhammo bh vito

bahul kato ekantanibbid ya vir g ya nirodh ya upasam ya abhiññ ya sambodh ya nibb n ya sa vattat ’.

“This one thing, o monks, when developed and cultivated, leads solely to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibb na”. (An.IV.34)


upap tika

upap akakamma

Janaka-kamma: , . Upatthambhaka-kamma: ,

Upap laka-kamma: ,

Upagh taka- upacchedaka-kamma:

upamupam jotaka

upam naupameyyaupar j

Xem thêm mah -upar j . upav dakamma (ariya)upasam nussati

(anussati) ‘Aya kho, bhikkhave, ekadhammo bh vito

bahul kato ekantanibbid ya vir g ya nirodh ya upasam ya abhiññ ya sambodh ya nibb n ya sa vattat ’. A guttara nik ya, xvi. Ph m m t pháp, Ni m Ph t

“Chính m t pháp này, này các T kh u, c tu t p, c làm cho sung mãn, a n nh t h ng nhàm chán, ly tham, o n di t, an t nh, th ng trí, giác ng , Ni t Bàn". (An.IV.34)

U


up d nacatt ro up d n ,

K mup d na:Di hup d na:S labbatup d na:Attav dup d na:

up d nakkhandha

up d nakkhandha(dukkhasacca).

up d paññatti

up y sa

up y sa

upasampad

bhikkhu

up d r pa

Also see sukhumar pa. up ya

Da a up ya:Bheda up ya:S ma up ya:D na up ya:

up sakaup saka

up sakas


up d nacatt ro up d n ,

K mup d na: Di hup d na: S labbatup d na:Attav dup d na:

up d nakkhandha (ng ) u n th

up d nakkhandha(dukkhasacca)

up d paññattiup y sa

up y sa

upasampad

up d r pa(Mah bh ta)

Xem thêm [B Sung 1]

Xem thêm sukhumar pa. up ya

Da a up ya:Bheda up ya:S ma up ya:D na up ya:

up saka

up saka up saka

U


up sika

up sik up sik s upp taupp dauposatha

Sa gha-uposatha:Ga a-uposatha:

Puggala-uposatha:

Suttuddesa-uposatha:

Parisuddha-uposatha:

Adhi h na-uposatha:

Catuddasi-uposatha:

Pannaras -uposatha:

S magg -uposatha:

P timokkha


up sika

up sik up sik upp taupp dauposatha

Sa gha-uposatha:

Ga a-uposatha:

Puggala-uposatha:

ajja me uposatho (nay là ngày l phát l sám h i c a tôi)Suttuddesa-uposatha:

Parisuddda-uposatha:

Adhi h na-uposatha:

Catuddasi-uposatha:

Pannaras -uposatha:

S magg -uposatha:t ng hòa b -tát

P timokkha

U


uposathadivasaUposatha

uposatha

p timokkha

uposathadivasa uposatha

uposatha

uposathas la

P tip t verama :

Adinn d n verama :


Mus v d verama : Sur merayamajjappam da h n verama :


Naccag tav ditavis kadassanam l gandhavilepanadh ranama da avibh

sana h n verama :

Ucc sayanamah sayan verama :


uposathadivasa

p timokkha

uposathadivasa

uposatha

uposathas la

P tip t verama :

Adinn d n verama :


Mus v d verama :

Sur merayamajjappam da h n verama :


Naccag tav ditavis kadassanam l gandhavilepanadh ranama da avibh

sana h n verama :

Ucc sayanamah sayan verama :

U


upekkh

(p ram s)(brahmavih ra)

- Upekkh

Upekkh

upekkh p ram

upekkh sambojjha ga

(maggañ a)

upekkh sambojjha ga upacchedaka-kamma

Also see mara upatti. upajjh ya

bhikkhuupajjh ya


upekkh

(p ram )(brahmavih ra)

Upekkh

Upekkh

upekkh p ram

upekkh sambojjha ga

(maggañ a)

upekkh sambojjha ga. upacchedaka-kamma

Xem thêm mara upatti. upajjh ya

upajjh ya

U

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………….E

upa h ka

upatthambhaka-kamma

Also see janakakamma; upatthambhaka-kamma; upapilakakamma.

upaddava

ubhatobyañjanaka

ummattaka

K mumattaka:Kodhummattaka:Di hummattaka:Mom hummattaka:

Yakkhummattaka:

Pittummattaka:Surummattaka:Byasanummattaka:

usabha

uss ha

E ekac raekamanta

ek sanika

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….E

upa h ka

upatthambhaka-kamma

Xem thêm janakakamma; upatthambhaka-kamma; upapilakakamma.

upaddava

ubhatobyañjanaka

ummattaka

K mumattaka:Kodhummattaka: Di hummattaka:Mom hummattaka:Yakkhummattaka:Pittummattaka:Surummattaka:Byasanummattaka:

usabha

uss ha

E

ekac ra

ekamanta

ek sanika

E

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………….E

- Ek sanika-dhuta ga:

“ n sanabhojana pa ikkhip mi; ek sanika ga sam diy mi”. I reject eating at various sittings,

I take upon myself the practice of the one-sitting eaterAlso see dhuta ga.

ekaggat

cittassakaggata

sabbacittas dh ra acetasika(sabbacittas dh ra a

cetasika)Phassa:Vedan :Saññ :Cetan :Ekaggat :J vitindriya:Manasik ra:

ekacciya(tic vara) digu a

sa gh i:ekacciya uttar sa ga: ekacciya

antarav saka: etadagga

er pathaAlso see vir pakkha; chaby putta; ka hagotamaka.

ehibhikkhu

ehi bhikkhu

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….E

- Ek sanika-dhuta ga:

“ n sanabhojana pa ikkhip mi; ek sanika ga sam diy mi”.

“Tôi kh c t s n ch khác, tôi nguy n th trì h nh th th c t i m t ch ”.

Xem thêm dhuta ga. ekaggat

cittassakaggata

sabbacittas dh ra a cetasika(sabbacittas dh ra a cetasika)

Phassa:Vedan :Saññ :Cetan :Ekaggat :J vitindriya:Manasik ra:

ekacciya(tic vara)

digu a sa gh i: ekacciya uttar sa ga:ekacciya antarav saka:

etadagga

er pathaXem thêm vir pakkha; chaby putta; ka hagotamaka.

ehibhikkhu

ehi bhikkhu

E

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………….O

O Ogha

K mogha:

Bhavogha:

Di hogha:

Avijjogha: oja

nipphanar pa

ottappa

hirilokap la

ottappa-cetasika:

sobha a-sadharana cetasika

odhisamett

Sabb itthiyo:Sabbe puris :Sabbe ariy :Sabbe anariy :Sabbe dev :Sabbe manuss :Sabbe vinip tik :

obh sa

vipassan pakilesa, also see visuddhi

T i n Thu t Ng Ph t H c……………………………………………………………….O

O ogha

K mogha:

Bhavogha:

Di hogha: Avijjogha:

oja(r pa) nipphanar pa1

h rar pa-Xem thêm [B Sung 2]

ottappa

hirilokap la

ottappa-cetasika:sobha a-sadharana cetasika

odhisamettSabb itthiyo:Sabbe puris :Sabbe ariy :Sabbe anariy :Sabbe dev :Sabbe manuss :Sabbe vinip tik :

obh sa

vipassan pakilesa, xem thêm visuddhi

nipphanar pa anipphannar pa

O

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………….O

obh sakammaorasaov daov dap timokkha p timokkha

M gha

Khant parama tapo titikkh , Nibb na parama vadanti buddh , Na hi pabbajito par pagh t , Nasama o hoti para vihe hayanto.

Sabba-p passa akara a , Kusalassa upasampad , Sacitta-pariyodapana , Eta buddh na s sana .

An pav do an pagh to, P imokkhe ca sa varo, Mattaññut ca bhattasmi , Pantañca sayan' sana , Adhicitte ca yogo, Eta buddh na-s sananti.

Also see a p timokkkha. olarikar pa

Also see sukhumar pa.

T i n Thu t Ng Ph t H c……………………………………………………………….O

obh sakammaorasaov daov dap timokkha

M gha1

- Khant parama tapo titikkh ,

Nibb na parama vadanti buddh , Na hi pabbajito par pagh t , Nasama o hoti para vihe hayanto.

Sabba-p passa akara a , Kusalassa upasampad , Sacitta-pariyodapana , Eta buddh na s sana .

An pav do an pagh to, P imokkhe ca sa varo, Mattaññut ca bhattasmi , Pantañca sayan' sana , Adhicitte ca yogo, Eta buddh na-s sananti.

Xem thêm a p timokkkha. olarikar pa

Xem thêm sukhumar pa.

(M gha)

O

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………….K

K kakkha a

Kakusandha

ka att kamma

Garuka-kamma:cinnaka- bahula-kamma:

Mara sanna-kamma: Katatt -kamma: .

ka hagotamaka

Also see vir pakkha; chavy putta; er patha. katayuga

Also see yuga. kataññut

ka hinac varaKa hinac vara sa gha

s m sa gha

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….K

K kakkha a

Kakusandha

ka att kamma

Garuka-kamma:cinnaka- bahula-kamma:

Mara sanna-kamma: Ka att -kamma: .

ka hagotamaka

Xem thêm vir pakkha; chaby putta; er patha. katayuga

Xem thêm yuga. kataññut

ka hinac vara

K


sa gha

kappiya

kaba k r h ra

kaba k r h rakama

Uppattikkama:


kappiya

kaba k r h ra

kaba k r h rakama

Uppattikkama:

K


Pah nakkama:Pa ipattikkama:Bh mikkama:Desanakkama:

karajak ya- [A.P. Buddhadatta Mah thera]

karu

karu bh van

kalalakal pa

Pa hav :po:

Tejo:Va a:Gandha:Rasa:Oja:

kaliyuga

Also see yugakaly a

dikaly a:

Mijjhekaly a:

Pariyos nakaly a:

Kes kaly a:


Pah nakkama:

Pa ipattikkama:

Bh mikkama:

Desanakkama:

karajak ya - [A.P. Buddhadatta Mah thera]karu

karu bh van

kalalakal pa

r pa-kal pa catu-dh tu, up d -r pa )

Pa hav :po:

Tejo:Va a:Gandha:Rasa:Oja:

kaliyuga

Xem thêm yugakaly a

dikaly a:

Mijjhekaly a:

Pariyos nakaly a:

Kes kaly a:

Kali yuga

K


Vayakaly a:Ma sakaly a:A hikaly a:Chavikaly a:

kaly a puthujana

Also see andhaputhujana. kaly amitta

S la:Sam dhi:Paññ :

Dhammad na:

Peyyav c :Atthacariy :Sam natthat :

kavi

Cint kavi:

Sutakavi:

Atthakavi:

Pa ibh akavi:

Sam nattat


Vayakaly a:Ma sakaly a:A hikaly a:Chavikaly a:

kaly a puthujana

Xem thêm andhaputhujana. kaly amitta

S la:Sam dhi:Paññ :

Dhammad na:

Peyyav c :Atthacariy :Sam natthat :

kavi

Cint kavi:

Sutakavi:

Atthakavi:

Pa ibh akavi:

Sam nattat

K


kavi- Cint kavi:Cutakavi:Atthakavi:Kavipa ibh a:

kasi a

(parikamma-nimitta)

(uggaha-nimitta)

(pa ibh ga-nimitta)

(upac ra-sam dhi)

(jh na)

Pa hav kasi a: pokasi a:

Tejokasi a:V yokasi a:N lakasi a:P takasi a:Lohitakasi a:Odata kasi a:Ok sa kasi a:

loka kasi a:- Kasi a

(jh na).

kasi aparikamma kasi a


kavi Cint kavi:Cutakavi:Atthakavi:Kavipa ibh a:

kasi a

(parikamma-nimitta)

(uggaha-nimitta)

(pa ibh ga-nimitta)(upac ra-sam dhi)

(jh na)

Pa hav kasi a: pokasi a:

Tejokasi a:V yokasi a:N lakasi a:P takasi a:Lohitakasi a:Odata kasi a:Ok sa kasi a:

loka kasi a:- Kasi a

(jh na)b n b c thi n s c gi i

(r p vacara jh na).

kasi aparikamma kasi a

K


kasi ama ala

k ma

(1)

K macchanda: n vara a

K mar ga:sa yojana

K mata h :ta h 1

K mavitakka:micch sa kappa2

savaup d na

k magu a"There are 5 cords of sensuality: the visible objects,

cognizable by eye-consciousness, that are desirable, cherished, pleasant, lovely, sensuous and alluring; the sounds ... smells ... tastes ... bodily impressions cognizable by body-consciousness, that are desirable .... " (D.33; M.13, 26, 59, 66).

k makilesak ma k ma

chanda: r ga: vatthuk ma k ma

(An g mi)

(D.22)


kasi ama ala

k ma

(1)

K macchanda: n vara a

K mar ga:sa yojanaK mata h : ta h 1

K mavitakka:micch sa kappa2

savaup d na

k magu a

"Có 5 d c trói bu c: các s c h u hình, c nh n bi t b ng nhãn th c, ó là tham mu n, yêu th ng, d ch u, áng yêu, g i c m và lôi cu n; âm thanh ... ng i ... n m ... xúc ch m nh n bi t b ng thân th c, ó là tham mu n... " (D.33; M.13, 26, 59, 66).

k makilesak ma: chanda: r ga:

(lobha)(iss ) (arati) (asantu hi) là c

vatthuk ma:

(An g mi)

(D.22)

K


k magu a

R pa:Sadda: Gandha: Rasa: Pho habba:

k magu a

k macchandan vara a

Also see n vara a.

k macitta

akusalacitta:ahetukacitta:k m vacarasobha acitta:

k majavana

akusalacitta: somanassa sahagata hasitupp dacitta:

mah kusalacitta: mah kiriyacitta:

k mata h

k madh tu

Also see k mabh mi.

k mabh mi

Also see k m vacara, k madh tu.


k magu a

R pa:Sadda: Gandha: Rasa: Pho habba:

k magu ak macchanda n vara a

Xem thêm n vara a. k macitta

akusalacitta: ahetukacitta: k m vacarasobha acitta:

k majavana

akusalacitta: somanassa sahagata hasitupp dacitta:

mah kusalacitta:mah kiriyacitta:

k mata h k madh tu

Xem thêm k mabh mi. k mabh mi

Xem thêm k m vacara, k madh tu.

K


k mayoga

Also see yoga. k mar gak mar gasa yojana

Also see sa yojana. k mar ganusaya

Also see anusaya. k maloka-

devaloka:manussaloka:asuraloka:petaloka:

tiracch nayoni:niraya:

k mavitakka

Also see vy p davitakka, vihi sa vitakka. k masukhallik nuyoga-

- K masukhallik nuyoga attakilamath nuyoga

Also see majjhima-pa ipad .

k masugatipa isandhi(pa isandhi viññ a)

k masugatibh mi


k mayoga

Xem thêm yoga. k mar gak mar gasa yojana

Xem thêm sa yojana. k mar ganusaya

Xem thêm anusaya. k maloka-

devaloka:manussaloka:asuraloka:petaloka:

tiracch nayoni:niraya:

k mavitakka

Xem thêm vy p davitakka, vihi sa vitakka. k masukhallik nuyoga-

- K masukhallik nuyoga attakilamath nuyoga

Xem thêm majjhima-pa ipad .

k masugatipa isandhi(pa isandhi viññ a)

k masugatibh mi

(manussa) (catummah r j )(t vati sa) (y m ) (nimm narati)

(paranimmitavasavatt )

K


k m vacaraAlso see k mabh mi.

k m vacarakusala

k m vacarakusalacitta: Somanassa-sahagata ñ asampayutta

asa kh rika eka citta .

Somanassa-sahagata ñ asampayutta sasa kh rika eka citta .

Somanassa-sahagata ñ avippayutta asa kh rika eka citta .

Somanassa-sahagata ñ avipayutta sasa kh rika eka citta .

Upekkh -sahagata ñ asampayutta asa kh rika eka citta .

Upekkh -sahagata ñ asampayutta sasa kh rika eka citta .

Upekkh -sahagata ñ avippayutta asa kh rika eka citta .

Upekkh -sahagata ñ avipayutta sasa kh rika eka citta .


k m vacaraXem thêm k mabh mi.

k m vacarakusala

k m vacarakusalacitta: Somanassa-sahagata ñ asampayutta

asa kh rika eka citta .

Somanassa-sahagata ñ asampayutta sasa kh rika eka citta .

Somanassa-sahagata ñ avippayutta asa kh rika eka citta .

Somanassa-sahagata ñ avipayutta sasa kh rika eka citta .

Upekkh -sahagata ñ asampayutta asa kh rika eka citta .

Upekkh -sahagata ñ asampayutta sasa kh rika eka citta .

Upekkh -sahagata ñ avippayutta asa kh rika eka citta .

Upekkh -sahagata ñ avipayutta sasa kh rika eka citta .

K


k m vacarakammakamma

k m sava(as in D.16, Pts.M., Vibh.)

K m sava:Bhav sava:Di h sava:Avijj sava:

Also see sava. k mup d na

Also see up d na. k mesumicch c ra

ap ya

k mogha


k m vacarakamma

k m sava(xem trong D.16, Pts.M., Vibh.)

K m sava:Bhav sava:Di h sava:Avijj sava:

Xem thêm sava. k mup d na

Xem thêm up d na. k mesumicch c ra

ap ya

k mogha

K


(ogha)K mogha:Bhavogha:Di hogha:Avijjogha:

k macchandan vara a

Also see n vara a. k ya

Sasambh rak ya:

Pas dak ya:

Copanak ya:

(k ya)

k yakammak yakammaññat

k yagat sati

k yadasaka

k yapas dar pa avinibbhogar pa j vitar pa


(ogha)K mogha:Bhavogha:Di hogha:Avijjogha:

k macchandan vara a

Xem thêm n vara a. k ya

Sasambh rak ya:

Pas dak ya:

Copanak ya:(k ya)

k yakammak yakammaññat

k yagat sati

k yadasaka

k yapas dar pa avinibbhogar pa j vitar pa

K


k yaducarita

P n tip ta:Adinnad na:K mesumicch c ra:

k yadv ra

k yadv rav thi

Also see k yaviññ av thi. k yadv rikacitta

k yaviññ av thiPañcadv r vajjana:

K yaviññ acitta:

Sampa icchana:

Sant ra a:

Vo hapana:

K majavana:

Tad lamba a:


k yaducarita

P n tip ta:Adinnad na:K mesumicch c ra:

k yadv ra

k yadv rav thi

Xem thêm k yaviññ av thi. k yadv rikacitta

l thân th c k yaviññ av thiPañcadv r vajjana:

K yaviññ acitta:

Sampa icchana:

Sant ra a:

Vo hapana:

K majavana:

Tad lamba a:

K


k yadh tu

(a h rasadh tu)(k yadh tu)

(pho habbadh tu)(k yaviññ adh tu).

Also see dh tu. k yap guññat -

k yapassaddhi

k yamudut

k yalahut

k yaviññ acitta

k yaviññ adh tu

k yaviññ a


k yadh tu

(a h rasadh tu)(k yadh tu) (pho habbadh tu)(k yaviññ adh tu).

Xem thêm dh tu. k yap guññat

k yapassaddhi

k yamudut

k yalahut

k yaviññ acitta

k yaviññ adh tu

k yaviññ a

K


k yaviññ av thi

Also see k yadv rikacitta. k yaviññatti

k yaviññattinavaka

(avinibbhoga r pa):(pa hav ) ( po)

(tejo) (v yo) (va a)(gandha) (rasa) (oj )

k yaviññattir pa , avinibbogar pa r pakal pak yaviññattinavaka-kal pa cittajar pakal pa

k yavatthu

Also see vatthu. k yas maggi

k yasa sagga

k y nugataTh ta:U ha:Jighacch :Pip s :Ucc ra:Pass va:Th namiddha :

pa hav po tejov yo va a gandha rasa

ojath damiddha


k yaviññ av thi

Xem thêm k yadv rikacitta. k yaviññatti

k yaviññattinavaka

(avinibbhogar pa): (pa hav ) ( po)(tejo) (v yo) (va a) (gandha)

(ras ) (oj )

k yaviññattir pa , avinibbogar pa r pakal pak yaviññattinavaka-kal pa cittajar pakal pa

k yavatthu

(k yavatthu)(pho habb ramma a) (thaddha) (manasik ra)

Xem thêm vatthu. k yas maggi

k yasa sagga

k y nugataTh ta:U ha:Jighacch :Pip s :Ucc ra:Pass va:Th namiddha :

pa hav po tejo v yova a gandha rasa oja

th damiddha

K


Jar :Vy dhi:

Mara a:

Paccekabuddha Arahanta

k yanupassan satipa h na

Also see satipa h nak y yatana-

Also see yatana. k yikadukkhak yikasukhak yindriya

k yujukat

k lad na

gantukad na:Gamikad na:Gil nad na:Dubbhikkhad na:S lavantanavaphalad na:

k lavipatti

k lasutta

K lasutta


Jar :Vy dhi:

Mara a:

(Paccekabuddha)(Arahanta)

k yanupassan satipa h na

Xem thêm satipa h nak y yatana-

(k ya-pas da) (k y yatana)

Xem thêm yatana. k yikadukkhak yikasukha

k yindriya

k yujukat

k lad na

gantukad na:Gamikad na:Gil nad na:Dubbhikkhad na:S lavantanavaphalad na:

k lavipatti

k lasutta

K lasutta

Cakkh yatana: Sadd yatana: Gh n yatana:Jiv yatana: K y yatana:

K


k lasampattiK la-sampatti:J ta-sampatti: Kula-sampatti: Desa -sampatti: Di hi-sampatti: Upadhi-sampatti:

k lika

Y vak lika:

Y mak lika1:

Satt hak lika:

Y vaj vakak lika:

k lenadhammas kaccha

k lenadhammassavana

kiriyacitta

20 kiriyacitta ahetuka kiriyacittak m vacara sobha a kiriyacitta

r p vacara kiriyacittaar p vacara

kiriyacitta


k lasampattiK la-sampatti:J ta-sampatti:Kula-sampatti:Desa -sampatti:Di hi-sampatti: ,Upadhi-sampatti:

k lika

Y vak lika:

Y mak lika :

Satt hak lika:

Y vaj vakak lika:

k lenadhammas kaccha

k lenadhammassavana

kiriyacitta

20 kiriyacitta ahetukakiriyacittak m vacara sobha akiriyacitta

r p vacarakiriyacittaar p vacarakiriyacitta

K


kilesa

Lobha:Dosa:Moha: M na:Di hi:Vicikicch :Th na:Uddhacca:Ahirika:

Anottappa:

kilesak ma-kilesaparinibb na

(sa-up disesanibb na)

(up di)(ariya-puggala)

Also see Nibb na. kilesava a

(avijj ) (ta h ) (up d na)

Also see va a. ku i vaccaku i

kulad saka

kusala


kilesa

Lobha:Dosa:Moha:M na:Di hi:Vicikicch :Th na:Uddhacca:Ahirika:

Anottappa:kilesak ma

kilesaparinibb na(sa-up disesanibb na)

(up di)

(ariya-puggala)Xem thêm Nibb na.

kilesava a(avijj ) (ta h (up d na)

Xem thêm va a. ku i

vaccaku i kulad saka

neem

kusala

(kulad saka)

K


kusalakammakusalakammapatha

(dasa-kusalakammapatha)P tip t verama :Adinn d n verama :

K mesumicch c r verama :

Mus v d verama :Pisu av c verama :Pharusav c verama :

Samphappal pav c verama :

Anabhijjh :Aby p da:

Samm di hi:

kammassakat samm di hi (Right View Regarding Karma)

kusalacitta

k m vacarakusalacitta

r p vacarakusalacitta

ar p vacarakusalacitta

lokuttarakusalacittakusalakamma

d na s labh van

k a

Tul k a:


kusalakammakusalakammapatha

(dasa-kusalakammapatha)P tip t verama :Adinn d n verama :K mesumicch c r verama :Mus v d verama :Pisu av c verama :Pharusav c verama :Samphappal pav c verama :Anabhijjh :Aby p da:

Samm di hi:

kammassakat samm di hi (chánh ki n s nghi p). kusalacitta

k m vacarakusalacitta r p vacarakusalacitta ar p vacarakusalacitta lokuttarakusalacitta

kusalakamma

d na s la bh van

k a

Tul k a:

K


Ka sak a:

M nak a:

kesacchedana

keslom nakh dant taco

kom rabrahmacariyas la

(abrahmacariy verama )

(k mesumicch c r verama )kom rabrahmacariya

kol hala

- Kappakol hala:

Cakkavattikol hala:

Buddhakol hala:

Ma galakol hala:

(Ma galasutta)


Ka sak a:M nak a:

kesacchedana

kes lomnakh dant taco

kom rabrahmacariyas la

(abrahmacariy verama )(k mesumicch c r verama )

kom rabrahmacariya

kol hala

- Kappakol hala:

Cakkavattikol hala:

Buddhakol hala:

Ma galakol hala:

(Ma galasutta)

K


Moneyyakol hala:

kukkucca

kukkuccapakatat

(alajjit )(aññ at )(kukkuccapakatat )

(akappiyekappiyasañit )(kappiye-

akappiyasaññit )(satisammosa)

ka khka khavitara avisuddhi

ko h sa

Kes :Lom :Nakh :Dant :Taco:Ma sa :Nah runh ru:A hi:A himiñja :

Vakka :Hadaya :Yakana :Kilomaka :Pihaka :Papph sa :Anta :


Moneyyakol hala:

kukkucca

kukkuccapakatat

(alajjit ) (aññ at ) (kukkuccapakatat )

(akappiyekappiyasañit ) (kappiye-akappiyasaññit )

(satisammosa)ka khka khavitara avisuddhi

ko h sa

Kes :Lom :Nakh :Dant :Taco:Ma sa :Nah runh ru:A hi:A himiñja :

Vakka :Hadaya :Yakana : Kilomaka : Pihaka :Papph sa :Anta :

K


Antagu a :Udariya :Kar sa :Matthalu ga :Pitta :Semha :Pubbo:Lohita :Sedo:Medo:Assu:Vas :Khe o:Si gh ik :Lasik :Mutta :

Dh tuPa hav dh tu:

Kes Mattalu ga podh tu:

Pitta Mutta Ko añña

Nibb na

kosall (D.III.220; Vbh.325.)

yakosall :

Ap yakosall :

Up yakosall :

kant ra


Antagu a:Udariya :Kar sa : Matthalu ga :Pitta :Semha :Pubbo:Lohita :Sedo:Medo:Assu:Vas :Khe o:Si gh ik :Lasik :Mutta :

Dh tuPa hav dh tu: Kes

Mattalu ga podh tu: Pitta

Mutta Ko añña

kosall (D.III.220; Vbh.325.)

yakosall :

Ap yakosall :

Up yakosall :

kant ra

K


Corakant ra:

V akant ra:

Nirudakakant ra:

Amanussakant ra:

Dubbhikkhakant raappabhakkhakant ra:

kappa

yukappa:Antarakappa:

Asa kheyyakappaantarakappa

Mah kappa:asa kheyyakappa

Viva akappa:

Viva a h yikappa:

Sa va akappa:


Corakant ra:

V akant ra:

Nirudakakant ra:

Amanussakant ra:

Dubbhikkhakant raappabhakkhakant ra:

kappa

yukappa:Antarakappa:

Asa kheyyakappa:antarakappa

Mah kappa:asa kheyyakappa

Viva akappa:

Viva a h yikappa:

Sa va akappa:

K


Sa va a h yikappa:

AntarakappaSatthantarakappa:

satthaRogantarakappa:

(roga)Dubbhikkhantarakappa:

(dubbhikkha)Kappa (suññakappa)

(asuñña-kappa) (Buddhakappa)

, asuññakappa

S rakappaMa akappaVarakappaS rama akappaBhadda-kappa mah bhadda-kappa

kappa Bhadda-kappa

S rama akappa:

S rakappa:S rama akappa:

Varakappa:

S rakappa:


Sa va a h yikappa:

Satthantarakappa:sattha

Rogantarakappa:(roga)

Dubbhikkhantarakappa:(dubbhikkha)

Kappa) (suññakappa)(asuññakappa)

(Buddhakappa),

asuññakappaS rakappaMa akappaVarakappaS rama akappaBhaddakappa mah bhaddakappa

bhaddakappa

S rama akappa :

S rakappa :

S rama akappa :

Varakappa :

S rakappa :

K


Ma akappa:

Varakappa:

S rakappa:Ma akappa:

S rakappa:Ma akappa:

Bhaddakappa:

kappabindhu

kappi-

kappiyak rakakappiyaku i

-

Gahapatiku i:

Sammutiku i:

Gonis dik ku i:Uss vanantik ku i:

“kappiyaku i karoma”


Ma akappa :

Varakappa :

S rakappa :

Ma akappa :

S rakappa :

Ma akappa :

Bhaddakappa :

kappabindhu -

kappi -

kappiyak rakakappiyaku i -

Gahapatiku i:

Sammutiku i:

Gonis dik ku i:Uss vanantik ku i:

“kappiyaku i karoma”

K


kappiyavatthukappiye-akappiya-saññit

AlajjitAññ atKukkuccapakatatAkappiyekappiyasaññit

Kappiye-akappiyasaññit

SatisammosAlso see kukkaccapakatat .

kappa hiti

Va aka J taka,

kamma

(akusalacitta)

(mah kusalacitta)(r pakusalacitta)

kamma -

Kusala kamma:

Akusala kamma:


kappiyavatthukappiye-akappiya-saññit

Alajjit :Aññ at :Kukkuccapakatat :Akappiyekappiyasaññit :

Kappiye-akappiyasaññit :

SatisammosXem thêm kukkaccapakatat .

kappa hiti

(Va aka J taka)

kamma

(akusalacitta) (mah kusalacitta)(r pakusalacitta)

kamma -

Kusala kamma:

Akusala kamma:

K


K yakamma:Vac kamma:Manokamma:

kammajakal pa

Cakkhudasaka kal pa:Sotadasaka kal pa:Gh nadasaka kal pa:Jivh dasaka kal pa:K yadasaka kal pa:Itthibh vadasaka kal pa:

Pumbh vadasaka kal pa:

Vatthudasaka kal pa:J vitanavaka kal pa:

kammajar pa

kammanimitta-

kammanimitta

kammanimitta- Kammanimitta

Upaladdha-kammanimitta:


K yakamma:Vac kamma:Manokamma:

kammajakal pa

Cakkhudasaka kal pa:Sotadasaka kal pa:Gh nadasaka kal pa:Jivh dasaka kal pa:K yadasaka kal pa:Itthibh vadasaka kal pa:Purisabh vadasakapumabh vadasaka kal pa:

Vatthudasaka kal pa:(hadaya vatthu)

J vitanavaka kal pa: kammajar pa kammanimitta-

kammanimitta

kammanimitta

- KammanimittaUpaladdha-kammanimitta:

K


Upakara a-kammanimitta :

kammapatha

kammapaccayo

kamma-cetan

kammabhavaupapattibhava

- UpapattibhavaK mabhava:R pabhava:Ar pabhava:Saññ bhava:Asaññ bhava:Nevasaññ -n saññ bhava:

Ekavok rabhava: form aggregate

Catuvok rabhava: mental aggregate

Pañcavok rabhava:

Also see kammava a. kammav c

upakara a = help, service, support, means of existence, livelihood.


Upakara a-kammanimitta :

kammapatha

kammapaccayo

kamma-cetan

kammabhavaupapattibhava

- Upapattibhava K mabhava:R pabhava:Ar pabhava:Saññ bhava:Asaññ bhava:Nevasaññ -n saññ bhava:Ekavok rabhava: s c u n

Catuvok rabhava: danh u n

Pañcavok rabhava:

Xem thêm kammava a. kammav c

upakara a = s giúp , s ph c v , s h tr , ph ng th c sinh t n, sanh k .

K


ka hinaka hina s m

kammav c sDubbaca kammav c

(Also see samgh disesa 12)

Kulad saka kammav c(Also eee

sa gh disesa 13)Ñatti kammav c sa gha

kammava a

Also see va a. kammasaka

kammassakath ñ a

kammassakath ñ akammassakath samm di hi

kammakkhaya

Also see mara uppatti. kamma h na


Ka hin , thu h i Ka hins m

(kammav c )Dubbaca kammav c

(Xem thêm samgh disesa 12)

Kulad saka kammav c(Xem

thêm sa gh disesa 13)Ñatti kammav c

kammava a

Xem thêm va a. kammasaka

kammassakath ñ a

kammassakath ñ akammassakath samm di hi

kammakkhaya

Xem thêm mara uppatti. kamma h na

kulad saka

K

A Dictionary of Buddhist Terms………..………………………………………………….KH

(jh na)

Samatha-kamma h na:

Vipassan -kamma h na:

Kassapa

KH kham pana-

khayavaya-

khalupacch bhattika ga-dhuta ga-

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………KH

(jh na)

Samatha-kamma h na:

Vipassan -kamma h na:

Kassapa

KH kham pana-

khayavaya

khalupacch bhattika ga-dhuta ga

KH


“Ajjatagge atirittabhojana pa ikkhip mi. Khalupacch bhattika sam diy mi”. From this day, I

refuse food left over, I undertake refusing all further food”.Also see dhuta ga.

khema Nibb nakhetta

BuddhakkhettaVis.M. 414

J tikhetta:

(cakkaval )

khetta:

Visayakhetta:

khattiya

Br hma a Vessa Sudda

khanti

(dasap ram )khantip ram

Also see p ram .


“Ajjatagge atirittabhojana pa ikkhip mi. Khalupacch bhattika sam diy mi K t hôm nay,

tôi ch i t v t th c còn th a l i, tôi th trì h nh không n v t th c dâng sau

Xem thêm dhuta ga. khema

khetta

(Buddhakkhetta, ) Vis.M. 414J tikhetta:

(cakkaval )

khetta:

Visayakhetta:

khattiya

Br hma a), (Vessa), (Sudda)

khanti

(dasap ram )khantip ram

Xem thêm p ram .

KH


khandhaparinibb na

khandha-

R pakkhandha:Vedanakkhandha:Saññakkhandha:Sa kh rakkhandha:Viññ akkhandha:

khandhakavatta

Mah vaggaC avagga Vinayapi aka

(Khandhakavatta)antukavatta:

v sikavatta:

Gamikavatta:

Anumodan vatta:

Battaggavatta: Pi c rikavatta:

raññikavatta:


khandhaparinibb na

khandha -

R pakkhandha:Vedanakkhandha:Saññakkhandha:Sa kh rakkhandha:Viññ akkhandha:

khandhakavatta

Mah vaggaC avagga (Vinayapi aka)


v sikavatta:

Gamikavatta:

Anumodan vatta:

Battaggavatta:

Pi c rikavatta:

raññikavatta:

KH

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………….G

Sen sanavatta:

Jant gharavatta: Vaccaku ivatta: Uppajjh yavatta:Saddhivih rikavatta:

cariyavatta:

Antev sikavatta:

G gati

Devagati:

Manussagati:Nirayagati:Petagati:

Tiracch nagati:Asuragati

gatinimitta

Upalabhitabba gatinimitta:

Upabhoga gatinimitta:

T i n Thu t Ng Ph t H c……………………………………………………………….…G

Sen sanavatta:

Jant gharavatta:

Vaccaku ivatta: Uppajjh yavatta:

Saddhivih rikavatta:

cariyavatta:

Antev sikavatta:

G gati

Devagati:Manussagati:Nirayagati:Petagati:

Tiracch nagati:Asuragati:

gatinimitta

Upalabhitabba gatinimitta:

Upabhoga gatinimitta:

G


gatinimittagantha

Abhijjh -k yagantha :

By p da-k yagantha:

S labbatapar m sa-k yagantha :

Ida sacc bhinivesa-k yagantha:

(Vis.M. XXII, 54)gantha

gandhama ana

gamikavatta

Also see khandhakavatta

s labbatapar m sa:


gatinimittagantha

Abhijjh -k yagantha :

By p da-k yagantha:

S labbatapar m sa-k yagantha :

Ida sacc bhinivesa-k yagantha:

(Vis.M. XXII, 54)gantha

gandhama ana

gamikavattaXem thêm khandhakavatta.

s labbatapar m sa:

G


garukamma-

nantariya-kamma

(av ci) niyatamicch di hi

, mahaggata-kamma:

(r paloka)(ar paloka) kamma

garukakamma

garukakamma

Kusalagarukakamma: Akusalagarukakamma:

garudhamma

P tip t verama :Adinn d n verama :


Mus v d verama :Sur meraya majjapam da h n verama :

A ha garudhamma:

(bhikkhun )


garukamma -

nantariya-kamma(av ci)

niyatamicch di hi:

mahaggata-kamma:

(r paloka) (ar paloka)

garukakamma

garukakamma

Kusalagarukakamma: Akusalagarukakamma:

garudhamma


K mesumicch c r verama :Mus v d verama :Sur meraya majjapam da h n verama :

A ha garudhamma: (bhikkhun )

G


Vassasat pasampann ya bhikkhuniy tadahupasampannassa bhikkhuno abhiv dana

paccu h na añjalikamma s m cikamma k tabba .

Na bhikkhuniy abhikkhuke v se vassa vasitabba .

Anvaddham sa bhikkhuniy bhikkhusa ghato dve dhamm pacc s sitabb uposathapucchakañca, ov d pasa kamanañca.

Vassa vu h ya bhikkhuniy ubhatosa ghe t hi h nehi pav retabba di hena v , sutena v ,

parisa k ya v .

Garudhamma ajjh pann ya bhikkhuniy ubhatosa ghe pakkham natta caritabba .

Dve vass ni chasu dhammesu sikkhitasikkh ya sikkham n ya ubhatosa ghe upasampad pariyesitabb .

Na bhikkhuniy kenaci pariy yena bhikkhu akkositabbo paribh sitabbo.

Ajjatagge ova o bhikkhun na bhikkh su vacanapatho, anova o bhikkh na bhikkhun su vacanapatho.


Vassasat pasampann ya bhikkhuniy tadahupasampannassa bhikkhuno abhiv dana

paccu h na añjalikamma s m cikamma k tabba .

Na bhikkhuniy abhikkhuke v se vassa vasitabba .

Anvaddham sa bhikkhuniy bhikkhusa ghato dve dhamm pacc s sitabb uposathapucchakañca, ov d pasa kamanañca.

Vassa vu h ya bhikkhuniy ubhatosa ghe t hi h nehi pav retabba di hena v , sutena v ,

parisa k ya v .

Garudhamma ajjh pann ya bhikkhuniy ubhatosa ghe pakkham natta caritabba .

Dve vass ni chasu dhammesu sikkhitasikkh ya sikkham n ya ubhatosa ghe upasampad pariyesitabb .

Na bhikkhuniy kenaci pariy yena bhikkhu akkositabbo paribh sitabbo.

Ajjatagge ova o bhikkhun na bhikkh su vacanapatho, anova o bhikkh na bhikkhun su vacanapatho.

G


garubha a

Also see lahubha a. garur pa

pa hav pogaha

Sura Canda A g raBudha J va Sukha

Asita R hu Ketugahapatiku i -

Also see kappiyaku i. gahapatimah s la

amna akumbha

Also see Mah s la. g makhetta

g mas ma

g ravag vuta

yojanag ha

yojana


garubha a -

Xem thêm lahubha a. garur pa

pa hav pogaha Sura Canda

A g ra Budha J vaSukha Asita R hu

Ketugahapatiku i -

Xem thêm kappiyaku i. gahapatimah s la

amna akumbha

Xem thêm Mah s la. g makhetta

g mas ma

g ravag vuta

yojana

g ha

G


gimh na utu-Also see hemanta-utu, vassana-utu.

gil nag ta

gehapavesanama gala

gocara

gocarag ma

bhikkhun sGotama

Gotama Buddha

gonis dik ku iAlso see kappiyaku i.

gopaka

gop lakanimitta


gimh na utu Xem thêm hemanta-utu, vassana-utu.

gil nag ta

gehapavesanama gala

gocara

gocarag ma

Gotama

Gotama Buddha

gonis dik ku iXem thêm kappiyaku i.

gopaka

gop lakanimitta

G


gop laka-uposatha

ga geyya

gijjhak a

gotrabh

- Gotrabh(puthujjan ) ariya

gotrabh citta

(ariy puggala).gotrabh puggala

ganthadhuruTipi aka

Also see vipassan dhura: gandhadh tu

Also see dh tu. gandh yatana

gandh ramma a

gandhabba-


gop laka-uposatha

ga geyyagijjhak a

gotrabh

- Gotrabh (puthujjan )(Ariya)

gotrabh citta

(ariy puggala)gotrabh puggala

ganthadhuru(Tipi aka)

Xem thêm vipassan dhura: gandhadh tu

Xem thêm dh tu. gandh yatana

gandh ramma a

gandhabba

-

G

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………GH

GH ghana

(ghanasaññ )ramma aghana:

Santatighana:

Kiccaghana:

Sam haghana:

(pa hav ) ( po),

gh nagh nadasaka kal pa

(gh nadasaka kal pa)(avinibbhoga r pa)

(gh nappas da) (j vitindriya)gh nadv ra

gh nadv rav thi

pañcadv r vajjana

gh naviñña acitta

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………GH

GH ghana

(ghanasaññ )

ramma aghana:

Santatighana:

Kiccaghana:

Sam haghana:

(pa hav ) ( po)

gh nagh nadasaka kal pa (gh nadasaka kal pa)

(avinibbhoga r pa)(gh nappas da) (j vitindriya)

gh nadv ra

gh nadv rav thi

(pañcadv r vajjana) (gh naviñña acitta)

GH

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………GH

Sampa icchana:

Santira a:

Vo hapana:

K majavana:

Tad lamba a:

gh nadv rikacitta

Pañcadv r vajjana:

Gh naviñña acitta:

Sampa icchana:

Santira a:

Vo hapana:

K majavana:

Tad lamba a:

gh nadh tu - gh napas da -

gh naviññ acittagh naviññ adh tu

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………GH

Sampa icchana:

Santira a:

Vo hapana:

K majavana:

Tad lamba a:

gh nadv rikacitta

Pañcadv r vajjana:

Gh naviñña acitta:

Sampa icchana:

Santira a:

Vo hapana:

K majavana:

Tad lamba a:

gh nadh tu - gh napas da -

gh naviññ acittagh naviññ adh tu

GH

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………….C

gh naviññ av thi

Also see gh nadv rav thi. gh navatthu

C cakkav a

cakkav apabbataCakkav as

cakkhu-

Ma sacakkhu (pas dacakkhu):

Dibbacakkhu (abhiññ ):Ñ acakkhu (paññ cakkhu):

Buddhacakkhu: '

( say nusaya-ñ a)

(indriya-paropariyatti-ñ a)Samantacakkhu (sambaññutañ a):

Dhammacakkhu:

cakkhuviññ a

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………….C

gh naviññ av thi

Xem thêm gh nadv rav thi. gh navatthu

C cakkav a

(cakkav a)cakkav apabbata

(cakkav a)cakkhu

Ma sacakkhu (pas dacakkhu):

Dibbacakkhu: Ñ acakkhu (paññ cakkhu):Buddhacakkhu:

(asaya)say nusaya-ñ a

indriya paropariyatti-ñ atu bi t rõ c n c

Samantacakkhu (sambaññutañ a):

Dhammacakkhu:

cakkhuviññ a

(yojana),

(sabbaññuta-ñ a)

C


cakkhundriya(cakkhupas da)

catucakkasampattiPatir padesav sa: Pubbe ca katapuññat : Attasamm pa idhi: Pa it nañca sevan :

catujar pa(r pakhandha)

Kamma:

Citta:Utu:

h ra:catup risuddhis la

P timokkhasa varas la:

p timokkha,Indriyasa varas la:

j vap risuddhis la:

Pacayasannissitas la:

Also see Bhikkhus la. catumadhu

catumah r jika deva

Dhatara ha, Vir pakkha Vir haka Kuveracatulokap la

Catumah r jika

sampatti: fortune; happiness; success; attainment.


cakkhundriya(cakkhupas da)

catucakkasampattiPatir padesav sa: Pubbe ca katapuññat : Attasamm pa idhi: Pa it nañca sevan :

catujar paKamma:

Citta:Utu:

h ra:catup risuddhis la

P timokkhasa varas la:

p timokkha,Indriyasa varas la:

j vap risuddhis la:

Pacayasannissitas la:

Xem thêm Bhikkhus la. catumadhu

catumah r jika deva

Dhatara ha, Vir pakkha Vir haka, Kuveracatulokap la

(Catumah r jika)

sampatti: v n may; h nh phúc; s thành t u; s ch ng c.

C


catusacca catu-ariyasacca

Dukkhasacca:

dukkhasaccakhandhas dukkha

Samudayasacca:

Dukkha samudayasaccaNirodhasacc :

DukkhaDukkha

nirodhasaccaMaggasacca:

Dukkha(maggañ a)

dukkha maggasaccacatuddas -uposatha

catumah padesa

(DN ii.123ff.)

theraTipi aka

Tipi aka Idha bhikkhave bhikkh eva vadeyya: “sammukh meta vuso

bhagavato suta , sammukh pa iggahita , aya dhammo aya vinayo ida satthus sananti” tassa bhikkhave bhikkhuno bh sita neva abhinanditabba na pa ikkositabba . T ni ce sutte ot riyam n ni vinaye sandassiyam n ni sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti, ni hamettha gantabba : addh ida tassa bhagavato vacana . Imassa ca bhikkhuno suggahitanti. Ima bhikkhave pa hama mah padesa dh reyy tha.

: "I have heard this directly from the Blessed One, friends, directly I learned it: 'This is the Teaching, this is the Discipline, this is the Teacher’s Dispensation'".

"Certainly this is the Blessed One’s word, it is well-learned by that monk".

Also see D gha Nik ya’s Mah parinibb na Sutta


catusacca catu-ariyasacca

Dukkhasacca:

(dukkhasacca) (khandha)Samudayasacca:

samudayasaccaNirodhasacc :

nirodhasaccaMaggasacca:

(maggañ a)maggasacca

catuddas -uposatha

catumah padesa

(DN ii.123ff.)

Idha bhikkhave bhikkh eva vadeyya: “sammukh meta vuso bhagavato suta , sammukh pa iggahita , aya dhammo aya vinayo ida satthus sananti” tassa bhikkhave bhikkhuno bh sita neva abhinanditabba na pa ikkositabba . T ni ce sutte ot riyam n ni vinaye sandassiyam n ni sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti, ni hamettha gantabba : addh ida tassa bhagavato vacana . Imassa ca bhikkhuno suggahitanti. Ima bhikkhave pa hama mah padesa dh reyy tha.

"Này Hi n gi , tôi t thân nghe t kim kh u c a c Th Tôn, t thân lãnh th , nh v y là Pháp, nh v y là Lu t, nh v y là l i d y c a b c Ð o S "

“Ch c ch n nh ng l i này ph i là l i d y c a c Th Tôn, và v t kh u y ã th giáo ch n chánh”

Xem thêm Kinh i Bát Ni t Bàn thu c Tr ng B

C


catur rakkhakamma h na

Buddh nussati: Asubhakamma h na:

Mara nussati: Mett bh van :

carimabhavaarahanta antimabhava: pacchimabhava:

carita

R gacarita:Dosacarita:Mohacarita:Saddh carita:Buddhicarita:Vitakkacarita:

cariya -

Lokatthacariya:Ñatatthacariya:

Buddhatthacariya:

c gac g nussati

Also see anussati. c rittac rittas la

c rittas la


catur rakkhakamma h na

Buddh nussati: Asubhakamma h na: Mara nussati: Mett bh van :

carimabhavaantimabhava, pacchimabhava:

carita

R gacarita:Dosacarita:Mohacarita:Saddh carita:Buddhicarita:Vitakkacarita:

cariya -

Lokatthacariya1:Ñatatthacariya:

Buddhatthacariya:

c gac g nussati

Xem thêm anussati. c rittac rittas la

(c rittas la)

C


cuticuticitta

(mah vip kacitta),

(akusalavip ka upekkh sah gata sant ra a citta)

(kusalavip ka upekkh sah gata sant ra a citta)

(r pavip ka citta),

(ar pavip ka citta)

cuditakac asot pann

Sot pannki kh vitara a visuddhi:

cetan

(sabbacittas dhara a cetasika)(phassa) (vedan ) (saññ )(cetan ) (ekaggat )

jivitindriya) (manasik ra)

An. VI, 13 ‘I say, monks, kamma is volition.’ (cetan ha bhikkhave kamma vad mi)

Cetan


cuticuticitta

(mah vip kacitta)

(akusalavip ka upekkh sah gata sant ra a citta)

(kusalavip ka upekkh sah gata sant ra a citta) (r pavip ka citta)

(ar pavip ka citta)

cuditaka c asot pann

Sot pannki kh vitara a visuddhi:

cetan

(sabbacittas dhara a cetasika) (phassa)(vedan ) (saññ ) (cetan )(ekaggat ) (jivitindriya) (manasik ra)

(An. VI, 13) ‘Này các t kh u, Nh Lai g i tác ý là nghi p.’(cetan ha bhikkhave kamma vad mi)

Cetan (kamma)

C


- CetanPubbacetan :

Muñcacetan :

Aparacetan :

cetasika

(citta) (cetasika)

aññasamana cetasika: ‘akusala cetasikasobha a cetasika .

cetasikadukkhacetiya

cetiyascetiya

Paribhogacetiya:

Dh tucetiya:

Dhammacetiya:

Uddesikacetiya:


- CetanPubbacetan :

Muñcacetan :

Aparacetan : cetasika

(citta) (Abhidhamma)

aññasamana cetasika:

akusala cetasika:

sobha a cetasika: . cetasikadukkha cetiya

(cetiya)cetiya

Paribhogacetiya:

Dh tucetiya:

Dhammacetiya:

Uddesikacetiya:

C


cetokhila

Bhikkhu satthari ka khati vicikicchati n dhimuccati na sampas dati.A bhikkhu has doubt, perplexity, uncertainty, and lack of clarity concerning the Teacher ( i.e., the Buddha). Bhikkhu dhamme ka khati vicikicchati n dhimuccati na sampas dati.A bhikkhu has doubt, perplexity, uncertainty, and lack of clarity concerning the Dhamma. Bhikkhu sa ghe ka khati vicikicchati n dhimuccati na sampas dati.A bhikkhu has doubt, perplexity, uncertainty, and lack of clarity concerning the Sa gha. Bhikkhu sikkh ya ka khati vicikicchati n dhimuccati na sampas dati.A bhikkhu has doubt, perplexity, uncertainty, and lack of clarity concerning the practice of training oneself. Bhikkhu sabrahmac r su kupito hoti anattamano hatacitto khilaj to.

A bhikkhu is irritated by his fellow monks, displeased with them, aggressive toward them, ill disposed toward them.

cetopariyañ a

Also paricittavij nanañ a. codancodakacakkaby ha

cakkav acakkavatt (cakkavattir ja)


cetokhila

Bhikkhu satthari ka khati vicikicchati n dhimuccati na sampas dati. V t kh u nghi ng b c Ð o S , do d , không quy t

oán, không có t nh tín. Bhikkhu dhamme ka khati vicikicchati n dhimuccati na sampas dati. V t kh u nghi ng Pháp, do d , không quy t oán, không có t nh tín.

Bhikkhu sa ghe ka khati vicikicchati n dhimuccati na sampas dati. V t kh u nghi ng T ng, do d , không quy t oán, không có t nh tín. Bhikkhu sikkh ya ka khati vicikicchati n dhimuccati na sampas dati. V t kh u nghi ng các H c pháp, do d , không quy t

oán, không có t nh tín. Bhikkhu sabrahmac r su kupito hoti anattamano

hatacitto khilaj to.V t kh u ph n n i v i các v ng Ph m h nh, không có hoan h , tâm t ch ng i, c ng r n.

A.V, 206, D. 33; M. 16.cetopariyañ a

Xem thêm paricittavij nanañ a. codancodaka

cakkaby ha

cakkav acakkavatt (cakkavattir ja)

C


cakkh yatana(cakkhupas da)

Also see yatana. cakkhudasaka kal pa

cakkhupas daavinibhogar pa

j vitar pa )cakkhudv ra

Also see dv ra. cakkhudv rav thi

Also see cakkhuviññ av thi. cakkhudv rikacitta

pañcadv ravajjana :

cakkhuviññ acitta

sampa icchana

sant ra a

vo hapana

k majavana

(j vitindriya r pa)


cakkh yatana(cakkhupas dath n kinh nhãn)

Xem thêm yatana. cakkhudasaka kal pa

(cakkhupas da)(avinibhogar pa)

(j vitar pa )cakkhudv ra

Xem thêm dv ra. cakkhudv rav thi

Xem thêm cakkhuviññ av thi. cakkhudv rikacitta

Pañcadv ravajjana :

Cakkhuviññ acitta

Sampa icchana:

Sant ra a:

Vo hapana:

K majavana:

(j vitindriya r pa)

C


tad lamba a

cakkhudh tu(cakkhupas da)

cakkhupas da

cakkhuviññ acitta

cakkhuviññ adh tu

cakkhuviññ av thiAlso see cakkhudv rav thi.

cakkhuvatthu(cakkhupas da)

Also see vatthu. cakkhundriyacatt l sakamma h na

kasi a : Pa hav kasi a: kasi a pokasi a: kasi aTejokasi a: kasi aV yokasi a: kasi aN lakasi a: kasi aP takasi a: kasi aLohitakasi a: kasi aOd takasi a: kasi a

k sakasi a: kasi alokakasi a: kasi a

asubhaUddhum taka:Vin laka:


Tad lamba a:

cakkhudh tu (cakkhupas da)

cakkhupas da

cakkhuviññ acitta

cakkhuviññ adh tu

cakkhuviññ av thiXem thêm cakkhudv rav thi.

cakkhuvatthu (cakkhupas da)

Xem thêm vatthu. cakkhundriyacatt l sakamma h na

(kasi a)Pa hav kasi a: pokasi a:Tejokasi a:V yokasi a:N lakasi a:P takasi a:Lohitakasi a:Od takasi a:

k sakasi a:lokakasi a:

(asubha)Uddhum taka:Vin laka:

C


Vipubbaka:Vicchiddaka:Vikkh yitaka:Vikkhittaka:Hata-vikkhittaka:Lohitaka:Pu apaka:

A hika:(anussati)

Buddh nussati:Dhamm nussati:Sa gh nussati:S l nussati:C g nussati:Devat nussati:Upasam nussati:Mara nussati:K yagat sati:

n p nasati:tbrahmavih ra)

Metta-appamaññ :Karu -appamaññ :Mudit -appamaññ :Upekkh -appamaññ :

h repa ikulasaññ :

(catudh tuvavatth na )Pa hav dh tu:

podh tu:Tejodh tu: V yodh tu:

(ar pa-jh na) k s nañc yatana:

‘ k so ananto’ ‘Infinite is space’ar pa-jh na.

vatth na:


Vipubbaka:Vicchiddaka:Vikkh yitaka:Vikkhittaka:Hata-vikkhittaka:Lohitaka:Pu apaka:

A hika:(anussati)

Buddh nussati:Dhamm nussati:Sa gh nussati:S l nussati:C g nussati:Devat nussati:Upasam nussati:Mara nussati:K yagat sati:

n p nasati:(brahmavih raph m trú)

Metta-appamaññ :Karu -appamaññ :Mudit -appamaññ :Upekkh -appamaññ :

( h repa ikulasaññ )

(catudh tuvavatth na )Pa hav dh tu:

podh tu:Tejodh tu: V yodh tu:

ar pa-jh na) làk s nañc yatana:

‘ k so ananto’ H không là vô biên’,

vatth na:

C


Viññ añc yatana:ar pa-jh na

‘Viññ a ananta ’ ‘Infinite is consciousness’ar pa-jh na.

kiñcaññ yatana:ar pa-jh na

Natthi kiñci’ ‘There is nothing whatever’ ar pa-jh na.Neva-saññ -n saññ yatana:

ar pa-jh na‘Eta santa eta pa ta ’ ‘This is

peaceful, this is excellent’, ar pa-jh na.

citta

cittaar pavip kacitta

dvipañcaviññ a

cittakammaññata cittajakal pa1

Suddha haka kal pa:

(mah bh ta)(va a) (gandha) (rasa)

(oja)Viññ añc yatana:


Viññ a ananta ’ ‘Th c là vô biên’

kiñcaññ yatana:

Natthi kiñci’ ‘Vô s h u’, ‘Không có cái gì c ’.

Neva-saññ -n saññ yatana:

‘Eta santa eta pa ta ’ ‘ i u này v ng l ng, i u này quý báu’,

.citta

cittaar pavip kacitta,

dvipañcaviññ a

cittakammaññata cittajakal pa

Suddha haka kal pa:

(mah bh ta) (va a) (gandha)(rasa) (oja)

C


K yaviññattinavaka kal pa:

Vac viññattidasaka kal pa:

Lahut dek dasaka kal pa:

K yaviññattilahut di-dv dasaka kal pa:

Vac viññattisaddalahut di-terasaka kal pa:

cittar paAvinibbhogar pa :

k sadh tu:vik rar pa

Lahut :Mudut :Kammaññata:K yaviññatti :Vac viññatti :

sadda: 15cittapaguññat

sobha as dh ra a cetasikacittapassaddhi -

sobha as dh ra a cetasika

(mah bh ta)(va a) (gandha) (rasa) (oja)

body language.vocal communication.


K yaviññattinavaka kal pa:

Vac viññattidasaka kal pa:

Lahut dek dasaka kal pa:

K yaviññattilahut di-dv dasaka kal pa:

Vac viññattisaddalahut di-terasaka kal pa:

cittar pa

Avinibbhogar pa :

k sadh tu:

vik rar pa

Lahut :Mudut :Kammaññata:K yaviññatti :Vac viññatti :

sadda: 15

cittapaguññat

sobha as dh ra a cetasika

cittapassaddhi -

sobha as dh ra a cetasikatâm s t nh h o bi n hành

Bao g m là: (1) t (pathav ), (2) n c ( po), (3) l a (tejo), (4) gió (v yo), (5) màu (va a), (6) mùi (gandha), (7) v (ras ), (8) d ng ch t (oj ).

thân bi u tri.kh u bi u tri.

C


cittamudut -

sobha as dh ra a cetasikacittalahut

sobha as dh ra a cetasikacittavisuddhicittavippall sacittavipall sa

(saññ -vipall sa),

(dukkhe sukha-saññ )(anicce anicca-saññ )

(asubhe subha-saññ )(anatte atta-saññ )

vipall sa’Saññ vipall sa:Cittavipall sa:Di hivipall sa:

Also see vipall sa. citt dhipati

Also see adhipati citt nupassan satipa h na

cittajukat

sobha as dh ra a cetasikacittiddhip da

Also see iddhip da.

Anicce nicca saññino dukkhe ca sukha saññino anattani ca att ti asubhe subhasaññino …


cittamudut

sobha as dh ra a cetasika cittalahut

sobha as dh ra a cetasika cittavisuddhi cittavippall sacittavipall sa

(saññ -vipall sa)(dukkhe sukha-saññ )

(anicce anicca-saññ )(asubhe subha-saññ ) (anatte

atta-saññ )‘vipall sa’

Saññ vipall sa:Cittavipall sa:Di hivipall sa:

Xem thêm vipall sa. citt dhipati

Xem thêm adhipati citt nupassan satipa h na

cittajukat

sobha as dh ra a cetasika cittiddhip da

Xem thêm iddhip da.

Anicce nicca saññino dukkhe ca sukha saññino anattani ca att ti asubhe subhasaññino …

C


cittupp da (citta + upp da)-(cittam'eva cittupp do)

K yasam c ra: Vac sam c ra:Manosam c ra:Cittupp da:Saññ pa il bha:Di hipa il bha:Attabh vapa il bha:

cint kavi

Sa yuttanik ya (An. I. 553)Cint kavi:Sutakavi:Atthakavi:Pa ibh akavi:

cint ma i

cint maya

cint mayaññ a

cint mayapaññ- Cint mayapaññ

Cint maya paññ :Sutamay paññ :

Bh van maya paññ :

c varabhikkhus s ma eras

Arahattadhaja

k s va


cittupp da (citta + upp da)-(cittam'eva cittupp do)

K yasam c ra: Vac sam c ra:Manosam c ra:Cittupp da:Saññ pa il bha:Di hipa il bha:Attabh vapa il bha:

cint kavi(An. I. 553)

Cint kavi:Sutakavi:Atthakavi:Pa ibh akavi:

cint ma i

cint maya

cint mayaññ a

cint mayapaññ- Cint mayapaññ

Cint maya paññ :Sutamay paññ :

Bh van maya paññ :c vara

(bhikkhu) (s ma era)

Arahattadhajak s va

C


antarav sakauttar sa gasa ghati Tec varika-dhuta ga

Antarav saka c vara:Uttar sa ga c vara:Sa gh i c vara:Vassikas ika c vara:Nis dana c vara:Paccattharana:Ka huppa icch di c vara:

Mukhuñjana c vara:Parikkh raco a c vara:

Camp magaracammakha a


antarav saka uttar sa ga sa ghati

(Tec varika-dhuta ga)

Antarav saka c vara:Uttar sa ga c vara:Sa gh i c vara:Vassikas ika c vara:Nis dana c vara:Paccattharana:Ka huppa icch di c vara:

Mukhuñjana c vara:Parikkh raco a c vara:

Camp magaracammakha a

C

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………CH

CH chak m vacara devaloka

Catumah r jika:

T vati sa:

Y m :

Tusita:

Nimm narati:

Paranimmitavasavatt :

chaby putta

Also see ka hagotamaka, vir pakkha, erapatha. cha bhiñña -

Iddhividha-abbhiññ :

Dibbacakkhu-abbhiññ :

Dibbasota-abbhiññ :

Cetopariya-abbhiññ :

Pubbeniv sanussati-abbhiññ :

savekkhaya-abbhiññ :

cha-as dh ra añ a

Indriyaparopariyattiñ a:

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………….……………………………CH

CH chak m vacara devaloka

Catumah r jika:T vati sa:

Y m :Tusita:

Nimm narati:

Paranimmitavasavatt :

chaby putta

Xem thêm ka hagotamaka, vir pakkha, erapatha. cha bhiñña -

Iddhividha-abbhiññ :

Dibbacakkhu-abbhiññ :Dibbasota-abbhiññ :Cetopariya-abbhiññ :Pubbeniv sanussati-abbhiññ :

savekkhaya-abbhiññ :cha-as dh ra añ a

Indriyaparopariyattiñ a:

CH

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………CH

say nusayañ a:

Yamakap ih riyañ a:

Mah karu sam pattiñ a: ,

Sabbaññuta-ñ a:

An vara añ a:Ñeyyadhamma:

chandachandacetasika

chandar gachandagatichand dhipati

chandiddhip dachabbagg

AssajiPunabbasukaMettiyaBhummajakaPa ukaLohitaka

chabba ara s

N lara s :P tara s :Od tara s :Lohitara s : Mañji hara s : Pabhassarara s :

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………….……………………………CH

say nusayañ a:

Yamakap ih riyañ a:

Mah karu sam pattiñ a:

Sabbaññuta-ñ a:

An vara añ a: Ñeyyadhamma

chandachandacetasika

chandar ga chandagati chand dhipati

chandiddhip da chabbagg

AssajiPunabbasukaMettiyaBhummajakaPa ukaLohitaka

chabba ara s

N lara s :P tara s :Od tara s :Lohitara s : Mañji hara s : Pabhassarara s :

CH

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………...…J

J janakakamma

(pa isandhi viññ arebirth

consciousness)jarat r pa

jar

'Jar ti pi dukkha ', 'Ageing is suffering'. jar dubbalajal bujajavana javati,

(citta-v thi; viññ a-kicca)

(lokiya citta)(lokiya

kusala citta) (akusala citta)

(kiriya citta)lokuttara citta

javanajavanañ a

javanav ra

Also see avanav thi. javanav thi

Also see javanav ra. j taka j taka

T i n Thu t Ng Ph t H c…………………………………………………………………..J

J janakakamma

(pa isandhi viññ a)jarat r pa

jar

'Jar ti pi dukkha ' 'Già là kh '.jar dubbalajal bujajavana javati,

(citta-v thi; viññ a-kicca)

(lokiya citta)(lokiya kusala citta)

(akusala citta)

(kiriya citta )

javanañ a

javanav ra

Xem thêm avanav thi. javanav thi

Xem thêm javanav ra. j taka

j taka

J


J taka

Mah nip taj tar pa

j tar pa

j tisa s ra

(khandha)

A aja:Jal buja:

Sa sedaja:

Opap tika:deva)

(asura), (peta),(kamma)

j tipi dukkhj tikhetta

BuddhakhettaVis.M. 414

J tikhetta:

(cakkaval )

khetta:

Visayakhetta:

Also see khetta.


- J taka

Mah nip ta

j tar paj tar pa

j ti

(sa s ra)(khandha)

A aja:

Jal buja:

Sa sedaja:

Opap tika:

(deva),(kamma)

j tipi dukkhj tikhetta

(Buddhakhetta) Vis.M. 414J tikhetta:

cakkaval

khetta:

Visayakhetta:

Xem thêm khetta.

J


j ticaritaj ticitta

j tiñ aj tim naj tir pa

upacayaj tir pasantatij tir pa

j tissarañ a

j vabhattaAlso see j vitabhatta.

j vitanavaka(j vitindriya)

(avinibbhogar pa)j vitabhattaj vitad na

j vitar pa

j vitindriyar pa-j vitindriya

n ma-j vitindriyaJ vitar pa:(r pa-j vitindariya)

r paJ vitindriyacetasika:

(n ma-j vitindariya)

citta cetasikajivh

pas danipphanna r pa

upacaya: santati:


j ticaritaj ticitta

j tiñ aj tim naj tir pa

upacayaj tir pasantatij tir pa

j tissarañ a

(saññ cetasika)

j vabhattaXem thêm j vitabhatta.

j vitanavaka(avinibbhogar pa)

j vitabhattaj vitad na

j vitar pa

j vitindriyar pa-j vitindriya

n ma-j vitindriya.J vitar pa: (r pa-j vitindariya) - r paJ vitindriyacetasika:

(n ma-j vitindariya)citta

jivhpas da

nipphanna r pa

upacaya: santati:

J


jivh dasaka kal pajivh pas dar pa

avinibbhogar pa: (1) earth (pa hav ), (2) water ( po), (3) heat (tejo),

(4) wind (v yo) (va a) (gandha)(ras ) (oj )

j vitar pajivh dv ra

jivh dv rav thi

pañcadv r vajjana

jivh viññ a

sampa icchana

sant ra a

vo hapana kammajavana

tad lamba a

jivh dv rikacitta

Pañcadv r vajjana: Jivh viññ acitta:

sa (all, together) + t ra a (decision; judgement, investigation).


jivh dasaka kal pajivh pas dar pa

avinibbhogar pa: (1) t (pa hav ), (2) n c ( po), (3) l a (tejo), (4) gió (v yo), (5) màu (va a), (6) mùi (gandha), (7) v (ras ), (8) d ng ch t (oj ) j vitar pa

jivh dv ra

jivh dv rav thi

pañcadv r vajjana

jivh viññ a

sampa icchana

sant ra a1

vo hapana kammajavana

tad lamba a

jivh dv rikacitta

Pañcadv r vajjana: Jivh viññ acitta:

sa (t t c , cùng) + t ra a (quy t nh, phán quy t, th m sát).

J

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………………JH

Sampa icchana:Sant ra a: Vo hapana: Kammaj vana:

Tad lamba a:jivh dh tu

jivh yatana

jivh p sada,jivh viññ acitta

Also see yatana. jivh viññ adh tu

Also see dh tu. jivh viññ av thi -

Also see jivh dv rav thi. jivh vatthu -

Also see vatthu. jejiccandhaJambud pa

jamb nada

JH jh na

(n vara a)

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………………………………………JH

Sampa icchana:Sant ra a: Vo hapana:Kammaj vana: Tad lamba a:

jivh dh tu

jivh yatana

jivh p sadajivh viññ acitta

Xem thêm yatana. jivh viññ adh tu

Xem thêm dh tu. jivh viññ av thi

Xem thêm jivh dv rav thi. jivh vatthu

Xem thêm vatthu. jejaccandhaJambud pa

jamb nada

JH jh na

(n vara a)

JH

A Dictionary of Buddhist Terms………..………………………………………………...…Ñ

jh napaccayo vitakka vic ra p tisukha ekaggat

vitakka: vic ra:

p ti: sukha: ekaggat :

jh na)jh nal bhi

jh naJh nasam patti

jh na-abhiññ

jh n disa kilesañ ajh na

- Jh n di sa kilesa vod navu h na ñ a: Knowledge of the defilements, purity and rising with regard to jh na, concentration.

Also see ñ a. jh na ga jh na

Vitakka:Vic ra:P ti:Sukha:Ekaggat :

Ñ ñ a

(dasabala-ñ a)

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………………….………………………………Ñ

jh napaccayo vitakka vic ra p ti sukhaekaggat

vitakka: vic ra:

p ti: sukha: ekaggat :

jh najh nal bhi

jh najh nasam patti

jh na-abhiññ

jh n disa kilesañ a(jh na).

Jh n di sa kilesa vod navu h na ñ a: Trí bi t rõ nh ng pháp ô nhi m, s thanh t nh và s sanh kh i c a nh (jh na).

Xem thêm ñ a. jh na ga

Vitakka:Vic ra:P ti:Sukha:Ekaggat :

Ñ ñ a

(dasabala-ñ a) Ñ


h n h nakosalla-ñ a:

Kammavip ka-ñ a: (kamma)

Sabbattha-g min -pa ipad -ñ a:

Anekadh tu-n n dh tu-ñ a:

N n dhimuttikat -ñ a:

Indriyaparopariya-ñ a:

Jh n disa kiles di-ñ a (jh navimokkh di-ñ a):

Pubbenniv s nussati-ñ a:Dibbacakkhu-ñ a:

Cut pap ta-ñ a:

savakkhaya-ñ a:

ñ acakkhu

(ñ acakkhu)(ma sacakkhu1)

(ñ acakkhu)Buddhacakkhu:

(sasambh racakkhu)(pas dacakkhu)



Kammavip ka-ñ a:



N n dhimuttikat -ñ a:


Jh n disa kiles di-ñ a (jh navimokkh di):

Pubbeniv sa-ñ a:

Dibbacakkhu-ñ a:

savakkhaya-ñ a:

ñ acakkhu

(ñ acakkhu) (ma sacakkhu1). - (ñ acakkhu)

Buddhacakkhu:

(sasambh racakkhu) (pas dacakkhu). Ñ


Dhammacakkhu:(Ariyasacca)

Samantacakkhu:

Dibbacakkhu:

Ñ acakkhu

Also see cakkhu. ñ adassana

ñ adassana-vissuddhi

s lavissuddhicittavissuddhi

Sot pattimagga-ñ adassana-vissuddhi:

Sakad g mimagga-ñ adassana-vissuddhi:

An g mimagga-ñ adassana-vissuddhi:

Arahattamagga-ñ adassana-vissuddhi:

Arahantañ avippayutta

Also see ñ asampayutta. ñ asampajañña

ñ asampayutta

Also see ñ avippayutta. ñ tatthacariya

Also see cariya.


Dhammacakkhu:(Ariyasacca)

Samantacakkhu:

Dibbacakkhu:

Ñ acakkhu:

Xem thêm cakkhu. ñ adassanañ adassana-vissuddhi

s lavissuddhi cittavissuddhi

Sot pattimagga-ñ adassana-vissuddhi:

Sakad g mimagga-ñ adassana-vissuddhi:

An g mimagga-ñ adassana-vissuddhi:

Arahattamagga-ñ adassana-vissuddhi:

b c A-la-hánñ avippayutta

Xem thêm ñ asampayutta. ñ asampajañña

ñ asampayuttaXem thêm ñ avippayutta.

ñ tatthacariya

Xem thêm cariya. Ñ

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………………...… H, T

ñeyyadhamma

Sa kh ra:Vik ra:

Lakkha a:

Nibb na:Paññatti:

ñattiH

hapanah pan

h n h nakosalla-ñ a

Also see ñ a. hiti

T

tacapañcaka taca keslom nakh dant

tacoAlso see ko hasa.

tacapañcaka kamma h na

ta h

K mata h :

Bhavata h :

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….……………………………… H, T

ñeyyadhamma

Sa kh ra:Vik ra:

Lakkha a:

Nibb na:Paññatti:

ñatti

H hapanah pan

h n h nakosallañ a

Xem thêm ñ a. hiti

T

tacapañcaka taca keslom nakh dant taco

Xem thêm ko hasa. tacapañcaka kamma h na

ta h

K mata h :

Bhavata h :

ṬH

T

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………..……………...…T

Vibhavata h :

Ta ha kara

tatramajjhattata

tatramajjhattat cetasika

sobha as dh ra a cetasikaTath gata

tath + gata tath + gatatad lamba a

javana

mah vip kacittasant ra acitta

tada gapah napah na

Also see pah na. tapa

tapassTapussa Bhallika

(Also see dvev sika sara agamana)

etadagga upasakasupasikas

cha bhiñña

upekkh .overcoming by the opposite (Buddhist Dictionary, ).

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….………………………………………T

Vibhavata h :

Ta ha kara

tatramajjhattata

tâm s quân bìnhtatramajjhattat cetasika

sobha as dh ra a cetasikaTath gata

tath + gata tath + gata

tad lamba ajavana

mah vip kacitta sant ra acitta

tada gapah napah na

Xem thêm pah na. tapa

tapassTapussa Bhallika

(Xem thêm dvev sika sara agamana)

etadagga

cha bhiñña

upekkh .o n tr nh s i l p (Buddhist Dictionary, ).

T


taru avipassan ñ a

N mar pa-paricchedañ a:

Paccayapariggahañ a:

Sammasanañ a1:

Udayabbhayañ a:

t ta

t digu a

t pasaAlso see tapass .

t vak likad na

T vati sa

tikatikam tik Paramattha Dhamma

tic varaAntarav saka c vara:Uttar sa ga c vara:Sa gh i c vara:

Also see c vara. tipi aka

Vinayapi aka:


taru avipassan ñ a

N mar pa-paricchedañ a:Paccayapariggahañ a: Sammasanañ a1: Udayabbhayañ a:

t ta

t digu a

t pasaXem thêm tapass .

t vak likad na

T vati sa

tikatikam tik Paramattha Dhamma

tic varaAntarav saka c vara:Uttar sa ga c vara:Sa gh i c vara:

Xem thêm c varatipi aka

Vinayapi aka:

T


Suttapi aka:Abhidhammapi aka:

Tipi akadhara Tipi aka

tiracch nakath (niratthakath )

R jakath :Mah mattakath :

. Corakath :Sen kath :Bhayakath :Yuddhakath :Annakath : P nakath : Vatthakath :

Sayanakath : M l kath : Gandhakath : Ñ tikath :Y nakath : G makath : Nigamakath :Nagarakath :Janapadakath :Itthikath :Purisakath : Kum rakath : Kum r kath :S rakath : Visikh kath :Kumba h nakath : Pubbapetakath :

N nattakath :


Suttapi aka:Abhidhammapi aka:

Tipi akadhara (Tipi aka)

tiracch nakath(niratthakath )

R jakath :Mah mattakath :

. Corakath :Sen kath :Bhayakath :Yuddhakath :Annakath : P nakath : Vatthakath :

Sayanakath : M l kath : Gandhakath : Ñ tikath :Y nakath : G makath : Nigamakath :Nagarakath :Janapadakath :Itthikath :Purisakath : Kum rakath : Kum r kath :S rakath : Visikh kath :

Kumba h nakath : Pubbapetakath :

N nattakath :

T


Lokakkh yika:Samuddakkh yika:Itibhav bhavakath :

Araññakath :Pabbatakath :

tihetuka(tihetuka pa isandhi)

Alobha- Adosa- Amoha ñ asampayutta citta

Tihetuka citta

k m vacara sobha a ñ asampayutta citta

mahaggata cittalokuttara citta

tihetukapuggala

Tusita

Santussita

tec varika gadhuta ga

“Catutthakac vara pa ikkhip mi, tec varika ga sam diy mi” “I refuse the fourth robe, I undertake the practice of three robes”.

Also see dhuta ga. tejodh tu

U hatejodh tu:

S tatejodh tu:


Lokakkh yika:Samuddakkh yika:

Itibhav bhavakath : Araññakath :Pabbatakath :

tihetuka(tihetuka pa isandhi)

Alobha Adosa Amoha ñ asampayutta citta

Tihetuka citta,k m vacara sobha a ñ asampayutta citta

mahaggata cittalokuttara citta

tihetukapuggala

Tusita

Santussita

tec varika gadhuta ga

“Catutthakac vara pa ikkhip mi, tec varika ga sam diy mi” “Tôi xin kh c t chi c y th t , tôi xin th trì h nh m c tam y”.

Xem thêm dhuta ga. tejodh tu

U hatejodh tu:

S tatejodh tu:

T


tevijjapatta

Pubbeniv s nussati-ñ a:

Dibbacakkhu-ñ a:

savakkhaya-ñ a:

TevijjaTevijja

tebh maka

(k maloka)(r paloka) (ar paloka)

dukkhasaccatev sikasara agamana

Buddha sara a gacch mi, Dhamma sara a gacch mi, Sa gha sara a gacch mi. Dutiyampi, tatiyampi.I take refuge in the Buddha, I take refuge in the Dhamma, I take refuge in the Sa gha. For the second time, for the third time.

Also see dvev sikasara agamana. Takkas la-

ta kha uppattiñ a

tu hibh va(ariya tu hibh va)

samatha vipassan


tevijjapatta

Pubbeniv s nussati-ñ a:

Dibbacakkhu-ñ a:

savakkhaya-ñ a:

TevijjaTevijja

tebh maka(k maloka)

(r paloka) (ar paloka)dukkhasacca

tev sikasara agamana

Buddha sara a gacch mi, Dhamma sara a gacch mi, Sa gha sara a gacch mi. Dutiyampi, tatiyampi. Con xin quy y Ph t, Con xin quy y Pháp, Con xin quy y T ng. L n th nhì, l n th ba.

Xem thêm dvev sikasara agamana. Takkas la-

ta kha uppattiñ a

tu hibh va(ariya tu hibh va)


T

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………..……………...TH

titthiya

Tissa

tret yuga

Also see yuga. TH

th vara

th varapuñña

r maropad na:

Vanaropad na:

Setuk rakad na:

Pap d na:

Udap nad na:

Upassayad na:

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….……………………………………TH

titthiya

Tissa

tret yuga

Xem thêm yuga.

TH th vara

th varapuñña

r maropad na:

Vanaropad na:

Setuk rakad na:

Pap d na:

Udap nad na:

Upassayad na:

TH

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………..……………...TH

th namiddha

th nacetasika middhacetasikaakusalacetasika

th namiddhan vara aAlso see n vara a.

thutith pa

th pavu satheyyacittatheyyasa v saka

Li gathenaka:

Sa v sathenaka:

Ubhayathenaka:

thera

Anuthera:(vassa)

Majjhimathera:

(vassa)Mah thera:

J tithera:

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….……………………………………TH

th namiddha

th nacetasika middhacetasika

akusalacetasikath namiddhan vara a

Xem thêm n vara a. thutith pa

th pava satheyyacittatheyyasa v saka

Li gathenaka:

Sa v sathenaka:

Ubhayathenaka:

theraupasampad tu

Anuthera:(vassa)

Majjhimathera:(vassa)

Mah thera:

J tithera:

TH

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………..………………...D

Dhammathera:Sammutithera:

Therav da

ther

thomanthullaccaya patti

patti(p r jika)

Garuka patti:(sa gh disesa)

Lahuka patti:thullaccaya

p cittiya p idesan ya

dubbh sita

D dakkhi odaka

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...…D

Dhammathera :

Sammutithera:

Therav da

ther

thomanthullaccaya patti

pattip r jika

Garuka patti:Sa gha sa gh disesa

Lahuka patti: thullaccaya

p cittiya p idesan yadukka a

dubbh sitaD

dakkhi odaka

Dhammathera

D


dasaka

Cakkhudasaka-kal pa: (cakkhupas da)

(av nibbhoghar pa)(j vitar pa)

Sotadasaka-kal pa :(sotapas da)(av nibbhoghar pa)

(j vitar pa)Gh nadasaka-kal pa:

(gh napas da)(av nibbhoghar pa)

(j vitar pa)Jivh dassaka-kal pa

: (jivh pas da)(av nibbhoghar pa

(j vitar pa)K yadasaka-kal pa :

(k yapas da)(av nibbhoghar pa)

(j vitar pa)Itthibh vadasaka-kal pa

: (itthibh var pa)(av nibbhoghar pa)

(j vitar pa)


dasaka

Cakkhudasaka-kal pa :(cakkhupas da)

(av nibbhoghar pa) (j vitar pa)

Sotadasaka-kal pa :(sotapas da)


Gh nadasaka-kal pa :(sotapas da)


Jivh dassaka-kal pa :(jivh pas da)


K yadasaka-kal pa :(k yapas da)


Itthibh vadasaka-kal pa: (itthibh var pa)


D


Purisabh vadasaka-kal pa: (purisabh var pa

(av nibbhoghar pa)(j vitar pa)Hadayadasaka-kal pa

: (hadayavatthur pa)(av nibbhoghar pa)

(j vitar pa)j vitanavaka kal pa :


(vassadas )Mandadasaka:

Khi dasaka:

Vis.M. 619.Va adasaka:

Baladasaka:

Paññ dasaka:

H niyadasaka:

Pabbh radasaka:

Va kadasaka:

Mom hadasaka:

Sayanadasaka:


Purisabh vadasaka-kal pa: (purisabh var pa)

(av nibbhoghar pa) (j vitar pa)Hadayadasaka-kal pa :

(hadayavatthur pa)(av nibbhoghar pa) (j vitar pa)j vitanavaka kal pa :


(vassadas ) Mandadasaka:

Khi dasaka:

Vis.M. 619.Va adasaka:

Baladasaka:

Paññ dasaka:

H nidasaka:

Pabbh radasaka:

Va kadasaka:

Mom hadasaka:

Sayanadasaka:

D


Dasabala


Kammavip ka-ñ a:



N n dhimutti-ñ a:


Jh n disa kiles di-ñ a: jh navimokh diñ a:

jh na

vimokkha

Pubbeniv sa-ñ a:

Dibbacakkhu-ñ a:

savakkhaya-ñ a:


Dasabala

(dasabalañ a) hay Nh Lai l c trí (Tath gatabalañ a)


Kammavip ka-ñ a:



N n dhimutti-ñ a:


Jh n disa kiles di-ñ ajh navimokh di-ñ a:

Pubbeniv sa-ñ a:

Dibbacakkhu-ñ acut pap ta-ñ a(trí sanh t ):

savakkhayañ a:

D


dasabalañ a

Also see dasabala. dasas la



Mus v d verama :Sur merayamajjapam da h n verama :


Nacca g ta v dita vis ka dassan verama :

M l gandha vilepana dh ra a ma ana vibh sana h n verama :

Ucc sayana mah sayan verama :

J tar pa rajata pa iggaha verama :

d tabbavatthud na

Va anissitad na:

Viva anissitad na:

Nibb namisad na:

Dhammad na:


dasabalañ a

Xem thêm dasabala. dasas la

P tip t verama :Adinn d n verama :Abrahmacariy verama :Mus v d verama :Sur merayamajjapam da h n verama :

Vik labhojan verama : Nacca g ta v dita vis ka dassan verama :

M l gandha vilepana dh ra a ma ana vibh sana h n verama :

Ucc sayana mah sayan verama :

J tar pa rajata pa iggaha verama :

d tabbavatthu

d na

Va anissitad na:

Viva anissitad na:

misad na:

Dhammad na:

D


Puggalikad na: Sa ghikad na:

Aggad na:

Uchi had na:

Sakkaccad na: Asakkaccad na:

H nad na:

Majjhimad na:

Pa tad na:

D nad sa:

D nasah ya:

D nas mi:

d nakath

(anupubbi-kath ),

(catt ri ariya-sacc ni)

D nakath :S lakath :Saggakath :K m d navakath :Nekkhamm nisa sakath :

d nap ram


Puggalikad na:

Sa ghikad na:Aggad na:

Uchi had na:

Sakkaccad na: Asakkaccad na:

H nad na:

Majjhimad na:

Pa tad na:

D nad sa:

D nasah ya:

D nas mi:

d nakath

(anupubbi-kath )

(catt ri ariya-sacc ni)

D nakath :S lakath :Saggakath :K m d navakath :Nekkhamm nisa sakath :

d nap ram

D


d nayugaTherag th

(Buddhas sana)Vimuttiyuga:Sam dhiyuga:S layuga:Sutayuga:D nayuga:

d navattad navatthu

VinayaPi ap tad na:C varad na:Sen sanad na:Bhesajjad na:

SuttantaAnnad na:P nad na:Gharad na ( vasathad na):

Vatthad na:Y nad na:

M l d na:Vilepanad na:Seyyad na:Gandhad na:Pad peyyad na:

AbhidhammaR pad na:Saddhad na:Gandhad na:Rasad na:Pho habbad na:

Dhammad na:


d nayuga(Therag th )

(Buddhas sana)

Vimuttiyuga:Sam dhiyuga:S layuga:Sutayuga:D nayuga:

d navattad navatthu

(Vinaya)Pi ap tad na:C varad na:Sen sanad na:Bhesajjad na:

(Suttanta)Annad na:P nad na:Gharad na ( vasathad na):

Vatthad na:Y nad na:M l d na:Vilepanad na:Seyyad na:Gandhad na:

Pad peyyad na:(Abhidhamma)

R pad na:Saddhad na:Gandhad na:Rasad na:Pho habbad na:Dhammad na:

D


d h dh tu

nagd yaka d yik

bhikkhus bhikkhun sd y da

misad y da:Dhammad y da:

d yikd yajjaD pa kara

duka dukam tik :Also see tika.

dukam tik -

Also see tikam tik . dukkaracariy

ducarita(k ya)

P tip ta:Adinn d na:K mesumicch c ra:

(v c )Mus v da:Pisu av c :


d h dh tu

(nag )d yaka d yik

(bhikkhu) (bhikkhun )d y da

misad y da:Dhammad y da:

d yikd yajjaD pa kara

duka dukam tik : Xem thêm tika.

dukam tik

Xem thêm tikam tik . dukkaracariy

ducarita(k ya)


(v c )Mus v da:Pisu av c :

D


Pharusav c : Samphappal pa:

(mano)Abhijjh (somanassa) :By p da:Micch di hi:

dur j vadeyyadhammadeva

Sammutideva:

Upapattideva:

Visuddhideva:

devatdevat nussati

devad ta

Ji a:b dhikaby dhita:

Mata:D rara:Kammak ranappatta:

devada aDevadatta-

Niccala hi av cidevadhamma hiri

ottappalokap ladhamma

(S ra Dhamma)devar j


Pharusav c :Samphappal pa:

(mano)Abhijjh (somanassa) :By p da:Micch di hi:

dur j vadeyyadhammadeva

Sammutideva:

Upapattideva:

Visuddhideva:

devatdevat nussati

devad ta

Ji a:b dhikaby dhita:

Mata:D rara:Kammak ranappatta:

devada aDevadatta

Niccala hi av cidevadhamma hiri ottappa

lokap ladhamma

devar j

D


devaloka

C tumah r jika: T vati s :

Y m : Tusit :

Nimm narati:

Paranimmitavasavatt

devinda

desac r

Mah ma ala desac r

Majjhimama ala desac r

Antima ma aladesac r

Turitac rika-desac r


devaloka

C tumah r jika: T vati s :

Y m : Tusit :

Nimm narati:

Paranimmitavasavatt

devinda (Devindar ja, )

desac r

Mah ma ala desac r :

Majjhimama ala desac r :

Antima ma aladesac r :

Turitac rika-desac r :

D


Atutac rika-desac r :

desan -

n desan :(Vinayapi aka)

(Vinaya Desan ),Voh radesan :

suttantapi akaParamatthadesan :

Paññattidesan (sammutidesan ): ‘

Paramatthadesan :

desan g min

(desan g min - patti).desabh sdesan ñ adesan vil sa

desanakkama

desavoh radesiyadesanta rabahusuta

n


Atutac rika-desac r :

desan -

n desan :(Vinayapi aka)

(Vinaya desan )Voh radesan :

(suttantapi aka)samutti

Paramatthadesan :(abhidhammapi aka)

Paññattidesan (sammutidesan ):

Paramatthadesan :

desan g min

desan g min - patti, P r jika Sa gh disesadesabh sdesan ñ adesan vil sa

desanakkama

desavoh radesiyadesanta rabahusuta

n

D


domanassaAlso see vedan .

dosa

dosacetasika:

dosajavanados gati

Also see agati. dakkhi patha

dakkhi s kh -

dakkhi ay na

dukka patti

dukkaracariya

dukkha-

Also see vedan . dukkhavedandukkhasaccaduggati

Niraya:Tiracch na:Peta:Asurak ya:


domanassa Xem thêm vedan .

dosa

dosacetasika:

dosajavanados gati

Xem thêm agati. dakkhi patha

dakkhi as kh

dakkhi y na

dukka patti

dukkaracariya

dukkha-

Xem thêm vedan . dukkhavedandukkhasaccaduggati

Niraya:Tiracch na:Peta:Asurak ya:

D


di ha passatidi hidhamma

(di hidhamme sukha vih ra) Sa yutta nik ya 47, 1. ambap livagga, 8. S dasutta

di hadhammavedaniya

Also see di hadhammavedaniyakamma.

Mallik

Pu a

Ekas akapu a

Suman

Suppiy

Gop lam t dev

di hama gala-

Also see sutama gala (hearing is auspicious), mutama gala (sniffing is auspicious).

di h nugati


di ha passati

di hidhamma

(di hidhamme sukha vih ra) Sa yutta nik ya 47, 1. ambap livagga, 8. S dasutta

di hadhammavedaniya (kamma)Xem thêm di hadhammavedaniyakamma.

Mallik

Pu a

Ekas akapu a

Suman

Suppiy

Gop lam t dev

di hama gala Xem thêm sutama gala (nghe c là h nh phúc),

mutama gala (ng i c là h nh phúc).di h nugati

D


di h nusayaAlso see anusaya.

di h savaAlso see sava.

di hi- micch di hi-

di hijukamma

kammassakatañ adi hijukamma

di hiyoga

Also see yoga. di hivisuddhi

(n mar p na y th vadassana di hivisuddhi n ma)

Also see visuddhi. di hivippall sa

Also see vippall sa. di hisa yojana

Also see sa yojana. di hup d na

Also see up d na.


di h nusayaXem thêm anusaya.

di h savaXem thêm sava.

di hi- micch di hi-

di hijukamma

kammassakatañ adi hijukamma

di hiyoga

Xem thêm yoga. di hivisuddhi

(n mar p na y th vadassana di hivisuddhi n ma)Xem thêm visuddhi.

di hivippall sa

Xem thêm vippall sa. di hisa yojana

Xem thêm sa yojana. di hup d na

Xem thêm up d na.

D


di hoghaAlso see ogha.

da a

Pharusavedan :

H ni:Sar rabhedana:Garuk b dha:

Cittakkhepa:R j pasagga:

D ru abbhakkh na:

Ñ tiparikkhaya:

Bhogapabha gu:g raggiduyhana:

dantapo a

dibbacakkhu

Also see abhiññ . dubbaca


di hoghaXem thêm ogha.

da a

Pharusavedan :

H ni:Sar rabhedana:

Garuk b dha:Cittakkhepa:R j pasagga:

D ru abbhakkh na:

Ñ tiparikkhaya:

Bhogapabha gu:g raggiduyhana:

dantapo a

dibbacakkhu

Xem thêm abhiññ . dubbaca

D


dubbh sita- patti

dubbhikkhadubbhikkhantara

Dubbhikkhantara kappa:Satthantara kappa:

Rogantara kappa:Also see kappa.

dullabha

Buddhupp dadullabha:

Manussattapa il bhadullabha:

Sampattidullabha:

Pabbajjitabh vadullabha:

Saddhadhammassavana-atidullabha:

duss ladvatti savara-lakkha a [dvatti sa mah purisalakkha a]

Suppati hitapado:He h p datalesu cakk ni j t ni, sahass r ni

sanemik ni san bhik ni sabb k raparip r ni:

yatapa hi:D gha guli:Mudutalu ahatthap do:


dubbh sita- patti

dubbhikkhadubbhikkhantara

Dubbhikkhantara kappa:Satthantara kappa:Rogantara kappa:

Xem thêm kappa. dullabha

Buddhupp dadullabha:

Manussattapa il bhadullabha:

Sampattidullabha:

Pabbajjitabh vadullabha:

Saddhadhammassavana-atidullabha:

duss ladvatti savara-lakkha a [dvatti sa mah purisalakkha a]

Suppati hitapado:He h p datalesu cakk ni j t ni, sahass r ni sanemik ni san bhik ni sabb k raparip r ni:

yatapa hi:D gha guli:Mudutalu ahatthap do:

D


J lahatthap do:Ussankhap do: E ija gho:

hitako anonamanto ubhohi p italehi ja uk ni parimasati parimajjati:

Kosohita-vatthaguyho:Suva ava o, kañcanasannibhataco:

Sukhumacchavi, sukhumatt chaviy rajojalla k ye na upalimpati:

Ekekalomo, ekek ni lom ni lomak pesu j t ni:

Uddhaggalomo, uddhagg ni lom ni j t ni n l ni añjanava ni ku al va ni dakkhi va akaj t ni:

Brahmujjugatto:Sattussado

S hapubbaddhak yo:

Citantara so:Nigrodhaparima alo, y vatakvassa k yo

t vatakvassa by mo y vatakvassa by mo t vatakvassa k yo:

Samava akkhandho

RasaggasaggS hahanu:Catt l sadanto:


J lahatthap do:Ussa khap do: E ija gho:

hitako anonamanto ubhohi p italehi ja uk ni parimasati parimajjati:

Kosohitavatthaguyho:Suva ava o, kañcanasannibhataco:

Sukhumacchavi, sukhumatt chaviy rajojalla k ye na upalimpati

Ekekalomo, ekek ni lom ni lomak pesu j t ni:

Uddhaggalomo, uddhagg ni lom ni j t ni n l ni añjanava ni ku al va ni dakkhi va akaj t ni:

Brahmujjugatto:Sattussado

S hapubbaddhak yo:

Citantara so:

Nigrodhaparima alo, y vatakvassa k yo t vatakvassa by mo y vatakvassa by mo t vatakvassa k yo:

Samava akkhandhoRasaggasaggS hahanu:Catt l sadanto:

D


Samadanto:Avira adanto

Susukkad ho:Pah tajivho:Brahmassaro, karav kabh :

karav kaAbhin lanetto:Gopakhumo:U bhamukantare j t , od t mudut lasannibh :

U h sas so: unhisa

dv ra

bhava ga

dvipaduttama (dvipada + uttama)

dvihetukaalobha

adosa lobhamoha dvihetukacitta

alobha adosa dvihetukapuggala

dvev sikasara agamana

Also see Tapussa and Bhallika.


Samadanto:Avira adantoSusukka-d ho:Pah tajivho:Brahmassaro, karav kabh :

(karav ka)Abhin lanetto:Gopakhumo:U bhamukantare j t , od t mudut lasannibh :

U h sas so:dv ra

bhava ga

dvipaduttama (dvipada + uttama)

dvihetukaalobha adosa

lobha mohadvihetukacitta

alobha adosa

dvihetukapuggaladvev sikasara agamana

Xem thêm Tapussa và Bhallika.

D

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………..……………DH

DH dhaja

“Mama hi vo dhajagga ullokayata ya bhavissati bhaya v chambhitatta v lomaha so v , so pah yissati”. “If you look up at the crest of my banner, any fear, panic and creeping of the flesh that may have arisen will be overcome”.

dhajathambha

dhatara ha

(C tummah r ja) (Lokap la)dhamakara a (dhamakaraka )

dh tu

parinibb na

dh tu

Pa hav -dh tu:po-dh tu:

Tejo-dh tu:V yo-dh tu:

Cakkhu-dh tu:Sota-dh tu:Gh a-dh tu:Jivh -dh tu:K ya-dh tu:R pa-dh tu:Saddh -dh tu:Gandha-dh tu:

karaka

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...DH

DH dhaja

“Mama hi vo dhajagga ullokayata ya bhavissati bhaya v chambhitatta v lomaha so v , so pah yissati”. “Khi các Ông nhìn lên u ng n c c a ta, th i s hãi, ho ng h t hay lông tóc d ng ng c s bi n m t”.

dhajathambha

dhatara ha

(C tummah r ja) (Lokap la)

dhamakara a (dhamakaraka )

dh tu

parinibb na

dh tu

Pa hav -dh tu:po-dh tu:

Tejo-dh tu:V yo-dh tu:

Cakkhu-dh tu:Sota-dh tu:Gh a-dh tu:Jivh -dh tu:K ya-dh tu:R pa-dh tu:Saddh -dh tu:Gandha-dh tu:

karaka

DH


Rasa-dh tu:Pho habba-dh tu : Cakkhu-viññ a-dh tu: Sota-viññ a-dh tu: Gh a-viññ a-dh tu:Jivh -viññ a-dh tu:K ya-viññ a-dh tu: Citta-viññ a-dh tu:Mano-dh tu: dhamma-dh tu:

mano-viññ a-dh tu:

M.115K ma-dh tu:R pa-dh tu:Ar pa-dh tu:

dh tu-vavatth na

Thaddha-lakkkha a:

bandhana-lakkkha a:

Parip cana-lakkkha a:

Vitthambhana-lakkkha a:

dh tucetiya

dh tuparinibb na

dhuta ga

(c varapa isa yutt )Pa suk la-dhuta ga:

k yena pho habba phusitv .


Rasa-dh tu:Pho habba-dh tu : Cakkhu-viññ a-dh tu: Sota-viññ a-dh tu: Gh a-viññ a-dh tu:Jivh -viññ a-dh tu:K ya-viññ a-dh tu: Citta-viññ a-dh tu:Mano-dh tu: dhamma-dh tuMano-viññ a-dh tu:

M.115

K ma-dh tu:R pa-dh tu: Ar pa-dh tu:

dh tu-vavatth na

Thaddha-lakkkha a:

bandhana-lakkkha a:

Parip cana-lakkkha a:

Vitthambhana-lakkkha a:

dh tucetiyadh tuparinibb nadhuta ga

(c varapa isa yutt )Pa suk la-dhuta ga:

k yena pho habba phusitv .

DH


Tec varika-dhuta ga:

Sa ghati –

(pi ap tapa isa -yutt )Pi ap ta-dhuta ga:

Sapad nac rika-dhuta ga:

Ek sanika-dhuta ga:

Pattapi ika-dhuta ga:

Khalupacch bhattika-dhuta ga:

(sen sanapa isa yutt )raññika-dhuta ga:

Rukkham lika-dhuta ga:

Abbhok sika-dhuta ga:

Sus nika-dhuta ga:


Tec varika-dhuta ga:

(pi ap tapa isa yutt )

Pi ap ta-dhuta ga:

Sapad nac rika-dhuta ga:

Ek sanika-dhuta ga:

Pattapi ika-dhuta ga:

Khalupacch bhattika-dhuta ga:

(sen sanapa isa yutt )

raññika-dhuta ga:

Rukkham lika-dhuta ga:

Abbhok sika-dhuta ga:

Sus nika-dhuta ga:

DH


Yath santhatika-dhuta ga:

(viriyapa isa yutt )Nesajjika-dhuta ga:

"The monk training himself in morality should take upon himself the means of purification, in order to gain those virtues through which the purity of morality will become accomplished, to wit: fewness of needs, contentedness, austerity, detachment, energy, moderation, etc." (Vis.M. II)

dhura dve dhur ni

Ganthadhura:Tipi aka

Vipassan dhura:dhurabhatta

dhutta

(ap yamukha)Sur dhutta:Itth dhutta:Akkhadhutta:P pamitta:

dhamma

dhammakathdhammakathika


Yath santhatika-dhuta ga:

(viriyapa isa yutt )Nesajjika-dhuta ga:

“V t kh u gìn gi mình trong gi i b n nên t mình n m l y các ph ng ti n thanh l c, có c các ph m h nh t t mà t ó gi i thanh t nh s c thành t u, ví nh : bi t ti t

, tri túc, kh h nh, không dính m c, tinh t n, ch ng m c, v.v…” (Vis.M. II).

dhura dve dhur ni

Ganthadhura:(Tipi aka)

Vipassan dhura:dhurabhatta

dhutta

(ap yamukha) Sur dhutta:Itth dhutta:Akkhadhutta:P pamitta:

dhamma

dhammakathdhammakathika

DH


dhammakamma

dhammaghosaka

dhammacetiya

Tipi akaDhammacakka

(majjhimapa ipad )

dhammacakkhudhamm cariya dhamma’

(Tipi aka), A hakathik

dhamm cariyadhamm cariya

dhammad na

dhammad ta

dhammadesaka

dhammadesaka dhammakathikadhammadesan

Dhammadass


dhammakamma

dhammaghosaka

dhammacetiya

(Tipi aka)Dhammacakka

(majjhimapa ipad )(Ariya)

dhammacakkhudhamm cariya

(Tipi aka) A hakathik

dhamm cariya dhamm cariya

dhammad nadhammad ta

dhammadesakadhammadesaka

dhammakathikadhammadesan

Dhammadass

DH


dhammadh tu

(cetasika) (sukhumar pa)Nibb na

Also see dhamm yatana. dhammap j Dhamma

(p ja) misa-p j : Dhamma-p j : .

“Etadagga im sa dvinna p j na yadida dhammap j ”.

“The worship through (practice of) the Dhamma is the better of the two” (An. II).

dhammap jsikkh (s la)

(sam dhi) (paññ )dhammabh aka

(dhammakathika)dhammabha g rika

dhammar ja

dhammaladdhaAlso see dhammiyaladdha.

dhammav caka

Also see dhamm cariya. dhammavaddhammavatta

dhammas l

dhammasen patidhamma


dhammadh tu

(cetasika)(sukhumar pa) (Nibb na)

Xem thêm dhamm yatana. dhammap j

(p ja) misa-p j : Dhamma-p j : .

“Etadagga im sa dvinna p j na yadida dhammap j ”.

“Vi c cúng d ng (b ng s th c hành) Pháp là thù th ng h n trong hai s cúng d ng” (An. II).

dhammap j ,(sikkh ) (s la) (sam dhi)

(paññ )dhammabh aka

(dhammakathika)dhammabha g rika

dhammar ja

dhammaladdhaXem thêm dhammiyaladdha.

dhammav cakaXem thêm dhamm cariya.

dhammavaddhammavatta

dhammas l

dhammasen pati

DH


dhammasa vega dhammadhamma

- Sa vega-vatthu

(Vis.M. III.)dhamm cariya

P i dhammav caka

dhammad sa

dhamm di h na Compare with puggal di h na,

dhamm nupassan satipa h na

dhammavicayasambojjha ga

(maggañ a)



dhammasa vega

- Sa vega-vatthu

(Vis.M. III.)dhamm cariya

(P i) dhammav cakadhamm cariya

dhammad sa

dhamm di h naSo sánh

v i puggal di h na - .

dhamm nupassan satipa h na


(maggañ a)


DH


dhammassavana

Dhammassavana

dhamm nuggaha

dhamm nussati

Also see anussati. dhamm bhisamaya

dhamm yatana cetasika sukhumar pa Nibb na

Also see yatana. dhamm r ma

Bu.viii.29; BuA.145)dhamm ramma a

(pas dar pa)(sukhumar pa) (citta)

(cetasika) Nibb na (paññatti)dhamm sana

dhammikadhammikad na

Dhammikad naVinaya Pariv ra

(Sa gha)

(ceti)

(puggala)


dhammassavana

Dhammassavana

dhamm nuggaha

dhamm nussati

Xem thêm anussati. dhamm bhisamaya

dhamm yatana cetasikasukhumar pa Nibb na

Xem thêm yatana. dhamm r ma

(Bu.viii.29; BuA.145).dhamm ramma a

(pas dar pa) (sukhumar pa)(citta) (cetasika) (Nibb na) (paññatti)

dhamm sana

dhammikadhammikad na

Dhammikad na Vinaya Pariv ra

(Sa gha)

(ceti)

(puggala)

DH

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………..…………...……N

dhammiyaladdhaAlso see dhammaladdha.

dhammakkhandha

Vinaya Pi aka

Suttanta Pi aka

Abhidhamma Pi aka

dhammantar ya

dhammantev sika

- Antev sika

Pabbajjantev sika:

Upasampadantev sika:Dhammantev sika:

Nissayantev sika:

N naraka

Also see niraya navamakha a

Buddhupp da-navamakha a

nava gas la

uposathas la

“Mett sahagatena cetas sabb vanta loka pharitv vihar mi ” “I will live radiating my loving-kindness towards all sentient beings in the world”.

“yath bala mett sahagatena cetas sabb vanta loka pharitv vihar mi” “To my best, (I) will dwell (will spend my time) spreading all over the world with metta-associated mind”.

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...…N

dhammiyaladdhaXem thêm dhammaladdha.

dhammakkhandha(Tipi aka).

Vinaya Pi aka

Suttanta Pi aka

Abhidhamma Pi aka

dhammantar ya

dhammantev sika

- Antev sika

Pabbajjantev sika:

Upasampadantev sika:

Dhammantev sika:

Nissayantev sika:

N naraka

Xem thêm niraya navamakha a

Buddhupp da-navamakha a

nava gas la

uposathas la “Mett sahagatena cetas sabb vanta loka pharitv

vihar mi” “Con xin hành r i tâm t n t t c chúng sanh trên th gian(theo n ng l c thi n tâm) h p v i tâm t ”. [“Tôi xin r i tâm t n t t c chúng sanh trên th gian(theo s c l c mình)”].

N


nava gasatthus sana

(a ga)Sutta:Geyya:

Sag th kavaggaSa yutta Nik ya

Veyy kara a:

G th : Dhammapada, Therag thUd na:

Itivuttaka:Vutta h'eta bhagavat ”

J taka:Abbh tadhamma:

Vedalla:

(C lavedalla, Mah vedalla, Samm di hi).n tha

n n dh tuñ a

Also see Dasabalañ a. n n bh va

Also see vin bh va, aññath bh va. n ma

(citta)(cetasika) Nibb na,


nava gasatthus sana

(a ga)Sutta:Geyya:

Sag th ,Sa yutta Nik ya

Veyy kara a:

G th :Dhammapada, Therag th

Ud na:

Itivuttaka:Vutta h'eta bhagavat ”

(Khuddaka Nik ya)J taka:

(Khuddaka Nik ya)Abbh tadhamma:

Vedalla:(C lavedalla, Mah vedalla,

Samm di hi)n tha

n n dh tuñ aXem thêm Dasabalañ a.

n n bh va

Xem thêm vin bh va, aññath bh va. n ma

(citta) (cetasika) (Nibb na),

N


n makara ama gala

n mak ya

Also see r pak ya (physical body).n mapaññattin yakan yakagu a

Kham :J gariya:U h na:Sa vibh ga:Day :Ikkhan :

N rada

dukkaracariyanik ya

D ghanik ya:

S lakkhandhavaggap iMah vaggap iP thikavaggap i

Maijhimanik ya:

M lapa as p iMajjhimapa as p iUparipa asap i

Sa yuttanik ya:(mah thera)

Sag th vaggap i


n makara ama galan mak ya

Xem thêm r pak ya (s c thân). n mapaññattin yakan yakagu a

Kham :J gariya:U h na:Sa vibh ga:

Day :Ikkhan :

N rada

dukkaracariyanik ya

D ghanik ya:S lakkhandhavaggap iMah vaggap iP thikavaggap i

Maijhimanik ya:M lapa as p iMajjhimapa as p iUparipa asap i

Sa yuttanik ya:

Sag th vaggap i

N


Nid navaggap iKhandhavaggap iSa yatanavaggap iMah vaggap i

A gutaranik ya:

Eka-a guttarap iDuka-a guttarap i

Ek dasakanip ta-a guttarap i

Khuddakanik ya:

Khuddakap hap iDhammapadap iUd nap iItivuttakap iSuttanip tap iVim navatthup iPetavatthup iTherag thTher g th p i

J takap iMah niddesap iC aniddesap iPa isambhid vaggap iApad nap iBuddhava sap iCariy pi akap iNettipakara ap iPe akopadesap i

Milindapañhap iSuttasa gahap i

n ga

devatGaru as


Nid navaggap iKhandhavaggap iSa yatanavaggap iMah vaggap i

A gutaranik ya:

Eka-a guttarap iDuka-a guttarap i

Ek dasakanip ta-a guttarap i

Khuddakanik ya:

Khuddakap hap iDhammapadap iUd nap iItivuttakap iSuttanip tap iVim navatthup iPetavatthup iTherag thTher g th p i

J takap iMah niddesap iC aniddesap iPa isambhid vaggap iApad nap iBuddhava sap iCariy pi akap iNettipakara ap iPe akopadesap iMilindapañhap i

Suttasa gahap in ga

devatGaru a

N


N ga:Garu a:Kumbha a:Yakkhas Rakkhasas Asuras

Yakkha:Gandhabba:

C tummah r jikaNiga ha

(D I.57)

niga ha-uposatha niga ha

Nigrodh r manigrodha:

nip ta

nimitta

Parikamma-nimitta:

ni + ga hi (a tie), freed from all ties.


N ga:Garu a:Kumbha a: Kumbha a

YakkhaRakkhasa Asura

Yakkha:Gandhabba:

C tummah r jikaNiga ha

(D I.57)

niga ha-uposathaniga ha

Nigrodh r manigrodha:

nip ta

nimitta

Parikamma-nimitta:

ni + ga hi (trói bu c), thoát kh i m i trói bu c.

N


Uggaha-nimitta:

Pa ibh ga-nimitta:

niy ma

B janiy ma:

Utuniy ma:

Kammaniy ma:

Cittaniy ma:cakkhupas da

r pacakkhuviññ a

Dhammaniy ma:


Uggaha-nimitta:

Pa ibh ga-nimitta:

niy ma

B janiy ma:

Utuniy ma:

Kammaniy ma:

Cittaniy ma:(cakkhupas da)

(r pa) (cakkhuviññ a)Dhammaniy ma:

(Dhammacakkasutta)(Mah parinibb na)

N


niraya

niraya

nirodha Nibb nanirodhasamm patti/nirodhasam patti

PaccekabuddhaArahanta An g mi

Also see samm patti. nirodhasacca

Nibb na.niv tanis dana

n vara a

(jh na)(Vipass nañ a) (Magga) (Phala)

K macchanda-n vara a:By p da-n vara a:Th namiddha-n vara a:

Uddhacca-kukkucca-n vara a:

Vicikiccha-n vara a:Avijj -n vara a:

AriyaNeru


niraya

niraya

nirodha Nibb nanirodhasamm patti/nirodhasam patti

(Paccekabuddha) (An g mi)Xem thêm samm patti.

nirodhasacca Nibb na.niv tanis dana

n vara a

(jh na) (Vipass nañ a)(Magga) (Phala).

K macchanda-n vara a:By p da-n vara a:Th namiddha-n vara a:

Uddhacca-kukkucca-n vara a:

Vicikiccha-n vara a:Avijj -n vara a:

Neru

N


nesajjika ga-dhuta ga

“Seyya pa ikkhip mi, nesajjika ga sam diy mi”“I shall abstain from lying down. I undertake the sitter's practice”.

Also see dhuta ga. nekkhamma

nekkhammap ram

Also see p ram . niccabhatta

niccas la (Pañcas la niccas la)

P tip t verama :Adinn d n verama :K mesumicch c r verama :

Mus v d verama :Sur meraya majjham da h n verama :

Also see niccagaru-dhamms la, pañcas la. natthikadi hi

(akiriyadi hi)

natthipaccayo

(dassana)

(sampaticchana)


nesajjika ga-dhuta ga

“Seyya pa ikkhip mi, nesajjika ga sam diy mi”"Tôi ng n oai nghi n m, tôi nguy n th trì h nh ng i".

Xem thêm dhuta ga. nekkhamma

nekkhammap ram

Xem thêm p ram . niccabhatta

niccas la(Pañcas la niccas la).

P tip t verama : Adinn d n verama : K mesumicch c r verama :Mus v d verama :Sur meraya majjham da h n verama :

Xem thêm niccagaru-dhamms la, pañcas la. natthikadi hi

(akiriyadi hi)

natthipaccayo

(dassana)

(sampaticchana)

N


niddesa

Nandam lakaNandavananibb na

Nibb na ta hakkhayasa s ra

Asa khata:Anta:An sava:

4. Sacca:P ra:Nipu a :Sududdasa :Ajajjara:Dhuva:

Apalokita:Anidassana: Nipp pa:Santa: Amata :Pa ta:Siva:Khema:Ta hakkhaya:Acchariya:Abbhuta:An tika:An tikadhamma:Nibb na: Aby pajjha:Vir go:Suddhi:Mutti:An layo:D po:


niddesa

Nandam laka

Nandavananibb na

Nibb na ta hakkhayasa s ra

Asa khata:Anta:An sava:

4. Sacca:P ra:Nipu a :Sududdasa :Ajajjara:Dhuva:

Apalokita:Anidassana: Nipp pa:Santa: Amata :Pa ta:Siva:Khema:Ta hakkhaya:Acchariya:Abbhuta:An tika:An tikadhamma:Nibb na: Aby pajjha:Vir go:Suddhi:Mutti:An layo:D po:

N


Le a:T a:Sara a:Par yana:

(Sa yutta Nik ya 43) nibb nadh tu Nibb nanibbid ñ a / nibbindañ a

Also see vipassan ñ a. nibbuta Nibb naNimm narati

niyatamicch di hi

Natthikadi hi:

Ahetukadi hi:

Akiriyadi hi:

nissaya

nissaya-paccayo


Le a:T a:Sara a:Par yana:

(Sa yutta Nik ya 43) nibb nadh tunibbid ñ a / nibbindañ a

Xem thêm vipassan ñ a. nibbuta Nibb naNimm narati

niyatamicch di hi

Natthikadi hi:

Ahetukadi hi:

Akiriyadi hi:

nissaya

nissaya-paccayo

N

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………..…………...……P

P pakatipakatig ma

Also see g makhetta (village boundaries). pakatipurisa

(majjhimapurisa)pakatisabh vapakatis vaka

aggas vaka mah s vaka

pakatatta

pak saniyakamma(sa gha)

paki aka

paki aka cetasikaVitakka:

Vic ra:Adhimokkha:

Viriya:P ti:Chanda:

pam da(pam do maccuno

pada , Dhp21)pañcavaggiya

Ko añña Vappa BhaddiyaMah n ma Assaji

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...…P

P pakatipakatig ma

Xem thêm g makhetta (ranh gi i làng). pakatipurisa

(majjhimapurisa)

pakatisabh vapakatis vaka

aggas vaka mah s vaka

pakatatta

pak saniyakamma

paki aka

paki aka cetasikaVitakka: (kasi a)

Vic ra:Adhimokkha:

Viriya:P ti:Chanda:

pam da(pam do maccuno pada )

pañcavaggiya

Ko aññaVappa Bhaddiya Mah n ma Assaji

P


patta

patthan

pa ighasa yojanaAlso see sa yojana.

pa igh tapa igh nusaya

pa iniddesa

pa ipaddukkhanirodha-g min -pa ipad ,

majjhima-pa ipad ,

Dukkh -pa ipad dandh bhiññ :

Dukkh -pa ipad khipp bhiññ :

Sukh -pa ipad dandh bhiññ :

Sukh -pa ipad khipp bhiññ :

pa ipad ñ a-dassana-visuddhi

(udayabbayañ a)(anulomañ a)

(anicca) (dukkha)(anatta).


patta

patthan

pa ighasa yojanaXem thêm sa yojana.

pa igh tapa igh nusaya

pa iniddesa

pa ipaddukkhanirodha-g min -

pa ipad ’,majjhima-pa ipad ,

Dukkh -pa ipad dandh bhiññ :

Dukkh -pa ipad khipp bhiññ :

Sukh -pa ipad dandh bhiññ :

Sukh -pa ipad khipp bhiññ :

(Kinh T Hoan H )pa ipad ñ a-dassana-visuddhi

(udayabbayañ a)(anulomañ a)

(anicca) (dukkha) (anatta)

P


pa ipakkha

pa ipatti-,

(vipassan ñ a) ariya-magga ariya-phala nibb na

Also see pariyatti (studying); pa ivedha (attainment, comprehension).

pa ipattis sana

Also see s sana (teaching). pa ibh ganimitta

nimittaUggaha-nimittaparikamma-nimitta

Pa ibh ganimittaKha ikasam dhi

pa ibh nakavi

“Catt rome bhikkhave kav . Katame catt ro? Cint kavi sutakavi atthakavi pa ibh nakavi”. [An. I. 553] “Monks, these are four kinds of poet. What are the four? Poet who composes a poem after thinking (romantic poets), poet who composes a poem after listening (classicist poets), poet who composes a poem after considering a meaning (objective poets), and poet who composes a poem by intuition (subjective poets)”.

pa ibh nañ a

pa ir pa


pa ipakkha

pa ipatti-

(vipassan ñ a)(ariya-magga) (ariya-phala)

nibb na

Xem thêm pariyatti (pháp h c); pa ivedha (pháp thành, s sáng su t).

pa ipattis sana

Xem thêm s sana (Ph t giáo). pa ibh ga-nimitta

(nimitta)Uggaha-nimitta

parikamma-nimittaPa ibh ga-nimittaKha ikasam dhi

pa ibh nakavi

“Catt rome bhikkhave kav . Katame catt ro? Cint kavi sutakavi atthakavi pa ibh nakavi” [An. I. 553] “Này các T kh u, có b n h ng nhà th này. Th nào là b n? Nhà th sáng tác m t bài th sau khi suy ngh (nhà th lãng m n), nhà th sáng tác m t bài th sau khi l ng nghe (nhà th c i n), nhà th sáng tác m t bài th sau khi xem xét m t ý ngh a (nhà th khách quan), và nhà th sáng tác m t bài th b ng tr c giác (nhà th ch quan)”.

pa ibh nañ a

pa ir pa

P


pa ilomaanuloma

pa ivedhapa ivedha-dhamma

Also see s sana. pa isa kh ñ a

(anicca) (dukkha) (anatta)

Also see Vipassan ñ a pa isandh rapa isandhi

Gabbheyyaka-pa isandhi / jal buja-pa isandhi:

a aja-pa isandhi

Jal buja-pa isandhi

Sa sedaja-pa isandhi:

Opap tika-pa isandhi:

Kammapa isambhid

Attha-pa isambhid :Dhamma-pa isambhid :

ariya-magga P ikusala dhammas akusala dhammas


pa ilomaanuloma

pa ivedhapa ivedha-dhamma

Xem thêm s sana. pa isa kh ñ a

(anicca)(dukkha) (anatta)

Xem thêm Vipassan ñ a pa isandh rapa isandhi

Gabbhaseyyaka-pa isandhi / jal buja-pa isandhi:

a aja-pa isandhiJal buja-pa isandhi

Sa sedaja-pa isandhi:

Opap tika-pa isandhi:

pa isambhid

Attha-pa isambhid :

Dhamma-pa isambhid :

ariya-magga P ikusala dhamma akusala dhamma

P


Nirutti-pa isambhid :

Pa ibh a-pa isambhid :

pa icca-samupp da

‘ida sati aya bhavati’ (when this exists, that arises)

Avijj :Sa kh r :Viññ a:

N mar pa:

Sa yatana:

Phassa:

Vedan :Ta h :Upadd n :

Bhava: kamma bhava,J ti:Jar mara a:

soka) paridevadukkha domanassaup y sa


Nirutti-pa isambhid :

Pa ibh a-pa isambhid :

pa icca-samupp da

'ida sati aya bhavati' (khi cái này có, thì cái kia sanh)

Avijj :Sa kh r :Viññ a: N mar pa:Sa yatana:Phassa:Vedan :Ta h :Upadd n :

Bhava: kamma bhava:J ti:Jar mara a:

soka) parideva dukkhadomanassa up y sa

P


pathav (pa hav )Mah bh tar pas

(pa hav -dh tu)pa hama-buddhavacana

Anekaj tisa s ra sandh vissa anibbisa Through countless births in sa s ra I have wandered without finding gahak raka gavesanto: dukkh j ti punappuna . the housebuilder I was seeking: born and suffering again and again. Gahak raka di hosi! Puna geha na k hasi: O housebuildercraving, now you are seen! You will not build the housebody again: sabb te ph suk bhagg , gahak a visa khita , all your rafterspassions have been broken, and the ridgepoleignorance has been destroyed, visa kh ragata citta , ta h na khayamajjhag ’ti. my mind has reached the unconditioned, and craving's end has been achieved.

pa hav dh tu

padakkhi akamma

padakkhi akara a

pad lat

Paduma

padum san padum sanaPadumuttara


pathav (pa hav )Mah bh tar pa

(pa hav -dh tu)pa hama-buddhavacana

Anekaj tisa s ra sandh vissa anibbisa Lang thang bao ki p s ng, Ta c Ph t tìm nh ng ch ng g p, gahak raka gavesanto: dukkh j ti punappuna . Ng i xây d ng nhà này, kh thay, ph i tái sanh. Gahak raka di hosi! Puna geha na k hasi: H i ng i làm nhà kiatham ái! Nay Ta ã th y ng i! Ng i không làm nhàthân n a. sabb te ph suk bhagg , gahak a visa khita , Ðòn tayái d c ng i b g y, kèo c tvô minh ng i b tan, visa kh ragata citta , ta h na khayamajjhag ’ti. Tâm ta t t ch di t, tham ái th y tiêu vong.

pa hav dh tu

padakkhi akamma

padakkhi akara a

pad lat

Paduma

padum sanpadum sana

Padumuttara

P


padesapaññatti

padesar japada h na

Also see lakkha a; rasa; paccupa h napapañca

(ta h ) (m na) (di hi)pam da

Also see appam da (diligence). Paranimitta-vasavatt

param uparamattha

Citta: Cetasika:R pa: Nibb na:

paramattha-p ram

P ram : the ordinary perfection

Upa-p ram : the superior perfectionParamattha-p ram : the supreme perfection

paramatthasa gha

Nibb naparamatthasacca

SammutisaccaParamatthasacca


padesapaññattipadesar ja

pada h naXem thêm lakkha a; rasa; paccupa h na

papañca

(ta h ) (m na)(di hi)

pam daXem thêm appam da (tinh c n).

Paranimitta-vasavatt

param uparamattha

Citta:Cetasika:R pa:Nibb na:

paramattha-p ram

p ramP ram : th ng Ba-la-m t

Upa-p ram : th ng Ba-la-m t

Paramattha-p ram : th ng Ba-la-m t

paramatthasa gha

Nibb naparamatthasacca

SammutisaccaParamatthasacca

(D.A. II. 372) papañca

P


paraloka

parahitapar bhava

micch di hi d na

p r jikap r jika

p r jikaMethuna:AdinnaP j vita uropeta:

Uttarimanussa dhamma:

jh namagga phala

s ma era

Yo pana bhikkhu methuna dhamma pa iseveyya p r jiko hoti, If a monk has sexual intercourse, he has committed p r jika offence.Yo pana bhikkhu adinna theyyasa kh ta diyeyya p r jiko hoti,

If a monk, intending to steal, takes what has not been given to him, he has committed p r jika offence.Yo pana bhikkhu sañcicca manussaviggaha j vit voropeyya p r jiko hoti, If a monk intentionally kills a human being, he has committed p r jika offence.


paraloka

parahitapar bhava

micch di hid na/macchariya

p r jika

p r jika

Methuna:AdinnaP j vita uropeta:Uttarimanussa dhamma:

jh namagga phala

s ma era

Yo pana bhikkhu methuna dhamma pa iseveyya p r jiko hoti,

V t kh u nào th c hi n hành dâm (vi c ôi l a) là v ph m t i p r jika.Yo pana bhikkhu adinna theyyasa kh ta

diyeyya p r jiko hoti, V t kh u nào l y v t không c cho theo l i tr m c p là v ph m t i p r jika.

Yo pana bhikkhu sañcicca manussaviggaha j vit voropeyya p r jiko hoti,

V t kh u nào c ý o t l y m ng s ng con ng i là v ph m t i p r jika.

P


Yo pana bhikkhu anabhij na uttarimanussadhamma attupan yika alamariyañ adassana samud careyya ‘iti j n mi iti pass m ’ti p r jiko hoti. If a monk falsely claims for himself a superhuman quality, knowledge and vision worthy of the noble ones, saying, ‘This I know, this I see’, he has committed p r jika offence.

parikamma(parikammacitta)

Jh na Magga Phalaparikamma-nimitta

(nimitta)Parikamma-nimitta:Uggaha-nimitta:Pa ibh ga-nimitta:

parikamma-bh van

(vipassan bh van ) (sam dhibh van )parikkh ra

Antarav saka-c vara:Uttar sa ga-c vara:Sa ghati-c vara:Patta:K yabandhana:V si:Dhamakaraka:S ci:

pariñña

pariññ

Ñ tapariññ :


4. Yo pana bhikkhu anabhij na uttarimanussadhamma attupan yika alamariyañ adassana samud careyya ‘iti j n mi iti pass m ’ti p r jiko hoti”. V t kh u nào trong khi ch a bi t rõ v pháp th ng nhân, là pháp th nh p c a b n thân, là pháp thu c v trí tu và s th y bi t x ng áng b c Thánh, l i tuyên b r ng: ‘Tôi bi t nh v y, tôi th y nh v y’ là v ph m t i p r jika.

parikamma(parikammacitta)

Jh na MaggaPhala

parikamma-nimitta

(nimitta)Parikamma-nimitta:Uggaha-nimitta:Pa ibh ga-nimitta:

parikamma-bh van

(vipassan bh van ) (sam dhibh van )parikkh ra

Antarav saka-c vara:Uttar sa ga-c vara:Sa ghati-c vara:Patta:K yabandhana:V si:Dhamakaraka:S ci:

pariññapariññ

Ñ tapariññ :

P


T ra apariññ :

Pah napariññ :

paricaya

paridevaparinibb na

paribhogaparibhoga-cetiya

paribhutta paribhuñjatipariy ya

pariy ta-vevacanapariyatti

Tipi aka

Bha g rika-pariyatti:

Nibb naAlagadd pam -pariyatti:

Vinaya

Nissara attha-pariyatti:


T ra apariññ :

Pah napariññ :

paricayaparideva parinibb na

paribhoga

paribhoga-cetiya

paribhutta paribhuñjatipariy ya

pariy ta-vevacanapariyatti

Tipi aka Bha g rika-pariyatti:

Nibb naAlagadd pam -pariyatti:

(Vinaya)

Nissara attha-pariyatti:

P


pariyatti-s sana

Also see s san (teaching). pariyu h na-kilesa 1

pariv sa ,

parive a

pariss vanaSa gha

dhammakaraka/dhamakarakaparis

Bhikkhuparis :Bhikkhun paris :Up sakaparis : Up sikaparis : Khattiyaparis :Br hma aparis :Gahapatiparis : Sama aparis : C tummah r jikaparis :

T vati saparis : T vati sa

M raparis : Brahmaparis :

parisuddha

parih ra , , , ,

parih puggala

pari+u h na.


pariyatti-s sana

Xem thêm s san (Ph t giáo). pariyu h na-kilesa1

pariv sa

-

parive a

pariss vana

dhammakaraka/dhamakaraka

paris

Bhikkhuparis :Bhikkhun paris :Up sakaparis : Up sikaparis : Khattiyaparis :Br hma aparis :Gahapatiparis : Sama aparis :

C tummah r jikaparis :

T vati saparis :

M raparis : Brahmaparis :

parisuddhaparih ra

parih puggala

pari+u h na.

P


paricc ga

pañca-mah paricc gaDhanaparicc ga:Angaparicc ga:Puttaparicc ga: Bhariyaparicc ga:J vitaparicc ga:

paritta

- Paritta

Ma galasuttaRatanasutta,

Parittasubh

jh na

Paritt bh

jh na

paribb jakaAlso see jivaka.

pavepavatti

pavatti k la

pas da

Cakkhupas da:

Sotapas da:

Gh napas da:

Jivh pas da:

K yapas da:


paricc gapañca-mah paricc ga

Dhanaparicc ga:Angaparicc ga:Puttaparicc ga:Bhariyaparicc ga:J vitaparicc ga:

paritta- Paritta

Ma galasutta - Ratanasutta

Parittasubh(jh na)

Paritt bh(jh na)

paribb jakaXem thêm jivaka.

pavepavatti

pavatti k la,

pas da

Cakkhupas da:

Sotapas da:

Gh napas da:

Jivh pas da:

K yapas da:

P


pas dar pa

pasa kapasanna

passaddhisambojjha ga

(maggañ a)

passaddhisambojiha gapah tabba

pah na

Tada ga-pah na:

Vikkhambhana-pah na:Samuccheda pah na:Pa ipassambhan pah na:(pa ipassaddhi-pah na)Nissara a pah na:

pah yaka

p cakap cakatejo-dh tu,

p cittiya

p cittiya- patti


pas dar pa

pasa kapasanna

passaddhisambojjha ga

(maggañ a)

Kamma

passaddhisambojiha gapah tabbapah na

Tada ga-pah na:

Vikkhambhana-pah na:Samuccheda pah na:Pa ipassambhan pah na :

Nissara a pah na:pah yakap caka

p cakatejo-dh tu, p cittiya

p cittiya- patti

P


p idesan - patti

G rayha bhante dhamma pajji asapp ya p idesan ya ta pa idesemi. ‘I have fallen, bhante, into a blameworthy matter, un-becoming, which ought to be confessed; I confess it’.

p ipadikabhatta uposatha

p ih riya

Keva a Sutta D gha Nik ya(p ih riya)

(iddhip ih riya)( desan p ih riya)

(anus san p ih riya)p tip ta

P a: P asaññit : Vadhakacitta: Upakkama/payogo:

Tena mara a :


p idesan - patti

G rayha bhante dhamma pajji asapp ya p idesan ya ta pa idesemi. ‘B ch ngài, con ã ph m m t i u áng qu trách, không thích h p, c n c phát l , con xin sám h i i u y’.

p ipadikabhatta

p ih riya

Keva a (Keva a Sutta)D gha Nik ya

(p ih riya) (iddhip ih riya)( desan p ih riya) (anus san p ih riya)

p tip ta

P a:P asaññit :Vadhakacitta:Upakkama/payogo:Tena mara a :

P


P timokkha (P imokkha)

(bhikkhus)(bhikkhun s)

P r jika Sa gh disesa

Aniyata Nissaggiya P cittiya

‘Suddha’ P cittiya

P tidesaniya SekhiyaAdhikara asamatha

p rag

p ram paramasa s ra

Nibb na

P ram sP ram s

D nap ram :S lap ram :Nekkhamap ram :Paññ p ram :Viriyap ram :Khant p ram :Sacc p ram :


P timokkha (P imokkha)

bhikkhu (bhikkhun )

P r jikaSa gh disesaAniyataNissaggiya P cittiya

‘Suddha’ P cittiya

P tidesaniyaSekhiyaAdhikara asamatha

p rag

p ram paramasa s ra

Nibb na

Bodhisatta

P ram

D nap ram :S lap ram :Nekkhamap ram :Paññ p ram :Viriyap ram :Khant p ram :Sacc p ram :

P


Adhi h nap ram :Mett p ram :

Upekkh p ram :p r jika

p r jika- pattip s da

p sa a-P i

pi aka

Viniyapi aka: Suttapi aka: Abhidhammapi aka:

pitugh taka kammaPiyadass

pisu av c

dhamma


Adhi h nap ram :Mett p ram :

Upekkh p ram :p r jika

p r jika- pattip s da

p sa a- P i

pi aka

Viniyapi aka: Suttapi aka: Abhidhammapi aka:

pitugh taka kammaPiyadass

pisu av c

P


pi ap ta Pa isa kh yoniso, pi ap ta pa isev mi, neva dav ya,

na mad ya, na ma an ya, na vibh san ya, y vadeva imassa k yassa hitiy y pan ya, vihi s paratiy , brahma-cariy nuggah ya, iti pur añca vedana pa iha kh mi navañca vedana na upp dess mi, y tr ca me bhavissati anavajjat ca ph suvih ro ca. Considering thoughtfully, I use alms food neither for amusement, nor for intoxication, nor for smartening, nor for beautification, but only for the survival and continuance of this body, for ending its afflictions, and for assisting the holy life, considering: “Thus I will destroy any old feelings (of hunger) and not create new feelings (from overeating), and I will maintain myself blamelessly and live in comfort”.

piyav cp ti

Khuddak p ti:

Kha ik p ti:

Okkantik p ti:

Ubbeg p ti:

Phara p ti:

p tisambojjha ga

(maggañ a)

P tisambojjha ga


pi ap ta Pa isa kh yoniso, pi ap ta pa isev mi, neva dav ya,

na mad ya, na ma an ya, na vibh san ya, y vadeva imassa k yassa hitiy y pan ya, vihi s paratiy , brahma-cariy nuggah ya, iti pur añca vedana pa iha kh mi navañca vedana na upp dess mi, y tr ca me bhavissati anavajjat ca ph suvih ro ca. Chân chánh quán t ng r ng, tôi th d ng n kh t th c, không ph i vui ùa; không ph i say mê; không ph i trang i m; không ph i làm p; ch cho thân này c kh e m nh; ch duy trì m ng s ng; ch ch m d t t n th ng; ch tr duyên ph m h nh. Chính i u này là, tôi di t tr c m th c , không cho phát sanh c m th m i (th kh ), s có s c kh e cho tôi, là ng i không l i l m, và là ng i c s ng c an l c.

p yav cp ti

Khuddak p ti:Kha ik p ti:

Okkantik p ti:

Ubbeg p ti:

Phara p ti:

p tisambojjha ga

(maggañ a)

P tisambojjha ga

P


p tisomanassapubb cariya

M t pitaro 'pubb cariy ' ti1, ‘Parents are said to be the first teachers of their child’.

puthujjana

Also see ariya (noble one). purimavassa

Also see pacchimavassa (the last rains retreat). purisabh va (r pa)

Also see pumbh va (masculinity). purisuttamapurisindriya

puris jañña

purej tapaccayo

p j

p j sakk rapeta

peta’s

petaPetaap ya


p tisomanassapubb cariya

M t pitaro 'pubb cariy ' ti1, ‘Cha m là nh ng v th y u tiên’.

puthujjana

Xem thêm ariya (b c thánh). purimavassa

Xem thêm pacchimavassa (k h cu i). purisabh va (r pa)

Xem thêm pumbh va (tánh nam).purisuttamapurisindriya

puris jañña

purej tapaccayo(purej ta-paccaya)

p j

( misa-p j )(dhammap ja)

p j sakk rapeta

(peta) ap ya

P


peta’Lokapaññatti Gacchatid pan

Vant sapet :

Ku p sapet :

G thakh dakapet :

Aggij lamukhapet :

. Sucimukhapet :

Ta ha ikapet :

Sunijjh makapet :

Sutta gapet :

Pabbata gapet :

Ajagara gapet :

Vem nikapet :

Mahiddhikapet :

Petavatthu a hakathk

Paradattupaj vikapeta:


‘peta’

Lokapaññatti Gacchatid pan

Vant sapet :

Ku p sapet :

G thakh dakapet :

Aggij lamukhapet :

Sucimukhapet :

Ta ha ikapet :

Sunijjh makapet :

Sutta gapet :

Pabbata gapet :

Ajagara gapet :

Vem nikapet :

Mahiddhikapet :

Petavatthu

a hakath k

Paradattupaj vikapeta:

P


Khuppip sikapeta:

Nijjh mata hikapeta:

Ka akañcikapeta:

petaKhuppip sikapetaNijjh mata hikapetaK lakañcikapeta

Vinaya Mah vibha ga Lakkha asamyuttaPeta

A hisa khasikapet :

Ma sapesikapet :

Ma sapi apet :

Nicchaviparisapet :

Asilomapet :

Sattilomapet :

Usulomapet :S cilomapet :

Dutiyas cilomapet :

Kumbha apet :


Khuppip sikapeta:Nijjh mata hikapeta:

Ka akañcikapeta:

Khuppip sikaNijjh mata hikaK lakañcika

(Vinaya Mah vibha ga) Lakkha asamyutta

A hisa khasikapet :

Ma sapesikapet :

Ma sapi apet :

Nicchaviparisapet :Asilomapet :Sattilomapet :Usulomapet :S cilomapet :Dutiyas cilomapet :

Kumbha apet :

P


G thak panimuggapet :

G thakh dakapet :Nicchavitakipet :Duggandhapet :Ogilin pet :Asisapet :Bhikkhupet :Bhikkhun pet :

Sikkh m napet :sikkham n

S ma erapet :S ma er pet :

(Dhammapada A hakath )

Poris da

pa suk lapa suk lac vara,

pa suk la-dhuta ga

“Gahapatid nac vara pa ikkhip mi, pa suk lika ga sam diy mi”.

I renounce to the offered robes, I will train into utilising only abandoned robes

Also see dhuta ga.pa supathavpakkha


G thak panimuggapet :

G thakh dakapet :Nicchavitakipet :Duggandhapet :Ogilin pet :Asisapet :Bhikkhupet :Bhikkhun pet :

Sikkh m napet :

S ma erapet :S ma er pet :

(Dhammapada A hakath )

Poris da

pa suk lapa suk lac vara,

pa suk la-dhuta ga

“Gahapatid nac vara pa ikkhip mi, pa suk lika ga sam diy mi”.

Tôi xin kh c t y c a gia ch , tôi xin th trì h nh m c ph n t o y

Xem thêm dhuta ga.pa supathavpakkha

P


pakkhabhatta

pokkharavassa

puggalavisesapuggal dhi h na-

desan

puggal dhi h nadhamm dhi h na

puggalikapuggalajjhasayapaccaya

Also see paccayuppanna (arisen from a cause). paccayad yaka

paccayuppannapaccavekkha

ariyas (magga) (phala)

paccekabuddha

s sana s sanaPaccekabuddha


pakkhabhatta

pokkharavassa1

puggalavisesapuggal dhi h na-

desan

puggal dhi h nadhamm dhi h na

puggalikapuggalajjhasayapaccaya

Xem thêm paccayuppanna (kh i t duyên). paccayad yaka

paccayuppannapaccavekkha

(magga) (phala)

paccekabuddha

s sanaPaccekabuddha

P


paccekkhapaccuddh rapaccupa h na

Also see lakkha a, rasa, pada h na. paccuppanna

Also see at ta. paccantapacch j tapaccayo

- Pacch j t cittacetasik dhamm purej tassa imassa k yassa pacch j tapaccayena paccayo. The post-nascent phenomena consciousness and mental factors are related to this pre-nascent material body by post-nascence condition.

pacch bhatta

pacch sama apacchimabhavikapacchim buddhavacana

Atha kho bhagav bhikkh mantesi - handa d ni, bhikkave, mantay mi vo: ‘vayadhamm sa kh r appam dena samp deth ’ti. Aya tath gatassa pacchim v c . - Then the Lord said to the bhikkhus: Well now, bhikkhus, I declare to you: 'All conditioned things are of a nature to decay – strive on diligently'. These were the last words for the Tath gata.

pacchima-vassa

Also see purimavassa. pañcakaly a

Chavikaly a:Ma sakaly a:

Kesakaly a:


paccekkhapaccuddh ra paccupa h na

Xem thêm lakkha a, rasa, pada h na. paccuppanna

Xem thêm at ta. paccantapacch j tapaccayo

- Pacch j t cittacetasik dhamm purej tassa imassa k yassa pacch j tapaccayena paccayo. Các pháp tâm và s h u tâm sanh sau tr cho thân này sanh tr c b ng h u sanh duyên.

pacch bhatta

pacch sama apacchimabhavikapacchim buddhavacana

Atha kho bhagav bhikkh mantesi - handa d ni, bhikkave, mantay mi vo: ‘vayadhamm sa kh r appam dena samp deth ’ti. Aya tath gatassa pacchim v c . - R i c Th Tôn nói v i các v T kh u: này các T kh u, nay Ta khuyên các Ông: 'Hãy tinh t n, ch phóng d t. Các pháp h u vi là vô th ng'. Ðây là nh ng l i cu i cùng c a Nh Lai.

pacchimavassa

Xem thêm purimavassa. pañcakaly a

Chavikaly a:Ma sakaly a:Kesakaly a:

P


A hikaly a/ dantakaly a:

Vayakaly a:

pañcakhandh /pañcakkhandh

R pakkhandh : Vedanakkhadh : Saññakkhandh :Sa kh rakkhandh :Viñña akkhandh :

pañcapati hita

paññatti

paññindriya

pañcaloha

pañcavaggAññako añña Bhaddiya Vappa Mah n ma

Assaji

(Arahanta)

Pañcavaggasa gha


A hikaly a/dantakaly a:

Vayakaly a:

pañcakhandh /pañcakkhandh R pakkhandh :Vedanakkhadh :Saññakkhandh :Sa kh rakkhandh :Viñña akkhandh :

pañcapati hita

paññatti

paññindriya

pañcaloha

pañcavaggññ Aññako añña Bhaddiya Vappa

Mah n ma Assaji

(A-la-hán)

Pañcavaggasa gha

P


Pañcas kha

Also see Beluva. pañcas la



Mus v d verama :Sur meraya majjapam da h n verama :

pañc tapa

pañc nantariya-kamma

Also see anantariya-kamma. pañc bhiññ

Dibbacakkhu abhiññ :Dibbasota abhiññ :

Paracitta-vij nana abhiññ :

Pubbeniv s nussati abhiññ :

Iddhividh abhiññ :

pañcindriy niCakkhundriya:Sotindriya:Gh indriya: Jivhindriya:K yindriya:

paññavpaññ

w yath bh ta paj n ti, seeing things as they truly are


Pañcas kha

Xem thêm Beluva. pañcas la

P tip t verama :Adinn d n verama :K mesumicch c r verama :Mus v d verama :Sur meraya majjapam da h n verama :

pañc tapa

pañc nantariya-kammaXem thêm anantariya-kamma.

pañc bhiññDibbacakkhu abhiññ :Dibbasota abhiññ :Paracitta-vij nana abhiññ : Pubbeniv s nussati abhiññ :Iddhividh abhiññ :

pañcindriy niCakkhundriya:Sotindriya:Gh indriya: Jivhindriya:K yindriya:

paññavpaññ

yath bh ta paj n ti, nhìn th y m i th nh nó ang là

P


Sutamayapaññ : Cint mayapaññ : Bh van mayapaññ :

paññ caritapaññadasaka

Also see dasaka. paññ cakkhupaññ dhika

paññ dhika bodhisattaAlso see saddh dhika, v riy dhika.

paññ p ram

Also see p ram . paññatti

(sammuti sacca)

Atthapaññatti: paññ piyapaññatti: ‘

Sa h n paññatti:

Sam hapaññatti:

Dis paññatti:

K lapaññatti:


Sutamayapaññ : Cint mayapaññ : Bh van mayapaññ :

paññ carita

paññadasaka

Xem thêm dasaka. paññ cakkhupaññ dhika

paññ dhika bodhisattaXem thêm saddh dhika, v riy dhika.

paññ p ram

Xem thêm p ram . paññatti

(sammuti sacca)Atthapaññatti: paññ piyapaññatti:

Sa h n paññatti/ Sant napaññatti

Sam hapaññatti:

Dis paññatti:

K lapaññatti:

P


k sapaññatti:

Nimittapaññatti:

N mapaññatti: saddapaññatti:

Vijjam napaññatti:

Avijjam napaññatti:

Vijja-m nena avijjam napaññatti:

Avijja-m nena vijjam napaññatti:

Vijja-m nena vijjam napaññatti:

Avijja-m nena avijjam napaññatti:


k sapaññatti:

Nimittapaññatti:

N mapaññatti: saddapaññatti:

Vijjam napaññatti:

Avijjam napaññatti:

Vijja-m nena avijjam napaññatti:

Avijja-m nena vijjam napaññatti:

Vijja-m nena vijjam napaññatti:

Avijja-m nena avijjam napaññatti:

P


puñña- Puñña

‘Ida nome (d na /puñña ) ñ tina hotu sukhit hontu ñ tayo’

Ida me puñña nibb nassa paccayo hotu. Nibb na

Ima no puññabh ga sabbasatt na dema.

Ida me puñña savakkhayavaha hotu. Ida me puñña nibb nassa paccayo hotu. Mama puññabh ga sabbasattana bh jemi; Te sabbe me sama puññabh ga labhantu.

puññakiriyavatthu

D na:S la:Bh van :


puñña- Puñña

‘Ida nome (d na /puñña ) ñ tina hotu sukhit hontu ñ tayo’

Ida me puñña nibb nassa paccayo hotu.

Ima no puññabh ga sabbasatt na dema.

Ida me puñña savakkhayavaha hotu. Ida me puñña nibb nassa paccayo hotu. Mama puññabh ga sabbasattana bh jemi; Te sabbe me sama puññabh ga labhantu.

puññakiriyavatthu

D na:S la:Bh van :

P


Apac yana:Veyy vacca:Pattid na:Patt numodana:Dhammassavana:

Dhammadesan :Di hijukamma:

puggala-

Puggalo attantapo hoti attaparit pan nuyogamanuyutto:

Puggalo parantapo hoti paraparit pan nuyogamanuyutto:

Puggalo neva attantapo hoti na attaparit pan nuyogamanuyutto:

Puggalo na parantapo hoti na paraparit pan nuyogamanuyutto:

Puggalapaññatti, Niddesa, 4. Catukkapuggalapaññatti

Uggha itaññ puggala:

Vipacitaññ puggala:

Neyya puggala:


Apac yana:Veyy vacca:Pattid na:Patt numodana:Dhammassavana:Dhammadesan :

Di hijukamma:puggala-

Puggalo attantapo hoti attaparit pan nuyogamanuyutto:

Puggalo parantapo hoti paraparit pan nuyogamanuyutto:

Puggalo neva attantapo hoti na attaparit pan nuyogamanuyutto:

Puggalo na parantapo hoti na paraparit pan nuyogamanuyutto:

Puggalapaññatti, Niddesa, 4. Catukkapuggalapaññatti:

Uggha itaññ puggala:

Vipacitaññ puggala:

Neyya puggala:

P


Padaparama puggala:

puññasambh ra

pa itapa ukambala

pa upal sa

s ma era

(li ga-n sana/n sana ga), (da a-kamma)

(sekkhiyadhamma)(vattakhandhaka)

pi ap ta

pi ap tika ga-dhuta ga

“Atirekalabha pa ikkhip mi, pi ap tika ga sam diy mi”. I reject the extra acquisitions,

I take upon myself the practice of the almsfood eater

Sa ghabhatta/Sakalabhatta:

Uddesabhatta:


Padaparama puggala:

paññasambh ra

pa itapa ukambala

pa upal sa

(s ma era)

(li ga-n sana/n sana ga) (da a-kamma) (sekkhiyadhamma)

(vattakhandhaka)

pi ap ta

pi ap tika ga-dhuta ga

“Atirekalabha pa ikkhip mi, pi ap tika ga sam diy mi”. Tôi xin kh c t v t th c d ,

tôi xin th trì h nh i kh t th c

Sa ghabhatta/Sakalabhatta:

Uddesabhatta:

P


Nimantanabhatta:Sal kabhatta:Pakkhikabhatta:Uposahikabhatta:

P tipadikabhatta:

gantukabhatta:Gamikabhatta:

Gil nabhatta:Gil nupah kabhatta:

Vih rabhatta:Dhurabhatta:

V rakabhatta:Also see dhuta ga.

pattapi aka ga-dhuta ga

“Dutiyabh jana pa ikkhip mi, pattapi ika ga sam diy mi”. I reject a second vessel,

I take upon myself the practice of eating from an almsbowlpatt numod na

'S dhu(Well-done!)'

sa gha

petas


Nimantanabhatta:

Sal kabhatta:Pakkhikabhatta:Uposahikabhatta:P tipadikabhatta:

gantukabhatta:Gamikabhatta:

Gil nabhatta:Gil nupah kabhatta:

Vih rabhatta:Dhurabhatta:

V rakabhatta:

Xem thêm dhuta ga. pattapi aka ga-dhuta ga

“Dutiyabh jana pa ikkhip mi, pattapi ika ga sam diy mi”. Tôi xin kh c t bát ng th hai,

tôi xin th trì h nh th th c trong m t bátpatt numod na

'S dhu (Lành thay!)'

(sa gha)

(peta)

P


patth na

'S dhu! S dhu!' 'Good, good!'duggatibhava

patth napubbakicca

chanda

s m p risuddhi

p risuddhi

P timokkhapubbanimittaPubbavideha

pubb cariya

Pubb r maS vatth Vis kh

pubbekata pubbekata puññat :

pubbeniv sañ apabbajita pabbajita pabbh radasaka

Also see dasaka. pubba a


patth na

'S dhu! S dhu!' 'Lành thay!'

duggatibhavapatth napubbakicca

chanda

p risuddhi

s mP timokkha

pubbanimittaPubbavideha

(Sineru)pubb cariya

Pubb r maS vatth

Vis khpubbekata pubbekata puññat

pubbeniv sañ a

pabbajita

pabbajita pabbh radasaka

Xem thêm dasaka.pubba a

P

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………..…………...…PH

Harita n ma pubba a apara a ya manuss na upabhogaparibhoga ropima . (Bhikkhunivibha ga, P cittiyaka a, Lasu avagga, 9. Dutiyaucc racha anasikkh pada). Crops

(Nuns’ rules and their analysis, Nuns’ Expiation, P cittiya 9).

pumbh vadasaka(pumbh vadasaka-

kal pa)pumbh var pa

avinibbhogar pa,j vitar pa

Also see dasaka. pass vaku ipass vamaggapass sa

PH phara p ti

Also see p ti. pharusav c

(peta)

Also see vac ducarita.

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….……………………………………PH

Harita n ma pubba a apara a ya manuss na upabhogaparibhoga ropima . (Bhikkhunivibha ga, P cittiyaka a, Lasu avagga, 9. Dutiyaucc racha anasikkh pada).

C cây xanh ngh a là lo i h t và rau c i nào c tr ng làm th c ph m s d ng cho loài ng i. (Phân tích gi i t

kh u ni, ch ng P cittiya, Ph m t i, i u h c th chín).pumbh vadasaka

(pumbh vadasaka-kal pa)

pumbh var paavinibbhogar pa,

j vitar paXem thêm dasaka.

pass vaku ipass vamaggapass sa

PH

phara p ti

Xem thêm p ti. pharusav c

(peta)

Xem thêm vac ducarita.

PH

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………..…………...…PH

phala , ,

Sot pattiphala:Sakad g miphala:An g m phala:Arahattaphala:

phala

Sot panna:

(sa yojana)

Sakk yadi hi:Vicikicch : S labbatapar m sa:

Sakad g mi:

K mar ga: By p da:

An g mi:

Arahanta:

Arahatta-magga

R par ga: Ar par ga:M na:Uddhacca

Avijj :

sav sparinibb na

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….……………………………………PH

phala

Sot pattiphala:Sakad g miphala: An g m phala: Arahattaphala:

phala

Sot panna:

(sa yojana)

Sakk yadi hi:Vicikicch : S labbatapar m sa:

Sakad g mi:

K mar ga: By p da:

An g mi:

Arahanta:

Arahatta-magga

R par ga: Ar par ga:M na:Uddhacca

Avijj :

( sav )parinibb na

PH

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………..……………...…B

phalasam patti

Sot pattiphalaSakad g miphala - An g miphala Arahattaphala

phala h naariy puggala

Also see phala h napuggala. pho habbadh tu

(pa hav ) (tejo)(v yo)

pho habb yatana

(pa hav ) (tejo) (v yo)Also see yatana.

pho habb ramma a

phassa

(sa yatana paccay phasso)Cakkhusamphassa: Sotasamphassa: Gh nasamphassa:J vh samphassa: K yasamphassa: Manosamphassa:

Phussa

B bala

Saddh bala:Viriyabala:Satibala:Sam dhibala:Paññ bala:

balav mukha

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...…B

phalasam pattiSot pattiphala

Sakad g miphala An g miphalaArahattaphala

phala h naariy puggala

Xem thêm phala h napuggala. pho habbadh tu (pa hav ) (tejo)

(v yo)

pho habb yatana (pa hav )(tejo) (v yo).

Xem thêm yatana. pho habb ramma a

phassa(sa yatana paccay

phasso).Cakkhusamphassa: Sotasamphassa: Gh nasamphassa:J vh samphassa: K yasamphassa: Manosamphassa:

Phussa

B bala

Saddh bala:Viriyabala:Satibala:Sam dhibala:Paññ bala:

balav mukha

B


bali Devat bali:Atithibali:Ñ tibali:Pubbapetabali:R jabali:

bahusutabahiddh

Also see b hira. B r asb hira

Also see ajjhatta. b hirar pa

pas dar pasensitivity

form cakkhu sota gh na jivh k yaAlso see aijhattikar pa.

Bimbis ra

b jaM lab ja

- M lab ja n ma: haliddi, si givera , vac , vacatta , ativis , ka ukarohi , us ra , bhaddamuttaka , y ni v panaññ nipi atthi m le j yanti, m le sañj yanti, eta m lab ja n ma. Propagation from roots: turmeric, ginger, sweet flag, white orris root, friar’s hood, hellebore, khus-khus, nut grass, or whatever other plants there are that are produced from roots, that grow from roots - this is called ‘propagation from roots’.

Khandhab ja- Khandhab ja n ma: assattho, nigrodho, pilakkho, udumbaro, kacchako, kapitthano, y ni v panaññ nipi atthi khandhe j yanti, khandhe sañj yanti, eta khandhab ja n ma.


bali

Devat bali:

Atithibali:

Ñ tibali:

Pubbapetabali:

R jabali:bahusutabahiddh

Xem thêm b hira. B r asb hira

Xem thêm ajjhatta. b hirar pa

pas dar pat nh s c cakkhu sota gh na jivh k yaXem thêm aijhattikar pa.

Bimbis ra

b ja

M lab ja- M lab ja n ma: haliddi, si givera , vac , vacatta , ativis , ka ukarohi , us ra , bhaddamuttaka , y ni v panaññ nipi atthi m le j yanti, m le sañj yanti, eta m lab ja n ma. M m gi ng t r ngh a là: c ngh , c g ng, cây vac , cây vacatta , cây ng i c u, cây lê l , cây us ra , c bhaddamuttaka , ho c là có các lo i nào khác c sanh ra t r , c n y m m t r , v t y c g i là ‘m m gi ng t r ’.

Khandhab ja- Khandhab ja n ma: assattho, nigrodho, pilakkho, udumbaro, kacchako, kapitthano, y ni v panaññ nipi atthi khandhe j yanti, khandhe sañj yanti, eta khandhab ja n ma.

B


Propagation from stems: the Bodhi tree, the banyan tree, the wave-leaved fig, the cluster fig, the kacchaka fig-tree, the wood-apple tree, or whatever other plants there are that are produced from stems, that grow from stems - this is called ‘propagation from stems’.

Pha ub ja- Pha ub ja n ma: ucchu, ve u, na o, y ni v panaññ nipi atthi pabbe j yanti, pabbe sañj yanti, eta pha ub ja n ma. Propagation from joints: sugar-cane, bamboo, reed, or whatever other plants there are that are produced from joints, that grow from joints - this is called ‘propagation from joints’.

Aggab ja- Aggab ja n ma: ajjuka , pha ijjaka , hirivera , y ni v panaññ nipi atthi agge j yanti, agge sañj yanti, eta aggab ja n ma. Propagation from shoots: basil, rosha grass, fragrant swamp mallow, or whatever other plants there are that are produced from cuttings, that grow from cuttings - this is called ‘propagation from shoots’.

B jab ja- B jab ja n ma: pubba a , apara a , y ni v panaññ nipi atthi b je j yanti, b je sañj yanti, eta b jab ja n ma. Propagation from seeds: grains, vegetables, or whatever other plants there are that are produced from seeds, that grow from seeds - this is called ‘propagation from seeds’.

b jag ma

“Bh tag map tabyat ya p cittiyan”ti. “If a monk destroys plants, he commits an offence

entailing confession”. Also see bh tag ma

Beluva


M m gi ng t thân ngh a là: cây sung, cây a, cây pilakkha, cây udumbara, cây tuy t tùng, cây kapi hana, ho c là có các lo i nào khác c sanh ra t thân, c n y m m t thân, v t y c g i là ‘m m gi ng t thân’.

Pha ub ja- Pha ub ja n ma: ucchu, ve u, na o, y ni v panaññ nipi atthi pabbe j yanti, pabbe sañj yanti, eta pha ub ja n ma. M m gi ng t m t ch i ngh a là: cây mía, cây tre, cây s y, ho c là có các lo i nào khác c sanh ra t o n n i,

c n y m m t o n n i, v t y c g i là ‘m m gi ng t m t ch i’.

Aggab ja- Aggab ja n ma: ajjuka , pha ijjaka , hirivera , y ni v panaññ nipi atthi agge j yanti, agge sañj yanti, eta aggab ja n ma. M m gi ng t ph n ng n ngh a là: cây húng qu , c l c

à, c th m hirivera , ho c là có các lo i nào khác c sanh ra t ph n ng n, c n y m m t ph n ng n, i u

y c g i là ‘m m gi ng t ph n ng n’.B jab ja

- B jab ja n ma: pubba a , apara a , y ni v panaññ nipi atthi b je j yanti, b je sañj yanti, eta b jab ja n ma. M m gi ng t h t ngh a là: h t lúa b p, h t rau c i, ho c là có các lo i nào khác c sanh ra t h t, c n y m m t h t, v t y c g i là ‘m m gi ng t h t’.

b jag ma

“Bh tag map tabyat ya p cittiyan”ti. “Khi (v t kh u) phá ho i s s ng c a th o m c thì ph m

t i p cittiya”. Xem thêm bh tag ma.

Beluva

B


bodhicatu ariya sacca

sabbaññuta-ñ abodhi

Samm sambodhi:Paccekabodhi: S vakabodhi:

bodhiñ a

bodhipakkhiya-dhamma

(dhamm )

Thirty-seven (37) Principles of Enlightenment (Bodhipakkhiya Sa gaho) are:

Catt ro satipa h na:Catt ro sammapppadh na:Catt ro iddhip da:Pañcindriy ni: Pañcabal ni:Sattasambhojjha ga:

Ariya-attha gikamagga:Catt ro Satipa h na

K y nupassan :Vedan nupassan :Citt nupassan :Dhamm nupassan :

Catt ro Sammappadh na:

Sa varappadh na:

Pahanappadh na:


bodhicatu ariya sacca

sabbaññuta-ñ abodhi

Samm sambodhi:Paccekabodhi: S vakabodhi:

bodhiñ abodhipakkhiya-dhamma

Ba m i b y (37) Ph m Tr o (Bodhipakkhiya Sa gaho) - Catt ro satipa h na:

Catt ro sammapppadh na:Catt ro iddhip da:Pañcindriy ni: Pañcabal ni:Sattasambhojjha ga:Ariya-attha gikamagga:

Catt ro Satipa h na:K y nupassan :Vedan nupassan :Citt nupassan :Dhamm nupassan :

Catt ro Sammappadh na: Sa varappadh na:

Pahanappadh na

B


Bh vanappadh na:

Anurakkhanappadh na:

Catt ro Iddhip da:

Chandiddhip da:Viriyiddhip da:

Cittiddhip da:

V ma siddhip da:

Pañcindriy ni:

Saddhindriya:Viriyindriya:Satindriya:Sam dhindriya:Paññindriya:

Pañcabal ni:Saddh bala:Viriyabala:Satibala:Sam dhibala:

Paññindriya:

Sattasambojjha ga:

Sati-sambojjha ga:

Dhammavicaya sambojjha ga:dhammaViraya sambojjha ga:


Bh vanappadh na:

Anurakkhanappadh na:

Catt ro Iddhip da:

Chandiddhip da:Viriyiddhip da:Cittiddhip da:V ma siddhip da:

Pañcindriy ni:Saddhindriya:Viriyindriya:Satindriya:Sam dhindriya:Paññindriya:

Pañcabal ni:Saddh bala:Viriyabala:Satibala:Sam dhibala:Paññindriya:

Sattabojjha ga:Sati-sambojjha ga:Dhammavicaya sambojjha ga:

Viraya sambojjha ga:

B


P ti sambojjha ga:

Passadhi sambojjha ga:

Sam dhi sambojjha ga:

Upekkha sambojjha ga:

Ariya-attha gikamagga:

Samm di hi:Samm sa kappaSamm v cSamm kammanta:Samm - j va:Samm v y ma: Samm sati:Samm sam dhi:

Bodhima a‘apar jita-ma a’,

Bodhiva sa

bodhis kh

bodhisatta

Paññ dhikabodhisatta:asa kheyyas

(kappa)Perfection (p ram )Saddh dhikabodhisatta:

asa kheyyas(kappa)

saddh


P ti sambojjha ga:Passadhi sambojjha ga:Sam dhi sambojjha ga:Upekkha sambojjha ga:

Ariya-atha gikamagga:

Samm di hi:Samm sa kappaSamm v cSamm kammanta:Samm - j va:Samm v y ma: Samm sati:Samm sam dhi:

Bodhima a‘apar jita-ma a’

Bodhiva sa

bodhis kh

bodhisatta

Paññ dhikabodhisatta:(asa kheyya)

(kappa) (p ram )Saddh dhikabodhisatta:

(asa kheyya)(kappa)

(p ram )

B


V riy dhikabodhisatta: ‘asa kheyyas

(kappa)(p ram )

Buddha

Sutabuddha:(Tipi aka)

Catusaccabuddha:

Paccekabuddha:

Samm sambuddha:

Buddha D pa kara Ko añña Ma gala Sumana Revata Sobhita Anomadass Paduma N rada

PadumuttaraSumedhaSuj taPiyadassAtthadassDhammadassSiddhatthaTissaPhussaVipass


V riy dhikabodhisatta: (asa kheyya)

(kappa)(p ram )

Buddha Sutabuddha:

(Tipi aka)Catusaccabuddha:

Paccekabuddha:

Samm sambuddha:

Buddha

D pa kara Ko añña Ma gala Sumana Revata Sobhita Anomadass Paduma N rada

PadumuttaraSumedhaSuj taPiyadassAtthadassDhammadassSiddhatthaTissaPhussaVipass

B


SikhVessabhKakusandhaKo gamanaKassapa

Buddha

Buddha

(dukkaracariya)

(Buddha sara a gacch mi)Buddhakicca

Purebhattakicca:


SikhVessabhKakusandhaKo gamanaKassapa

Buddha

Buddha

(dukkaracariya)

(Buddha sara a gacch mi)Buddhakicca

Purebhattakicca:

B


Pacch bhattakicca:

“Bhikkhave appam dena samp detha, Dullabho Buddhupp do lokasmi , Dullabho manussattapa il bho, Dullabh kha asampatti, Dullabh pabbajj , Dullabha saddhammassavana ”. “O Bhikkhus, strive on diligently, Rare is the arising of the Buddha in the world, Rare is to be a human being, Rare is the attainment of faith, Rare is to be a monk, Rare is the listening to the True Dhamma”.

Gandhaku i)

Purimay makicca:

Majjhimay makicca:

(cakkav a)

(Sag th vagga) (Sa yuttanik ya)


Pacch bhattakicca:

“Bhikkhave appam dena samp detha, Dullabho Buddhupp do lokasmi , Dullabho manussattapa il bho, Dullabh kha asampatti, Dullabh pabbajj , Dullabha saddhammassavana ”. “Này ch T kh u, các con hãy tinh t n, ch có d duôi.

c Ph t xu t hi n trên th gian là m t i u khó. c sinh làm ng i là m t i u khó.

Có c c h i hành ph m h nh cao th ng là m t i u khó. c xu t gia tr thành T kh u là m t i u khó. c nghe Chánh Pháp là m t i u khó”.

Gandhaku i)

Purimay makicca:

Majjhimay makicca:

(cakkav a)

(Sag th vagga)(Sa yuttanik ya)

B


Pacchimay makicca:

buddhakhetta

(j tikhetta) ( khetta)(visayakhetta)

Also see khetta. Buddhaghosa

(Mah vih ra)

(Visuddhimagga)

Buddhacakkhu

Buddhapa im


Pacchimay makicca:

buddhakhetta

Paritta

(j tikhetta)( khetta) (visayakhetta)

Xem thêm khetta. Buddhaghosa

(Mah vih ra)

(Visuddhimagga)

BuddhacakkhuBuddhapa im

B


Buddhabh s

Buddhap vacanaAlso see Buddhavacana.

BuddhavacanaPa hamabuddhavacana:

“Anekaj tisa s ra sandh vissa anibbisa gahak raka gavesanto: dukkh j ti punappuna . Gahak raka di hosi! Puna geha na k hasi: sabb te ph suk bhagg , gahak a visa khita , visa kh ragata citta , ta h na khayamajjhag ’ti”. “Through countless births in sa s ra I have wandered without finding. The housebuilder I was seeking: born and suffering again and again. O housebuildercraving, now you are seen! You will not build the housebody again: All your rafterspassions have been broken, and the ridgepoleignorance has been destroyed, my mind has reached the unconditioned, and craving's end has been achieved”.

Majjhimabuddhavacana:

Pacchimabuddhavacana:

“Handa d ni, bhikkhave, mantay mi vo: ‘vayadhamm sa kh r , appam dena samp detha’. Aya tath gatassa pacchim v c ”. “Come now, monks, I exhort you: ‘All conditioned things are subject to decay, strive on with heedfulness!’. These were the last words of the Tath gata”.

Buddhav daBuddhaveneyya

S vakaveneyya:


Buddhabh s

Buddhap vacanaXem thêm Buddhavacana.

BuddhavacanaPa hamabuddhavacana:

“Anekaj tisa s ra sandh vissa anibbisa gahak raka gavesanto: dukkh j ti punappuna . Gahak raka di hosi! Puna geha na k hasi: sabb te ph suk bhagg , gahak a visa khita , visa kh ragata citta , ta h na khayamajjhag ’ti”. “Lang thang bao ki p s ng, Ta tìm nh ng ch ng g p, Ng i xây d ng nhà này, kh thay, ph i tái sanh. H i ng i làm nhà kiatham ái! Nay ta ã th y ng i! Ng i không làm nhàthân n a. Ðòn tayái d c ng i b g y, kèo c tvô minh ng i b tan, Tâm ta t t ch di t, tham ái th y tiêu vong”.

Majjhimabuddhavacana:

Pacchimabuddhavacana:

“Handa d ni, bhikkhave, mantay mi vo: ‘vayadhamm sa kh r , appam dena samp detha’. Aya tath gatassa pacchim v c ”. “Này các T kh u, nay Ta khuyên các Ông: ‘Hãy tinh t n, ch phóng d t. Các pháp h u vi là vô th ng’. Ðây là nh ng l i cu i cùng c a Nh Lai”.

Buddhav daBuddhaveneyya

S vakaveneyya:

B


Buddhaveneyy vaccaBuddhava sa

Khuddaka Nik yaSutta Pi aka

Buddhas vakaBuddhas sanaBuddh nussati

buddh bhiseka

Buddh bhiseka ma gala

(ud nag th )'anekaj tisa s ra '

'pa hama Buddhavacana'

Sa gha

anekajBuddha kura

Bojjha ga

Sati-sambojjha ga:

Dhammavicaya sambojjha ga:

Viraya sambojjha ga:

P ti sambojjha ga:


Buddhaveneyy vaccaBuddhava sa

(Khuddaka Nik ya)(Sutta Pi aka)

Buddhas vakaBuddhas sanaBuddh nussatibuddh bhisekaBuddh bhiseka ma gala

(ud nag th , )Anekaj tisa s ra

'pa hama Buddhavacana'

(Sa gha)

anekajBuddha kura

Bojjha ga

Sati-sambojjha ga: Dhammavicaya sambojjha ga: Viraya sambojjha ga: P ti sambojjha ga:

B


Passadhi sambojjha ga:

Sam dhi sambojjha ga:

Upekkha sambojjha ga:

byasana (vyasana)

Ñ tibyasana: Bhogabyasana: Rogabyasana: S labyasana: Di hibyasana:

by dhiby p da (vy p da)

manokamma by p daAlso see Manoducarita.

by p da-k yagantha

(sa s ra)k yaganthas

Abhijjh -k yagantha:By p da-k yagantha:S labbata-par m sa-k yagantha:

Ida sacc bhiniveso-k yagantha:

Also see gantha. by p da-n vara a (vy p da-n vara a)

by p davitakka

(Akusalavitakk )K mavitakka:By p davitakka:Vihi s vitakka:


Passadhi sambojjha ga: Sam dhi sambojjha ga:Upekkha sambojjha ga:

byasana (vyasana)

Ñ tibyasana: Bhogabyasana: Rogabyasana: S labyasana: Di hibyasana:

by dhi by p da (vy p da)

manokamma by p daXem thêm Manoducarita.

by p da-k yagantha

(sa s ra)k yagantha -

Abhijjh -k yagantha:By p da-k yagantha:S labbata-par m sa-k yagantha:

Ida sacc bhiniveso-k yagantha:

Xem thêm gantha. by p da-n vara a (vy p da-n vara a)

by p davitakka

(Akusalavitakk )K mavitakka:By p davitakka:Vihi s vitakka:

B


by p ra

by mappabh (vy mappabh )

Brahma

(jh nas)

Brahma

brahmacariya

(Cattaro Brahmavih ra) Mett :Karu :Mudit : Upekkh :

brahmac r

brahmada a

“Channo, nanda, bhikkhu ya iccheyya, ta vadeyya. So bhikkh hi neva vattabbo, na ovaditabbo, na anus sitabbo”. “ nanda, Channa may say whatever he likes to monks, but the monk Channa must neither be spoken to, nor exhorted nor instructed by monks”.

Brahmap risajja

(r pabrahmaloka)Brahmapurohita


by p ra

by mappabh (vy mappabh )

Brahma

(jh na)(Brahmaloka)

Brahma

brahmacariya

(Cattaro Brahmavih ra) Mett :Karu :Mudit :Upekkh :

brahmac r

brahmada a

“Channo, nanda, bhikkhu ya iccheyya, ta vadeyya. So bhikkh hi neva vattabbo, na ovaditabbo, na anus sitabbo”. “Này nanda, t kh u Channa có th nói b t c

i u gì, còn các t kh u không c nói chuy n, không c nh c nh , không c ch d y t kh u Channa”.

Brahmap risajja

(r pabrahmaloka) Brahmapurohita

B

A Dictionary of Buddhist Terms………..…………………………………..…………...…BH

brahmaloka-

Brahmap risajj brahmaparisajja-dev :Brahmapurohit brahmapurohita-dev :Mah brahma mah brahma:Paritt bh paritt bh -deva:

Appam bh appam bh -dev :

bhassar abhassar bhassar -dev :Parittasubh parittasubh -dev :

Appam asubh appam asubh -dev :

Subhaki h ki subhaki h -dev :Vehapphal vehapphal -dev :Asaññasatt asaññ satt asaññasatt -dev :Avih avih -dev :Atapp atapp -dev :Sudass sudassana sudass -dev :Sudass sudass -dev :Akini h akani h akini h -dev :

Br hma amah s la

BH bhagin

bha e say friend!, look here!

bhatt numodana

bhayabhayañ a

Also see vipassan ñ a. bhaya-upaddava

bhayagatiBhara (B ra )

(Catummah r jika).

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….………………………………...…BH

brahmaloka

Brahmap risajj brahmaparisajja-dev :Brahmapurohit brahmapurohita-dev :Mah brahma mah brahma:Paritt bh paritt bh -dev :Appam bh appam bh -dev :

bhassar abhassar bhassar -dev :Parittasubh parittasubh -dev : Appam asubh appam asubh -dev :Subhaki h ki subhaki h -dev :

Vehapphal vehapphal -dev :Asaññasatt asaññ satt asaññasatt -dev :Avih avih -dev :Atapp atapp -dev :Sudass sudassana sudass -dev :Sudass sudass -dev :Akini h akani h akini h -dev :

Br hma amah s la

BH bhagin

bha e này b n!, nhìn ây!

bhatt numodana

bhayabhayañ a

Xem thêm vipassan ñ a. bhaya-upaddava

bhayagatiBhara (B ra )

(Catummah r jika)

BH


bhava

K mabhava:

R pabhava:

r pabhava:

Saññ bhava:

Asaññ bhava:

Nevasaññ n saññ bhava:

Pañcavok rabhava:

Catuvok rabhava:

Ekavok rabhava

K mabhava-

R pabhava:

Ar pabhava:

Kammabhava:

Upapattibhava:


bhava

K mabhava:

R pabhava:

r pabhava:

Saññ bhava:

Asaññ bhava:

Nevasaññ n saññ bhava:

Pañcavok rabhava:

Catuvok rabhava:

Ekavok rabhava:

K mabhava:R pabhava:Ar pabhava:

Kammabhava:

Upapattibhava:

BH


bhavadi hi-

bhavata hAlso see ta h .

bhavayoga

Also see yoga. bhavar g nusaya

Also see anusaya. bhav sava

Also see sava. bhavas sa

Also see bhavagga. bhavagga

Puthujjanabhavagga:

(r pa-brahmaloka)

Ariyabhavagga:

(ar pa-brahmaloka)

Sabbabhavagga:

(Nevasaññ n -saññ yatana)(ar pa-brahmaloka)

bhava ga


bhavadi hi

bhavata hXem thêm ta h .

bhavayoga

Xem thêm yoga. bhavar g nusaya

Xem thêm anusaya. bhav sava

Xem thêm sava. bhavas sa

Xem thêm bhavagga. bhavagga

Puthujjanabhavagga:

(r pa-brahmaloka)

Ariyabhavagga:

(ar pa-brahmaloka)(An gam )Sabbabhavagga:

(Nevasaññ n -saññ yatatana)(ar pa-brahmaloka)

bhava ga

BH


akusala vip ka upekkh sahagata sant ra acitta (investigating consciousness resultant of unwholesome accompanied by indifference)kusala vip ka upekkh sahagata santira acitta

(investigating consciousness resultant of wholesome accompanied by indifference)mah vipakacitta (great resultant consciousness)r pavip kacitta (form resultant consciousness)ar pavip kacitta (formless resultant consciousness)

bh av ra

Sa g yan

bh van

Samathabh van : Vipassan bh van :

bh van mayañ a

yath bh tañ a:

bh var pa(purisabh var pa) (itthibh var pa)

bh tar pa(mah bh ta) (pa hav -dh tu) ( po-dh tu) (tejo-dh tu) (v yo-dh tu)

bh tag ma“Bh tag map tabyat ya p cittiyan”ti.

“If a monk destroys plants, he commits an offence entailing confession”.

Also see b jag ma. bh ra

(khandha)

BuddhasArahats


akusala vip ka upekkh sahagata sant ra acitta (suy t tâm qu b t thi n câu h u v i x )kusala vip ka upekkh sahagata santira acitta (suy t tâm qu thi n câu h u v i x )mah vipakacitta (tâm i qu )r pavip kacitta (tâm qu s c)ar pavip kacitta (tâm qu vô s c)

bh av ra

Sa g yan

bh van

Samathabh van : Vipassan bh van :

bh van mayañ ayath bh tañ a:

bh var pa (purisabh var pa) (itthibh var pa).

bh tar pa (mah bh ta)(pa hav -dh tu) ( po-dh tu) (tejo-

dh tu) (v yo-dh tu)bh tag ma

“Bh tag map tabyat ya p cittiyan”ti.“Khi (v t kh u) phá ho i s s ng c a th o m c thì ph m t i p cittiya”.

Xem thêm b jag ma. bh ra

(khandha)

BH


bh mi

bh ma hadevatAlso see bhummadeva.

bheda-up ya

Bheda-up ya: S ma-up ya:

D na-up ya: Dandha-up ya:

bho

bhoga-byasana (bhoga-vyasana)Also see byasana.

bhogasampattibhesajja

bhikkhu

What is the meaning of peace and happiness?


bh mi(G m có 31 cõi, xem B Sung 3).

bh ma hadevatXem thêm bhummadeva.

bheda-up ya

Bheda-up ya:S ma-up ya: D na-up ya:

Dandha-up ya: bho

bhoga-byasana (bhoga-vyasana)Xem thêm byasana.

bhogasampattibhesajja

bhikkhu

Ý ngh a c a bình an và h nh phúc là gì?

BH


bhikkhuTherabhikkhu: bhikkhus

Majjhimabhikkhu: bhikkhus

Navabhikkhu bhikkhus

bhikkhun bhikkhunis

a hagarudhamma

bhikkhun s


Therabhikkhu:

Majjhimabhikkhu:

Navabhikkhu

bhikkhun

a hagarudhamma

BH

A Dictionary of Buddhist Terms………..………………………………...…..…………...…M

bha ga

bha gañ a

Also see vipassan ñ a. bha adeyyaBhaddakappa

Also see kappa. bhadde

bhaddekaratta(vipassan -bh van )

BhaddekarattaBhante

bhummadevaAlso see bh ma hadevat .

M ma gala

mañj saka (Paccekabuddha)

T i n Thu t Ng Ph t H c……………………………………………………………...…M

bha ga

bha gañ a

Xem thêm vipassan ñ a. bha adeyyaBhaddakappa

Xem thêm kappa. bhadde

bhaddekaratta(vipassan -bh van )

BhaddekarattaBhante bhante

bhummadevaXem thêm bh ma hadevat .

M

ma gala

mañj saka

(Paccekabuddha)

M


majjap nasa yama

ma ijotirasaMa imekhal

manindriya

matakabbatta

-

sa gha

'S dhu!' 'S dhu!' 'Good! Good!'manasik ra

(sabbacittas dh ra a cetasika)

madhav savaman yatana

Manu Mah sammata

manomanokammamanoducarita

Abhijjh : (lobha)By p da:

Micch di hi:manodv ra

(bhava ga) Manodv ra pana bhava ganti pavuccati But Bhava ga the sub-consciousness) is callled mind-door’

Abhidhamma hasa gaha


majjap nasa yama

ma ijotirasa maMa imekhal

manindriya

matakabbatta

-

'S dhu!' 'S dhu!' 'Lành thay!' 'Lành thay'manasik ra


madhav savaman yatanaManu Mah sammata

manomanokammamanoducarita

Abhijjh : (lobha)By p da:Micch di hi:

manodv ra

(bhava ga) Manodv ra pana bhava ganti pavuccati 'Nh ng h u ph nh ki p c g i là ý môn’

Abhidhamma hasa gaha

M


manodv r vajjanacitta

manodh tu

pañcadv r vajjanacittasampa icchana

manopa idhi

manomayamanoviññ a

manoviññ a-dh tu

(manodh tu)

manosucarita

Anabhijjh :Aby p da:Samm di hi:

Manoharmara nussati

Also see anussati. mara a

(catudh mara uppatti n ma)yukkhaya-mara a:

Kammakhaya-mara a:

Ubhayakkhaya-mara a:

Upacchedaka-mara a:


manodv r vajjanacitta

manodh tu

pañcadv r vajjanacitta(sampa icchana)

manopa idhimanomayamanoviññ a

manoviññ a-dh tu

(manodh tu)

manosucarita

Anabhijjh :Aby p da:Samm di hi:

Manoharmara nussati

Xem thêm anussati. mara a

(catudh mara uppatti n ma)

yukkhaya-mara a:Kammakhaya-mara a: Ubhayakkhaya-mara a:

Upacchedaka-mara a:

M


mara sannamara sannajavana

mahaggata

mahaggatacitta mahaggatacittar pacitta ar pacitta

mah karu

mah kappaasa kheyyakappa

Sa va a-kappa:

Sa va a h y -kappa:

Viva a-kappa:

Viva a h y -kappa:

mah thera

mah duggataMah paj patigotam

bhikkhun

mah padesa

Sutta:


mara sannamara sannajavana

mahaggatacitta

mahaggatacitta mahaggatacittar pacitta ar pacitta

mah karu

mah kappa(asa kheyyakappa):

Sa va a-kappa:

Sa va a h y -kappa:

Viva a-kappa:

Viva a h y -kappa:

mah thera

mah duggatamah paj patigotam

(Bhikkhun )

mah padesa

Sutta:

M


Sutt nuloma:cariyav da: (thera)

a hakathAttanomati:

mah purisamah bodhi

Mah brahm

jh na

mah bh ta

Pa hav -dh tu:

po-dh tu:V yo-dh tu:Tejo-dh tu:

mah bh tamah latmah vanaMah sammata

Aggañña Sutta D ghaNik ya Tipi aka

Mah samaya

(Mah samaya sutta)


Sutt nuloma:cariyav da:

a hakathAttanomati:

mah purisamah bodhi

Mah brahm

(jh na)

mah bh ta

Pa hav -dh tu:

po-dh tu:V yo-dh tu:

Tejo-dh tu:

mah bh tamah latmah vanaMah sammata

(Aggañña Sutta) (D gha Nik ya)(Tipi aka)

Mah samaya

Mah samaya sutta)

M


mah sayana

uposatha

mah s ramah s la

Khattiya mah s la: khattiya’Br bma amah s la: brahmin’Gahapatimah s la:

mah s vaka

Also see s vaka. mah siva Nibb namah -av ci

av cimah -upar jmah r j - (Great Deva Kings)

Dhatara ha: deva Vir ha: deva Vir pakkha: deva Vessava a: deva

mahiddhiM gha

M taliT vati s

m tika

Dvem tik

Tikam tik Dukam tik


mah sayana

(uposatha s la)

mah s ramah s la

Khattiya-mah s la: khattiya’Br bma amah s la:Gahapatimah s la:

mah s vaka

Xem thêm s vaka. mah sivamah -av ci

av cimah -upar jmah r j

Dhatara ha: Vir ha: Vir pakkha: Vessava a:

mahiddhiM gha

M tali T vati sm tika

Dvem tik

Tikam tikDukam tik

M


m tug mam tugh taka kamma

Also see pañc nantariyakamma. m turakkhita

M turakkhita:Piturakkhita:M t piturakkhita:Bhaginirakkhita:Bh turakkhita: Ñ tirakkhita:Gottarakkhita:

Dhammarakkhita:

S rakkha:Saparida a:

M ta ga

M ta ga J taka (J taka No. 497)m na

M na cetasika, akusala

Seyyam na:

Sadisam na:

H na m na:

m nasa yojanaAlso see sa yojana.


m tug ma

m tugh taka kammaXem thêm pañc nantariyakamma.

m turakkhita

M turakkhita:Piturakkhita:M t piturakkhita:Bhaginirakkhita:Bh turakkhita: Ñ tirakkhita:

Gottarakkhita:

Dhammarakkhita:

S rakkha:Saparida a:

M ta ga

M ta ga J taka (J taka 497)m na

M na cetasika (akusala)

Seyyam na:

Sadisam na:

H na m na:

m nasa yojanaXem thêm sa yojana.

M


m nanusaya

m nattasa gh disesa

m ym y k ram ra

m raDevaputtam ra:Kilesam ra:Khandham ra:Abhisa kh ram ra (kammam ra)

Maccum ra:m l dh ra a

Uposatha

M l -gandha-vilepana-dh ra a-ma ana- vibh sana h n verama -sikkh pada sam diy mi. (I) undertake the precept refraining from flower-wearing (m l dh ra a), fragrant makeup (gandha ma ana), cosmetic beautification (vilepana vibh sana) that are a condition for romance ( h n ). ['ma ana' (makeup) literally means covering up wrinkles, scars, etc.]

M risaMigad vana (Migad ya)

Dhammacakkappavattana suttamukhap ha

(devaputtam ra) (kilesam ra)(khandham ra) (kammam ra)

(maccum ra)


m nanusaya

m natta

(sa gh disesa).m ym y k ram ra

M ra Devaputtam ra:Kilesam ra:Khandham ra:Abhisa kh ram ra (kammam ra):

Maccum ra:m l dh ra a

(Uposatha)

M l -gandha-vilepana-dh ra a-ma ana-vibh sana h n verama -sikkh pada sam diy mi. Con xin vâng gi i u h c là c ý tránh xa s múa hát, th i kèn, n, xem múa hát, nghe n kèn, trang i m, thoa v t th m, d i ph n và eo tràng hoa.

M risa

Migad vana (Migad ya)

Dhammacakkappavattana suttamukhap ha

(Tipi aka)

M


mukkhamaggaAlso see magga.

muta mun ti

mutama galaAlso see di hama gala; sutama gala.

mudit

2. Aya sappuriso yath laddhasampattito m vigacchatu”, May this good person not lose whatever prosperity he has gained"

(mudit bh van )(Brahma-vih ra)

mudit cetasika(sobha acetasika)

mus v damus v da

Atatha vatthu: Visa v danacittat :Payoga:Tadattha vij nana :

apaya

Also see vac ducarita.


mukkhamaggaXem thêm magga.

muta mun ti

mutama galaXem thêm di hama gala; sutama gala.

mudit

“Aya sappuriso yath laddhasampattito m vigacchantu”, “Mong cho ng i hi n thi n này ng m t nh ng gì (mà ng i này) ã thành t u” (Mudit bh van )

(Brahma-vih ra)(Mudit cetasika)(sobha acetasika)

mus v damus v da

Atatha vatthu:

Visa v danacittat : Payoga: Tadattha vij nana :

Xem thêm vac ducarita.

M


m lapaññattiAlso see anupaññatti.

Meda kara

Bodhi tree

meraya

Pupph sava:

Phal sava: Madhv sava:

Gu sava:

Sambh rasa yutt sava:

moghapurisa

(Magga) (Phala) moghapurisamoneyya

mom hadasaka

Also see dasaka. moha

moh gatiAlso see agati.

ma sacakkhuAlso see pas dacakkhu.


m lapaññattiXem thêm anupaññatti.

Meda kara

meraya

Pupph sava:

Phal sava:

Madhv sava: Gu sava:

Sambh rasa yutt sava:

moghapurisa

(Magga) (Phala) moghapurisamoneyya

mom hadasaka

Xem thêm dasaka. moha

moh gatiXem thêm agati.

ma sacakkhuXem thêm pas dacakkhu.

M


magga Nibb na,

vaccamaggapass vamagga

mukhamaggamagga

Sot patti-magga:

Sakad g m -magga:

An g m -magga:

Arahatta-magga:

maggacitta ariya-magga(Magga)

Sot patti-magga:Sakad g mi-magga:An g mi-magga:Arahatta-magga:

maggapaccayoMagga

magg maggañ adassanavisuddhi


magga Nibb na,

vaccamaggapass vamagga

mukhamaggamagga

Sot patti magga:

Sakad g m magga:

An g m magga:

Arahatta-magga:

maggacitta ariya-magga(Magga)

Sot patti-magga:Sakad g mi-magga:An g mi-magga:Arahatta-magga:

maggapaccayoMagga

magg maggañ adassanavisuddhi

M


magga ga

Samm di himagga ga: Samm sa kappamagga ga:

Samm v c magga ga: Samm kammantamagga ga:

Samm - j vamagga ga:

Samm v yamamagganga:

Samm satimagga ga:

Samm sam dhimagga ga:

magga ha Nibb naAlso see phalattha.

ma galaMa gala Buddha

macchariya

(macchariyacetasika)

v samacchariya:Kulamacchariya:

L bhamacchariya:Va amacchariya:

Dhammamacchariya:

macchariyasa yojanaAlso see sa yojana.

micchadi hiAlso see manoducarita.


magga ga

Samm di himagga ga: Samm sa kappamagga ga:Samm v c magga ga:Samm kammantamagga ga: Samm - j vamagga ga:Samm v yamamagganga: Samm satimagga ga:Samm sam dhimagga ga:

magga ha Nibb naXem thêm phalattha.

ma galaMa gala Buddha

macchariya

(macchariyacetasika)

v samacchariya:Kulamacchariya:

L bhamacchariya:Va amacchariya:Dhammamacchariya:

macchariyasa yojanaXem thêm sa yojana.

micchadi hiXem thêm manoducarita.

M


muccitukamyat ñ a

Also see vipassan ñ a. Majjhimadesa

Jambud pa

Ja gala SallavatSetaka ika

ThunaUsiraddhaja

yojanasyojanas

majjhimapa ipad

(dukkha)

k masukhallik nuyogaattakilamath nuyoga

(dukkha)

Samm di hi: Samm sa kappa: Samm v c : Samm kammanta: Samm - j va: Samm v y ma: Samm sati: Samm sam dhi:

majjhimapurisa

mañj sakaNandam lapabbh ra

Himavanta


muccitukamyat ñ a

Xem thêm vipassan ñ a. Majjhimadesa

Jambud pa

Ja gala SallavatSetaka ika

Usiraddhaja(yojana)

majjhimapa ipad

(dukkha)k masukhallik nuyogaattakilamath nuyoga

(dukkha)

Samm di hi: Samm sa kappa: Samm v c : Samm kammanta: Samm - j va: Samm v y ma: Samm sati: Samm sam dhi:

majjhimapurisa

mañj sakaNandam lapabbh ra

Himavanta

M


ma akappaAlso see kappa.

mittadubbhimuttac ga

muttac gmett

“Sabbe satt aver hontu, avy pajjh hontu, an gh hontu, sukh -att na pariharantu”.May all living beings be free from hatred, free from

oppression, free from troubleto be at ease, may they take care of themselves and be happy

- mett bh van .

Metteyya

(Cakkavatti-s han da-suttaCakkavattisutta)

mett p ram

Also see p ram .


ma akappaXem thêm kappa.

mittadubbhimuttac ga

muttac gmett

“Sabbe satt aver hontu, avy pajjh hontu, an gh hontu, sukh -att na pariharantu”. (Nguy n cho t t c chúng sanh ng có oan trái l n nhau,

ng có làm h i l n nhau, ng h p l ng, hãy gi mình cho c s an vui)1 mett bh van

Metteyya

Bhaddakappa

(Cakkavatti-s han da-suttaCakkavattisutta)

mett p ram

Xem thêm p ram .

M

A Dictionary of Buddhist Terms………..………………………………...…..…………...…Y

Mand kin

Mandh t Cakkavatt(J taka No.258).

missakakamma

Y yath santhatika gadh ta ga

Sen sanaloluppa pa ikkhip mi, yath santatika ga sam diy miI reject dwelling according to what is desired;

I undertake the practice of being satisfied with any dwellingAlso see dhuta ga.

yamaka

Also see yamakap ih riya.

(Abhidhamma)

(Yamaka)(m la)

(dh tu)

yamakap ih riya also see yamaka.Yamar ja Yama Niraya Vem nika-peta

Yama Niraya

Catumah r jika devalokadevacelestial

peta Yamar jasMagga Phala

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...…Y

Mand kinMandh t

(Cakkavatt ) (J taka No.258).missakakamma

Y yath santhatika gadh ta ga

Sen sanaloluppa pa ikkhip mi, yath santatika ga sam diy miTôi xin kh c t s mong mu n trú x ,

tôi xin th trì h nh ch p nh n b t k trú x nàoXem thêm dhuta ga.

yamaka

Xem thêm yamakap ih riya. (Abhidhamma)

(Yamaka)

(m la) (dh tu)

yamakap ih riya xem thêm yamaka.Yamar ja Vem nika1

Catumah r jika devaloka

(peta) (Yamar ja)Magga Phala

Y

A Dictionary of Buddhist Terms………..………………………………...…..…………...…Y

yasaAlso see l bha, sakk ra, siloka.

Y mSuy ma

yuga

Kalayuga:

Tretayuga:

Dvaparayuga:

Kaliyuga:

Vimuttiyuga:

Sam dhiyuga:

S layuga:

Sutayuga:

D nayuga:

Yugandhara

yebhuyyaappaka

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...…Y

yasa

Xem thêm l bha, sakk ra, siloka. Y m

Suy mayuga

Kalayuga:

Tretayuga:

Dvaparayuga:

Kaliyuga:

Vimuttiyuga:

Sam dhiyuga:

S layuga:

Sutayuga:

D nayuga:

Yugandhara

yebhuyya appaka

Y

A Dictionary of Buddhist Terms………..………………………………...…..…………...…R

yoga

K mayoga: Bhavayoga: Di hiyoga: Avijj yoga:

yog vacara kamma h nayoni

yonisomanisik ra

Also see ayonisomanasik ra.

R ratana

Buddharatana DhammaratanaSa ghatana

Suva a:Rajata:Mutta/mutt : Ma i: Ve uriya:VajiraPav a:

Ratanaghara

(Mah bodhi)

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...…R

yoga

K mayoga: Bhavayoga: Di hiyoga: Avijj yoga:

yog vacara kamma h nayoni

yonisomanisik ra

Xem thêm ayonisomanasik ra. R

ratana

BuddharatanaDhammaratana Sa ghatana

Suva a:Rajata:Mutta/mutt : Ma i: maVe uriya:VajiraPav a:

Ratanaghara

Pa h na

R


rathare u

rasa nipphanna-r pa

rasa Kas va:Titta:Madhura:Lava a:Ambila:Ka uka:

rasata hrasadh turas yatana

Also see yatana.ras ramma a

Also see ramma a.r ga

K mar ga:

R par ga:

jh nasAr par ga:

jh nasr gacarita

Also see carita. r gacittar jakakudabha a-

Khagga:Chatta:U h sa:P duk :V lav jan :

(S h sana)


rathare u

rasa nipphanna-r pa

rasa Kas va:Titta:Madhura:Lava a: Ambila:Ka uka:

rasata hrasadh turas yatana

Xem thêm yatana. ras ramma a

Xem thêm ramma a. r ga

K mar ga:

R par ga:

Ar par ga:

r gacarita

Xem thêm carita. r gacittar jakakudabha a-

Khagga:Chatta:U h sa:P duk :V lav jan :

(S h sana)

R


R jagaha

An g mi

r ja h nAlso see r jadh n .

r jadh nAlso see r ja h n .

r jada a

r jadhamma- Dasavidha-r jadhamma:

D na: S la: Paricc ga: Ajjava: Maddava: Tapa: Akodha: Avihi sa: Khanti:

Avirodh na:

rajja ga- S m :Amacca:Sakh :Kosa:Dugga:Vijita:Bala:


R jagaha

An g mi -r ja h n

Xem thêm r jadh n . r jadh n

Xem thêm r ja h n . r jada ar jadhamma

- Dasavidha-r jadhamma:

D na: S la: Paricc ga: Ajjava: Maddava: Tapa: Akodha: Avihi sa: Khanti:

Avirodhana:

rajja ga- S m :Amacca:Sakh :Kosa:Dugga:Vijita:Bala:

R


R hu

yojanayojana

yojanayojana

yojana yojanayojana yojana

yojana

r sMesa: Usabha:Mithunu:Kakka a: S ha:Kañña:Tul :Vicchik :Dhanu:

Makara:Kumbha:M na:

r pa

Bh tar pa: Up d r pa:

r pakal pa

kammaja-r pakal pa

cittaja-r pakal pa


R hu

(yojana)

r sMesa: Usabha:Mithunu:Kakka a: S ha:Kañña:Tul :Vicchik :Dhanu:

Makara:Kumbha:M na:

r pa

Bh tar pa: Up d r pa:

r pakal pakammaja-r pakal pa

cittaja-r pakal pa

R


utuja r pakal pa

h raja-r pakal pa

r pak yadhammak ya

r pacitta/r palokacitta

r pakusalacitta

r pavip kacitta

r pakiriyacitta

r p vacaracittar paj vitindriya

kammaja r pa,

r padh tuAlso see dh tu.

r panik yar pabh mi

(jh na)

r par gasa yojana

(r pajh na)


utuja r pakal pah raja-r pakal pa

r pak ya(dhammak ya)

r pacitta/r palokacitta

r pakusalacittar pavip kacitta

r pakiriyacittar p vacaracitta

r paj vitindriya

kammaja r pa

r padh tuXem thêm dh tu.

r panik yar pabh mi

(jh na)

r par gasa yojana

(r pajh na)

R


r p ramma a

r p vacaracittaAlso see r pacitta.

r p vacarabh miAlso see r pabh mi.

r p yatana(r p yatana)

(cakkhu-viññ a)

r p vacara-pa isandhi -

r p vacara-vip kacitta (pathamajh na-vip kacitta, dutiyajh na-

vip kacitta, , tatiyajh na-vip kacitta,

, catutthajh na-vip kacitta,

, pañcamajh na-vip kacitta, )

(j vitanavaka kal par pa)

Brahma(asaññasatta brahmaloka)

j vitajh na

r pakkhandhare Hey there!Revata


r p ramma a

r p vacaracittaXem thêm r pacitta.

r p vacarabh miXem thêm r pabh mi.

r p yatana(r p yatana)

(cakkhu-viññ a,)

r p vacara-pa isandhir p vacara-vip kacitta (pathamajh na-vip kacitta,

, dutiyajh na-vip kacitta, , tatiyajh na-vip kacitta,

catutthajh na-vip kacitta, pañcamajh na-vip kacitta, )

(j vitanavaka kal par pa)

(asaññasatta brahmaloka)

jh nar pakkhandhare Ê này!Revata

R

A Dictionary of Buddhist Terms………..………………………………...…..…………...…L

rogantaraAlso see kappa.

rakkhasarukkhadevarukkham ladhuta ga

"Channa pa ikkhip mi, rukkham lika ga sam diy mi”. I reject a covered place;

I undertake to observe the practice of dwelling under a tree”.

L lahut dek dassaka

avinibbhogar pa, lahut , mudut , kammaññat ,

(lahut )(mudut )

(kammaññat )lahubha a

Also see garubha a. l bhal bhap jasakk rale aloka

Sattaloka:

k saloka/Ok saloka:

Sa kh raloka:

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...…L

rogantaraXem thêm kappa.

rakkhasarukkhadevarukkham ladhuta ga

“Channa pa ikkhip mi, rukkham lika ga sam diy mi”. Tôi xin kh c t ch che l p,

tôi xin th trì h nh c ng g c cây”

L lahut dek dassaka

avinibbhogar pa lahut , mudut , kammaññat ,

lahubha a

Xem thêm garubha a. l bhal bhap jasakk rale a

loka

Sattaloka:

k saloka/Ok saloka:

Sa kh raloka:

L


lokadh tu (cakkav a, )

( Sineru)lokadhamma

(Vis.M XXII. Cf. also An. VIII, 5)

L bha:Al bha:

Yasa:

Ayasa:

Pasa s :Nind :Sukha:Dukkha:

lokap la/lokap ladhamma

Hiri:Ottappa:

Hir Ottappa

(catulokap la)Dhatara ha Vir haka Vir pakkha Kuvera

(Catumah r jika devaloka)


lokadh tu (cakkav a, )

lokadhamma

l bha:Al bha: Yasa:Ayasa:Pasa s :Nind :Sukha:Dukkha:

lokap la/lokap ladhamma

Hiri:Ottappa:

Hir Ottappa

(catulokap la)Dhatara ha Vir haka

Vir pakkha Kuvera(Catumah r jika devaloka)

L


Lokaby ha

Lokaby ha(K maloka)

‘Sirs (m ris ), at the end of 100.000 years a new cycle will arise, this world will be destroyed and the great ocean will dry up; this great earth and Sineru the king of mountains will burn and be destroyed. Sirs, practise friendliness, practise compassion, sympathy, and equanimity. Support your mother, support your father, honour the eldest in the family’

lok yatalokuttara

lokuttaradhammalokutthacariya

lokiya

lokantarika lokantarika narakaniraya:

lobhata h

chanda -

lobha -

lobhajavana


Lokaby ha

Lokaby ha (K maloka)

‘Này các ông i (m ris ), sau 100.000 n m n a, m t th gi i khác s xu t hi n, th gi i này s b h y ho i và i d ng này s khô h n; trái t v i này và k c ng n Tu-di (Sineru) chúa c a các dãy núi c ng s b cháy và h y di t. Này các ông

i, hãy tu t p t , bi, h , x . Hãy ph ng d ng cha m , hãy kính l các b c cao niên trong gia t c”.

lok yata

lokuttara

lokuttaradhammalokutthacariyalokiya

lokantarika lokantarika narakaniraya:

lobhata h

chandalobha

lobhajavana

L


lobham lacittaAlso see lobhasahagatacitta.

lobhasahagatacitta

Somanassa sahagata di higatasampayutta asa kharika eka citta

Somanassa sahagata di hisampayutta sasa kharika eka citta

Somanassa sahagata di higatavipayutta asa kharika eka citta

Somanassam sahagata di higatavipayutta sasa kharika eka citta

Upekkha sahagata di higatasampayutta asa kharika eka citta

Upekkha sahagata di higatasampayutta sasa kharika eka

Upekkha sahagata di higatavipayutta asa kharika eka citta

Upekkha sahagata di higatavipayutta sasa khanka eka citta

loluppa

Lohakumbh


lobham lacittaXem thêm lobhasahagatacitta.

lobhasahagatacitta

Somanassa sahagata di higatasampayutta asa kharika eka citta

Somanassa sahagata di hisampayutta sasa kharika eka citta

Somanassa sahagata di higatavipayutta asa kharika eka citta

Somanassam sahagata di higatavipayutta sasa kharika eka citta

Upekkha sahagata di higatasampayutta asa kharika eka citta

Upekkha sahagata di higatasampayutta sasa kharika eka citta

Upekkha sahagata di higatavipayutta asa kharika eka citta

Upekkha sahagata di higatavipayutta sasa khanka eka citta

loluppaLohakumbh

L

A Dictionary of Buddhist Terms………..………………………………...…..…………...…V

lakkha a

Anicca: Dukkha: Anatta:

lakkha ar pa

Upacayar pa:Santatir pa:Jaratar pa:Aniccatar pa:

likkh

li ga

lajj

V vac kammavac ducarita

Mus v da:Pisu av c :

Pharusav c :

Samphappal pa:

vac bheda

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...…V

lakkha a

Anicca: Dukkha: Anatta:

lakkha ar pa

Upacayar pa:Santatir pa:Jaratar pa:Aniccatar pa:

likkhli ga

lajj

V vac kammavac ducarita

Mus v da:Pisu av c :

Pharusav c :

Samphappal pa:

vac bheda

V


vac viññattiAlso see viññatti.

vajir vudha

vayavu hival haka

vas bh va(jh na)

vajjana-vas bh va:

Sam pajjana-vas bh va:

Adhi h na-vas bh va:

Vu h na-vas bh va:

Paccavekkha a-vas bh va:

vasanta

Vasundhar

vandan

Buddha Dhamma Sa ghaK yavandan :

Vac vandan :

Manovandan :


vac viññattiXem thêm viññatti.

vajir vudhavayavu hival haka

vas bh va(jh na)

vajjana-vas bh va:

Sam pajjana-vas bh va:

Adhi h na-vas bh va:

Vu h na-vas bh va:

Paccavekkha a-vas bh va:

vasanta

Vasundhar

vandan

K yavandan :Vac vandan :

Manovandan :

V


v yo

nipphannar pa,v yodh tu

v rittas la

v rittas la(pañcas la niccas la)

vik labhojana

Vik labhojan verama sikkh pada sam diy mi.I undertake the precept to abstain from eating at the wrong time (before dawn and after midday).

vik ravik ra-r pa

vikappana

Parammukh vikappan : bhikkhu

“Ima c vara tuyha vikappemi” “I share this robe with you”. “Ima patta tuyha vikappemi” I share this bowl with you”

Parammukh vikappan : bhikkhu

- “Uttarassa bhikkhuno ca Tissassa s ma erassa im ni c var ni/patt ni tuyha dammi”. “I give these robes/bowls to Bhikkhu Uttarra and S ma era Tissa”. [Vin,IV,122]


v yonipphannar pa,

v yodh tu

v rittas la

v rittas la(pañcas la niccas la)

vik labhojana

Vik labhojan verama sikkh pada sam diy mi. Con xin vâng gi i u h c là c ý tránh xa s n sái gi .

vik ra

vik ra-r pa

vikappana

Parammukh vikappan :“Ima

c vara tuyha vikappemi” “Tôi xin chia y này n S ”.“Ima patta tuyha vikappemi” “Tôi xin chia bình bát này n S ”.Parammukh vikappan :

- “Uttarassa bhikkhuno ca Tissassa s ma erassa im ni c var ni/patt ni tuyha dammi”. “Tôi xin dâng các y/bình bát này n T kh u Uttarra và Sa di Tissa”. [Vin,IV,122]

V


vigatapaccayo

vic ra

paki aka cetasika,

vic racetasikavic ra añ a

vicikicchvicikicch cetasika,

akusala cetasika

vicikicch Sot pannavijayuttara-sa kha

Also see vijayutta. viññ a

Cakkhuviññ a:Sotaviññ a:Gh aviññ a:Jivh viññ a:K yaviññ a:Manoviññ a:


vigatapaccayo

vic ra

(paki aka cetasika)vic racetasika

vic ra añ avicikicch

vicikicch cetasika,

akusala cetasika

vicikicchSot panna

vijayuttara-sa kha

Xem thêm vijayutta. viññ a

Cakkhuviññ a:Sotaviññ a:Gh aviññ a:Jivh viññ a:K yaviññ a:Manoviññ a:

V


viññ akkhandha

vitakka

(akusala vitakka)(kusala vitakka)

K mavitakka:By p davitakka:Vihi savitakka:

Nekkhamavitakka: Aby p davitakka: Avihi s vitakka:

vinayavinayadhara Vinaya’

(Vinaya pi aka)vin bh va

vinip ta(ap ya, duggati)

(tiracch na) (peta) (asura),(niraya)

(sot panna)

“Santi, bhikkhave, bhikkh imasmi bhikkhusa ghe ti a sa yojan na parikkhay sot pann avinip tadhamm niyat sambodhipar yan -evar p pi, bhikkhave, santi bhikkh imasmi bhikkhusa ghe”. “In this Sa gha of bhikkhus there are bhikkhus who, with the destruction of the three fetters, are stream-winners, assured not to be reborn to states of woe, bound for awakening - such bhikkhus are there in this Sa gha of bhikkhus”.


viññ akkhandha

vitakka

(akusala vitakka)(kusala vitakka)

K mavitakka:By p davitakka:Vihi savitakka:

Nekkhamavitakka:Aby p davitakka: Avihi s vitakka:

vinayavinayadhara

(Vinaya pi aka)vin bh vavinip ta

ap ya, duggati (niraya) tiracch na) (peta), (asura).

(sot panna)

“Santi, bhikkhave, bhikkh imasmi bhikkhusa ghe ti a sa yojan na parikkhay sot pann avinip tadhamm niyat sambodhipar yan - evar p pi, bhikkhave, santi bhikkh imasmi bhikkhusa ghe”. “Này các T kh u, trong chúng T kh u, có nh ng v T kh u ã o n tr ba ki t s , là b c Nh p L u, ch c ch n không còn a vào ác o, h ng n giác ng . Các b c T kh u nh v y, này các T kh u, có m t trong chúng T kh u này”.

V


vinip tika asura asura’Vinip tika devas

Vinip tika-asuras

vipatti

vip kavip kañ a

kamma-vip ka-ñ a

Also see ñ a. vip kapaccayo

vip kava a

vipañcitaññ puggala

Also see neyyapuggala, uggha itaññ puggala, padapuramapuggala.

vipassan

anicca dukkhaanatta


vinip tika asuraVinip tika

A-tu-la Vinip tika

vipatti

vip kavip kañ a

kamma-vip ka-ñ aXem thêm ñ a.

vip kapaccayo

vip kava a

vipañcitaññ puggala

Xem thêm neyyapuggala, uggha itaññ puggala, padapuramapuggala.

vipassan

anicca dukkha anatta

V


vipassan bh van

vipassan ñ a

anicca, dukkha, anatta

Sammasanañ a:

anicca dukkha (anatta)

Udayabbayañ a:

Bha gañ a:

Bhayañ a:

d navañ a:

Nibbid ñ a:

Muccitukamyat ñ a:

Pa isa kh ñ a:

Sa kh rupekkhañ a:

Anulomañ a:

magga phala


vipassan bh vanvipassan ñ a

anicca, dukkha, anatta

Sammasanañ a:

anicca dukkha(anatta)

Udayabbayañ a:

Bha gañ a:

Bhayañ a:

d navañ a:

Nibbid ñ a:

Muccitukamyat ñ a:

Pa isa kh ñ a:

Sa kh rupekkhañ a:

Anulomañ a:

magga phala

V


vipassan dhura

Also see ganthadhura. Vipass

vibhavadi hi-bhavadi hi

vim navimokkha

Animittavimokkha: Appa ihitavimokkha: Suññat vimokkha:

Also see vimutti. vimutti

Vimuttisukha:

Tada ga-vimutti:

(kam vacara kusala citta)Vikkhambhana-vimutti:

(mahaggata kusala citta)

(jh na sampatti)Samuccheda-vimutti:

(magga)

Vis.M.


vipassan dhura

Xem thêm ganthadhura. Vipass

vibhavadi hi-bhavadi hi

vim navimokkha

Animittavimokkha: Appa ihitavimokkha: Suññat vimokkha:

Xem thêm vimutti. vimutti

Tada ga-vimutti:

(kam vacara kusala citta)Vikkhambhana-vimutti:

(mahaggata kusala citta)(jh na sampatti)

Samuccheda-vimutti:

(magga)V


Pa ipassaddhi-vimuttipa ippassaddhi-vimutti:

(phala)maggas

Nissara a-vimutti:

Also see vimokkha. vimuttidh tu

Arahattaphala Nibb navimuttiyuga

Vimuttiyuga: Sam dhiyuga:S layuga: Sutayuga:

D nayuga:vimuttirasa

Nibb navirati

Sam d na virati:

Sampatta virati:

Samuccheda virati:

(maggañ a)virati

virati cetasika,

Samm v ca:

Samm kammanta:

Samm - j va:

sobha a cetasika


Pa ipassaddhi-vimuttipa ippassaddhi-vimutti:

(phala)Nissara a-vimutti:

Xem thêm vimokkha.

vimuttidh tuArahattaphala Nibb na

vimuttiyuga

Vimuttiyuga: Sam dhiyuga:S layuga:

Sutayuga: D nayuga:

vimuttirasaNibb na

virati

Sam d na virati:

Sampatta virati:

Samuccheda virati:

(maggañ a)virati

virati cetasika, Samm v ca:Samm kammanta:

Samm - j va:

sobha a cetasika

V


viriyindriya

vir pakkha n ga

virocanaviv daviv ha 1 viv hama gala:

Also see v ha. viveka

vivekasK yaviveka:

Cittaviveka:

Upadhiviveka:

Nibb naviva a

viva a-kappa:

viva a h y (kappa)

viva a h y -asa kheyyakappaviva anissitad na

Nibb na(sa s ra)

Also see va anissitad na. visamahetukadi hi

Brahm

visabh ga


viriyindriya

vir pakkha n gavirocanaviv daviv ha1 viv hama gala:

Xem thêm v ha. viveka

vivekaK yaviveka:Cittaviveka:

Upadhiviveka:

Nibb naviva a

viva a-kappa:viva a h y (kappa)

viva a h y -asa kheyyakappa

viva anissitad na(sa s ra)

Xem thêm va anissitad na. visamahetukadi hi

(Brahm )

visabh ga V


visamalobhavisayakhetta

Also see j tikhetta; khetta. visuddhi

S lavisuddhi:P timokkhasa varas la:

Indriyasa varas la:

jivap risuddhis la:

Paccayasannissitas la:

Cittavisuddhi:Upac rasam dhi:Appan sam dhi:

Di hivisuddhi:N mar paparicchedañ a:

Ka kh vitara avisuddhi:Paccayapariggahañ a:

Magg magga-ñ adassana-visuddhi:

Sammasanañ a:Udayabbayañ a 1:

(vipassan pakiles )Obh saP tiPassaddhiAdhimokkhaPagg haSukhaÑ aSati/upa h naUpekkhNikanti

Udayabbay nupassan ñ a:


visamalobhavisayakhetta

Xem thêm j tikhetta; khetta. visuddhi

S lavisuddhi:P timokkhasa varas la:

Indriyasa varas la:jivap risuddhis la:

Paccayasannissitas la:Cittavisuddhi:

Upac rasam dhi:Appan sam dhi:

Di hivisuddhi:N mar paparicchedañ a:

Ka kh vitara avisuddhi:Paccayapariggahañ a:

Magg magga-ñ adassana-visuddhi:

Sammasanañ a:

Udayabbayañ a1:(vipassan pakiles )

Obh saP tiPassaddhiAdhimokkhaPagg ha sukhaÑ aSati/ upa h naUpekkhNikanti

Udayabbay nupassan ñ a

V


Pa ipad -ñ anadassana-visuddhi:

Bha gañ a :Bhayañ a :

d navañ a :Nibbid ñ a :Muñcitukamyat ñ a/ muccitukamyat ñ a:

Pa isa kh ñ a :

Sa kh rupekkh ñ a:

Anulomañ a:

Gotrabhuñ a:Ñ adassana-visuddhi:

Maggañ a:Phalañ a:Paccavekkha añ a:

visu g mas m

vis kadassana

vih ra

Dibbavih ra: jh na

Brahmavih ra: ‘mett , karu , mudit ,

Ariyavih ra:

Bha g nupassan ñ a,Bhayatupa h nañ a,

d nav nupassan ñ a,Nibbid nupassan ñ a,Pa isa kh nupassan ñ a,


Pa ipad -ñ anadassana-visuddhi:Bha gañ a :Bhayañ a :d navañ a :

Nibbid ñ a :

Muñcitukamyat ñ a/ muccitukamyat ñ a:

Pa isa kh ñ a :

Sa kh rupekkh ñ a:Anulomañ a:Gotrabhuñ a:

Ñ adassana-visuddhi:Maggañ a:Phalañ a:Paccavekkha añ a:

visu g mas m

vis kadassana

vih ra

Dibbavih ra: jh na

Brahmavih ra:

Ariyavih ra:

Bha g nupassan ñ a,Bhayatupa h nañ a,

d nav nupassan ñ a,Nibbid nupassan ñ a,Pa isa kh nupassan ñ a,

V


Iriy pathavih ra:

vihi savitakka

v thi

Pañcadv rav thi:

Manodv rav thi:(dhamma)

viriya

viriyacetasika,

paki akacetasika

viriyasambojjha ga

maggañ a

ap ya bhava

viriyasambojjha gaviriyap ram


Iriy pathavih ra:

vihi savitakkav thi

Pañcadv rav thi:

Manodv rav thi:

viriya

viriyacetasika,

paki akacetasika,

viriyasambojjha ga

maggañ a

ap ya bhava

viriyasambojjha gaviriyap ram

V


v riy dhikaAlso see paññ dhika, saddh dhika.

VejayantaT vati sa

vedan

sukha dukkhaupekkh adukhamasukha

vedanakkhandha

vedanakkhadhveneyya

veneyyajjh sayaVepulla R jagahaVebh ra R jagahavem nika

vem nika peta,

veyy vacca

Also see puññakiriy vatthuverambhav ta

Ves l Vajj veh sa


v riy dhika

Xem thêm paññ dhika, saddh dhika. Vejayanta

T vati savedan

sukhadukkha upekkhadukhamasukha

vedanakkhandha

vedanakkhadhveneyya

veneyyajjh sayaVepulla R jagahaVebh ra R jagahavem nika

vem nika peta, vem nika,

veyy vacca

Xem thêm puññakiriy vatthu. verambhav ta

Ves l Vajj .veh sa

V


Vehapphala R paloka

mah kappas puthujjanas

(J.III.358; SA.I.162)An g mis

vera

UdakaAggiAdhammikar jaCoraAdhammikaputta:

ve uriyaVe uvana R jagahava kadasaka

Also see dasaka. Va ka-pabbata

(J taka No.547)Also see Va kag ri.

vaccaku ivaccamaggava a

Kilesava a:

Kammava a:

Vip kava a:


Vehapphala(R paloka)

(mah kappa)

Vehapphala (J.III.358; SA.I.162)(An g mi)

(VbhA.522)vera

UdakaAggiAdhammikar jaCoraAdhammikaputta:

ve uriyaVe uvana R jagahava kadasaka

Xem thêm dasaka. Va ka-pabbata

(J taka No.547)Xem thêm Va kag ri.

vaccaku ivaccamaggava a

Kilesava a:

Kammava a:

Vip kava a:V


va anissitad na

Also see viva anissid na. va a

Khattiya: Br hma a: Vassa:Suddha:

va adasaka

Also see dasaka. vatthu

vatthuk ma

Sa mohavinodan Vibha ga

vatthuk ma kilesak ma

Also see kilesakamma. vutthukammavijj

ñ aPubbeniv sa-ñ a:

Dibbacakkhu-ñ a:savakkhaya-ñ a:

vijj dharaviññ aviññ añc yatanabh mi


va anissitad na

Xem thêm viva anissid na. va a

Khattiya: Br hma a: Vassa:Suddha:

va adasaka

Xem thêm dasaka. vatthu

vatthuk maSa mohavinodan

(Vibha ga) vatthuk ma:kilesak ma:

Xem thêm kilesakamma. vutthukammavijj

ñ a Pubbeniv sa-ñ a:

Dibbacakkhu-ñ a:

savakkhaya-ñ a:

vijj dharaviññ aviññ añc yatanabh mi

k ma a h

V


ar pabh mi / ar pavacarabh mi

k s nañc yatanabh mi:Viññ añc yatanabh mi:

kiñc yatanabh mi:Nevasaññ n saññ yatanabh mi:

viññatti

anipphannar paK yaviññatti:Vac viññatti:

vippa is ravippayogavippayuttavippayuttapaccayo

vippatti

Gativippatti:(ap yabh mi)

Upadhivippatti:

K lavippatti:

(rogantara-kappa) (satthantara-kappa) (dubbhikkhantara-kappa)


ar pabh mi/ar pavacarabh mik s nañc yatanabh mi:

Viññ añc yatanabh mi:kiñc yatanabh mi:

Nevasaññ n saññ yatanabh mi:

viññatti

anipphannar paK yaviññatti:Vac viññatti:

vippa is ravippayogavippayuttavippayuttapaccayo

vippatti

Gativippatti:(ap yabh mi)

Upadhivippatti:

K lavippatti:

(rogantara-kappa) (satthantara-kappa)(dubbhikkhantara-kappa),

V


Payogavippatti:

kammanta-sandosa-by patti

vippall saCittavippall sa:Saññavippall sa:Di hivippall sa:

vass na-utuAlso see hemanta-uta; gimh na-utu.

vass v sa

Purimavass v sa:


Payogavippatti:

kammanta-sandosa-by patti

vippall sa

Cittavippall sa:

Saññavippall sa:

Di hivippall sa:

vass na-utuXem thêm hemanta-uta; gimh na-utu.

vass v sa

Purimavass v sa:V

A Dictionary of Buddhist Terms………..………………………………...…..…………...…S

Pacchimavass v sa:

Vissakamma

Also see Visukamma. vessaVessabh

bodhi

Vessava a KuveraAlso see Catumah r jika.

Vessantara(J taka No. 547).

vod na

gotrabh samathabh van

Sakad g mimaggaAn g mimagga

Arahattamagga gotrabh

vipassan bh vanvod nacitta

S Sakad g m

(samatha-bh van ) (vipassan bh van )

Sakad g m -magga(maggacitta) Sakad g m

Sakad g m

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...…S

Pacchimavass v sa:

Vissakamma

Xem thêm Visukamma. vessa

Vessabh

Vessava aKuvera

Xem thêm Catumah r jika. Vessantara

(J taka No. 547)vod na

gotrabh samathabh van

Sakad g mimagga An g mimaggaArahattamagga

gotrabh vipassan bh van vod nacitta

S Sakad g m

(samatha-bh van ) (vipassan bh van )

Sakad g m -magga (maggacitta)Sakad g m

Sakad g m S


Sakad g m(k maloka)

(k mar ga)(pa igha)

sakk ya

sakk ya sakk yadi hi

Sakk yadi hisa khata

Kamma:Citta:Utu: Ah ra:

sa kh ra- Sabbe sa kh r anicc . All conditoned phenomena are impermanent.

sa kh rakkhandha

sa gahavatthu

D na

sa : ga h ti: vatthu:


Sakad g m(k maloka)

(k mar ga) (pa igha)

sakk ya

sakk ya sakk yadi hi

attaSakk yadi hi

sa khata

Kamma: Citta:Utu: Ah ra:

sa kh ra- Sabbe sa kh r anicc . T t c các hành là vô th ng.

sa kh rakkhandha

sa gahavatthu

D na

sa : ga h ti: vatthu: S


Peyyavajja:

Atthacariy :

Sam nattat :

saccakiriya“By this asseveration (declaration) of

truth, may my mother get well”.saññakkhandha-

saññakkhandhsati

saticetasika(cetasika)Satipa h nasutta

Sati

(Ariyamagga)samm sati

appam dasatindriya

satipa h na


Peyyavajja:

Atthacariy :

Sam nattat :

saccakiriya: “Do l i chân th t này, mong cho m tôi

c kh e m nh"saññakkhandha-

saññakkhandhsati

saticetasika (cetasika)

(Satipa h nasutta)sati

(Ariyamagga)samm sati

appam dasatindriya

satipa h na S


K y nupassan satipa h na:

Vedan nupassan satipa h na:

Citt nupassana satipa h na:

Dhamm nupassan satipa h na:

satisambojja ga

(maggañ a)

satisambojjha gasadisam na

saddhindriya

sapad nac rika ga-dhuta ga

“Loluppasac ra pa ikkhip mi, sapad na carika ga sam diy mi”. “I reject faring according to what is desired, I undertake

to observe the practice of the house-to-house farer”. sapad nac r

Be not negligent to go round from house to house for collecting alms-food. Take up the good practice without fail


K y nupassan satipa h na:Vedan nupassan satipa h na:Citt nupassana satipa h na:Dhamm nupassan satipa h na:

satisambojja ga

(maggañ a)

satisambojjha ga

sadisam na

saddhindriya

sapad nac rika ga-dhuta ga

“Loluppasac ra pa ikkhip mi, sapad na carika ga sam diy mi”.

“Tôi xin kh c t vi c i theo ý mu n, tôi xin th trì h nh th l p kh t th c”.

sapad nac r

“Ch có th i chuy n trong vi c i kh t th c t nhà này sang nhà khác. Hãy ti p t c h nh t t này, ch buông l i” S


sabh gasabh

sabh g patti

Vatthusabh ga- patti:

pattisabhaga- patti:

sabh vasabh vavatthusama asama as ruppa

samatha

Also see vipassan . samanantara paccayo

Cakkavat

sam dhiekaggat

Also see ekaggata cetasika.

sam dhindriya

sam dhiyuga

Also see yuga.


sabh gasabh

sabh g pattiVatthusabh ga- patti:

pattisabhaga- patti:sabh vasabh vavatthusama asama as ruppa

samatha

Xem thêm vipassan . samanantara paccayo

Cakkavat ,

sam dhi

ekaggatXem thêm ekaggata cetasika.

sam dhindriya

sam dhiyuga

Xem thêm yuga. S


sam dhikkhandha

Samm v y ma:

Samm sati:

Samm sam dhi:

sam dhindriyasam dhisambojjha ga

(maggañ a)

sam dhisambojjha gasam patti

Jh nasam patti:Phalasam patti:Nirodhasam patti:

samudayaAlso see lobha, ta h .

sam hapaññatti

samaggasamu h na

Kamma-samu h na:

kamma-samu h na r pa:

Citta-samu h na:

citta-samu h na r pa:


sam dhikkhandhaSamm v y ma:

Samm sati:

Samm sam dhi:

sam dhindriyasam dhisambojjha ga

(maggañ a)

sam dhisambojjha gasam patti

Jh nasam patti:Phalasam patti:Nirodhasam patti:

samudayaXem thêm lobha, ta h .

sam hapaññatti

samaggasamu h na

Kamma-samu h na:kamma-samu h na r pa:

Citta-samu h na:citta-samu h na r pa: S


Utu samu h na:

utu-samu h na r pa:

h ra samu h na:

h ra-samu h na r pa:

sampajañña

sampatticakka-

Patir padesav sa:

Sappuris panissaya:

Attasamm pa idhi:

Pubbecakatapuññat :

sampad

(di hadhammikatthasa vattanikadhamma)U h nasampad :

Yadi sippaññatarena:V ma s ya samann gato:

Ala k tu ala sa vidh tu :


Utu samu h na:

utu-samu h na r pa: h ra samu h na:

h ra-samu h na r pa: ]. sampajañña

sampatticakka-

Patir padesav sa:

Sappuris panissaya: Attasamm pa idhi:

Pubbecakatapuññat :

sampad

(di hadhammikatthasa vattanikadhamma)U h nasampad :

Yadi sippaññatarena:V ma s ya samann gato:

Ala k tu ala sa vidh tu :S


Samaj vitasampad :

rakkhasampad :

Pa ir ja-antar ya:

Cora-antar ya:

Aggi-antar ya:

Ogha-antar ya: D y da-antar ya:

Kaly namittasampad :

samphappal pa

niraya


Samaj vitasampad :

rakkhasampad :

Pa ir ja-antar ya:

Cora-antar ya:

Aggi-antar ya:

Ogha-antar ya:D y da:

Kaly namittasampad :

samphappal pa

nirayaS


sayambhsara a

sara agamanaBuddha

Dhamma Sa gha“Buddha sara a gacch mi”

“I go to the Buddha for refuge”

Buddha sara a gacch mi: I go to the Buddha for refuge,Dhamma sara a gacch mi: I go to the Dhamma for refuge,Sa gha sara a gacch mi: I go to the Sa gha for refuge.

sara agata

sara agataSara a kara

saradasariradh tu

sal kabhattasa yatan

Cakkh yatan :Sot yatan :Gh n yatan :


sayambhsara a

sara agamanaBuddha

Dhamma Sa gha“Buddha sara a gacch mi” “Con

xin quy y Ph t”

Buddha sara a gacch mi: con ( em h t lòng thành kính) xin quy y Ph t,

Dhamma sara a gacch mi: con ( em h t lòng thành kính) xin quy y Pháp,

Sa gha sara a gacch mi: con ( em h t lòng thành kính) xin quy y T ng.

sara agata

sara agataSara a kara

saradasariradh tu

sal kabhatta

sa yatanCakkh yatanSot yatan :Gh n yatan : S


Jivh yatan :K y yatan :Citt yatan :

saviññ akaAlso see aviññ aka: lifeless being, corpse.

sappurisad na

Saddh d na:

Sakkaccad na: K lad na:

Anuggahitacittad na:

Anupahaccad na

(att nañca parañca anupahacca d na )sahaj ta

sahaj ta-paccayosassatadi hi

sakk yadi hi attadi hisal kabhatta-

sahaj ta-paccayo

mah bh ta

pa icca-samuppada


Jivh yatan :K y yatan :Citt yatan :

saviññ akaXem thêm aviññ aka: chúng sanh vô tìnhkhông có s s ng, xác ch t.

sappurisad na

Saddh d na:

Sakkaccad na: K lad na: Anuggahitad naAnupahaccad na

(att nañca parañca anupahacca d na )sahaj ta

sahaj ta-paccayosassatadi hi

sakk yadi hi attadi hisal kabhatta-

sahaj ta-paccayo

mah bh ta

(pa icca-samupp da)

S


sahadhammika

Bhikkhu:Bhikkhun :S ma era:S ma er :Sikkham n : training/

sah ya

sa-up disesa-nibb na-

Also see anup disesa-nibb na. S kiya

Siddhatthas takumbhas dhus dhuk ana

s ma era

dasas lali ga-

n sanada a-kamma

sekhiyadhammavatta-

khandhaka/khandakavatta(1). The ten precepts (Dasas la):

P tip t verama sikkh pada sam diy mi.

Adinn d n verama sikkh pada sam diy mi.

Abrahmacariy verama sikkh pada sam diy mi.


sahadhammika

Bhikkhu:Bhikkhun :S ma era:S ma er :Sikkham n :

sah ya

sa-up disesa-nibb na-

Xem thêm anup disesa-nibb na. S kiya

Siddhattha s takumbhas dhus dhuk ana

s ma era

dasas lali ga-n sana da a-kamma

sekhiyadhammavatta-khandhaka/khandakavatta

(1). Th p gi i (Dasas la): P tip t verama sikkh pada sam diy mi.

Adinn d n verama sikkh pada sam diy mi.

Abrahmacariy verama sikkh pada sam diy mi.

S


Mus v d verama sikkh pada sam diy mi.

Sur meraya-majja-pam da h n verama sikkh pada sam diy mi.

Vik labhojan verama sikkh pada sam dhiy mi.

Nacca-g ta-v dita-vis ka-dassan verama sikkh pada sam dhiy mi.

M l -gandha-vilepana-dh ra a-ma ana-vibh sana h n verama sikkh pada sam dhiy mi.

Ucc sayana mah sayana verama sikkh pada sam dhiy mi.

J tar pa-r jata-pa iggahan verama sikkh pada sam dhiy mi.

(2). The ten offences worthy of Excommunication (Li ga-n sana) [like P r jika in Bhukkhu]

P tip t hoti:

Adinn d y hoti:

Abrahmac r hoti:

Mus v d hoti:


Mus v d verama sikkh pada sam diy mi.

Sur meraya-majja-pam da h n verama sikkh pada sam diy mi.

Vik labhojan verama sikkh pada sam dhiy mi.

Nacca-g ta-v dita-vis ka-dassan verama sikkh pada sam dhiy mi.

M l -gandha-vilepana-dh ra a-ma ana-vibh sana h n verama sikkh pada sam dhiy mi.

Ucc sayana mah sayana verama sikkh pada sam dhiy mi.

J tar pa-r jata-pa iggahan verama sikkh pada sam dhiy mi.

(2). M i hình ph t tr c xu t (Li ga-n sana) [gi ng P r jika c a v t kh u]

P tip t hoti: Adinn d y hoti: Abrahmac r hoti: Mus v d hoti: S


Sur meraya-majjap y hoti:

Buddhassa ava a bh sati:

Dhammassa ava a bh sati:

Sa ghassa ava a bh sati:

Micch di hiko hoti:

Bhikkhun d sako hoti:

(3). The Ten Offences worthy of Punishment (Da a-kamma): Vik la bhojano hoti:

Nacca-g ta-v dita-vis ka-dassano hoti:

M l gandha-vilepana-dh ra a-ma ana vibh sana h no hoti:

Ucc sayana mah sayano hoti:

J tar pa-r jata-pa iggahano hoti:

Bhikkh na al bh ya parisakkati:

Bhikkh na anatth ya parisakkati:

Bhikkh na v s ya parisakkati:

Bhikkh na akkosati, paribh sati:

Bhikkh bhikkh hi bhedeti:


Sur meraya-majjap y hoti:

Buddhassa ava a bh sati: Dhammassa ava a bh sati: Sa ghassa ava a bh sati: Micch di hiko hoti:

Bhikkhun d sako hoti:

(3). M i hình ph t (Da a-kamma): Vik la bhojano hoti:Nacca-g ta-v dita-vis ka-dassano hoti:

M l gandha-vilepana-dh ra a-ma ana vibh sana h no hoti:

Ucc sayana mah sayano hoti:

J tar pa-r jata-pa iggahano hoti:

Bhikkh na al bh ya parisakkati:

Bhikkh na anatth ya parisakkati:

Bhikkh na v s ya parisakkati:

Bhikkh na akkosati, paribh sati:

Bhikkh bhikkh hi bhedeti:

S


(4). Sekhiyadhamma - rules of training Part One: The 26 Dealing with Proper Behaviour (S rupp ):

Parima ala niv sess m ti sikkh kara y .

Parima ala p rupiss m ti sikkh kara y .

Suppa icchanno antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Suppa icchanno antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Susa vuto antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Susa vuto antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Okkhittacakkhu antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Okkhittacakkhu antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Na ukkhittak ya antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na ukkhittak ya antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .


(4). Sekhiyadhamma - ng h c pháp Ph n m t: 26 i u Trang Nghiêm (S rupp ):

Parima ala niv sess m ti sikkh kara y .

Parima ala p rupiss m ti sikkh kara y .

Suppa icchanno antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Suppa icchanno antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Susa vuto antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Susa vuto antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Okkhittacakkhu antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Okkhittacakkhu antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Na ukkhittak ya antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na ukkhittak ya antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

S


Na ujjagghik ya antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na ujjagghik ya antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Appasaddo antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Appasaddo antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Na k yappac laka antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na k yappac laka antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Na b huppac laka antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na b huppac laka antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Na s sappac laka antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na s sappac laka antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .


Na ujjagghik ya antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na ujjagghik ya antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Appasaddo antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Appasaddo antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Na k yappac laka antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na k yappac laka antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Na b huppac laka antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na b huppac laka antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Na s sappac laka antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na s sappac laka antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

S


Na khambhakato antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na khambhakato antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Na ogu hito antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na ogu hito antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Na ukku ik ya antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na pallatthikay antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Part Two: The 30 Dealing with Food Sakkacca pi ap ta pa iggahess m ti sikkh kara y .

Pattasaññ pi ap ta pa iggahess m ti sikkh kara y .

Samas paka pi ap ta pa iggahess m ti sikkh kara y .


Na khambhakato antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na khambhakato antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Na ogu hito antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na ogu hito antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Na ukku ik ya antaraghare gamiss m ti sikkh kara y .

Na pallatthikay antaraghare nis diss m ti sikkh kara y .

Ph n Hai: 30 i u Th Th c Sakkacca pi ap ta pa iggahess m ti sikkh

kara y .

Pattasaññ pi ap ta pa iggahess m ti sikkh kara y .

Samas paka pi ap ta pa iggahess m ti sikkh kara y .

S


Samatittika pi ap ta pa iggahess m ti sikkh kara y .

Sakkacca pi ap ta bhuñjassam ti sikkh kara y .

Pattasaññ pi ap ta sikkh kara y .

Sapad na pi ap ta bhuñjassam ti sikkh kara y .

Samas paka pi ap ta bhuñjassam ti sikkh kara y .

Na th pakato omditv pi ap ta bhuñjassam ti sikkh kara y .

Na s pa v byañjana v odanena pa icch dess mi bhiyyokamyata up d y ti sikkh kara y .

Na s pa v odana v agil nen attano atth ya viññ petv bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na ujjh nasaññ paresa patta olokess m ti sikkh kara y .

N timahanta kaba a kariss m ti sikkh kara y .


Samatittika pi ap ta pa iggahess m ti sikkh kara y .

Sakkacca pi ap ta bhuñjassam ti sikkh kara y .

Pattasaññ pi ap ta sikkh kara y .

Sapad na pi ap ta bhuñjassam ti sikkh kara y .

Samas paka pi ap ta bhuñjassam ti sikkh kara y .

Na th pakato omditv pi ap ta bhuñjassam ti sikkh kara y .

Na s pa v byañjana v odanena pa icch dess mi bhiyyokamyata up d y ti sikkh kara y .

Na s pa v odana v agil nen attano atth ya viññ petv bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na ujjh nasaññ paresa patta olokess m ti sikkh kara y .

N timahanta kaba a kariss m ti sikkh kara y .

S


Parima ala lopa kariss m ti sikkh kara y .

Na an ha e kaba e mukhadv ra vivarissam ti sikkh kara y .

Na bhuñjam no sabba hattha mukhe pakkhipiss m ti sikkh kara y .

Na sakaba ena mukhena by hariss m ti sikkh kara y .

Na pi ukkhepaka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na kaba vacchedaka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na avaga ak raka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na hatthaniddhunaka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na sitth vak raka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na jivh nicch raka bhuñjiss m ti sikkh kara y .


Parima ala lopa kariss m ti sikkh kara y .

Na an ha e kaba e mukhadv ra vivarissam ti sikkh kara y .

Na bhuñjam no sabba hattha mukhe pakkhipiss m ti sikkh kara y .

Na sakaba ena mukhena by hariss m ti sikkh kara y .

Na pi ukkhepaka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na kaba vacchedaka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na avaga ak raka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na hatthaniddhunaka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na sitth vak raka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na jivh nicch raka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

S


Na capucapuk raka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na surusuruk raka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na hatthanillehaka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na pattanillehaka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na o hanillehaka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na s misena hatthena p n yath laka pa iggahess m ti sikkh kara y .

Na sasitthaka pattadhovana antaraghare cha ass m ti sikkh kara y .

Part Three: The 16 Dealing with Teaching Dhamma: Na chattap issa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na da ap issa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .


Na capucapuk raka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na surusuruk raka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na hatthanillehaka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na pattanillehaka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na o hanillehaka bhuñjiss m ti sikkh kara y .

Na s misena hatthena p n yath laka pa iggahess m ti sikkh kara y .

Na sasitthaka pattadhovana antaraghare cha ass m ti sikkh kara y .

Ph n Ba: 16 i u Gi ng Pháp: Na chattap issa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na da ap issa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

S


Na satthap issa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na vudhap issa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na p duk r hassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na up han r hassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na y nagatassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na sayagatassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na pallatthik ya nisinnassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na ve hitas sa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .



Na satthap issa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na vudhap issa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na p duk r hassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .


Na y nagatassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na sayagatassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na pallatthik ya nisinnassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na ve hitas sa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .


S


Na cham ya nis ditv agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na n ce sane nis ditv ucce sane nisinnassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na hito nisinnassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na pacchato gachchanto purato gacchantassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na uppathena gachchanto pathena gacchantassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Part Four: The 3 Miscellaneous Rules

Na hito agil no ucc ra v pass va v kariss m ti sikkh kara y .

Na harite agil no ucc ra v pass va v khe a v kariss m ti sikkh kara y .

Na udake agil no ucc ra v pass va v khe a v kariss m ti sikkh kara y .


Na cham ya nis ditv agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na n ce sane nis ditv ucce sane nisinnassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na hito nisinnassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na pacchato gachchanto purato gacchantassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Na uppathena gachchanto pathena gacchantassa agil nassa dhamma desess m ti sikkh kara y .

Ph n B n: 3 i u T ng H pLinh Tinh

Na hito agil no ucc ra v pass va v kariss m ti sikkh kara y .

Na harite agil no ucc ra v pass va v khe a v kariss m ti sikkh kara y .

Na udake agil no ucc ra v pass va v khe a v kariss m ti sikkh kara y .

S


Duties prescribed for novices (bhikkhus) (Vattakhandaka / Khandakavatta).


v sikavatta:

Gamikavatta:

Anumodan vatta:


raññikavatta:

Sen sanavatta:

Jant gharavatta: Vaccaku ivatta: Uppajjh yavatta:Saddhivih rikavatta:

cariyavatta:

Antev sikavatta:


Ph n s c quy nh i v i các sa di (v t kh u) (Vattakhandaka / Khandakavatta)

(Vinayapi aka) (Khandhakavatta)

antukavatta:

v sikavatta:

Gamikavatta:

Anumodan vatta:


raññikavatta:

Sen sanavatta:

Jant gharavatta:

Vaccaku ivatta: Uppajjh yavatta:

Saddhivih rikavatta:

cariyavatta:

Antev sikavatta: S


s maññaphala- sama a

bhikkhu sama aS maññaphalasutta D gha Nik ya

s ma-upayas mi

s maggs rakappa

‘s ra’

Also see kappa. s r yadhamma

Mett k yakamma:

Mett vac kamma:

Mett manokamma:

S dh ra abhogi:S las maññaDi hisamañña:

S r ya:Piyakara a:Garukara a:Sa gah ya:


s maññaphala-

(S maññaphalasutta), (D gha Nik ya)

s ma-upayas mi

s maggs rakappa

‘s ra’

Xem thêm kappa. s r yadhamma

Mett k yakamma:Mett vac kamma: Mett manokamma: S dh ra abhogi:S las maññaDi hisamañña:

(Majjhima-nik ya)

S r ya:Piyakara a:Garukara a:Sa gah ya: S


Aviv d ya:Samaggiy :Ek bh v ya:Bhikkhuno metta k yakamma / vac kamma / manokamma paccupa hita hoti sabrahmac r su

vi ceva raho ca:

s rama akappa ‘s ra’ ‘ma a’

Also see kappa. s r rikas vaka

Aggas vaka:

Mah s vaka:

Pakatis vaka:

s vakasannip ta

s vakabodhi

s vakabodhi: pacceka-bodhi: Paccekabuddhasamm -sambodhi:

s vakabh sita

. Buddhabh sita:

S vakabh sita:


Aviv d ya:Samaggiy :Ek bh v ya:Bhikkhuno metta k yakamma / vac kamma / manokamma paccupa hita hoti sabrahmac r su

vi ceva raho ca:

s rama akappa

Xem thêm kappa. s r rikas vaka

Aggas vaka:

Mah s vaka:

Pakatis vaka:

s vakasannip ta

s vakabodhis vakabodhi: pacceka-bodhi:

samm -sambodhi:s vakabh sita

. Buddhabh sita:

S vakabh sita:S


Isibh sita:

Devat bh sita:

s vakaveneyyaNibb na

(veneyya puggala )Buddhaveneyya puggala:S vakaveneyya puggala:

S vatths sana

S sanaPariyattis sana:Pa ipattis sana:

Pa ivedas sana:jh na magga phala Nibb na

s sanad y da

s sanikas sanikavatthu

s hatthikad naattikad na:

Sikh


Isibh sita:

Devat bh sita:

s vakaveneyya(nibb na)

(veneyya puggala )Buddhaveneyya puggala:S vakaveneyya puggala:

S vatths sana

S sana, Pariyattis sana:Pa ipattis sana:Pa ivedas sana:

jh na magga phalaNibb na

s sanad y da

s sanika

s sanikavatthu

s hatthikad naattikad na:

Sikh

S


sir kammasil pathavsiloka

Also see l bha; sakk ra; yasa. s ta

Also see u ha. S d

s m

kammav cS m

s m samutti

s la

c rittas las layuga

Also see yuga. s lavisuddhi

Also see visuddhi. s lavantas l nussati

Also see anussati. sukha

(Ma galasutta)


sirsil pathavsiloka

Xem thêm l bha; sakk ra; yasa. s ta

Xem thêm u ha. S d

(Sineru)s m

kammav cS m

s m samutti

s la

c rittas las layuga

Xem thêm yuga. s lavisuddhi

Xem thêm visuddhi. s lavantas l nussati

Xem thêm anussati. sukha

(Ma galasutta) S


sukkhavipassakajh na

sukkhavipassakasavas

(Pa isambhid ñ a)sukhavedan

Also see vedana. sukhasamphassasukhuma

sukhumar pasukhumar pa

r p ramma a,

sukhumar pa

podh tu:Oj / h rar pa:Hadayar pa:Itth bh var pa:Purisabh var pa:J vitar pa:

k sar pa/ k sadh tu:K yaviññatti:Vac viññatti:

R passalahut :R passamudut :R passakammaññat :R passa uccago:R passasantati:R passajarat :R passaniccat :viññattir pa vik rar pa lakkha ar pa

ol rikar pa:pas dar pa

Cakkhu-pas dar paSota-pas dar paGh na-pas dar paJivh -pas dar paK ya-pas dar pa

R pa: Sadda:Gandha: Rasa: Pa hav dh tu

Tejodh tu: , V yodh tu:Pho habba .


sukkhavipassaka

(jh na)(sukkhavipassaka)

( sava)(Pa isambhid ñ a)

sukhavedanXem thêm vedana.

sukhasamphassasukhuma

(sukhumar pa)sukhumar pa r p ramma a,

sukhumar papodh tu:

Oj / h rar pa:Hadayar pa: itth bh var pa:Purisabh var pa:J vitar pa:

k sar pa/ k sadh tu:K yaviññatti:Vac viññatti:

R passalahut :R passamudut :R passakammaññat :R passa uccago:R passasantati:R passajarat :

R passaniccat : viññattir pavik rar pa lakkha ar pa

ol rikar pa:(pas dar pa, ):

Cakkhu-pas dar paSota-pas dar paGh na-pas dar paJivh -pas dar paK ya-pas dar pa

R pa: Sadda:Gandha: Rasa:Pa hav -dh tu Tejo-dh tu: , V yo-dh tu: Pho habba: S


sugati

Also see sugatibh mi. sugatibh mi

Also see sugati. sucarita

(k ya-sucarita)P tip t virati:

Adinn d n virati:

K mesumicch c r virati:

(vac -sucarita)Mus v d virati:Pisu av c virati:Pharusav c virati:

Samphappal pav c virati:

(mano-sucarita)Anabhijjh :Avy p da:Samm di hi:

Suj ta

sutasutakavi

sutamayañ asutama galasutayuga

Also see yuga.Sadassana


sugati

Xem thêm sugatibh mi. sugatibh mi

Xem thêm sugati. sucarita

(k ya-sucarita)P tip t virati:

Adinn d n virati:

K mesumicch c r virati:(vac -sucarita)

Mus v d virati:Pisu av c virati:Pharusav c virati:Samphappal pav c virati:

(mano-sucarita)Anabhijjh :Avy p da:Samm di hi:

Suj ta

suta

sutakavi

sutamayañ asutama galasutayuga

Xem thêm yuga. Sadassana

S


Sudass

An g miSudass dev :

Also see Sudass , Akani h , Avih , Attap . Sudass

Sudass dev :Also see Sudass .

sudh bhojanaAlso see sudh bhutta.

sudh bhuttaAlso see sudh bhojana.

Sudhamm

Subhaki h

(Jh na)

Sumana

Sumedha

sur meraya

(niccas la)


Sudass

An g miSudass dev :

Xem thêm Sudass , Akani h , Avih , Attap . Sudass

Sudass dev :

Xem thêm Sudass . sudh bhojana

Xem thêm sudh bhutta. sudh bhutta

Xem thêm sudh bhojana. Sudhamm

Subhaki h

Sumana

Sumedha

sur meraya

(niccas la )

S


ap yaduggatisop na

sa yojana

sa yojanas sa yojana dhammas

(sot patti-magga)

(sa yojana)

Sakk yadi hi-sa yojana:Vicikicch -sa yojana:S labbatapar m sa-sa yojana:

(Sakad g mi-magga)

K mar ga-sa yojana: Pa igha-sa yojana:

(An g mi-magga)

(Arahatta-magga)

R par ga-sa yojana:


(Si g lov dasutta)

ap yaduggatisop na

sa yojanasa yojana sa yojana dhamma

(Sot patti-magga)

(sa yojana)

Sakk yadi hi-sa yojana:Vicikicch -sa yojana:S labbatapar m sa-sa yojana:

(Sakad g mi-magga)

K mar ga-sa yojana: Pa igha-sa yojana:

(An g mi-magga)

(Arahatta-magga)

R par ga-sa yojana: S


Ar par ga-sa yojana:

M na-sa yojana: Uddhacca-sa yojana:

Avijj -sa yojana:

Sakk yaditthi-sa yojana: S labbatapar m sa-sa yojana:

Vicikicch -sa yojana: Iss -sa yojana: Macchariya-sa yojana: K mar ga-sa yojana: Pa igha-sa yojana: Bhavar ga-sa yojana: M na-sa yojana:

Avijj -sa yojana: sa yojanas

k mar gasa yojana pa ighasa yojanasa yojana

sot patti-maggañ a

sot patti-maggañ a

arahatta maggañ a

arahatta maggañ ak mar gasa yojana

pa ighasa yojanasakad g mi

maggañ aan gami maggañ a


Ar par ga-sa yojana:M na-sa yojana: Uddhacca-sa yojana:

Avijj -sa yojana:

Sakk yaditthi-sa yojana: S labbatapar m sa-sa yojana: Vicikicch -sa yojana: Iss -sa yojana: Macchariya-sa yojana: K mar ga-sa yojana: Pa igha-sa yojana: Bhavar ga-sa yojana: M na-sa yojana:

Avijj -sa yojana: (sutta)

(Abhidhamma).k mar gasa yojana

pa ighasa yojana

sot patti-maggañ a

sot patti-maggañ a

arahattamaggañ a

arahatta maggañ a

k mar gasa yojanapa ighasa yojana sakad g mi maggañ a an gami maggañ a S


dhammasa yojana

Lobha: (k mar ga, r par ga, ar par ga / k mar ga, bhavar ga, vibhavar ga)Dosa: (pa igha)M na: (m na),Di hi: (sakk yadi hi, s labbatapar m sa)Vicikicch : (vicikicch )Uddhacca: (uddhacca)Iss : (iss )Macchariya: (macchariya)Moha: (avijj )

cetasika dhammas sa yojanasa yojan ya

r pakkhandhavedanakkhandha

saññakkhandha sa kh rakkhandhaviññ akkhandha

sa vega

J ti-dukkha:Jar -dukkha:By dhi dukkha:Mara a dukkha:Ap ya-dukkha:

At ta vattakam laka dukkha:

An gata vattam laka dukkha:

Paccuppane h rapariyesanam laka dukkha

sa vegavatthu

Sa vegasa s ra


sa yojanaLobha: (k mar ga, r par ga, ar par ga / k mar ga, bhavar ga, vibhavar ga)Dosa: (pa igha)M na: (m na)Di hi: (sakk yadi hi, s labbatapar m sa)Vicikicch : (vicikicch )Uddhacca: (uddhacca)Iss : (iss )Macchariyam: (macchariya)Moha: (avijj )

cetasika dhamma)sa yojana

sa yojan ya

r pakkhandhavedanakkhandha saññakkhandhasa kh rakkhandha viññ akkhandha

sa vega

J ti dukkha:Jar dukkha:By dhi dukkha:Mara a dukkha:Ap ya-dukkha:At ta vattakam laka dukkha:

An gata vattam laka dukkha:

Paccuppane h rapariyesanam laka dukkha:

sa vegavatthu

Sa vega

sa s ra S


sa vejaniya h na

Lumbin ,Mah bodhi ,

Migad vana,Dhammacakkapavattana

Kusin ra,

sa va akappasa va a h y -kappa

Also see mah kappa. sa s ra

n ma r pa Sa s ra

sa s racakka

sa s rava a

sa sedaja Also see j ti.

sa sagga

Also see k ya-sa sagga. Sakkasakk ya

r pakkhandavedanakkhandha

saññ kkhandhasa kh rakkhandhaviññ akkhandha


sa vejaniya h na

Lumbin ,Mah bodhi ,Migad vana,

DhammacakkapavattanaKusin ra,

sa va akappasa va a h y -kappa

Xem thêm mah kappa. sa s ra

n ma r paSa s ra

sa s racakka

sa s rava asa sedaja

Xem thêm j ti. sa sagga

Xem thêm k ya-sa sagga. Sakkasakk ya

r pakkhanda vedanakkhandhasaññ kkhandha sa kh rakkhandha

viññ akkhandha

S


sakk yadi hi

sakk raAlso see l bha, yasa, siloka.

Sakya

Sakyava sasikkham n

S sikkham n “eva vadeh ”ti vattabb : That probationer should be told “Speak thus”:

P tip t verama i dve vass ni av tikkamma sam d na sam diy mi.

I undertake for two years not to transgress the resolution of abstinence from onslaught on creatures.

Adinn d n verama i dve vass ni av tikkamma sam d na sam diy mi.

I undertake for two years not to transgress the resolution of abstinence from taking what is not given. Abrahmacariy verama i dve vass ni av tikkamma sam d na sam diy mi.

I undertake for two years not to transgress the resolution of abstinence from unchastity. Mus v d verama i dve vass ni av tikkamma

sam d na sam diy mi.I undertake for two years not to transgress the resolution of abstinence from lying. Sur merayamajjappam da h n verama i dve

vass ni av tikkamma sam d na sam diy mi.I undertake for two years not to transgress the resolution of abstinence from occasions for sloth (arising from) fermented liquor and spirits and strong drink. Vik labhojan verama i dve vass ni av tikkamma sam d na sam diy mi.

I undertake for two years not to transgress the resolution of abstinence from eating at the wrong time.


sakk yadi hi

sakk ra

Xem thêm l bha, yasa, siloka. Sakya

Sakyava sasikkham n

S sikkham n “eva vadeh ”ti vattabb : Cô ni t p s y nên c nói r ng: “Cô hãy nói nh v y”:

P tip t verama i dve vass ni av tikkamma sam d na sam diy mi.

Con xin th trì vi c tránh xa s gi t h i m ng s ngsát sanh không vi ph m trong hai n m. Adinn d n verama i dve vass ni av tikkamma sam d na sam diy mi.Con xin th trì vi c tránh xa s l y v t không c chotr m

c p không vi ph m trong hai n m. Abrahmacariy verama i dve vass ni av tikkamma sam d na sam diy mi.Con xin th trì vi c tránh xa i u phi Ph m h nhhành dâm không vi ph m trong hai n m. Mus v d verama i dve vass ni av tikkamma

sam d na sam diy mi.Con xin th trì vi c tránh xa s nói d i không vi ph m trong hai n m. Sur merayamajjappam da h n verama i dve

vass ni av tikkamma sam d na sam diy mi.Con xin th trì vi c tránh xa s d duôi u ng ch t say là r u và n c lên men không vi ph m trong hai n m. Vik labhojan verama i dve vass ni av tikkamma sam d na sam diy mi.Con xin th trì vi c tránh xa s n sái th i không vi ph m trong hai n m. S


sikkh

Adhis lasikkh :Adhicittasikkh :Adhipaññ sikkh :

sikkh

S lasikkh :(samm v c ) (samm kammanta)

(samm - j va/samm j va)Sam dhisikkh :(samm v y ma) (samm sati)

(samm sam dhi)Paññ sikkh :(samm di hi) (samm sa kappa)

sikkh padasekkha

(p ram )

Sot pattimaggapuggala:

Sot pattiphalapuggala:

Sakad g mimaggapuggala:

Sakad g miphalapuggala:

An g mimaggapuggala:

An g miphalapuggala:

Arahattamaggapuggala:

Also see asekkha.


sikkh

Adhis lasikkh :Adhicittasikkh :Adhipaññ sikkh :

sikkh

S lasikkh : (samm v c )(samm kammanta) (samm -

j va/ samm j va). Sam dhisikkh :

(samm v y ma) (samm sati) (samm sam dhi)

Paññ sikkh : (samm di hi) (samm sa kappa)

sikkh padasekkha (p ram )

Sot pattimaggapuggala:Sot pattiphalapuggala:Sakad g mimaggapuggala:Sakad g miphalapuggala:An g mimaggapuggala:An g miphalapuggala:Arahattamaggapuggala:

Xem thêm asekkha. S


sekhiyaSekhiyadhamma:

bhikkhus

Parima ala:Ujjagghika:Khambhakata:Sakkacca:Kaba a:Surusuru:P duka:

sen sana Pa isa kh yoniso, sen sana pa isev mi,

y vadeva s tassa pa igh t ya, u hassa pa igh t ya, a samakasav t’ tapasar sapasamphass na

pa igh t ya, y vadeva utu-parissayavinodanappa isall n r mattha . Considering thoughtfully, I use the dwelling place only for protection from cold, heat; for protection from contact with flies, mosquitoes, wind, sun and creeping beings, and only for the purpose of warding off the inclemency of climate and for the enjoyment of seclusion.

sot panna

sot pattimaggapuggala

sot panna


sekhiyaSekhiyadhamma:

Parima ala:Ujjagghika:Khambhakata:Sakkacca:Kaba a:Surusuru:P duka:

sen sana Pa isa kh yoniso, sen sana pa isev mi, y vadeva s tassa pa igh t ya, u hassa pa igh t ya,

a samakasav t’ tapasar sapasamphass na pa igh t ya, y vadeva utu-parissayavinodanappa isall n r mattha . Ch n chánh quán t ng r ng, tôi th d ng ch này ch ng n che cái l nh; ch ng n che cái nóng; ch ng n che s xúc ch m ru i nh ng, mu i mòng, gió, s c nóng c a m t tr i, các loài r n rít; ch di t tr s hi m nguy c a th i ti t và hoan h n i n c .

sot panna

sot pattimaggapuggala

sot pannaS


pañcas la

sa yojana(sakk yadi hi)

(vicikicch )(s labbatapar m sa)(iss ) (macchariya)

akusalakammapatha(p tip ta) (adinn d na)

k mesumicch c ra abrahmacariya(mus v da) (micch di hi)

ap yasot patti-magga ha

Sot pattimagga)

Dhamm nus r puggala: dhammaSot pattimagga

Saddh nus r puggala:Sot pattimagga

sa ksa kama

sa khataAlso see asa khata.

sa kh ra


pañcas la

sa yojana(sakk yadi hi)

(vicikicch )(s labbatapar m sa)(iss ) (macchariya)

akusalakammapatha(p tip ta) (adinn d na)k mesumicch c ra abrahmacariya

(mus v da) (micch di hi)ap ya

sot patti-magga ha(Sot pattimagga)

Dhamm nus r puggala:Sot pattimagga

Saddh nus r puggala: Sot pattimagga

sa ksa kama

sa khataXem thêm asa khata.

sa kh ra

S


Sa kh tasa kh ra:

Abhisa kh rasa kh ra:

Abhisa kh ra asa kh ra:

Payog bhisa kh ra:

sa gaha

D na:Piyavajja/peyyavajja:Atthacariy :Sam nattat :

sa g yana

Also see sa g ti. sa g ti

Arahats

Arahats

(sa gahavatthu)


Sa kh tasa kh ra:

Abhisa kh rasa kh ra:

Abhisa kh ra asa kh ra:

Payog bhisa kh ra:

sa gaha

D na:Piyavajja/peyyavajja:Atthacariy :Sam nattat :

sa g yana

Xem thêm sa g ti. sa g ti

(sa gahavatthu). S


Arahats

si gAlso see si ganikkha.

si ganikkhaAlso see si g .

sacca

Dukkhasacca:

Samudayasacca:

Nirodhasacca:

Maggasacca:


si gXem thêm si ganikkha.

si ganikkhaXem thêm si g .

sacca

Dukkhasacca:

Samudayasacca:

Nirodhasacca:

Maggasacca:S


saccap ram

Poris da

sacca-p ramsajjh yaSañj vasaññ

saññ vippall sasa h nasattasatta-ariyadhana

Saddh :S la:Hiri:Ottappa:Suta :C ga:Paññ :

sattaloka(loka)

Sattaloka: Ok saloka: Sa kh raloka:

satt hak lika

Sattabhantarasatthantarakappa

satthaAlso see kappa.


saccap ram

sacca-p ramsajjh yaSañj vasaññ

saññ vippall sasa h nasattasatta-ariyadhana

Saddh :S la:Hiri:Ottappa:Suta :C ga:Paññ :

sattaloka(loka)

Sattaloka: Ok saloka: Sa kh raloka:

satt hak lika

Sattabhantarasatthantarakappa

satthaXem thêm kappa.

S


suññataatta anatta

anatta suññatasuññatavimokkha

suññatavimokkhasutta

Also see suttanta. suttanta

Also see sutta. sadda

nipphannar pasaddanik yasaddapaññatti/n mapaññatti

atthapaññatti:Pañcappakara a A hakath n mapaññatti

Vijjam na-paññatti:

Avijjam na-paññatti:

Vijjam nena avijjam na-paññatti:

Avijjam nena vijjam na-paññatti:


suññataanatta

anatta suññatasuññatavimokkha

suññatavimokkhasutta

Xem thêm suttanta. suttanta

Xem thêm sutta.

saddanipphannar pa

saddanik yasaddapaññatti/n mapaññatti

atthapaññatti:Pañcappakara a n mapaññatti

Vijjam na-paññatti:

Avijjam na-paññatti

Vijjam nena avijjam na-paññatti:

Avijjam nena vijjam na-paññatti:

sithila dhanita rassad gha garu lahu sambandha

varatthita niggabita vimutta S


Vijjam nena vijjam nena paññatti:

Avijjam nena-avijjam na paññatti:

saddavedhisadd ramma a

nipphannar pasaddantarikasaddh

kusalacitta,

sobha as dh ra a cetasikasaddh

Saddh

saddh Visuddhimagga,

gamasaddh :

Adhigamasaddh :Ariyas

Okappanasaddh :

Pas dasaddh :


Vijjam nena vijjam nena paññatti:

Avijjam nena-avijjam na paññatti:

saddavedhisadd ramma a

nipphannar pasaddantarikasaddh

kusalacitta,

sobha as dh ra a cetasikasaddh

Saddh

saddh Visuddhimagga,gamasaddh :

Adhigamasaddh :

Okappanasaddh :

Pas dasaddh : S


‘Saddh ’

K l m s(A guttaranik ya)

saddh carita

samatha-kamma h naAlso see carita.

saddh deyyasaddh dhika saddh dhika

bodhisatta

saddh pasannasaddh -pabbajjita

bhikkhuPaññ -pabbajjita:Saddh -pabbajjita:Bhay -pabbajjita:

saddhivih rika

saddhammassavana

Catt rome dhamm bh vit bahul kat sot pattiphalasacchikiriy ya sa vattanti. Katame catt ro? These four things are developed and cultivated, they lead to

the realization of the fruit of Stream-entry. What four?Sappurisasa seva:Saddhammassavana:Yonisomanasik ra:Dhamm nudhammappa ipatti:


‘Saddh ’

(A guttaranik ya)

saddh carita

samatha-kamma h naXem thêm carita.

saddh deyyasaddh dhika saddh dhika bodhisatta

saddh pasannasaddh pabbajjita

Paññ -pabbajjita:Saddh -pabbajjita:Bhay -pabbajjita:

saddhivih rika

saddhammassavana

Catt rome dhamm bh vit bahul kat sot pattiphalasacchikiriy ya sa vattanti. Katame catt ro?

Có b n pháp c tu t p, c làm cho sung mãn a n ch ng ng qu Nh p L u. Th nào là b n?

Sappurisasa seva:Saddhammassavana:Yonisomanasik ra:Dhamm nudhammappa ipatti:

S


Siddhattha

Siddhattha Buddha

suddasuddh v sa

An g miArahanta

jh na

Avih bh mi: devasAtapp bh mi: devasSudass bh mi: devas,Sudass bh mi: devas, Akani h bh mi: devas

Suddhodanasantatir pa

Also see lakkha ar pa. sant na khandha

k lasantati paññattisannip ta

sanni h nasindhava

sapp ya

Bhojanasapp ya:v sasapp ya:


SiddhatthaSiddhattha Buddha

suddasuddh v sa

An g miArahanta jh na

Avih bh mi: Atapp bh mi:Sudass bh mi:Sudass bh mi: Akani h bh mi:

Suddhodana gọi thân santatir pa

Xem thêm lakkha ar pa. sant na khandha k lasantati paññattisannip ta

sanni h nasindhava

sapp ya

Bhojanasapp ya:v sasapp ya: S


Puggalasapp ya:Utusapp ya:Dhammassavanasapp ya:

sappurisasappuris panissaya

also see catucakkasampattisabbacittas dh ra a


Phassa: Vedan : Saññ : Cetan : Ekaggat : J vitindriya: Manasik ra: ,

sabbaññutañ aSabbaññ

Kamasabbaññ :Saki sabbaññ :Satti sabbaññ :Satatasabbaññ :Ñ tasabbaññ :

sabbatth g miniñ a

Also see ñ a. sampajañña

Satthaka sampajañña:Sapp ya sampajañña:Gocara sampajañña:

Asammoha sampajañña:


Puggalasapp ya:Utusapp ya:Dhammassavanasapp ya:

sappurisa

sappuris panissaya

xem thêm catucakkasampatti

sabbacittas dh ra a

(sabbacittas dh ra a cetasika)Phassa: Vedan : Saññ : Cetan : Ekaggat : J vitindriya:Manasik ra:

sabbaññutañ aSabbaññ

Kamasabbaññ :Saki sabbaññ :Satti sabbaññ :Satatasabbaññ :Ñ tasabbaññ :

sabbatth g miniñ a

Xem thêm ñ a. sampajañña

Satthaka sampajañña:Sapp ya sampajañña:Gocara sampajañña:Asammoha sampajañña: S


sampad

Vyagghapajja Sutta (D ghaj nu Sutta)

U h na-sampad :

rakkha-sampad :

Samaj vita-sampad :

Kaly amitta sampad :

sampayutta Same as sampayuttapaccayo, association condition

sampayuttapaccayo

sampatti

(sampatti)Gatisampatti:

Upadhisampatti:

K lasampatti:

Payogasampatti:kamma

(kammanta sampatti)


sampad

Vyagghapajjasutta (D ghaj nusutta)

U h na-sampad :( y s n l c)

rakkha-sampad :( y s b o qu n)

Samaj vita-sampad :( y i s ng i u )

Kaly amitta sampad :( y b n lành)

sampayutta Xem thêm sampayutta paccayo, t ng ng duyên.

sampayuttapaccayo

sampatti

(sampatti)Gatisampatti:

Upadhisampatti:

K lasampatti:

Payogasampatti:

(kammanta sampatti)

S


samb dha

gh rav sasamb dhasambodhisambh var pasambh ra

sambhinnasammasammata

sammasanañ a

Also see vipassan ñ a. samm - j va

samm kammanta


samm devasamm di hi

Samm sambuddhaSamm sambuddha

Khuddaka Nik ya Buddhava saManussatta:

Samm sambuddha


samb dhagh rav sasamb dha

sambodhisambh var pasambh ra

sambhinnasamma

sammata

sammasanañ a

Xem thêm vipassan ñ a. samm - j va

samm kammanta


samm devasamm di hi

Samm sambuddha

Khuddaka Nik ya Buddhava saManussatta:

S


Li gasampatti:

Hetu:arahantship

Satth radassana:Samm sambuddha

Pabbajj :

kamma

Gu asampatti:

jh nas(abhiññ )

(sam patti)

Adhik ra:

Samm sambuddha

Chandat :

samm sambodhi

samm sambodhi- Arahattañ a Sabbaññutañ a


Li gasampatti:

Hetu:

Satth radassana:

(Samm sambuddha)

Pabbajj :

Gu asampatti:

(jh na)(abhiññ ) (sam patti)

Adhik ra:

(Samm sambuddha)

Chandat :

(Samm sambodhi)

samm sambodhi- Arahattañ a Sabbaññutañ a S


samm sam dhi

samm sati

samm sa kappa

samm v c

samm v y ma

sammutideva

Also see deva. sammutipaññattisammutisa gha

sammutisacca Paramatthasacca:

sammappadh na

Uppann na p pak na dhamm na pah n ya v y mo,

Anuppann na p pak na dhamm na anupp d ya v y mo,

Anuppann na kusal na dhamm na upp d ya v y mo,


samm sam dhi

samm sati

samm sa kappa

samm v c

samm v y ma

sammutideva

Xem thêm deva. sammutipaññattisammutisa gha

sammutisacca Paramatthasacca:sammappadh na

Uppann na p pak na dhamm na pah n ya v y mo,

(th n chánh c n)Anuppann na p pak na

dhamm na anupp d ya v y mo,(tr chánh c n)

Anuppann na kusal na dhamm na upp d ya v y mo,

(tu chánh c n) S

A Dictionary of Buddhist Terms………..………………………………...…..…………...…H

Uppann na kusal na dhamm na bhiyyobh v ya v y mo,

Bodhipakkhiya-dhamma.sassatadi hi

Also see ucchedadi hi. sassamedha

(R jasa gahavatthu)Sassamedha:

Purisamedha:

Samm p sa:

V japeyya:

H hadaya

(hadaya-vatthu)hasita

Sita: Hasita

Vihasita:Upahasita:

Apahasita: Atihasita:

h nidasaka

hita-h nam na

Himo'hamasmi (I am inferior)Also see m na.

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...…H

Uppann na kusal na dhamm na bhiyyobh v ya v y mo,

(b o chánh c n)Bodhipakkhiya-dhamma.

sassatadi hi

Xem thêm ucchedadi hi. sassamedha

(R jasa gahavatthu)Sassamedha:

(th c th i t v )Purisamedha:

(quan ch c chính ph )Samm p sa:

(có bi n pháp úng)V japeyya: (bi t cách giao ti p)

H hadaya

(hadaya-vatthu)hasita

Sita: Hasita

Vihasita:Upahasita: Apahasita: Atihasita:

h nidasaka

hita- h nam na

Himo'hamasmi (Tôi kém h n)Xem thêm m na.

H

A Dictionary of Buddhist Terms………..………………………………...…..…………...…H

HimavHimav , Him cala, Himavanta

hiri

sobha as dh ra a cetasikaSaddh :Sati:Hiri:Ottappa:Alobha:Adosa:Tatramajjhattat :K yapassaddhi:Cittapassaddhi:

K yalahut :Cittalahut :K yamudut :Cittamudut :K yakammaññat :Cittakammaññat :K yap guññat :Cittap guññat :K yujjukat :Cittujjukat :

hetulobha

dosa mohaAlso see hetupaccayo.

hetupaccayolobha

dosa mohaalobha

adosa amoha

hemantaAlso see utu.

somanassindriya

hatthap sa

T i n Thu t Ng Ph t H c………………………….…………………………………...…H

HimavHimav , Him cala, Himavanta

hiri

sobha as dh ra a cetasikaSaddh : Sati: Hiri:Ottappa:Alobha:Adosa:Tatramajjhattat :K yapassaddhi:Cittapassaddhi:

K yalahut :Cittalahut :K yamudut :Cittamudut :K yakammaññat :Cittakammaññat :K yap guññat :Cittap guññat :K yujjukat :Cittujjukat :

hetulobha dosa

mohaXem thêm hetupaccayo.

hetupaccayolobha dosa

mohaalobha adosa

amohahemanta

Xem thêm utu. somanassindriya

hatthap sa

H

Ph n B Sung (1) (2) (3)

[B Sung 1]

Cakkhu: ,Sota:Gh na:Jivh :K ya:

pas dar paR pa: Sadda: Gandha: Rasa:

(pho habba)gocarar pa visayar paItthatta: Purisatta:

bh var paHadayavatthu: hadayar pa

pa h na ‘vatthu’J vitindriya: j vitar pa

Kabali k r h ra: h rar pak sadh tu:

paricchedar pa K yaviññatti: Vac viññatti:

viññattir paLahut : Mudut :Kammaññat :

vik rar pa

Upacaya: Santati: Jarat : Aniccat :

lakkha ar pa

Ph n B Sung (1) (2) (3)

(nipphannar pa)

(anipphannar pa). Vis.M. 443; Comp. 154, 155.

[B Sung 2] S T ng Nhân biên so n, t p 3 S c và Ni t Bàn.

Nipphanar pa: Anipphannar pa:NIPPHANNAR PA:

pa hav r patejor pa:

Mah bh t r pa:Pas dar pa:

Visayar pa:Bh var pa:Hadayar pa:J vitar pa:

h rar pa:

Sabh var pa:Salakkha ar pa:

Nipphannar pa:

R par pa:

Sammasanar pa:

ANIPPHANNAR PA

paricchedar pa:viññattir pa:

k yaviññatti

Ph n B Sung (1) (2) (3)

Paricchedar pa:Viññattir pa:

Vik rar pa:Lakkha ar pa:

[B Sung 3] (Bh mi)

Niraya:Tiracch nayoni:Pittivisaya:Asurak ya:

(Ap yabh mi)Manussa:Catummah r jika:T vati sa, tetti s :Y m :Tusita:

Nimm narat :Paranimmitavasavatt :

(K masugatibh mi)

K m vacara-bh mi k malokaBrahmap risajj :Brahmapurohit :Mah brahm :

(Pa hamajjh nabh mi):Paritt bh :Appam bh :

bhassar :(Dutiyajjh nabh mi):

Parittasubh :Appam asubh :Subhaki h :

(Tatiyajjh nabh mi):Vehapphal :Asaññ satta:Avih :

Ph n B Sung (1) (2) (3)

Atapp :Sudassana:Sudass :Akini h :

(Catutthajjh nabh mi)

(suddh v sa)

R p v carabh mir paloka

k s nañc yatanabh mi:Viññ añc yatanabh mi:

kiñcaññ yatanabh mi:Nevasaññ n saññ yatanabh mi:

Ar p vacarabh miar paloka

Itivuttaka

-- --

A DICTIONARY OF BUDDHIST TERMS P I-ENGLISH GLOSSARY

A Abbh tadhamma:Abhidhamma Pi aka:Abhijjh :Abhiññ :Abhisa kh ra m ra:

Abhisa kh ra upadhi:

brahmacariya:cariya:

Acariya vatta:

Acinteyya:Adhicitta sikkh :Adhigamasaddh :

Adhim na:Adhimokkha:Adhipaññ sikkh :Adhipati:Adhis la sikkha:Adhi h nap ram :Adinn d n verama : Adinn d n :Adosa:

gamasaddh :

gantukavatta:Aggas vaka:

h ra:h repa ik la saññ : j vap risuddhis la:j va hamakas la:

Ajjava:Akappiyama sa:

T I N THU T NG PH T H C CHÚ THÍCH T P I-VI T

A Abbh tadhamma:

Abhidhamma Pi aka:Abhijjh :Abhiññ :Abhisa kh ra m ra:

Abhisa kh ra upadhi:

Abrahmacariya:cariya:

Acariya vatta:

Acinteyya:Adhicitta sikkh :Adhigamasaddh :

Adhim na:Adhimokkha:Adhipaññ sikkh :Adhipati:

Adhis la sikkh :Adhi h nap ram :Adinn d n verama : Adinn d n :Adosa:

gamasaddh :

gantukavatta:Aggas vaka:

h ra:h repa ik la saññ :j vap risuddhis la:j va hamakas la:

Ajjava:Akappiyama sa:

P i-English Glossary - A, , B, BH, C, D, DH, E, G, H, I, J, K, KH, L, M, N, O, P, R, S, T, U, V, Y

k sa-dh tu:k s nañc yatana:kiñcaññ y tana:

Akkosati:Akusala:Akusala kamma:

Amata:misad y da:

misa:An g mi Magga:An g mi Phala:An g mi:

Anaggahitad na:Anantariya kamma: niraya,

n p nassati:Anatta:A aja-pa isandhi:Andhak ra:A ga:A guttaranik ya:Anicca:Animitta vimokkha:

Animitta:Annad na:Anodhissaphara a mett :

Antarav saka:Antev sika:Antev sika vatta:Anuloma citta:Anumodanavatta:Anupahaccad na:

Chú Thích T P i-Vi t - A, , B, BH, C, D, DH, E, G, H, I, J, K, KH, L, M, N, O, P, R, S, T, U, V, Y

k sa-dh tu:k s nañc yatana:kiñcaññ y tana:

Akkosati:Akusala:Akusala kamma:

Amata:misad y da:

misa:An g mi Magga:An g mi Phala:An g mi:

Anaggahitad na:Anantariya kamma:

n p nassati:Anatta:A aja-pa isandhi:Andhak ra:A ga:A guttaranik ya:Anicca:Animitta vimokkha:

Animitta:Annad na:Anodhissaphara a mett :

Antarav saka:Antev sika:Antev sika vatta:Anuloma citta:Anumodanavatta:Anupahaccad na:


Anusaya kilesa:

Anussati:Apac yan :

Apahasita:Aparacetan :Ap yabh mi:

ap ya

po dh tu:

Appam da:Appamaññ :Appa ihita:Appa ihita vimokkha:Apatti desati:

Aparant nudi hi:

Aparih niya dhamma:r ha:

Arahanta:

Arahattadhaja:rakkha:rakkha sampad :

r macetiya:

r maropad na:Araññika:Araññika vatta:Ariya:Ariyasacc : CatusaccaAriyas vaka:Ar pabh mi:Ar pajh na:Asa khatadh tu:


Anusaya kilesa:

Anussati:Apac yan :

Apahasita:Aparacetan :Ap yabh mi:

po dh tu:

Appam da:Appamaññ :Appa ihita:Appa ihita vimokkha:Apatti deseti:

Aparant nudi hi:Aparih niya dhamma:

r ha:Arahanta:

Arahattadhaja:rakkha:rakkha sampad :

r macetiya:

r maropad na:Araññika:Araññika vatta:Ariya:Ariyasacc : CatusaccaAriyas vaka:Ar pabh mi:Ar pajh na:Asa khatadh tu:


Asa kheyya:sava:

savakkhaya abhiññ :

Asoka:Asubha kamma h na: Atihasita:Atta:A aka:Attakilamath :Attasamm pa idhi:Atthacariya:A hakathA hakkha a:A ha gika magga:

A hapa isambhidh :

Attukka sana:v sa: sen sanav satha d na:

v sikavatta:Avijj :

Avijj sava:

Avikkhepa:yukkhaya mara a:

B Bala:Bhattaggavatta:Bhaddekaratta:

Bhaga:Bhagav :Bh ra:


Asa kheyya:sava:

savakkhaya abhiññ :Asoka:Asubha kamma h na: Atihasita:Atta:A aka:Attakilamath :Attasamm pa idhi:Atthacariya:A hakathA hakkha a:A ha gika magga:Atthapa isambhidh :

Attukka sana:v sa: sen sanavasatha d na:

v sikavatta:Avijj :

Avijj sava:

Avikkhepa:

yukkhaya mara a:B

Bala:Bhattaggavatta:Bhaddekaratta:

Bhaga:Bhagav :Bh ra:


Bhava-di hi: sassata-di hiBhava r ga:

Bhava:Bh van :

Bh van maya paññ :Bhav sava:Bhaya:Bhesajja:Bhikkhu:

Bhikkhun :Bhikkhu sa gha:Bhikkhu s la:

catuparisuddhis la, Bhogabyasana:B janiy ma:

Bodhi:Bodhipakkhiyadhamma: Bodhisatta:Bojjha ga:Brahma:Brahmacariya:Br hma a:Buddha-cakkhu: Buddha-pa im :Buddha-vacana:Buddha:Buddhakicca: Buddh nussati:By p da:Byasana:

C C ga:C ga-sampatti:C g nussati:


Bhava-di hi: sassata-di hiBhava r ga:

Bhava:Bh van :

Bh van maya paññ :Bhav sava:Bhaya:Bhesajja:Bhikkhu:

Bhikkhun :Bhikkhu sa gha:Bhikkhu s la:

catuparisuddhis la, Bhogabyasana:B janiy ma:

Bodhi:Bodhipakkhiyadhamma: Bodhisatta:Bojjha ga:Brahma:Brahmacariya:Br hma a:Buddha-cakkhu: Buddha-pa im :Buddha-vacana:Buddha:Buddhakicca: Buddh nussati:By p da:Byasana:

C C ga:C ga-sampatti:C g nussati:


Cakkav a:Cakkavatt :Cakkhu:Cakkhundriya:Cakkhuviññ a:Cankama patha:C ritta s la:

C tumah r ja:

Catup risuddhis la:bhikkhu s la

Catur rakkha kamma h na: Catusacca: ariyasaccCetan :Cetasika:Cetiya: stupa th paCetokhila:

Cetopariya abhiññ :Paracittavij nana abhiññ

Chabba ara s :Chanda:Chatta:Cint maya paññ : Citta: mano, viññ a.Citta-visuddhi:Cittujukata:Cittakammaññat :

Cittamudut :

Cittaniy ma:

Cittapaguññat :Cittapassaddhi:Cittassekaggat :Cittaviveka:C vara: kas vaCuticitta:


Cakkav a:Cakkavatt :Cakkhu:Cakkhundriya:Cakkhuviññ a:Cankama patha:C ritta s la:

C tumah r ja:

Catup risuddhis la:bhikkhu s la

Catur rakkha kamma h na: Catusacca: ariyasaccCetan :Cetasika:Cetiya: stupa th paCetokhila:Cetopariya abhiññ :

Paracittavij nana abhiññChabba ara s :Chanda:Chatta:Cint maya paññ : Citta: mano, viññ a.Citta-visuddhi:Cittajukata:Cittakammaññat :

Cittamudut :Cittaniy ma:

Cittapaguññat :Cittapassaddhi:Cittassekaggat :Cittaviveka:C vara: kas vaCuticitta:


D Dakkhinodaka:D na:D nap ram :D navatthu:Dasa-da a-kamma:D tabbavatthu: p janiyavatthuD h dh tu:D y da:Devat nussati:

Deva:Devad ta:Devaloka:Devaputta-m ra:Dhaja:Dhaja:Dhajathambha:Dhammacakkhu:Dhamm cariya:

Dhammad na:

Dhammad y da:Dhammabha g rika: Dhammacakka:Dhammadesaka:Dhammadesan :Dhammakathika:Dhamma niy ma:

Dhamm nus r :

Dhamm nussati:Dhammapa isambhidh :

Dhamm sana:


D Dakkhinodaka:D na:D nap ram :D navatthu:Dasa-da a-kamma:D tabbavatthu: p janiyavatthuD h dh tu:D y da:Devat nussati:

Deva:Devad ta:Devaloka:Devaputta-m ra:Dhaja:Dhaja:Dhajathambha:Dhammacakkhu:Dhamm cariya:

Dhammad na:

Dhammad y da:Dhammabha g rika: Dhammacakka:Dhammadesaka:Dhammadesan :Dhammakathika:Dhamma-niy ma:

Dhamm nus r :

Dhamm nussati:Dhammapa isambhidh :

Dhamm sana:


Dhammasara a:Dhammavicaya sambhojjha ga:Dh tu:

Dh tugabba:Dhura:Dhuta ga:Dibbacakkhu:Dibbacakkhu abhiññ :

Dibbasota abhiññ :

D gha nik ya:Di hi:Di h sava:Di hi-r ga:Di hi-visuddhi:Di hibyasana:Di hijukamma:Domanassa:Dosa: kodhaDubbhikkhantara kappa:Duggati:Dukkaracariya:Dukkha:Dukkha sacca:

dukkhaDukkhasamphassa:Dullabha:

E Ekaggat :Ekamanta:

G G mikavatta:


Dhammasara a:Dhammavicaya sambhojjha ga:Dh tu:

Dh tugabba:Dhura:Dhuta ga:Dibbacakkhu:Dibbacakkhu abhiññ :

Dibbasota abhiññ :

D gha nik ya:Di hi:Di h sava:Di hi-r ga:Di hi-visuddhi:Di hibyasana:Di hijukamma:Domanassa:Dosa: kodhaDubbhikkhantara kappa:Duggati:Dukkaracariya:Dukkha:

Dukkha-sacca:dukkha

Dukkhasamphassa:Dullabha:

E Ekaggat :Ekamanta:

G G mikavatta:


Gandha-d na:

Gandhama ana:Gantha:Garuka:G th :Gati:Gatinimitta:Gehapavesana ma gala:Geyya:Gh aviññ a:Gandha-vilepana-vibhusana:Gh indriya:Gijjha:Gijjhapotaka:G ta:Gocarag ma:

Gotrabh :

H Ha sa:Hasita: h sa, pah sa, Hasita:

Hetu:H na:Hir :

I Icch :Iddhividha abhiññ :

Iddhip da:

Indriya:Indriyasa vara s la:Iss :


Gandha-d na:

Gandhama ana:Gantha:Garuka:G th :Gati:Gatinimitta:Gehapavesana ma gala:Geyya:Gh aviññ a:Gandha-vilepana-vibhusana:Gh indriya:Gijjha:Gijjhapotaka:G ta:Gocarag ma:

Gotrabh :

H Ha sa:Hasita: h sa, pah sa, Hasita:Hetu:H na:Hir :

I Icch :Iddhividha abhiññ :Iddhip da:Indriya:Indriyasa vara s la:Iss :


Issaranimm na:

Itivuttaka:"Thus has a Buddha spoken".

Itthindriya:J

Jal buja-pa isandhi:Jant ghara-vatta:Jar :Jar mara a:

J taka:J tar pa:Jh na:Jh na ga: jh naJ vhaviññ a:J vhindriya:J vitindriya:

K Kabal k ra h ra: OjaKakkhala:Kaly amitta sampad :Kaly amitta:K lad na:

K ma-r ga:K ma-upadhi:

K ma-vitakka:K ma:K mabh mi:K macchandha:Kammakkhaya mara a:K m sava:K masukhallik nuyoga:

K mesumicch c ra:K mesumicch c ra verama :


Issaranimm na:

Itivuttaka:"Ph t thuy t nh v y".

Itthindriya:J

Jal buja-pa isandhi:Jant ghara-vatta:Jar :Jar mara a:

J taka:J tar pa:Jh na:Jh na ga:J vhaviññ a:J vhindriya:J vitindriya:

K Kabal k ra h ra: OjaKakkhala:Kaly amitta sampad :Kalay amitta:K lad na:

K ma-r ga:K ma-upadhi:

K ma-vitakka:K ma:K mabh mi:K macchandha:Kammakkhaya mara a:K m sava:K masukhallik nuyoga:K mesumicch c ra:K mesumicch c ra verama :


Kamma: kammantaKammanimitta:Kammaniy ma:Kammanta: kamma.Kamma h na:Kammav c :Ka kh vitara a visuddhi:Kappa:Kappiya:Karu :Kas va: c varaKasi a:Ka hina-c vara: ka hinK ya kamma:K ya:K yabandhana:K yagat sati:K yakammaññat :

K yamudut :

K yapaguññat :K yavandan :

K yaviññ a:K yaviveka:K yujukat :Kesacchedana:Kham pana:

Khandha:Khandam ra:

M raKhandha-upadhi:

Khandhattiya:

Khanti:


Kamma: kammantaKammanimitta:Kammaniy ma:Kammanta: kamma.Kamma h na:Kammav c :Ka kh vitara a visuddhi:Kappa:Kappiya:Karu :Kas va: c varaKasi a:Ka hina-c vara: ka hinK ya-kamma:K ya:K yabandhana:K yagat sati:K yakammaññat :

K yamudut :K yapaguññat :K yavandan :

K yaviññ a:K yaviveka:K yujukat :Kesacchedana:Kham pana:

Khandha:Khandam ra:

M raKhandha-upadhi:

Khandhattiya:

Khanti:


Khant p ram :Khattiya:Khema:Khuddaka nik ya:

Kilesa:Kilesa-m ra:

M raKilesa up dhi:Kodha: dosaKom rabrahmacariya s la:

Kukkucca:Kulaputta:Kusala:Kusala-kamma:

L Lahut :Lakkha a:Lobha:Loka:

Lokadhamma:

Lokap la dhamma:

Lokiya:Lokuttara:

M Macchariya:

Maccum ra:M ra

Magga:Magga sacca:

Magg maggañ adassana visuddhi:

Magga ga:Mah bhodhi:Mah bh ta:


Khant p ram :Khattiya:Khema:Khuddaka nik ya:

Kilesa:Kilesa-m ra:

M raKilesa up dhi:Kodha: dosaKom rabrahmacariya s la:

Kukkucca:Kulaputta:Kusala:Kusala-kamma:

L Lahut :Lakkha a:Lobha:Loka:Lokadhamma:

Lokap la dhamma:

Lokiya:Lokuttara:

M Macchariya:

Maccum ra: M raMagga:Magga-sacca:

Magg maggañ adassana visuddhi: Magga ga:Mah bhodhi:Mah bh ta:


Mah padesa:

Mah paritta Sutta:Mah s vaka: AriyaMah sena:Majjap na-sa yama:Majjhimadesa:Majjhimanik ya:Majjhimapa ipad :Majjhimay ma kicca:M l d na:M l dhara:M na:M nasik ra:Ma apa:Ma i:Manindriya:Manodh tu:Manokamma:Mano-viññ a-dh tu:Mano-sañcetan h ra:Manoviññ a:Manovandan :

Ma gala:Mañj saka:M ra:Mara a:Mara nussati:Matakabhatta: matakadana.Mett :Mett bh vana:Mett p ram :Metteya Buddha:

Middha:


Mah padesa:

Mah paritta Sutta:Mah s vaka:Mah sena:Majjap na-sa yama:Majjhimadesa:Majjhimanik ya:Majjhimapa ipad :Majjhimay ma kicca:M l d na:M l dhara:M na:M nasik ra:Ma apa:Ma i:Manindriya:Manodh tu:Manokamma:Mano-viññ a-dh tu:Mano-sañcetan h ra:Manoviññ a:Manovandan :

Ma gala:Mañj saka:M ra:Mara a:Mara nussati:Matakabhatta: matakadana.Mett :Mett bh vana:Mett p ram :Metteya Buddha:

Middha:


Moghapurisa:

Moha:

Mudit :Muduka:Muñcacetan :Mus v d :Mus v d verama :Mutt :

N Nacca:N ma-j vitindriya:N mar pa paricheda-ñ a:

Namati: namassatiÑ ta-pariññ :N tha:Nekkhamap ram :Nevasaññ n saññ yatana:

Nibb na:Nik ya:Nimm narati:

Niriya: narakaNiroda-sacca:

Nirodhasam patti:Niruttipa isambhidh :Nissara a vimutti:

N vara a:

Niyatamicch di hi:Ñ a: paññÑ a-dassana-visuddhi:

Ñyatibyasana:


Moghapurisa:

Moha:

Mudit :Muduka:Muñcacetan :Mus v d :Mus v d verama :Mutt :

N Nacca:N ma-j vitindriya:N mar pa paricheda-ñ a:Namati: namassatiÑ ta-pariññ :N tha:Nekkhamap ram :Nevasaññ n saññ yatana:Nibb na:Nik ya:Nimm narati:Niriya:Niroda-sacca:

Nirodhasam patti:Niruttipa isambhidh :Nissara a vimutti:

N vara a:

Niyatamicch di hi:Ñ a: paññÑ a-dassana-visuddhi:

Ñ tibyasana:


O Odhisapah ra a mett :Ogha:Oj :

Okappana saddh :Ok sa-loka:

Opap tika pa isandhi:Ottapa:

hiriOvada:

P Pabbajja:Pabbejjapekkha:Paccakha sukha dhamma:

Paccavekkhan :Paccayapariggaha ñ a:Paccayasannissita s la:

Pacceka Buddha:

Paccekabodhisatta: paccekabuddhaPacch bhatta kicca:Pacchima Buddhavacana:Pacchimay ma kicca:Padakkhi :Pad peyya-d na:Paggaha:Pah na pariññ :

Pah na:Pajahati:Pakatis vaka: ariyaPal sa:


O Odhisapah ra a mett :Ogha:Oj :

Okappana saddh :Ok sa-loka:

Opap tika pa isandhi:

Ottapa:hiri

Ovada:P

Pabbajja:Pabbajjapekkha:Paccavekkhan :Paccayapariggaha ñ a:Paccayasannissita s la:

Paccekabuddha:

Paccekabodhisatta:Pacch bhatta kicca:Pacchima Buddhavacana:Pacchimay ma kicca:Padakkhi a:Pad peyya-d na:Paggaha:Pah na pariññ :

Pah na:Pajahati:Pakatis vaka:Pal sa:


Pam da:P n d na:P tip t verama :P tip t :Pa upal sa:Pañc nantariya kamma:

Pañcanik ya:

Pañcapati hita:

Pañcas la:Pañcavaggi:Paññ :

Paññ sampatti:Paññ p ram :Paññatti:

Paññindriya:Pap d na:

Papañca:Par bhava:Paracittavij nana abhiññ :

cetopariya abhinnaP r jika:Par m sa:P ram :Paravambhana:Paranimmitavasavatti:

Paribhogha cetiya:

Parikamma:Parikkh ra:


Pam da:P n d na:P tip t verama :P tip t :Pa upal sa:Pañc nantariya kamma:

Pañcanik ya:

Pañcapati hita:

Pañcas la:Pañcavaggi:Paññ :

Paññ sampatti:Paññ p ram :Paññatti:

Paññindriya:Pap d na:

Papañca:Par bhava:Paracittavij nana abhiññ : cetopariya abhiññaP r jika:Par m sa:P ram :Paravambhana:Paranimmitavasavatti:Paribhogha cetiya:

Parikamma:Parikkh ra:


Pariññ :

Paris :Pariss vana: dhammakaranaParitta:Pariveda:Pariyatti:Pariyatti s san :Pas da saddh :P s da:Passadhi sambhojjha ga:Pa hama Buddha vacana:Pa hav dh tu:Pa ibh na pa isambhidh :Pa iccasamupp da:Pa igha:P tith riya:P tim :P timokkhasa vara s la:

Pa ipad -ñ a-dassana-visuddhi:

Pa ipassadhi vimutti:

Pa ipatti:Pa ipatti s san :Patir padesav sa:

Pa isambhid :Pa isandhi:Pa iveda:Pativeda s san :Patta:Patt numodan :Patthan :Pattid na:


Pariññ :

Paris :Pariss vana: dhammakaranaParitta:Pariveda:Pariyatti:Pariyatti s san :Pas da saddh :P s da:Passadhi sambhojjha ga:Pa hama Buddhavacana:Pa hav dh tu:Pa ibh na pa isambhidh :Pa iccasamupp da:Pa igha:P ih riya:P tim :P timokkhasa vara s la:Pa ipad -ñ a-dassana-visuddhi:Pa ipassadhi vimutti:

Pa ipatti:Pa ipatti s san :Patir padesav sa:

Pa isambhid :Pa isandhi:Pativeda:Pativeda s san :Patta:Patt numodan :Patthan :Pattid na:


Pav a:Peta:Phalasam patti:

Pharusav c :Phassa:Phass h ra:Pho habba d na:

Pi ap ta: sa gha

Pi ac rikavatta:Pisu av c :Pi aka: P i

P ti:

P ti sambhojjha ga:

Pubb cariya:Pubbacetan :Pubbant nudi hi:

Pubbecakatapuññat :Pubbeniv s nussatti abhiññ :

P ja:P janiyavatthu:

databbavatthuP j laya:P jeti:Puññ :Puññakiriyavatthu:Purebhatta kicca:Purimay ma kicca:Purisindriya:Puthujjana:

R R ga:


Pav a:Peta:Phalasam patti:

Pharusav c :Phassa:Phass h ra:Pho habba d na:

Pi ap ta:

Pi ac rikavatta:Pisu av c :Pi aka: P i

P ti:P ti sambhojjha ga:Pubb cariya:Pubbacetan :Pubbant nudi hi:Pubbecakatapuññat :Pubbeniv s nussatti abhiññ :

P ja:P janiyavatthu:

databbavatthuP j laya:P jeti:Puññ :Puññakiriyavatthu:Purebhatta kicca:Purimay ma kicca:Purisindriya:Puthujjana:

R R ga:


Ratana:Rattiyo:Rogantara kappa:Rogabyasana:

Rukkha cetiya:

R pa:

R pa d na:

R pa j vitindriya:R pabh mi:R pakkhandha:

S Saccakiriya:Saccap ram :Saddad na:Saddh :Saddh d na:

Saddh sampatti:Saddh nus ri puggala:

dhamm nus ri puggalaSaddhindriya:Sagga:Sahadhammika:

Sajjh yati:Sakad g mi magga:Sakad g mi phala:Sakad g m : ariya

Sakkaroti:Sakk yadi hi:


Ratana:Rattiyo:Rogantara kappa:Rogabyasana:

Rukkha cetiya:

R pa:R pa d na:

R pa j vitindriya:R pabh mi:R pakkhandha:

S Saccakiriya:Saccap ram :Saddad na:Saddh :Saddh d na:Saddh sampatti:Saddh nus ri puggala:

dhamm nus ri puggalaSaddhindriya:Sagga:Sahadhammika:

Sajjh yati:Sakad g mi magga:Sakad g mi phala:Sakad g m :

Sakkaroti:

Sakk yadi hi:


Sakk ya:Sakkaccad na:

Sal kabhatta:Sa yatana:Sa gh nussati: Sa gha

Sa ghaSa gha-sannip ta: Bhikkhu Sa ghaSa gh ti:Sa s ra:

Sa sedaja pa isandhi:Sa vejaniya:Sa yojaniya:Sa yutta nik ya:Sam d na virati:

Sam dhikkhandha:

Sam dhindriya:Sam diyati:Samaj vita sampad :

Samaj vit :Sam nattat :S ma era:S ma era pabbajja kamma:Sampar ya sukha dhamma:Samaññ phala:Samantacakkhu:Samatha-bh van :Samatha:Samm - j va:Samm -di hi:Samm -kammanta:Samm -samadhi:Samm -sambhodhi:Samm -sa kappa:Samm -sati:Samm -v c :


Sakk ya:Sakkaccad na:

Sal kabhatta:

Sa yatana:Sa gh nussati:Sa gha-sannip ta:Sa gh ti:Sa s ra:

Sa sedaja pa isandhi:Sa vejaniya:Sa yojaniya:Sa yutta nik ya:Sam d na virati:

Sam dhikkhandha:

Sam dhindriya:Sam diyati:Samaj vita sampad :

Samaj vit :Sam nattat :S ma era:S ma era pabbajja kamma:Sampar ya sukha dhamma:Samaññ phala:Samantacakkhu:

Samatha-bh van :Samatha:Samm - j va:Samm -di hi:Samm -kammanta:Samm -samadhi:Samm -sambhodhi:Samm -sa kappa:Samm -sati:Samm v c :


Samm -v y ma:Sammappadh na:Samm sambodhisatta: Sammasana n a:Sammuti deva:Sampajaññ :Sampatta virati:

Sampatticakka:Samphappal pav c :Sa s ra:

Sa s ra-cakka:Samuccheda vimutti:

Samuccheda virati:

Samudaya sacca:

Samyojana:Sa ha:Sa kh ra:Sa kh rakkhandha:

Sa gaha vatthu:

Sa g yan : sa g tiSa g ti:Sa kh ra-loka:

Saññakhandha:Sappurisa:Sappurisad na:Sappurisupanissaya:Sara a:Sara iya dhamma:

Sar r dhatu:


Samm -v y ma:Sammappadh na:Samm sambodhisatta: Sammasana n a:Sammuti deva:Sampajaññ :Sampatta virati:

Sampatticakka:Samphappal pav c :Sa s ra:

Sa s ra-cakka:Samuccheda vimutti:

Samuccheda virati:

Samudaya sacca:

Samyojana:Sa ha:Sa kh ra:Sa kh rakkhandha:Sa gaha vatthu:

Sa g yan : sa g tiSa g ti:Sa kh ra-loka:Saññakhandha:Sappurisa:Sappurisad na:Sappurisupanissaya:Sara a:Sara ya dhamma:Sar r dhatu:


S san :

S san d y da:S sana d yajja

S sanika-vatthu:Sassata-di hi: bhava di hiSati-sambhojjha ga:Sati:Satindriya:Satipa h na:Satta-loka:

Satthantara kappa:S vakabodhisatta: ariya

Sekhiyavatta:

Sen sana: also v saSen sana vatta:Setuk rakad na:Seyyad na:Siddhivih rika-vatta:

Sikkh :Sikkh pada: s laS la-sampatti:S la-visuddhi:S la:S labbatapar m sa:

S labyasana:S lakkhandha:

S l nussati:S lap ram :S m :

Sirigabbha:Sita:Soka:


S san :

S san d y da:S sana d yajja

S sanika-vatthu:Sassata-di hi: bhava di hiSati-sambhojjha ga:Sati:Satindriya:Satipa h na:Satta-loka:Sattantara kappa:S vakabodhisatta:Sekhiyavatta:Sen sana: xem thêm v saSen sana vatta:Setuk rakad na:Seyyad na:Siddhivih rika-vatta:

Sikkh :Sikkh pada: s laS la-sampatti:S la-visuddhi:S la:S labbatapar m sa:

S labyasana:S lakkhandha:

S l nussati:S lap ram :S m :

Sirigabbha:Sita:Soka:


Somanassindriya:Sop na:Sot panna:Sot patti magga ha:

Sotindriya:S ci:Sudda:Sugati:

Sugato:Sukhasamphassa:Sukhavedan :Sukkha vipassaka:

Suññata vimokkha:Suññata:Sur meraya-majjapam -datth n verama :

Sur meraya:Sut maya paññ :Sutta:Sutta Pi aka:Suva a: j tar paSuva abh mi:

Sv kkhato dhammo:


Somanassindriya:Sop na:Sot panna:Sot patti magga ha:

Sotindriya:S ci:Sudda:Sugati:

Sugato:Sukhasamphassa:Sukhavedan :Sukkha vipassaka:

Suññata vimokkha:Suññata:Sur meraya-majjapam -datth n verama :

Sur meraya:Sut maya paññ :Sutta:Sutta Pi aka:Suva a: j tar paSuva abh mi:

Sv kkhato dhammo:


T Tada ga vimutti:Ta h :Tapa:Tapussa, Ballika:

Singuttra

Taru a vipassan ñ a: Tath gata:

T vati sa:

Tatramajjhattat : uppekkhaTejo dh tu:


T Tada ga vimutti:Ta h :Tapa:Tapussa, Ballika:

Taru a vipassan ñ a:

Tath gata:

T vati sa:

Tatramajjhattat : uppekkhaTejo dh tu:


Tevijj :Th varakusala d na:Therav da:

Th na:th na middha

Thoman : thometiTh pik :Tic varika-dhuta ga/Tec varika-dhuta ga:

k :Tipi aka:

P i

Tipi akadhara:Pi akas

T ra a pariññ :

Tiratana:Tisara a:Titthiya:Tusit :

U Ubhayakkhaya mara a:

Ucc sayana mah sayan :Uccheda di hi:

vibhavadi hi Udap nad na:Udayabhaya ñ a:

Udhacca:Udissaka cetiya:

Upac ra sam dhi:

Up d na:Upad nakkhandha:

pañc'upad nakkhandha


Tevijj :Th varakusala d na:Therav da:

Th na:th na middha

Thoman : thometiTh pik :Tic varika-dhuta ga/Tec varika-dhuta ga:

k :Tipi aka:

P i

Tipi akadhara:(tipi aka).

T ra a pariññ :Tiratana:Tisara a:Titthiya:Tusit :

U Ubhayakkhaya mara a:

Ucc sayana mah sayan :Uccheda di hi:

vibhavadi hi Udap nad na:Udayabhaya ñ a:

Udhacca:Udissaka cetiya:

Upac ra sam dhi:Up d na:Upad nakkhandha: pañc'upad nakkhandha


Up d niya:Up d r pa:Upadhi:

Upadhiviveka:

Upakkilesa:

Upapattideva:Up ri:Up saka:Upasam nussati:Upasampad :

bhikkhuUp sik :Up y sa:Upekkh sambhojjha ga:Uposatha divasa:Uposatha s la:

Uposatha:Upajjh ya:Upajjh yavatta:Uppacchedaka mara a:Upekkh :

tatranmajjhattatUpekkh p ram :Uttarasa gha:Utth na-sampad :

Utti ha:Utuniy ma:Uyy na:

V Vaccakuti-vatta:Vac kamma:Vac :Vac vandan :V dita:Vaj ra:


Up d niya:

Up d r pa:Upadhi:

Upadhiviveka:

Upakkilesa:

Upapattideva:

Up ri:Up saka:Upasam nussati:Upasampad :

Up sik :Up y sa:Upekkh sambhojjha ga:Uposatha divasa:Uposatha s la:

Uposatha:Upajjh ya:Upajjh yavatta:Uppacchedaka mara a:Uppekh :

tatranmajjhattatUpekkh p ram :Uttarasa gha:Utth na-sampad :

Utti ha:Utuniy ma:Uyy na:

V Vaccakuti-vatta:Vac kamma:Vac :Vac vandan :V dita:Vaj ra:


Vanacetiya:

Vanaropad na:Vandan :Va a:

V ritta:Vasala:Vassa:Vassav sa:Vatthad na:Vatthukamma:

Vayo-dh tu:Veda: paññVedalla:

Vedan :Vedanakkhandh :Ve uriya:Vera:Veyy vacca:

Veyy karana:

Vibhava-di hi:

Uccheda-di hi Vic ra:

Vicikicch :Vih ra:

Vihasita:Vihi sa vitakka:Vijj laya:

Vik labhojana:Vikkhepa:


Vanacetiya:

Vanaropad na:Vandan :Va a:

V ritta:Vasala:Vassa:Vassav sa:Vatthad na:Vatthukamma:

Vayo-dh tu:Veda: paññVedalla:

Vedan :Vedanakkhandh :Ve uriya:Vera:Veyy vacca:

Veyy karana:

Vibhava-di hi:

Uccheda-di hiVic ra:

Vicikicch :Vih ra:

Vihasita:Vihi sa vitakka:Vijj laya:

Vik labhojana:Vikkhepa:


Vikkhambhana-vimutti:

Vilepana d na:Vimutti:Vinaya Pi aka:

Viññ h ra:

Viññ akkhandha:Viññ añc yatana:Vip ka:Vipassan :Vipassan bhavana:Vipatti:Viraja:Vir ma a:Virati:

Viriya sambhojjha ga:Viriya:Viriyap ram :Viriyindriya:Visuddhi:Visuddhideva:

Visuka-dassana:Vitakka:

Viveka:Vod nacitta:

Vy p da-vitakka:Y

Yamar ja:

Y m loka:Y nad na:Yoga:Yojana:

Yonisomanasik ra:


Vikkhambhana-vimutti:

Vilepana d na:Vimutti:Vinaya Pi aka:Viññ h ra:Viññ akkhandha:Viññ añc yatana:Vip ka: (kamma)Vipassan :Vipassan bhavana:Vipatti:Viraja:Virama a:Virati:

Viriya sambhojjha ga:Viriya:Viriyap ram :Viriyindriya:Visuddhi:Visuddhideva:

Visuka-dassana:Vitakka:

Viveka:Vod nacitta:Vy p da-vitakka:

Y Yamar ja:Y m loka:Y nad na:Yoga:Yojana:Yonisomanasik ra:

SÁCH THAM KH O

, Tr ng B , Trung B , T ng Chi B , T ng ng B , Ti u B

T ng Lu t và m t s b thu c Ti u B

Kho Tàng Pháp H c

Th ng Pháp T p Y u Lu n

T i n P li - Vi t

Vi Di u Pháp Toát Y u

Dhammapada – Kinh Pháp Cú

, Parittap i – Kinh H Trì

The Essence of Buddha Abhidhamma

P li - English Dictionary

M C L C CHI TI T

A .................................................................................................................... 3

M c L c Chi Ti t

M c L c Chi Ti t

................................................................................................................. 69

M c L c Chi Ti t

I .................................................................................................................. 97

M c L c Chi Ti t

U ............................................................................................................... 105

E ............................................................................................................... 125

M c L c Chi Ti t

O ............................................................................................................... 129

K ............................................................................................................... 133

M c L c Chi Ti t

KH ............................................................................................................ 189

M c L c Chi Ti t

G ............................................................................................................... 195

GH ............................................................................................................ 209

C ............................................................................................................... 213

M c L c Chi Ti t

CH ............................................................................................................ 243

J ................................................................................................................ 247

M c L c Chi Ti t

JH .............................................................................................................. 255

Ñ ............................................................................................................... 257

H ............................................................................................................ 263

T ............................................................................................................... 263

M c L c Chi Ti t

TH ............................................................................................................ 275

D ............................................................................................................... 279

M c L c Chi Ti t

DH ............................................................................................................ 315

M c L c Chi Ti t

N ............................................................................................................... 331

M c L c Chi Ti t

P ............................................................................................................... 351

M c L c Chi Ti t

M c L c Chi Ti t

PH ............................................................................................................ 415

B ............................................................................................................... 419

M c L c Chi Ti t

BH ............................................................................................................ 447

M c L c Chi Ti t

M .............................................................................................................. 459

M c L c Chi Ti t

Y ............................................................................................................... 487

R ............................................................................................................... 491

M c L c Chi Ti t

L ................................................................................................................ 503

V ............................................................................................................... 511

M c L c Chi Ti t

M c L c Chi Ti t

S ................................................................................................................ 547

M c L c Chi Ti t

M c L c Chi Ti t

M c L c Chi Ti t

H ............................................................................................................... 645

-- --

PH NG DANH THÍ CH Tri Ân: Chúng tôi xin ghi nh n công c c a ch T ng, Ni và Ph t t

trong và ngoài n c ã hùn ph c n t ng quy n t i n này. Trong quá trình t ng h p các Ph ng Danh Thí Ch , n u có s thi u sót nào v tên c a các thí ch trong danh sách này, xin quý v l ng tình hoan h cho. Chúng con, chúng tôi xin ghi nh n công c v tinh th n l n v t ch t mà ch T ng, Ni và quý Ph t t g n xa ã nhi t tình ng h . Sau ây là Ph ng Danh Thí Ch ã óng góp T nh Tài n T ng

“T i n Thu t Ng Ph t H c, P i-Anh-Vi t" (A Dictionary Of Buddhist Terms, P i-English-Vietnamese):

Ph ng Danh Thí Ch

(h/h ph c n Lê Trung Thành)

9 0 123 4 5 6 7

Ph ng Danh Thí Ch

Ph ng Danh Thí Ch

Ph ng Danh Thí Ch

Chùa V n Phúc

Hoan H Ph c Thi n Trí Tu !

S DHU! S DHU! LÀNH THAY!

Documents

Microsoft Office 2000 - Theravada