MGAKAGANAPAN NG PANDIWAKaganapan ng Pandiwaang tawagsabahagingpanagurina bumubuo o nagbibigay ng ganap nakahulugansapandiwaat magagawangpaksang pangungusapkungbabaguhin ang pokus ng pandiwa.May pitong uri ng kaganapan ang pandiwa:1. kaganapang tagaganap ng pandiwa 2. kaganapang layon ng pandiwa3. kaganapang tagatanggap o di-tuwiranglayon ng bagay na isinasaad sa pandiwa4. kaganapang ganapan ng kilos ng pandiwa5. kaganapang kagamitan sa kilos ng pandiwa6. kaganapang sanhi ng isinasaad ng pandiwa7. kaganapang direksyunal o yaong nagsasaad ng direksyon ng kilos ng pandiwa(1 !ng kaganapang tagaganap ay bahagi ng panaguri na gumaganap sa kilos na isinasaad ng pandiwa."alimbawa:#pinagdiwangngmgakabataanangunang anibersaryo ng kanilang samahang pansibiko.!ngpariralangngmgakabataanaysiyang nagsasaadkungsinoanggumaganapngkilos ng pandiwa. (2 !ng kaganapang layonay ang nagsasaad kunganoangbagayomgabagaynatinutukoy sa pandiwa."alimbawa:$agpasadyaakosa%ara&a'uengbinurdang husi.!ngpariralangngbinurdanghusiang tinutukoy na pinasadya.(3 !ngkaganapangtagatanggapayang nagsasaadkungsinoangnakikinabangsakilos ng pandiwa."alimbawa:$agluto si #ngga ng halayang ube para sa aking mga panauhin.!ngpariralangparasaakingmgapanauhin aynagsasaadkungparakaninoangnilutong halayang ube.(4 !ngkaganapangganapanaynagsasaad ng lugar na ginaganapan ng kilos ng pandiwa. "alimbawa:$aglarongbaketbolsaRizalStadiumang koponan ng aming pamantasan.!ngpariralangsaRizalStadiumaynagsasaad kung saan naglaro ang koponan.(5 !ngkaganapangkagamitanay nagsasaadkunganongbagay(kagamitano instrumentoangginamitupangmagawaang kilos ng pandiwa."alimbawa:)inungkalngtatayanglupasapamamagitan ng asarol.!ngpariralangsapamamagitanngasarolay nagsasaadkunganoangginamitupang mabungkal ang lupa.(6 !ngkaganapangsanhiaynagsasaad kunganoangdahilanngpagkakapangyaring kilos ng pandiwa."alimbawa:*umaman siya dahil sa mina ng langis.!ngpariralangdahilsaminanglangisay nagsasaad ng ikinayaman ng taong tinutukoy.(+ !ngkaganapangdireksyunalay nagsasaadngdireksyonngkilosnataglayng pandiwa."alimbawa:$agtungo sila sa Baguio.!ngpariralangsaBaguioaynagsasaadng direksyon ng kilos na taglay ng pandiwa.%ansininna(kaibasakaganapangganapan(sa kaganapangdireksyunalaymaykilosmulasa isang lugar patungo sa ibang lugar .MGAPOKUS NG PANDIWAPokus ang tawag sa relasyong pansemantikangpandiwasa simunoopaksang pangungusap.$aipakikitaitosa pamamagitanngtaglayna panlapi ng pandiwa. $agkakaroon ng iba,t ibang pokus ang pandiwa sapusisyongpampaksaopansimunong pangungusap."alimbawa(kapagangkaganapang tagaganap ay ginawang paksa o simuno( ang pokus ng pandiwa ay pokus sa tagaganap."alimbawa:#pinagdiwangngmgakabataanangunang anibersaryo ng kanilang samahang pansibiko.!ngpariralangngmgakabataanaymaaaring gawing paksa o simuno( kayat ganito ang magiging pangungusap:(1 $agdiwangngunanganibersaryong kanilangsamahangpansibikoangmga kabataan.o kaya(2 $agdiwangangmgakabataanngunang anibersaryo ng kanilang samahang pansibiko.o kaya(3Angmgakabataanaynagdiwangngunang anibersaryo ng kanilang samahangpansibiko.-a pangungusap na ito( ang pandiwang nagdiwang ay nasa pokus sa tagaganap..ayatbataysapitongkaganapanngpandiwa( mayroon tayong pito ring pokus ng pandiwa:(1 pokus sa tagaganap(2 pokus sa layon(3 pokus sa ganapan(4 pokus sa tagatanggap(5 pokus sa gamit(6 pokus sa sanhi(+ pokus sa direksyon#minumungkahiangmgasumusunodna pormularyoupanghigitnamalinawanangmga transpormasyongnagaganap.(1 pokussatagaganappanaguringnasa pokus sa tagaganap ang pandiwa / paksa"alimbawa: Kumain ng suman ang bata.(!ng bata ay kumain ng suman.(2 pokussalayonpanaguringnasa pokussa layon ang pandiwa / paksa"alimbawa: Kinain ng bata ang suman.(!ng suman ay kinain ng bata.(3 pokussatagatanggappanaguringnasa pokus sa tagatanggap ang pandiwa / paksa"alimbawa: Ibinili ko ng ilaw na kapis ang pinsan kong nagbalikbayan.(!ngpinsankongnagbalikbayan ay ibinili ko ng ilaw na kapis.(4pokus sa ganapan panaguring nasa pokus sa ganapan ang pandiwa / paksa"alimbawa: Pinagtamnan ng gulay ng aming katulong ang bakuran.(!ng bakuran ay pinagtamnan ng gulay ng aming katulong.(5 pokussakagamitanpanaguringnasa pokus sa kagamitan ang pandiwa / paksa"alimbawa: Ipinampunaskong kasangkapan ang basahang malinis. (!ngbasahangmalinisang ipinampunas ko ng kasangkapan.(6pokus sa sanhi panaguring nasa pokus sa sanhi ang pandiwa / paksa"alimbawa: Ipinagkasakit niya ang labis na paghitit ng opyo.(!ng labis na paghitit ng opyo ay ipinagkasakit niya.(+ pokussadireksyonpanaguringnasa pokus sa direksyon ang pandiwa / paksa"alimbawa: Pinagpasyalan ko ng aking mga panauhing kabilang sa %ea0e1orps ang Tagaytay.(!ng 2agaytayaypinagpasyalan ko ng aking mga panauhingkabilang sa %ea0e 1orps.!ngpagkakasunud-sunodngmgasalitasapangungusapay maaaringmabagonanghindinaiibaangkahuluganng pangungusap.-aganitongpagbabagoaynananatilianganyong pokus ng pandiwa."alimbawa:123.umain 3 ng suman 3 ang bata.ay masasabi ring 1 32.umain 3 ang bata 3 ng suman.o kaya ay 312!ng bata 3 ay 3 kumain 3 ng suman.Katuturan ng Ibat Ibang Pokus ng Pandiwa(aPokus sa Tagaganap!ngpandiwaaynasapokussatagaganapkapagangpaksa ng pangungusap ang tagaganap ng kilos na isinasaad sa pandiwa. !ngmgapangunahingpanlapingnasapokussatagaganapay mag-at um- -um-."alimbawa:Panlapi!(1 mag- (2 um-3 -um-Pandiwa!(1 nagtayo (2 kumain( umaniTagaganap!(1 ang karpintero (2 siyaIba pang Sangkap! (1 ng bahay (2 ng mais(1 $agtayo ang karpintero ng bahay.(2 .umain siya ng mais.!ng iba pang panlaping ginamit sa pagpapahayag ng pokus sa tagaganap ay mang-( maka- at makapag-."alimbawa:Panlapi!(1 mang- (2 maka- (3 makapag-Pandiwa!(1 $anguha (2 $akakita (3 $akapaglabaTagaganap!(1 siya (2 sila (3 ang bataIba pang Sangkap! (1 ng bulaklak (2 ng ahas (3 ng kumot(1 $anguha siya ng bulaklak.(2 $akakita sila ng ahas.(3 $akapaglaba ang bata ng kumot.(bPokus sa Layon!ngpandiwaaynasapokussaayonkunganglayonang paksaobinibigyang-diinsapangungusap.!ngmgapanlaping ginagamitsapagpapahayagngpokussalayonaymakikitasa mga sumusunod na halimbawa:Panlapi!(1 i- (2 -an(3 ipa- (4 -inPandiwa!(1 #luluto (2 )antayan (3 #patapon (4 4iliginTagaganap!(1 nila (2 natin (3 mo (4 ninyo"ayon! (1 ang gulay (2 ang sinaing(3 ang basura (4 ang halaman (1 #luluto nila ang gulay.(2 )antayan natin ang sinaing.(3 #patapon mo ang basura.(4 4iligin mo ang halaman.(0Pokus sa Ganapan!ngpandiwaaynasapokussaganapankungang paksaay lugaroganapangkilos.!ngpanlapingginagamitsa pagpapahayagngpokussaganapanaymakikitasamga sumusunod:Panlapi! (1 -an(2 pag-5-an (3 mapag-5-an (4 pang-5-anPandiwa!(1 2inakpan (2 %inaglutuan (3 $apagtamnan(4 %inangisdaanTagaganap!(1 niya (2 ko (3 nila (4 namin#anapan! (1 ang basurahan (2 ang kaldero(3 ang batuhan(4 ang batis(1 2inakpan niya ang basurahan.(2 %inaglutuan ko ang kaldero.(3 $apagtamnan nila ang batuhan.(4 %inangisdaan namin ang batis.(dPokus sa Tagatanggap-apandiwangnasapokusngtagatanggap(ang pinaglalaananngkilosangsiyangsimunongpangungusap. !ng mga panlaping ginamit ay makikita sa mga sumusunod:Panlapi!(1 i- (2 ipang-(3 ipag-Pandiwa!(1 #kuha (2 #panahi(3 #paglutoTagaganap!(1 natin(2 mo (3 ninyoTagatanggap! (1 si %re0y (2 si 6l7ie(3 ang nanay"ayon! (1 ng inumin (2 ng damit (3 ng sopas(1 #kuha natin si %re0y ng inumin.(2 #panahi mo si 6l7ie ng damit.(3 #pagluto ninyo ang nanay ng sopas.%ansinin ang mga pagbabagong morpoponemikong nagaganap sa pandiwang ipanahi. )uhat sa ipangtahi ito ay naging ipantahi at pagkatapos ay naging ipanahi.(ePokus sa Ga!it!ngmgapandiwangmaypokussagamitaynagsasaadna angbagay naginagamit upang maisagawa ang kilosngpandiwa aysiyangsimunongpangungusap.!ngpanlapingginagamitsa pokus na ito ay makikita sa mga sumusunod:Panlapi! (1 ipang-Pandiwa!(1 #pangguhitTagaganap!(1 ninyo#amit! (1 ang lapis(1 #pangguhit ninyo ang lapis.(8Pokus sa San"i!ngpandiwaaynakapokussasanhikungangpaksaay nagpapahayagngdahilanosanhingkilos.$asaibabaangmga panlaping ginagamit sa pokus sa sanhi:Panlapi!(1 i- (2 ika-(3 ikapang-Pandiwa!(1 #niluha (2 #kinagalit(3 #kinapamayatTagaganap!(1 niya(2 ni 9osa (3 koSanhi! (1 ang pag-alis mo (2 ang biro niya(3 ang pagkakasakit(1 #niluha niya ang pag-alis mo.(2 #kinagalit ni 9osa ang biro niya.(3 #kinapamayat ko ang pagkakasakit.(gPokus sa Dir#ksyon$asapokusdir#ksyunaangpandiwakungangpaksaay nagsasaadngdireksyonngkilosngpandiwa.!ngpanlaping ginagamit dito ay -an-han.Panlapi!(1 -an(2 -hanPandiwa!(1 %inasyalan (2 %inuntahanTagaganap!(1 nila(2 namin$ireksyon! (1 ang bagong pamayanan (2 ang katimugan(1 %inasyalan nila ang bagong pamayanan.(2 %inuntahan namin ang katimugan.MGAASP$KTO NG PANDIWA!ngasp#ktoaykatangianngpandiwana nagsasaadkungnaganapnaohindipa nagaganapangkilos(atkungnasimulannaat kungnataposnangganapinoipinagpapatuloy paangpagganap.:ahatngpandiwangtagalog ay nababanghay sa tatlong aspekto:(a !spektong pangnakaraan o perpektibo(b !spektong pangkasalukuyan o imperpektibo(0 !spektong panghinaharap o kontemplatibo(a Asp#ktong Pangnakaraan o P#rp#ktibo$agpapahayagangaspektongpangnakaraanngkilosna nasimulannaatnataposna. !ngimpleksyonsaaspektongito ay nabubuo sa pamamagitan ng mga sumusunod na tuntunin:(1.apagangpanlapingpandiwaaymayinisyalna ponemang 3m3( ang 3m3 ay nagiging 3n3."alimbawa:!nyong %awatas !spektong %angnakaraanmagsaliksikmanghakot nagsaliksiknanghakot(2.apagangpandiwaaybanghaysaum--um-(ang panlaping ito ay nananatili sa pangnakaraan. -amakatwid( ang pawatas at ang anyong pangnakaraan ay walang pagkakaiba."alimbawa:!nyong %awatas !spektong %angnakaraanumunlad umunladyumuko yumuko(3.apagangpandiwaaybanghaysahulaping-an-han( maging ito man ay nag-iisa o may kasamang panlapi( ang-an-hanaynananatilingunitnadaragdaganngunlapingin- kungangpandiwaaynagsisimulasapatinig(atgitlaping-in- naman kung ang pandiwa ay nagsisimula sa katinigMga halimbawa:!nyong %awatas !spektong %angnakaraanalatanin- / alatan;sabihaninalatansinabihan -in- / sabihan =2aliwassatuntuningitoang-an-hannamaykakambalna unlapingma-..apagangpandiwaaybanghaysakabilaang panlaping ma- 5 -an-han ( ang -an-han ay nananatili at ang ma- ay nagiging na-. Mga halimbawa:!nyong %awatas !spektong %angnakaraanmatamaanmasabihan natamaannasabihan4apatdingbanggitinangpanlaping-in-naidinaragdagsa anyongpangnakaraanngmgapandiwangmay-an-hanay nagigingni-kungangpandiwaaynagsisimulasa3l3.alangpagbabagosataglaynapanlapi.-amakatwid(angaspektong panghinaharapaytuladdinnganyongpawatasinuulitlamangangunang katinig-patinigounangpatinigngsalitang-ugat.!ngtangingtaliwassa tuntunin ay ang banghay sa um--um-. !ng panlaping um--um- ay nawawala sa aspektong panghinaharap.Mga halimbawa:Anyong AspektongPawatasPanghinaharapmagsaliksikmanghakot yumuko alatanmag- /sa/saliksik;mang- /ha/hakot; yu/yuko ; a/alatan;magsasaliksikmanghahakotyuyukoaalatan