Upload
doxuyen
View
294
Download
9
Embed Size (px)
Citation preview
3
winasityvaobawinasityvaobawinasityvaobawinasityvaoba
`mewarmis samagido wigni~ momzadda da gamoica `saqarTvelos
axalgazrda ekonomistTa asociaciis~ mier. publikaciis mizania
biznesmenebs, mediis warmomadgenlebsa da sxva dainteresebul
pirebs miawodos informacia saqarTvelos biznesgaremoSi mimdinare
procesebis Sesaxeb, aseve uzrunvelyos mewarmeebi saWiro
informaciiT da misces maT rCevebi da rekomendaciebi biznesis
efeqtianad marTvisaTvis.
`mewarmis samagido wigni~ Seicavs biznesgaremos Sesaxeb
ganxorcielebul sxvadasxva kvlevis Sedegebs (maT Soris,
agvistos konfliqtis biznesze gavlenis Sesaxeb). publikaciaSi
aRwerilia kerZo seqtoris mxardamWeri programebi, romlebsac
axorcieleben saxelmwifo, saerTaSoriso da arasamTavrobo
seqtorebi; ganxilulia saqarTveloSi mediis ganviTarebis done;
aseve biznesisa da mediis urTierToba.
samagido wignSi aseve mocemulia praqtikuli rCevebi gadasaxadebis
gadaxdis, ganbaJebis procedurebis, biznesgegmis SemuSavebis,
profesionalTa gundis dakompleqtebis, menejmentisa da
marketingis sferoSi. publikaciaSi aseve Sesulia sasargeblo da
sacnobaro informacia.
`mewarmis samagido wigni~ momzadda `mewarmeobis mxardaWeris
saerTaSoriso centris~ dafinansebiT proeqtis - `biznesgaremos
gaumjobeseba saqarTveloSi~ farglebSi. proeqtis mizans
warmoadgens saqarTvelos biznesgaremos ganviTarebis xelSewyoba
kerZo seqtoris saWiroebebisa da problemebis gamovlenisa da
advokatirebis gziT.
4
aRniSnuli proeqtis farglebSi pirvel etapze, romelic miznad
isaxavda saqarTvelos biznesgaremos 10 yvelaze mniSvnelovani
problemis identificirebas, ganxorcielda oTxi sxvadasxva
tipis kvleva: fokus-jgufebi, 1000 sawarmos raodenobrivi
kvleva, 15 CaRrmavebuli interviu eqspertTan da samagido kvleva
biznesregulirebis Sesaxeb.
proeqtis meore etapze, romelic iTvaliswinebs kvlevebis Sedegad
identificirebuli problemebis advokatirebas, ganxorcielda
radio programebi da gamoica perioduli Jurnali `Georgian
Business Today”. aseve, gaimarTa Sexvedrebi biznesmenebis,
Jurnalistebisa da saxelmwifo struqturebis warmomadgenlebis
monawileobiT.
2008 wlis agvistoSi saqarTveloSi ganviTarebuli movlenebis
gaTvaliswinebiT moxda proeqtis modificireba. ganxorcielda
raodenobrivi kvleva, romlis farglebSic Seswavlil iqna 1000
organizcia konfliqtis zegavlenis Sefasebis mizniT.
5
SinaarsiSinaarsiSinaarsiSinaarsi saqarTvelos biznesgaremo ........................................................................................... 7
biznesis mxardamWeri programebi .......................................................................... 25
saxelmwifo programebi ........................................................................................... 25
saerTaSoriso programebi ...................................................................................... 32
biznesis da biznesmediis urTierToba saqarTveloSi ............................. 42
media da biznesi ......................................................................................................... 50
biznesinteresebi biznesmediaSi .......................................................................... 56
momxmarebeli .................................................................................................................. 58
media da reklama ........................................................................................................ 59
saerTaSoriso organizaciebi .................................................................................... 68
saerTaSoriso indeqsebi ............................................................................................... 73
biznesgaremos kvlevis Sedegebi ............................................................................. 84
konfliqtis gavlena biznesze .............................................................................. 126
biznesgegma .......................................................................................................................... 143
biznesgegmis daniSnuleba ..................................................................................... 143
mosamzadebeli samuSaoebi .................................................................................... 143
biznesgegmis zogadi struqtura .................................................................... 148
biznesis registracia ................................................................................................. 159
individualuri sawarmo....................................................................................... 159
SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba ............................................ 163
solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba ......................................... 171
komandituri sazogadoeba .................................................................................... 178
kooperativi .................................................................................................................. 185
saaqcio sazogadoeba .............................................................................................. 192
GSP da GSP+ .............................................................................................................. 200
zogadi nawili .......................................................................................................... 200
GSP+sqema..................................................................................................................... 216
GSP-s ZiriTadi sqemebi ...................................................................................... 219
binzesis maregulirebeli kanonebis mimoxilva ......................................... 234
gadasaxadebi da maTi gadaxdis wesi ................................................................ 239
ramdeni unda gadavixado? ................................................................................. 239
6
sagadasaxado samarTaldarRveva da pasuxismgebloba ....................... 277
biznesis sagadasaxado kontroli ...................................................................... 283
mimdinare kontrolis RonisZiebebi ............................................................. 285
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirveba .............................. 286
sagadasaxado Semowmeba ........................................................................................ 290
sabaJo procedurebi ................................................................................................... 296
warsadgeni dokumentebi da procedurebi sazRvarze ...................... 296
procedurebi da warsadgeni dokumentebi sabaJo damuSavebis
organoSi ........................................................................................................................ 303
ramdeni unda gadavixado? .................................................................................. 305
efeqturi PR biznesSi .............................................................................................. 309
profesionalTa gundi ................................................................................................ 319
personalis SeCevisas gasaTvaliswinebeli moTxovnebi ................... 319
daiwyeT TanamSromloba xelSekrulebis gaformebiT....................... 324
ratom unda zrunavdes menejeri kadrebis kvalifikaciis
amaRlebaze? .................................................................................................................. 335
praqtikuli rCevebi menejerebs ........................................................................... 340
praqtikuli rCevebi marketologebs ................................................................ 353
biznesskompiuteruli programebi ...................................................................... 366
kerZo seqtoris Sesaxeb Catarebuli kvlevebis mimoxilva ............... 371
sainformacio resursebi...........................................................................................379
7
saqarTvelos biznesgaremosaqarTvelos biznesgaremosaqarTvelos biznesgaremosaqarTvelos biznesgaremo
biznesgaremo warmoadgens socialur, teqnologiur, ekonomikur da
politikur garemos, romelic zemoqmedebs organizaciis
gadawyvetilebebze, strategiebze, procesebsa da saboloo jamSi
gansazRvravs biznesis ganviTarebis SesaZleblobebs.
qveyanaSi warmatebuli biznesgaremos formirebisaTvis grZeli gzaa
gasavleli. aucileblia Zlieri institutebis, stabiluri
sakanonmdeblo regulirebisa da, rac albaT yvelaze mTavaria,
biznesis operirebis Zlieri kulturisa da tradiciebis arseboba.
saerTaSoriso organizaciebis, adgilobrivi eqspertebisa da
qarTveli mewarmeebis pozicia saerToa imasTan dakavSirebiT, rom
ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi biznesgaremo mniSvnelovnad
umjobesdeboda. Tumca, 2008 wlis agvistoSi ganviTarebulma
movlenebma, rasac daemata msoflio finansuri krizisi,
mniSvnelovnad Seaferxa qveynis ekonomikuri ganviTareba.
zogadad, biznesis keTeba saqarTveloSi SedarebiT gamartivebulia.
Tumca, SeiaraRebulma konfliqtma erT-erTi yvelaze didi dartyma
ekonomikis stabilurobas miayena. Sesabamisad, dRis wesrigSi
dadga adgilobrivi da ucxoeli investorebis ndobis aRdgena
qveynis biznesgaremosadmi. grZelvadian perspeqtivaSi aucilebelia
stabilurobis uzrunvelyofa, rac msxvili finansuri resursebis
mozidvis mTavari winapirobaa. ramdenad dabalic ar unda iyos
gadasaxadebis ganakveTi, Tu qveyanaSi ar iqneba stabiluri
sakanonmdeblo da politikuri garemo, SeuZlebeli iqneba
ganviTarebul da mimzidvel ekonomikaze saubari.
saqarTvelos biznesgaremos ganviTareba dadebiTi tendenciiT
xasiaTdeba. ganxorcielebuli ekonomikuri reformebis Sefasebis
mizniT, erT-erT saukeTeso saSualebad SeiZleba CaiTvalos
8
saerTaSoriso reitingebi da indeqsebi, romlebic yovelwliurad
afaseben qveynebis ekonomikis sxvadasxva aspeqtebs. saqarTvelo
biznesis keTebis simartivis mixedviT 2009 wlis monacemebiT
msoflioSi me-15 adgilzea, xolo ekonomikuri Tavisuflebis
indeqsis 2008 wlis monacemebiT 32-e adgilzea da eniWeba
zomierad Tavisufali ekonomikis mqone qveynis statusi. aseve
mniSvnelovania, rom korufciis indeqsis mixedviT saqarTvelo
2005 wels 130-e adgilze imyofeboda (msoflios 200 qveynidan),
xolo 2008 wels 67-e adgilzea, rac erT-erTi saukeTeso
maCvenebelia post-sabWoTa qveynebs Soris.
Cveni qveynis biznesgaremos mkveTri gaujobeseba 2003 wlidan
ZiriTadad gamowveulia axali mTavrobis gundis sakanonmdeblo
reformebiT (sagadasaxado, sabaJo, licenziebi da nebarTvebi da
sxv.). miuxedavad imisa, rom dReisaTvis biznesmaregulirebeli
kanonmdebloba mniSvnelovnad gaumjobesebulia da sagadasaxado
datvirTva sakmaod Semcirebulia, dadebiTi efeqtis misaRebad
aucilebelia procedurebis Semdgomi daxvewa/gamartiveba da
biznesmenebisTvis (gasakuTrebiT mcire da saSualo
kompaniebisTvis) Sesabamisi informirebulobis donis
uzrunvelyofa.
miuxedavad biznesgaremos gaumjobesebis tendenciebisa,
saqarTvelos biznesklimati kvlavac mravali mniSvnelovani
gamowvevis winaSe dgas. magaliTad, `globaluri
konkurentunarianobis~ angariSis mixedviT, romelic warmoadgens
globalur da 131 qveynis Sefasebas grZelvadiani ganviTarebis
SesaZleblobebis mxriv, saqarTvelo msoflios 131 qveynidan 90-e
adgilzea (2008-2009 wlebis reitingebis mixedviT). saqarTvelos
biznesgaremo jer kidev imyofeba ganviTarebis sawyis stadiaSi da
ganviTarebis maCvenebeliT mTeli rigi faqtorebi (kvalificiuri
9
muSaxeli, teqnologiebi da sxv.) sakmaod mwired aris
warmodgenili ekonomikaSi.
biznesgaremos aqtualuri problemebis mosagvareblad da
gamowvevebis warmatebiT gansaxorcieleblad, aucilebelia
gamarTuli dialogis praqtikis danergva saxelmwifosa da kerZo
seqtors Soris. mniSvnelovania, rom saxelmwifo programebi,
biujeti da biznesgaremosTan dakavSirebuli nebismieri
gadawyvetileba miRebul iqnas Sesabamisi biznesis interesebis
gaTvaliswinebiTa da konsultaciebiT.
aseve, aucilebelia sakanonmdeblo bazis daxvewa da misi martivad
aRqmis uzrunvelyofa. es sakmaod problematuri sakiTxia mcire
da saSualo biznesisTvis, romelTac xSir SemTxvevaSi ar aqvT
sakmarisi resursi kanonmdeblobis adekvaturi aRqmisTvis.
yovelive es sakmaod aferxebs qveyanaSi mcire biznesis
ganviTarebas da grZelvadian perspeqtivaSi iZleva uaryofiT
Sedegs samuSao adgilebis Seqmnisa da siRaribis dasaZlevad.
saqarTveloSi sakmaod dabalia mewarmeobrivi unarebi, rac erTi
mxriv, bunebrivicaa Tu gaviTvaliswinebT, rom qveyanaSi sabazro
ekonomikis principebis arsebobas arc Tu ise xangrZlivi istoria
aqvs. Tumca, saxelmwifos SeuZlia garkveuli mastimulirebeli
programebis ganxorcieleba, rac bizneskulturis ganviTarebas
SedarebiT moklevadian periodSi SeZlebs. magaliTad SeiZleba
dasaxeldes sakonsultacio-sainformacio centrebis Seqmna
adgilobrivi municipalitetebis doneze.
aseve problematuria Sromis bazari – erTi mxriv, maRalia
umuSevrobis done, meore mxriv ki damqiravebels Zalian uWirs
sasurveli kadris moZieba da daqiraveba. isev gamocdilebis,
teqnologiis, saWiro biznesunarebis an/da ubralod informaciis
10
arqonis gamo mravali kompania ver axerxebs verc adgilobriv
bazrebze adgilis damkvidrebas da, miT umetes, verc
saerTaSoriso bazrebze gasvlas.
qveynis ekonomikis warmatebis uzrunvelyofisaTvis
gansakuTrebuli roli, bunebrivia, saxelmwifos akisria, Tumca
warmatebis misaRwevad mniSvnelovania garemos gaumjobesebaSi
wvlili Seitanos da Zalisxmeva gawios sazogadoebis sxva
seqtorebmac – masmediam, arasamTavrobo organizaciebma da
uSualod kerZo seqtorma.
biznesgaremos mniSvnelovani Semadgeneli nawilebia: sakanonmdeblo
garemo; biznesis dawyebis SesaZleblobebi da biznesisTvis
finansebis xelmisawvdomoba; Sromis bazari; mewarmeobrivi unarebi,
codna/teqnologiebi; eqsportis SesaZleblobebi; sxvadasxva
dakavSirebuli institutebis ganviTarebis done da sxv. qvemoT
moyvanilia biznesgaremos ZiriTadi komponentebis zogadi
mimoxilva.
sakanonmdeblo sakanonmdeblo sakanonmdeblo sakanonmdeblo garemo da informirebulobis donegaremo da informirebulobis donegaremo da informirebulobis donegaremo da informirebulobis done
sagadasaxado sferosagadasaxado sferosagadasaxado sferosagadasaxado sfero
sagadasaxado kanonmdebloba mniSvnelovnad gaumjobesda da
gacilebiT liberaluri gaxda. sagadasaxado sistemaSi arsebuli
negatiuri mxareebis aRmofxvrisa da sistemis axleburad
mowesrigebis mizniT, saqarTvelos mTavrobaSi 2004 wlis
Semodgomaze momzadda da parlamentis mier miRebul iqna
saqarTvelos axali sagadasaxado kodeqsi. axali kodeqsi 2005
wlis 1 ianvridan amoqmedda da adre arsebul kodeqsTan SedarebiT
mniSvnelovani siaxleebi SemogvTavaza. kerZod:
• gadasaxadis saxeobebi 21-dan Semcirda 7-mde, aseve Semcirda
zogierTi maTganis ganakveTebi;
11
• sadavo sakiTxebis ganxilvis gamWvirvaleobisa da martivi
meqanizmis formirebis uzrunvelyofis mizniT, calsaxad
Camoyalibda davebis ganxilvis procedurebi da stadiebi;
• mTlianad Seicvala sagadasaxado kodeqsis struqtura da
wyoba. kerZod, kodeqsi Sedgeba zogadi da specialuri
debulebisagan.
2007 wlis zafxulSi sagadasaxado kodeqsSi Setanil iqna
cvlileba, romelic 2008 wlis ianvridan amoqmedda. cvlilebis
Sedegad gauqmda socialuri gadasaxadi da saSemosavlo
gadasaxadis ganakveTi 25 %-iT ganisazRvra. yovelive amis Sedegad
arsebiTad gamartivda xelfasis gacemasTan da administrirebasTan
dakavSirebuli procedurebi.
sagadasaxado kodeqsSi ganxorcielebuli cvlilebis Sedegad
saSemosavlo gadasaxadis ganakveTis Semcireba ganisazRvra wlebis
mixedviT. am angariSis momzadebis procesSi cvilebebi daigegma
saSemosavlo gadasaxadis Semcirebis etapebSi, Sesabamisad 2009
wlidan savaraudod amoqmeddeba 20%-iani ganakveTi saSemosavlo
gadasaxadze.
aseve, sagadasaxado sferoSi ganxorcielebul cvlilebebs Soris
aRsaniSnavia sagadasaxado organosTan eleqtronulad
urTierTobis SesaZlebloba. gadamxdelis portalis meSveobiT
biznesmeni Semosavlebis samsaxurTan urTierTobs Tanamedrove,
martivi da mosaxerxebeli formiT.
miuxedevad gaumjobesebis procesisa rogorc sakanonmdeblo, aseve
administraciul doneze, sagadasaxado sferos erT-erT
umniSvnelovanes naklovanebad SeiZleba CaiTvalos xSiri
sakanonmdeblo cvlilebebi, administraciuli TanamSromlebis
12
SedarebiT dabali kvalifikacia da mewarmeebis
informirebulobis/aRqmis dabali done.
magaliTad, sagadasaxado kodeqsSi ZalaSi Sesvlidan (2005
wlidan) Sesulia 36 cvlilebaTa paketi da SeiZleba
vivaraudoT, rom dagegmilia kidev mravali cvlilebis proeqtebis
warmodgena. aseve, biznesgaremosaTvis problematuri SesaZloa
iyos qvenormatiuli aqtebis simravle, romlebic, Tavis mxriv,
aseve xSirad icvlebian. yovelive es negatiur gavlenas axdens
mcire da saSualo biznesze, romlebsac uWirT axal normebTan
adaptacia da kanonmdeblobis adekvaturi interpretacia.
sabaJo sisabaJo sisabaJo sisabaJo sistemastemastemastema
patara qveynisTvis, rogoricaa saqarTvelo, romelic evropisa da
aziis savaWro gzaze mdebareobs, saerTaSoriso vaWrobas
gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba. qveynebs Soris vaWrobisas ki
yvelaze mniSvnelovania gamarTuli sabaJo sistemis arseboba da
funqcionireba.
saqarTvelos sabaJo sistema wlebis manZilze arasistematizebuli
da mouqneli iyo. mis mier gansaxorcielebeli funqciebi droSi
iweleboda, rac amcirebda sistemis efeqturobas da Sesabamisad,
saqarTvelosTan nebismieri saxis vaWrobis ganviTarebis
Semaferxebel faqtors warmoadgenda. sistema ver pasuxobda
Tanamedrove msoflioSi biznesis warmoebisTvis moqnili
biznesgaremos moTxovnebs, rac gulisxmobs biznesis warmoebisTvis
maqsimalurad moqnili pirobebis Seqmnas. gawelili sabaJo
operaciebi da korufciuli garigebebi saqarTvelos sabaJo
sistemisTvis damaxasiTebeli gaxldaT.
13
sabaJo sistemis gaumjobesebis procesi mimdinareobs mas Semdeg,
rac pirvelad iqna SemuSavebuli sabaJo kodeqsi (1997 wels).
Tumca, gaumjobesebisaken radikaluri nabiji gadaidga 2006 wels,
rodesac 25 ivliss parlamentis mier miRebul iqna axali sabaJo
kodeqsi. axali kodeqsi miznad isaxavda sabaJo procedurebis
gamartivebas, iseTi sakiTxebis detalur gaweras, romlebic wina
kodeqsiT ar iyo gansazRvruli an eqvemdebareboda ormag
interpretacias da evrokavSiris sabaJo sistemasTan harmonizacias.
sabaJo sistemaSi ganxorcielebuli sakanonmdeblo cvlilebebis
Sedegad gauqmda sabaJo brokeris licenzia, 15 sabaJo reJimi
Semcirda 7-mde, sabaJo Rirebuleba ganisazRvreba 6 ierarqiuli
TanmimdevrobiT dalagebuli meTodis mixedviT. sakanonmdeblo
cvlilebis Sedegad moxda sabaJo organos uflebebis gafarToeba.
kerZod, sabaJo organos funqciebs daemata fito-sanitaruli,
veterinaruli da sanitarul-sakarantino kontrolis
ganxorcielebis valdebuleba, ris Sedegadac garkveulwilad
gamartivda sabaJo procedurebi.
sabaJo sistemaSi isev arsebobs faqtebi, rodesac sabaJo
Rirebulebis gansazRvris meTodebis gamoyenebis ierarqiuli
Tanmimdevroba irRveva. kvlavac aqtiurad gamoiyeneba sarezervo
meTodi, romlis drosac Rirebuleba ganisazRvreba saqarTveloSi
arsebuli saqonelTa fasebis Sesaxeb monacemTa sistemis
safuZvelze, romelsac amtkicebs saqarTvelos finansTa
saministro. aRniSnuli meTodi ZiriTadad gamoiyeneba iseTi
qveynebidan Semotanili tvirTebis SemTxvevaSi, sadac didia
deklaraciasTan TandarTuli dokumentebis gayalbebis raodenoba.
erTiani saqonelTa fasebis Sesaxeb sistema miznad isaxavs
arakeTilsindisieri biznesmenebis mier Rirebulebis Semcirebis
riskebis aRmofxvras, Tumca am SemTxvevaSi zaraldebian is
keTilsindisieri Semomtanebi, romlebmac didi Zalisxmevis Sedegad
SesZles momwodeblis moZebna SedarebiT dabal fasad.
14
licenziebi da nebarTvebilicenziebi da nebarTvebilicenziebi da nebarTvebilicenziebi da nebarTvebi
wlebis ganmavlobaSi saqarTveloSi moqmedebda 900-ze meti
licenzia/nebarTva. aRniSnuli raodenobis licenzia/nebarTva ar
iyo sistemaSi moyvanili, rac warmoSobda barierebs samewarmeo
saqmianobisTvis, arTulebda administrirebas da qmnida niadags
korufciisaTvis.
salicenzio/sanebarTvo sistemis Camoyalibebisa da gamarTvisaTvis
unda Seqmniliyo sakanonmdeblo safuZveli, risTvisac momzadda
kanonproeqti licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb. kanonproeqti
momzadda saministroebTan TanamSromlobiT, romlis mixedviTac 85
%-iT Semcirda licenziebis/nebarTvebis raodenoba. aRniSnuli
kanonproeqti parlamentis mier miRebul iqna 2005 wlis 24
ivniss.
licenziebis/nebarTvebis sistemis gamartivebisa da barierebis
aRmofxvrasTan erTad kanonproeqti iTvaliswinebs `erTi
sarkmlisa~ da `dumili Tanxmobis niSanias~ principebs, rac erT-
erT yvelaze win gadadgmul nabijad SeiZleba CaiTvalos. `erTi
sarkmlis principis~ Tanaxmad, licenziis/nebarTvis gamcemi
administraciuli organo Tavad uzrunvelyofs damatebiTi
salicenzio an sanebarTvo pirobebis sxva administraciuli
organos mier dadasturebas. `dumili Tanxmobis niSanias~ principi
gulisxmobs, rom licenzia/nebarTva avtomaturad gacemulad
iTvleba, Tu mTavrobis mxridan gansazRvrul vadebSi ar
ganxorcielda Sesabamisi qmedeba. Semcirda licenziis/nebarTvis
gacemisaTvis saWiro dro.
saxelmwifo resursebis sargeblobis licenziebis gacemisaTvis
damkvidrda pirobebiani auqcionis principi. bunebrivi resursebiT
15
sargeblobisa da nebarTvebis mravali tipi gaxda gadacemadi da
dayofadi.
kanonis srulad amoqmedebisaTvis (2006 wels) momzadda da
ZalaSi Sevida mTavrobis aTobiT dadgenileba konkretuli
licenziis/nebarTvis gacemis wesisa da pirobebis Sesaxeb.
licenziebisa da nebarTvebis sitemis gaumjobesebis miuxedavad
arsebobs iseTi sferoebi, romlebic sakanonmdeblo regulirebis
miRma rCeba.
sakanonmdeblo sferos zogadi reziumesakanonmdeblo sferos zogadi reziumesakanonmdeblo sferos zogadi reziumesakanonmdeblo sferos zogadi reziume
`saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociaciis~ mier
ganxorcielebulma biznesgaremos kvlevam aCvena, rom biznesisaTvis
10 yvelaze aqtualur problemebs Soris, rTulad aRsaqmeli
kanonmdebloba, orazrovani Canawerebi da kanonebis xSiri
cvalebadoba – yvelaze xSirad dasaxelebuli sakiTxebia.
naTelia, rom kanonebi Zalian martiv da yvelasTvis gasageb enaze
ver daiwereba da qvenormatiuli aqtebic aucileblia
proceduruli sakiTxebis regulirebisaTvis, rac isev kerZo
seqtoris operirebas uwyobs xels. Tumca, aucileblia
permanentuli RonisZiebebis gatareba, raTa moxdes kerZo seqtoris
informireba mimdinare sakanonmdeblo reformebze da rac yvelaze
mTavaria, uzrunvelyofil iqnas Sesabamisi ganmartebebis gacema,
raTa ar moxdes kanonebis interpretacia (magaliTad, sagadasaxado
sakiTxebTan dakavSirebiT informciisa da ganmartebebis mopoveba
Zalian problematuri iyo respodentTa 35%-saTvis).
informirebulobis donis amaRlebis mimarTulebiT mniSvnelovani
rolis Sesruleba SeuZlia masmediasa da arasamTavrobo seqtors.
16
saxelwmifom ki unda ganagrZos intensiuri muSaoba
kanonmdeblobis daxvewis kuTxiT, aseve mniSvnelovania, mewarmeebs
miewodos iseTi ganmartebebi da instruqciebi, romlebic
gamoricxavs interpretaciis SesaZleblobas rogorc kerZo
seqtoris, aseve saxelmwifo moxeleebis mxridan.
informaciis uzrunvelyofis formebze saubrisas aucileblia imis
gaTvalsiwinebac, rom Zalian bevri sawarmosaTvis, gansakuTrebiT
ki regionebSi internet-kavSiri ar aris xelmisawvdomi.
Sesabamisad, yvelaze informatiuli veb-gverdic ki ar aris
sakmarisi kanonis cnobadobis gazrdisaTvis.
aseve, biznesgaremos kvlevis Sedegad gamovlinda, rom
`licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb~ kanoni kerZo seqtorsaTvis
sakmaod kargadaa cnobili. respodentTa mxolod 3%-ma ar icoda
eqvemdebareboda Tu ara maTi saqmianoba licenzirebas. aRniSnul
kanonTan mimarTebaSi unda iTqvas, rom sferos srulfasovani
regulirebisaTvis aucileblia dargobrivi kanonebis SemuSaveba.
amasTan, rekomendirebulia, moxdes sargeblobis licenziis gacemis
wesis regulirebis gadaxedva, raTa miRweul iqnas
gamWvirvalobisa da resursebis efeqtianad gamoyenebis maRali
xarisxi.
sagadasaxado kodeqsTan mimarTebaSi aucilebelia zogadi
instruqciebisa da ganmartebebis momzadeba, rac yvelaze metad
mcire da saSualo biznesis warmomadgenlebs Seuwyobda xels.
aseve, mcire zomis kompaniebisaTvis problematuria jarimebis
moculoba. maTi azriT, ukeTesi iqneboda jarimis odenoba
darRvevis masStabze iyos damokidebuli. sxva SemTxvevaSi, jarima
msgavsi tipis darRvevisaTvis mcire zomis biznesisaTvis
SesaZloa damangrevelic ki iyos, xolo msxvili kompaniisaTvis -
mxolod mcire damatebiTi xarji.
17
aucilebelia mewarmeebis informirebulobis donis gazrda
sagadasaxado kontrolTan mimarTebaSi maTi uflebebisa da
movaleobebis Sesaxeb. miT umetes, rom sagadasaxado kodeqsiT
ganisazRvra 9 saxis kontrolis procedura. amasTan, ar aris
gamWvirvale Tu ra principiT xdeba kontrolis saxis SerCeva da
ris safuZvelze dgindeba erTi romelime meTodis upiratesoba
meoresTan SedarebiT.
imisaTvis, rom sakanonmdeblo baza gaxdes adekvaturi da
realurad administrirebadi, uSualod kanonebis damuSavebisa da
daxvewis garda, aucilebelia saxelmwifo da kerZo seqtorebs
Soris dialogis praqtikis danergva. im pirTa azris gonivruli
gaziareba da gaTvalswineba, visi saqmianobac unda daareguliros
ama Tu im kanonma, mniSvnelovnad xels Seuwyobs rogorc kanonis
mimarT keTilganwyobis formulirebas, aseve kanonis
maRalqmediTunarobas.
biznesis dawyeba da dafinansebabiznesis dawyeba da dafinansebabiznesis dawyeba da dafinansebabiznesis dawyeba da dafinanseba
biznesis dawyeba saqarTveloSi, saknonmdeblo kuTxiT Tu
ganvixilavT, Zalian martivia. SeiZleba Tamamad iTqvas, rom
finansuri an proceduruli barierebi sawarmos
daregistrirebisaTvis TiTqmis ar arsebobs, rac, Tavis mxriv,
namdvilad warmatebuli reformis Sedegia.
biznesis gafarToebisaTvis da, miT umetes, biznesis dawyebisaTvis
finansur resursebs gadamwyveti mniSvneloba aqvs. rac ar unda
martivi iyos kompaniis daregistrireba, Tu finansebi ar aris
xelmisawvdomi, yvelaze perspeqtiuli biznesideac ki ganwiruli
iqneba.
18
zogadad, sesxis aReba martivi da iafi unda iyos. dRes ki
kreditis aRebisaTvis ZiriTadad uZravi qonebis garantiaa saWiro.
mcire da saSualo biznesisaTvis sesxis aRebis pirobebi
mniSvnelovnad unda gamartivdes. amasTan, TiTqmis ar aris damwyebi
kompaniis dafinansebis precenedtebi.
`saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociaciis~ mier
ganxorcielebuli biznesgaremos kvlevis mixedviT, gamokiTxuli
1000 respodentidan mxolod 344-ma SeZlo damatebiTi finansuri
resursebis mozidva. Seswavlil sawarmoTa 58% gayidvebis zrdis
ZiriTad SesaZleblobad finansuri resursebis mozidvas asaxelebs.
am mxriv, saxelmwifos namdvilad gansakuTrebuli rolis
Sesruleba SeuZlia. Zalian mniSvnelovania iseTi programebis
efeqtiani ganxorcieleba, rogorebicaa `dasaqmebis programa 2007:
dasaqmeba mcire da saSualo biznesis ganviTarebiT~ da `iafi
sesxi~. am programebis erT-erTi mTavari dadebiTi mxare isaa, rom
damwyeb biznessac SeuZlia sesxis miReba.
aRniSnuli tipis miznobrivi programebi uzurnvelyofs rogorc
prioritetuli dargebis ganviTarebas, aseve xels Seuwyobs mikro
da mcire biznesseqtoris srulfasovan Camoyalibebas.
Sromis bazris ganviTareba Sromis bazris ganviTareba Sromis bazris ganviTareba Sromis bazris ganviTareba
aravin davobs, rom umuSevroba qarTuli ekonomikis erT-erTi
mniSvnelovani problemaa, Tumca imavdroulad xelmisawvdomoba
adamianur resursebze kerZo seqtoris erT-erTi yvelaze
mtkivneuli sakiTxia.
rogorc `saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociaciis~
ganxorcielebulma biznesgaremos kvlevam aCvena profesionalizmi
19
problemaa rogorc teqnikur, aseve mmarTvelobiT doneze. dRes
TiTqmis SeuZlebelia saWiro kvalifikaciisa da unarebis kadris
moZieba.
realurad, arc erTi umaRlesi saswavlebeli abiturientTa
miRebisaTvis ar Seiswavlis, Tu ra specialobis samuSao Zalazea
moTxovna. bevr qveyanaSi aseTi tipis kvelvas periodulad
atareben universitetebi an/da saxelmwifo. Sedegad ki
saganmanaTleblo organizaciebi Sromis bazars awvdian swored im
kvalifikaciisa da im raodenobis potenciur kadrebs, rogoricaa
moTxovna. saqarTveloSi es sistema gaumarTavad funqcionirebs,
Sesabamisad, kerZo trening da saganmanaTleblo centrebi
cdiloben Sromis bazris moTxovnebs upasuxon da arsebuli niSa
Seavson.
menejeruli kvalifikaciis mqone kadrebi met-naklebad
warmodgenilia bazarze, Tumca sruli krizisia teqnikuri
unarebis personalis kuTxiT, rac nawilobriv gamowveulia
profesiuli teqnikuri saswavleblebis ararsebobiT.
magaliTisTvis, samSeneblo biznesi ganviTarebis maRali tempiT
gamoirCeva. kvlevebma ki aCvena, rom am seqtoris kompaniebs
seriozuli problemebi aqvT iseTi xelobebis kadrebis moZiebaSi,
rogorebicaa: eleqtrikosi, SemduRebeli, mlesavi da a.S. rogorc
wesi, bazarze warmodgenil am profesiis samuSao Zalas codna da
unarebi tradiciuli meTodebiTa aqvT miRebuli da ar floben
aranair informacias Tanamedrove meTodebis, teqnologiebisa Tu
masalebis Sesaxeb.
amdenad, mniSvnelovania dasaqmebis programebis farglebSi
saxelmwifom uzrunvelyos pirTa gadamzadebis iseTi meqanizmi,
romelic maT grZelvadiani dasaqmebis saSualebas miscems.
profesiuli teqnikuri saswavleblebis maRal doneze aRorZineba
20
mniSvnelovnad ganaviTarebda Sromis bazars. Tumca, mniSvnelovania,
rom sworad SeirCes xelobebi, raTa kursdamTavrebulebi
flobdnen bazris moTxovnis adekvatur xelobasa da unarebs.
Sromis bazris saTanadod ganviTarebas, aseve umuSevarTa realuri
raodenobis gansazRvras, xels Seuwyobda dasaqmebis erTiani
saagentos Camoyalibeba. kvlevis Sedegad gamovlinda, rom xSir
SemTxvevaSi damsaqmebels ar gaaCnia unarebi da resursebi,
gamoacxados vakansia. es problema gansakuTrebiT aqtualuria
regionebSi. aseve, samuSaos maZieblisaTvisac rTulia informaciis
moZieba arsebuli SesaZleblobebis Sesaxeb. dRes, rogorc wesi,
informaciis ZiriTadi wyaroebia interneti da masmedia (es
ukanaskneli ki ZiriTadad saxelwmifo seqtorSi arsebuli
vakansiebis Sesaxeb) da bunebrivia, rom rTulia damqiraveblisa da
samuSaos maZieblis erTmaneTTan dakavSireba.
SeiZleba iTqvas, rom Sromis bazari saqarTveloSi naklebad
ganviTarebulia da aucilebelia iseTi institutebisa da
meqanizmebis Seqmna, romelic saboloo jamSi kerZo seqtors
uzrunvelyofs kvalificiuri samuSao ZaliT da imavdroulad
Seamcirebs umuSevrobas. xazgasmiT unda aRiniSnos, rom Sromis
bazris ganviTareba mniSvnelovnadaa damokidebuli umaRlesi da
profesiuli ganaTlebis sistemebze. amdenad, aucilebelia, rom
saganmanaTleblo organizaciebma gadawyvetileba saswavlo
kursebisa da specialobebis Sesaxeb Sromis bazris moTxovnis
gaTvaliswinebiT miiRon.
eqeqeqeqssssportis xelSeportis xelSeportis xelSeportis xelSewwwwyoba yoba yoba yoba
`saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociaciis~ mier
ganxorcielebuli biznesgaremos kvlevis mixedviT, Seswavlil
sawarmoTa mxolod 13% axorcielebda eqsportis an/da importis
21
RonisZiebebs. damatebiT argumentebs ar saWiroebs is debuleba,
rom qveynisaTvis mniSvnelovania arsebuli saeqsporto
potencialis sruliad aTviseba, Semdgom ki misi gazrda maSin,
rodesac 2008 wlis 6 Tvis monacemebiT uaryofiTi savaWro
saldo TiTqmis 3 miliardi aSS dolaria. damatebiT ki unda
aRiniSnos, rom saqarTvelos samomxmareblo bazari namdvilad
Zalian mcirea, Sedegad ki kompaniebis ganviTarebisaTvis
aucilebelia saerTaSoriso bazrebze gasvla. amasTan,
mniSvnelovania, rom gaizardos mza produqciis eqsportis wili.
erTi SexedviT, saqarTveloSi Seqmnilia mravali piroba
imisaTvis, rom mewarmem warmatebiT ganaxorcielos eqsporti –
Seicvala sabaJo kanonmdebloba da Sesabamisad administrireba,
aseve saqarTvelo sargeblobs preferenciaTa ganzogadebuli
sistemiT (GSP, GSP+), rac marTalac rom mniSvnelovani
SeRavaTebis SesaZleblobas aZlevs qarTul bizness. kerZod ki,
sawarmoebs SesaZlebloba aqvT, moaxdinon jamSi 9000-mde saxis
produqtis SeRavaTiani pirobebiT (maT Soris 7200 produqtze
nulovani ganakveTiT) eqsportireba 35-mde qveyanaSi.
Tumca, sawarmoebis umravlesoba araTu saerTaSoriso bazrebze,
adgilobriv bazrebzec ki ver axerxeben Tavis damkvidrebasa da
konkurirebas. amis erT-erTi mTavari mizezi isev da isev
informirebulobis Zalian dabali donea. biznesgaremos kvlevis
mixedviT, Seswavlil respodenTta 92%-saTvis sabaJo
kanonmdebloba rTulad aRsaqmelia da xSir SemTxvevebSi ver
axerxeben saWiro informaciisa da ganmartebebis moZiebas. garda
sakanonmdeblo informirebulobis problemisa, mewarmeebisaTvis
aseve ar aris xelmisawvdomi informacia saerTaSoriso gasaRebis
bazrebisa da bazrebze SeRwevis meTologiis Sesaxeb.
22
ekonomikuri ganviTarebis saministro axorcielebs `eqsportis
waxalisebis qveporgramas~, romlic farglebSic eqsportze
orientirebul kompaniebs SeuZliaT SeRavaTiani pirobebiT sesxis
miReba. amgvari programebis ganxorcieleba, ra Tqma unda, xels
Seuwyobs moqmed eqsportior kompaniebs. Tumca, aucilebelia,
paralelul reJimSi gatardes RonisZiebebi, romlis Sedegadac (1)
gaizrdeba mewarmeebis saerTaSoriso bazrebze gasvlis unarebi; (2)
metad xelmisawvdomi gaxdeba iformacia saerTaSoriso bazrebis
moTxovnebisa da saWiroebebis Sesaxeb.
xSirad tardeba saerTaSoriso gamofenebi, aseve arsebobs mravali
sadilero veb-gevrdi, maT Soris, saqarTveloSi registrirebuli
kompaniebisTvis arsebobs ufaso monacemebi sxvadasxva qveynebis
bazrebis Sesaxeb (magaliTad: www.cbi.eu gzamkvlevi da informacia
evropis bazrebis Sesaxeb). aseve sxvadasxva savaWro palatebsa da
gaerTianebebs SemuSavebuli aqvT mravali gzamkvlevi eqsportis
SesaZleblobebis Sesaxeb, romlebic xSir SemTxvevaSi ufasod
gaicema. Tumca, amgvari da sxva xelSemywobi informaciis erTiani
bazis momzadeba mniSvnelovnad Seuwyobda xels qarTvel
mewarmeebs, gansakuTrebiT ki agrarul seqtorSi, savaWro
partniorebis moZiebaSi. damatebiT unda aRiniSnos, rom
aucilebelia kerZo seqtoris preferenciaTa ganzogadebuli
sistemis Sesaxeb mewarmeTa detaluri informirebulobis
uzrunvelyofa.
mewarmeobrivi codna da unarebimewarmeobrivi codna da unarebimewarmeobrivi codna da unarebimewarmeobrivi codna da unarebi
biznesgaremos mimzidvelobas mravali faqtori ganapirobebs da
swored maszea damokidebuli biznesis ganviTarebis
SesaZleblobebi. Tumca, rac ar unda mimzidveli iyos garemo, Tu
kompaniis menejers ar gaaCnia arsebuli SesaZleblobebis
gamoyenebis unarebi, biznesi mainc ver miaRwevs warmatebas. miT
23
umetes, Tamamad SeiZleba iTqvas, rom qarTul bazarze mudmivad
izrdeba konkurenciis xarisxi.
informirebulobis, sakanonmdeblo garemosa da sxva problemebTan
erTad qarTuli biznesseqtoris ganviTarebis erT-erTi
mniSvnelovani faqtori dabali mewarmeobrivi unarebia. Zalian
uWirT ganviTareba mikro da mcire bizness, amis erT-erTi mizezi
aris amonagebi Tanxis reinvestirebis praqtikis TiTqmis
ararseboba.
sagulisxmoa Semdegi monacemebi: Seswavlil sawarmoTa 68%-is
muSaobis gamocdileba ar aRemateba 5 wels; 28% Tvlis, rom
konkurentebi safrTxes ar warmoadgenen; mxolod 18% miiCnevs,
rom gayidvebis gazrdisTvis saWiroa bazris Seswavla; 9%
saerToad ver xedavs axali momxmareblis mozidvis saWiroebas;
72% ki kompaniis arasakmarisi Semosavlebis mTavar mizezad
momxmarebelTa Semosavlebis dabal dones asaxelebs da a.S.
qarTvel mewarmeebs ar gaaCniaT sabazro urTierTobebisa da
momxmarebelze orientirebuli warmoebis gamocdileba, aseve
rTulia Sesabamisi codnisa da, miT umetes, unarebis miReba.
naklebadaa ganviTarebuli biznessakonsultacio momsaxurebis
bazaric. marTalia saqarTveloSi warmodgenilia konsaltinguri
servisis mimwodebeli kompaniebi, Tumca maTi momsaxureba sakmaod
ZviradRirebulia da araa xelmisawvdomi mcire da saSualo
biznesis warmomadgenlebisaTvis.
mewarmeobrivi unarebis gazrdis mimarTulebiT didi wvlilis
Setana SeuZlia arasamTavrobo seqtorsa da saerTaSoriso
organizaciebs. qarTul bizness dRes sWirdeba praqtikuli
treningebi, xelmisawvdomi bizneskonsultaciebi da informacia
sabazro SesaZleblobebis Sesaxeb.
24
grZelvadian periodSi aucilebelia, rom Camoyalibdes biznesis
operirebisa da marTvis tradiciebi, rodesac pirebi sakuTar
bizness imtom ki ar mokideben xels, rom sxva samsaxuri ver
moZebnes, aramed imitom, rom maT aqvs idea, unari da
SesaZlebloba daiwyon da marTon sakuTari biznesi.
masmedia masmedia masmedia masmedia da arasamTavrobo seqtori biznesda arasamTavrobo seqtori biznesda arasamTavrobo seqtori biznesda arasamTavrobo seqtori biznesgaremos garemos garemos garemos
gaumjobesebisaTvisgaumjobesebisaTvisgaumjobesebisaTvisgaumjobesebisaTvis
medias, rogorc sazogadoebrivi dakveTis Semsrulebels
gansakuTrebiT didi pasuxismgebloba akisria. is unda iyos
obieqturi movlenebis gaSuqebisas da aSuqebdes im informacias,
romelic biznesisaTvis saintereso da xSir SemTxvevaSi
aucilebelicaa. mniSvnelovania Jurnalistebis profesionalizmis
gazrda ekonomikuri kuTxiT, raTa maT SeZlon meti analitikuri
saxis informaciis miwodeba biznesisTvis. medias aseve
mniSvnelovani roli akisria _ iyos Suamavali biznessa da
saxelmwifo seqtors Soris.
mediis rolis mniSvnelobas TviTon kerZo seqtoric aRiarebs, miT
umetes, rom swored masmediaSi xedaven rigi problemebis gadaWris
gzebs. kvlevis Sedegad gamovlinda, rom bizness mediis mimarT
sami ZiriTadi moTxovna aqvs: 1. miawodos meti informacia
biznessakanonmdeblo siaxleebis Sesaxeb; 2. gaaSuqos biznesisaTvis
sxvadasxva aqtualur sakiTxebi da SesTavazos analizi; 3.
Seasrulos mediatoris roli da xeli Seuwyos saxelmwifo
organoebsa da kerZo seqtors Soris dialogis praqtikis
damkvdrebas. rogorc es araerTgzis aRiniSna, biznesgaremos
ganviTareba SeuZlebelia, Tu sazogadoebis yvela seqtorma ar
gawia Zalisxmeva am mimarTulebiT. niSandoblivia, rom xSirad
arasamTarobo organizaciis saqmianoba mxolod saxelmwifo
politikisa Tu programebis monitoringTan asocirdeba.
25
sazogadoebriv organizaciebs garkveulwilad unikaluri rolis
Sesruleba SeuZlia kerZo seqtoris ganviTarebis kuTxiT.
amisaTvis arasamTavrobo organizaciebis fokusireba unda moxdes
ori ZiriTadi mimarTulebiT: (1) mewarmeobrivi unarebis zrdis
xelSewyoba (treningebi, bizneskonsultaciebi, informirebulobis
uzurnveyofa da aS.); (2) kvleviTi da analitikuri samuSaoebis
Sesruleba da kerZo seqtoris Sesabamisi problemebis
advokatireba.
biznesis mxardamWeri programebibiznesis mxardamWeri programebibiznesis mxardamWeri programebibiznesis mxardamWeri programebi
saxelmwifo programebisaxelmwifo programebisaxelmwifo programebisaxelmwifo programebi
`daiwye biznesi meriis daxmarebiT~`daiwye biznesi meriis daxmarebiT~`daiwye biznesi meriis daxmarebiT~`daiwye biznesi meriis daxmarebiT~
periodi: 2006 _ mimdinare.
programa iTvaliswinebs bizneskonsultaciebs, treningebs
biznesunarebis SeZenisa da ganviTarebis msurvelTaTvis, biznesis
dawyebisa da arsebuli (mcire da saSualo) biznesis
ganviTarebisaTvis saWiro dafinansebis miRebaSi mxardaWeras.
proeqtisaTvis Tbilisis meriis mier gamoyofilia 500 000 lari.
finansdeba iseTi proeqtebi, romlebic xels uwyoben Tbilisis,
SemoerTebuli teritoriebisa da Zveli Tbilisis ganviTarebas,
axali samuSao adgilebis Seqmnas, teqnologiuri siaxleebis
danergvas, turizmisa da warmoebis ganviTarebas. proeqtis
farglebSi aseve SesaZlebelia, dafinansdes saqarTvelos
sxvadasxva regionebSi warmoebuli ekologiurad sufTa
produqciis Tbiliseli momxmareblisaTvis miwodeba.
26
sesxis gacemis pirobebi:
• moTxovnili minimaluri - maqsimaluri Tanxa: 5 000 -
50 000 lari;
• sesxiT sargeblobis wliuri ganakveTi (maqsimum): 10%;
• kreditis periodi: maqsimum 60 Tve;
• SeRavaTiani periodi sesxis gadaxdisas (proeqtis mixedviT);
• sesxis gacemis sakomisio: 0%.
monawile unda akmayofilebdes Semdeg pirobebs:
• iyos TbilisSi registrirebuli macxovrebeli an TbilisSi
registrirebuli biznesi;
• SeeZlos kreditis uzrunvelsayofad sakuTari an mesame
piris mier gacemuli garantiis warmodgena.
ganacxadi miiReba da ganixileba partniori bankis mier. SerCeuli
proeqtebis mxardaWeraze saboloo gadawyvetilebas iRebs q.
Tbilisis meria. SeRavaTiani sesxis gacema xorcieldeba bankis
mier.
proeqtis farglebSi meriis partniori bankia ss. `saqarTvelos
banki~.
`iafi sesxi~`iafi sesxi~`iafi sesxi~`iafi sesxi~
periodi: 2007 _ mimdinare.
proeqtis Sesaxebproeqtis Sesaxebproeqtis Sesaxebproeqtis Sesaxeb
`saqarTvelos 2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxeb~
saqarTvelos kanonis 58-e muxlis safuZvelze damtkicda `iafi
kreditis~ saxelmwifo programis TandarTuli qveprogramebi:
`eqsportis waxalisebis~ qveprograma da `regionuli turizmis,
27
soflis meurneobisa da xalxuri rewvis ganviTarebis~
qveprograma.
aRniSnuli qveprogramebis mizans warmoadgens kerZo
mewarmeebisTvis SeRavaTiani sakredito resursis xelmisawvdomobis
gazrda da am gziT eqsportze orientirebuli sawarmoebis,
regionuli turistuli infrastruqturis, soflis meurneobisa da
xalxuri rewvis ganviTarebis xelSewyoba, aseve axali samuSao
adgilebis Seqmna.
saqarTvelos mTavrobis dadgenilebis1, `iafi kreditis~ saxelwifo
programis farglebSi saqarTvelos iuridiuli da fizikuri
pirebisTvis SeRavaTiani sesxebis gacemis uzrunvelyofa, misi
Semdgomi administrireba da monitoringi daevala ssip -
saqarTvelos municipaluri ganviTarebis fonds.
`iafi sesxis~`iafi sesxis~`iafi sesxis~`iafi sesxis~ pppprogramisrogramisrogramisrogramis `regionaluri turizmis, `regionaluri turizmis, `regionaluri turizmis, `regionaluri turizmis,
soflis meurneobisa da xalxuri rewvis soflis meurneobisa da xalxuri rewvis soflis meurneobisa da xalxuri rewvis soflis meurneobisa da xalxuri rewvis
ganviTarebis~ qveprogramaganviTarebis~ qveprogramaganviTarebis~ qveprogramaganviTarebis~ qveprograma2222
periodi: 2008 _ mimdinare.
qveprogramis mizania kerZo mewarmeebisaTvis SeRavaTiani sakredito
resursis xelmisawvdomobis gazrdiT regionaluri turistuli
infrastruqturis, soflis meurneobisa da xalxuri rewvis
ganviTarebisa da axali samuSao adgilebis Seqmnis xelSewyoba.
qveprogramis beneficiarebi arian zemoaRniSnul sferoSi momuSave
da biznesis dawyebis msurveli mewarme fizikuri da iuridiuli
pirebi.
1 mTavrobis 26 martis #74 dadgenileba.
2 damtkicebulia saqarTvelos mTavrobis mier 2008 wlis 26 martis
#75 dadgenilebiT.
28
saqarTvelos saxelmwifo biujetidan1 qveprograma finansdeba
10 000 000 lariT.
qveprogramis ZiriTadi mimarTulebebi, ganxorcielebis principebia:
saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministro mTavrobis
sxdomaze dasamtkiceblad waradgens winaswar SerCeul proeqtebs.
damtkicebuli proeqtebi finansdeba saxelmwifo biujetidan
Sesabamisi Tanxis sesxad gamoyofis meSveobiT.
beneficiar sawarmoebs moeTxovebaT proeqtebis Tanadafinanseba
(Tanamonawileoba) da sesxebis uzrunvelyofa. es ukanaskneli
dasaSvebia pirveladi ipoTekiT, maRalreitinguli komerciuli
bankebis garantiiT, maRalreitinguli sadazRvevo kompaniebis
mowmobiT (polisiT) an pirveladi giravnobiT.
beneficiari sawarmoebi kvartalurad amzadeben da warudgenen
informacias qveprogramis farglebSi dafinansebuli proeqtebis
Sesrulebis mimdinareobis Sesaxeb ssip _ municipaluri
ganviTarebis fonds, romelic, Tavis mxriv, warudgens maT
saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros.
programaSi monawileobis miReba SeuZlia turizmis, soflis
meurneobisa da xalxuri rewvis seqtorebSi samewarmeo saqmianobiT
dakavebul, agreTve aRniSnul seqtorebSi biznesis dawyebis
msurvel fizikur da iuridiul pirebs, romlebic `iafi sesxis~
programis farglebSi sakuTar saqmianobas ganaviTareben
saqarTvelos regionebSi.
1 `saqarTvelos 2008 wlis saxelmwifo biujetis Sesaxeb~ saqarTvelos
kanonis 39_e muxliT gaTvaliswinebuli asignebebidan (oragnizaciiT
kodi 26 20 02).
29
sesxis gacemis pirobebi:
• sesxiT sargeblobis wliuri ganakveTi (maqsimum) _ 12%;
• sesxiT sargeblobis maqsimaluri vada _ 10 weli;
• maqsimaluri saSeRavaTo periodi _ 3 weli (vrceldeba
mxolod ZiriTad Tanxaze);
• iuridiuli pirebisaTvis gamosayofi sesxis minimaluri
moculoba Seadgens 20 aTas lars.
`iafi sesxis~`iafi sesxis~`iafi sesxis~`iafi sesxis~ programisprogramisprogramisprogramis `eqsportis `eqsportis `eqsportis `eqsportis
waxalisebis~ qveprogramawaxalisebis~ qveprogramawaxalisebis~ qveprogramawaxalisebis~ qveprograma
periodi: 2008 _ mimdinare.
`eqsportis waxalisebis~ qveprogramis mizania, saqarTvelos
mTavrobam iaf sesxze xelmisawvdomobis gazrdiT xeli Seuwyos
axali sawarmoebis Seqmnas saqarTvelos regionebSi, adgilobrivi
produqciis warmoebis zrdas da maT aqtiur damkvidrebas
saerTaSoriso bazarze. `eqsportis waxalisebis~ programa aseve
gulisxmobs axali samuSao adgilebis Seqmnasa da investiciebis
mozidvas ekonomikis sxvadasxva sferoSi.
programis saerTo fondi 25 000 000 laria.
sesxis gacemis pirobebi:
• moTxovnili minimaluri - maqsimaluri Tanxa: 100 000 -
2 500 000 lari;
• sesxiT sargeblobis wliuri ganakveTi (maqsimum): 10%.
sad SeiZleba sakredito ganacxadis miReba da Sevseba?
sakredito ganacxadis Sevseba da misi wardgena SegiZliaT:
30
ekonomikuri ganviTarebis saministroSi
kontaqti: Wanturias q. #12
tel: 99 69 96
faqsi: 92 18 45
www.economy.gov.ge
soflis meurneobis saministroSi
kontaqti: mis: marSal gelovanis gamz #6
tel: 37 80 09
www.maf.ge
`100 axali sasoflo`100 axali sasoflo`100 axali sasoflo`100 axali sasoflo----sameurneo sameurneo sameurneo sameurneo sawarmo~sawarmo~sawarmo~sawarmo~
periodi: ivlisi 2007 _ mimdinare.
sasoflosasoflosasoflosasoflo----sameurneo miwebi qarTuli produqtis Sesaqmneladsameurneo miwebi qarTuli produqtis Sesaqmneladsameurneo miwebi qarTuli produqtis Sesaqmneladsameurneo miwebi qarTuli produqtis Sesaqmnelad
programis mizania soflis meurneobis pirveladi warmoebis,
gadamuSavebisa da agrobiznesis ganviTareba, regionebSi soflis
meurneobis axali sawarmoebis amuSavebis gziT samuSao adgilebis
Seqmna, Semosavlebis zrda da Sedegad soflad mcxovrebi
mosaxleobis cxovrebis donis gaumjobeseba.
programis ganxorcielebis mizniT, mTavrobis mier SerCeul iqna
saxelmwifos sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo
daniSnulebis miwis nakveTebi, romlebic formirebul iqna 100-ze
met lotad. aRniSnuli lotebis garda SesaZlebelia, investorma
Tavad SearCios sasurveli miwis nakveTi saxelmwifos sakuTrebaSi
arsebuli sasoflo-sameurneo daniSnulebis (minimaluri farTi
5ha) miwis fondidan, an saxelmwifos sakuTrebaSi arsebuli
sawarmoebi, romelTa sakuTrebaSi aris sasoflo-sameurneo miwis
aranakleb 5ha.
31
programis amocanebia:
• soflis meurneobis sawarmoebis Seqmnis xelSewyoba;
• sasoflo-sameurneo produqciis gadamamuSavebeli
mrewvelobisa da marketingis ganviTareba;
• adgilobrivi warmoebis produqciis wilis gazrda Sida
bazarze;
• sasoflo-sameurneo produqciis moculobis zrda da
eqsportis xelSewyoba;
• regionebSi investiciebis mozidva;
• regionebSi axali samuSao adgilebis Seqmna.
programis ganxorcielebis ZiriTadi principebia:
• investori, gamarjvebis SemTxvevaSi, ixdis lotis
Rirebulebis 20%-s;
• winaswar SeTanxmebuli pirobebis Sesrulebis SemTxvevaSi,
investori miiRebs lotze 80%-ian fasdaklebas.
programaSi monawileobis miReba SeuZlia yvela msurvels,
risTvisac mas soflis meurneobis saministroSi unda
warmoadginos:
• Sevsebuli ganacxadis forma (arasrulad Sevsebuli forma
ar ganixileba);
• amonaweri sajaro reestridan da kadastruli ruka
(originali);
• proeqtis biznesgegma;
• sabanko garantia lotis Rirebulebis 5%-is odenobiT;
• Tu sainvesticio Tanxis odenoba aRemateba mTliani lotis
Rirebulebas, maSin sabanko garantiis moculoba isazRvreba
sainvesticio Tanxis 5%-is odenobiT.
32
programis farglebSi ganixileba sami tipis proeqti :
• piveladi warmoeba _ mecxoveleoba, mesaqonleoba, meRoreoba,
mefrinveleoba, mefutkreoba, meabreSumeoba, meTevzeoba da
a.S. agreTve, memcenareoba: mexileoba, meCaieoba, mevenaxeoba,
mebostneoba da sxv;
• gadamuSaveba _ daxarisxeba _ dafasoeba, Seyinva da meoradi
gadamuSaveba, gayinva, konservireba, preservireba;
• sawarmo jaWvi _ soflis meurneobis produqtis Senaxvis,
gadamuSavebis, sasaqonle saxis micemisa da bazarze
damkvidrebis mTliani cikli.
gamarjvebulis gamovlenis kriteriumebi:
• SemoTavazebuli umaRlesi fasi;
• warmodgenili biznesgegmis damajerebloba da aqtualoba;
• dadgenili samuSao adgilebis raodenoba;
• dadgenili investiciebis moculoba;
• proeqtis ganxorcielebis vada;
• gadasamuSavebeli nedleulisa da warmoebuli produqciis
SefasebiTi moculoba.
saerTaSoriso saerTaSoriso saerTaSoriso saerTaSoriso programebiprogramebiprogramebiprogramebi
`biznes`biznes`biznes`biznessakonsultacio momsaxurebis programa sakonsultacio momsaxurebis programa sakonsultacio momsaxurebis programa sakonsultacio momsaxurebis programa
((((BAS) saqarTveloSi~) saqarTveloSi~) saqarTveloSi~) saqarTveloSi~
periodi: 2003 _ mimdinare.
mcire da saSualo sawarmoTa ganviTarebis xelSewyobis mizniT,
TAM/BAS programebis gundi axorcielebs biznessakonsultacio
momsaxurebis programas (BAS) saqarTveloSi. 2003-2005 wlebis
ganmavlobaSi BAS programam SeiZina saTanado gamocdileba da 176
33
beneficiar sawarmosa da 100-mde sakonsultacio kompaniasTan
TanamSromlobiT ganaxorciela 223 proeqti.
BAS programa exmareba mcire da saSualo sawarmoebs sxvadasxva
tipis biznessakonsultacio momsaxurebis nawilobrivi
dafinansebis gziT. programa sTavazobs sawarmoebs profesiuli
sakonsultacio momsaxurebis farTo arCevans da gascems grants
proeqtis warmatebiT dasrulebis SemTxvevaSi.
sawarmos SeuZlia mimarTos BAS programas, raTa Seamciron
profesiuli sakonsultacio momsaxurebis Rirebuleba Semdeg
sferoebSi: biznesis dagegmva proeqtis dafinansebisaTvis saWiro
biznesgegmebisa da SesaZleblobaTa kvlevis CaTvliT, biznesis
Seswavla da marketinguli dagegmva, xarjTaRricxvis sabuRaltro
sistemebis danergva da xarjebis Semcireba, marTvis sainformacio
sistemebi (MIS) da sxva IT gadawyvetilebebi, sawarmos strategiis
ganviTareba, maT Soris, restruqturizacia, reorganizacia da
sawarmos marTva, sainJinro kvlevebi, arqiteqtura da dizaini,
xarisxis marTvis sistemebi da standartebis SemuSaveba,
biznespartniorebisa da investorebis Zebna, sxva saxis
sakonsultacio momsaxureba.
BAS programa ar afinansebs auditorul da iuridiul
momsaxurebas.
moTxovnebi: moTxovnebi: moTxovnebi: moTxovnebi:
• iuridiuli statusiiuridiuli statusiiuridiuli statusiiuridiuli statusi: sawarmo unda iyos registrirebuli,
rogorc Sps an saaqcio sazogadoeba;
• sawarmoSi dasaqmebul pirTa raodenobasawarmoSi dasaqmebul pirTa raodenobasawarmoSi dasaqmebul pirTa raodenobasawarmoSi dasaqmebul pirTa raodenoba: 10-dan 250 kacamde;
• mflobeloba:mflobeloba:mflobeloba:mflobeloba: aqciaTa umetesoba aris kerZo da adgilobrivi
moqalaqis/moqalaqeebis mflobelobaSi;
34
• sawarmos unda hqondes saqmianobis/ bazarze yofnis sul
mcire 2 wlis gamocdileba/istoria (regionul sawarmoebs
minimum 1 wlis istoria);
• menejmentis xarisximenejmentis xarisximenejmentis xarisximenejmentis xarisxi: mmarTvel gunds gaaCnia arsebuli
problemebis realisturi xedva, mzadaa sakonsultacio
momsaxurebis daxmarebiT maT gadasaWrelad da Tanaxmaa BAS
programasa da konsultantTan TanamSromlobisTvis;
• finansuri valdebulebafinansuri valdebulebafinansuri valdebulebafinansuri valdebuleba: sawarmo mzadaa da SeuZlia
gadaixados sakonsultacio momsaxurebis Rirebulebis
Sesabamisi nawili;
• damatebiTidamatebiTidamatebiTidamatebiTi: sawarmos ara aqvs an aqvs mowveul
konsultantebTan muSaobis mcire gamocdileba da/an ar
gaaCnia resursebi proeqtis srulad dasafinanseblad;
• regionuli sawarmoebisTvis programa iTvaliswinebs regionuli sawarmoebisTvis programa iTvaliswinebs regionuli sawarmoebisTvis programa iTvaliswinebs regionuli sawarmoebisTvis programa iTvaliswinebs
gansakuTrebul SeRavaTian pirobebs.gansakuTrebul SeRavaTian pirobebs.gansakuTrebul SeRavaTian pirobebs.gansakuTrebul SeRavaTian pirobebs.
SezRudvebiSezRudvebiSezRudvebiSezRudvebi
BAS programa ar gascems grants kompaniebze, romlebic
dasaqmebulni arian auditorul da sabanko saqmeebSi, saTamaSo
biznesSi, Zlieri alkoholuri sasmelebis, Tambaqos, samxedro
daniSnulebis saqonlisa da pirveladi soflis meurneobis
produqciis warmoebaSi, uZravi qonebis yidva-gayidvasTan
dakavSirebul operaciebSi.
• proeqtis xangrZlivoba SezRuduli ar aris, magram
SezRudulia grantis Tanxa, TiToeuli proeqtisaTvis
maqsimum 10 000 evros odenobiT.
• BAS programa ar exmareba sawarmoebs, romlebic saWiroeben
gadaudebel daxmarebas an radikalur restruqturizacias.
• BAS programa ar gascems subsidiebs warsulSi
ganxorcielebuli proeqtebis dasafinanseblad.
35
BAS programis ganxorcielebis etapebi:programis ganxorcielebis etapebi:programis ganxorcielebis etapebi:programis ganxorcielebis etapebi:
• mcire da saSualo sawarmoebi mimarTaven BAS programas
da/an BAS programis gundi ukavSirdeba maT;
• BAS programis gundi atarebs gasaubrebas mcire da saSualo
sawarmos xelmZRvanelebTan, raTa gansazRvros
sakonsultacio momsaxurebis aucilebloba;
• proeqtis ganacxadi da TandarTuli dokumentacia
waredgineba BAS programas;
• sawarmos Sesabamisobis Sefasebis Semdeg kompanias gaegzavneba
Setyobineba maqsimum 4 kviris vadaSi;
• sakonsultacio momsaxurebisTvis SemuSavdeba samoqmedo
gegma (TOR), sadac konkretulad iqneba miTiTebuli
proeqtis miznebi da mosalodneli dadebiTi Sedegebi;
• saTanado kvalifikaciis mqone konsultanti erToblivad
SeirCeva BAS gundisa da sawarmos mier;
• xeli moewereba sagranto xelSekrulebas da mxareebi
SeTanxmdebian proeqtis RirebulebaSi sawarmos finansuri
wilis Sesaxeb;
• proeqtis ganxorcielebas zedamxedvelobas da monitorings
uwevs BAS programis gundi.
• BAS programa gascems grants mxolod proeqtis saboloo
angariSisa da beneficiari kompaniis mier konsultantisTvis
Tanxis gadaricxvis damadasturebeli sabuTis wardgenis
Semdeg;
• proeqtis dasrulebis Semdeg Sedgeba proeqtis efeqturobis
ganxilva da saboloo Sefaseba.
kontaqti: marjaniSvilis q. #6 me-4 sarTuli
tel: 91 16 73
faqsi: (995 32) 91 16 74
www.bas.ge
36
qal qal qal qal mewarmeTa ganviTarebis programa mewarmeTa ganviTarebis programa mewarmeTa ganviTarebis programa mewarmeTa ganviTarebis programa
2006 wlis ianvridan Bas programam daiwyo axali iniciativa,
piloturi programa saxelwodebiT `qalebi biznesSi~, romelic
miznad isaxavda qal mewarmeTa mxardaWerasa da waxalisebas.
piloturi programa daafinansa kanadis saerTaSoriso ganviTarebis
saagentom (CIDA).
aRniSnuli programis farglebSi ganxorcielda 9 standartuli
sakonsultacio proeqti, sadac beneficiar kompaniebs flobdnen an
marTavdnen qalebi. amasTan erTad, piloturi programa
iTvaliswinebda treningebisa da seminarebis Catarebas rogorc
damwyebi, aseve ukve biznesSi damkvidrebuli qali mewarmeebisTvis.
treningebis cikli moicavda Semdeg sakiTxebs:
• daiwye da ganaviTare Seni biznesi;
• gadasaxadebi, finansebi da buRalteria;
• marketingi da biznesdagegmva;
• soflis turizmis ganviTareba aWaris maRalmTian raionebSi.
programa ganxorcielda sakmaod warmatebulad, rac aisaxa kidec
programis saboloo SedegebSi.
Bas programis xelmZRvanelobam da donorebma, piloturi
programis warmatebidan gamomdinare, gadawyvites am programis
gagrZeleba. 2008 wlis aprilidan programam miiRo axali
dafinanseba 2 wlis vadiT. amjerad programis donorebi arian
kanadis saerTaSoriso ganviTarebis saagento (CIDA), EBRD ETC
fondi da taivanis mTavroba.
`qalebi biznesSi~ programis farglebSi ganxorcielebuli
sakonsultacio proeqtebisTvis Bas programam SeimuSava
Tanadafinasebis specialuri pirobebi. sakonsultacio proeqtis
37
tipis, beneficiari sawarmos zomisa da registraciis (ZiriTadi
saqmianobis) adgilis mixedviT Tanadafinasebis ganakveTebi
sxvadasxvaa.
kontaqti: marjaniSvilis q. #6 me-4 sarTuli
tel: 91 16 73
faqsi: (995 32) 91 16 74
www.bas.ge
`gadamamuSavebel sawarmoTa mxardamWeri `gadamamuSavebel sawarmoTa mxardamWeri `gadamamuSavebel sawarmoTa mxardamWeri `gadamamuSavebel sawarmoTa mxardamWeri
programa~programa~programa~programa~
organizacia AgVANTAGE-is saqmianoba miznad isaxavs qarTveli
mwarmoeblebisa da gadamamuSaveblebis daxmarebas saeqsporto
gayidvebis gazrdaSi, saerTaSoriso bazrebze maTi
konkurentunarianobis gazrdis gziT.
aRniSnuli miznis miRwevas AgVANTAGE soflis meurneobis
produqtebis warmoebasTan, gadamuSavebasa da marketingTan
dakavSirebuli mniSvnelovani damabrkoleblebis SemsubuqebiT
axorcielebs. agreTve, sasoflo-sameurneo manqana-danadgarebis
lizingiT SeZenis danergvis gziT AgVANTAGE grZelvadiani
kreditis xelmisawvdomobis gazrdasac uwyobs xels.
prioritetuli produqtebi:
• nedli xili da bostneuli – vaSli, kartofili, sufris
yurZeni, mwvanili, mandarini, xaxvi, kenkra da a.S.;
• gadamuSavebuli xili da bostneuli – vaSlis wveni,
gayinuli bostneuli, tyemali, ajika, leRvis muraba da a.S.;
• specproduqtebi – soko, wabli, Txili da a.S.;
• importis Canacvleba – rZis produqtebi, mefrinveleobis
produqtebi, gadamuSavebuli xorcis produqtebi da a.S.
38
organizaciis saqmianoba:
• TanamSromloba qarTvel mwarmoeblebTan da
gadamamuSaveblebTan saerTaSoriso bazarze maTi warmatebiT
muSaobis mizniT;
• qarTuli sasoflo-sameurneo produqciis bazarze gasatanad
strategiebis damuSaveba;
• gadamuSavebis axali teqnologiebisa da warmoebis
gaumjobesebis meTodebis damuSaveba;
• ucxoeli myidvelebis moZieba da maTTan qarTveli
mwarmoeblebisa da gadamamuSaveblebis dakavSireba;
• qarTveli mwarmoeblebisa da gadamamuSaveblebis daxmareba
lizingis saSualebiT teqnikis SesaZenad saWiro dafinansebis
moZiebaSi.
kontaqti: WavWavaZis gamz.#39a
tel: 25 02 83
faqsi: 29 18 42
www.agvantage.org.ge
mcire da saSualo biznesis ganviTarebismcire da saSualo biznesis ganviTarebismcire da saSualo biznesis ganviTarebismcire da saSualo biznesis ganviTarebis proeqti proeqti proeqti proeqti
---- IESC
saerTaSoriso eqspertTa korpusi, aSS-is saerTaSoriso
ganviTarebis saagentos mxrdaWeriT, axorcielebs oTxwlian
proeqts mcire da saSulo biznesis ganviTarebisTvis. aSS-is
saerTaSoriso ganviTarebis saagentos oTxwlian proeqts
axorcielebs saerTaSoriso eqspertTa korpusi.
proeqtis ZiriTadi mimarTulebebia:
• finansebze xelmisawvdomobis gazrda;
• `biznessakonsultacio qseli – saqarTvelo~;
• turizmis ganviTareba;
39
• kerZo seqtorsa da mTavrobas Soris dialogis xelSewyoba;
• samewarmeo saqmianobis unaris ganviTareba.
kontaqti: CitaZis 3a;
tel: 92 23 55;
www.iesc.ge;
`̀̀̀biznessakonsultacio qseli biznessakonsultacio qseli biznessakonsultacio qseli biznessakonsultacio qseli –––– saqarTvelosaqarTvelosaqarTvelosaqarTvelo~~~~
aSS-is saerTaSoriso ganviTarebis saagentos mcire da saSualo
biznesis mxardaWeris proeqtis farglebSi saqarTvelos mTeli
masStabiT, arsebuli biznesasociaciebis bazaze, Camoayalibda
`biznessakonsultacio qseli-saqarTvelo~, romelic mewarmeebs
sTavazobs bizneskonsultaciebs, saswavlo kursebs/treningebsa da
bazris kvlevas. qseli gansakuTrebulad fokusirebulia mcire da
saSualo biznesis ganviTarebis xelSewyobaze da qselis
klientebTan urTierToba emyareba kvalificiur serviss, mWidro
kavSirebsa da ndobas. daarsebis (2006 weli) Semdeg qseli
gafarTovda da amJamad `biznessakonsultacio qsel-saqarTveloSi~
gaerTianebulia `Tbilisi konsaltingi~, `gori konsaltingi~,
`quTaisi konsaltingi~, `baTumi konsaltingi~, `zugdidi
konsaltingi~ da `Telavi konsaltingi~.
`Tbilisi konsaltingi~
kontaqti: orbeliani #35
tel: (995 32) 93 64 75
faqsi: (995 32) 92 24 61
www.bcng.ge
40
CHF saerTaSorisossaerTaSorisossaerTaSorisossaerTaSorisos Sesaxeb Sesaxeb Sesaxeb Sesaxeb
CHF saerTaSoriso asrulebs katalizatoris rols grZelvadiani
da pozitiuri cvlilebebisaTvis mcire da saSualo Semosavlian
TemebSi msoflio masStabiT. is exmareba maT, gaiumjobeson
socialuri, ekonomikuri da ekologiuri pirobebi.
CHF saerTaSoriso aris 50 wlis amerikuli arasamTavrobo,
arakomerciuli organizacia, romelic msoflios masStabiT
emsaxureba pozitiuri da grZelvadiani cvlilebebis
ganxorcilebas Temis, sacxovrebeli garemosa da ekonomikuri
mdgomareobis gaumjobesebis sferoSi. programis mizans
warmoadgens ukeTesi msoflios mSenebloba.
CHF saerTaSoriso:
• qmnis anazRaurebad samuSao adgilebs, romlebic awarmoeben
Semosavals da exmarebian adgilobrivi ekonomikis
ganviTarebas;
• aZlierebs bizness sesxebisa da profesiuli treningebis
saSualebiT da aviTarebs bisnesasociaciebs;
• aumjobesebs sacxovrebel pirobebs sacxovrebeli adgiliT
uzrunvelyofis, agreTve gzebis aSenebisa an SekeTebis gziT,
wylis da sakanalizacio sistemebis mSeneblobiT, eleqtro
gayvanilobis da sxva socio-ekonomikuri infrastruqturebis
gaumjobesebiT;
• xels uwyobs mewarmeobis waxalisebas da mcire biznesis
ganviTarebas treiningebiTa da informaciis gavrcelebiT.
CHF saerTaSorisos saqmianobis sferoa:
• Temis ganviTareba;
• infrastruqturis aRdgena-ganviTareba;
• mikro-dafinanseba da finansuri ganviTareba;
41
• biznesisa da asociaciebis ganviTareba;
• demokratia da marTva;
• post-konfliqturi rekonstruqcia;
• xelmisawvdomi sacxovrebeli adgili;
• wyali da kanalizaciis sistemebi;
• ubeduri SemTxvevebis Semdgomi reabilitacia;
• ekologiuri marTva.
CHF saerTaSoriso saqarTveloSi
CHF xels uwyobs mdgrad zrdas programaSi monawile Temebisa da
klientebis SesaZleblobebisa da sakuTari Tavisadmi rwmenis
Canergvis meSveobiT. muSaobisas upiratesobas aniWebs saukeTeso
gamocdilebaze dafuZnebul inovaciur meTodebs, sistemebsa da
midgomebs, romlebic axdenen humanitarul daxmarebis mdgrad
ekonomikur ganviTarebad gadaqmnas.
proeqti miznad isaxavs ZiriTadi infrastruqturis gaumjobesebasa
da Semosavlis gazrdas saqarTvelos socialurad da ekonomikurad
gaZlierebuli moqalaqeebisTvis. xuTwliani proeqti, saxeliT
`saqarTvelos dasaqmebisa da infrastruqturis iniciativa~
(USAID) daiwyo 2004 wlis oqtomberSi da gagrZeldeba 2009
wlis seqtembramde.
proeqti, romelic CHF saerTaSorisom Seqmna da amJamad
xelmZRvanelobs, stimulirebas gauwevs Temebs, kerZo seqtorisa
da adgilobriv mTavrobis warmomadgenlebs Soris partniorobis
gziT warmarTul ekonomikur saqmianobas saqarTvelos 400-ze met
mcire, umetesad soflis TemSi.
kontaqti: mcxeTis quCa 3a;
tel: 26 69 02; 25 16 72;
42
biznesis da biznesmediis urTierToba biznesis da biznesmediis urTierToba biznesis da biznesmediis urTierToba biznesis da biznesmediis urTierToba
saqarTveloSisaqarTveloSisaqarTveloSisaqarTveloSi
biznesze orientirebuli masmediisNsaSualebebi saqarTveloSi
arsebobis daaxloebiT 10 wels iTvlis. miuxedavad amisa, qarTul
mediabazarze profesiuli biznesgamocemebi an biznesgadacemebi
Zalian cotaa. maTi sruli CamonaTvali ki sakmaod vrcelia.
qarTul biznesSi mimdinare movlenebs aSuqeben gazeTebi: `bankebi
da finansebi~; `nacionaluri biznesi~; `axali komersanti~; gazeT
`24 saaTis~ yoveldRiuri damateba `biznesi~; gazeT `rezonansis~
yovelkvireuli CanarTi `biznes rezonansi~; gazeT `kviris
palitris~ CanarTi `ekopalitra~; inglisurenovani gazeTebi:
`jorjian biznes viki~ da `fainenSeli~; Jurnalebi: `biznesi~,
`biznesniusi~ da `biznesi da kanonmdebloba~; satelevizio
gadacemebi: `bizneskurieri~ da `kapitali~; radio `komersanti~ da
radio `imedis~ gadacema `ekonomiqsi~, agreTve saagento `ji-bi-si~.
biznesmedia ZiriTadad biznesmenebzea gaTvlili da maTTvis saWiro
da sasurvel informacias aSuqebs. SeiZleba Tamamad iTqvas, rom am
gziT qarTuli media Tavis sarCen fuls akeTebs.
specifikuri biznesgamocemebisa da biznesgadacemebis warmoSoba
zogadad biznesis ganviTarebas ukavSirdeba: biznesSi dasaqmebul
adamianebs surT, am sferoSi mimdinare movlenebisa da
konkurentebis Sesaxeb informacia mudmivad hqondeT. maT surT
imis codna, vin Semodis bazarze, visi poziciebi sustdeba an
Zlierdeba. biznesis ganviTarebasTan erTad Sesabamisi axali ambebi
da sainformacio teqstebic gaCnda, Semdeg ki es teqstebi sxva
saxis sainformacio teqstebisgan gamocalkevda da specifikur
gamocemebad da gadacemebad Camoyalibda. am tipis mediaze moTxovna
biznesis ganviTarebam gaaCina. biznesmediam specialuri da mzardad
ganviTarebadi segmenti aiTvisa. biznesiT dainteresebulebsa da
dakavebulebs aRar uxdebaT yoveldRiur sainformacio qaosSi
43
informaciis Zebna, aramed maT SeuZliaT ufro swrafad miiRon
biznesinformacia specialuri biznesmediiT.
Cven medializirebul sazogadoebaSi vcxovrobT, romelSic
informacia warmatebis safuZvelia. visac ar aqvs informacia,
naklebi warmateba eqneba. `biznesmedia ganviTarebis etapzea da misi
ganviTarebis tempi qveyanaSi biznesseqtoris ganviTarebis
pirdapirproporciulia. biznesis sferoSi arsebul siaxleebze
interesi sazogadoebidan modis, media ki cdilobs sazogadoebis
es interesi daakmayofileos~, _ ambobs kompania `borjomis~
sazogadoebasTan urTierTobis samsaxuris ufrosi nica
ColoyaSvili.
eqspertTa SefasebiT, biznesmedia spontanurad da arasaxarbielo
tendenciiT viTardeba. umniSvnelovanesi problema ki mediis
warmomadgenlebis arasaTanado profesionalizmi da biznesis
Caketilobaa.
`biznesmediis ganviTarebis done Zalian dabalia. dRes
saqarTveloSi, ZiriTadad, arsebobs popularuli biznesmedia, anu
iseTi gamocemebi da gadacemebi, romlebic gasagebi da misaRebia
masisTvis. ufro sworad, es aris media, romelic muSaobs biznesis
popularul Tematikaze. Rrma, profesiuli daintereseba, gaSuqeba
da Tematika, faqtobrivad, jer ar Cans. esec bunebrivia, radgan
bazari am produqts jer ar Txoulobs~, - ambobs gazeT `axali
komersantis~ redaqtori manana maziaSvili.
radgan bazarze xarisxian mediaproduqtze moTxovna ar arsebobs,
amitom media cdilobs fuli ioli gziT iSovos da iseTi
produqti gayidos, rogorsac biznesi iTxovs. ,,es gaxda Cveni
mediis `puri arsobisa~. amiT isini sakuTar Tavs arCenen.
gansakuTrebiT, beWduri media, sadac Zalian mZime finansuri
44
mdgomareobaa. gazeTebis gayidviT arc erTi gazeTi ar cxovrobs,
amitom isini `biznespiarul~ teqstebs garkveuli anazRaurebis
sancvlod uSveben. aseTi tipis biznesgamocemebiT fulis keTeba
TiTqmis yvela gamocemam daiwyo. bevri biznesgazeTi saerTod ar
iyideba da usasyidlod vrceldeba da reklamebisa da finansuri
daxmarebebis xarjze cxovrobs, magaliTad, gazeTi `axali
komersanti~, inglisurenovani `jorjian biznes viki~ da
`nacionaluri biznesi~,- ambobs sakonsulatacio kompania `jepras~
aRmasrulebeli redaqtori kaxa maRraZe.
Jurnalistebis umetesobas biznesisa da ekonomikis Sesaxeb
empiriuli warmodgena aqvs. erTeulia saganmanaTleblo
dawesebulebebi, sadac am sferos normalurad aswavlian.
JurnalistTa profesionalizmis amaRlebaze ki arc media da arc
biznesi ar zrunavs. biznesmediis gamomcemlebi korespondentTa
datreningebaSi investiciebs ar deben, radgan aqcents saimijo da
sareklamo statiebiT motanil Semosavalze akeTeben. amitom,
biznesmediaSi gansakuTrebiT TvalSisacemi profesionalizmis
deficitia. roca adamiani biznesze wers, Zalian bevri rame unda
icodes am mimarTulebiT, statistikidan dawyebuli
biznesistoriebiT da `qeisebiT~ damTavrebuli. erT statiaSi
kompleqsurad unda ganixilos yvelaferi. biznesi aris sfero,
romelic garkveul tendenciebzea damyarebuli - umizezod iq
araferi xdeba. am yvelafers ganxilva da analitika sWirdeba.
,,qarTul mediaSi aseTi teqstebisa da siuJetebis naklebobaa.
qarTuli media momxmarebels mxolod informacias awvdis da
ekonomikis seqtorisa sferoebis Sesaxeb mimoxilvas da
analitikur analizs ar iZleva. mcdelobebi aris, magram
profesionalizmi moikoWlebs. Jurnalistebma ar ician ekonomika,
terminebi, ar aqvT statistikuri monacemebi - arc dasavluri da
arc qarTuli. ar ician Tanamedrove msoflioSi mimdinare
45
tendenciebi. arc erTi biznesgamocema am mimarTulebiT saTanadod
ar muSaobs,~- ambobs kaxa maRraZe.
PR-saagento `sarke fiaris~ xelmZRvaneli Tornike guruli
fiqrobs, rom biznesmediis sferoSi dasaqmebul JurnalistTa
profesionalizmi izrdeba: `bolo ramdenime wlis ganmavlobaSi
media, romelic ZiriTadad biznesis Temas aSuqebs, saqarTveloSi
mkveTrad ganviTarda. es gamoiwvia qveyanaSi binzesis ganviTarebam.
Tu qveyanaSi biznesi viTardeba, Sesabamisad, media da sareklamo
bazaric viTardeba. ukve ramdenime welia, pirveli
biznestelegadacemebi gaCnda, gaixsna biznesradio arxic, ukve
ramdenime gazeTi da Jurnalic arsebobs, romlebic mxolod
biznesis sferos aSuqebs. arseobobs sainformacio saagentoc,
romelic mxolod biznesTemebze muSaobs. ramdenime mediasaSualeba,
romelic biznesis sferos aSuqebda, daixura kidec. vfiqrob, rom
biznesmedia ganviTarebis sawyis etapzea. jer kidev aris moTxovna
Sinaarsobrivad saintereso biznesmediaze. ramdenime wlis win Tu
biznesis sferoze momuSave Jurnalistebi iSviaToba iyo, axla
ufro momravldnen da maTi Jurnalisturi naSromebic ufro
profesionaluria. Tumca, ganviTarebis potenciali jer kidev
sakmaod didia. yvelaferi damokidebulia imaze, Tu ramdenad
ganviTardeba qveyanaSi binzesi~, - ambobs Tornike guruli.
biznesis mxridan dabali xarisxis `niusze~ da `piarze~ moTxovnas
garkveulwidlad arakvalificiuri PR- specialistebic
ganapirobeben. cnobilia, rom ucxoeTSi kompaniebi mogebis 70
procents sazogadoebasTan urTierTobis sferos da
farTomasStabian PR da media strategiis Seqmnaze xarjaven.
saqarTveloSi ki es kultura sakmaod dabal donezea da
kompaniebi mediaSi mxolod saimijo statiebis ganTavsebas iTxoven.
Semdeg ki, roca kompanias krizisuli situacia eqmneba, swori
strategiis arqonis gamo mediaomSi konkurentTan marcxdeba.
46
`sazogadoebasTan urTierTobaa informaciis gavrcelebac.
sazogadoebasTan urTierTobis menejeri am informaciaSi kompaniis
imijisa da reputaciis dadebiTad warmoCenisTvis garkveul
aqcentebs akeTebs. samwuxarod, saqarTveloSi `piarad~ kargad
SefuTuli informaciis gaSvebis magivrad am informaciis gamuqeba
da gabuqeba miiCneva. xSir SemTxvevebSi kompania mis Sesaxeb
ararealur informacias iZleva. Tavis warmoCena yvelas dadebiT
WrilSi surs da amis gamo xSirad ararealur informacias iZleva.
ar arsebobs sistemuri da droSi gawerili PR da bizneskompaniis
ganviTarebis strategia. imis nacvlad, rom arsebuli problemebi
aRiaron da samomavlo gegmebze isaubron, qarTuli
bizneskompaniebi masmediis saSualebebebiT amtkiceben, rom yvelaze
magrebi da Zlierebi arian~ - ambobs kaxa maRraZe.
am SemTxvevaSi mediac da biznesic araprofesionalizms iCens.
ormxrivi araprofesionalizmi ki realobisgan gansxvavebul
suraTs gvaZlevs: biznesmediis erTi nawili amtkicebs, rom
yvelaferi kargadaa, maSin, roca meore nawili yvelafers muq
ferebSi aRwers. amdenad, mediaSi qarTuli biznesis ganviTarebis
Tu arsebuli mdgomareobis realuri suraTi ar arsebobs.
samwuxarod, qarTuli biznesmediis momxmarebeli biznesseqtoris
mdgomareobis Sesaxeb realur informacias ver iRebs.
profesionali imijmeikerebi da Jurnalistebi simarTles
striqonebs Soris kiTxuloben, Cveulebriv momxmarebels ki am
TvalsazrisiT seriozuli problemebi eqmneba.
es mxolod biznesmediis problema ar aris. `reportiorebi
sazRvrebs gareSes“ mier gamoqveynebul presis Tavisuflebis
msoflio reitingSi saqarTvelom pozicia 54 safexuriT gaiuaresa.
am organizaciam „presis Tavisuflebis msoflio indeqsi 2008“ 22
oqtombers gamoaqveyna.
47
axal reitingSi, sadac 173 qveyanaa Sesuli, saqarTvelos 31,25
quliT 120-e adgili ukavia. „reportiorebi sazRvrebs gareSes“
2007 wlis oqtomberSi gamoqveynebul reitingSi saqarTvelos 66-
e adgili ekava, 2006 wels _ 89-e, 2005 wels _ 99-e, 2004
wels _ 94-e, 2003 wels ki _ 73-e.
„reportiorebi sazRvrebs gareSe“ aRniSnavs, rom yvelaze
mniSvnelovani movlena yofili sabWoTa kavSiris periferiebSi
kavkasiaSi situaciis gauaresebaa: ori damoukidebeli qveyana –
somxeTi da saqarTvelo mniSvnelovani problemebis winaSe
aRmoCnda da maT sagangebo viTareba SemoiRes. saqarTveloSi
moulodnelad dawyebul oms ramdenime Jurnalisti Seewira.
„presis Tavisuflebis msoflio indeqsi 2008“-is mixedviT,
yofili sabWoTa kavSiris respublikebidan saqarTveloze
ukeTesi poziciebi aqvT estoneTs - me-4 adgili, latvias - 7
adgili, litvas - me-16, ukrainas - 87, moldovas - 98, somxeTs -
102, tajikeTs - 106, yirgizeTs - 111. axal reitingSi
saqarTvelos CamorCebian yazaxeTi - 125 -e adgili, ruseTi 141-e,
azerbaijani - 150-e, belorusia - 154-e, uzbekeTi - 162-e,
TurqmeneTi - 171-e. reitingSi pirvel adgilzea sami saxelmwifo -
islandia, luqsemburgi da norvegia. bolo, 173 - e safexuri
eriTrias ukavia.
presis Tavisuflebis dabali xarisxis garda, biznesmediis da
zogadad, mediis kidev erTi problema marketinguli samsaxuris
gaumarTaobaa. rogorc biznesis, ise mediis warmatebas kargi
marketingi ganapirobebs. kargi mediaproduqti Zviri Rirs. kargi
da ZviradRirebuli mediaproduqtis yidvis kultura ki
saqarTveloSi jer-jerobiT ar aris: ,,saqarTveloSi mediebi
ZiriTadad biznesis xarjze viTardebian da es Cveulebrivi
movlenaa, radganac Tu ramdenad kargad aqvs ama Tu im medias
48
awyobili marketingis samsaxuri, imdenad warmatebulia is.
TavisTavad media, romelsac kargi xarisxi aqvs da kargi
JurnalistebiTaa dakompleqtebuli, araa iafi. Cvens qveyanaSi
mediis yidvis kulturac araa maRali. ramdenadac CemTvis
cnobilia, saqarTvelos mxolod 4 qalaqSi arsebobs wignebis
maRazia. ganviTarebuli qveynebis did nawilSi moqalaqeebi
saabonentos ixdian televiziisa da radiosaTvis. Cven ki aqedan
jer Sors varT~ _ ambobs PR-saagento ,,sarke fiaris~
warmomadgeneli Tornike guruli.
imis gamo, rom qarTul biznesmedias ar aqvs fuli,
profesionalizmis TvalsazrisiT ver viTardeba. fuli aqvs
bizness da ,,musikasac is ukveTavs~. amitom, Sesabamisad qarTuli
biznesmediis sivrces dabali xarisxis PR da sareklamo statiebi
avsebs. biznesis mxridan mediasivrceSi yvelaze didi moTxovna
eleqtronul mediazea, kerZod ki televiziaze. Sesabamisad,
biznesi ufro met fuls am mimarTulebiT xarjavs, magram am
SemTxvevaSic aqcenti sareklamo siuJetebze keTdeba. PR-saagento
,,sarke fiaris~ kvleviT, bizneskompaniebma yvelaze meti fuli
swored satelevizio reklamaSi daxarjes. ,,sarke fiaris~
sareklamo menejeris monacemebiT mediaSi reklamis wilis 70-80
procenti televiziaze, 5 -5 procenti beWdur mediasa da
radioze, xolo 10-20 procenti gare reklamaze modis.
eqspertTa SefasebiT, 2008 wels saqarTvelos sareklamo bazris
moculoba mniSvnelovnad Semcirdeba. mizezi agvistos cnobili
movlenebia. 5-dRiani omis Semdeg sareklamo saagentoebs damkveTi
TiTqmis aRar yavT. sareklamo bazris lomis wili televiziebis
wilad modis. presis wili sakmaod mokrZalebulia. biznesi
biznesze orientirebul mediasaSualebebSi reklamas ise debs, rom
maT reitings ar ikvlevs. biznesmediis reitinguli kvlevis
49
monacemebi saqarTveloSi ar arsebobs. amisTvis fuls arc biznesi
imetebs da arc media.
,,bizneskompania, romelic reklamaSi did Tanxas debs, yvelaze
metad televizias irCevs. Semdeg adgilze radio modis. presas
mesame adgili uWiravs. bolo periodSi mniSvnelovnad gaizarda
internetreklamis moculoba. upiratesoba im segments eniWeba,
romlisTvisac reklama keTdeba. Tu kompaniis samizne auditoria
pensionerTa segmentia, Zalian rTulia, rom am segments
internetreklamiT miswvde. Tumca, internetreklamas momavalSi
zrdis didi perspeqtiva aqvs. organizaciebi aseTi tipis reklamis
momgebianobas aucileblad gaacnobiereben. saSualo da top
menejmentis adamianebis meti nawili yovel dRe ufro met dros
internetTan atarebs da televizias naklebad uyurebs.
gasaTvaliswinebelia aseve is faqtoric, rom yoveldRiurad
internetis qselSi ufro meti ojaxi erTveba. male saqarTveloSi
portatuli internetis moxmarebac ufro metad damkvidrdeba, rac
internetreklamis mniSvnelobas kidev ufro gazrdis.
internetreklama satelevizio reklamasTan SedarebiT gacilebiT
iafia da misi saSualebiT bevri segmentis miRweva ufro advilad
SeiZleba~ - ambobs Tornike guruli.
internet biznesmedia saqarTveloSi sakmaod mwirad aris
warmodgenili. arsebobs ramdenime internetgamocema, romlebic
ZiriTadad biznesniusebze arian orientirebulni.
internetgamocemebSi sareklamo banerebis fasi sakmaod dabalia da
baneris ganTavsebis periodulobis mixedviT misi fasi 50-dan 500
dolaramde meryeobs. biznesi mediagamocemas an internetsaits
reklamis ganTavsebis TvalsazrisiT ZiriTadad misi
popularulobis mixedviT irCevs. internetsaitebis reitings
internetportali top.ge vizitirebis raodenobis mixedviT adgens.
50
top.ge-s monacemebiT, yvelaze meti vizitori am etapze
telekompania `rusTavi 2-is~ vebgverdze Sedis.
eqspertebis SefasebiT, bisnesze orientirebul mediasaSualebebSi
reklamas imitom deben, rom maTze kritikuli masala ar gavides.
reklamis ganTavsebis TvalsazrisiT, televizia da gare reklama
lideroben. gazeTs SedarebiT mcire auditoria kiTxulobs,
televizors ki yvela uyurebs da bilbordsac yvela xedavs.
amitom, bizness reklamis ganTavsebis TvalsazrisiT televizia
urCevia. satelevizio reklamis siZviris gamo biznesi xSir
SemTxvevaSi pirdapir komunikaciaze gadadis - sareklamo
bukletebs pirdapir momxmarebels aZlevs.
saqarTveloSi biznesmedias biznesi marTavs. arada, ganviTarebul
qveynebSi bizness tendenciebs swored biznesmedia karnaxobs. presa
ubralo informaciis garda momxmarebels analitikur masalebsac
unda sTavazobdes. qarTul biznesmediaSi seriozuli masalebisa da
ganxilvebis deficits aseTi axsna aqvs: saqarTveloSi mediabiznesi
ar aris. is biznesis danamatia. rogorc wesi, misi meSveobiT
adamianebis garkveuli jgufi sakuTar bizness mfarvelobs an/da
mediasaSualebas gavlenis iaraRad iyenebs.
media da biznesi media da biznesi media da biznesi media da biznesi
biznesi ar aris gaxsnili da Jurnalistis interesi xSir
SemTxvevaSi SantaJis mcdelobad aRiqmeba. irakli leqvinaZe,
sainformacio saagento `jibisis~ xelmZRvaneli: `roca bazarze
gavediT, Cveni saagento adgilobrivi biznesmenebisTvis axali xili
aRmoCnda. isini Tvlidnen, rom Tu Cven informacias mogvawvdidnen,
amisTvis aucileblad garkveuli safasuri unda gadaexadaT. iyvnen
iseTebic, romlebic fiqrobdnen, rom am informacias maT
dasaSantaJeblad gamoviyenebdiT. finansuri informaciis mocemaze
51
saubaric ki zedmeti iyo. mizezi, albaT, is aris, rom wina wlebis
ganmavlobaSi biznesze weris kultura ar arsebobda. kompaniaze
mxolod negatiur WrilSi iwereboda. M
roca saagentos vqmnidiT, ra Tqma unda, vicodiT, rom
mediabiznesis bazarze damkvidreba da biznesis mxridan ndobis
mopoveba Zalian rTuli iqneboda - axal produqts yvela eWvis
TvaliT uyurebs. daaxloebiT 6 Tvis Semdeg biznesTan komunikacia
gagviadvilda - saagentos forma mieca da saitze yoveldRiurad
daaxloebiT 50-70 biznessiaxles vdebdiT. garda amisa, 6 Tvis
Semdeg saerTaSoriso partniorebi - `doujonsi~ da `evromani~
gamogviCndnen. isini qarTuli bizneskompaniebis Sesaxeb Cven mier
miwodebul informacias saerTaSoriso sistemebis saSualebiT
avrcelebdnen. saerTaSoriso qselSi qarTuli biznesniusebis
gaSvebis Semdeg ukusargebeli TviTon kompaniebmac naxes. Cven mier
saerTaSoriso qselSi maT Sesaxeb gaSvebuli informacia
sasargeblo aRmoCnda, maT mimarT interesi saerTaSoriso
kompaniebma gamoxates. amis Semdeg biznesi Cvens saagentosTan
urTierTobaSi met-naklebad Semovida~.
igive problema Seeqmna satelevizio gadacema `bizneskurieris~
wamyvansa da prodiusers akaki gogiCaiSvils. `bizneskuriers~ win
,,idea, fuli da erTi Sansi~ uZRvoda. am gadacemas sazogadoebisa
da biznesis mxridan didi daintereseba mohyva. gadacemis dagegmvisa
da dawyebis pirveli dReebi koSmaruli iyo: biznesis
warmomadgenlebi ver igebdnen, CvenTvis informacia ratom unda
moecaT. arsebobda SiSi, ra mohyveboda am informaciis eTerSi
gasvlas. biznesSi ar iyo informaciis gacemis kultura,
informacia iyo daxuruli da gaumWvirvale, amitom gadacemis
eTerSi gasvlis pirveli dReebi Zalian rTuli iyo. Semdeg ndobis
faqtori gaCnda da biznesic TandaTan gaixsna~, - ambobs akaki
gogiCaiSvili.
52
radioSi biznesgadacemebi gacilebiT ufro adre gaCnda, vidre
satelevizio mediaSi. am mxriv erT-erTi pirveli radio `imedis~
gadacema `ekonomiqsia~, romelic eTerSi yoveldRiurad gadis,
SabaTobiT ki msmenels analitikur gadacemas sTavazobs. gadacemis
avtori da wamyvani Tea SveliZe miiCnevs, rom biznesisa da mediis
urTierTobaSi garkveul SezRudvebs biznesis politizireba
iwvevs. `gadacema `ekonomiqsSi~ ZiriTadi aqcenti biznesniusebze
keTdeba. gadacema aris yoveldRiuri. misi Seqmnis auciulebloba
biznesniusze gaCenilma moTxovnam ganapiroba. Tumca, ver vityvi,
rom biznesi mediisTvis gaxsnilia. problemebi kvlavac arsebobs.
biznesi SeSinebulia da es mediisa da biznesis urTierTobis
brali ar aris. es garkveulwilad im politikis bralia,
romelsac qveynis xelisufleba biznesis mimarT atarebs. biznesi
politizirebulia da es mediasTan urTierTobaSi garkveul
SezRudvebs iwvevvs.
biznesinformaciis mopoveba delikaturi sakiTxia. bevri
informacia sajaroobas ar eqvemdebareba. xSirad Wirs biznesis
warmomadgenlebis imaSi darwmuneba, rom ama Tu im informaciis
gavrceleba da sazogadoebis informireba Tavad maTTvisaa
xelsayreli. am etapze biznesi arc medias da arc saxelmwifos ar
endoba~. G
bizness informaciuli karCaketiloba Zvirad ujdeba. miuxedavad
amisa, isini ukeTesi momavlis imediT realur problemebze
arasodes saubroben. `informaciulobis TvalsazrisiT, biznesi
Caketilia, frTxilia. Tavs arideben problemebze gulwrfel
saubars. icdian, ukeTesis molodinSi da ise eSlebaT xSirad
sakuTari biznesi, rom arafers ityvian. problemebze xmamaRla
saubari maTi stili ar aris. Sesabamisad, mediaSi bevria arazusti
informacia~ _ ambobs manana maziaSvili.
53
biznesseqtorSi arsebobs mediisTvis daxuruli sakiTxebi da
sferoebi. am mxriv winaaRmdegobebs is mediasaSualebebi waawydnen,
romlebic ZiriTadad biznesniusze arian orientirebulni. bevr
informacias saxelmwifo kompaniebic asaidumloeben, magaliTad
gazisa da navTobis saxelmwifo korporacia azerbaijanis
saxelmwifo navTobkompaniasTan dadebuli xelSekrulebis
detalebs ar axmaurebs, mizezad ki meore mxaris moTxovnas
asaxelebs.
,,bevri kompania finansuri monacemebis Sesaxeb informacias ar
gvaZlevs. rogorc kompaniebSi amboben, maTTvis saWiroa, rom
mediis mimarT ufro meti ndobis xarisxi arsebobdes. aris
SemTxvevebi, roca informaciis daxurvis mizezad bazarze
arsebuli konkurencia saxeldeba. biznesi sxva kompaniebs
konkurentebad moiazrebs da ar surs mowinaaRmdegeebs finansuri
mdgomareoba aCvenos. romel segmentSic ufro meti kompaniaa da
konkurencia ufro mZafria, im bazris Sesaxeb informacia ufro
metadaa daxuruli. ZiriTadad, rTuli mosapovebelia informacia
energetikuli kompaniebis finansuri mdgomareobis Sesaxeb, radgan
am bazarze gadawyvetilebebis miReba ori-sami kompaniis garigebis
Sedegad xdeba. amitom, am bazris moTamaSeebis finansuri
informacia mediisTvis daxurulia~ _ ambobs akaki gogiCaiSvili.
A
met-naklebad gamWvirvalea sadazRvevo da sabanko seqtori.
Tumca,Aam seqtorebSic informacis miRebis garkveuli zRvari
arsebobs. finanasuri informaciis gamoqveynebas maT kanonmdebloba
avaldebulebT. ,,TandaTan ukve mkvidrdeba kultura, radgan
kompaniebi Tvlian, rom informaciis micema mediisaTvis
aucilebelia. am sakiTxze gansakuTrebiT is kompaniebi saubroben,
romlebic safondo birJaze apireben operirebas. am SemTxvevaSi
kompaniis finansuri monacemebi unda iyos gamWvirvale da
mediisaTvis xelmisawvdomi. informacias finansuri mdgomareobis
54
Sesaxeb aqveyneben farmacevtuli firmebi. met-naklebad
gamWvirvalea mediisaTvis kavSirgabmulobisa da mobiluri
kavSirgabmulobis sferoSi moRvawe kompaniebi. aseve, samSeneblo
seqtorSi moRvawe kompaniebis nawili am tipis informacias met-
naklebad gvaZlevs.
Tumca, dResac rCeba ekonomikis bevri segmenti, romlis
warmomadgenlebic miiCneven, rom es informacia daxurulia da am
cifrebze saubars eridebian. zogierTi kompania Tavis finansur
monacemebze Riad rom saubrobs, es marto mediis damsaxureba ar
aris. Crdilovani segmenti qveyanaSi Semcirda da administrireba
kontrolirebadi gaxda. mediasa da bizness Soris DdRes arsebuli
urTierToba ar iZleva imis Tqmis saSualebas, rom mxareTa
Soris kargi komunikaciaa. bazarze saqmianoben kompaniebi,
romlebic garkveuli moculobis informacias CrdilSi toveben~ -
ambobs irakli leqvinaZe.
biznesi Zalian nela, magram mainc ixsneba da mediisaTvis TandaTan
gamWvirvale xdeba. biznesis warmomadgenlebic xedaven, rom
gamWvirvaleobas ufro meti dividendebi moaqvs, vidre informaciis
dablokvas. ,,am SemTxvevaSi martivi kanonzomiereba muSaobs _ Tu
informacias ar gauSveb da am informaciaze sazogadoebaSi
moTxovna arsebobs, sainformacio vakuums moaruli Worebi avsebs.
Sesabamisad, bizness urCevnia, rom maqsimalurad Ria iyos da
sakuTari biznesi araswori komunikaciisgan daicvas.
bazarze axali moTamaSeebi gamoCndnen – gazeT `24 saaTis~
yoveldRiuri damateba ,,biznesi~, `axali komersanti~,
`rezonansis~ CanarTi `biznesrezonansi~. is faqti, rom CanarTs an
damatebas `biznesi~ hqvia, ar niSnavs, rom is reklamas
aucileblad moizidavs. aSkaraa, rom profesionalizmis donis
amaRlebaze mediaSi ukve muSaoben. ra gziT akeTeben amas, ar vici.
55
amas mediis mxridan droisa da finansebis seriozuli investireba
sWirdeba, raTa arsebuli xarisxi gaumjobesdes~- ambobs kaxa
maRraZe.
biznesis Sesaxeb realuri kritika da analitikuri saxis
mimoxilva ar arsebobs. qarTuli kbizneskompaniebis sakadro
politikaze sakmaod mwvave siuJetebisa da statiebis momzadeba
SeiZleba. seriozuli ganxilvis sagnad SeiZleba iqces aseve
saqarTvelos Sromis kodeqsisa da qarTveli biznesmenis
kontraqtis erTmaneTTan Seusabamobac. faqtobrivad, arc erT
kompanias normaluri kontraqti ara aqvs. aqcentis gakeTeba
SeiZleba momxmarebelTa uflebebis uxeSi darRvevis faqtebzec.
biznesmedias uamravi problemuri sakiTxis wamoweva da ganxilva
SeuZlia. Tumca, biznesmedia am yvelafers Zalian xSirad gverds
uvlis da faqtebis mSrali gadmocemiT kmayofildeba.
eqspertTa azriT, biznesze orientirebuli biznesmedia am etapze
saintereso ar aris. media specifikuri sferoa da misi
momxmarebeli mxolod biznesi ar aris, amitom mediis gaTvla
ufro farTo segmentze unda iyos gakeTebuli. samwuxarod,
qarTuli mediis menejerTa midgoma aseTi ar aris. rogorc Cans,
maT xvalindel qaTams dRevandeli kvercxi urCevniaT da Tavis
damkvidrebis da gadarCenis iol gzas eZeben. `SeiZleba ar ician
da verc xvdebian, rom mediabazarze stabilur arsebobas sjobs
adgili profesionalizmiT daimkvidro. am gziT momavalSi ufro
meti dividendis miReba SeiZleba. stabiluroba mZime senia.
stabilur mdgomareobaSi yofna axla ukve stagnaciisken midis~ -
ambobs kaxa maRraZe.
56
biznesinteresebi biznesmediaSi biznesinteresebi biznesmediaSi biznesinteresebi biznesmediaSi biznesinteresebi biznesmediaSi
bizness biznesmediasTan mimarTebaSi mxolod erTi interesi aqvs -
unda, rom masmediis saSualebebiT mis Sesaxeb mxolod dadebiTi
informacia vrceldebodes. informaciis miRebis TvalsazrisiT,
isini mediaze damokidebulebi ar arian: `biznesmenebs informaciis
sakuTari wyaro aqvT. msxvili kompaniebi sakuTari momxmareblebis
Sesaxeb informacias TviTon agroveben, sakuTari monacemTa bazebi
aqvT da marketingul kvlevebsac TviTon atareben. garda amisa,
msxvili kompaniebi informaciebs erTmaneTSic cvlian. kompaniaTa
umetesobam dasavluri standartebi danerga da Zlieri
analitikuri samsaxurebi Camoayaliba, romlebic yvela tipis
informacias agroveben. Sesabamisad, msxvilma biznesma icis
qveyanaSi ra xdeba, amisTvis seriozul Tanxas xarjavs da mediidan
miRebuli informacia naklebad sWirdeba~ - ambobs kaxa maRraZe.
bizneskompaniebis sazogadoebasTan urTierTobis menejerebs
biznesmediaSi kompaniis miRwevebis, axali produqtebisa da
saqvelmoqmedo aqciebis afiSireba sWirdebaT: `kompaniebs yvelaze
metad sakuTari siaxleebisa da miRwevebis gaSuqeba ainteresebT.
saintersoa aseve konkurentebis Sesaxeb arsebuli informaciis
miRebac. gazeTebsa da JurnalebSi Zalian saintereso analitikuri
statiebi da prognozebi qveyndeba. sainteresod Suqdeba bazarze
arsebuli axali tendenciebic. vfiqrob, didia interesi im
studentebis mxridanac, romlebic momavalSi sakuTar Tavs
biznesSi moiazreben~ - ambobs kompania `borjomis~
sazogadoebasTan urTierTobis menejeri nica ColoyaSvili.
bizneskompaniebis warmomadgenlebi yvelaze mwvaved kritikul
siuJetebsa da statiebze reagireben. am mxriv yvelaze mZafr
reaqcias swored kompaniebis sazogadoebasTan urTierTobis
menejerebi avlenen. `bizness biznesze orientirebul mediaSi
57
ZiriTadad, saimijo an Tavis dasacavi publikaciebisa da
siuJetebis gamoqveyneba aintersebs. iniciativa yovelTvis maTgan
unda modiodes. sxva SemTxvevaSi, rogorc wesi, isini Caketilebi
arian~ - ambobs manana maziaSvili.
bizneskompaniebis pretenziebi yvelaze xSirad `araswori
informaciis~ gavrcelebas ukavSirdeba. `Cven aseTi informacia ar
mogviwodebia,~ `informacia Segnebulad daamaxinjeT~ - es frazebi
sazogadoebasTan urTierTobis menejerTa mxridan yvelaze xSirad
ismis. `media aris arakvalificiuri da aSuqebs sakiTxebs
arakvalificiurad. biznesi yovelTvis marTalia, media ki _
Casafrebuli. egeni Tu intriganebi ar arian, ra da ratom
ainteresebT? es maTi mTavari argumentia~ - ambobs manana
maziaSvili. eqspertTa SefasebiT, dasavlur presaSi gamoqveynebul
kritikuli masalaze aseTi mwvave reagireba ar xdeba. iq biznesi
daSvebul Secdomebs aRiarebs da bodiSsac ixdis. qarTul
sinamdvileSi ki Secdomis aRiarebisa da bodiSis moxdis
precedenti ar arsebobs.
msxvili biznesi biznesmedias ise uyurebs, rogorc adamians,
romelsac mudmivad unda efero, raTa mwvave siuJetebi da
gadacemebi ar akeTon. amitomac, biznesmediis saSualebebi msxvili
bizneskompaniebis biujetSi mudmivad zis. es swored is SemTxvevaa,
roca xeli xels bans. biznesmedia amiT xels iTbobs da sakuTar
usaxur arsebobas ixangrZlivebs, biznesi ki misTvis arasasurvel
informacias gavrcelebis saSualebas ar aZlevs.
,,vfiqrob saqarTveloSi etapobrivad vuaxlovdebiT im
standartebs, romelic dasavleTSia miRebuli. dasavleTSi
sazogadoeba, pirvel yovlisa, moiTxovs biznesis gamWirvalobas.
aqedan gamomdinare, didi kompaniebi, romlebic dRes saqarTveloSi
operireben, cdiloben danergon es midgoma. me vfiqrob, rom am
58
kiTxvaze Jurnalistebs SeuZliaT gascen gacilebiT kompetenturi
pasuxi~- ambobs nica ColoyaSvili.
momxmarebelimomxmarebelimomxmarebelimomxmarebeli
internetsait `jibisis~ momxmareblebis dinamika mzardia. Tu adre
saitze dReSi 100 kaci Sedioda, axla sainformacio saagentos
vebgverds dReSi 3 000 adamiani iyenebs. `jibisis~ momxmareblis
34 procenti saerTaSoriso momxmarebelia.
saagento `jibisis~ xelmZRvaneli irakli leqvinaZe ambobs, rom am
etapze momxmarebels yvelaze metad sabanko, samSeneblo da
safinanaso seqtorSi arsebuli informacia aintersebs. `am bolo
dros gaCnda interesi biznesis socialuri pasuxismgeblobis
Taobazec. momxmarebeli saganmanaTleblo institutebis Sesaxeb
arsebuli informaciiTac daintersda. am seqtorSi momuSave
kompaniebi axla informacias mizanmimarTulad gvawvdian. uaxlos
momavalSi Rvinis sferoSi specialuri blokis gakeTebas vgegmavT.
sainteresod viTardeba vaWrobis sferoc. bevri informaciaa
turizmisa da avtoSous seqtorebSic. aseTi saxis niusebi Cvens
saitze sul cota xanSi gaCndeba. radgan moTxovna gaCnda,
momxmarebels konkretul miznobriv segmentze morgebuli
Sesabamisi informacia aucileblad unda mivawodoT~ - ambobs
irakli leqvinaZe.
leqvinaZis azriT, mediabazarze Zlieri konkurenciaa. momavalSi
biznesinformaciaze moTxovna aucileblad gaizrdeba da bazarze
sxva moTamaSeebic gaCndebian. bazarze niSis dasakaveblad saagento
`jibisi~ momxmareblisTvis ufro meti siaxlis SeTavazebas
apirebs. `Cvens saitze gaCnda axali rubrikebi. kompaniebi mzad
arian, am rubrikebSi fuli Cadon. interesi maRalia.
biznesinformaciis saxe da banerebis raodenoba izrdeba. aseve
59
izrdeba internetis momxmarebelTa raodenobac. internetreklamisa
da banerebis Rirebuleba aucileblad gaizrdeba, radgan moTxovna
am momsaxurebaze mzardia~ - ambobs irakli leqvinaZe.
media da reklamamedia da reklamamedia da reklamamedia da reklama
reklamis gareSe dRes nebismieri kompaniis muSaoba
warmoudgenelia. sareklamo kompania yvela tipis biznesis
strategiis nawilia. TbilisSi pirveli sareklamo bilbordi
daxloebiT 90-ian wlebSi gamoCnda. mas mere sareklamo
momsaxureba daixvewa da dRes bilbordebisa da satelevizo
reklamebis garda, qarTuli sareklamo kompaniebi sagazeTo da
internetreklamazec muSaoben.
saqarTveloSi mravladaa sareklamo kompanibi, Tumca maTgan
umravlesoba ar funqcionirebs an profili aqvs Secvlili.
qarTuli sareklamo bazari gacxrilvisa da daxvewis procesSia.
bazarze arsebobs ramdenime kompania, romelic TamaSis wesebs Tavd
qmnis. qarTuli sareklamo kompaniebi mTavar miRwevad imas miiCnevn,
rom rogorc iqna qarTveli damkveTi reklamis saWiroebaSi
daarwmunes.
qarTul sareklamo bazarze `sarke~ yvelaze msxvil kompaniad
iTvleba. kopanias 8-wliani istoria aqvs. 1999 wels dafuZnebuli
sareklamo saagento dRes ramdenime kompanias aerTianebs. `sarke
jgufSi~ Sedis: `sarke konsaltingi~, `sarke studia~, da `sarke
idea~. `sarke~ sareklamo bazarze jer-jerobiT erTaderTia, vinc
momxmarebels integrirebul marketingul momsaxurebas sTavazobs.
`sarke kvleva~, romelic aris marketinguli kvleviTi
organizacia, sxva sakiTxebTan erTad mediaSi reklamis ganTavsebis
dinamikasac swavlobs. kompaniis mier Seqmnili produqtebidan
60
yvelaze meti Semosavali sakonsultacio momsaxurebas moaqvs,
meore adgilze ki mediamomsaxurebaa. rogorc saagentoSi
ganmartaven, mediasaSualebebis imijze ar muSaoben, radgan es
sakmaod Zviri Rirs da msgavsi dakveTiT aravis miumarTavs. rac
Seexeba mediareklamas, es bazari TandaTan izrdeba, Tumca yvlaze
mzardi dinamikiT telebazari gamoirCeva.
sareklamo kompania `ami~ saqarTveloSi franguli kompania M.M.I-
is partnioria. kompania 9 welia arsebobs. kompania momxmarebels
Semdeg momsaxurebas sTavazobs: sareklamo marTva, sareklamo
dizaini, gare reklama, poligrafia, specialuri beWdva, sareklamo
rgoli, reklama siTbur aerostatze, promo aqcia, BTL
marketingi. kompanias araerTi videorgoli aqvs gadaRebuli, maT
Soris yvelaze warmatebuli `Tibisi bankis~ sareklamo klipia.
`amis~ generaluri direqtori qeTi kitia acxadebs, rom
saqarTveloSi sareklamo biznesi jer kidev ganviTarebad
stadiaSia, Tumca xarisxze moTxovna wina wlebTan SedarebiT
sagrZnoblad gazrdilia.
qarTul sareklamo bazarze 15 welia saerTaSoriso sareklamo
kompania `maken eriqsoni~ moRvaweobs. kompanias msoflios 132
qveyanaSi aqvs filiali da am qveynebSi sakuTar klientebs
emsaxureba. kompaniis klientebi iseTi brendebi arian rogoricaa:
Coca-Cola, L’Oreal, BEELINE, SC Johnson, Japan Tobacco
International, Lufthansa, Mastercard, Novartis, Nycomed,
JSI/USAID, Agritechnics Group, Colgate Palmolive, BMS, Biocodex,
Bayer Cropscience, Metechi Group. `maken eriqsoni~ `ji ei ei
holdingis~ nawilia, romelic 7 kompanias aerTianebs. kompaniis
qarTuli warmomadgenloba igive saqmianobas sasomxeTSic
axorcielebs. `maken eriqsoni~ klientebs yvelanair sareklamo
mosaxurebas sTavazobs: dizaini, sareklamo klipebi,
poligrafiuli momsaxureba da a.S. kompaniis Semosavlebis 55%
61
Seadgens mediamomsaxurebiT miRebul Tanxas, 20% kreativs
uWiravs, beWdviT produqtebs _ 15%, xolo promo aqciebs _
10%.
bazarze xangrlivi muSaobis Semdeg kompaniaSi miiCneven, rom
sareklamo bazarze seriozuli cvlilebebi ar ganxorcielebula.
rogorc `maken eriqsonis~ kavkasiis warmomadgenlobis prezidentma
aRniSna, reklamaze moTxovnis seriozuli zrda ar dafiqsirebula,
Tumca bazars ganviTarebis perspeqtiva aqvs. gasul wlebTan
SedarebiT, bazarze didi cvlilebebi ar momxdara. sareklamo da
mediabiznesi pirdapir aris damokidebuli politikaze da qveynis
ekonomikur mdgomareobaze. nebismieri ryeva aisaxeba biznesze.
bolo wlebis ganmavlobaSi qveyanam bevri politikuri kataklizma
gadaitana.
bolo 10 wlis manZilze ekonomikis zrda bevrjer SeCerda da isev
daiwyo. sareklamo saagentoebis warmomadgenlebi miiCneven, rom
sareklamo bazris zrda dafiqsirda, Tumca es ar momxdara
klientebis ricxvis gazrdis xarjze. wina wlebSi Zalian cota
sareklamo kompania iyo da Sesabamisad _ cota damkveTi. dRes ki
bevri kompania muSaobs, magram damkveTTa raodenoba igivea.
sareklamo klipebs Tu saimijo statiebs mediasaSualebebSi
ZiriTadad bankebi da samSeneblo kompaniebi ukveTaven. aqtiuroben
kavSirgabmulobis komunikacis kompaniebi, romelTa marketinguli
strategia agresiuli sareklamo politikiT xasiaTdeba. reklamis
damkveTebis segments qveyanaSi mimdinare ekonomikuri procesebi
ganapirobebs. arsebuli statistikis Tanaxmad, qveyanaSi yvelaze
kargad sabanko seqtori, samSeneblo seqtori da savaWro segmentia
ganviTarebuli.
sareklamo bazarze ZiriTadad msxvili moTamaSeebi da msxvili
damkveTebi darCnen. kompaniebs gaezardaT biujetebi da saagentoebs
ufro didi moculobis reklama daukveTes. gaizarda sareklamo
momsaxurebis fasebic. rogorc saagentoebis top menejerebi
ganmartaven, fasebze inflacia moqmedebs, yvelaferi Zvirdeba, maT
Soris, maTi momsaxurebac da Sesabamisad, biujetic izrdeba.
sareklamo biznesSi yovelwliurad 30%-iani zrda fiqsirdeba,
magram es im SemTxvevaSi, Tu inflaciis tempi SenarCunebulia.
kompaniebs reklamis ganTavsebis TvalsazrisiT yvelaze met
eleqtronuli media izidavT. rogorc komunikaciebis
maregulirebel komisaiSi acxadeben, mkveTrad gamoxatuli
interesis Sesabamisad tele-radio mauwyeblebis Semosavlebis
dinamika izrdeba.
2007 wels tele-radio mauwyeblobis sferoSi kompaniebis
miRebulma saerTo Semosavalma 80 mln. lari Seadgina, rac imave
wels sakomunikacio bazris mTliani Semosavlebis 7.2%
(diagrama 1).
teleteleteletele----radio mauwyeblobisradio mauwyeblobisradio mauwyeblobisradio mauwyeblobis Semosavlebi wlebis mixedviT (lari)Semosavlebi wlebis mixedviT (lari)Semosavlebi wlebis mixedviT (lari)Semosavlebi wlebis mixedviT (lari)
1999 wels qarTuli kompaniebi kamaTobdnen, iyo Tu ara saWiro
reklama. 5 weli dasWirda qarTul bazars da kompaniebs, rom
2003 2004 2005 2006 2007
18,879,242 25,874,095
31,728,950
52,224,224
80,060,284
62
ufro didi moculobis reklama daukveTes. gaizarda sareklamo
gentoebis top menejerebi
moqmedebs, yvelaferi Zvirdeba, maT
biujetic izrdeba.
iani zrda fiqsirdeba,
Tu inflaciis tempi SenarCunebulia.
isiT yvelaze metad
eleqtronuli media izidavT. rogorc komunikaciebis
iSi acxadeben, mkveTrad gamoxatuli
radio mauwyeblebis Semosavlebis
radio mauwyeblobis sferoSi kompaniebis mier
miRebulma saerTo Semosavalma 80 mln. lari Seadgina, rac imave
wels sakomunikacio bazris mTliani Semosavlebis 7.2%-s Seadgens
diagrama 1diagrama 1diagrama 1diagrama 1
Semosavlebi wlebis mixedviT (lari)Semosavlebi wlebis mixedviT (lari)Semosavlebi wlebis mixedviT (lari)Semosavlebi wlebis mixedviT (lari)
1999 wels qarTuli kompaniebi kamaTobdnen, iyo Tu ara saWiro
reklama. 5 weli dasWirda qarTul bazars da kompaniebs, rom
2007
80,060,284
63
reklamis saWiroeba daenaxaT. axla is etapia, rom unda
darwmundnen, Tavad ki ar unda marTon marketinguli procesebi,
aramed sxvam da unda dainaxon, rom bazarze sareklamo kompaniebis
arseboba saWiroa.
bolo wlebis ganmavlobaSi dafiqsirebuli mzardi tendenciis
fonze mediareklamis bazari daaxlobiT 50 milioni dolaris
farglebSi ganviTarda. ,,Cveni masStabis sxva qveynebSi es
maCvenebeli 100, 150 milionamdea gazrdili. sakmaod mkveTri
zrdaa sasomxeTis bazarze. im periodSi, rodesac iq daviwyeT
muSaoba, saqarTveloSi Tu 500 bilbordi idga, sasomxeTSi erTic
ar iyo. Cvens Tvalwin ganviTarda sareklamo biznesi. satelevizio
reklama iq SedarebiT iafia da didia moTxovna. popularulia
gare reklamac. sasomxeTSi warmoeba ganviTarebulia da amitom,
reklamaze moTxovna mzardia. sxvaTa Soris, ekonomikuri
mdgomareobiT didad ar CamogvrCebian. saqarTveloSi aqtualuria
ucxouri reklamis gadmotana da bazarze ucxouri reklama
dominirebs” – ambobs sareklamo kompania `maken eriqsonis~
kavkasiis warmomadgenlobis prezidenti gia alxaniSvili.
samwuxarod, dsT-s sivrceSi es yvelaze dabali maCvenebelia, rac
bevri faqtoriTaa ganpirobebuli, maT Soris, mediabazrisa da
sareklamo bazris zrdis dinamikiT. am SemTxvevaSi gadamwyvet
rols biznesi asrulebs. bazarze ki mxolod msxvili moTamaSeebi
arian, radgan qveyanaSi mcire da saSualo biznesis ganviTarebis
dinamika Zalze dabalia, Tanac sareklamo segmentSi maTTvis
arsebuli maRali fasebis gamo, sareklamo kampanias mediaSi ver
awarmoeben, Tumca mis mniSvnelobaze ar kamaToben. msxvili
moTamaSeebi ki mediisa da saagentoebis mxridan soliduri
fasdaklebiT sargebloben, Tumca bolo monacemebiT, mediaSi
reklamis ganTavsebis tarifebi daaxloebiT 50 procentiT
gaizarda.
sareklamo kompania ,,sarkes~ monacemebiT, 2008 wlis ianvarSi
saqarTvelos mediasaSualebebSi sul 3 milion 499 906 dolaris
Rirebulebis sareklamo produqti gaiyida. aprilSi es maCvenebeli
daaxloebiT gaormagda, xolo piks maisSi miaRwia da 8 mi
495 840 aTasi dolari Seadgina (diagrama 2)
SefasebiT es garkveulwilad imanac ganapiroba, rom qveyanaSi
maisSi saparlamento arCevnebi Catarda da mediaSi ganTavsebuli
reklamidan didi nawili politikuri partiebis sareklamo
kampaniaze modis.
2008 wlis 8 Tvis2008 wlis 8 Tvis2008 wlis 8 Tvis2008 wlis 8 Tvis mediasaSualebebimediasaSualebebimediasaSualebebimediasaSualebebis s s s Semosavlebi Semosavlebi Semosavlebi Semosavlebi
((((sareklamo kompania,,sarkes~sareklamo kompania,,sarkes~sareklamo kompania,,sarkes~sareklamo kompania,,sarkes~monacemebi)monacemebi)monacemebi)monacemebi)
gazrdili Semosavlebis Semdeg ivnisidan mediasaSualebebSi
ganTavsebuli reklamis dinamika umniSvnelo klebas iwyebs da 7
milion 774 144 dolars utoldeba. aRsaniSnavia, rom
procentiani vardna fiqsirdeba 2008 wlis agvistoSi, roca
reklamis moculoba 7 milion 319 187 dolaridan 2 milion 597
131 dolaramde daeca.
3,499,906
3,817,010
4,812,242
6,383,524
8,495,540
7,774,114
ianvari Tebervali marti aprili maisi ivnisi ivlisi
64
wlis ianvarSi
saSualebebSi sul 3 milion 499 906 dolaris
Rirebulebis sareklamo produqti gaiyida. aprilSi es maCvenebeli
daaxloebiT gaormagda, xolo piks maisSi miaRwia da 8 milion
(diagrama 2). eqspertebis
es garkveulwilad imanac ganapiroba, rom qveyanaSi
maisSi saparlamento arCevnebi Catarda da mediaSi ganTavsebuli
reklamidan didi nawili politikuri partiebis sareklamo
diagrama 2diagrama 2diagrama 2diagrama 2
Semosavlebi Semosavlebi Semosavlebi Semosavlebi
monacemebi)monacemebi)monacemebi)monacemebi)
gazrdili Semosavlebis Semdeg ivnisidan mediasaSualebebSi
ganTavsebuli reklamis dinamika umniSvnelo klebas iwyebs da 7
aRsaniSnavia, rom mkveTri, 65
procentiani vardna fiqsirdeba 2008 wlis agvistoSi, roca
reklamis moculoba 7 milion 319 187 dolaridan 2 milion 597
7,774,114
7,319,187
2,597,131
ivlisi agvisto
65
cnobilma movlenebma kompaniebi aiZula, rom PR-biujetebi
SeemcirebinaT. rogorc sareklamo saagentoebSi ganmartaven, am
SemTxvevaSi klientebi or nawilad gaiyvnen: erTni, romlebic
ayvnen panikas da biujetebi Seamcires da meoreni, romelTac
finanasuri krizisis molodinSi kadrebis Semcireba sakuTar
kompaniebSi daiwyes. am fonze sareklamo bazarze PR-kompaniebis
Catarebis wili msxvil kompaniebs SeumcirdaT. agvisto-
seqtemberSi sareklamo saagentoebs, faqtobrivad, arc erTi
SekveTa ar miuRiaT.
Tumca cnobilia, rom PR-kampania ufro nakleb danaxarjebs
moicavs, vidre satelevizio reklama, magram sworad dagegmvis
SemTxvevaSi is ufro efeqturia.
bunebrivia, sareklamo Semosavlebis klebam mediis ganviTarebasa da
Semosavlebis moculobas Tavisi daRi daasva. gansakuTrebiT mZimed
es faqtori aisaxa biznesmediaze, radgan am profilis media
ZiriTadad sareklamo Semosavlebzea damokidebuli. cnobilia, rom
bizneskompaniebis warmomadgenlebma omis Sedegad miyenebuli
zaralis Tvla daiwyes, amitom bevri mediaproeqtis ganxorcieleba
am droisaTvis gadaido.
am faqtorma kidev erTxel aCvena, rom mediisa da biznesmediis
ganviTareba pirdapirproporciulad ukavSirdeba sareklamo bazris
ganviTarebas. amitom, qveyanaSi arsebuli politikuri da
biznesriskebi am sferoebis ganviTarebis dinamikaze tovebs Tavis
kvals.
analogiuri procesebi mimdinareobs ukrainis mediabazarze, oRond
am SemTxvevaSi sareklamo da mediabazarze krizisis mizezi
msoflio ekonomikuri krizisia. krizisis Sedegad dazaralebuli
66
bizneskompaniebis marketingis menejerebma PR-isa da reklamisTvis
gankuTvnili biujetebi Seamcires.
ss ,,gaerTianebuli mediis~ warmomadgenlis anna dorenkos
ganmartebiT, upirveles yovlisa, arsebuli krizisisagan sareklamo
saagentoebi, xolo Semdeg mediagamocemebi dazaraldnen, radgan maT
am krizisis fonze biujetebi SeumcirdaT da sareklamo
saagentoebSi TanamSromlebis Semcireba daiwyo. analogiuri
problemis winaSe aRmoCnda media, sadac jaWvuri reaqcia moxda da
TanamSromlebis xelfasebi Semcirda.
analogiuri problema daudga ruseTis mediasac, Tumca aq
sareklamo bazari ufro didi masStabisaa da bunebrivia, fasebic
gacilebiT maRalia. eqspertebis SefasebiT, investorebi ver
riskaven, Tu romel mediasaSualebaSi ganaTavson reklama, radgan
ar ician am mwvave krizisis fonze romeli mediasaSualeba
gadarCeba.
saqarTvelos mediabazarze omis Semdgomi krizisi ase mZafrad ar
aRiqmeba, rogorc ucxoeTSi. Tumca, agvistos bolos da
seqtemberSi ramdenime beWdurma gamocemam gverdebis raodenoba
Seamcira. krizisi imitom ar aris TvalSi sacemi, rom qarTuli
beWduri media sakmaod dabalbiujetiania, Tanac qveyanaSi arsebul
umuSevrobis dones Tu gaviTvaliswinebT, SezRuduli biujetisa
da dabali anazRaurebis miuxedavad, qarTveli Jurnalistebi
SesaSuri enTuziazmiT muSaoben. swored amitom, biznesgamocemebs
likvidacia an droebiTi SeCereba ar emuqrebaT.
sad aris gamosavali?sad aris gamosavali?sad aris gamosavali?sad aris gamosavali?
qarTuli media Tavs gaWirvebiT inaxavs. bevri maTgani dotaciaze
imyofeba. gansakuTrebiT ki regionaluri masmedia. isini TiTqmis 10
67
welze meti xnis ganmavlobaSi grantebisa da saerTaSoriso
donorebis xarjze arseboben. amis gamo isini Tavs rogorc
saTburSi, ise grZnoben da Tavs didad ar iwuxeben. albaT,
amitomacaa, rom saqarTveloSi Zalian advilia, kargi redaqtori
da Jurnalisti naxo, magram Zalian Znelia gamocdili
mediamenejeri da marketologi moiZio. is, rom qarTul medias
mogeba ara aqvs, ramdenime mizeziTaa ganpirobebuli. Cven maTgan
ramdenime mizezze SevCerdebiT.
mTels msoflioSi mediis ZiriTadi Semosavali reklamas moaqvs. im
qveynebSi, sadac Tavisufal presas arsebobis didi tradicia aqvs
da ufro ganviTarebulicaa, mediis Semosavlebis 70-80 procenti
reklamaze modis.
saqarTvelos sareklamo bazari sakmaod mcirea. 2005 wels am
bazarze 15 milioni aSS dolaris brunva dafiqsirda. sareklamo
aqtivobis mTavari stimuli konkurentuli garemoa. rac ufro
Tavisufalia biznesgaremo, miT ufro mZafria konkurencia da miT
ufro bevri reklama midis masmediis saSualebebSi. jer-jerobiT,
saqarTveloSi Tavisufali konkurentuli garemo ar arsebobs. aseT
viTarebaSi reklamis ganTavseba fulis tyuili xarjvaa.
arsebobs imedi, rom sicocxlisunarian, e.i. profesionalur
mediasaSualebebs arsebobisTvis brZolaSi bunebrivi gadarCevis
meTodi gafiltravs da gadaarCens. qarTuli mediis gadarCenis
erTi-erTi gza sainvesticio garemos gaumjobesebaa. Tu dasavluri
mediaholdingebi da didi sagamomcemlo saxlebi qarTul
mediakompaniebSi msxvil investiciebs Cadeben da dasavlur
menejments danergaven, es adgilobrivi mediisTvis axali sisxlis
gadasxmis tolfasi iqneba. Tumca, 2008 wlis agvistos saomarma
movlenebma aseTi perspeqtiva droSi sakmaod ukan gadaswia.
68
saerTaSoriso organizaciebisaerTaSoriso organizaciebisaerTaSoriso organizaciebisaerTaSoriso organizaciebi
amerikis savaWro palataamerikis savaWro palataamerikis savaWro palataamerikis savaWro palata
amerikis savaWro palata (American Chamber of Commerce;
AmCham) warmoadgens asociacias, romlis mizania saqarTvelos,
amerikis SeerTebuli Statebisa da saqarTveloSi saerTaSoriso
sazogadoebas Soris biznesurTierTobebis ganviTarebis xelSewyoba.
misi wervebi arian saqarTveloSi moqmedi wamyvani
biznesorganizaciebi, aseve individualuri pirebi da arasamTavrobo
organizaciebi.
kontaqti: nucubiZis q. #1
tel: 31 21 05
www.amcham.ge
amerikaamerikaamerikaamerika----saqarTvelos biznessabWosaqarTvelos biznessabWosaqarTvelos biznessabWosaqarTvelos biznessabWo
amerika-saqarTvelos biznessabWo Seiqmna 1998 wels amerikis
kompaniebis TxovniT. sabWos amocanaa saqarTvelos imijis
formireba CrdiloeT amerikaSi, rogorc Sesaferisi adgilis
investirebisTvis da biznesis sakeTeblad. amerika-saqarTvelos
biznessabWo aseve zrunavs TavinaTi wevrebisTvis saqarTveloSi
biznesSesaZleblobebis Seqmnaze.
kontaqti: 2300 M St NW Suite 800 Washington DC, 20037;
tel: (+1)202-416-1606
www.agbdc.com
69
evropaevropaevropaevropa----saqarTvelos biznessabWosaqarTvelos biznessabWosaqarTvelos biznessabWosaqarTvelos biznessabWo
evropa-saqarTvelos biznessabWo warmoadgens arakomeciul
asociacias, romlis saTao ofisi mdebareobs briuselSi. sabWos
erT-erTi misiaa: investiciebisa da vaWrobis xelSewyoba
saqarTvelosa da evrokavSirs Soris, aseve _ saqarTvelos
pozicionireba evropaSi, rogorc invistirebisTvis xelsayreli da
ganviTarebuli biznesgaremo.
kontaqti: Rue Neerveld 107,1200 Brussels, Belgium
tel: +32 (0)2 762 94 13
www.eugbc.net
saqarTvelos savaWrosaqarTvelos savaWrosaqarTvelos savaWrosaqarTvelos savaWro----samrewvelo palatasamrewvelo palatasamrewvelo palatasamrewvelo palata
saqarTvelos savaWro-samrewvelo palata aris arasamTavrobo
organizacia, romelic aerTianebs eqvs regionalur palatas,
aTasamde asociacias, firmas, banks da a.S. palatis mTavari
amocanaa, daicvas sakuTari wevrebis interesebi qveyanaSi da mis
sazRvrebs gareT. aseve, igi monawileobs ekonomikuri
kanonproeqtebisa da sxva aqtebis SemuSavebaSi.
kontaqti: beriZis q. 29
tel: 72 07 10
www.gcci.ge
biznesinkubaciis iniciativa saqarTveloSibiznesinkubaciis iniciativa saqarTveloSibiznesinkubaciis iniciativa saqarTveloSibiznesinkubaciis iniciativa saqarTveloSi
msoflio bankis infoDev programis da evraziis fondis kerZo
sawarmoTa ganviTarebis programis mxardaWeriT, `samoqalaqo
sazogadoebis mxardaWeris centri~ axorcielebs proeqts
`biznesinkubatoris struqturis strategiuli gegma
70
saqarTveloSi”. proeqtis mizania saqarTveloSi pirveli
biznesinkubatoris mizanSewonilobis kvlevis Catareba da
biznesgegmis SemuSaveba.
kontaqti: 11/23 aTonelis q.
tel: 98 37 78
www.bii.ge
saqarTvelos damsaqmebelTa asociaciasaqarTvelos damsaqmebelTa asociaciasaqarTvelos damsaqmebelTa asociaciasaqarTvelos damsaqmebelTa asociacia
asociacia warmoadgens arakomerciul organizacias, romelic
aerTianebs 600-mde did, saSualo da mcire zomis sawarmoebs.
asociacia warmodgenilia sxvadasxva adgilobriv da saerTaSoriso
komisiebSi. misi erT-erTi mizania wevri organizaciebis
ganviTarebaze zrunva.
kontaqti: i.nikolaZis 5a
tel: 25 03 90
www.employer.ge
saqarTvelos axalgazrda ekonomistTasaqarTvelos axalgazrda ekonomistTasaqarTvelos axalgazrda ekonomistTasaqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociacia (saea)asociacia (saea)asociacia (saea)asociacia (saea)
saea warmoadgens aramomgebian organizacias, romlis saqmianobis
ZiriTadi mimarTulebebia: biznesgaremos ganviTarebis xelSewyoba,
saxelmwifo ekonomkuri reformebis mxardaWera, axalgazrda
ekonomistebis profesiuli ganviTarebis xelSewyoba.
kontaqti: orbelianis 35
tel: 92 28 39
www.economiste.ge
71
fondi aTaswleulis gamowveva saqarTvelosfondi aTaswleulis gamowveva saqarTvelosfondi aTaswleulis gamowveva saqarTvelosfondi aTaswleulis gamowveva saqarTvelos
fondi warmoadgens aTaswleulis gamowvevis korporaciis
grantiors. man 2006 wels miiRo 293,3 milioni aSS. dolari 5-
wliani programis gansaxorcieleblad, romlis ZiriTadi
mimarTulebebia: 1. infrastruqturuli ganviTareba: samcxe-
javaxeTis gzis, energoinfrastuqturis, regionaluri
infrastuqturis reabilitacia; 2. sawarmoTa ganviTareba:
saqarTvelos regionaluri ganviTarebis fondi, agrobiznesis
ganviTarebis proeqti.
kontaqti: sanapiros q. 4
tel: 50 77 70
www.mcg.ge
mcire da saSualo biznesis mxardaWeris proeqti mcire da saSualo biznesis mxardaWeris proeqti mcire da saSualo biznesis mxardaWeris proeqti mcire da saSualo biznesis mxardaWeris proeqti
saerTaSoriso eqspertTa korpusi aSS-is saerTaSoriso
ganviTarebis saagentos mxrdaWeriT axorcielebs 4-wlian proeqts,
mcire da saSulo biznesis ganviTarebisTvis. proeqtis ZiriTadi
miznebia: finansebze xelmisawvdomobis gazrda, turizmis
ganviTareba, `biznessakonsultacio qseli-saqarTvelo~, samewarmeo
saqmianobis unaris ganviTareba.
kontaqti: CitaZis 3a; tel: 92 23 55;
www.iesc.ge;
Junior Achievement Georgia
Junior Achievement Georgia warmoadgens organizacias, romlis
amocanebia biznesekonomikuri codnis gavrceleba, saqarTvelos
72
axalgazrdobisTvis ekonomikuri ganaTlebis programebis SemuSaveba
da sxv.
kontaqti: j. bagrationis gamz. 6
tel: 38 36 60
www.jag.ge
saqarTvelo saqarTvelo saqarTvelo saqarTvelo niderlandebis biznesniderlandebis biznesniderlandebis biznesniderlandebis biznesportaliportaliportaliportali
portali Seqmnilia niderlandebis samefos finansuri
mxardaWeriT. misi mizania saqarTvelosa da niderlandebis
biznesebis erTmaneTan dakavSireba da sxvadasxva biznesganviTarebis
SesaZleblobebis Seqmna.
kontaqti: 899 14 36 33 (aleqsander sokolovski)
www.dobusinessingeorgia.ge
saqarTvelos sainvesticio saagento (saqarTvelos sainvesticio saagento (saqarTvelos sainvesticio saagento (saqarTvelos sainvesticio saagento (Invest in Georgia))))
saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros sainvesticio
saagento warmoadgens organizacias, romlis ZiriTadi mizania
qveynis sainvesticio potencialis `promouSeni~.
kotaqti: xeTagurovis q. 6
tel: 43 34 33
www.investingeorgia.org
msoflio bankis saqarTvelos warmomadgenlobamsoflio bankis saqarTvelos warmomadgenlobamsoflio bankis saqarTvelos warmomadgenlobamsoflio bankis saqarTvelos warmomadgenloba
msoflio bankis saqarTvelos warmomadgenloba aris msofio bankis
jgufis wevri. organizacia saqarTveloSi axorcielebs biznesis
73
kvlevis da mxardaWeris sxvadasxva programebs. damatebiTi
informaciisTvis:
kontaqti: WavWavaZis gamz. 5a
tel: 91 30 96
www.worldbank.org.ge
saerTaSoriso finansuri korporacia (saerTaSoriso finansuri korporacia (saerTaSoriso finansuri korporacia (saerTaSoriso finansuri korporacia (IFC))))
saerTaSoriso finansuri korporaciis saqarTvelos
warmomadgenloba saqarTvelos biznessgaremos gaumjobesebisaTvis
axorcielebs sxvadasxva programebs. maT Soris aRsaniSnavia
`samwarmeo garemos xelSewyobis proeqti saqarTveloSi~. aseve,
IFC yovelwliurad aqveynebs saqarTvelos biznesgaremos
mdgomareobis kvlevis Sedegebs.
kontaqti: n. nikolaZis 7;
tel: 92 35 23;
www.ifc.org/georgia/bee
saerTaSoriso indeqsebisaerTaSoriso indeqsebisaerTaSoriso indeqsebisaerTaSoriso indeqsebi
yovelwliurad mravali qveyana fasdeba saerTaSoriso
organizaciebisa da institutebis mier sxvadasxva indeqsebis
meSveobiT. aRniSnuli indeqsebi gamoxataven qveynis ganviTarebis
dones. saerTaSoriso indeqsebiT naTlad Cans, Tu romeli qveynebia
mowinave da romel qveynebs gaaCniaT problemebi da barierebi
ekonomikis ganviTarebis kuTxiT.
saerTaSoriso indeqsebis gamoTvlisas gamoiyeneba gansxvavebuli
meTodologiebi da indeqsis dadgena xdeba kombinirebulad,
74
sxvadasxva maCvenebelze dayrdnobiT. maCveneblebi gansxvavebulia
indeqsebis specifikidan gamomdinare.
msoflioSi gamoiyeneba mravali saerTaSoriso indeqsi, Tumca maTi
nawili ar afasebs msoflios yvela qveyanas. saqarTvelo fasdeba
iseTi indeqsebiT, rogoricaa: ekonomikuri Tavisuflebis indeqsi,
humanuri ganviTarebis indeqsi, korufciis aRqmis indeqsi, biznesis
keTebis simartivis indeqsi da a.S.
ekonomikuri Tavisuflebis indeqsi (ekonomikuri Tavisuflebis indeqsi (ekonomikuri Tavisuflebis indeqsi (ekonomikuri Tavisuflebis indeqsi (IEF))))
ekonomikuri Tavisuflebis indeqsi Seiqmna Heritage Foundation-isa
da Wall Street Journal-is mier 1995 wels, romelic efuZneboda adam
smitis ekonomikur Teoriebs. 1995 wlis Semdeg ekonomikuri
Tavisuflebis indeqsis meTodologia daixvewa da amJamad
ekonomikuri Tavisuflebis indeqsi aris kombinirebuli indeqsi,
romelic gamoiTvleba aTi maCveneblis mixedviT. TiToeuli qveyana
fasdeba am maCveneblebiT da dgindeba, Tu ramdeni procentiT
akmayofilebs qveyana aRniSnul parametrebs. maCveneblebi
gamoiTvleba sxvadasxva kriteriumebis kombinirebiT. aRniSnuli
maCveneblebi da kriteriumebia:
1. biznesis Tavisuflebabiznesis Tavisuflebabiznesis Tavisuflebabiznesis Tavisufleba – biznesis dawyebis, marTvisa da
likvidaciis procesebis gamarTuloba, procedurebis
siswrafe da moqniloba, sakanonmdeblo regulirebis
zomiereba;
2. vaWrobis TavisuflebavaWrobis TavisuflebavaWrobis TavisuflebavaWrobis Tavisufleba – satarifo da arasatarifo
barierebis gavlena vaWrobis procesze, produqciis
importisa da eqsportis procedurebis moqniloba da
gamarTuloba, sabaJo reJimebis zomieri sakanonmdeblo
regulireba;
3. fiskaluri damoukideblobafiskaluri damoukideblobafiskaluri damoukideblobafiskaluri damoukidebloba – sagadasaxado ganakveTebi da
maTi gavlena rogorc fizikuri pirebis, aseve
75
sawarmoebis/organizaciebis saqmianobaze, sagadasaxado
Semosavlebis wili qveynis mTlian Sida produqtSi (mSp);
4. mTavrobisgan damoukideblobamTavrobisgan damoukideblobamTavrobisgan damoukideblobamTavrobisgan damoukidebloba – samTavrobo xarjebi, maT
Soris transferebi, mTavrobis mier warmoebul produqciaze
unda gaiweodes rac SeiZleba naklebi danaxarji;
5. monetaruli damoukidebloba monetaruli damoukidebloba monetaruli damoukidebloba monetaruli damoukidebloba –––– faswarmoqmnis procesebi,
fasebis stabiluroba, inflaciis done;
6. investirebis Tavisufleba investirebis Tavisufleba investirebis Tavisufleba investirebis Tavisufleba –––– kapitalis moZraobis
Tavisufleba, investirebis procesebisa da procedurebis
gamarTuloba;
7.7.7.7. finansuri Tavisufleba _ finansuri Tavisufleba _ finansuri Tavisufleba _ finansuri Tavisufleba _ sabanko seqtoris samTavrobo
seqtorisgan damoukideblobis done, samTavrobo seqtoris
mier bankebisa da sxva safinanso institutebis flobis done;
8. sakuTrebis uflebasakuTrebis uflebasakuTrebis uflebasakuTrebis ufleba _ individualuri pirebis mier
sakuTrebis flobis Tavisuflebis done, maregulirebeli
kanonmdeblobis gamarTuloba da moqniloba;
9. saxelmwifos Carevis done saxelmwifos Carevis done saxelmwifos Carevis done saxelmwifos Carevis done _ biznesis funqcionirebaSi
saxelmwifos mier uxeSi Careva, sadac gaiTvaliswineba
samTavrobo, sakanonmdeblo, sasamarTlo da administraciuli
Careva.
10. Sromis damoukideblobaSromis damoukideblobaSromis damoukideblobaSromis damoukidebloba _ individualuri pirebisa da
damsaqmeblebis Tavisufleba SromiTi urTierTobebis
Camoyalibebisas saxelmwifos Carevis gareSe; SromiTi
urTierTobebis maregulirebeli kanondeblobis gamarTuloba
da moqniloba.
ekonomikuri Tavisuflebis indeqsis aTi maCveneblis kombinirebiT
qveynebs eniWebaT sareitingo qulebi 0-idan 100-mde. amasTan, xdeba
qveynebis ekonomikis Tavisuflebis ranJireba:
76
# Sefaseba qula
1111 Tavisufali 80-100
2222 ZiriTadad Tavisufali 70-79.9
3333 zomierad Tavisufali 60-69.9
4444 ZiriTadad araTavisufali 50-59.9
5555 represirebuli 0-49.9
ekonomikuri Tavisuflebis indeqsiT saqarTvelo pirvelad Sefasda
1996 wels, rodesac daikava 123-e adgili da mieniWa
represirebuli qveynis statusi. 2008 wels saqarTvelom sxva 161
qveyanas Soris daikava 32-e adgili da mieniWa zomierad
Tavisufali qveynis statusi, rac sakmaod didi progresia
(diagrama 3).
diagrama 3diagrama 3diagrama 3diagrama 3
saqarTvelos Sefaseba ekonomikuri Tavisuflebis indesaqarTvelos Sefaseba ekonomikuri Tavisuflebis indesaqarTvelos Sefaseba ekonomikuri Tavisuflebis indesaqarTvelos Sefaseba ekonomikuri Tavisuflebis indeqsis qsis qsis qsis
mixedviT (1996mixedviT (1996mixedviT (1996mixedviT (1996----2008 ww)2008 ww)2008 ww)2008 ww)
2008 wlis monacemebiT saqarTvelo msoflioSi ekonomikuri
Tavisuflebis indeqsis mixedviT 32 adgilzea. Cveni qveyana am
maCveneblis mixedviT uswrebs iseT saxelmwifoebs, rogoricaa
latvia, safrangeTi, CexeTi da norvegia.
44.1
46.5
47.9
52.558.3
56.7
58.6 58.9
56.4
63.5 69.3
69.2
0
10
20
30
40
50
60
70
80
1996 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
77
korufckorufckorufckorufciis aRqmis indeqsi (iis aRqmis indeqsi (iis aRqmis indeqsi (iis aRqmis indeqsi (CPI))))
korufciis aRqmis indeqsi Seiqmna Transparency International-is
mier 1995 wels. mas Semdg am indeqsis mixedviT yovelwliurad
fasdebian sxvadasxva qveynebi. korufciis aRqmis indeqsis
maCvenebeli dgindeba sxvadasxva saerTaSoriso organizaciebis mier
Catarebuli kvlevebis safuZvelze. kvlevebidan gamomdinare
dgindeba TiToeuli gamokvleuli qveynisTvis misaniWebeli qula.
Catarebuli kvlevebi SesaZloa gansxvavdebodes qveynebis
specifikidan gamomdinare. 2008 wels korufciis aRqmis indeqsis
gamosaTvlelad Sejamda eqvsi sxvadasxva kvlevis Sedegi:
1. `bertelsmanis fondis~ `bertelsmanis tranformaciis
indeqsi~ (Bertelsmann Transformation Index) (2008),
romelic afasebs xelisuflebis unars, gamoavlinos da
SezRudos korufciuli faqtebi;
2. msoflio bankis `qveynebis politikisa da institutuciuri
Sefaseba~ (Country Policy and Institutional Assesement)
(2007), romelic afasebs korufciis dones, interesTa
konfliqts, sabiujeto Tanxdebis gaflangvis SemTxvevebsa da
antikorufciuli kuTxiT gadadgmul nabijebsa da miRwevebs;
3. Tavisuflebis saxlis `gardamavali qveynebi~ (Nations in
Transit) (2007), romelic mTavrobaSi korufciis
gavrcelebis dones antikorufciul iniciativebis
ganxorcielebasTan erTad xalxis aRqmisa da mediis mier
aseTi faqtebis gaSuqebis mixedviT zomavs;
4. msoflio xedvis `qveynebis risk reitingebi~ (Country Risk
Rating) (2007), romelic afasebs sajaro moxeleebis
korumpirebulobis sixSires rogorc mcire biurokratiuli,
aseve masStaburi politikuri garigebebis kuTxiT;
5. saerTaSoriso savaWro jgufis `nacrisferi sivrcis
dinamika~ (Grey Area Dynamics) (2007), romelic ikvlevs
korufciis gavrcelebis xarisxs rogorc politikuri
Tanamdebobis pirebis, aseve rigiT sajaro moxeleebs Soris;
6. msoflio ekonomikuri forumis `globaluri
konkurentunarianobis kvleva~ (Global Competitiveness
Report) (2007), romelic yuradRebas amaxvilebs ukanono
gadasaxadebsa da qrTamebze, dakavSirebuls mTavrobis
sxvadasxva saqmianobasTan.
saqarTvelos korufciis aRqmis indeqsis maCvenebeli mniSvnelovnad
gaumjobesda `vardebis revoluciis Semdeg~. 2003 wels
saqarTvelos maCvenebeli Seadgenda maqsimaluri 10 qulidan 1.8
xolo 2007 wels _ 3,4-s (diagrama 4). 2007 wlis monacemebiT
saqarTvelom gamokiTxuli 180 qveynidan 79-e adgili daikava.
Sedegad saqarTvelo korufciis aRqmis indeqsis mixedviT aRar
Sedis im qveynebis ricxvSi, sadac korufcia pirveli da
dauZleveli problemaa. aseve aRsaniSnavia, rom yofili sabWoTa
kavSiris qveynebidan (2007 wlis monacemebiT) saqarTvelos
uswrebs mxolod sami qveyana: litva, latvia da estoneTi
(diagrama 5).
saqarTvelos korufciis aRqmis indeqsisaqarTvelos korufciis aRqmis indeqsisaqarTvelos korufciis aRqmis indeqsisaqarTvelos korufciis aRqmis indeqsi wlebiwlebiwlebiwlebissss
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
2003 2004 2005 2006 2007
1.82.0 2.3
2.8
78
korufciis gavrcelebis xarisxs rogorc politikuri
Tanamdebobis pirebis, aseve rigiT sajaro moxeleebs Soris;
msoflio ekonomikuri forumis `globaluri
Global Competitiveness
romelic yuradRebas amaxvilebs ukanono
gadasaxadebsa da qrTamebze, dakavSirebuls mTavrobis
saqarTvelos korufciis aRqmis indeqsis maCvenebeli mniSvnelovnad
gaumjobesda `vardebis revoluciis Semdeg~. 2003 wels
li Seadgenda maqsimaluri 10 qulidan 1.8-s,
). 2007 wlis monacemebiT
e adgili daikava.
Sedegad saqarTvelo korufciis aRqmis indeqsis mixedviT aRar
korufcia pirveli da
dauZleveli problemaa. aseve aRsaniSnavia, rom yofili sabWoTa
kavSiris qveynebidan (2007 wlis monacemebiT) saqarTvelos
: litva, latvia da estoneTi
diagrama 4diagrama 4diagrama 4diagrama 4
mixedviTmixedviTmixedviTmixedviT
2007
3.4
saqarRvelos saqarRvelos saqarRvelos saqarRvelos korufciis aRqmis indeqsikorufciis aRqmis indeqsikorufciis aRqmis indeqsikorufciis aRqmis indeqsi sxva qveynebTan mimarTebaSisxva qveynebTan mimarTebaSisxva qveynebTan mimarTebaSisxva qveynebTan mimarTebaSi
korufciis aRqmis indeqsis mixedviT pirveli aTeuli ukavia iseT
qveynebs, rogoricaa: dania, fineTi, axali zelandia, singapuri,
SvedeTi, islandia, holandia, Sveicaria, kanada da norvegia.
saqarTvelo uwsrebs iseT qveynebs, rogoricaa: egvipte, ukraina,
irani, ruseTi, azerbaijani, somxeTi da a.S. korufciia aRqmis
indeqsi qveynebs afasebs imis mixedviT, Tu ramdenad mwvave
problemad asaxeleben politikur korufcias
gamokiTxuli adgilobrivi da ucxoeli biznesis warmomadgenlebi
da analitikosebi.
0
1
2
3
4
5
6
7
1.72 2.1 2.1 2.1 2.1 2.1
2.32.7 2.8
33.4
79
diagrama diagrama diagrama diagrama 5555
sxva qveynebTan mimarTebaSisxva qveynebTan mimarTebaSisxva qveynebTan mimarTebaSisxva qveynebTan mimarTebaSi
korufciis aRqmis indeqsis mixedviT pirveli aTeuli ukavia iseT
qveynebs, rogoricaa: dania, fineTi, axali zelandia, singapuri,
Sveicaria, kanada da norvegia.
saqarTvelo uwsrebs iseT qveynebs, rogoricaa: egvipte, ukraina,
irani, ruseTi, azerbaijani, somxeTi da a.S. korufciia aRqmis
indeqsi qveynebs afasebs imis mixedviT, Tu ramdenad mwvave
problemad asaxeleben politikur korufcias am qveynebSi
gamokiTxuli adgilobrivi da ucxoeli biznesis warmomadgenlebi
4.8 4.8
6.5
80
biznesis keTebis simartivis indeqsi biznesis keTebis simartivis indeqsi biznesis keTebis simartivis indeqsi biznesis keTebis simartivis indeqsi ((((EDBI)
biznesis keTebis simartivis indeqsi Seqmnilia msoflio bankis
mier 2001 wels da dResdReisobiT afasebs 181 qveyanas. rac ufro
maRalia qveynis Sefaseba, miT ufro mimzidvelia misi biznesgaremo.
indeqsi ZiriTadad dafuZnebulia biznesis maregulirebeli
kanonmdeblobis Seswavlaze. am procesSi CarTulni arian
mTavrobis warmomadgenlebi, iuristebi, bizneskonsultantebi,
finansistebi da sxva iseTi profesiis adamianebi, romlebsac aqvT
yoveldRiuri praqtikuli Sexeba kanonmdeblobiT regulirebul
procedurebTan.
indeqsi iTvaliswinebs 10 maCvenebels, romelsac gaaCnia calkeuli
paramatrebi. aRniSnuli maCveneblebia:
1. biznesis dawyebabiznesis dawyebabiznesis dawyebabiznesis dawyeba – biznesis registraciisTvis
kanonmdeblobiT gansazRvruli procedurebis simartive,
registraciis procedurebisTvis saWiro dro, registraciaze
gaweuli xarjebi da minimaluri kapitalis odenoba;
2. licenzirebalicenzirebalicenzirebalicenzireba – licenziis miRebisTvis kanonmdeblobiT
gansazRvruli procedurebis simartive, procedurebisTvis
saWiro dro, licenziis miRebisTvis gaweuli danaxarjebi;
3. kadrebis daqiraveba kadrebis daqiraveba kadrebis daqiraveba kadrebis daqiraveba –––– sasurveli kadris daqiravebis
sirTulis indeqsi, kadris gaTavisuflebis sirTulis
indeqsi, daqiravebisa da gaTavisuflebis xarjebi;
4. sakuTrebis registrirebasakuTrebis registrirebasakuTrebis registrirebasakuTrebis registrireba – sakuTrebis registraciisTvis
kanonmdeblobiT gansazRvruli procedurebis simartive,
procedurebisTvis saWiro dro, sakuTrebis registraciaze
gaweuli xarjebi;
5. kreditis aRebakreditis aRebakreditis aRebakreditis aReba - iuridiuli uflebebis indeqsis
gamarTuloba, sakredito informaciis indeqsis
siRrmiseuloba;
81
6. investorebis dacvainvestorebis dacvainvestorebis dacvainvestorebis dacva – gamWvirvalobis donis indeqsi,
investiciis mimRebis uflebebisa da valdebulebebis done;
7. gadasaxadebis gadaxdagadasaxadebis gadaxdagadasaxadebis gadaxdagadasaxadebis gadaxda – gadasaxadebis raodenoba,
sagadasaxado procedurebze wliurad daxarjuli dro,
gadasaxadebis wili mTlian mogebaSi;
8. sabaJosabaJosabaJosabaJo procedurebiprocedurebiprocedurebiprocedurebi – saWiro dokumentebisa da
xelmowerebis raodenoba, eqsportisa da importis dros
gansaxorcilebel procedurebze daxarjuli dro;
9. kontraqtis Zalakontraqtis Zalakontraqtis Zalakontraqtis Zala – kontraqtis dadebisTvis
gansaxorcielebeli procedurebis simartive, procedurebis
ganxorcielebisTvis saWiro dro, kontraqtis momzadebaze
gaweuli danaxarjebi;
10. biznesis likvidaciabiznesis likvidaciabiznesis likvidaciabiznesis likvidacia – biznesis likvidaciisTvis saWiro
dro, biznesis likvidaciis procedurebze gaweuli
danaxarjebi, biznesis ganaxlebis SesaZleblobis siswrafe.
2009 wels biznesis keTebis simartivis indeqsiT Sefasda 181
qveyana, maT Soris saqarTvelo. aRniSnuli Sefasebis mixedviT
pirveli aTeuli ukaviaT Semdeg qveynebs: singapuri, axali
zelandia, aSS, hongkongi, dania, didi britaneTi, kanada, irlandia,
kanada da avstralia.
saqarTvelom qveynebis reitingSi daikava me-15-e adgili da
uswrebs iseT qveynebs, rogoricaa: germania, belgia, SvedeTi,
Sveicaria da a.S. saqarTvelom 2008 welTan SedarebiT 2009 wels
3 safexuriT win waiwia da me-15 adgili daikava (cxrili 1).
sxvadasxva saerTaSoriso organizaciebis mier ganxorcielebuli
kvlevebis Tanaxmad saqarTvelos biznesgaremo ukanasknel wlebSi
sagrZnoblad gaumjobesda. saerTaSoriso rekonstruqciisa da
ganviTarebis bankis mier ganxorcielebuli kvlevebis Tanaxmad
82
2008 wlis monacemebiT saqarTveloSi mcxovreb 100 adamianze
modis saSualod 15 biznesi.
cxrili 1cxrili 1cxrili 1cxrili 1
2009 wlis biznesis keTebis simartivis indeqsis reitingiO2009 wlis biznesis keTebis simartivis indeqsis reitingiO2009 wlis biznesis keTebis simartivis indeqsis reitingiO2009 wlis biznesis keTebis simartivis indeqsis reitingiO
(pirveli (pirveli (pirveli (pirveli 15151515 qveyana)qveyana)qveyana)qveyana)
qveyana
biznesis keTebis
simartivis aCvenebeli
biznesis dawyeba
licenzir
eba
kadrebis daqir
aveba
sakuTrebis
registrir
eba
kredit
is aReba
invest
orebis dacva
gadasaxadebis gadaxda
sabaJo
pr
ocedurebi
Kko
ntraqtis Zala
biznesis likvidacia
singapuri 1 10 2 1 16 5 2 5 1 14 2
axali
zelandia 2 1 2 14 3 5 1 12 23 11 17
a.S.S. 3 6 26 1 12 5 5 46 15 6 15
hong kongi,
CineTi 4 15 20 20 74 2 3 3 2 1 13
dania 5 16 7 10 43 12 24 13 3 29 7
didi
britaneTi 6 8 61 28 22 2 9 16 28 24 9
irlandia 7 5 30 38 82 12 5 6 18 39 6
kanada 8 2 29 18 32 28 5 28 44 58 4
avstralia 9 3 57 8 33 5 53 48 45 20 14
norvegia 10 33 66 99 8 43 18 18 7 7 3
irlandia 11 17 28 62 15 28 70 32 34 3 16
iaponia 12 64 39 17 51 12 15 112 17 21 1
tailandi 13 44 12 56 5 68 11 82 10 25 46
fineTi 14 18 43 129 21 28 53 97 4 5 5
saqarTvelo 15 4 10 5 2 28 38 110 81 43 92
biznesgaremos gaumjobeseba ukanasknel wlebSi ganxorcielebuli
reformebiTaa ganpirobebuli. saqarTvelom 2006/2007 wlebis
monacemebiT msoflios reformatori qveynebis aTeulSi mexuTe
adgili daikava. saqarTvelosTan erTad reformatori qveynis
statusi mieniWa iseT qveynebs, rogoricaa: egvipte, xorvatia, gana,
makedonia, kolumbia, saudis arabeTi, kenia, CineTi da bulgareTi.
83
humanuri ganviTarebis indeqsihumanuri ganviTarebis indeqsihumanuri ganviTarebis indeqsihumanuri ganviTarebis indeqsi ((((HDI))))
humanuri ganviTarebis indeqsi (HDI) Seqmnilia gaerTianebuli
erebis ganviTarebis programis (UNDP) mier. humanuri
ganviTarebis indeqsi warmoadgens sxvadasxva indeqsebis kompleqss,
romelic saSualod afasebs qveynis ganviTarebis miRwevebs. HDI
sami sxvadasxva indikatoris saSualebiT dgindeba. humanuri
ganviTarebis indeqsi warmoadgens am indikatorebis garkveul
Sewonil erTianobas. aRniSnuli indikatorebia:
• sicocxlis xangrZlivobis saSualo maCvenebeli;
• ganaTlebis done (wera-kiTxvis mcodneTa ricxvi, moswavleTa
raodenoba da sxv);
• cxovrebis donis maCvenebeli.
humanuri ganviTarebis donis gazomva erTi maCvenebliT
SeuZlebelia, Tumca HDI zomavs ganviTarebis sxvadasxva aspeqtebs,
Sesabamisad igi warmoadgens maqsimaluri informaciis momcvel
indikators, ganviTarebis donis Sefasebis sxva maCveneblebisgan
gansxvavebiT.
2007/2008 wlis monacemebiT humanuri ganviTarebis maCvenebliT
pirvel aTeulSia Semdegi qveynebi: islandia, norvegia, avstralia,
kanada, irlandia, SvedeTi, Sveicaria, iaponia, niderlandebi da
safrangeTi. saqarTvelos 96-e pozicia uWiravs sxva 177 qveyanas
Soris. saqarTvelos humanuri ganviTarebis indeqsi ki 0.754-s
warmoadgens. Cveni qveyana uswrebs iseT saxelmwifoebs, rogoricaa
azerbaijni, indonezia, egvipte, moldaveTi da sxv.
HDI indikatoris Sesabamisad qveynebi klasificirebulia
ganviTarebis doneebis mixedviT. am SemTxvevaSi saqarTvelos
uWiravs humanuri ganviTarebis saSualo donis qveynis pozicia.
84
biznesgaremos kvlevis Sedegebibiznesgaremos kvlevis Sedegebibiznesgaremos kvlevis Sedegebibiznesgaremos kvlevis Sedegebi
aRniSnul raodenobrivi kvlevis farglebSi Seswavlil iqna 1000º
sawarmos menejeris mosazreba biznesisTvis aqtualuri sakiTxebis
Sesaxeb. kvlevis mizans warmoadgenda saqarTvelos biznesgaremos
Sefaseba, masSi arsebuli sirTuleebisa da problemebis gamovlena.
SerCeva SemuSavda saqarTveloSi regionebis mixedviT
daregistrirebul mewarmeTa raodenobisa da maTi saqmianobis
sferoebis proporciebis gaTvaliswinebiT.
kvlevis ZiriTadi mignebebikvlevis ZiriTadi mignebebikvlevis ZiriTadi mignebebikvlevis ZiriTadi mignebebi
• gamokiTxul sawarmoTa 68%-is gamocdileba 5 wels ar
aRemateba, rac miuTiTebs, rom saqarTveloSi biznesis
marTvis kultura da tradiciebi jer kidev ar aris
Camoyalibebuli. amas isic emateba, rom saqarTveloSi
arsebuli biznesgaremo da Sesabamisad kanonmdebloba
arastabiluria da kvlavac ganviTarebis gzaze imyofeba;
• gamokiTxuli kompaniebis 61%-is zogadi SefasebiT
saqarTveloSi arsebuli biznesgaremo met-naklebad
normaluria, xolo 26% ki miiCnevs, rom arsebuli garemo
aferxebs biznesis ganviTarebas;
• biznesis mflobelTa da menejerTa mxolod 77%-ma
daasaxela sagadasaxado kodeqsi maTi saqmianobis
maregulirebel kanonad, 14%-ma ki saerTod ver gaixsena
verc erTi kanoni. sagadasaxado kodeqsis Semdeg modis
kanoni `mewarmeTa Sesaxeb~, romelic respodentTa 17%-ma
daasaxela. yvela sxva danarCeni kanonis cnobadoba ar
aRemateba 8%-s. aRniSnuli maCveneblebi naTlad warmoaCens
85
kerZo seqtoris cnobierebis dones sakanonmdeblo bazasTan
mimarTebaSi;
• gamokiTxulTa mxolod 8% aRniSnavs, rom sagadasaxado
kodeqsi savsebiT gamarTuli da gasagebia. ramdenadac
sagadasaxado kodeqsi adgens biznesgaremoSi operirebis
TamaSis ZiriTad wesebs, igi SedarebiT advilad aRsaqmeli
unda iyos yvela moTamaSisaTvis da ara mxolod mewarmeTa
mcire nawilisaTvis;
• sakanonmdeblo cvlilebebis Sesaxeb informacias
gamokiTxulTa umravlesoba iRebs uSualod sagadasaxado
organoebisa da masmediis meSveobiT, Tumca respodentTa
35%-sTvis saWiro informacia TiTqmis araa xelmisawvdomi;
• sagulisxmoa, rom respodentTa saqmianobis 77% ar
saWiroebs licenzias an/da nebarTvas da mxolod 3% ar iyo
informirebuli eqvemdebareboda Tu ara licenzirebas.
Sesabamisad, axalma kanonma licenziebisa da nebarTvebis
Sesaxeb dadebiTi zegavlena moaxdina biznesgaremoze da
informirebulobis donec sakmaod maRalia am mimarTulebiT;
• gamokiTxul mewarmeTa mxolod 13% axorcielebs eqsportis
an/da importis RonisZiebebs. es maCvenebeli, albaT, imazec
miuTiTebs, rom saerTaSoriso bazrebze gasvlas ZiriTadad
msxvili kompaniebi axerxeben;
• mewarmeebis 9%, romlebic axorcieleben eqsports an/da
imports, miiCneven, rom axali sabaJo kodeqsi savsebiT
gamarTuli da gasagebia, xolo danarCeni kompaniebi
garkveul problemebs awydebian kodeqsis aRqmasTan
dakavSirebiT;
86
• gamokiTxul mewarmeTa mxolod 32% flobs informacias
sabaJo kanonmdeblobisa da Sesabamisi cvlilebebis Sesaxeb.
mewarmeebis 49%-sTvis informaciis ZiriTad wyaros sabaJo
organoebi warmoadgenen;
• kvlevis Sedegad dadginda, rom respodentTa 35%
skeptikurad afasebs axal sabaJo kodeqss da fiqrobs, rom
araferi Secvlila, xolo 30%-is azriT, axalma kodeqsma
gaamartiva sabaJo procedurebi;
• kvlevaSi monawile biznesmenTa 40%-ma bolo erTi wlis
ganmavlobaSi damatebiTi finansuri saxsrebis mozidvisaTvis
mimarTa sxva pirs an/da organizacias. maTma 92%-ma
dafinansebisaTvis mimarTa sabanko seqtors, danarCeni 8% ki
mikrosafinanso organizaciebsa da samegobro/sanaTesao wreze
modis. im mewarmeTa umravlesoba, romlebmac banks mimarTes,
problemad miiCneven sesxis saprocento ganakveTs. aqve unda
aRiniSnos, rom respodentTa 58% gayidvebis zrdis ZiriTad
SesaZleblobad damatebiTi finansuri resursebis mozidvas
asaxelebs;
• respodentTa 62%-s uWirs konkurenciis gaweva, xolo 28%-
s miaCnia, rom misi biznesisTvis uaxloesi erTi wlis
ganmavlobaSi konkurentebi safrTxes ar warmoadgenen. es
kidev erTxel miuTiTebs dabal mewarmeobriv unarebze.
yvelaze `Tavdajerebuli~ dargi mSeneblobaa, xolo yvelaze
`frTxili~ _ vaWroba (64%) da soflis meurneoba (67%),
romlebic miiCneven, rom uWirT konkurenciis gaweva;
• mewarmeebis 38%-is SefasebiT, konkurentuli upiratesobis
miRwevisTvis aucilebelia produqtis/momsaxurebis fasis
Semcireba. aseve mniSvnelovan RonisZiebebad dasaxelda
87
produqciis/momsaxurebis xarisxis gazrda (28%) da bazrisa
da konkurenciis Seswavla (18%);
• axali momxmareblis mozidvis sakiTxis Sefasebisas
respodentTa 51%-ma aRniSna, rom maTTvis momxmareblis
mozidva rTulia, xolo 9%-s am etapze ar sWirdeba
damatebiTi momxmarebeli. gamokiTxulTa 72%-ma axali
myidvelis mozidvis sirTulis ZiriTad gamomwvev mizezad
Semosavlebis dabali done daasaxela;
• Sromis bazris funqcionirebas biznesmenebi
aradamakmayofileblad afaseben. respodentTa 55%-s uWirs an
saerTod ver axerxebs sasurveli kadris moZiebasa da
daqiravebas;
• kvlevis Sedegad gamovlinda qarTuli biznesisTvis yvelaze
aqtualuri 10 problema. ZiriTadad, mewarmeTa yuradReba
koncentrirebulia kanonebis irgvliv, Tumca, gamovlenil
problemebSi aseve aris Sromis bazris, informirebulobis,
finansebis xelmisawvdomobisa da sxva problemebi;
• respodentTa azriT, biznesgaremos gaumjobesebisaTvis
saxelmwifom unda uzrunvelyos moqmedi kanonmdeblobis
gamartiveba (67%) da daawesos SeRavaTebi garkveuli
dargebisa da mcire zomis sawarmoebisaTvis (63%);
• respodentTa 39%-is azriT, masmediam mewarmeebs unda
miawodos meti informacia biznessakanonmdeblo siaxleebis
Sesaxeb. 31% miiCnevs, rom biznesisTvis aqtualuri
sakiTxebis gaSuqebiT media xels Seuwyobs garemos
ganviTarebas. mewarmeebis 29% ki mediis rols saxelmwifo
organoebsa da kerZo seqtors Soris dialogis xelSewyobaSi
xedavs.
zogadi Sefasebebizogadi Sefasebebizogadi Sefasebebizogadi Sefasebebi
Seswavlili sawarmoebis 42%-s mxolod 1-dan 5 wlamde
operirebis gamocdileba aqvs. TiTqmis yovelTviurad izrdeba
registrirebul sawarmoTa raodenoba, Tumca bevri maTgani ver
axerxebs biznesis warmatebul marTvas da sakmaod mokle periodSi
tovebs bazars. yovelive es kidev erTxel adasturebs im
garemoebas, rom biznesis marTvisa da dagegmvis kultura Zalian
dabalia. am mimarTulebiT sakmaod bevria gasakeTebeli,
gansakuTrebul xelSewyobas ki mikro da mcire biznesi saWiroebs
(diagrama 6).
Seswavlili sawarmoebis funqcionirebis periodebiSeswavlili sawarmoebis funqcionirebis periodebiSeswavlili sawarmoebis funqcionirebis periodebiSeswavlili sawarmoebis funqcionirebis periodebi
Catarebul kvlevaSi Seswavlilia mewarmeTa damokidebulebebi da
xedvebi biznesgaremos sxvadasxva aspeqtebis mimarT. respodentebma
aseve moaxdines biznesgaremos zogadi Sefaseba _
0
5
10
15
20
25
30
35
40
4542.8
32
25.2
1-
5 weli da meti
1 welze
naklebi
88
organoebsa da kerZo seqtors Soris dialogis xelSewyobaSi
dan 5 wlamde
gamocdileba aqvs. TiTqmis yovelTviurad izrdeba
registrirebul sawarmoTa raodenoba, Tumca bevri maTgani ver
axerxebs biznesis warmatebul marTvas da sakmaod mokle periodSi
tovebs bazars. yovelive es kidev erTxel adasturebs im
a da dagegmvis kultura Zalian
dabalia. am mimarTulebiT sakmaod bevria gasakeTebeli,
e biznesi saWiroebs
diagrama 6diagrama 6diagrama 6diagrama 6
Seswavlili sawarmoebis funqcionirebis periodebiSeswavlili sawarmoebis funqcionirebis periodebiSeswavlili sawarmoebis funqcionirebis periodebiSeswavlili sawarmoebis funqcionirebis periodebi
mewarmeTa damokidebulebebi da
xedvebi biznesgaremos sxvadasxva aspeqtebis mimarT. respodentebma
gamokiTxulTa
-5 weli
5 weli da meti
1 welze
naklebi
umravlesobis (61%) azriT, biznesgaremo saqarTveloSi met
naklebad normaluria; 26% fiqrobs, rom arseb
aferxebs biznesis ganviTarebas; gamokiTxulTa mxolod 7%
aris arsebuli biznesgaremo pozitiuriA da xels uwyobs kerZo
seqtoris ganviTarebas (diagrama 7).
biznesgaremos zogadi Sefasebabiznesgaremos zogadi Sefasebabiznesgaremos zogadi Sefasebabiznesgaremos zogadi Sefaseba
biznesis operirebis ZiriTad wesebs awesebs saxelmwifo Sesabamisi
sakanonmdeblo baziT. swored kanonmdeblobazea damokidebuli
ramdenad gamWvirvale, samarTliani da moqnilia biznesgaremo.
Tumca, es medlis mxolod erTi mxarea. aranakleb mniSvnelovania
ramdenad floben mewarmeebi informacias maTi saqmianobis
maregulirebeli kanonisa Tu normatiuli aqtis Sesaxeb. kvlevis
Semdegi bloki miznad swored kanonmdeblobasTan mimarTebaSi
kerZo seqtoris cnobierebis donisa da damokidebulebis
gamovlenas isaxavda.
0
100
200
300
400
500
600
700615
267
7444
biznes garemo met
naklebad normaluria
arsebuli garemo aferxebs
biznesis ganviTarebas
arsebuli garemo xels
uwyobs biznesis
warmatebul ganviTarebas
miWirs pasuxis gacema
89
TveloSi met-
26% fiqrobs, rom arsebuli garemo
gamokiTxulTa mxolod 7%-saTvis
arsebuli biznesgaremo pozitiuriA da xels uwyobs kerZo
diagrama 7diagrama 7diagrama 7diagrama 7
bs saxelmwifo Sesabamisi
sakanonmdeblo baziT. swored kanonmdeblobazea damokidebuli
ramdenad gamWvirvale, samarTliani da moqnilia biznesgaremo.
es medlis mxolod erTi mxarea. aranakleb mniSvnelovania,
ramdenad floben mewarmeebi informacias maTi saqmianobis
maregulirebeli kanonisa Tu normatiuli aqtis Sesaxeb. kvlevis
Semdegi bloki miznad swored kanonmdeblobasTan mimarTebaSi
kerZo seqtoris cnobierebis donisa da damokidebulebis
biznes garemo met-
naklebad normaluria
arsebuli garemo aferxebs
biznesis ganviTarebas
arsebuli garemo xels
uwyobs biznesis
warmatebul ganviTarebas
miWirs pasuxis gacema
90
sakansakansakansakanonmdeblo regulirebis zogadi Sefasebaonmdeblo regulirebis zogadi Sefasebaonmdeblo regulirebis zogadi Sefasebaonmdeblo regulirebis zogadi Sefaseba
gamokiTxuli 1000 sawarmodan kiTxvaze: `romeli kanonebi
aregulirebs Tqvens bizness?~_ sagadasaxado kodeqsi 77%-ma
daasaxela. sxva kanonebze sakmaod dabali maCvenebeli modis
(cxrili 2), rac miuTiTebs imaze, rom mewarmeebis umravlesoba
ubralod ar flobs informacias, Tu romeli kanonebi
aregulirebs maT saqmianobas. zogadad, sagadasaxado kodeqsis
mxrivac sakmaod dabali maCvenebelia, anu Seswavlili sawarmoebis
23%-ma arc ki icis, romeli kanonis mixedviT ixdis
gadasaxadebs. amas adasturebs is faqtic, rom zogierTma mcire
mewramem kiTxvaze: `ra gadasaxadebs ixdiT?~ _ saSemosavlo
gadasaxadTan erTad eleqtroenergiis, gazisa da sxva komunaluri
gadasaxadebic daasaxela. respodentTa 14%-ma saerTod ver
gaixsena verc erTi kanoni, romelic mis bizness aregulirebs. es,
albaT, sakmaod sagangaSo monacemia.
cxrili 2cxrili 2cxrili 2cxrili 2 respodentebis mier dasaxelebuli kanonebi, romlebic respodentebis mier dasaxelebuli kanonebi, romlebic respodentebis mier dasaxelebuli kanonebi, romlebic respodentebis mier dasaxelebuli kanonebi, romlebic
aregulirebs maT saqmianobasaregulirebs maT saqmianobasaregulirebs maT saqmianobasaregulirebs maT saqmianobas
# dasaxelebuli kanoni raodenoba
1 sagadasaxado kodeqsi 771
2 mewarmeTa Sesaxeb kanoni 173
3 sabaJo kodeqsi 84
4 Sromis kodeqsi 64
5 kanoni miwis Sesaxeb 41
6 kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb 34
7 kanoni bankebis Sesaxeb 30
8 samoqalaqo kodeqsi 21
sxva kanonebi 26
ar vici 145
respodentTa TiTqmis 40%-s miaCnia, rom kanonebi
cvlilebebs; daaxloebiT 25%-is azriT, kanonmdebloba Zalian
xSirad icvleba da, amasTan, mravladaa rTuli da orazrovani
Canawerebi; mxolod mewarmeTa 9%-ma Seafasa qarTuli
biznesmaregulirebeli kanonmdebloba, rogorc gamarTuli
savsebiT gasagebi (diagrama 8).
arsebuli kanonmdeblobis zogadi Sefasebaarsebuli kanonmdeblobis zogadi Sefasebaarsebuli kanonmdeblobis zogadi Sefasebaarsebuli kanonmdeblobis zogadi Sefaseba
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
411
300
151
10995
18
kanonebi saWiroebs
cvlilebebs da sakmaod
dasaxvewia
kanonmdebloba met
gamarTuli da gasagebia
kanonebi Zalian xSirad
icvleba da maT Sesaxeb
informacia ar aris
xelmisawvdomi
kanonebSi mravladaa
orazrovni da rTulad
gasagebi Canawerebi
kanonmdebloba savsebiT
gamarTuli da gasagebia
sxva
91
s miaCnia, rom kanonebi saWiroebs
is azriT, kanonmdebloba Zalian
rTuli da orazrovani
ma Seafasa qarTuli
biznesmaregulirebeli kanonmdebloba, rogorc gamarTuli da
diagrama 8diagrama 8diagrama 8diagrama 8
arsebuli kanonmdeblobis zogadi Sefasebaarsebuli kanonmdeblobis zogadi Sefasebaarsebuli kanonmdeblobis zogadi Sefasebaarsebuli kanonmdeblobis zogadi Sefaseba
kanonebi saWiroebs
cvlilebebs da sakmaod
kanonmdebloba met-naklebad
gamarTuli da gasagebia
kanonebi Zalian xSirad
icvleba da maT Sesaxeb
informacia ar aris
xelmisawvdomi
kanonebSi mravladaa
orazrovni da rTulad
gasagebi Canawerebi
kanonmdebloba savsebiT
gamarTuli da gasagebia
92
licenziebi da nebarTvebilicenziebi da nebarTvebilicenziebi da nebarTvebilicenziebi da nebarTvebi
licenziebi da nebarTvebi qarTuli biznesis erT-erTi mZime
tvirTi iyo wlebis ganmavlobaSi. 2004 wels miRebuli axali
kanonis Sedegad mniSvnelovnad Semcirda licenziebisa da
nebarTvebis raodenoba.
aRniSnuli reformis dadebiTi zegavlena kidev erTxel
daadastura Catarebulma kvlevam _ respodentTa mxolod 23%
saWiroebda licenzias; 3%-ma ki ar icoda, eqvemdebareboda Tu ara
maTi saqmianoba licenzirebas. aq isev informirebulobis
problemas vxvdebiT, Tumca, sxva kanonebisgan gansxvavebiT, am
mimarTulebiT mewarmeebi yvelaze metad arian informirebulni.
rac Seexeba im mewarmeebs, romlebic saWiroeben licenzias an/da
nebarTvas, maTi 96% ukve flobs Sesabamis licenzias/nebarTvas,
xolo danarCeni 4% ki kvlevis Catarebis periodisaTvis
Sesabamisi dokumentis miRebis procesSi iyo.
licenziis mflobelTa naxevarze metma procedura uproblemod
gaiara, xolo danarCenTaTvis licenziis/nebarTvis miRebis
procedura sakmaod problematuri aRmoCnda.
licenziis mflobelTa 31%-s miaCnia, rom aucilebelia
licenziis/nebarTvis misaRebad saWiro drois Semcireba; 31%-is
azriT, procedura gamarTulia da ar saWiroebs gaumjobesebas;
23% ki ukmayofiloa warsadgeni dokumentebis saxeebiTa da
raodenobiT (diagrama9).
licenziis/nebarTvis miRebis procesis Sefasebalicenziis/nebarTvis miRebis procesis Sefasebalicenziis/nebarTvis miRebis procesis Sefasebalicenziis/nebarTvis miRebis procesis Sefaseba
sagadasaxado kanonmdeblobasagadasaxado kanonmdeblobasagadasaxado kanonmdeblobasagadasaxado kanonmdebloba
rogorc aRiniSna, sagadasaxado kodeqsi yvelaze
dasaxelda mewarmeebis mier. zogadadac, es biznesis
maregulirebeli erT-erTi yvelaze mniSvnelovani iuridiuli
dokumentia. kvlevis erT-erTi mizani konkretuli mimarTulebebis
mimarT mewarmeebis cnobierebis donisa da damokidebulebis
Sefasebaa.
respodentebma Seafases sagadasaxado kodeqsi _ maT 27%
rom kanoni met-naklebad gamarTuli da gasagebia;
umravlesobis (41%) azriT, kodeqsi saWiroebs c
sakmaod dasaxvewia; 12%-isaTvis ki problematuria xSiri
sakanonmdeblo cvlilebebi (diagrama 10).
0
5
10
15
20
25
30
3531 31
23
1413
5
drois xangrZlivoba, romelic
saWiroa licenziis/nebarTvis
misaRebadprocedurebi gamarTulia da
ar saWiroebs gaumjobesebas
warsadgeni dokumentacis
saxeebi da raodenoba
makontrolebeli organoebis
raodenoba
sxva
tenderis forma (bunebrivi
resursebis sargeblobisTvis)
93
diagrama 9diagrama 9diagrama 9diagrama 9
licenziis/nebarTvis miRebis procesis Sefasebalicenziis/nebarTvis miRebis procesis Sefasebalicenziis/nebarTvis miRebis procesis Sefasebalicenziis/nebarTvis miRebis procesis Sefaseba
rogorc aRiniSna, sagadasaxado kodeqsi yvelaze metjer
dasaxelda mewarmeebis mier. zogadadac, es biznesis
erTi yvelaze mniSvnelovani iuridiuli
erTi mizani konkretuli mimarTulebebis
nisa da damokidebulebis
maT 27%-s miaCnia,
naklebad gamarTuli da gasagebia; respodentTa
umravlesobis (41%) azriT, kodeqsi saWiroebs cvlilebebs da
isaTvis ki problematuria xSiri
drois xangrZlivoba, romelic
saWiroa licenziis/nebarTvis
procedurebi gamarTulia da
ar saWiroebs gaumjobesebas
warsadgeni dokumentacis
saxeebi da raodenoba
makontrolebeli organoebis
tenderis forma (bunebrivi
resursebis sargeblobisTvis)
gamokiTxulTa mier sagadasaxado kodeqsis SefasebagamokiTxulTa mier sagadasaxado kodeqsis SefasebagamokiTxulTa mier sagadasaxado kodeqsis SefasebagamokiTxulTa mier sagadasaxado kodeqsis Sefaseba
sagadasaxado kanonmdeblobasa da mewarmeebis cnobierebis doneze
saubrisas aucilebelia SevafasoT, ramdenad xelmisawvdom
informacia sakanonmdeblo cvlilebebisa da axali procedurebis
Sesaxeb _ respodentTa mxolod 27% fiqrobs, rom isi
informirebulni arian; 37% flobs maTTvis aucilebel ZiriTad
informacias, xolo 35%-sTvis ki informacia an saerTod araa
xelmisawvdomi, an Zalian uWirT kiTxvebze pasuxebis
(diagrama 11).
Seswavlil sawarmoTa 51% sagadasaxado informacias uSualod
sagadasaxado organoSi iRebs, rac sakmaod kargi maCvenebelia da
sagadasaxado organoebis muSaobis gaumjobesebaze m
aseve gamoikveTa masmediis roli. mewarmeTa 39% saWiro
0
100
200
300
400
500 417
272
122 93 84
saWiroebs cvlilebebs da sakmaod dasaxvewia
met-naklebad gamarTuli da gasagebia
Zalian xSirad icvleba da maT Sesaxeb informacia ar aris
xelmisawvdomimravladaa orazrovni da rTulad gasagebi Canawerebi
savsebiT gamarTuli da gasagebia
sxva
94
diagrama diagrama diagrama diagrama 10101010
gamokiTxulTa mier sagadasaxado kodeqsis SefasebagamokiTxulTa mier sagadasaxado kodeqsis SefasebagamokiTxulTa mier sagadasaxado kodeqsis SefasebagamokiTxulTa mier sagadasaxado kodeqsis Sefaseba
sagadasaxado kanonmdeblobasa da mewarmeebis cnobierebis doneze
saubrisas aucilebelia SevafasoT, ramdenad xelmisawvdomia
axali procedurebis
, rom isini sruliad
37% flobs maTTvis aucilebel ZiriTad
sTvis ki informacia an saerTod araa
Zalian uWirT kiTxvebze pasuxebis miReba
Seswavlil sawarmoTa 51% sagadasaxado informacias uSualod
sagadasaxado organoSi iRebs, rac sakmaod kargi maCvenebelia da
sagadasaxado organoebis muSaobis gaumjobesebaze miuTiTebs.
mediis roli. mewarmeTa 39% saWiro
12
Zalian xSirad icvleba da maT Sesaxeb informacia ar aris
mravladaa orazrovni da rTulad gasagebi Canawerebi
informacias televiziis, radios an/da gazeTis saSualebiT iReb
aqve, albaT, unda gaviTvaliswinoT finansTa saministros mier
warmoebuli kampaniebic (diagrama 12).
xelmisawvdomoba sagadasaxado informaciaze xelmisawvdomoba sagadasaxado informaciaze xelmisawvdomoba sagadasaxado informaciaze xelmisawvdomoba sagadasaxado informaciaze
sagadasaxado informaciis ZiriTadi wyaroebisagadasaxado informaciis ZiriTadi wyaroebisagadasaxado informaciis ZiriTadi wyaroebisagadasaxado informaciis ZiriTadi wyaroebi
0
50
100
150
200
250
300
350
400 371
276
180 173
rogorc wesi ZiriTad
informacias vflob
diax, sruliad
informirebuli var
informacia ar aris
xelmisawvdomi
sakmado rTulad viReb
saWiro informacias
0
100
200
300
400
500
600513
397
135103 98
30
uSualod sagadasaxo organo
televizia/gazeTi/radio
megobari/naTesavi
sxvadasxva
broSurebi/bukletebi
sxva
sakonsultacio organizaciebi
95
informacias televiziis, radios an/da gazeTis saSualebiT iRebs.
winoT finansTa saministros mier
diagrama diagrama diagrama diagrama 11111111
xelmisawvdomoba sagadasaxado informaciaze xelmisawvdomoba sagadasaxado informaciaze xelmisawvdomoba sagadasaxado informaciaze xelmisawvdomoba sagadasaxado informaciaze
diagrama diagrama diagrama diagrama 12121212
sagadasaxado informaciis ZiriTadi wyaroebisagadasaxado informaciis ZiriTadi wyaroebisagadasaxado informaciis ZiriTadi wyaroebisagadasaxado informaciis ZiriTadi wyaroebi
rogorc wesi ZiriTad
informacias vflob
diax, sruliad
informirebuli var
informacia ar aris
xelmisawvdomi
sakmado rTulad viReb
saWiro informacias
uSualod sagadasaxo organo
televizia/gazeTi/radio
megobari/naTesavi
broSurebi/bukletebi
sakonsultacio organizaciebi
96
zogadad, respodentebma sagadasaxado procedurebi Seafases
rogorc uproblemo an naklebad problematuri. sakmaod
kritikulad Sefasda gadasaxadebis moculoba, miuxedavad
ganxorcielebuli reformebisa. unda gaviTvaliswnoT isic, rom
mewarmisaTvis yovelTvis sasurveli iqneba yvelaze dabali
gadasaxadis Semcirebac ki.
respodentTa 53%-is SefasebiT, Zalian maRalia saSemosavlo
gadasaxadi. rac Seexeba mogebis gadasaxads, mewarmeTa 40%-sTvis
misi ganakveTi normaluria, xolo 58%-sTvis _ maRali.
gamokiTxulTa TiTqmis 60% miiCnevs, rom aseve Zalian maRalia
damatebuli Rirebulebis gadasaxadi. qonebis gadasaxadis
Sefasebisas ki respodentTa umravlesobam (55%) aRniSna, rom misi
ganakveTi normaluria.
aRsaniSnavia, rom savele kvlevis procesisaTvis cvlileba
socialuri gadasaxadis gauqmebasa da saSemosavlos zrdasTan
dakavSirebiT sagadasaxado kodeqsSi ukve Sesuli iyo, Tumca ar
iyo ZalaSi Sesuli. respodentTa 49% ar flobda informacias am
mniSvnelovani cvlilebis Sesaxeb.
instruqciis Sesabamisad intervius procesSi maT miewodaT
Sesabamisi informacia. cnobilia, rom aRniSnul cvlilebas
araerTgvarovani reaqciebi da Sefasebebi mohyva.
sainteresoa uSualod mewarmeebis azri, Tu ra gavlenas moaxdenda
aRniSnuli cvlileba maT biznesze (digrama 13).
sakanonmdeblo cvlilebis zegavlenis Sefasebasakanonmdeblo cvlilebis zegavlenis Sefasebasakanonmdeblo cvlilebis zegavlenis Sefasebasakanonmdeblo cvlilebis zegavlenis Sefaseba
sabaJo kanonmdeblobasabaJo kanonmdeblobasabaJo kanonmdeblobasabaJo kanonmdebloba
Seswavlil sawarmoTa mxolod 13% axorcielebs eqsports an/da
imports. es maCvenebeli, albaT, imazec miuTiTebs, rom
saerTaSoriso bazrebze ZiriTadad msxvili kompaniebi
gasvlas. amdenad, aucilebeli iqneba eqsportis xelSemwyobi
RonisZiebebis gatareba.
sabaJo kanonmdeblobis Sefasebis analizisas aucileblad unda
gaviTvaliswinoT is faqtori, rom sabaJo kodeqsi SedarebiT
axali miRebulia da mravali qvenormatiuli aqti savele kvlevis
dros kvlavac SesamuSavebeli iyo. gamokiTxulTa 51%
rom kodeqsi sakmaod dasaxvewia; 25%-is azriT, sabaJo
kanonmdebloba met-naklebad gamarTulia, 13% ki fiqrobs, rom
kodeqsSi mravladaa orazrovani da rTulad gasagebi Canawerebi
(diagrama 14).
0
50
100
150
200
250
300
350
400 377
332
149
48 41 3518
araferi ar Seicvleba
miWirs pasuxis gacema
gaizrdeba xelfasebis
arsebuli ganakveTebi
saSualeba meqneba meti
TanamSromeli daviqiravo
TanamSromelTa raodenobis
Semcireba momiwevs
sxva
Semcirdeba xelfasebis
arsebuli ganakevTebi
97
diagrama diagrama diagrama diagrama 13131313
sakanonmdeblo cvlilebis zegavlenis Sefasebasakanonmdeblo cvlilebis zegavlenis Sefasebasakanonmdeblo cvlilebis zegavlenis Sefasebasakanonmdeblo cvlilebis zegavlenis Sefaseba
Seswavlil sawarmoTa mxolod 13% axorcielebs eqsports an/da
imports. es maCvenebeli, albaT, imazec miuTiTebs, rom
saerTaSoriso bazrebze ZiriTadad msxvili kompaniebi axerxeben
portis xelSemwyobi
sabaJo kanonmdeblobis Sefasebis analizisas aucileblad unda
gaviTvaliswinoT is faqtori, rom sabaJo kodeqsi SedarebiT
savele kvlevis
dros kvlavac SesamuSavebeli iyo. gamokiTxulTa 51%-s miaCnia,
is azriT, sabaJo
naklebad gamarTulia, 13% ki fiqrobs, rom
gasagebi Canawerebi
araferi ar Seicvleba
miWirs pasuxis gacema
gaizrdeba xelfasebis
arsebuli ganakveTebi
saSualeba meqneba meti
TanamSromeli daviqiravo
TanamSromelTa raodenobis
Semcireba momiwevs
Semcirdeba xelfasebis
arsebuli ganakevTebi
gamokiTxulTa mier sabaJo kodeqsis SefasebagamokiTxulTa mier sabaJo kodeqsis SefasebagamokiTxulTa mier sabaJo kodeqsis SefasebagamokiTxulTa mier sabaJo kodeqsis Sefaseba
informaciaze xelmisawvdomobis sakiTxebis gamovlenisas dadginda,
rom ZiriTad sabaJo informacias respodentebis 43% ukve flobs,
32%-s ki miaCnia, rom sruliad informirebulni arian (diagrama
15). rac Seexeba informaciis wyaroebs, respodentTa 49%
informacias uSualod sabaJo organoebidan iRebs, xolo 28% ki _
masobrivi informaciis saSualebebidan (diagrama 16).
0
10
20
30
40
50
60
51
25
13
9
2 1
saWiroebs cvlilebebs
da sakmaod dasaxvewia
met-naklebad gamarTuli
da gasagebia
mravladaa orazrovani
da rTulad gasagebi
Canawerebi
savsebiT gamarTuli da
gasagebia
Zalian xSirad icvleba
da maT Sesaxeb
informacia ar aris
xelmisawvdomi
sxva
98
diagrama 14diagrama 14diagrama 14diagrama 14 gamokiTxulTa mier sabaJo kodeqsis SefasebagamokiTxulTa mier sabaJo kodeqsis SefasebagamokiTxulTa mier sabaJo kodeqsis SefasebagamokiTxulTa mier sabaJo kodeqsis Sefaseba
informaciaze xelmisawvdomobis sakiTxebis gamovlenisas dadginda,
rom ZiriTad sabaJo informacias respodentebis 43% ukve flobs,
nformirebulni arian (diagrama
). rac Seexeba informaciis wyaroebs, respodentTa 49%
informacias uSualod sabaJo organoebidan iRebs, xolo 28% ki _
saWiroebs cvlilebebs
da sakmaod dasaxvewia
naklebad gamarTuli
da gasagebia
mravladaa orazrovani
da rTulad gasagebi
savsebiT gamarTuli da
Zalian xSirad icvleba
da maT Sesaxeb
informacia ar aris
xelmisawvdomi
xelmisawvdomoba sabaJo informaciaze xelmisawvdomoba sabaJo informaciaze xelmisawvdomoba sabaJo informaciaze xelmisawvdomoba sabaJo informaciaze
sabaJo informaciis sabaJo informaciis sabaJo informaciis sabaJo informaciis ZiriTadi wyaroebiZiriTadi wyaroebiZiriTadi wyaroebiZiriTadi wyaroebi
sabaJo kanonmdebloba, SeiZleba iTqvas, sruliad Seicvala da
axali pirobebi dawesda. respodentebma Seafases sxvaobebi Zvel da
axal sabaJo kanondeblobas Soris: 35% sakmaod skeptikurad
afasebs axal kodeqss da miaCnia, rom araferi Secvlila;
0
10
20
30
40
5043
32
16
9
%
rogorc wesi ZiriTad
informacias vflob
diax, sruliad
informirebuli var
informacia ar aris
xelmisawvdomi
sakmaod rTulad viReb
saWiro informacias
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
5049
28
21
1310
4
%
uSualod sabaJo
organoebSi
televizia/gazeTi/radio
sxva
sxvadasxva
broSurebi/bukletebi
megobari/naTesavi
sakonsultacio
organizaciebi
99
diagrama 15diagrama 15diagrama 15diagrama 15
xelmisawvdomoba sabaJo informaciaze xelmisawvdomoba sabaJo informaciaze xelmisawvdomoba sabaJo informaciaze xelmisawvdomoba sabaJo informaciaze
diagrama 16diagrama 16diagrama 16diagrama 16
ZiriTadi wyaroebiZiriTadi wyaroebiZiriTadi wyaroebiZiriTadi wyaroebi
sabaJo kanonmdebloba, SeiZleba iTqvas, sruliad Seicvala da
axali pirobebi dawesda. respodentebma Seafases sxvaobebi Zvel da
35% sakmaod skeptikurad
afasebs axal kodeqss da miaCnia, rom araferi Secvlila; 30%-is
rogorc wesi ZiriTad
informacias vflob
diax, sruliad
informirebuli var
informacia ar aris
xelmisawvdomi
sakmaod rTulad viReb
saWiro informacias
uSualod sabaJo
organoebSi
televizia/gazeTi/radio
sxvadasxva
broSurebi/bukletebi
megobari/naTesavi
sakonsultacio
organizaciebi
azriT, mniSvnelovani sxvaoba imaSi mdgomareobs, rom gamartivda
procedurebi, 8% ki miiCnevs, rom Semcirda tarifebi (diagrama
17).
sabaJo kodeqsis cvlilebis SefasebasabaJo kodeqsis cvlilebis SefasebasabaJo kodeqsis cvlilebis SefasebasabaJo kodeqsis cvlilebis Sefaseba
biznesis dafinansebabiznesis dafinansebabiznesis dafinansebabiznesis dafinanseba
biznesis warmatebuli operirebisaTvis
xelmisawvdomobas gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs. rogorc wesi,
msxvil kompaniebs, romlebic floben ZiriTad saSualebebs,
bankebTan urTierTobisas problemebi ar aqvT. Tumca
ar SeiZleba mcire da saSualo biznesze. aq problemebs vxvdebi
rogorc sesxis uzurnvelyofis mimarTulebiT, aseve
dokumentaciis momzadebis dabali unarebis kuTxiTac.
sagulisxmoa is monacemebi, rom gamokvleul sawarmoTa 40%
gasuli erTi wlis ganmavlobaSi mimarTa pirs an/da organizacias
damatebiTi finansebis mozidvisaTvis. aseTi sawarmoebis 92%
0
5
10
15
20
25
30
3535
30
24
8
4 42
%
araferi ar Secvlila
procedurebi gamartivda
miWirs pasuxis gacema
tarifebi Semcirda
procedurebi garTulda
tarifebi gaizarda
dadgenili vadebi
Semcirda
100
azriT, mniSvnelovani sxvaoba imaSi mdgomareobs, rom gamartivda
m Semcirda tarifebi (diagrama
diagrama 17diagrama 17diagrama 17diagrama 17
dafinansebaze
xelmisawvdomobas gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs. rogorc wesi,
msxvil kompaniebs, romlebic floben ZiriTad saSualebebs,
bankebTan urTierTobisas problemebi ar aqvT. Tumca, igives Tqma
ar SeiZleba mcire da saSualo biznesze. aq problemebs vxvdebiT
mimarTulebiT, aseve saWiro
dokumentaciis momzadebis dabali unarebis kuTxiTac.
sagulisxmoa is monacemebi, rom gamokvleul sawarmoTa 40%-ma
an/da organizacias
zidvisaTvis. aseTi sawarmoebis 92%-ma
araferi ar Secvlila
procedurebi gamartivda
miWirs pasuxis gacema
tarifebi Semcirda
procedurebi garTulda
tarifebi gaizarda
dadgenili vadebi
dafinansebisaTvis sabanko seqtors mimarTa, danarCeni 8% ki modis
mikrosafinanso organizaciebsa da samegobro/sanaTesao wreze.
sabanko seqtors sesxisaTvis mimarTa 379 respodentma. maTgan
91%-ma miiRo saWiro dafinanseba, xolo danarCen 9%
uTxres sxvadasxva mizezis gamo. yvela respodentma,
banks, Seafasa sesxis miRebis pirobebi da procedurebi
respodentTa umravlesoba (63%) isurvebda saprocento
ganakveTis Semcirebas, 22% ki ukmayofiloa warsadgeni
dokumentebis raodenobiTa da saxeebiT. Tumca, aqve unda
aRiniSnos, rom sabanko seqtori SesaZleblobis farglebSi
cdilobs, Tavidan aicilos maRali riskebi, rac dakavSirebulia
rogorc qarTuli biznesis ganviTarebis maCveneblebTan, aseve
zogierTi dargis arastabilurobasTan (diagrama 18).
sesxis miRebis procesSi ra saWiroebs gaumjobesebassesxis miRebis procesSi ra saWiroebs gaumjobesebassesxis miRebis procesSi ra saWiroebs gaumjobesebassesxis miRebis procesSi ra saWiroebs gaumjobesebas
0
10
20
30
40
50
60
7063
2219
9 9 9
%
saprocento ganakveTi
warsadgeni dokumentaciis
saxeebi da raodenoba
ar saWiroebs raime
gaumjobesebas
sesxis miRebis pirobebi
sesxis gacemis procesis
xangrZlivoba
sesxis dafarvis pirobebi
101
dafinansebisaTvis sabanko seqtors mimarTa, danarCeni 8% ki modis
ebsa da samegobro/sanaTesao wreze.
sabanko seqtors sesxisaTvis mimarTa 379 respodentma. maTgan
a, xolo danarCen 9%-s uari
uTxres sxvadasxva mizezis gamo. yvela respodentma, vinc mimarTa
banks, Seafasa sesxis miRebis pirobebi da procedurebi:
respodentTa umravlesoba (63%) isurvebda saprocento
ganakveTis Semcirebas, 22% ki ukmayofiloa warsadgeni
mentebis raodenobiTa da saxeebiT. Tumca, aqve unda
aRiniSnos, rom sabanko seqtori SesaZleblobis farglebSi
Tavidan aicilos maRali riskebi, rac dakavSirebulia
rogorc qarTuli biznesis ganviTarebis maCveneblebTan, aseve
).
diagrama 1diagrama 1diagrama 1diagrama 18888
sesxis miRebis procesSi ra saWiroebs gaumjobesebassesxis miRebis procesSi ra saWiroebs gaumjobesebassesxis miRebis procesSi ra saWiroebs gaumjobesebassesxis miRebis procesSi ra saWiroebs gaumjobesebas
saprocento ganakveTi
warsadgeni dokumentaciis
saxeebi da raodenoba
ar saWiroebs raime
gaumjobesebas
sesxis miRebis pirobebi
sesxis gacemis procesis
xangrZlivoba
sesxis dafarvis pirobebi
102
konkurenciakonkurenciakonkurenciakonkurencia
sabazro ekonomikis erT-erTi mamoZravebeli Zala aris
konkurencia. warmatebuli biznesisaTvis ki aucilebelia, sawarmo
iyos maRalkonkurentunariani.
amisaTvis saWiroa, rom mewarmes hqondes Sesabamisi unar-Cvevebi da
SesaZlebloba, obieqturad Seafasos sakuTari biznesis statusi
konkurentebTan mimarTebaSi. gamokvleul sawarmoTa 62%-s uWirs
konkurenciis gaweva; TiTqmis 28% ki fiqrobs, rom maTTvis
uaxloesi erTi wlis ganmavlobaSi konkurentebi safrTxes ar
warmoadgenen, rac, unda davuSvaT, rom araswori damokidebulebaa.
sainteresoa konkurentuli poziciis TviTSefaseba dargobrivi
niSnis mixedviTac. yvelaze metad mewarmeebs agrarul seqtorSi
uWirT konkurenciis gaweva. amdenad, aucileblia garkveuli
RonisZiebebis gatareba, raTa xeli Seewyos adgilobrivi
fermeruli meurneobis ganviTarebas.
unda vivaraudoT, rom qarTuli agraruli seqtorisaTvis yvelaze
didi konkurentebi importiorebi arian. konkurentunarianobis
gazrda ar unda moxdes importze barierebis dawesebiT, aramed
unda gaizardos adgilobrivi warmoebis konkurentunarianoba.
konkurenciasTan dakavSirebuli problemebi aseve aRiniSneba
sacalo vaWrobasa da momsaxurebis sferoSi moqmedi
sawarmoebisaTvis (cxrili 3).
maRali donis konkurencias aRniSnul dargSi sawarmoTa simravle
ganapirobebs. saqarTveloSi daregistrirebul sawarmoTa TiTqmis
80% swored vaWrobis an/da momsaxurebis dargSi moRvaweobs.
103
cxcxcxcxrrrrili 3ili 3ili 3ili 3
konkurentebis Sefaseba dargebis mixedviT (%)konkurentebis Sefaseba dargebis mixedviT (%)konkurentebis Sefaseba dargebis mixedviT (%)konkurentebis Sefaseba dargebis mixedviT (%)
#### dargi
safrTxes
ar
warmoadg
enen
miWirs
konkuren
cia
konkuren
ti ar
myavs
miWirs
Sefaseba sul
1111 agraruli
seqtori 8,3 66,7 25,0 0,0 100,0
2222 warmoeba 33,3 59,4 5,2 2,1 100,0
3333 sacalo vaWroba
da momsaxureba 26,0 64,0 7,5 2,5 100,0
4444 turizmi 39,1 50,0 10,9 0,0 100,0
5555 mSenebloba 47,4 42,1 10,5 0,0 100,0
6666 transporti da
kavSirgabmuloba 35,0 40,0 25,0 0,0 100,0
7777 safinanso
seqtori 33,3 55,6 11,1 0,0 100,0
respodentebis 38% konkurentuli upiratesobis mopovebis gzad
produqtis/momsaxurebis fasis Semcirebas miiCnevs, rac kidev
erTxel adasturebs maTi mewarmeobrivi unarebis ganviTarebis
aucileblobas. 28% fiqrobs, rom Tu eqnebaT axali produqtebis
SemuSavebisa da axali teqnologiebis danergvis SesaZlebloba,
isini SeZleben bazarze konkurentuli upiratesobis mopovebas.
aseve sainteresoa is garemoebac, rom respodentTa 18%-is azriT,
konkurenciis gawevisaTvis aucilebelia bazris/konkurenciis
perioduli Seswavla (diagrama 19).
konkurentuli upiratesobis mopovebis gzebikonkurentuli upiratesobis mopovebis gzebikonkurentuli upiratesobis mopovebis gzebikonkurentuli upiratesobis mopovebis gzebi
axali momxmareblis mozidva biznesis ganviTarebis erT
mTavari meqanizmia. kvlevis Sedegebma cxadyo, rom respodentTa
51%-s uWirs axali momxmareblis mozidva, xolo aRniSnuli
sakiTxi 36%-isTvis problemas ar warmoadgens da isini axali
momxmareblis mozidvas uproblemod axerxeben. momxmareblisTvis
brZolis Tanamedrove periodSi, rodesac konkurentisTvis
momxmareblis `warTmeva~ kompaniebis mTavar mizans warmoadgens,
Znelia aseTi fufunebis saWiroebaze biznesmenma uari ganacxados.
38%
28%
18%
7%
6%
3%
produqciis/momsaxurebis
fasis Semcireba
produqciis/momsaxurebis
xarisxis gazrda, axali
teqnologiebi
bazris/konkurentebis
Seswavla
axali produqciis
gamoSveba/servisis
SeTavazeba
TviTRirebulebis
Semcireba
sxva
104
diagrama 19diagrama 19diagrama 19diagrama 19
konkurentuli upiratesobis mopovebis gzebikonkurentuli upiratesobis mopovebis gzebikonkurentuli upiratesobis mopovebis gzebikonkurentuli upiratesobis mopovebis gzebi
reblis mozidva biznesis ganviTarebis erT-erTi
mTavari meqanizmia. kvlevis Sedegebma cxadyo, rom respodentTa
s uWirs axali momxmareblis mozidva, xolo aRniSnuli
isTvis problemas ar warmoadgens da isini axali
xerxeben. momxmareblisTvis
brZolis Tanamedrove periodSi, rodesac konkurentisTvis
momxmareblis `warTmeva~ kompaniebis mTavar mizans warmoadgens,
Znelia aseTi fufunebis saWiroebaze biznesmenma uari ganacxados.
produqciis/momsaxurebis
fasis Semcireba
produqciis/momsaxurebis
xarisxis gazrda, axali
teqnologiebi
bazris/konkurentebis
axali produqciis
gamoSveba/servisis
SeTavazeba
TviTRirebulebis
Semcireba
kvlevis Sedegebis mixedviT, gamokiTxulTa 9% aRniSnavs, rom igi
ar saWiroebs axal momxmarebels, rac qarTvel mewarmeTa
cnobierebis dabal doneze migviTiTebs. biznesmenTa 4% ki
saerTod ver axerxebs axali momxmareblis mozidvas (diagrama
momxmareblis mozidvis SesaZleblobebimomxmareblis mozidvis SesaZleblobebimomxmareblis mozidvis SesaZleblobebimomxmareblis mozidvis SesaZleblobebi
rTulia konkretuli kompaniis an/da dargis progresze
Tu biznesi mudmivad ar viTardeba da Sesabamisad ar xdeba
gayidvebis zrdis tempis SenarCuneba. respodentebis 72%
maT gayidvebis moculobis gazrda imitom uWirT, rom dabali
mosaxleobis Semosavlebis done; 19% ki miiCnevs, rom efeqtiani
sareklamo kampania daexmareboda gayidvebis gazrdaSi (diagrama 21
51
36
94
miWirs momxmareblis
mozidva
advilia, ar maqvs
problema
am etapze ar
vsaWiroeb
saerTod ver vaxerxeb
105
iSnavs, rom igi
ar saWiroebs axal momxmarebels, rac qarTvel mewarmeTa
biznesmenTa 4% ki
saerTod ver axerxebs axali momxmareblis mozidvas (diagrama 20).
diagramadiagramadiagramadiagrama 20202020
momxmareblis mozidvis SesaZleblobebimomxmareblis mozidvis SesaZleblobebimomxmareblis mozidvis SesaZleblobebimomxmareblis mozidvis SesaZleblobebi
an/da dargis progresze saubari,
Tu biznesi mudmivad ar viTardeba da Sesabamisad ar xdeba
gayidvebis zrdis tempis SenarCuneba. respodentebis 72%-is azriT,
imitom uWirT, rom dabalia
19% ki miiCnevs, rom efeqtiani
gayidvebis gazrdaSi (diagrama 21).
miWirs momxmareblis
advilia, ar maqvs
am etapze ar
vsaWiroeb
saerTod ver vaxerxeb
amasTan, damatebiT unda aRiniSnos, rom mewarmeebi efeqtian
reklamad miiCneven mxolod ZviradRirebul mediamatareblebSi
ganTavsebul reklamas.
faqtorebi, romlebic arTuleben momxmareblis mozidvasfaqtorebi, romlebic arTuleben momxmareblis mozidvasfaqtorebi, romlebic arTuleben momxmareblis mozidvasfaqtorebi, romlebic arTuleben momxmareblis mozidvas
momxmareblis mozidva, bunebrivia, pirdapir kavSirSia gayidvebis
zrdis SesaZleblobasTan. respodentTa 58%-s miaCnia, rom isini
gayidvebis zrdas mxolod damatebiTi finansuri resursebis
mozidvis gziT miaRweven. sakmaod maRali maCveneli
sareklamo kampaniis Catarebis SesaZleblobaze.
sainteresoa is monacemic, rom gamokiTxulTa TiTqmis 30%
fiqrobs, rom gayidvebis moculobis gazrdis SesaZleblobas xels
Seuwyobs arsebuli sakanonmdeblo bazis gaumjobeseba da daxvewa
(diagrama 22).
0
100
200
300
400
500
600
700
800723
190
92 81 72
momxmareblebis Semosavlebis
done sakmaod dabalia
ver vaxerxeb efeqtiani
sareklamo kampaniis
warmoebas
sxva
axali bazrebis kvelva
sakmaod Zviria
profesionali kadrebi araa
xelmisawvdomi
106
amasTan, damatebiT unda aRiniSnos, rom mewarmeebi efeqtian
reklamad miiCneven mxolod ZviradRirebul mediamatareblebSi
diagradiagradiagradiagrama ma ma ma 21212121
faqtorebi, romlebic arTuleben momxmareblis mozidvasfaqtorebi, romlebic arTuleben momxmareblis mozidvasfaqtorebi, romlebic arTuleben momxmareblis mozidvasfaqtorebi, romlebic arTuleben momxmareblis mozidvas
momxmareblis mozidva, bunebrivia, pirdapir kavSirSia gayidvebis
s miaCnia, rom isini
gayidvebis zrdas mxolod damatebiTi finansuri resursebis
miaRweven. sakmaod maRali maCveneli – 38% modis
sainteresoa is monacemic, rom gamokiTxulTa TiTqmis 30%
fiqrobs, rom gayidvebis moculobis gazrdis SesaZleblobas xels
obeseba da daxvewa
momxmareblebis Semosavlebis
done sakmaod dabalia
ver vaxerxeb efeqtiani
sareklamo kampaniis
axali bazrebis kvelva
sakmaod Zviria
profesionali kadrebi araa
xelmisawvdomi
faqtorebi, romlebic xels Seuwyoben gayidvebis gazrdasfaqtorebi, romlebic xels Seuwyoben gayidvebis gazrdasfaqtorebi, romlebic xels Seuwyoben gayidvebis gazrdasfaqtorebi, romlebic xels Seuwyoben gayidvebis gazrdas
Sromis bazariSromis bazariSromis bazariSromis bazari
adamianuri resursebi, anu samuSao Zala iseve, rogorc finansuri
saxsrebi an/da ZiriTadi saSualebebi, im aucilebel warmoebis
faqtors warmoadgnes, romelic umniSvnelovanes rols asrulebs
biznesis warmatebulad marTvasa da ganviTarebaSi. saqarTveloSi
maRalia umuSevrobis maCvenebeli, magram imavdroulad Sromis
bazarze aSkarad igrZnoba profesionali kadrebis simcire. amasTan,
0
100
200
300
400
500
600578
357
295
220 199172 159
132
damatebiTi finansuri saxsrebi
sareklamo kampania
arsebuli sakanonmdeblo bazis gaumjobeseba/daxvewa
asortimentis gafarToveba
arsebuli da axali bazrebis Seswavla
arsebuli safaso politikis Secvla
samomxmreblo bazrebis Semosavlebis zrda
xarisxis gaumjobeseba, axali teqnologiebi
damatebiTi bizneskonsultaciebi
mizanmimarTuli saxelmwifo politika, romlic uzurnvelyofs gamarTul
konkurentul garemos
107
diagrama diagrama diagrama diagrama 22222222
faqtorebi, romlebic xels Seuwyoben gayidvebis gazrdasfaqtorebi, romlebic xels Seuwyoben gayidvebis gazrdasfaqtorebi, romlebic xels Seuwyoben gayidvebis gazrdasfaqtorebi, romlebic xels Seuwyoben gayidvebis gazrdas
adamianuri resursebi, anu samuSao Zala iseve, rogorc finansuri
saxsrebi an/da ZiriTadi saSualebebi, im aucilebel warmoebis
warmoadgnes, romelic umniSvnelovanes rols asrulebs
biznesis warmatebulad marTvasa da ganviTarebaSi. saqarTveloSi
m imavdroulad Sromis
bazarze aSkarad igrZnoba profesionali kadrebis simcire. amasTan,
10162
mizanmimarTuli saxelmwifo politika, romlic uzurnvelyofs gamarTul
es iseTi kategoriis problemaa, romelic yvelaze didi finansuri
inversticiebis ganxorcilebis pirobebSic ki ver mogvardeba
moklevadian periodSi.
bazarze maRali moTxovnaa rogorc saSualo da maRali donis
menejerebis profesionalebze, aseve konkretuli teqnikuri
profesiebis mqone kadrebsa da kvalificiur personalze
momsaxurebis sferoSi. respodentTa 55%-s uWirs an saerTod ver
axerxebs sasurveli kadris moZiebasa da daqiravebas (diagrama 23
kadris daqiravebis SesaZleblobakadris daqiravebis SesaZleblobakadris daqiravebis SesaZleblobakadris daqiravebis SesaZlebloba
gamokiTxul sawarmoebSi dadginda, rom TanamSromel
xorcieldeba qvemoT mocemuli kriteriumebis safuZvelze. kerZod,
damqiraveblebis 44%-s urCevnia Tavad SearCios kandidati
nacnobebis wridan, xolo 17%-mde iTvaliswinebs axloblis
pirad rekomendacias/Txovnas. vakansiis Taobaze gancxadebis
gamoqveynebas upiratesobas aniWebs gamokiTxulTa mxolod 16%.
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500 455
289
256
rogorc wesi, yovelTvis
vaxerxeb sasurveli kadris
daqiravebas
xSirad vaxerxeb sasurveli
kadris moZiebas, magram
rTulad an ver vTanxmdebiT
daqiravebaze
sasurveli kadrebis moZieba
TiTqmis SeuZlebelia
108
problemaa, romelic yvelaze didi finansuri
inversticiebis ganxorcilebis pirobebSic ki ver mogvardeba
bazarze maRali moTxovnaa rogorc saSualo da maRali donis
menejerebis profesionalebze, aseve konkretuli teqnikuri
adrebsa da kvalificiur personalze
s uWirs an saerTod ver
basa da daqiravebas (diagrama 23).
diagrama 23diagrama 23diagrama 23diagrama 23
gamokiTxul sawarmoebSi dadginda, rom TanamSromelTa daqiraveba
xorcieldeba qvemoT mocemuli kriteriumebis safuZvelze. kerZod,
s urCevnia Tavad SearCios kandidati
mde iTvaliswinebs axloblis
pirad rekomendacias/Txovnas. vakansiis Taobaze gancxadebis
nebas upiratesobas aniWebs gamokiTxulTa mxolod 16%.
rogorc wesi, yovelTvis
vaxerxeb sasurveli kadris
xSirad vaxerxeb sasurveli
kadris moZiebas, magram
rTulad an ver vTanxmdebiT
sasurveli kadrebis moZieba
TiTqmis SeuZlebelia
kvlevis periodisaTvis gamokiTxuli sawarmoebis mxolod 6%
hqonda gamocxadebuli vakansia. aRniSnuli vakansiebidan yvelaze
maRali moTxovna aRiniSna gamyidvelis poziciaze, TiTqmis igive
procenti aqvs buRaltris vakansias (Sesabamisad 23% da 20%).
gamokiTxulTa 41% CamoTvlili vakansiebis garda, asaxelebda
specialistebs sakuTari organizaciis specifikis Sesabamisad.
magaliTad: operatori, stilisti, mkeravi, mcxobeli da a.S.
saxelmwifos mier umuSevarTa raodenobis Semcirebi
ganxorcielebul 2006 wlis saxelmwifo dasaqmebis
dasaqmebulTa raodenobam gamokiTxul mewarmeTa Soris 7
Seadgina, Tumca grZelvadiani samuSao miiRo 1
gamokiTxul sawarmoebma, romlebmac miiRes 2007
dasaqmebis programaSi monawileoba, programis farglebSi sul
daasaqmes 50 824 adamiani, Tumca grZelvadian TanamSromlobas
damqiraveblebi gegmaven mxolod 5 181 kadrTan, anu SegviZli
davuSvaT, rom saSualod dasaqmebis programis Sedegad
grZelvadian periodSi saqmdeba yoveli me-10 adamiani
saxelsaxelsaxelsaxelmmmmwifo dasaqmebis programis efeqtiwifo dasaqmebis programis efeqtiwifo dasaqmebis programis efeqtiwifo dasaqmebis programis efeqti
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
2006 wlis
dasaqmebis programa
2007-08 wlis
dasaqmebis programa
7194
50824
1503 5181
109
kvlevis periodisaTvis gamokiTxuli sawarmoebis mxolod 6%-s
hqonda gamocxadebuli vakansia. aRniSnuli vakansiebidan yvelaze
gamyidvelis poziciaze, TiTqmis igive
ris vakansias (Sesabamisad 23% da 20%).
gamokiTxulTa 41% CamoTvlili vakansiebis garda, asaxelebda
specialistebs sakuTari organizaciis specifikis Sesabamisad.
magaliTad: operatori, stilisti, mkeravi, mcxobeli da a.S.
s Semcirebis mizniT
saxelmwifo dasaqmebis programiT
dasaqmebulTa raodenobam gamokiTxul mewarmeTa Soris 7 194
503 adamianma.
007-2008 wlis
dasaqmebis programaSi monawileoba, programis farglebSi sul
adian TanamSromlobas
181 kadrTan, anu SegviZlia
davuSvaT, rom saSualod dasaqmebis programis Sedegad
10 adamiani (diagrama24).
diagrama 24diagrama 24diagrama 24diagrama 24
wifo dasaqmebis programis efeqtiwifo dasaqmebis programis efeqtiwifo dasaqmebis programis efeqtiwifo dasaqmebis programis efeqti
miiRo
darCa
110
biznesis ganviTarebis gamowvevebibiznesis ganviTarebis gamowvevebibiznesis ganviTarebis gamowvevebibiznesis ganviTarebis gamowvevebi
biznesgaremos ganviTarebis Sesaxeb rekomendaciebs amzadeben
rogorc saerTaSoriso organizaciebi, aseve politikosebsac aqvT
sakuTari xedva, Tu rogor SeiZleba ganviTardes biznesi an/da
konkretuli dargi saqarTveloSi. Tumca sainteresoa, ras fiqrobs
kerZo seqtori, ra mimarTulebiT iTxovs igi mxardaWeras da
visgan.
mniSvnelovania, gatardes erTiani prolitika rogorc
saxelmwifos, aseve saerTaSoriso seqtoris mxridan, raTa
realurad moxdes biznesis winaSe mdgari problemebis mogvareba.
mizanmimarTuli RonisZiebebis gaxorcilebisaTvis ki aucilebelia,
zustad moxdes aRniSnuli problemebis identifikacia da
ranJireba.
Catarebuli kvlevebis Sedegad gamovlinda 10 yvelaze
mniSvnelovani problema, romlis winaSec dgas qarTuli biznesi
dResdReisobiT (diagrama 25).
yvelaze problematur sakiTxad kvlavac biznesis maregulirebeli
kanonmdebloba dasaxelda. miuxedavad imisa, rom mravali kanoni
gauqmda, mewarmeTaTvis mainc mniSvnelovan problemas warmoadgens
sakanonmdeblo bazis aRqma da sworad gageba. amasTan, xSiri
sakanonmdeblo cvlilebebi iwvevs informirebulobis sakmaod
dabal dones.
respodentTa mier yuradReba gamaxvilda Sromis bazris, kadrebis
daqiravebis problemaze. aseve erT-erT mniSvnelovan problemad
dasaxelda kredis maRali saprocento ganakveTi.
kerZo seqtorkerZo seqtorkerZo seqtorkerZo seqtoris 10 yvelaze mniSvnelovani problemais 10 yvelaze mniSvnelovani problemais 10 yvelaze mniSvnelovani problemais 10 yvelaze mniSvnelovani problema
kerZo seqtoris azriT, saxelmwifosa da masmedias
gansakuTrebuli rolis Sesruleba SeuZlia biznesgaremos
ganviTarebis xelSewyobis kuTxiT, rac sakmaod Seesabameba
gamovlenil problemebs. mewarmeTa azriT, saxelmwifos SeuZli
zomebis miReba, rac xels Seuwyobs biznesgaremos gaumjobesebasa
0
100
200
300
400
500
600
700
800 711
511479 456
384 382
320
252
kanonebi cvlilebebis saWiroeba da dasaxvewa
gadasaxadebis ganakveTebi
kanonebi Zalian xSiri cvalebadoba da maT Sesaxeb informacia
araxelmisawvdomobakanonebSi arsebuli mravali orazrovni da rTulad gasagebi Canawerebi
sasurveli kadrebis moZiebis sirTule
sesxis saprocento ganakveTi
gayidvebis gazrda
informirebuloba (sagadasaxado procesebTan dakavSirebuli)
sesxisaTvis warsadgeni dokumentaciis saxeebi da raodenoba
sagadasaxado kontroli
111
diagrama 25diagrama 25diagrama 25diagrama 25
is 10 yvelaze mniSvnelovani problemais 10 yvelaze mniSvnelovani problemais 10 yvelaze mniSvnelovani problemais 10 yvelaze mniSvnelovani problema
kerZo seqtoris azriT, saxelmwifosa da masmedias
gansakuTrebuli rolis Sesruleba SeuZlia biznesgaremos
ganviTarebis xelSewyobis kuTxiT, rac sakmaod Seesabameba
gamovlenil problemebs. mewarmeTa azriT, saxelmwifos SeuZlia
zomebis miReba, rac xels Seuwyobs biznesgaremos gaumjobesebasa
116 105
kanonebi Zalian xSiri cvalebadoba da maT Sesaxeb informacia
kanonebSi arsebuli mravali orazrovni da rTulad gasagebi Canawerebi
informirebuloba (sagadasaxado procesebTan dakavSirebuli)
sesxisaTvis warsadgeni dokumentaciis saxeebi da raodenoba
da arsebuli biznesebis swraf ganviTarebas. respodentebis
interesTa koncentracia isev da isev kanonebis gamartivebisken
aris mimarTuli, rodesac kanonis gamartivebisas
gaTvaliswinebuli iqneba biznesmenebis mosazrebebi. Sedegad ki,
kanoni praqtikaze ufro morgebuli da moqnili gaxdeba.Seswavlil
sawarmoTa 63%-is azriT, ekonomikis swrafi ganviTarebisTvis
aucilebelia dargebis an/da mcire sawarmoebisTvis SeRavaTebis
daweseba. es ukanaskneli mraval qveyanaSi aprobirebuli meTodia
strategiuli dargebis gasaviTareblad.konkretuli dargebisTvis
an mcire zomis sawarmoebisTvis SeRavaTebis dawesebisas SeiZleba
gamoviyenoT mdidari saerTaSoriso praqtika qarTuli realobis
gaTvaliswinebiT (diagrama 26).
saxelmwifos rolisaxelmwifos rolisaxelmwifos rolisaxelmwifos roli biznesgaremos ganviTarebaSibiznesgaremos ganviTarebaSibiznesgaremos ganviTarebaSibiznesgaremos ganviTarebaSi
0
200
400
600
800 670 634
314 277204
12362
gaamartivos kanonmdebloba (biznesis mosazrebebis gaTvaliswinebiT)
daawesos SeRavaTebi, garkveuli dargebisTvis an/da mcire zomis
sawarmoebisaTvisuzurnvelyos informirebulobis maRali done kanonebTan mimarTebaSi
uzrunveyos kerZo sakuTrebis uflebis maRali xarisxi
gazardos sakuTari kadrebis profesionalizmi
gaataros Zlieri antimonopoliuri politika
sxva
miWirs pasuxis gacema
112
da arsebuli biznesebis swraf ganviTarebas. respodentebis
interesTa koncentracia isev da isev kanonebis gamartivebisken
aris mimarTuli, rodesac kanonis gamartivebisas
iznesmenebis mosazrebebi. Sedegad ki,
kanoni praqtikaze ufro morgebuli da moqnili gaxdeba.Seswavlil
is azriT, ekonomikis swrafi ganviTarebisTvis
aucilebelia dargebis an/da mcire sawarmoebisTvis SeRavaTebis
anaSi aprobirebuli meTodia
strategiuli dargebis gasaviTareblad.konkretuli dargebisTvis
an mcire zomis sawarmoebisTvis SeRavaTebis dawesebisas SeiZleba
gamoviyenoT mdidari saerTaSoriso praqtika qarTuli realobis
diagrama 26diagrama 26diagrama 26diagrama 26
biznesgaremos ganviTarebaSibiznesgaremos ganviTarebaSibiznesgaremos ganviTarebaSibiznesgaremos ganviTarebaSi
24
gaamartivos kanonmdebloba (biznesis mosazrebebis gaTvaliswinebiT)
daawesos SeRavaTebi, garkveuli dargebisTvis an/da mcire zomis
uzurnvelyos informirebulobis maRali done kanonebTan mimarTebaSi
qarTuli biznesis azriT, masmediasac SeuZlia garkveuli rolis
Sesruleba biznesgaremos gaumjobesebis procesSi. respodentTa
39%-s miaCnia, rom mediam mewarmeebs unda miawodos meti
informacia biznessakanonmdeblo siaxleebis Sesaxeb; 31% fiqrobs,
rom biznesisTvis aqtualuri sakiTxebis gaSuqebiT media xels
Seuwyobs biznesgaremos ganviTarebas; mewarmeebis 29% ki mediis
rols saxelmwifo organoebsa da kerZo seqtors Soris dialogis
xelSewyobaSi xedavs (diagrama 27).
masmasmasmasmediis roli biznesgaremos gaumjobesebaSimediis roli biznesgaremos gaumjobesebaSimediis roli biznesgaremos gaumjobesebaSimediis roli biznesgaremos gaumjobesebaSi
0
100
200
300
400
392
315289
255 243
170
mewarmeebs miawodos meti informacia biznessakanonmdeblo siaxleebis Sesaxeb
ganaxorcielos da gaaSuqos biznesisTvis aqtualuri sakiTxebis analizi
xeli Seuwyos dialogs saxelmwifo organoebsa da biznesseqtors Soris
moawyos da gaaSuqos sxvadasxva dargebSi/biznesis seqtorebSi arsebuli
situaciis analizi gazardos biznessiaxleebis gaSuqebis moculoba
ver vxedav mas-mediis rols biznesis ganviTarebaSi
sxva
113
qarTuli biznesis azriT, masmediasac SeuZlia garkveuli rolis
Sesruleba biznesgaremos gaumjobesebis procesSi. respodentTa
s miaCnia, rom mediam mewarmeebs unda miawodos meti
iaxleebis Sesaxeb; 31% fiqrobs,
rom biznesisTvis aqtualuri sakiTxebis gaSuqebiT media xels
Seuwyobs biznesgaremos ganviTarebas; mewarmeebis 29% ki mediis
rols saxelmwifo organoebsa da kerZo seqtors Soris dialogis
diagramadiagramadiagramadiagrama 22227777
mediis roli biznesgaremos gaumjobesebaSimediis roli biznesgaremos gaumjobesebaSimediis roli biznesgaremos gaumjobesebaSimediis roli biznesgaremos gaumjobesebaSi
170
91
mewarmeebs miawodos meti informacia biznessakanonmdeblo siaxleebis Sesaxeb
ganaxorcielos da gaaSuqos biznesisTvis aqtualuri sakiTxebis analizi
xeli Seuwyos dialogs saxelmwifo organoebsa da biznesseqtors Soris
moawyos da gaaSuqos sxvadasxva dargebSi/biznesis seqtorebSi arsebuli
114
biznesgaremos gaumjobesebis SesaZleblobebi da biznesgaremos gaumjobesebis SesaZleblobebi da biznesgaremos gaumjobesebis SesaZleblobebi da biznesgaremos gaumjobesebis SesaZleblobebi da
gamowvevebigamowvevebigamowvevebigamowvevebi
biznesgaremo warmoadgnes socialur, teqnologiur, ekonomikur da
politikur garemos, romelic zegavlenas axdens organizaciis
gadawyvetilebebze, strategiebze, procesebze da, saboloo jamSi,
gansazRvravs biznesis ganviTarebis SesaZleblobebs.
qveyanaSi warmatebuli biznesgaremos formirebisaTvis grZeli gzaa
gasavleli. aucileblia Zlieri institutebis, stabiluri
sakanonmdeblo regulirebisa da rac, albaT, yvelaze mTavaria,
biznesis operirebis Zlieri kulturisa da tradiciebis arseboba.
saerTaSoriso organizaciebis, adgilobrivi eqpertebisa da
qarTveli mewarmeebis pozicia saerToa imasTan dakavSirebiT, rom
ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi biznesgaremo mniSvnelovnad
umjobesdeba. zogadad, biznesis keTeba saqarTveloSi SedarebiT
gamartivebulia. biznesgaremos Sefasebisas aucileblad unda
gaviTvaliswinoT mimzidveloba ucxoeli investorebisaTvis.
msxvili finansuri resursebis mozidvisaTvis, pirvel rigSi,
aucilebelia stabilurobis uzrunvelyofa. ramdenad dabalic ar
unda iyos gadasaxadebis ganakveTi, Tu qveyanaSi ar iqneba
stabiluri sakanonmdeblo da politikuri garemo, SeuZlebeli
iqneba visaubroT ganviTarebul da mimzidvel garemoze.
saqarTvelos biznesgaremos ganviTareba dadebiTi tendenciiT
xasiaTdeba, rac ZiriTadad gamowveulia sakanonmdeblo
reformebiT (sagadasaxado, sabaJo, licenziebisa da nebarTvebis da
sxv.). aqve unda aRiniSnos, rom aucilebelia sakanonmdeblo
sferos proceduruli nawilebis meti daxvewa/gamartiveba da
Sesabamisi informirebulobis donis gazrda.
115
qveynis ekonomikis warmatebis uzrunvelyofisaTvis,
gansakuTrebuli roli, bunebrivia, saxelmwifos akisria, Tumca
warmatebis misaRwevad mniSvnelovania garemos gaumjobesebaSi
wvlili Seitanos da Zalisxmeva gaswios sazogadoebis sxva
seqtorebmac – masmediam, arasamTavrobo organizaciebma da
uSualod kerZo seqtorma.
miuxedavad biznesgaremos gaumjobesebis tendenciebisa,
saqarTvelos biznesklimati kvlavac mravali mniSvnelovani
gamowvevis winaSe dgas, romelTa warmatebiT miRwevisaTvis
aucileblia gamarTuli dialogis praqtikis danergva
saxelmwifosa da kerZo seqtors Soris. aucilebelia
sakanonmdeblo bazis daxvewa da misi martivad aRqmis
uzrunvelyofa. aseve sakmaod dabalia mewarmeobrivi unarebi, rac
bunebrivicaa Tu gaviTvaliswinebT, rom qveyanaSi sabazro
ekonomikis principebis arsebobas arc Tu ise xangrZlivi istoria
aqvs. problematuria Sromis bazari – erTi mxriv, maRalia
umuSevrobis done, meore mxriv ki, damqiravebels Zalian uWirs
sasurveli kadris moZieba da daqiraveba. isev gamocdilebis,
teqnologiis, saWiro biznesunarebis an/da ubralod informaciis
arqonis gamo mravali kompania ver axerxebs verc adgilobriv
bazrebze adgilis damkvidrebas da, miT umetes, verc
saerTaSoriso bazrebze gasvlas.
sakanonmdeblo garemo da informirebulobis donesakanonmdeblo garemo da informirebulobis donesakanonmdeblo garemo da informirebulobis donesakanonmdeblo garemo da informirebulobis done
biznesmaregulirebeli kanonmdebloba mniSvnelovnad gaumjobesda
da gacilebiT liberaluri gaxda. gaumjobesebis procesma
moiTxova kanonebis xSiri cvalebadoba – xdeba axali kanonebis
miReba, aseve uamravi cvlileba Sedis Zvel kanonebSi. magaliTad,
sagadasaxado kodeqsSi, romelic ZalaSia 2005 wlidan, Sesulia
36 cvlilebaTa paketi da unda vivaraudoT, rom dagegmilia axali
116
cvlilebebis proeqtebis warmodgena. aseve, SesaZloa,
biznesgaremosaTvis problematuri iyos qvenormatiuli aqtebis
simravle, romlebic, Tavis mxriv, xSirad icvlebian.
Catarebulma kvlevam cxadyo, rom cvlilebebis aseTi sixSiris
Sedegi mewarmeTa informirebulobis dabali donea. kompaniebi
ganxorcielebul cvlilebSi garkvevas ver aswreben, rodesac
Sesabamisi saknonmdeblo aqti kvlav icvleba. aRniSnuli problema
gansakuTrebiT mZime tvirTad awveba mcire da saSualo zomis
kompaniebs. sagulisxmoa, rom biznesisaTvis 10 yvelaze aqtualur
problemas Soris rTulad aRsaqmeli kanonmdebloba, orazrovani
Canawerebi da kanonebis xSiri cvalebadoba – yvelaze aqtualuri
sakiTxebia.
naTelia, rom kanonebi Zalian martiv da yvelasaTvis gasageb enaze
ver daiwereba da qvenormatiuli aqtebic aucileblia
proceduruli sakiTxebis regulirebisaTvis, rac isev kerZo
seqtoris operirebas uwyobs xels. Tumca, aucileblia
permanentuli RonisZiebebis gatareba, raTa moxdes kerZo seqtoris
informireba mimdinare sakanonmdeblo reformebze da, rac yvelaze
mTavaria, uzurnvelyofil iqnas Sesabamisi ganmartebebis gacema,
raTa ar moxdes kanonebis interpretacia. (magaliTad, sagadasaxado
sakiTxebTan dakavSirebiT informaciis da ganmartebebis mopoveba
Zalian problematuri iyo 35%-saTvis).
informirebulobis donis amaRlebis mimarTulebiT mniSvnelovani
rolis Sesruleba SeuZlia masmedias da arasamTavrobo seqtors.
saxelmwifom ki unda ganagrZos intensiuri muSaoba kanondeblobis
daxvewis kuTxiT. mniSvnelovania, mewarmeebs miewodos iseTi
ganmartebebi da instruqciebi, romlebic gamoricxavs
interpretaciis SesaZleblobas rogorc kerZo seqtoris, aseve
saxemwifo moxeleebis mxridan.
117
informaciis uzrunvelyofis formebze saubrisas aucileblia imis
gaTvaliswinebac, rom Zalian bevri sawarmosaTvis, gansakuTrebiT
ki regionebSi internetkavSiri ar aris xelmisawvdomi. Sesabamisad,
yvelaze sainformacio veb-gverdic ki ar aris sakmarisi kanonis
cnobadobis gazrdisaTvis.
kvlevis Sedegad gamovlinda, rom licenziebisa da nebarTvebis
Sesaxeb kanoni kerZo seqtorsaTvis sakmaod kargadaa cnobili.
respodentTa mxolod 3%-ma ar icoda eqvemdebareboda Tu ara
maTi saqmianoba licenzirebas. aRniSnul kanonTan mimarTebaSi unda
iTqvas, rom sferos srulfasovani regulirebisaTvis aucilebelia
dargobrivi kanonebis SemuSaveba. amasTan, rekomendirebulia,
moxdes sargebloblobis licenziis gacemis wesis regulirebis
gadaxedva, raTa miRweul iqnas gamWvirvalobisa da resursebis
efeqtianad gamoyenebis maRali xarisxi.
sagadasaxado kodeqsTan mimarTebaSi aucilebelia zogadi
instruqciebisa da ganmartebebis momzadeba, rac yvelaze metad
mcire da saSualo biznesis warmomadgenlebs Seuwyobda xels.
aseve mcire zomis kompaniebisaTvis problematuria jarimebis
moculoba. maTi azriT, ukeTesi iqneboda jarimis odenoba
darRvevis masStabze yofiliyo damokidebuli. sxva SemTxvevaSi
jarima msgavsi tipis darRvevisaTvis mcire zomis biznesisaTvis,
SesaZloa, damangrevelic ki iyos, xolo msxvili kompaniisaTvis -
mxolod mcire damatebiTi xarji.
aucilebelia mewarmeebis informirebulobis donis gazrda
sagadasaxado kontrolTan mimarTebaSi maTi uflebebisa da
movaleobebis Sesaxeb. miT umetes, rom sagadasaxado kodeqsiT
ganisazRvra 11 saxis kontrolis procedura. amasTan, ar aris
gamWvirvale, Tu ra principiT xdeba kontrolis saxis SerCeva da
118
ris safuZvelze dgindeba erTi romelime meTodis upiratesoba
meoresTan SedarebiT.
imisaTvis, rom sakanonmdeblo baza gaxdes adekvaturi da
realurad administrirebadi, uSualod kanonebis damuSavebisa da
daxvewis garda aucilebelia saxelmwifo da kerZo seqtorebs
Soris dialogis praqtikis danergva.
im pirTa azris gonivruli gaziareba da gaTvaliswineba, visi
saqmianobac unda daareguliros ama Tu im kanonma, mniSvnelovnad
Seuwyobs xels rogorc kanonis mimarT keTilganwyobis
formirebas, aseve kanonis maRalqmediTunarobas.
biznesis dawyeba da dafinansebabiznesis dawyeba da dafinansebabiznesis dawyeba da dafinansebabiznesis dawyeba da dafinanseba
biznesis dawyeba saqarTveloSi, saknonmdeblo kuTxiT Tu
ganvixilavT, Zalian martivia. SeiZleba Tamamad iTqvas, rom
finansuri an proceduruli barierebi sawarmos
daregistrirebisaTvis TiTqmis ar arsebobs, rac, Tavis mxriv,
namdvilad warmatebuli reformis Sedegia.
biznesis gafarToebisaTvis da, miT umetes, biznesis dawyebisaTvis
finansur resursebs gadamwyveti mniSvneloba aqvs. rac ar unda
martivi iyos kompaniis daregistrireba, Tu finansebi ar aris
xelmisawvdomi, yvelaze perspeqtiuli biznesideac ki ganwiruli
iqneba.
zogadad, sesxis aReba martivi da iafi unda iyos. dResdReisobiT
kreditis aRebisaTvis ZiriTadad uZravi qonebis garantiaa saWiro.
mcire da saSualo biznesisaTvis sesxis aRebis pirobebi
mniSvnelovnad unda gamartivdes. amasTan, TiTqmis ar aris damwyebi
kompaniis dafinansebis precedentebi.
119
gamokiTxuli 1000 respodentidan mxolod 344-ma SeZlo
damatebiTi finansuri resursebis mozidva. Seswavlil sawarmoTa
58% gayidvebis zrdis ZiriTad SesaZleblobad finansuri
resursebis mozidvas asaxelebs.
am mxriv saxelmwifos gansakuTrebuli rolis Sesruleba SeuZlia.
Zalian mniSvnelovania iseTi programebis efeqtiani ganxorcieleba,
rogorebicaa `dasaqmebis programa 2007: dasaqmeba mcire da
saSualo biznesis ganviTarebiT~ da `iafi sesxi~. am programebis
erT-erTi mTavari dadebiTi mxare isaa, rom damwyeb biznessac
SeuZlia sesxis miReba.
aRniSnuli tipis miznobrivi programebi uzurnvelyofs rogorc
prioritetuli dargebis ganviTarebas, aseve xels Seuwyobs mikro
da mcire biznesseqtoris srulfasovan Camoyalibebas.
Sromis bazris ganviTareba Sromis bazris ganviTareba Sromis bazris ganviTareba Sromis bazris ganviTareba
aravin daobs, rom umuSevroba qarTuli ekonomikis erT-erTi
mniSvnelovani problemaa, Tumca, imavdroulad xelmisawvdomoba
adamianur resursebze kerZo seqtoris erT-erTi yvelaze
mtkivneuli sakiTxia.
rogorc Catarebulma kvlevebma aCvena, profesionalizmi problemaa
rogorc teqnikur, aseve menejerul doneze. dRes TiTqmis
SeuZlebelia saWiro kvalifikaciisa da unarebis kadris moZieba.
realurad, arc erTi umaRlesi saswavlebeli saswavlo procesis
dagegmvisas ar Seiswavlis, Tu ra specialobis samuSao Zalazea
moTxova. bevr qveyanaSi aseTi tipis kvlevas periodulad atareben
universitetebi an/da saxlemwifo. Sedegad ki saganmanaTleblo
120
organizaciebi Sromis bazars awvdian swored im kvalifikaciisa da
im raodenobis potenciur kadrebs, rogoricaa moTxovna.
menejeruli kvalifikaciis mqone kadrebi met-naklebad
warmodgenilia bazarze, Tumca sruli krizisia teqnikuri
unarebis personalis kuTxiT, rac nawilobriv gamowveulia
profesiuli teqnikuri saswavleblebis ararsebobiT. magaliTad,
samSeneblo biznesi ganviTarebis maRali tempiT gamoirCeva.
kvlevebma aCvena, rom am seqtoris kompaniebs seriozuli
problemebi aqvs iseTi xelobebis kadrebis moZiebaSi rogorebicaa;
eleqtrikosi, SemduRebeli, mlesavi da a.S. rogorc wesi, bazarze
warmodgenili am profesiis samuSo Zalas codna da unarebi
tradiciuli meTodebiT aqvT miRebuli da ar floben aranair
informacias Tanamedrove meTodebis, teqnologiebisa Tu masalebis
Sesaxeb.
amdenad, mniSvnelovania dasaqmebis programebis farglebSi
saxlemwifom uzurnvelyos pirTa gadamzadebis iseTi meqanizmi,
romelic maT grZelvadiani dasaqmebis saSualebas miscems.
profesiuli teqnikuri saswavleblebis maRal doneze aRorZineba
mniSvnelovnad ganaviTarebda Sromis bazars. Tumca, mniSvnelovania,
rom sworad SeirCes xelobebi, raTa kursdamTavrebulebi
flobdnen bazris moTxovnis adekvatur xelobasa da unarebs.
Sromis bazris saTanadod ganviTarebas, aseve umuSevarTa realuri
raodenobis gansazRvras xels Seuwyobda dasaqmebis erTiani
saagentos Camoyalibeba. kvlevis Sedegad gamovlinda, rom xSir
SemTxvevaSi damsaqmebels ar gaaCnia unarebi da resursebi,
gamoacxados vakansia. es problema gansakuTrebiT aqtualuria
regionebSi. samuSaos maZieblisaTvisac rTulia informaciis
moZieba arsebuli SesaZleblobebis Sesaxeb. dRes, rogorc wesi,
informaciis ZiriTadi wyaroebia interneti da masmedia (es
121
ukanaskneli ki ZiriTadad saxelwmifo seqtorSi arsebuli
vakansiebis Sesaxeb) da, bunebrivia, rom rTulia damqiraveblisa da
samuSaos maZieblis erTmaneTTan dakavSireba.
SeiZleba iTqvas, rom Sromis bazari saqarTveloSi naklebad
ganviTarebulia da aucilebelia iseTi institutebisa da
meqanizmebis Seqmna, romlebic saboloo jamSi kerZo seqtors
uzurnvelyofs kvalificiuri samuSao ZaliT da imavdroulad
Seamcirebs umuSevrobas. xazgasmiT unda aRiniSnos, rom Sromis
bazris ganviTareba mniSvnelovnadaa damokidebuli umaRlesi da
profesiuli ganaTlebis sistemebze. amdenad, aucilebelia, rom
saganmanaTleblo organizaciebma gadawyvetileba saswavlo
kursebisa da specialobebis Sesaxeb Sromis bazris moTxovnis
gaTvaliswinebiT miiRon.
eqeqeqeqssssportis xelSeportis xelSeportis xelSeportis xelSewwwwyoba yoba yoba yoba
Seswavlil sawarmoTa mxolod 13% axorcielbs eqsportis a/nda
importis RonisZiebebs. damatebiT argumentebs ar saWiroebs is
debuleba, rom qveynisaTvis mniSvnelovania arsebuli saeqsporto
potencialis sruliad aTviseba, Semdgom ki misi gazrda. damatebiT
ki unda aRiniSnos, rom saqarTvelos samomxmareblo bazari
namdvilad Zalian mcirea, Sedegad ki kompaniebis
ganviTarebisaTvis aucilebelia saerTaSoriso bazrebze gasvla.
amasTan, mniSvnelovania, rom gaizardos mza produqciis eqsportis
wili.
erTi SexedviT, saqarTveloSi Seqmnilia mravali piroba
imisaTvis, rom mewarmem warmatebiT ganaxorcielos eqsporti –
Seicvala sabaJo kanonmdebloba da Sesabamisad administrireba.
saqarTvelo sargeblobs preferenciaTa ganzogadebuli sistemiT,
romelic marTalac rom mniSvnelovani SeRavaTebis SesaZleblobas
122
aZlevs qarTul bizness. Sedegad sawarmoebs SesaZlebloba aqvT,
moaxdinon jamSi 9000-mde saxis produqtis SeRavaTiani
pirobebiT (maT Soris 7200 dasaxelebis produqtze nulovani
ganakveTiT) eqsportireba 35-mde qveyanaSi.
Tumca, sawarmoebis umravlesoba araTu saerTaSoriso, adgilobriv
bazrebzec ki ver axerxeben Tavis damkvidrebasa da konkurirebas.
amis erT-erTi mTavari mizezi isev da isev informirebulobis
Zalian dabali donea. Seswavlil respodentTa 92%-saTvis sabaJo
kanonmdebloba rTulad aRsaqmelia da xSir SemTxvevebSi ver
axerxebn saWiro informaciisa da ganmartebebis moZiebas. garda
sakanonmdeblo informirebulobis problemisa, mewarmeebisaTvis ar
aris xelmisawvdomi informacia saerTaSoriso gasaRebis bazrebisa
da bazrebze SeRwevis meTologiis Sesaxeb.
ekonomikuri ganviTarebis saministro axorcielebs `eqsportis
waxalisebis qveprogramas~, romlis farglebSic eqsportze
orientirebul kompaniebs SeuZliaT SeRavaTiani pirobebiT sesxis
miReba. amgvari programebis ganxorcieleba, ra Tqma unda, xels
Seuwyobs moqmed eqsportior kompaniebs. Tumca, aucilebelia,
paralelur reJimSi gatardes RonisZieba, romlis Sedegadac: (1)
gaizrdeba mewarmeebis saerTaSoriso bazrebze gasvlis unarebi, (2)
metad xelmisawvdomi gaxdeba informacia saerTaSoriso bazrebis
moTxovnebisa da saWiroebebis Sesaxeb.
xSirad tardeba saerTaSoriso gamofenebi, aseve arsebobs mravali
sadilero veb-gevrdi. amgavari da sxva xelSemwyobi informaciis
erTiani bazis momzadeba mniSvnelovnad Seuwyobda xels qarTvel
mewarmeebs, gansakuTrebiT ki agrarul seqtorSi, savaWro
partniorebis moZiebaSi. damatebiT unda aRiniSnos, rom
aucilebelia kerZo seqtoris preferenciaTa ganzogadebuli
123
sistemis Sesaxeb mewarmeTa detaluri informirebulobis
uzrunvelyofa.
mewarmeobrivi codna da unarebimewarmeobrivi codna da unarebimewarmeobrivi codna da unarebimewarmeobrivi codna da unarebi
biznesgaremos mimzidvelobas mravali faqtori ganapirobebs da
swored maszea damokidebuli biznesis ganviTarebis
SesaZleblobebi. Tumca, rac ar unda mimzidveli iyos garemo, Tu
kompaniis menejers ar gaaCnia arsebuli SesaZleblobebis
gamoyenebis unarebi, biznesi mainc ver miaRwevs warmatebas. miT
umetes, Tamamad SeiZleba iTqvas, rom qarTul bazarze mudmivad
izrdeba konkurenciis xarisxi.
informirebulobis, sakanonmdeblo garemosa da sxva problemebTan
erTad qarTuli biznesseqtoris ganviTarebis erT-erTi
mniSvnelovani faqtori dabali mewarmeobrivi unarebia. Zalian
uWirT ganviTareba mikro da mcire bizness, amis erT-erTi mizezi
ki amonagebi Tanxis reinvestirebis praqtikis TiTqmis ararsebobaa.
sagulisxmoa Semdegi monacemebi: Seswavlil sawarmoTa 68%-is
muSaobis gamocdileba ar aRemateba 5 wels; 28% miiCnevs, rom
konkurentebi safrTxes ar warmoadgenen; mxolod 18% fiqrobs,
rom gayidvebis gazrdisTvis saWiroa bazris Seswavla; 9%
saerTod ver xedavs axali momxmareblis mozidvis saWiroebas;
72% ki kompaniis arasakmarisi Semosavlebis mTavar mizezad
momxmarebelTa Semosavlebis dabal dones asaxelebs da a.S.
obieqturad rom SevafasoT, qarTvel mewarmeebs ar gaaCniaT
sabazro urTierTobebisa da momxmarebelze orientirebuli
warmoebis gamocdileba, aseve rTulia Sesabamisi codnisa da, miT
umetes, unarebis miReba. naklebadaa ganviTarebuli
biznessakonsultacio momsaxurebis bazaric. saqarTveloSi
124
warmodgenilia konsaltinguri servisis mimowodebeli kompaniebi,
Tumca maTi momsaxureba sakmaod ZviradRirebulia da araa
xelmisawvdomi mcire da saSualo biznesis warmomadgenlebisaTvis.
mewrameobrivi unarebis gazrdis mimarTulebiT didi wvlilis
Setana SeuZlia arasamTavrobo seqtorsa da saerTaSoriso
organizaciebs. qarTul bizness dRes esaWiroeba praqtikuli
treningebi, xelmisawvdomi bizneskonsultaciebi da informacia
sabazro SesaZleblobebis Sesaxeb.
grZelvadian periodSi aucilebelia biznesis operirebisa da
marTvis tradiciebis Camoyalibeba, rodesac pirebi sakuTar
bizness imitom ki ar mokideben xels, rom sxva samsaxuri ver
iSoves, aramed imitom, rom maT aqvT idea, unari da SesaZlebloba,
daiwyon da marTon sakuTari biznesi.
masmasmasmasmedia da arasamTavrobo seqtori biznesgaremos media da arasamTavrobo seqtori biznesgaremos media da arasamTavrobo seqtori biznesgaremos media da arasamTavrobo seqtori biznesgaremos
gaumjobesebisaTvisgaumjobesebisaTvisgaumjobesebisaTvisgaumjobesebisaTvis
medias, rogorc sazogadoebrivi dakveTis Semsrulebels,
gansakuTrebiT didi pasuxismgebloba akisria. is unda iyos
obieqturi movlenebis gaSuqebisas da aSuqebdes im informacias,
romlis biznesisaTvis saintereso da xSir SemTxvevaSi
aucilebelicaa. mniSvnelovania Jurnalistebis profesionalizmis
gazrda ekonomikuri kuTxiT, raTa maT SeZlon meti analitikuri
saxis informaciis miwodeba biznesisTvis. medias aseve
mniSvnelovani roli akisria _ iyos Suamavali biznessa da
saxelmwifo seqtors Soris.
mediis rolis mniSvnelobas TviT kerZo seqtoric aRiarebs, miT
umetes, rom swored masmediaSi xedaven rigi problemebis gadaWris
gzebs. kvlevis Sedegad gamovlinda, rom bizness masmediis mimarT
3 ZiriTadi moTxovna aqvs: 1. miawodos meti informacia
125
biznessakanonmdeblo siaxleebis Sesaxeb; 2. gaaSuqos biznesisaTvis
sxvadasxva aqtualur sakiTxebi da SesTavazos analizi; 3.
Seasrulos mediatoris roli da xeli Seuwyos saxelmwifo
organoebsa da kerZo seqtors Soris dialogis praqtikis
damkvidrebas.
rogorc es araerTgzis, aRiniSna, biznesgaremos ganviTareba
SeuZlebelia, Tu sazogadoebis yvela seqtorma ar gawia
Zalisxmeva am mimarTulebiT. niSandoblivia, rom xSirad
arasamTarobo organizaciis saqmianoba mxolod saxelmwifo
politikisa Tu programebis monitoringTan asocirdeba.
sazogadoebriv organizaciebs garkveulwilad unikaluri rolis
Sesruleba SeuZlia kerZo seqtoris ganviTarebis kuTxiT.
amisTvis arasamTavrobo organizaciebis fokusireba unda moxdes
ori ZiriTadi mimarTulebiT: (1) mewarmeobrivi unarebis zrdis
xelSewyoba (treningebi, bizneskonsultaciebi, informirebulobis
uzurnveyofa da aS.); (2) kvleviTi da analitikuri samuSaoebis
Sesruleba da kerZo seqtoris Sesabamisi problemebis
advokatireba.
126
konfliqtis gavlenakonfliqtis gavlenakonfliqtis gavlenakonfliqtis gavlena bizneszebizneszebizneszebiznesze
2008 wlis agvistoSi mimdinare konfliqtma mniSvnelovnad
Seaferxa saqarTvelos ekonomikis ganviTareba. konfliqtma da misma
Semdgomma periodma, rodesac adgili hqonda msoflio finansur
kriziss, SeiZleba iTqvas, yvela zomisa da tipis bizness
seriozuli zarali miayena.
saqarTveloSi 2008 wlis agvistoSi ganviTarebuli konfliqtis
biznesze gavlenis Sefasebis mizniT, `saqarTvelos axalgazrda
ekonomistTa asociaciam~ ganaxorciela kvleva `mewarmeobis
mxardaWeris saerTaSoriso centis~ dafinansebiT saqarTvelos
maStabiT (SerCevis zoma 1000 respodenti). aRniSnuli kvleva
ganxorcielda 2008 wlis 15-24 oqtombers satelefono
intervius meTodiT.
ZiriTadi mignebebiZiriTadi mignebebiZiriTadi mignebebiZiriTadi mignebebi
• gamokiTxulTa absoluturi umravlesobis azriT,
konfliqtma negatiuri gavlena iqonia biznesze. amasTan, 24
respodentis biznesi uSualod konfliqtis periodSi
dazaralda rusuli jaris maradiorobis Sedegad.
• kvlevaSi monawileTa 70%-saTvis gayidvebis procesi
garTulda, Tumca sainteresoa, rom krizisuli mdgomareoba
msxvil biznesze ufro metad aisaxa, vidre mcire zomis
kompaniebze. amasTan gasaTvaliswinebelia, rom mcire
kompaniebi ZiriTadad pirveladi saWiroebis produqtiT
vaWrobas ewevian.
• respodentebis 71% miiCnevs, rom gayidvebis moculoba
Semcirda momxmareblis moTxovnis Semcirebis gamo. SesaZloa,
127
moklevadian periodSi momxmareblebis Semosavali imdenad ar
Semcirebula, Tumca momxmarebeli upiratesobas danazogis
gakeTebas aniWebs, vidre iseTi produqtebisa da momsaxurebis
yidvas, romelic pirvelad saWiroebas ar warmoadgnes.
amasTan, gasaTvaliswinebelia isic, rom sabanko ganvadebebic
sakmaod SezRudulad gaicema. konfliqtamde ki, TiTqmis
yvela momxmarebels SeeZlo ganvadebiT eyida misTvis
sasurveli produqti, rac Sesabamisad zrdida moTxovnas.
• sagulisxmoa, rom konfliqtma erT-erTi yvelaze didi
dartyma turizmis dargs miayena. turizmis sferos
wamomadgenlebis 45%-s gayidvebis moculoba Seumcirda 80-
100 %-iT.
• konfliqtamde respodentTa 28% gegmavda biznesis
gafarToebas sxvadasxva gziT, romelTagan mxolod 12 %-ma
ganaxorciela dasaxuli gegmebi. danarCenma respodentebma an
ver miiRes saWiro dafinanseba, an TviTonve gadawyvites
biznesis gafarToebis gadideba gaurkveveli vadiT.
• gamokiTxul biznesmenTa SefasebiT, biznesi damoukideblad
saSualod 6 TveSi moaxdens reabilitacias, xolo
daxmarebis SemTxvevaSi vada SesaZloa ganaxevrdes.
• kvlevaSi monawileTa 66%-is SefasebiT, biznesis
daxmarebisaTvis sasurveli iqneba iafi kreditis
xelmisawvdomobis uzrunvelyofa.
• binzesmenTa azriT, biznesis reabilitaciaSi yvelaze
mniSvnelovani roli saxelmwifos (58%) da Tavad kerZo
seqtors (54%) aqvs.
zogadi Sefasebazogadi Sefasebazogadi Sefasebazogadi Sefaseba
konfliqtis Sedegebis ukeT asaxvis mizniT, respoden
dasawyisSive afasebdnen maTi biznesis zomas. aRniSnuli definicia
ar efuZneba raime raodenobriv maCvenebels da mTlianad
damokidebulia respodentis TviTSefasebaze, vinaidan ar arsebobs
oficialuri, saqarTveloSi aRiarebuli ganmarteba, romelic
moaxdenda sawarmoTa diferenciacias zomis mixedviT.
gamokiTxulTa Soris mcire kompaniebi Seadgenens 55,3
saSualo zomis kompaniebi _ 39,2%-s, xolo yvelaze naklebi
raodenoba 5,5%-iT didi kompaniebia warmodgenili (diagrama
gamokiTxuli biznesegamokiTxuli biznesegamokiTxuli biznesegamokiTxuli biznesebi maTi zomis mixedviT (%)bi maTi zomis mixedviT (%)bi maTi zomis mixedviT (%)bi maTi zomis mixedviT (%)
mniSvnelovania, Tu rogor Seafases respodentebma zogadad
biznesze konfliqtis gavlenis Sedegebi. gamokiTxulTa
absoluturi umravlesobis azriT, konfliqtma negatiuri (44%)
da Zalian negatiuri (42%) gavleba iqonia biznesze, mxolod 2
%-ma aRniSna, rom agvistos TveSi ganviTarebul movlenebs gavlena
ar mouxdenia biznesze (diagrama 29).
55.3
39.2
5.5
mcire
saSualo
didi
128
konfliqtis Sedegebis ukeT asaxvis mizniT, respodentebs saubris
maTi biznesis zomas. aRniSnuli definicia
ar efuZneba raime raodenobriv maCvenebels da mTlianad
damokidebulia respodentis TviTSefasebaze, vinaidan ar arsebobs
oficialuri, saqarTveloSi aRiarebuli ganmarteba, romelic
denda sawarmoTa diferenciacias zomis mixedviT.
cire kompaniebi Seadgenens 55,3%-s,
s, xolo yvelaze naklebi
warmodgenili (diagrama 28):
diagrama 28
bi maTi zomis mixedviT (%)bi maTi zomis mixedviT (%)bi maTi zomis mixedviT (%)bi maTi zomis mixedviT (%)
mniSvnelovania, Tu rogor Seafases respodentebma zogadad
biznesze konfliqtis gavlenis Sedegebi. gamokiTxulTa
absoluturi umravlesobis azriT, konfliqtma negatiuri (44%)
da Zalian negatiuri (42%) gavleba iqonia biznesze, mxolod 2
Si ganviTarebul movlenebs gavlena
mcire
saSualo
didi
biznesze konfliqtis gavlenis Sefaseba (%)biznesze konfliqtis gavlenis Sefaseba (%)biznesze konfliqtis gavlenis Sefaseba (%)biznesze konfliqtis gavlenis Sefaseba (%)
ZiriTadi nawiliZiriTadi nawiliZiriTadi nawiliZiriTadi nawili
konfliqtis gavlenis zogadi Sefasebis Semdgom TiToeulma
respodentma Seafasa uSualod mis biznesSi momxdari cvlil
romlebic gamowveuli iyo konfliqtis Sedegad. Sedegebis
Sefasebisas igulisxmeboda konfliqtis Semdgomi ori Tvis
ganmavlobaSi momxdari cvlilebebi da ara uSualod konfliqtis
periodSi arsebuli moklevadiani efeqti.
intervius procesSi respodentebma Seafases, Tu ramdenad
garTulda biznesSi mimdinare sxvadasxva procesebi. gamokiTxulTa
SefasebiT, bazarze gayidvebis procesi garTulda 33%
garTulda 37%-iT, xolo kvlevaSi monawileTa 17,4 %
gayidvebi ar garTulebula (diagrama 30). aRsaniSnavia, rom
procentuli maCveneblebi sxvadasxva TanafardobiT gadanawilda
biznesebis zomis mixedviT. yvelaze metad gayidvebis procesi
gaurTulda didi zomis kompaniebs (cxrili 4).
2
12.1
43.9
42
aranairi gavlena ar
mouxdenia
met-naklebad negatiuri
negatiuri
Zalian negatiuri
129
diagrana diagrana diagrana diagrana 29292929
biznesze konfliqtis gavlenis Sefaseba (%)biznesze konfliqtis gavlenis Sefaseba (%)biznesze konfliqtis gavlenis Sefaseba (%)biznesze konfliqtis gavlenis Sefaseba (%)
zogadi Sefasebis Semdgom TiToeulma
respodentma Seafasa uSualod mis biznesSi momxdari cvlilebebi,
romlebic gamowveuli iyo konfliqtis Sedegad. Sedegebis
Sefasebisas igulisxmeboda konfliqtis Semdgomi ori Tvis
ganmavlobaSi momxdari cvlilebebi da ara uSualod konfliqtis
s, Tu ramdenad
garTulda biznesSi mimdinare sxvadasxva procesebi. gamokiTxulTa
SefasebiT, bazarze gayidvebis procesi garTulda 33%-iT, Zalian
iT, xolo kvlevaSi monawileTa 17,4 %-sTvis
aRsaniSnavia, rom
centuli maCveneblebi sxvadasxva TanafardobiT gadanawilda
biznesebis zomis mixedviT. yvelaze metad gayidvebis procesi
aranairi gavlena ar
naklebad negatiuri
Zalian negatiuri
ramdenad garTulda gayidvebis procesiramdenad garTulda gayidvebis procesiramdenad garTulda gayidvebis procesiramdenad garTulda gayidvebis procesi
ramdenad garTulda gayidvebi ramdenad garTulda gayidvebi ramdenad garTulda gayidvebi ramdenad garTulda gayidvebi kompaniebis zomis mixedviT (%)kompaniebis zomis mixedviT (%)kompaniebis zomis mixedviT (%)kompaniebis zomis mixedviT (%)
kompaniis
zoma
ar
garTul
ebula
naklebad garTul
da garTulda
Zalian garTul
da
mcire 18,3 12,3 34,5 34,7
saSualo 16,3 13,3 30,9 39,5
didi 16,4 9,1 30,9 43,6
gayidvebis procesis garTuleba biznesis sferoebis mixedviT
gansxvavebulia. aRniSnuli problebis garTulebis (Zalian
garTulda) mixedviT, yvelaze maRali maCveneblebi turizmis
(69%), mSeneblobisa (44%) da momsaxurebis (40%) sferoebs aqvT
(idiagrama 31).
0
5
10
15
20
25
30
35
40
17.4
12.5
32.9
37.1
0.1
%
ar garTulebula
naklebad garTulda
garTulda
Zalian garTulda
miWirs Sefaseba/ver
vafaseb
130
diagrama diagrama diagrama diagrama 30303030
ramdenad garTulda gayidvebis procesiramdenad garTulda gayidvebis procesiramdenad garTulda gayidvebis procesiramdenad garTulda gayidvebis procesi
cxrili 4
kompaniebis zomis mixedviT (%)kompaniebis zomis mixedviT (%)kompaniebis zomis mixedviT (%)kompaniebis zomis mixedviT (%)
Zalian garTul
miWirs Sefaseba
0,2
sferoebis mixedviT
gansxvavebulia. aRniSnuli problebis garTulebis (Zalian
garTulda) mixedviT, yvelaze maRali maCveneblebi turizmis
(69%), mSeneblobisa (44%) da momsaxurebis (40%) sferoebs aqvT
ar garTulebula
naklebad garTulda
garTulda
Zalian garTulda
miWirs Sefaseba/ver
ramdenad garTulda gayidvebis procramdenad garTulda gayidvebis procramdenad garTulda gayidvebis procramdenad garTulda gayidvebis procesi sferoebis mixedviTesi sferoebis mixedviTesi sferoebis mixedviTesi sferoebis mixedviT
konfliqtis Sedegad saqarTvelos teritoriaze warmoiSva
rigi sirTuleebi produqtis transportirebasTan
respodentebma Seafases Tu ramdenad problematuri iyo maTTvis
aRniSnuli sakiTxi. kvlevaSi monawileTa 51 %-s uSual
Seuqmnia raime sirTule transportirebasTan dakavSirebiT,
darCenili nawilis absolutur uravlesobas sxvadasxva doniT
gaurTulda procesi (diagrama 32). Tumca, aqve unda aRvniSnoT,
rom mcire sawarmoebi TviTon ar uzurnvelyofen momaragebas,
Sesabamisad trasportirebis problemam yvelaze metad
sadistribucio kompaniebi daazarala.
0
10
20
30
40
50
60
70
22
18
14
8
27
19
8
1412
10
3
15
32
35 34
13
25
33
38
33
40
69
44
33
%
131
diagrama diagrama diagrama diagrama 31313131
esi sferoebis mixedviTesi sferoebis mixedviTesi sferoebis mixedviTesi sferoebis mixedviT
konfliqtis Sedegad saqarTvelos teritoriaze warmoiSva mTeli
produqtis transportirebasTan dakavSirebiT.
respodentebma Seafases Tu ramdenad problematuri iyo maTTvis
s uSualod ar
Seuqmnia raime sirTule transportirebasTan dakavSirebiT,
darCenili nawilis absolutur uravlesobas sxvadasxva doniT
Tumca, aqve unda aRvniSnoT,
rom mcire sawarmoebi TviTon ar uzurnvelyofen momaragebas,
ortirebis problemam yvelaze metad
ar
garTulebu
la
naklebad
garTulda
garTulda
Zalian
garTulda
ramdenad garTulda transportirebis procesiramdenad garTulda transportirebis procesiramdenad garTulda transportirebis procesiramdenad garTulda transportirebis procesi
samwuxarod, konfliqtis periodSi qarTuli biznesis nawili
maradiorobis msxverpli gaxda. gamokiTxul resopdetTa 2,4%
miadga materialuri zarali rusuli jarebis maradiorobis
Sedegad. aRniSnuli 24 kompania samegrelo-zemo svaneTisa da
Sida qarTlis regionebSia ganlagebuli. zaralis saSualo
maCvenebeli ki 133 000 lars Seadgens.
konfliqtis biznesze gavlenis ukeT Sefasebis mizniT Ses
iqna konfliqtis Semdgom preiodSi momaragebis sakiTxebic.
respodentTa 54 %-is SefasebiT, konfliqts gavlena ar mouxdenia
momaragebaze, xolo 32 %-s mommargebeli ver awvdis stabilurad.
aseve iyo SemTxvevebi, rodesac mcire gayidvebis gamo TviTon
mommaragebelma uari Tqva produqtis miwodebaze.
unda aRiniSnos, rom respodentTa 10% mcire gayidvebis gamo
ukveTavs arastabilurad da misi Semdgomi mdgomareoba
damokidebulia momxmarebelTa moTxovnaze (diagrama 33
0
10
20
30
40
50
6051.5
10.8
20.217.4
0.1
%
ar garTulebula
naklebad garTulda
garTulda
Zalian garTulda
miWirs Sefaseba/ver
vafaseb
132
diagrama diagrama diagrama diagrama 32323232
ramdenad garTulda transportirebis procesiramdenad garTulda transportirebis procesiramdenad garTulda transportirebis procesiramdenad garTulda transportirebis procesi
s periodSi qarTuli biznesis nawili
maradiorobis msxverpli gaxda. gamokiTxul resopdetTa 2,4%-s
materialuri zarali rusuli jarebis maradiorobis
zemo svaneTisa da
. zaralis saSualo
konfliqtis biznesze gavlenis ukeT Sefasebis mizniT Seswavlil
iqna konfliqtis Semdgom preiodSi momaragebis sakiTxebic.
is SefasebiT, konfliqts gavlena ar mouxdenia
s mommargebeli ver awvdis stabilurad.
aseve iyo SemTxvevebi, rodesac mcire gayidvebis gamo TviTon
unda aRiniSnos, rom respodentTa 10% mcire gayidvebis gamo
ukveTavs arastabilurad da misi Semdgomi mdgomareoba
33).
ar garTulebula
naklebad garTulda
garTulda
Zalian garTulda
miWirs Sefaseba/ver
konfliqtis gavlena momaragebazekonfliqtis gavlena momaragebazekonfliqtis gavlena momaragebazekonfliqtis gavlena momaragebaze
rogorc Cans, respodentebis 32 %-is momwodebeli veRar
uzrunvelyofs stabilur momaragebas. momaragebaSi cvlilebis
arsebobis SemTxvevaSi kompaniebma miuTiTes, Tu romel procentul
SualedSi gaizarda Tu Semcirda maTi momarageba. kompaniebis
maragebiT uzrunvelyofa gamokiTxulTa 29%-iT 21
SualedSi Semcirda (diagrama 34).
ramdenad Seramdenad Seramdenad Seramdenad Semmmmcirda kompaniebis momarageba, romlebsac cirda kompaniebis momarageba, romlebsac cirda kompaniebis momarageba, romlebsac cirda kompaniebis momarageba, romlebsac
mommaragemommaragemommaragemommaragebelibelibelibeli veRar amaragebs stabiluradveRar amaragebs stabiluradveRar amaragebs stabiluradveRar amaragebs stabilurad
0
10
20
30
40
50
6053.7
31.8
2.2
10.2
20.1
%
gavlena ar mouxdenia
momwodebeli ver mawvdis
stabilurad
momwodebeli saerTod veRar
uzrunvelyofs mowodebas
mcire gayidvebis gamo vukveTav
arastabilurad
mcire gayidvebis gamo
momwodebelma Sewyvita mowodeba
momarageba gaizarda Cemi moTxovnis
Sesabamisad
12.9
22.6
29.2
18.9
8.5
7.9<10
11_20
21_40
41_60
61_80
81_100
133
diagrama diagrama diagrama diagrama 33333333
is momwodebeli veRar
uzrunvelyofs stabilur momaragebas. momaragebaSi cvlilebis
arsebobis SemTxvevaSi kompaniebma miuTiTes, Tu romel procentul
SualedSi gaizarda Tu Semcirda maTi momarageba. kompaniebis
iT 21-40%-is
diagrama diagrama diagrama diagrama 34343434
cirda kompaniebis momarageba, romlebsac cirda kompaniebis momarageba, romlebsac cirda kompaniebis momarageba, romlebsac cirda kompaniebis momarageba, romlebsac
veRar amaragebs stabiluradveRar amaragebs stabiluradveRar amaragebs stabiluradveRar amaragebs stabilurad(%)(%)(%)(%)
gavlena ar mouxdenia
momwodebeli ver mawvdis
momwodebeli saerTod veRar
uzrunvelyofs mowodebas
mcire gayidvebis gamo vukveTav
mcire gayidvebis gamo
momwodebelma Sewyvita mowodeba
momarageba gaizarda Cemi moTxovnis
<10
11_20
21_40
41_60
61_80
81_100
mniSvnelovania, ra cvlileba ganicada kompaniis gayidvebma da ra
mizezebiT iyo ganpirobebuli aRniSnuli gamowveuli.
respodentebis 16 %-is SefasebiT, konfliqts gavlena ar
mouxdenia gayidvebis moculobaze, xolo 2 %-ma konfliqtis wina
periodTan SedarebiT ufro meti produqti gayida. respodentTa
umravlesobisaTvis moTxovna Semcirda sxvadasxva mizezebidan
gamomdinare, Tumca ZiriTadad Semcireba gamowveuli iyo
momxmarebelTa mxridan moTxovnis SemcirebiT (diagrama
gayidvebis gayidvebis gayidvebis gayidvebis moculobis cvlileba moculobis cvlileba moculobis cvlileba moculobis cvlileba
rogorc kvlevis Sedegebi gviCvenebs, gayidvebis moculoba
ZiriTadad momxmarebelTa aqtiurobis SemcirebiTaa gamowveuli.
Seswavlili kompaniebis gayidvebi saSualod 40-45%
(diagrama 36). aseve mniSvnelovania moTxovnis Semcirebis
maCveneblebi sferoebis mixedviT (cxrili 5). yvelaze kritikulia
turizmis sferoa, sadac gayidvebi 80%-iT Semcirda. aseve
sagulisxmoa, rom samSeneblo kompanebis gayidvebi TiTqmis
0
20
40
60
80
16.3
5.6
71.2
3.8 1
%
gavlena ar mouxdenia
saerTod aRar meyideba
Semcirda momxmareblebis moTxovnis Semcirebis gamo
Semcirda, radgan arasakmarisi maragebi mqonda
Semcirda, radgan ver movaxerxe produqtis droulad miwodeba
gayidvebi gaizarda
134
mniSvnelovania, ra cvlileba ganicada kompaniis gayidvebma da ra
mizezebiT iyo ganpirobebuli aRniSnuli gamowveuli.
is SefasebiT, konfliqts gavlena ar
ma konfliqtis wina
ti produqti gayida. respodentTa
umravlesobisaTvis moTxovna Semcirda sxvadasxva mizezebidan
gamomdinare, Tumca ZiriTadad Semcireba gamowveuli iyo
(diagrama 35).
diagrama diagrama diagrama diagrama 35353535
kvlevis Sedegebi gviCvenebs, gayidvebis moculoba
ZiriTadad momxmarebelTa aqtiurobis SemcirebiTaa gamowveuli.
45%-iT Semcirda
aseve mniSvnelovania moTxovnis Semcirebis
yvelaze kritikulia
iT Semcirda. aseve
sagulisxmoa, rom samSeneblo kompanebis gayidvebi TiTqmis
2.1
Semcirda momxmareblebis moTxovnis Semcirebis gamo
Semcirda, radgan ver movaxerxe produqtis droulad miwodeba
ganaxevrda. SedarebiT ukeTesi mdgomareobaa momsaxurebis sferoSi,
sadac gayidvebis moculoba Semcirda, Tumca saSualod 20
gayidvebis moculobis Semcirebagayidvebis moculobis Semcirebagayidvebis moculobis Semcirebagayidvebis moculobis Semcireba,,,, rrrraaaac gamowveulia momxmarebelTa c gamowveulia momxmarebelTa c gamowveulia momxmarebelTa c gamowveulia momxmarebelTa
aqtiurobis SemcirebiTaqtiurobis SemcirebiTaqtiurobis SemcirebiTaqtiurobis SemcirebiT
moTxovnis Semcireba sferoebis mixedviTmoTxovnis Semcireba sferoebis mixedviTmoTxovnis Semcireba sferoebis mixedviTmoTxovnis Semcireba sferoebis mixedviT
sferosferosferosfero %
<10 11_20 21_40 41_60 61_80
warmoeba 5.8 9.7 23.3 31.1 20.4
vaWroba 4.2 14.1 29.3 30.0 14.8
momsaxureba 6.6 13.0 26.6 28.9 10.3
turizmi 2.4 0.0 11.9 21.4 19.0
mSenebloba 2.8 13.9 16.7 30.6 19.4
sxva 11.1 11.1 44.4 11.1 5.6
udavoa, rom kerZo seqtoris ganviTarebis erT-erTi mniSvnelovani
maCvenebelia, Tu ramdenad axerxebs biznesi finansuri wyaroebis
mozidvas da gafarToebas. konfliqtis dawyebamde gamokiTxul
respodentTa 28% gegmavda sxadasxva saSualebebiT biznesis
gafarToebas. maTgan 55% apirebda kreditis aRebas, 8 % _
investoris moZiebas, xolo 37% TviTon apirebda amoRebuli
saxsrebis reinvestirebas.
5.6
12.9
27.2
28.1
13.5
12.6
<10
11_20
21_40
41_60
61_80
81_100
135
eobaa momsaxurebis sferoSi,
sadac gayidvebis moculoba Semcirda, Tumca saSualod 20-25%-iT.
diagrama diagrama diagrama diagrama 36363636
c gamowveulia momxmarebelTa c gamowveulia momxmarebelTa c gamowveulia momxmarebelTa c gamowveulia momxmarebelTa
cxrili cxrili cxrili cxrili 5555
moTxovnis Semcireba sferoebis mixedviTmoTxovnis Semcireba sferoebis mixedviTmoTxovnis Semcireba sferoebis mixedviTmoTxovnis Semcireba sferoebis mixedviT
61_80 81_100
9.7
7.4
14.6
45.2
16.7
16.7
erTi mniSvnelovani
Tu ramdenad axerxebs biznesi finansuri wyaroebis
mozidvas da gafarToebas. konfliqtis dawyebamde gamokiTxul
respodentTa 28% gegmavda sxadasxva saSualebebiT biznesis
gafarToebas. maTgan 55% apirebda kreditis aRebas, 8 % _
n apirebda amoRebuli
konfliqtis Semdgom sainvesticio procesebis 39% gadadebul
iqna garkveuli vadiT Tavad biznesmenis mier, 20%
bankma/investorma uari ganucxada da elodeba situaciis
gaumjobesebas (diagrama 37).
sasasasainvesticio procesebze konfliqtis gavlenis Sedegiinvesticio procesebze konfliqtis gavlenis Sedegiinvesticio procesebze konfliqtis gavlenis Sedegiinvesticio procesebze konfliqtis gavlenis Sedegi
kvlevis monacemebidan Cans, rom biznesis gafarTobisas yvelaze
gavrcelebul gzas bankidan/mikrosafinanso organizaciidan
kreditis aReba warmoadgens (55 %). im respodentebis 69%
romlebic bankidan konfliqtamde apirebda kreditis aRebas,
procesi dawyebuli hqondaT; xolo 31%-is procesi TiTqmis
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
40.0
6.46.46.46.4
13.213.213.213.2
19.619.619.619.6
38.838.838.838.8
10.010.010.010.0
aRar vgegmav Tanxebis investirebas
uari ganacxada bankma/investorma da vcdilob alternatiuli
dafinansebis mozidvas
uari ganacxada bankma/investorma da velodebi situaciis
gaumjobesebas
jer-jerobiT garkeuli vadiT gadavde
jer-jerobiT garkeuli vadiT gadamido investorma/bankma Tanxis
gamoyofa
miviRe dafinanseba.
136
konfliqtis Semdgom sainvesticio procesebis 39% gadadebul
iqna garkveuli vadiT Tavad biznesmenis mier, 20%-s ki
investorma uari ganucxada da elodeba situaciis
diagrama diagrama diagrama diagrama 37373737
investicio procesebze konfliqtis gavlenis Sedegiinvesticio procesebze konfliqtis gavlenis Sedegiinvesticio procesebze konfliqtis gavlenis Sedegiinvesticio procesebze konfliqtis gavlenis Sedegi
kvlevis monacemebidan Cans, rom biznesis gafarTobisas yvelaze
gavrcelebul gzas bankidan/mikrosafinanso organizaciidan
kreditis aReba warmoadgens (55 %). im respodentebis 69%-s,
romlebic bankidan konfliqtamde apirebda kreditis aRebas,
is procesi TiTqmis
12.112.112.112.1
uari ganacxada bankma/investorma da vcdilob alternatiuli
uari ganacxada bankma/investorma da velodebi situaciis
jerobiT garkeuli vadiT gadamido investorma/bankma Tanxis
damTavrebuli iyo da Tanxebi biznesSi unda Cadebuliyo.
kreditis aRebis msurvel respodentTa 17 %-ma miiRo dafinanseba,
20 %-s uari uTxra bankma/investorma, magram igi mainc cdilobs
dafinansebis alternatiuli gzebis moZiebas (diagrama
konfliqkonfliqkonfliqkonfliqttttis gavlena respodentebze, romlebic gegmavdnenis gavlena respodentebze, romlebic gegmavdnenis gavlena respodentebze, romlebic gegmavdnenis gavlena respodentebze, romlebic gegmavdnen
bankidan/mikrosafinanso organizaciidan sesxis aRebasbankidan/mikrosafinanso organizaciidan sesxis aRebasbankidan/mikrosafinanso organizaciidan sesxis aRebasbankidan/mikrosafinanso organizaciidan sesxis aRebas
sxvadasxva saerTaSoriso organizaciis an saxelmwifo
struqturebisa da eqspertebis mier xdeba im periodis
prognozireba, romelc dasWirdeba qarTul bizness imisTvis, rom
daubrundes konfliqtamde arsebul maCveneblebs. am mxriv
mniSvnelovania, ras fiqroben Tavad biznesmenebi (diagrama
9.0
20.0
32.3
7.1
14.2
17.4
aRar vgegmav Tanxebis investirebas
uari ganacxada bankma/mikrosafinanso organizaciam da vcdilob
alternatiuli dafinansebis mozidvas
uari ganacxada bankma/mikrosafinanso organizaciam da velodebi
situaciis gaumjobesebas
jer-jerobiT garkveuli vadiT gadavde
jer-jerobiT garkveuli vadiT gadamido bankma/mikrosafinanso
organizaciam Tanxis gamoyofa
miviRe dafinanseba
137
damTavrebuli iyo da Tanxebi biznesSi unda Cadebuliyo.
ma miiRo dafinanseba,
magram igi mainc cdilobs
diagrama 38).
diagrama diagrama diagrama diagrama 38383838
is gavlena respodentebze, romlebic gegmavdnenis gavlena respodentebze, romlebic gegmavdnenis gavlena respodentebze, romlebic gegmavdnenis gavlena respodentebze, romlebic gegmavdnen
bankidan/mikrosafinanso organizaciidan sesxis aRebasbankidan/mikrosafinanso organizaciidan sesxis aRebasbankidan/mikrosafinanso organizaciidan sesxis aRebasbankidan/mikrosafinanso organizaciidan sesxis aRebas(%)(%)(%)(%)
sxvadasxva saerTaSoriso organizaciis an saxelmwifo
struqturebisa da eqspertebis mier xdeba im periodis
ireba, romelc dasWirdeba qarTul bizness imisTvis, rom
daubrundes konfliqtamde arsebul maCveneblebs. am mxriv
biznesmenebi (diagrama 39).
uari ganacxada bankma/mikrosafinanso organizaciam da vcdilob
uari ganacxada bankma/mikrosafinanso organizaciam da velodebi
jerobiT garkveuli vadiT gadamido bankma/mikrosafinanso
biznesis damoukideblad reabilitaciisTvis saWiro periodibiznesis damoukideblad reabilitaciisTvis saWiro periodibiznesis damoukideblad reabilitaciisTvis saWiro periodibiznesis damoukideblad reabilitaciisTvis saWiro periodi
gamokiTxulTa 18 %-is SefasebiT, konfliqts maT biznesze
gavlena ar mouxdenia; 19 % reabilitacias 3 Tvemde periodSi
moaxerxebs, xolo gamokiTxulTa TiTqmis mesamedi reabilitacias
3-6 Tvemde periodSi SeZlebs. reabilitaciisTvis saWiro periodis
xangrZlivoba gansxvavebulia biznesis sferoebis mixedviT.
vaWrobis sferos warmomadgenelTa 66 %-is SefasebiT, maTi
biznesi damoukideblad eqvs Tvemde periodSi SeZlebs
reabilitacias, xolo turizmis sferos warmomadgenlebs 18 %
0
5
10
15
20
25
30
18.318.7
28.2
12.4
6.2
2.3
9.6
4.3
konfliqts gavlena
ar mouxdenia Cems biznesze
<3 Tve
3_6 Tve
6_9 Tve
9_12 Tve
12_18 Tve
18< Tve
uWirs Sefaseba
138
diagrama diagrama diagrama diagrama 39393939
biznesis damoukideblad reabilitaciisTvis saWiro periodibiznesis damoukideblad reabilitaciisTvis saWiro periodibiznesis damoukideblad reabilitaciisTvis saWiro periodibiznesis damoukideblad reabilitaciisTvis saWiro periodi (%)(%)(%)(%)
is SefasebiT, konfliqts maT biznesze
gavlena ar mouxdenia; 19 % reabilitacias 3 Tvemde periodSi
moaxerxebs, xolo gamokiTxulTa TiTqmis mesamedi reabilitacias
6 Tvemde periodSi SeZlebs. reabilitaciisTvis saWiro periodis
xvavebulia biznesis sferoebis mixedviT.
is SefasebiT, maTi
biznesi damoukideblad eqvs Tvemde periodSi SeZlebs
reabilitacias, xolo turizmis sferos warmomadgenlebs 18 %-is
konfliqts gavlena
ar mouxdenia Cems biznesze
<3 Tve
3_6 Tve
6_9 Tve
9_12 Tve
12_18 Tve
18< Tve
uWirs Sefaseba
139
azriT, maT reabilitaciisTvis Tvramet Tveze meti dro
dasWirdebaT (cxrili 6).
cxrili cxrili cxrili cxrili 6666
biznesis damoukideblad reabilitaciisTvis saWiro periodi biznesis damoukideblad reabilitaciisTvis saWiro periodi biznesis damoukideblad reabilitaciisTvis saWiro periodi biznesis damoukideblad reabilitaciisTvis saWiro periodi
sferoebis mixedviTsferoebis mixedviTsferoebis mixedviTsferoebis mixedviT (%)(%)(%)(%)
sfero
konfliqts gavl
ena ar
mouxdenia Cems biznesz
e
<3 Tve
3_6 Tve
6_9 Tve
9_12 Tve
12_18 Tve
18< Tve
miWir
s Sefaseba
warmoeba 21.0 16.6 24.2 12.7 8.9 2.5 11.5 2.5
vaWroba 18.7 19.2 27.6 10.6 5.7 2.7 10.3 5.2
momsaxureba 15.5 20.4 32.5 15.2 4.6 1.5 6.4 3.9
turizmi 11.5 4.9 29.5 16.4 13.1 4.9 18.0 1.6
mSenebloba 30.5 11.9 23.7 13.6 6.8 3.4 6.8 3.4
sxva 18.5 25.9 18.5 7.4 11.1 0.0 18.5 0.0
reabilitaciis periodis SemcirebisaTvis mniSvnelovania, rom
daxmareba gaewios bizness sxvadasxva saxiT. gamokiTxulebma aseve
Seafases, ra periodSi SeZlebdnen reabilitacias, Tu adgili
eqneboda maTi biznesis xelSewyobas. Tu respodentTa 28 %
Tvlida, rom moaxdenda biznesis reabilitacias damoukideblad
mxolod 3-6 Tvis periodSi, daxmarebis SemTxvevaSi respodentTa
TiTqmis naxevari (48 %) miiCnevs, rom 3 TveSi SeZleben Zvel
parametrebze dabrunebas.
Sesabamisad SegviZlia davaskvnaT, rom saxelmwifo, saerTaSoriso
an sxva tipis mizanmimarTuli daxmarebis SemTxvevaSi biznesis
reabilitaciis periodi ganaxevrdeba(diagrama 40).
reabilitaciisTvis saWiro periodi biznesis daxmarebis reabilitaciisTvis saWiro periodi biznesis daxmarebis reabilitaciisTvis saWiro periodi biznesis daxmarebis reabilitaciisTvis saWiro periodi biznesis daxmarebis
SemTxvevaSi (%)SemTxvevaSi (%)SemTxvevaSi (%)SemTxvevaSi (%)
biznesis rebiznesis rebiznesis rebiznesis reaaaabilitaciisTvis saWiro periodi daxmarebis bilitaciisTvis saWiro periodi daxmarebis bilitaciisTvis saWiro periodi daxmarebis bilitaciisTvis saWiro periodi daxmarebis
SemTxvevaSi sferoebis mixedviT (%)SemTxvevaSi sferoebis mixedviT (%)SemTxvevaSi sferoebis mixedviT (%)SemTxvevaSi sferoebis mixedviT (%)
sfero
konfliqts gavl
ena
ar mouxdenia Cems
biznesz
e
<3 Tve
3_6 Tve
6_9 Tve
9_12 Tve
12_18 Tve
warmoeba 21.0 41.4 15.9 7.6 2.5 1.9
vaWroba 18.7 47.8 12.8 5.2 1.2 1.7
momsaxureba 15.5 54.4 14.2 4.4 2.3 0.5
turizmi 11.5 37.7 13.1 14.8 8.2 3.3
mSenebloba 30.5 39.0 15.3 5.1 1.7 1.7
sxva 18.5 55.6 0.0 14.8 0.0 0.0
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
18.3
48.3
13.4
5.6
2.41.3
6.44.3
konfliqts gavlena ar
mouxdenia Cems biznesze
<3 Tve
3_6 Tve
6_9 Tve
9_12 Tve
12_18 Tve
18< Tve
uWirs Sefaseba
140
diagrama diagrama diagrama diagrama 40404040
reabilitaciisTvis saWiro periodi biznesis daxmarebis reabilitaciisTvis saWiro periodi biznesis daxmarebis reabilitaciisTvis saWiro periodi biznesis daxmarebis reabilitaciisTvis saWiro periodi biznesis daxmarebis
cxrili cxrili cxrili cxrili 7777
bilitaciisTvis saWiro periodi daxmarebis bilitaciisTvis saWiro periodi daxmarebis bilitaciisTvis saWiro periodi daxmarebis bilitaciisTvis saWiro periodi daxmarebis
12_18 Tve
18< Tve
miWir
s Sefaseba
1.9 7.0 2.5
1.7 7.4 5.2
0.5 4.9 3.9
3.3 9.8 1.6
1.7 3.4 3.4
0.0 11.1 0.0
konfliqts gavlena ar
mouxdenia Cems biznesze
3_6 Tve
6_9 Tve
9_12 Tve
12_18 Tve
18< Tve
uWirs Sefaseba
gamokiTxul respodentTa SefasebiT, biznesmenebis daxmarebisaTvis
aucilebelia, gamoyenebul iqnas droebiTi sagadasaxado SeRavaTebi
(53%); aseve, respodentTa didi nawili(66%) miiCnevs, rom
xelmisawvdomi unda gaxdes iafi krediti, rac, maTi azriT,
mniSvnelovan gavlenas moaxdens biznesis ganviTarebaze.
gamokiTxulTa nawilis azriT (12%), unda moxdes mxardaWera
investorebis moZiebis mimarTulebiT (diagrama 41).
SeRavaTebi, romlebic SeiZleba gaewios biznessSeRavaTebi, romlebic SeiZleba gaewios biznessSeRavaTebi, romlebic SeiZleba gaewios biznessSeRavaTebi, romlebic SeiZleba gaewios bizness
gamokiTxulTa SefasebiT, kerZo seqtoris ganviTa
xelSewyobis kuTxiT, yvelaze didi mniSvneloba saxelmwifos
(58%) da uSualod kerZo seqtors (30%) eniWeba (cxrili
0
10
20
30
40
50
60
70
52.7
65.5
12.4
5.5
daawesos droebiTi
sagadasaxado
SeRavaTebi
uzrunvelyos iafi
kreditis
xelmisawvdomoba
ucxoeli/adgilobrivi
investoris moZieba
sxva
141
gamokiTxul respodentTa SefasebiT, biznesmenebis daxmarebisaTvis
aucilebelia, gamoyenebul iqnas droebiTi sagadasaxado SeRavaTebi
(53%); aseve, respodentTa didi nawili(66%) miiCnevs, rom
xelmisawvdomi unda gaxdes iafi krediti, rac, maTi azriT,
gavlenas moaxdens biznesis ganviTarebaze.
gamokiTxulTa nawilis azriT (12%), unda moxdes mxardaWera
diagrama diagrama diagrama diagrama 41414141
SeRavaTebi, romlebic SeiZleba gaewios biznessSeRavaTebi, romlebic SeiZleba gaewios biznessSeRavaTebi, romlebic SeiZleba gaewios biznessSeRavaTebi, romlebic SeiZleba gaewios bizness
gamokiTxulTa SefasebiT, kerZo seqtoris ganviTarebisa da
xelSewyobis kuTxiT, yvelaze didi mniSvneloba saxelmwifos
eniWeba (cxrili 8).
daawesos droebiTi
sagadasaxado
SeRavaTebi
uzrunvelyos iafi
kreditis
xelmisawvdomoba
ucxoeli/adgilobrivi
investoris moZieba
142
cxrili cxrili cxrili cxrili 8888
seqtorebis mniSvneloba biznesis reabilitaciis procesSi(%)seqtorebis mniSvneloba biznesis reabilitaciis procesSi(%)seqtorebis mniSvneloba biznesis reabilitaciis procesSi(%)seqtorebis mniSvneloba biznesis reabilitaciis procesSi(%)
seqtori Zalian
mniSvnelovani
mniSvne
lovani
naklebad
mniSvelovani
seqtoris
rols
saerTod ver
vxedav
saxelmwifo
seqtori 58.4 24.0 13.9 3.7
arasamTavrobo
seqtori 18.7 37.8 30.3 13.2
saerTaSoriso
organizaciebi 15.5 35.1 35.9 13.5
uSualod
kerZo
seqtori
30.5 54.4 13.6 1.5
masmedia 18.2 22.4 31.9 27.5
kvlevis Sedegebidan Cans, rom agvistos movlenebma, romelTac
maleve moyva msoflio finansuri krizisi, mniSvnelovnad Seaferxa
qarTuli biznesis ganviTareba. SeiZleba iTqvas, rom uZlieresi
dartyma ganicades turizmisa da mSeneblobis seqtorebma. sabanko
sferoSi wamoWrilma problemebma ki Seamcira momxmareblebis
msyidvelobiTunarianoba.
mniSvelovania is garemoebac, rom kompaniebis nawili mainc gegmaven
gafarToebasa da biznesis ganviTarebas. aucilebelia
mizanmimarTuli politikis warmarTva rogorc saxelmwifo, aseve
saerTaSoriso seqtorebis mxridan. amasTan, aucilebelia,
masmediamac farTod gaaSuqos informacia biznesSesaZleblobebis
Sesaxeb. rogorc kvlevis Sedegebidan Cans, erToblivi Zalisxmevis
Sedegad SesaZlebeli iqneba biznesis reabilitaciis periodis
ganaxevreba da ganviTarebis axali etapis dawyeba.
143
biznesgegmabiznesgegmabiznesgegmabiznesgegma
biznesgegmis daniSnulebabiznesgegmis daniSnulebabiznesgegmis daniSnulebabiznesgegmis daniSnuleba
kargi biznes gegma kompaniisaTvis asrulebs ruqis rols, romlis
saSualebiTac SeiZleba moZebnoT saukeTeso gza dasaxuli miznebis
miRwevisaTvis. amasTan, biznesis amocanebis sworad gansazRvar
dagexmarebaT, gamoiyenoT dro da resursebi maqsimalurad
efeqtianad. saqmianobis winaswar dagegmviT Tqven meti Sansi
geZlevaT, gamoiyenoT SesaZleblobebi da Tavidan aiciloT
SesaZlo problemebi anda ufro momzadebulebi daxvdeT maT.
menejerTa erTi nawilis azriT, usargebloa biznesgegmis
SemuSaveba, radgan dinamiuri bazris pirobebSi igi maleve
Zveldeba. aRniSnuli mosazreba nawilobriv simarTlea, Tumca
biznesgegmis SemuSavebis procesi imdenadve mniSvnelovania,
ramdenadac Tavad biznesgegma. weris procesSi menejeri fiqrobs
biznesis TiToeul detalze dasaxuli miznidan gamomdinare, rac
aadvilebs Sesrulebuli samuSaos Sefasebas da uzrunvelyofs
swor dagegmvas. aseve samomavlo gegmis SemuSavebis dros ukeTesad
aanalizeb sad xar amJamad da risi miRweva gsurs.
aseve xSiria SemTxvevebi, rodesac kompaniebi biznesgegmas mxolod
maSin amzadeben, Tu maT gauCndebaT bankTan anda investroTan
urTierTobis saWiroeba da biznesgegmas ufro kompaniis wardgenis
saSualebad ganixilaven, vidre biznesis marTvis Zlier iaraRad.
mosamzadebeli samuSmosamzadebeli samuSmosamzadebeli samuSmosamzadebeli samuSaoebiaoebiaoebiaoebi
biznesgegmis weris dawyebamde gansakuTrebuli mniSvneloba unda
mieniWos mosamzadebel saqmianobebs. mosamzadebeli periodis
sworad warmarTva uzrunvelyofs procesis uwyvetobasa da
144
koordinirebul muSaobas. arsebobs momsamzadebeli saqmianobis
oTxi ZiriTadi etapi:
1. saWiro monacemebis Segroveba;
2. biznesgegmis zogadi monaxazis momzadeba;
3. biznesgegmis saxis gansazRvra;
4. Tavebisa da pasuxismgeblobebis gadanawileba.
saWiro informaciis SegrsaWiro informaciis SegrsaWiro informaciis SegrsaWiro informaciis Segrovebaovebaovebaoveba
biznesgegma imdenad aris warmatebuli, ramdenadac sworia
informacia, romelsac igi eyrdnoba. biznesgegmis weris procesi
ufro martivi da swrafia, rodesac winaswar moZiebulia da
martivad xelmisawvdomia saWiro informacia. am SemTxvevaSi weris
procesi aRar Sewydeba kritikul momentSi informaciis
mosapoveblad.
biznesgegmis dawerisaTvis saWiro ZiriTadi informaciabiznesgegmis dawerisaTvis saWiro ZiriTadi informaciabiznesgegmis dawerisaTvis saWiro ZiriTadi informaciabiznesgegmis dawerisaTvis saWiro ZiriTadi informacia
kompaniis aRwera:
• saxeli;
• samarTlebrivi forma;
• mdebareoba;
• ZiriTadi finansuri maCveneblebi;
• mewileebi, aqcionerebi.
organizacia da menejmenti:
• organizaciis struqtura;
• menejerTa gundi;
• direqtorTa sabWo;
• konsultantebi da mrCevlebi;
• kompensaciebi da sxva samuSao xelSekrulebebi;
• mewileTa uflebebi da gadawyvetilebebi.
145
bazari da konkurencia:
• bazris statistika;
• konkurentebis Sesaxeb informacia;
• bazrisa da momxmarebelTa kvlevebi.
produqti/momsaxureba:
• produqtis aRwera da teqnikuri maxasiaTeblebi;
• kontraqtebi da gayidvebi;
• konkurentuli upiratesobebi;
• patenti, licenzia, savaWro marka;
• nebarTvebi da sawarmoebis standartebi;
• saoperacio gegma;
• kvleva da ganviTarebis gegma.
marketingi da gayidvebi:
• marketinguli gegma;
• marketinguli saSualebebi;
• marketinguli masalebi.
finansuri informacia:
• gasuli xuTi wlis finansuri angariSi;
• finansuri prognozebi da varaudebi;
• saWiro finansuri resursebis moculoba da vadebi.
Tqven SegiZliaT, moaxdinoT arsebuli CamonaTvlis koreqtireba
Tqveni biznesis Taviseburebebidan gamomdinare.
biznesgegmis zogadi monaxazis SemuSaveba biznesgegmis zogadi monaxazis SemuSaveba biznesgegmis zogadi monaxazis SemuSaveba biznesgegmis zogadi monaxazis SemuSaveba
biznesgegma unda iyos naTlad gawerili Tavebad, sadac TiToeuli
Tavi aRwers kompaniis sxvadasxva aspeqts. biznesgegmis monaxazis
146
SemuSaveba Tavidanve naTels xdis, Tu ra sad iqneba dawerili.
aseve, zogadi monaxazi saSualebas aZlevs menejers, gansazRvros
ramdenad detaluri unda iyos gegma.
biznesgegmis saxis gansazRvra biznesgegmis saxis gansazRvra biznesgegmis saxis gansazRvra biznesgegmis saxis gansazRvra
adamianebi, romlebic pirvelad weren biznesgegmas, svamen kiTxvas:
`ra moculobis unda iyos biznesgegma?~ igi SeiZleba iyos
sxvadasxva zomisa da formis. ar arsebobs raime wesi, romelic
gansazRvravda mis moculobasa da formas. igi ZiriTadad
damokidebulia imaze, Tu risTvis aris gamiznuli da ramdenad
kompleqsuria kompania.
zogadad, arsebobs biznesgegmis sami saxeoba: Semajamebeli
biznesgegma, sruli biznesgegma da operaciuli biznesgegma.
SemajameSemajameSemajameSemajamebeli biznesgegmabeli biznesgegmabeli biznesgegmabeli biznesgegma.... Semajamebeli biznesgegma ZiriTadad
Sedgeba 10-15 gverdisagan da gamoiyeneba iseTi kompaniebis mier,
romlebsac ar aqvT didi istoria da ganviTarebis sawyis etapze
arian. Semajamebeli gegma SeiZleba gamoyenebuli iqnas gamocdili
menejeris mier, romelsac aqvs kargi reputacia. Semajamebeli
gegma unda moicavdes sakmaris informacias, raTa daarwmunos
potenciuri investori, rom menejeri kargad icnobs sakuTar
biznessa da bazars.
sruli biznesgegmasruli biznesgegmasruli biznesgegmasruli biznesgegma tradiciulad Sedgeba 20-40 gverdisgan da
gamoiyeneba finansebis mosazidad. aRniSnuli gegma ufro
detaluria da sasurvelia, rac ufro izrdeba saWiro Taxebis
moculoba. magaliTad, xuTi milionis mosazidad dagWirdebaT
ufro detaluri biznesgegma, romelic unda moicavdes: bazris
Rrma analizs, xuTi wlis finansur maCveneblebs, detalur
147
kvlevebs, ganviTarebis Sesaxeb informacias da finansur
monacemebs, rac ganapiroebebs dapirebebisa da miznebis miRwevas.
operaciuli biznesgegmaoperaciuli biznesgegmaoperaciuli biznesgegmaoperaciuli biznesgegma damaxasiaTebeli da ufro metad
mniSvnelovania kompaniis daarsebisas. igi warmoadgens
saxelmZRvanelos menejerisiTvis. operaciuli biznesgegma unda
iyos 40-100 gverdi, sadac gawerili iqneba TiToeuli detali,
romelic biznesis funqcionirebisas gxvdeba. aRniSnuli gegmiT
TiToeuli TanamSromeli mixvdeba sakuTar rols, mniSvnelobasa da
miznebis misaRwevad Sesasrulebel saqmianobas.
pasuxismgeblobebis ganawilebapasuxismgeblobebis ganawilebapasuxismgeblobebis ganawilebapasuxismgeblobebis ganawileba
biznesgegma SeiZleba momzadebuli iqnas sxvadasxva gziT. erT-erTi
aris is, rom TiToeuli menejeri, magaliTad, marketingis
menejeri, qmnis misi sferos Sesabamis sakuTar samuSao versias da
Semdgom ganixilavs mas aRmasrulebel direqtorTan. meore
midgomis mixedviT, biznesgegmis srul samuSao versias wers
aRmasrulebeli direqtori da gadascems Top-menejments
Sesworebisa da gadaxedvisaTvis.
am or midgomas Soris arsebobs mravali variacia da aucilebeli
ar aris, rom gamoyenebuli meTodi iyos ukeTesi, vidre sxva
romelime. TiToeul menejers SeiZleba daevalos biznesgegmis
werisaTvis mosamzadebel periodSi Sesabamisi informaciis moZieba
da damuSaveba.
aseve, SegiZliaT daiqiravoT konsultanti, romelic dagiwerT
biznesgegmas. Tumca gaiTvaliswineT, rom aRniSnul procesSi
kompaniis menejmenti aucileblad aqtiurad unda iyos CarTuli.
148
biznesgegmis zogadi struqturabiznesgegmis zogadi struqturabiznesgegmis zogadi struqturabiznesgegmis zogadi struqtura
gaiTvaliswineT, rom biznesgegmis struqtura, Tavebis
Tanmimdevroba SesaZloa iyos gansxvavebuli kompaniis profilis,
moculobis an Tundac menejerebis gemovnebis mixedviT. mTavaria,
igi iyos realisturi da asaxavdes kompaniis miznebsa da gegmebs.
zogadad, biznesgegma, Tavis mxriv, warmoadgens menejeruli,
marketinguli, operaciuli da finansuri gegmebis gaerTianebul
dokuments, romelic asaxavs, Tu rogor gegmavs kompania
resursebis gamoyenebas konkretuli drois monakveTSi.
warmodgenili biznesgegmis struqtura ar aris savaldebulo
formati, igi SeiZleba ganvixiloT rogorc sabaziso modeli,
romlis adaptirebac SesaZlebelia kompaniis profilis anda
biznesgegmis daniSnulebis Sesabamisad.
aRmasrulebeli winasityvaobaaRmasrulebeli winasityvaobaaRmasrulebeli winasityvaobaaRmasrulebeli winasityvaoba
gare auditoriisTvis SemuSavebuli nebismieri binzesgegmis
yvelaze mniSvnelovan nawils warmoadgens aRmasrulebeli
winasityvaoba. bankiri, investori, Tu kerZo piri kompaniaSi
fulis dabandebis an kreditis gacemisTvis yovelkvireulad
gansaxilvelad iRebs bevr biznesgegmas. imis gansasazRvrad, Rirs
Tu ara biznesgegmis bolomde wakiTxva, Tavdapirvelad
kiTxuloben aRmasrulebel winasityvaobas.
Tu aRmasrulebeli winasityvaoba imedismomcem Sedegebs gvpirdeba,
maSin mkiTxvelma SeiZleba biznesgegma bolome Seiswavlos,
winaaRmdeg SemTxvevaSi Tqveni saqmiani winadadeba uaryofili
iqneba. gegmis sxva nawilebs, romlebic Seicavs Rirebul
informacias, mniSvneloba ekargeba, Tu potenciuri investori mas
149
ar gaecno. aRmasrulebeli winasityvaobis upirvelesi mizania,
mkiTxvels gauRviZos danarCeni nawilebis wakiTxvis survili.
gasaRebi warmatebuli aRmasrulebeli winasityvaobisTvisgasaRebi warmatebuli aRmasrulebeli winasityvaobisTvisgasaRebi warmatebuli aRmasrulebeli winasityvaobisTvisgasaRebi warmatebuli aRmasrulebeli winasityvaobisTvis
ra unda gavakeToT, rom aRmasrulebeli winasityvaoba iyos
mimzidveli da interesis gamaRvivebeli?
upirveles yovlisa unda gvaxsovdes, rom aRmasrulebeli
winasityvaoba aris biznesgegmis yvelaze Semcirebuli varianti.
efeqturi aRmasrulebeli winasityvaoba moicavs yvela im
mniSvnelovan faqtebsa da prognozebs, romlebic biznesgegmis
sxvadasxva nawilebSia gafantuli. igi unda Seicavdes Semdeg
mniSvnelovan informacias:
• kompaniis strategiis mokle aRweras;
• menejerTa gundis gamocdilebis aRweras;
• bazris mokle mimoxilvas (warmatebis momtani faqtorebi,
romlebic gaxdis kompanias unikalurs bazarze);
• produqtis/momsaxurebis aRweras;
• wina periodis mniSvnelovan Sedegebs da iseT finansur
maCveneblebs, rogoricaa yovelwliuri Semosavali da
momdevno xuTi wlis wminda mogeba;
• saWiro dafinansebis moculobis Sefasebas, investiciis
gamoyenebis gegmasa da imis gansazRvras, rogor SeZlebs
investori dabandebuli Tanxis amoRebas.
biznesgegmis aRniSnuli nawili unda daiweros mas Semdeg, rac
daiwereba gegmis yvela sxva nawili.
150
kompaniis zogadi aRwerakompaniis zogadi aRwerakompaniis zogadi aRwerakompaniis zogadi aRwera
am TavSi unda gadmosceT yvela is mniSvnelovani informacia, rac
asaxavs kompanias, mis adgilmdebareobas, iuridiul formasa da
gamocdilebas bazarze.
Sesabamisad, am ganyofilebaSi unda aRweroT Semdegi monacemebi:
misiis debuleba: misiis debuleba: misiis debuleba: misiis debuleba: bevr kompanias aqvs misiis mokle gancxadeba,
Cveulebriv 30 sityva an ufro cota, rac xsnis maTi arsebobis
mizezs da wamyvan principebs.
biznesis profili, saqmianobis saxeoba: biznesis profili, saqmianobis saxeoba: biznesis profili, saqmianobis saxeoba: biznesis profili, saqmianobis saxeoba: kompaniis saqmianoba
mniSvnelovnadaa damokidebuli imaze, Tu ra dargSi saqmianobs igi
da konkretulad ra mimarTulebiT. erTi an ori abzaciT aRwereT,
ras akeTebs Tveni organizacia.
samizne bazarisamizne bazarisamizne bazarisamizne bazari: aq mokled aRwereT, vin aris Tqveni ZiriTadi
momxmarebeli da ratom. Tqven ufro mets axsniT da detalurad
gaaanalizebT bazars marketingis gegmis seqciaSi.
sakuTrebis forma: sakuTrebis forma: sakuTrebis forma: sakuTrebis forma: individualuri sawarmo, partnioroba,
korporacia, SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadeoba.
kompaniis istoria: kompaniis istoria: kompaniis istoria: kompaniis istoria: wlebi biznesSi, wina mflobelebi (aseTis
arsebobis SemTxvevaSi), warmatebebi, problemebi, arsebuli
reputacia, gayidvebisa da mogebis istoria _ ganixileT warsulSi
arsebuli mniSvnelovani problemebi da rogor SeZeliT maTi
amoxsna da gadalaxva.
faqtorebi da SesaZleblobebi: faqtorebi da SesaZleblobebi: faqtorebi da SesaZleblobebi: faqtorebi da SesaZleblobebi: ra faqtorebi Seuwyobs xels
kompaniis warmatebas? ra aris Tqveni mTavari konkurentuli
upiratesobebi? ra RonisZiebebs gaatarebT Tqveni biznesisaTvis?
151
grZelvadiani mizani: grZelvadiani mizani: grZelvadiani mizani: grZelvadiani mizani: ra aris Tqveni biznesis samomavlo gegmebi? _
gazrda? Tu asea, maSin ra tempiT da rogor miaRwevT amas?
produqtebi da servisebiproduqtebi da servisebiproduqtebi da servisebiproduqtebi da servisebi
detalurad aRwereT Tqveni produqtebi da momsaxureba.
(teqnikuri maxasiaTeblebi, naxazebi, suraTebi, broSurebi da
msgavsi masalebi gadaitaneT danarTebSi.)
gaaanalizeT faqtorebi, romlebic uzunvelyofen konkurentul
upiratesobebsa da aseve naklovanebebs. magaliTad, es SeiZleba
iyos xarisxis, anda produqtis raime unikaluri Tviseba.
rogoria Tqveni produqtis fasi, faswarmoqmnis sistema?
marketingis gegma marketingis gegma marketingis gegma marketingis gegma
Tqvens marketingul gegmaSi iyaviT rac SeiZleba konkretuli,
gamoiyeneT statistika, ricxvebi da resursebi. marketingis gegma
samomavlod iqneba Ziri yvelaze mniSvnelovani gayidvebis marTvaSi.
miuxedavad imisa, Tqveni produqti warmatebiT iyideba Tu ara,
kompania aucileblad unda flobdes informacias momxmareblisa da
konkurentebis Sesaxeb. momxmarebelTa gemovneba da myidvelobiTi
qceva icvleba. aseve, Tveni konkurentebic icvlebian da bazarze
axali midgomebiTa da meTodebiT gamodian. amdenad, biznesgegmis
momzadebisas mcire zomis kvlevebi mainc unda CaataroT. SesaZloa,
Tqvenive momxmareblebi gamokiTxoT da daadginoT, ra ar moswonT
Tqvens produqtSi da ratom yiduloben TqvenTan. amdenad,
marketinguli gegmis SemuSavebis pirveli etapia informaciis
mopoveba konkurentebisa da momxmareblebis Sesaxeb.
152
marketinguli gegema SesaZloa, sxvadasxva struqturiT iyos
gadmocemuli biznesgegmaSi, Tumca rekomendirebulia, rom igi
aRwerdes qvemoT CamoTvlil informacias:
• bazari, misi moculoba da Tqveni kompaniis wili;
• Tveni produqti da misi gnviTarebis gegemebi;
• momxmareblebi (segmeneti, myidvelobiTi Cvevebi);
• konkurentebi;
• komunikaciis strategia (rogor sareklamo kampanias gegmavT
da ratom?);
• faswarmoqna (rogor awesebT fasebs? fasdaklebis
periodebi);
• distribuciis arxebi (rogor yidiT Tqvens produqts an
serviss – sacalo Tu sabiTumo gayidvebi);
• gayidvebis prognozireba (realisturad da
argumentirebulad degegmeT gayidvebi).
saeqspluatacio gegmasaeqspluatacio gegmasaeqspluatacio gegmasaeqspluatacio gegma
aRwereT biznesis yoveldRiuri muSaoba – adgilmdebareoba,
aRWurviloba, adamianebi, procesebi da Sida garemo.
am ganyofilebis zogadi struqtura aseTia:
• warmoeba warmoeba warmoeba warmoeba (rogor da sad xdeba Tqveni
produqtis/momsaxurebis warmoeba?): teqnologia, xarisxis
kontrolis sistema, momxmareblis momsaxureba, maragebis
kontroli, produqtis ganviTarebis sistema;
• adgilmdebareoba adgilmdebareoba adgilmdebareoba adgilmdebareoba (Tqveni biznesisaTvis ra tipis
Senoba/ofisia saWiro?): fizikuri maxasiaTeblebi – farTi,
komunikaciebi, mdebareoba da a.S.;
• iuridiuli garemo iuridiuli garemo iuridiuli garemo iuridiuli garemo ---- nebarTvebi da licenziebi,
savaldebulo dazRveva da sxva sakanonmdeblo
valdebulebebi, romlebic unda daakmayofilos biznesma;
153
• personali personali personali personali ––––kadrebis saWiro raodenoba, unarebi da codna,
anazRaurebis sistema, treningis meTodebi da moTxovnebi,
fuqnciebis gadanawileba, samuSoas aRwerilobebi da a.S.;
• maragebi maragebi maragebi maragebi –––– ra tipis maragebi gWirdebaT da ra raodenobiT?
saSualo maragebis gamoTvla, Sesyidvebis sistema;
• momwodeblebi momwodeblebi momwodeblebi momwodeblebi –––– kompaniebi da maTi sakontaqto informacia,
mowodebis piroebebi, momwodeblebis Sefasebis sistema.
menejmenti da struqturamenejmenti da struqturamenejmenti da struqturamenejmenti da struqtura
es erT-erTi mniSvnelovani Tavia, romlis ukan mdgar
gadawyvetilebazea damokidebuli, ramdenad kargad da moqnilad
Sesruldeba biznesgegmaSi dasmuli amocanebi.
im SemTxvevaSi, Tu personalis raodenoba mcirea, rTuli
struqturis ageba saWiro araa. Tumca, nebismier SemTxvevaSi,
naTlad gamijneT ufleba-movaleobebi TanamSromlebs Soris.
biznesgegmis am nawilSi gawerili unda iyos samuSaos
aRwerilobebi (ZiriTadi funqciebi, valdebulebebi da uflebebi)
TiToeuli poziciisaTvis. fuqnciebi gadanawilebuli unda iyos
met-naklebad Tanabrad Sesasrulebeli samuSaos moculobis
gaTvaliswinebiT. zogadad, unda Candes rogor xdeba biznesis
marTva.
finansuri istoria da analizifinansuri istoria da analizifinansuri istoria da analizifinansuri istoria da analizi
wina wlebis finansuri monacemebis analizi mniSvnelovani
winapirobaa samomavlo finansuri maCveneblebis
prognozirebisaTvis. am ganyofilebaSi ZiriTadi finansuri
formebiT unda moiyvanoT inormacia kompaniebis Sesaxeb da
154
imavdroulad, warmoadginoT argumentirebuli analizi.
monacemebma unda gasces pasuxi Semdeg ZiriTad kiTxvebs:
• ra mogeba miiRo organizaciam Tavisi saqmianobidan?
• kompanias ramdeni aqvs sxvisi vali?
• sxvas ramdeni aqvs kompaniis vali?
aseve, sasurvelia, analizi warmoadginoT sxvdasxva koeficientebis
saxiT.
warmogidgenT finansuri analizis ZiriTad koeficientebs:
mogebis marJamogebis marJamogebis marJamogebis marJa = wminda Semosavali
gayidvebis moculoba
ukugeba investiciebzeukugeba investiciebzeukugeba investiciebzeukugeba investiciebze =wminda Semosavlebi
gayidebis moculoba×gayidvebis moculoba
aqtivebis Rirebuleba
mmmmaragebis brunvaaragebis brunvaaragebis brunvaaragebis brunva =gayidvebis moculoba
maragebis moculoba
mimmimmimmimdinare koeficientidinare koeficientidinare koeficientidinare koeficienti =mimdinare aqtivebi
mimdinare valdebulebebi
finansuri gegmafinansuri gegmafinansuri gegmafinansuri gegma
finansuri gegma moicavs 12-Tviani mogeba-zaralis, fuladi
saxsrebis mimoqcevisa da balansis dagegmarebas. aseve, nulovani
mogebis wertilis (BEP) gaTvlas.
yvela es uwyisi mTlianobaSi warmoadgens Tqveni kompaniis
finansuri momavlis racionalur Sefasebas. garda amisa, finansuri
gegmis Sedgenis procesi gaaumjobesebs Tqveni kompaniis finansuri
mdgomareobis obieqtur Sefasebas.
155
nulovani wertili gamoiTvleba formuliT:
BE ���
��
sadac,
BE _ nulovani mogebis wertili;
FC _ fiqsirebuli xarjebi;
Cm _ kontribucia.
kontribucia gamoiTvleba Semdegnairad: Cm = P - Vu
sadac,sadac,sadac,sadac, Cm _ _ _ _ aris kontribucia; P _ _ _ _ produqciis erTi
erTeulis gasayidi fasi; Vu _ _ _ _ cvalebadi xarji produqciis
erTeulze.
fuladi saxsrebis moZraobis uwyisi finansuri dagegmarebis erT-
erTi mniSvnelovani dokumentia. uwyisis ZiriTadi agebuleba
aseTia:
fuladi saxsrebis nakadi
operaciuli saqmianobidan
fuladi saxsrebis nakadi
investiciuri saqmianobidan
fuladi saxsrebis nakadi
finansuri saqmianobidan
fuladi saxsrebis wminda
zrda (an Semcireba)
+
+
=
156
danarTebidanarTebidanarTebidanarTebi
CarTeT detalebi da damatebiTi masalebi danarTis saxiT, rac
kidev ufro gaamyarebs Tqven mier warmodgenil analizsa da
prognozebs, magaliTad:
• broSurebi da sareklamo masalebi;
• dargis analizi;
• nimuSebi, naxazebi da gegmebi;
• adgilmdebareobis rukebi da fotoebi;
• gazeTebi an sxva statiebi;
• kuTvnilebaSi arsebuli an momavalSi SesaZeni
mowyobilobebis anda danadgarebis detaluri sia;
• ijarebisa da xelSekrulebebis aslebi;
• raime sxva masalebi, romlebic saWiroa gegmaSi arsebuli
varaudebis mxardasaWerad;
• bazris gamokvlevebi.
praqtikuli rCevebi bizpraqtikuli rCevebi bizpraqtikuli rCevebi bizpraqtikuli rCevebi biznesnesnesnesgegmis gegmis gegmis gegmis
SemuSavebisaTvisSemuSavebisaTvisSemuSavebisaTvisSemuSavebisaTvis
biznesgegmis SemuSavebis procesi imdenad kompelqsuri da
mravalferovania, advilad SeiZleba Secdomis daSveba da
mniSvnelovani elementis gamotoveba. gTavazobT ramodenime rCevas,
raTa Tavidan airidoT aseTi Secdomebi:
1. CamoayalibCamoayalibCamoayalibCamoayalibeT naTeli xedvaeT naTeli xedvaeT naTeli xedvaeT naTeli xedva – sanam detalebs SeeWidebiT,
CamoayalibeT Tqveni komapniis ganviTarebisa da Rirebulebebis
xedva. naTeli misiis debuleba unda gaxdes mkafiod gawerili
moklevadiani miznebisa da prioritetebis safuZveli. rogorc ki
sworad da naTlad dasaxavT kompaniis ganviTarebis veqtors, Tqven
aucileblad warmatebulad dagegmavT gasavlel gzas.
157
2. biujeti ar aris igivebiujeti ar aris igivebiujeti ar aris igivebiujeti ar aris igive,,,, rac gegemarac gegemarac gegemarac gegema. ver SeqmniT biznesgegmas
biujetisa da Sesabamisi finansuri formebis gareSe. Tumca
gaiTvaliswineT, rom biujeti aris produqti, romelic Seqmnilia
Tqveni gegmis TiToeuli elementis safuZvelze. anu Tu Tqven
sworad ar SeafaseT bazris moculoba, momxmarebelTa raodenoba,
konkurentebis saqmianoba biujetis Sedgenamde, savaraudod, Tqven
mier gadmocemuli cifrebi Sors iqneba realobidan.
3. ar ar ar ar gaukeToT ignorireba momxmgaukeToT ignorireba momxmgaukeToT ignorireba momxmgaukeToT ignorireba momxmaaaarebelsrebelsrebelsrebels. es SesaZloa, Zalian
martivad JRers, Tumca Zalian bevri mewarme Tvlis, rom maT
zustad ician ra saWiroebebi aqvs momxmarebels da saerTod araa
saWiro amis gamokvleva. aucileblad dauTmeT dro momxmareblebis
Seswavlas da biznesgegma swored maTi saWiroebebisa da survilis
gaTvaliswnebiT aageT.
4. yovelTvis gaiTvaliswineT konkureyovelTvis gaiTvaliswineT konkureyovelTvis gaiTvaliswineT konkureyovelTvis gaiTvaliswineT konkurennnntebitebitebitebi. Tu Tqven ifiqrebT,
rom xarT bazarze erTaderTi moTamaSe an araseriozulad aRiqvamT
arsebul konkurentebs, namdvilad waawydebiT problemebs. Tan ar
dagaviwydeT, rom Tqveni konkurentebi Zalian kargi informaciis
wyaro SeiZleba gaxdes imis Sesaxeb Tu ra muSaobs da ra ara.
ubralod, iswavleT sxvis Secdomebze.
5. mzad iyavT riskis gasawevad.mzad iyavT riskis gasawevad.mzad iyavT riskis gasawevad.mzad iyavT riskis gasawevad. biznesgegmis Sedgena ar niSnavs
riskebis Tavidan acilebas. biznesgegmis saSualebiT Tqven SeZlebT
sworad aRiqvaT da marToT riskebi. swored amitom, karg
biznesgegmaSi gaTvaliswinebulia SesaZlo gamowvevebi da Seicavs
ramodenime scenars aRniSnuli gamowvevebis gadalaxvisaTvis.
6. mmmmoioioioismine gare piris azri. smine gare piris azri. smine gare piris azri. smine gare piris azri. yvelaze gamocdil biznesmensac ki
SeuZlia sasargeblo rCevebi miiRos gansxvavebuli azris mosmeniTa
da gaziarebiT. im SemTxvevaSic ki, Tu Tqven xarT individualuri
mewarme, mimarTeT sxva kompetentur pirs, raTa gadaxedos Tqven
158
mier SemuSavebul biznesgegmas da mogceT rekomendacia misi
gaumjobesebisaTvis.
7. elodeT moulodnels. 7. elodeT moulodnels. 7. elodeT moulodnels. 7. elodeT moulodnels. yvela biznesgegmaSi unda iyos
gaTvaliswinebuli moulodneli SemTxvevebi. marketinguli da
finansuri nawilebi aucileblad moqnili unda iyos ise rom,
advilad iyos SesaZlebeli cvilebebis Setana. Tumca, yvelaze
mniSvnelovani isaaa, rom biznesis menejmenti mzad iyos
cvlilebebisaTvis. cvlilebisa da siaxleebis adaptirebisaTvis
pirveli nabiji adamianebis fsiqologiuri mzadyofnaa.
8. 8. 8. 8. gaxsovdeTgaxsovdeTgaxsovdeTgaxsovdeT ra gxdiT unikalurs. ra gxdiT unikalurs. ra gxdiT unikalurs. ra gxdiT unikalurs. kargad momzadebuli
biznesgegma dagexmarebaT saqmianobis dawyebaSi anda gagrZelebaSi,
magram es mxolod werilobiTi dokumentia da warmatebas
TavisTavad ver uzrunvelyofs. zogadad, biznesSi yofna
konkurentebze gamarjvebis pirdapirproporciulia. amitom,
zustad unda icodeT ra aris konkurentebis Zlieri mxare da ras
sTavazobT momxmrebels iseT unikalurs da gansxvavebuls, rom
biznesis am maraTonSi darCeT gamarjvebuli. . . .
9. dasaxeT droSi gawerili da gazomvadi miznebi.dasaxeT droSi gawerili da gazomvadi miznebi.dasaxeT droSi gawerili da gazomvadi miznebi.dasaxeT droSi gawerili da gazomvadi miznebi. biznesis
realuri awyoba niSnavs brZolasa da Zalian bevr Sromas. magram,
amavdroulad, unda arsebobdes naTeli molodini rogorc
TqvenTvis, aseve Tqveni TanamSromlebisaTvis. rodesac
biznesgegmaSi aRwerT miznebs, aseve miuTiTeT konkretuli da
gazomvadi Sedegebi, romelTa miRwevis Semdeg Tqven da Tvens
peronals gagezrdebaT motivacia, dainaxavT ra gaweuli
Zalisxmevis efeqtianobas.
10. da10. da10. da10. dabolos, Tqven gWirdebaT naTlad gawerili biznesgegma bolos, Tqven gWirdebaT naTlad gawerili biznesgegma bolos, Tqven gWirdebaT naTlad gawerili biznesgegma bolos, Tqven gWirdebaT naTlad gawerili biznesgegma
biznesis operirebis pirveli dRidan!biznesis operirebis pirveli dRidan!biznesis operirebis pirveli dRidan!biznesis operirebis pirveli dRidan! xSirad mewarmeebi miiCneven,
rom biznesgegmas mxolod maSin moamzadeben, rodesac biznesi win
159
waiwevs, an/da bankis kreditis aReba iqneba saWiro. ra Tqma unda,
dagegmva rTuli procesia da Zalian did ZalisxmevasTanaa
dakavSirebuli. imavdroulad, kargi gegma ar niSnavs biznesis
warmatebas. Tumca, ar daiviwyoT, rom kargi biznesgegma aris
saukeTeso saSualeba, Tqveni xedva gadaaqcioT realistur da
mdgrad biznesad.
biznesisbiznesisbiznesisbiznesis registraciaregistraciaregistraciaregistracia
biznesis dawyebis erT-erT winapirobas biznesis registracia
warmoadgens. am mizniT saWiroa saqarTvelos kanonmdeblobiT
dadgenili organizaciul-samarTlebrivi formis SerCeva da
Sesabamisi procedurebis gavla.
`mewarmeTa Sesaxeb~ kanoniT gansazRvrulia Semdegi
organizaciul-samarTlebrivi formebi:
• individualuri sawarmo;
• SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba (Sps);
• solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba (sps);
• komandituri sazogadoeba (ks);
• saaqcio sazogadoeba (ss);
• kooperativi.
individualuri sawarmoindividualuri sawarmoindividualuri sawarmoindividualuri sawarmo
individualuri sawarmo aris sawarmos dafuZnebis erT-erTi
organizaciul-samarTlebrivi forma. individualuri sawarmos
mflobeli aris individualuri mewarme, fizikuri piri, romlis
samewarmeo saqmianobisaTvis aucilebelia samewarmeo wesiT
mowyobili organizacia, mowesrigebuli sakaso da sabuRaltro
saqme.
160
samarTlebriv urTierTobebSi individualuri mewarme gamodis
Tavis saxeliT da aseve piradad agebs pasuxs kreditorebis winaSe
samewarmeo saqmianobidan warmoSobili valdebulebebisaTvis.
sawarmos registracia savaldebuloa. sawarmos ufleba-
movaleobaTa subieqti warmoiSoba mxolod samewarmeo reestrSi
registraciis momentidan. sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registracias axorcielebs registraciaze uflebamosili
sagadasaxado organo sawarmos adgilsamyofelis mixedviT.
individualuri sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registraciisaTvis individualuri mewarme an sawarmos
warmomadgenlobaze uflebamosili piri dazRveuli weriliT
gzavnis an uSualod waradgens gancxadebas.
gancxadebis Sesavsebad pirs ufleba aqvs, gamoiyenos sagadasaxado
organos mier gacemuli gancxadebis forma an misi asli. nebismier
pirs ufleba aqvs, sagadasaxado organoSi daubrkoleblad miiRos
gancxadebis forma, agreTve Tavisuflad da unebarTvod gadaiRos
misi asli.
gancxadeba unda Seicavdes Semdeg monacemebs:
• safirmo saxelwodebas;
• individualuri mewarmis saxels, gvars, moqalaqeobas,
sacxovrebel adgils, piradobis damadasturebeli
dokumentis (mowmobis, pasportis) nomers, pirad nomers,
Sevsebis TariRs;
• individualuri sawarmos adgilsamyofels (saqmianobis
adgils);
• individualuri mewarmis xelmoweras.
161
gancxadebas Tan erTvis piradobis damadasturebel mowmoba, xolo
gancxadebis dazRveuli weriliT gagzavnis an warmomadgenlis
meSveobiT wardgenis SemTxvevaSi - kanoniT dadgenili wesiT
damowmebuli piradobis mowmobis asli.
individualuri mewarmis saxelmwifo da sagadasaxado registracia
xorcieldeba saregistracio gancxadebis wardgenisTanave.
dauSvebelia zemoaRniSnuli dokumentebis garda, sxva
gauTvaliswinebeli dokumentis an informaciis moTxovna.
sagadasaxado organo valdebulia, registrirebul individualur
sawarmos mianiWos saidentifikacio nomeri da dauyovnebliv gasces
Sesabamisi saxelmwifo da sagadasaxado registraciis mowmoba.
individualuri sawarmos registraciaze uaris Tqma SesaZlebelia
mxolod im SemTxvevaSi, Tu:
• saregistraciod wardgenili gancxadeba ar aris Sevsebuli
wesebis dacviT;
• saregistraciod wardgenilia cru, araidentificirebadi an
arasrulyofili monacemebi.
registraciaze uflebamosili sagadasaxado organos uari
saxelmwifo da sagadasaxado saregistracio mowmobis gacemaze
SeiZleba gasaCivrdes sasamarTloSi.
individualuri sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registraciisaTvis ar gadaixdevineba saxelmwifo baJi,
mosakrebeli an sxva raime gadasaxdeli. saxelmwifo da
sagadasaxado registraciaze uaris Tqmis SemTxvevaSi
ganmcxadebels ubrundeba registraciis mizniT wardgenili
dokumentacia. Tu gancxadeba ar Seesabameba misTvis gansazRvrul
162
moTxovnebs an/da dokumentebi Seusabamoa, sagadasaxado organo
amis Sesaxeb werilobiT acnobebs ganmcxadebels da miscems mas 15-
dRian vadas xarvezis Sesavsebad. Tu am vadaSi ganmcxadebeli
Seavsebs xarvezs, sagadasaxado organo xarvezis Sevsebidan 2 dRis
ganmavlobaSi sawarmos atarebs saxelmwifo da sagadasaxado
registraciaSi. xarvezis SevsebisaTvis aRniSnuli vadis
ganmeorebiT micema dauSvebelia. aseT SemTxvevaSi gancxadebis
Setanis vada aiTvleba Tavidan.
registraciisaTvis savaldebulo faqtebis yoveli cvlileba
saWiroebs samewarmeo reestrSi cvlilebebis Setanas. cvlileba
ZalaSi Sedis mxolod misi samewarmeo reestrSi Setanis Semdeg.
individualuri sawarmos registracia uqmdeba misi likvidaciis
SemTxvevaSi, rodesac sagadasaxado organo valdebulia,
ganaxorcielos gansazRvruli moqmedebani, ris Semdegac sawarmo
unda amoiSalos samewarmeo reestridan.
Tu sawarmo registrirebulia, magram igi ar akmayofilebs
saxelmwifo da sagadasaxado registraciis pirobebs, an es
pirobebi mogvianebiT ispoba, mas xarvezebis gamosworebisaTvis
eZleva 3 Tvis vada.
Tu xarvezebi am vadaSi ar iqneba gamosworebuli, registracia
SeiZleba gauqmdes. amisaTvis sagadasaxado organom an
individualuri sawarmos warmomadgenelma xarvezebis
gamosasworeblad dadgenili 3-Tviani vadis uSedegod gasvlis
Semdeg unda mimarTos sasamarTlos likvidaciis procesis
dasawyebad. saxelmwifo da sagadasaxado registracia uqmdeba
mxolod likvidaciis procesis dasrulebis Semdeg.
163
saxelmwifo da sagadasaxado registraciis gauqmebamde SecdomiT
registrirebuli sawarmo iTvleba uSecdomod registrirebulad.
SezRuduli pasuxismgeblobis saSezRuduli pasuxismgeblobis saSezRuduli pasuxismgeblobis saSezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebazogadoebazogadoebazogadoeba
SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba (Sps) aris sawarmos
dafuZnebis erT-erTi organizaciul-samarTlebrivi forma. Sps
warmoadgens iuridiul pirs da igi, rogorc ufleba-movaleobaTa
subieqti, warmoiSoba mxolod samewarmeo reestrSi registraciis
momentidan.
sawarmos registracia savaldebuloa. Tu registraciamde
sazogadoebis saxeliT raime moqmedeba ganxorcielda, am
moqmedebis Semsruleblebi da damfuZneblebi pasuxs ageben
personalurad, rogorc solidaruli movaleebi, am moqmedebidan
warmoSobili yvela valdebulebisaTvis. es pasuxismgebloba ZalaSi
rCeba sazogadoebis registraciis Semdegac.
sazogadoebis wesdeba unda damowmdes sanotaro wesiT.
sazogadoebis dafuZnebisas wesdebas xels aweren sazogadoebis
damfuZnebeli monawileni - damfuZnebeli partniorebi, xolo
wesdebaSi cvlilebebis Setanisas wesdebaze partniorTa
xelmowera ar moiTxoveba. xelmowera rwmunebulis meSveobiT
daiSveba mxolod sanotaro wesiT damowmebuli mindobilobis
safuZvelze.
sazogadoebis dafuZnebisas an sawesdebo kapitalis gazrdisas
Sesatani SeiZleba daTqmuli iqnas da Sesruldes nebismieri
valutiT. sazogadoebis sabuRaltro wignebSi Tanxa aRiniSneba
erovnuli valutiT.
164
SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebis minimaluri sawesdebo
kapitalis formirebisas Sesatani SeiZleba ganxorcieldes
mxolod fuladi saxiT. sazogadoebis sawesdebo kapitalis
formirebisas Sesatani SeiZleba warmodgenili iqnas agreTve sxva
materialuri da aramaterialuri qonebrivi obieqtebis saxiT,
garda samuSaos Sesrulebisa da momsaxurebis gawevisa. arafuladi
Sesatani SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebebSi unda
Seafasos damoukidebelma eqspertma. aramaterialuri qonebrivi
obieqtebi, samuSaos Sesruleba an/da momsaxurebis gaweva SeiZleba
gadacemuli iqnas sazogadoebisaTvis; igi ar aisaxeba sawesdebo
kapitalSi, magram SeiZleba gaTvaliswinebuli iqnas partniorTa
ufleba-movaleobebis gansazRvrisas. Setanaze valdebuli
partniori sazogadoebis winaSe pasuxs agebs arafuladi Sesatanis
im RirebulebisaTvis, romelic am obieqts registraciis momentSi
hqonda; Tu obieqtis Rirebuleba daTqmul Tanxaze naklebia, maSin
igi unda Seivsos fuliT; Tu arafuladi Sesatanis Rirebuleba
aRemateba daTqmul Tanxas, zedmeti Tanxis ukan dabrunebis
moTxovna dauSvebelia.
Sesatanis ukan dabruneba SezRuduli pasuxismgeblobis
sazogadoebisTvis daiSveba mxolod sawesdebo kapitalis
Semcirebis gziT. amisTvis saWiroa cvlilebebis Setana
sazogadoebis wesdebaSi. sawesdebo kapitalis Semcireba
registrirebuli unda iqnas samewarmeo reestrSi.
SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebis partniori Sesatanis
saboloo Setanamde sazogadoebis kreditorebis winaSe pasuxs
agebs mis mier Seutaneli Sesatanis odenobiT. Sesatanis srulad
Setana ar aTavisuflebs pasuxismgeblobisagan im pirs, romelmac
pasuxismgeblobis SezRudvis samarTlebrivi formebi borotad
gamoiyena.
165
borotad gamoyenebad CaiTvleba, Tu ar iqna uzrunvelyofili
sabuRaltro wignebis iseTi warmoeba, saidanac calsaxad
gamomdinareobs Tu romeli qoneba ekuTvnis da ra valdebulebebi
akisria sazogadoebas da romeli _ ara.
partniorebs SeuZliaT wesdebiT an wesdebiT gaTvaliswinebul
SemTxvevaSi werilobiTi formiT dadebuli calke xelSekrulebiT
gansazRvron TiToeuli partnioris Sesatanis ganxorcielebis
wesi, vada, Sesabamisi wili da pasuxismgeblobis moculoba
dadgenili wesebis Seusruleblobis SemTxvevaSi.
Tu partniorma gadaacila Sesatanis Setanis wesdebiT an
xelSekrulebiT (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) gansazRvrul
vadas, danarCeni partniorebi uflebamosilni arian mas
gadaxdisaTvis ganusazRvron damatebiTi vada. vadis uSedegod
gasvlis SemTxvevaSi partniori, romelmac ar ganaxorciela
gadaxda, kargavs wils da nawilobriv Sesrulebul valdebulebaTa
Sedegebsac, Tu sxva ram ar aris dadgenili mxareTa SeTanxmebiT.
Tu damfuZnebeli partniorebis mier Sesatanis Seutanlobis gamo
ar Seivseba SezRuduli pasuxismgeblobis sawarmosaTvis
dawesebuli minimaluri sawesdebo kapitali, Seusrulebeli
Sesatani nawildeba sxva damfuZnebel partniorebs Soris, maTi
wilebis proporciulad.
sazogadoebis sawesdebo kapitali aRniSnuli pirobebis Tanaxmad
Semcirebis Semdeg kvlav unda Seivsos kanoniT dadgenil
minimalur odenobamde. Tu Semcireba moxdeba Senatanis dabrunebis
an Seutaneli nawilis gadaxdisagan gaTavisuflebis mizniT, maSin
TiToeul partniorze darCenili Sesatanis Tanxa ar unda iyos 50
larze naklebi.
166
sawesdebo kapitalis Semcireba Sesatanebis ukan dabrunebiT im
Sesatanebis mimarT, romlebic partniorebis pasuxismgeblobis
moculobas gansazRvravs, SeiZleba ganxorcieldes sawesdebo
kapitalis Semcirebis registraciidan da gamoqveynebidan 12 Tvis
Semdeg, Tu sxva ram ar aris dadgenili partniorTa SeTanxmebiT.
Tu romelime partniors Senatani ukan daubrundeba sawesdebo
kapitalis registrirebuli Semcirebis gareSe, kreditorisaTvis
es dabrunebad ar miiCneva. partniori valdebulia, sazogadoebas
daubrunos miRebuli Tanxa.
SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebis partniorebs Tanabar
pirobebSi Tanabari ufleba-movaleobebi aqvT, Tu kanoniT,
sazogadoebis wesdebiT an/da wesdebiT gansazRvrul SemTxvevaSi
partniorTa calke xelSekrulebiT, romelic moiTxovs notariul
damowmebas, sxva ram ar aris dadgenili. partniorTa SeTanxmebiT
SesaZlebelia, wesdebaSi an wesdebiT gaTvaliswinebul SemTxvevaSi
calke xelSekrulebiT, maT mier ganxorcielebuli Senatanebisgan
damoukideblad ganisazRvros gansxvavebuli ufleba-movaleobebi.
SezRuduli pasuxismgeblos sazogadoebis saxelmwifo da
sagadasaxado registracias axorcielebs registraciaze
uflebamosili sagadasaxado organo sawarmos adgilsamyofelis
mixedviT. registracia xorcieldeba samewarmeo reestrSi saTanado
CanawerebiT, saidentifikacio nomris miniWebiT, saxelmwifo da
sagadasaxado registraciis mowmobis (administraciul-
samarTlebrivi aqtis) gacemis safuZvelze.
samewarmeo reestrSi Setanili monacemebi sajaroa. nebismier pirs
SeuZlia gaecnos samewarmeo reestris monacemebs da miiRos
sawarmos maregistrirebel sagadasaxado organoSi reestris
amonawerebi. amonaweri samewarmeo reestridan unda gaices
dauyovnebliv, moTxovnisTanave.
167
SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebis saxelmwifo da
sagadasaxado registracia xdeba gancxadebisa da dadgenili
dokumentebis wardgenis safuZvelze. gancxadeba Seitaneba
registraciaze uflebamosil sagadasaxado organoSi sazogadoebis
adgilsamyofelis mixedviT.
gancxadeba unda Seicavdes Semdeg monacemebs:
• safirmo saxelwodebas (firmas);
• organizaciul-samarTlebriv formas;
• adgilsamyofels (iuridiul misamarTs);
• yoveli damfuZnebeli partnioris saxels, gvars,
sacxovrebel adgils, moqalaqeobas, piradobis
damadasturebeli dokumentis saxelwodebas, nomers, pirad
nomers, xolo Tu damfuZnebeli iuridiuli piria - mis
safirmo saxelwodebas da registraciis monacemebs
(iuridiuli misamarTi, im organos dasaxeleba, romelmac
registraciaSi gaatara iuridiuli piri, registraciis
TariRi da saidentifikacio nomeri, organizaciul-
samarTlebrivi forma, misi warmomadgenlis monacemebi);
• warmomadgenlobis uflebamosilebas;
• sawesdebo kapitalis odenobasa da TiToeuli partnioris
wils sawesdebo kapitalSi (procentebSi, da TanxdebSi);
• sawarmos xelmZRvanlis (yoveli direqtoris) saxels, gvars,
sacxovrebel adgils, moqalaqeobas, piradobis
damadasturebeli dokumentis saxelwodebas, nomers, pirad
nomers.
gancxadebas saxelmwifo da sagadasaxado registraciis Sesaxeb
xels awers xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piri.
168
SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebaSi wilis giravnobis
saregistraciod warmodgenili unda iqnas:
• damgiraveblisa da mogiravnis mier Sedgenili gancxadeba;
• sanotaro wesiT damowmebuli wilis giravnobis
xelSekruleba;
• sazogadoebis an partniorTa Tanxmoba, Tu es
gaTvaliswinebulia sazogadoebis wesdebiT.
gancxadebas erTvis Semdegi dokumentebi:
• sazogadoebis wesdeba;
• dokumentebi direqtorebis daniSvnis Sesaxeb;
• saregistracio mosakreblis gadaxdis damadasturebeli
dokumenti.
saregistraciosaregistraciosaregistraciosaregistracio mosakrebeli Seadgens 160 lars.mosakrebeli Seadgens 160 lars.mosakrebeli Seadgens 160 lars.mosakrebeli Seadgens 160 lars.
pirebi, romlebmac unda warmoadginon sazogadoeba, valdebulni
arian, waradginon xelmoweris is nimuSebi, romlebsac saqmian
urTierTobebSi gamoiyeneben. saxelmwifo da sagadasaxado
registraciisaTvis warsadgeni xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis
piris xelmoweris nimuSi, agreTve TandarTuli dokumentebi an
maTi aslebi moiTxovs notariul damowmebas (dadasturebas).
xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmoweris nimuSi ar xelmoweris nimuSi ar xelmoweris nimuSi ar
saWiroebs notariul damowmebassaWiroebs notariul damowmebassaWiroebs notariul damowmebassaWiroebs notariul damowmebas,,,, Tu igi Sesruldeba Tu igi Sesruldeba Tu igi Sesruldeba Tu igi Sesruldeba
maregistrirebel organoSi,maregistrirebel organoSi,maregistrirebel organoSi,maregistrirebel organoSi, registraciaze uflebamosili piris registraciaze uflebamosili piris registraciaze uflebamosili piris registraciaze uflebamosili piris
TandaswrebiTTandaswrebiTTandaswrebiTTandaswrebiT....
sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registracia xorcieldeba
kanoniT gaTvaliswinebuli dokumentebis wardgenisTanave. Tu
sagadasaxado registracia ar ganxorcielda an ganmcxadebels
werilobiT ar ecnoba xarvezis an motivirebuli uaris Sesaxeb,
169
sawarmo registrirebulad CaiTvleba. registraciaze
uflebamosili sagadasaxado organo valdebulia, ganmcxadeblis
moTxovnis safuZvelze dauyovnebliv gasces saxelmwifo da
sagadasaxado registraciis mowmoba.
Sps-s saxelmwifo da sagadasaxado registracia xorcieldeba
sagadasaxado organos uflebamosili piris mier samewarmeo
reestrSi saTanado monacemebis SetaniT, gadasaxadis gadamxdelis
saidentifikacio nomris miniWebiTa da saxelmwifo da
sagadasaxado registraciis mowmobis gacemiT.
SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebas saxelmwifo da
sagadasaxado registraciaze uari SeiZleba eTqvas, Tu:
• gancxadeba sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registraciis Taobaze ar Seicavs kanoniT miTiTebul
monacemebs;
• gancxadeba sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registraciis Taobaze warmodgenilia xelmZRvanelobiTi
uflebamosilebis piris xelmoweris gareSe;
• ar aris warmodgenili xelmoweris is nimuSebi, romlebsac
sawarmos warmomadgenlebi gamoiyeneben saqmian
urTierTobebSi;
• saregistraciod warmodgenili dokumentebi ar aris
damowmebuli sanotaro wesiT;
• sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registraciis Taobaze
gancxadebas ar erTvis sazogadoebis wesdeba;
• ar aris gadaxdili saregistracio mosakrebeli;
• ganmcxadebelma sagadasaxado organos mier gansazRvrul
vadaSi ar Seavso xarvezi;
• ar aris gansazRvruli yoveli damfuZnebeli partnioris
Sesatanis odenoba da Sesabamisi wili;
170
• ar aris miTiTebuli yoveli direqtoris am kanoniT
dadgenili monacemebi da ar aris warmodgenili maTi
daniSvnis damadasturebeli dokumentacia.
registraciaze uflebamosili sagadasaxado organos uari
saxelmwifo da sagadasaxado saregistracio mowmobis gacemaze
SeiZleba gasaCivrdes sasamarTloSi. saxelmwifo da sagadasaxado
registraciaze uaris Tqmis SemTxvevaSi ganmcxadebels ubrundeba
registraciis mizniT wardgenili dokumentacia.
Tu gancxadeba ar Seesabameba kanoniT gaTvaliswinebul moTxovnebs
an/da ar erTvis kanoniT gaTvaliswinebuli dokumentebi,
sagadasaxado organo amis Sesaxeb werilobiT acnobebs
ganmcxadebels da miscems mas 15-dRian vadas xarvezis Sesavsebad.
Tu am vadaSi ganmcxadebeli Seavsebs xarvezs, sagadasaxado organo
xarvezis Sevsebidan 2 dRis ganmavlobaSi sawarmos atarebs
saxelmwifo da sagadasaxado registraciaSi. xarvezis
SevsebisaTvis am punqtSi aRniSnuli vadis ganmeorebiT micema
dauSvebelia. aseT SemTxvevaSi gancxadebis Setanis vada aiTvleba
Tavidan.
Tu Sps-s Seqmnis mizniT wardgenilia araswori monacemebi an
dafuZnebis xarjebis gamo sazogadoebas zarali miadga,
partniorebi, iseve rogorc sazogadoebis direqtorebi, rogorc
solidaruli movaleebi, valdebuli arian, gadaixadon Seutaneli
gadasaxdelebi, aanazRauron dafuZnebis xarjebis gadauxdelobiT
gamowveuli, agreTve am dros warmoSobili sxva ziani.
registraciisaTvis savaldebulo faqtebis yoveli cvlileba
saWiroebs samewarmeo reestrSi cvlilebebis Setanas. cvlileba
ZalaSi Sedis mxolod misi samewarmeo reestrSi Setanis Semdeg.
171
cvlilebis registraciis uzrunvelyofis valdebuleba ekisreba
direqtors (direqtorebs). aRniSnuli valdebuleba ar zRudavs
partnioris/aqcioneris (partniorebis/aqcionerebis) da
sameTvalyureo sabWos wevrebis uflebamosilebas, uzrunvelyon
cvlilebis registracia.
Tu sawarmo registrirebulia, magram igi ar akmayofilebs
saxelmwifo da sagadasaxado registraciis pirobebs, an es
pirobebi mogvianebiT ispoba, mas xarvezebis gamosworebisaTvis
eZleva 3 Tvis vada. Tu xarvezebi am vadaSi ar iqneba
gamosworebuli, registracia SeiZleba gauqmdes. amisaTvis
sagadasaxado organom an sazogadoebis nebismierma partniorma
xarvezebis gamosasworeblad dadgenili 3-Tviani vadis uSedegod
gasvlis Semdeg unda mimarTos sasamarTlos likvidaciis procesis
dasawyebad. saxelmwifo da sagadasaxado registracia uqmdeba
mxolod likvidaciis procesis dasrulebis Semdeg.
saxelmwifo da sagadasaxado registraciis gauqmebamde SecdomiT
registrirebuli sawarmo iTvleba uSecdomod registrirebulad.
solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoebasolidaruli pasuxismgeblobis sazogadoebasolidaruli pasuxismgeblobis sazogadoebasolidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba
solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba aris sawarmos
dafuZnebis erT-erTi organizaciul-samarTlebrivi forma.
solidaruli pasuximgeblobis sazogadoeba warmoadgens iuridiul
pirs da igi, rogorc ufleba-movaleobaTa subieqti, warmoiSoba
mxolod samewarmeo reestrSi registraciis momentidan.
sawarmos registracia savaldebuloa. Tu registraciamde
sazogadoebis saxeliT raime moqmedeba ganxorcielda, am
moqmedebis Semsruleblebi da damfuZneblebi pasuxs ageben
personalurad, rogorc solidaruli movaleebi, am moqmedebidan
172
warmoSobili yvela valdebulebisaTvis. es pasuxismgebloba ZalaSi
rCeba sazogadoebis registraciis Semdegac.
sazogadoebis wesdeba unda damowmdes sanotaro wesiT.
sazogadoebis dafuZnebisas wesdebas xels aweren sazogadoebis
damfuZnebeli monawileni - damfuZnebeli partniorebi, xolo
wesdebaSi cvlilebebis Setanisas wesdebaze partniorTa
xelmowera ar moiTxoveba. xelmowera rwmunebulis meSveobiT
daiSveba mxolod sanotaro wesiT damowmebuli mindobilobis
safuZvelze.
solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoebis partniorebi
sazogadoebis valdebulebebze kreditorebis winaSe pasuxs ageben
solidarulad anu TiToeuli partniori valdebulebebze pasuxs
agebs uSualod, mTlianad, pirdapir, SeuzRudavad mTeli Tavisi
qonebiT. partniorebs Soris sxvagvari SeTanxmeba baTilia mesame
pirisaTvis.
sazogadoebis dafuZnebisas Sesatani SeiZleba daTqmuli iqnas da
Sesruldes nebismieri valutiT. sazogadoebis sabuRaltro
wignebSi Tanxa aRiniSneba erovnuli valutiT. Sesatani SeiZleba
warmodgenili iqnas agreTve sxva materialuri da aramaterialuri
qonebrivi obieqtebis saxiT, garda samuSaos Sesrulebisa da
momsaxurebis gawevisa. aramaterialuri qonebrivi obieqtebi,
samuSaos Sesruleba an/da momsaxurebis gaweva SeiZleba
gadacemuli iqnas sazogadoebisaTvis; igi ar aisaxeba sawesdebo
kapitalSi, magram SeiZleba gaTvaliswinebuli iqnas partniorTa
ufleba-movaleobebis gansazRvrisas. Setanaze valdebuli
partniori sazogadoebis winaSe pasuxs agebs arafuladi Sesatanis
im RirebulebisaTvis, romelic am obieqts registraciis momentSi
hqonda; Tu obieqtis Rirebuleba daTqmul Tanxaze naklebia, maSin
igi unda Seivsos fuliT; Tu arafuladi Sesatanis Rirebuleba
173
aRemateba daTqmul Tanxas, zedmeti Tanxis ukan dabrunebis
moTxovna dauSvebelia.
partniorebs SeuZliaT wesdebiT an wesdebiT gaTvaliswinebul
SemTxvevaSi werilobiTi formiT dadebuli calke xelSekrulebiT
gansazRvron TiToeuli partnioris Sesatanis ganxorcielebis
wesi, vada, Sesabamisi wili da pasuxismgeblobis moculoba
dadgenili wesebis Seusruleblobis SemTxvevaSi.
Tu partniorma gadaacila Sesatanis Setanis wesdebiT an
xelSekrulebiT (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) gansazRvrul
vadas, danarCeni partniorebi uflebamosilni arian mas
gadaxdisaTvis ganusazRvron damatebiTi vada. vadis uSedegod
gasvlis SemTxvevaSi partniori, romelmac ar ganaxorciela
gadaxda, kargavs wils da nawilobriv Sesrulebul valdebulebaTa
Sedegebsac, Tu sxva ram ar aris dadgenili mxareTa SeTanxmebiT.
solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoebis saxelmwifo da
sagadasaxado registracias axorcielebs registraciaze
uflebamosili sagadasaxado organo sawarmos adgilsamyofelis
mixedviT. registracia xorcieldeba samewarmeo reestrSi saTanado
CanawerebiT, saidentifikacio nomris miniWebiT, saxelmwifo da
sagadasaxado registraciis mowmobis (administraciul-
samarTlebrivi aqtis) gacemis safuZvelze.
samewarmeo reestrSi Setanili monacemebi sajaroa. nebismier pirs
SeuZlia gaecnos samewarmeo reestris monacemebs da miiRos
sawarmos maregistrirebel sagadasaxado organoSi reestris
amonawerebi. amonaweri samewarmeo reestridan unda gaices
dauyovnebliv, moTxovnisTanave.
174
solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoebis saxelmwifo da
sagadasaxado registracia xdeba gancxadebisa da dadgenili
dokumentebis wardgenis safuZvelze. gancxadeba Seitaneba
registraciaze uflebamosil sagadasaxado organoSi sazogadoebis
adgilsamyofelis mixedviT.
gancxadeba unda Seicavdes Semdeg monacemebs:
• safirmo saxelwodebas (firmas);
• organizaciul-samarTlebriv formas;
• adgilsamyofels (iuridiul misamarTs);
• yoveli damfuZnebeli partnioris saxels, gvars,
sacxovrebel adgils, moqalaqeobas, piradobis
damadasturebeli dokumentis saxelwodebas, nomers, pirad
nomers, xolo Tu damfuZnebeli iuridiuli piria - mis
safirmo saxelwodebas da registraciis monacemebs
(iuridiuli misamarTi, im organos dasaxeleba, romelmac
registraciaSi gaatara iuridiuli piri, registraciis
TariRi da saidentifikacio nomeri, organizaciul-
samarTlebrivi forma, misi warmomadgenlis monacemebi);
• warmomadgenlobis uflebamosilebas.
gancxadebas saxelmwifo da sagadasaxado registraciis Sesaxeb
xels awers xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piri.
gancxadebas erTvis Semdegi dokumentebi:
• sazogadoebis wesdeba;
• saregistracio mosakreblis gadaxdis damadasturebeli
dokumenti.
saregistracio mosakrebli Seadgens 60 larssaregistracio mosakrebli Seadgens 60 larssaregistracio mosakrebli Seadgens 60 larssaregistracio mosakrebli Seadgens 60 lars....
175
pirebi, romlebmac unda warmoadginon sazogadoeba, valdebuli
arian, waradginon xelmoweris is nimuSebi, romlebsac saqmian
urTierTobebSi gamoiyeneben. saxelmwifo da sagadasaxado
registraciisaTvis warsadgeni xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis
piris xelmoweris nimuSi, agreTve TandarTuli dokumentebi an
maTi aslebi moiTxovs notariul damowmebas (dadasturebas).
xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar
saWiroebs notariul damowmebassaWiroebs notariul damowmebassaWiroebs notariul damowmebassaWiroebs notariul damowmebas,,,, Tu igi SesrTu igi SesrTu igi SesrTu igi Sesruldeba uldeba uldeba uldeba
maregistrirebel organoSimaregistrirebel organoSimaregistrirebel organoSimaregistrirebel organoSi registraciaze uflebamoregistraciaze uflebamoregistraciaze uflebamoregistraciaze uflebamosili piris sili piris sili piris sili piris
TandaswrebiTTandaswrebiTTandaswrebiTTandaswrebiT....
sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registracia xorcieldeba
kanoniT gaTvaliswinebuli dokumentebis wardgenisTanave. Tu
sagadasaxado registracia ar ganxorcielda an ganmcxadebels
werilobiT ar ecnoba xarvezis an motivirebuli uaris Sesaxeb,
sawarmo registrirebulad CaiTvleba. registraciaze
uflebamosili sagadasaxado organo valdebulia, ganmcxadeblis
moTxovnis safuZvelze dauyovnebliv gasces saxelmwifo da
sagadasaxado registraciis mowmoba.
sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registracia xorcieldeba
sagadasaxado organos uflebamosili piris mier samewarmeo
reestrSi saTanado monacemebis SetaniT, gadasaxadis gadamxdelis
saidentifikacio nomris miniWebiT da saxelmwifo da sagadasaxado
registraciis mowmobis gacemiT.
sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registraciaze uari
SeiZleba eTqvas, Tu:
• gancxadeba sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registraciis Taobaze ar Seicavs miTiTebul monacemebs;
176
• gancxadeba sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registraciis Taobaze warmodgenilia xelmZRvanelobiTi
uflebamosilebis piris xelmoweris gareSe;
• ar aris warmodgenili xelmoweris is nimuSebi, romlebsac
sawarmos warmomadgenlebi gamoiyeneben saqmian
urTierTobebSi;
• saregistraciod warmodgenili dokumentebi ar aris
damowmebuli sanotaro wesiT;
• sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registraciis Taobaze
gancxadebas ar erTvis sazogadoebis wesdeba;
• ar aris gadaxdili saregistracio mosakrebeli;
• ganmcxadebelma sagadasaxado organos mier gansazRvrul
vadaSi ar Seavso xarvezi.
registraciaze uflebamosili sagadasaxado organos uari
saxelmwifo da sagadasaxado saregistracio mowmobis gacemaze
SeiZleba gasaCivrdes sasamarTloSi. saxelmwifo da sagadasaxado
registraciaze uaris Tqmis SemTxvevaSi ganmcxadebels ubrundeba
registraciis mizniT wardgenili dokumentacia.
Tu gancxadeba ar Seesabameba kanoniT gaTvaliswinebul moTxovnebs
an/da ar erTvis kanoniT gaTvaliswinebuli dokumentebi,
sagadasaxado organo amis Sesaxeb werilobiT acnobebs
ganmcxadebels da miscems mas 15-dRian vadas xarvezis Sesavsebad.
Tu am vadaSi ganmcxadebeli Seavsebs xarvezs, sagadasaxado organo
xarvezis Sevsebidan 2 dRis ganmavlobaSi sawarmos atarebs
saxelmwifo da sagadasaxado registraciaSi. xarvezis
SevsebisaTvis aRniSnuli vadis ganmeorebiT micema dauSvebelia.
aseT SemTxvevaSi gancxadebis Setanis vada aiTvleba Tavidan.
Tu sazogadoebis Seqmnis mizniT wardgenilia araswori monacemebi
an dafuZnebis xarjebis gamo sazogadoebas zarali miadga,
177
partniorebi, iseve rogorc sazogadoebis direqtorebi, rogorc
solidaruli movaleebi, valdebuli arian, gadaixadon Seutaneli
gadasaxdelebi, aanazRauron dafuZnebis xarjebis gadauxdelobiT
gamowveuli, agreTve am dros warmoSobili sxva ziani.
registraciisaTvis savaldebulo faqtebis yoveli cvlileba
saWiroebs samewarmeo reestrSi cvlilebebis Setanas. cvlileba
ZalaSi Sedis mxolod misi samewarmeo reestrSi Setanis Semdeg.
cvlilebis registraciis uzrunvelyofis valdebuleba ekisreba
direqtors (direqtorebs). aRniSnuli valdebuleba ar zRudavs
partnioris/aqcioneris (partniorebis/aqcionerebis) da
sameTvalyureo sabWos wevrebis uflebamosilebas, uzrunvelyon
cvlilebis registracia.
Tu sawarmo registrirebulia, magram igi ar akmayofilebs
saxelmwifo da sagadasaxado registraciis pirobebs, an es
pirobebi mogvianebiT ispoba, mas xarvezebis gamosworebisaTvis
eZleva 3 Tvis vada. Tu xarvezebi am vadaSi ar iqneba
gamosworebuli, registracia SeiZleba gauqmdes.
amisaTvis sagadasaxado organom an sazogadoebis nebismierma
partniorma xarvezebis gamosasworeblad dadgenili 3-Tviani vadis
uSedegod gasvlis Semdeg unda mimarTos sasamarTlos likvidaciis
procesis dasawyebad. saxelmwifo da sagadasaxado registracia
uqmdeba mxolod likvidaciis procesis dasrulebis Semdeg.
saxelmwifo da sagadasaxado registraciis gauqmebamde SecdomiT
registrirebuli sawarmo iTvleba uSecdomod registrirebulad.
178
komandituri sazogadoebakomandituri sazogadoebakomandituri sazogadoebakomandituri sazogadoeba
komandituri sazogadoeba aris sawarmos dafuZnebis erT-erTi
organizaciul-samarTlebrivi forma. komandituri sazogadoeba
warmoadgens iuridiul pirs da igi, rogorc ufleba-movaleobaTa
subieqti, warmoiSoba mxolod samewarmeo reestrSi registraciis
momentidan.
sawarmos registracia savaldebuloa. Tu registraciamde
sazogadoebis saxeliT raime moqmedeba ganxorcielda, am
moqmedebis Semsruleblebi da damfuZneblebi pasuxs ageben
personalurad, rogorc solidaruli movaleebi, am moqmedebidan
warmoSobili yvela valdebulebisaTvis. es pasuxismgebloba ZalaSi
rCeba sazogadoebis registraciis Semdegac.
sazogadoebis wesdeba unda damowmdes sanotaro wesiT.
sazogadoebis dafuZnebisas wesdebas xels aweren sazogadoebis
damfuZnebeli monawileni - damfuZnebeli partniorebi, xolo
wesdebaSi cvlilebebis Setanisas wesdebaze partniorTa
xelmowera ar moiTxoveba. xelmowera rwmunebulis meSveobiT
daiSveba mxolod sanotaro wesiT damowmebuli mindobilobis
safuZvelze.
komandituri sazogadoebis personalurad pasuxismgebeli
partniorebi (komplementarebi) sazogadoebis valdebulebebze
kreditorebis winaSe pasuxs ageben solidarulad anu TiToeuli
partniori valdebulebebze pasuxs agebs uSualod, mTlianad,
pirdapir, SeuzRudavad mTeli Tavisi qonebiT. partniorebs Soris
sxvagvari SeTanxmeba baTilia mesame pirisaTvis.
sazogadoebis dafuZnebisas Sesatani SeiZleba daTqmuli iqnas da
Sesruldes nebismieri valutiT. sazogadoebis sabuRaltro
179
wignebSi Tanxa aRiniSneba erovnuli valutiT. Sesatani SeiZleba
warmodgenili iqnas agreTve sxva materialuri da aramaterialuri
qonebrivi obieqtebis saxiT, garda samuSaos Sesrulebisa da
momsaxurebis gawevisa. aramaterialuri qonebrivi obieqtebi,
samuSaos Sesruleba an/da momsaxurebis gaweva SeiZleba
gadacemuli iqnas sazogadoebisaTvis; igi ar aisaxeba sawesdebo
kapitalSi, magram SeiZleba gaTvaliswinebuli iqnas partniorTa
ufleba-movaleobebis gansazRvrisas. Setanaze valdebuli
partniori sazogadoebis winaSe pasuxs agebs arafuladi Sesatanis
im RirebulebisaTvis, romelic am obieqts registraciis momentSi
hqonda; Tu obieqtis Rirebuleba daTqmul Tanxaze naklebia, maSin
igi unda Seivsos fuliT; Tu arafuladi Sesatanis Rirebuleba
aRemateba daTqmul Tanxas, zedmeti Tanxis ukan dabrunebis
moTxovna dauSvebelia.
Sesatanis ukan dabruneba komanditur sazogadobisTvis daiSveba
mxolod sawesdebo kapitalis Semcirebis gziT. amisTvis saWiroa
cvlilebebis Setana sazogadoebis wesdebaSi. sawesdebo kapitalis
Semcireba registrirebuli unda iqnas samewarmeo reestrSi.
komandituri sazogadoebis komanditi Sesatanis saboloo
Setanamde sazogadoebis kreditorebis winaSe pasuxs agebs mis
mier Seutaneli Sesatanis odenobiT. Sesatanis srulad Setana ar
aTavisuflebs pasuxismgeblobisagan im pirs, romelmac
pasuxismgeblobis SezRudvis samarTlebrivi formebi borotad
gamoiyena. borotad gamoyenebad CaiTvleba, Tu ar iqna
uzrunvelyofili sabuRaltro wignebis iseTi warmoeba, saidanac
calsaxad gamomdinareobs, Tu romeli qoneba ekuTvnis da ra
valdebulebebi akisria sazogadoebas da romeli _ ara.
partniorebs SeuZliaT wesdebiT an wesdebiT gaTvaliswinebul
SemTxvevaSi werilobiTi formiT dadebuli calke xelSekrulebiT
180
gansazRvron TiToeuli partnioris Sesatanis ganxorcielebis
wesi, vada, Sesabamisi wili da pasuxismgeblobis moculoba
dadgenili wesebis Seusruleblobis SemTxvevaSi.
Tu partniorma gadaacila Sesatanis Setanis wesdebiT an
xelSekrulebiT (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) gansazRvrul
vadas, danarCeni partniorebi uflebamosilni arian mas
gadaxdisaTvis gamusazRvron damatebiTi vada. vadis uSedegod
gasvlis SemTxvevaSi partniori, romelmac ar ganaxorciela
gadaxda, kargavs wils da nawilobriv Sesrulebul valdebulebaTa
Sedegebsac, Tu sxva ram ar aris dadgenili mxareTa SeTanxmebiT.
komandituri sazogadoebis saxelmwifo da sagadasaxado
registracias axorcielebs registraciaze uflebamosili
sagadasaxado organo sawarmos adgilsamyoflis mixedviT.
registracia xorcieldeba samewarmeo reestrSi saTanado
CanawerebiT, saidentifikacio nomris miniWebiT, saxelmwifo da
sagadasaxado registraciis mowmobis (administraciul-
samarTlebrivi aqtis) gacemis safuZvelze.
samewarmeo reestrSi Setanili monacemebi sajaroa. nebismier pirs
SeuZlia gaecnos samewarmeo reestris monacemebs da miiRos
sawarmos maregistrirebel sagadasaxado organoSi reestris
amonawerebi. amonaweri samewarmeo reestridan unda gaices
dauyovnebliv, moTxovnisTanave.
komandituri sazogadoebis saxelmwifo da sagadasaxado
registracia xdeba gancxadebisa da dadgenili dokumentebis
wardgenis safuZvelze. gancxadeba Seitaneba registraciaze
uflebamosil sagadasaxado organoSi sazogadoebis
adgilsamyofelis mixedviT.
181
gancxadeba unda Seicavdes Semdeg monacemebs:
• safirmo saxelwodebas (firmas);
• organizaciul-samarTlebriv formas;
• adgilsamyofels (iuridiul misamarTs);
• yoveli damfuZnebeli partnioris saxels, gvars,
sacxovrebel adgils, moqalaqeobas, piradobis
damadasturebeli dokumentis saxelwodebas, nomers, pirad
nomers, xolo Tu damfuZnebeli iuridiuli piria - mis
safirmo saxelwodebas da registraciis monacemebs
(iuridiuli misamarTi, im organos dasaxeleba, romelmac
registraciaSi gaatara iuridiuli piri, registraciis
TariRi da saidentifikacio nomeri, organizaciul-
samarTlebrivi forma, misi warmomadgenlis monacemebi);
• warmomadgenlobis uflebamosilebas;
• yoveli komanditis Sesatanis odenobas.
gancxadebas saxelmwifo da sagadasaxado registraciis Sesaxeb
xels awers xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piri.
gancxadebas erTvis Semdegi dokumentebi:
• sazogadoebis wesdeba ;
• saregistracio mosakreblis gadaxdis damadasturebeli
dokumenti.
saregistracio mosakrebli Seadgens 80 lars.saregistracio mosakrebli Seadgens 80 lars.saregistracio mosakrebli Seadgens 80 lars.saregistracio mosakrebli Seadgens 80 lars.
pirebi, romlebmac unda warmoadginon komandituri sazogadoeba,
valdebuli arian, waradginon xelmoweris is nimuSebi, romlebsac
saqmian urTierTobebSi gamoiyeneben. saxelmwifo da sagadasaxado
registraciisaTvis warsadgeni xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis
piris xelmoweris nimuSi, agreTve TandarTuli dokumentebi an
maTi aslebi moiTxovs notariul damowmebas (dadasturebas).
182
xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar
saWiroebs notariul saWiroebs notariul saWiroebs notariul saWiroebs notariul damowmebasdamowmebasdamowmebasdamowmebas,,,, Tu igi Sesruldeba Tu igi Sesruldeba Tu igi Sesruldeba Tu igi Sesruldeba
maregistrirebel organoSi registraciaze uflebamosili piris maregistrirebel organoSi registraciaze uflebamosili piris maregistrirebel organoSi registraciaze uflebamosili piris maregistrirebel organoSi registraciaze uflebamosili piris
TandaswrebiTTandaswrebiTTandaswrebiTTandaswrebiT....
sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registracia xorcieldeba
saWiro dokumentebis wardgenisTanave. Tu sagadasaxado
registracia ar ganxorcielda an ganmcxadebels werilobiT ar
ecnoba xarvezis an motivirebuli uaris Sesaxeb, sawarmo
registrirebulad CaiTvleba. registraciaze uflebamosili
sagadasaxado organo valdebulia, ganmcxadeblis moTxovnis
safuZvelze dauyovnebliv gasces saxelmwifo da sagadasaxado
registraciis mowmoba.
komandituri sazogadoebis saxelmwifo da sagadasaxado
registracia xorcieldeba sagadasaxado organos uflebamosili
piris mier samewarmeo reestrSi saTanado monacemebis SetaniT,
gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomris miniWebiT da
saxelmwifo da sagadasaxado registraciis mowmobis gacemiT.
komanditur sazogadoebas saxelmwifo da sagadasaxado
registraciaze uari SeiZleba eTqvas, Tu:
• gancxadeba sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registraciis Taobaze ar Seicavs miTiTebul monacemebs;
• gancxadeba sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registraciis Taobaze warmodgenilia xelmZRvanelobiTi
uflebamosilebis piris xelmoweris gareSe;
• ar aris warmodgenili xelmoweris is nimuSebi, romlebsac
sawarmos warmomadgenlebi gamoiyeneben saqmian
urTierTobebSi;
• saregistraciod warmodgenili dokumentebi ar aris
damowmebuli sanotaro wesiT;
183
• sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registraciis Taobaze
gancxadebas ar erTvis sazogadoebis wesdeba;
• ar aris gadaxdili saregistracio mosakrebeli;
• ganmcxadebelma sagadasaxado organos mier gansazRvrul
vadaSi ar Seavso xarvezi;
• gancxadebaSi ar aris miTiTebuli yoveli komanditis mier
Sesrulebuli Sesatanis odenoba;
• ar aris warmodgenili yoveli komanditis mier
Sesrulebuli Sesatanis damadasturebeli sabuTi.
registraciaze uflebamosili sagadasaxado organos uari
saxelmwifo da sagadasaxado saregistracio mowmobis gacemaze
SeiZleba gasaCivrdes sasamarTloSi. saxelmwifo da sagadasaxado
registraciaze uaris Tqmis SemTxvevaSi ganmcxadebels ubrundeba
registraciis mizniT wardgenili dokumentacia.
Tu gancxadeba ar Seesabameba kanoniT gaTvaliswinebul moTxovnebs
an/da ar erTvis kanoniT gaTvaliswinebuli dokumentebi,
sagadasaxado organo amis Sesaxeb werilobiT acnobebs
ganmcxadebels da miscems mas 15-dRian vadas xarvezis Sesavsebad.
Tu am vadaSi ganmcxadebeli Seavsebs xarvezs, sagadasaxado organo
xarvezis Sevsebidan 2 dRis ganmavlobaSi sawarmos atarebs
saxelmwifo da sagadasaxado registraciaSi. xarvezis
SevsebisaTvis am punqtSi aRniSnuli vadis ganmeorebiT micema
dauSvebelia. aseT SemTxvevaSi gancxadebis Setanis vada aiTvleba
Tavidan.
Tu komandituri sazogadoebis Seqmnis mizniT wardgenilia
araswori monacemebi an dafuZnebis xarjebis gamo sazogadoebas
zarali miadga, partniorebi, iseve rogorc sazogadoebis
direqtorebi, rogorc solidaruli movaleebi, valdebuli arian,
gadaixadon Seutaneli gadasaxdelebi, aanazRauron dafuZnebis
184
xarjebis gadauxdelobiT gamowveuli, agreTve am dros
warmoSobili sxva ziani.
registraciisaTvis savaldebulo faqtebis yoveli cvlileba
saWiroebs samewarmeo reestrSi cvlilebebis Setanas. cvlileba
ZalaSi Sedis mxolod misi samewarmeo reestrSi Setanis Semdeg.
cvlilebis registraciis uzrunvelyofis valdebuleba ekisreba
direqtors (direqtorebs). aRniSnuli valdebuleba ar zRudavs
partnioris/aqcioneris (partniorebis/aqcionerebis) da
sameTvalyureo sabWos wevrebis uflebamosilebas, uzrunvelyon
cvlilebis registracia.
Tu komandituri sazogadoeba registrirebulia, magram igi ar
akmayofilebs saxelmwifo da sagadasaxado registraciis pirobebs,
an es pirobebi mogvianebiT ispoba, mas xarvezebis
gamosworebisaTvis eZleva 3 Tvis vada. Tu xarvezebi am vadaSi ar
iqneba gamosworebuli, registracia SeiZleba gauqmdes. amisaTvis
sagadasaxado organom an sazogadoebis nebismierma partniorma
xarvezebis gamosasworeblad dadgenili 3-Tviani vadis uSedegod
gasvlis Semdeg unda mimarTos sasamarTlos likvidaciis procesis
dasawyebad. saxelmwifo da sagadasaxado registracia uqmdeba
mxolod likvidaciis procesis dasrulebis Semdeg.
saxelmwifo da sagadasaxado registraciis gauqmebamde SecdomiT
registrirebuli sawarmo iTvleba uSecdomod registrirebulad.
185
kooperatikooperatikooperatikooperativivivivi
kooperativi aris sawarmos dafuZnebis erT-erTi organizaciul-
samarTlebrivi forma. kooperativi warmoadgens iuridiul pirs da
igi, rogorc ufleba-movaleobaTa subieqti, warmoiSoba mxolod
samewarmeo reestrSi registraciis momentidan.
sawarmos registracia savaldebuloa. Tu registraciamde
sazogadoebis saxeliT raime moqmedeba ganxorcielda, am
moqmedebis Semsruleblebi da damfuZneblebi pasuxs ageben
personalurad, rogorc solidaruli movaleebi, am moqmedebidan
warmoSobili yvela valdebulebisaTvis. es pasuxismgebloba ZalaSi
rCeba sazogadoebis registraciis Semdegac.
kooperativis wesdeba unda damowmdes sanotaro wesiT. wesdebas
xels aweren damfuZnebeli monawileni - damfuZnebeli
partniorebi, xolo wesdebaSi cvlilebebis Setanisas wesdebaze
partniorTa xelmowera ar moiTxoveba. xelmowera rwmunebulis
meSveobiT daiSveba mxolod sanotaro wesiT damowmebuli
mindobilobis safuZvelze.
kooperativis dafuZnebisas an sawesdebo kapitalis gazrdisas
Sesatani SeiZleba daTqmuli iqnas da Sesruldes nebismieri
valutiT. sazogadoebis sabuRaltro wignebSi Tanxa aRiniSneba
erovnuli valutiT. sawesdebo kapitalis formirebisas Sesatani
SeiZleba warmodgenili iqnas agreTve sxva materialuri da
aramaterialuri qonebrivi obieqtebis saxiT, garda samuSaos
Sesrulebisa da momsaxurebis gawevisa. aramaterialuri qonebrivi
obieqtebi, samuSaos Sesruleba an/da momsaxurebis gaweva SeiZleba
gadacemuli iqnas sazogadoebisaTvis; igi ar aisaxeba sawesdebo
kapitalSi, magram SeiZleba gaTvaliswinebuli iqnas partniorTa
ufleba-movaleobebis gansazRvrisas. Setanaze valdebuli
186
partniori sazogadoebis winaSe pasuxs agebs arafuladi Sesatanis
im RirebulebisaTvis, romelic am obieqts registraciis momentSi
hqonda; Tu obieqtis Rirebuleba daTqmul Tanxaze naklebia, maSin
igi unda Seivsos fuliT; Tu arafuladi Sesatanis Rirebuleba
aRemateba daTqmul Tanxas, zedmeti Tanxis ukan dabrunebis
moTxovna dauSvebelia.
Sesatanis ukan dabruneba kooperativebSi daiSveba mxolod
sawesdebo kapitalis Semcirebis gziT. amisTvis saWiroa
cvlilebebis Setana sazogadoebis wesdebaSi. sawesdebo kapitalis
Semcireba registrirebuli unda iqnas samewarmeo reestrSi.
kooperativis damfuZnebeli wevri Sesatanis saboloo Setanamde
sazogadoebis kreditorebis winaSe pasuxs agebs mis mier
Seutaneli Sesatanis odenobiT. Sesatanis srulad Setana ar
aTavisuflebs pasuxismgeblobisagan im pirs, romelmac
pasuxismgeblobis SezRudvis samarTlebrivi formebi borotad
gamoiyena. borotad gamoyenebad CaiTvleba, Tu ar iqna
uzrunvelyofili sabuRaltro wignebis iseTi warmoeba, saidanac
calsaxad gamomdinareobs, Tu romeli qoneba ekuTvnis da ra
valdebulebebi akisria sazogadoebas da romeli _ ara.
partniorebs SeuZliaT wesdebiT an wesdebiT gaTvaliswinebul
SemTxvevaSi werilobiTi formiT dadebuli calke xelSekrulebiT
gansazRvron TiToeuli partnioris Sesatanis ganxorcielebis
wesi, vada, Sesabamisi wili da pasuxismgeblobis moculoba
dadgenili wesebis Seusruleblobis SemTxvevaSi.
Tu partniorma gadaacila Sesatanis Setanis wesdebiT an
xelSekrulebiT (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) gansazRvrul
vadas, danarCeni partniorebi uflebamosilni arian mas
gadaxdisaTvis ganusazRvron damatebiTi vada. vadis uSedegod
187
gasvlis SemTxvevaSi partniori, romelmac ar ganaxorciela
gadaxda, kargavs wils da nawilobriv Sesrulebul valdebulebaTa
Sedegebsac, Tu sxva ram ar aris dadgenili mxareTa SeTanxmebiT.
Tu damfuZnebeli partniorebis mier Sesatanis Seutanlobis gamo
ar Seivseba am formis sawarmosaTvis dawesebuli minimaluri
sawesdebo kapitali, Seusrulebeli Sesatani nawildeba sxva
damfuZnebel partniorebs Soris.
kooperativis sawesdebo kapitali, am aRniSnuli pirobebis
Tanaxmad, Semcirebis Semdeg kvlav unda Seivsos kanoniT dadgenil
minimalur odenobamde. Tu Semcireba moxdeba Senatanis dabrunebis
an Seutaneli nawilis gadaxdisagan gaTavisuflebis mizniT, maSin
TiToeul partniorze darCenili Sesatanis Tanxa ar unda iyos 50
larze naklebi.
sawesdebo kapitalis Semcireba Sesatanebis ukan dabrunebiT im
Sesatanebis mimarT, romlebic partniorebis pasuxismgeblobis
moculobas gansazRvravs, SeiZleba ganxorcieldes sawesdebo
kapitalis Semcirebis registraciidan da gamoqveynebidan 12 Tvis
Semdeg, Tu sxva ram ar aris dadgenili partniorTa SeTanxmebiT.
Tu romelime partniors Senatani ukan daubrundeba sawesdebo
kapitalis registrirebuli Semcirebis gareSe, kreditorisaTvis
es dabrunebad ar miiCneva. partniori valdebulia, sazogadoebas
daubrunos miRebuli Tanxa.
kooperativis saxelmwifo da sagadasaxado registracias
axorcielebs registraciaze uflebamosili sagadasaxado organo
sawarmos adgilsamyoflis mixedviT. registracia xorcieldeba
samewarmeo reestrSi saTanado CanawerebiT, saidentifikacio
nomris miniWebiT, saxelmwifo da sagadasaxado registraciis
mowmobis (administraciul-samarTlebrivi aqtis) gacemis
safuZvelze.
188
samewarmeo reestrSi Setanili monacemebi sajaroa. nebismier pirs
SeuZlia gaecnos samewarmeo reestris monacemebs da miiRos
sawarmos maregistrirebel sagadasaxado organoSi reestridan
amonawerebi. amonaweri samewarmeo reestridan unda gaices
dauyovnebliv, moTxovnisTanave.
kooperativis saxelmwifo da sagadasaxado registracia xdeba
gancxadebisa da dadgenili dokumentebis wardgenis safuZvelze.
gancxadeba Seitaneba registraciaze uflebamosil sagadasaxado
organoSi sazogadoebis adgilsamyoflis mixedviT.
gancxadeba savaldebulo wesiT unda Seicavdes:
• safirmo saxelwodebas (firmas);
• organizaciul-samarTlebriv formas;
• adgilsamyofels (iuridiul misamarTs);
• yoveli damfuZnebeli partnioris saxels, gvars,
sacxovrebel adgils, moqalaqeobas, piradobis
damadasturebeli dokumentis saxelwodebas, nomers, pirad
nomers, xolo Tu damfuZnebeli iuridiuli piria - mis
safirmo saxelwodebas da registraciis monacemebs
(iuridiuli misamarTi, im organos dasaxeleba, romelmac
registraciaSi gaatara iuridiuli piri, registraciis
TariRi da saidentifikacio nomeri, organizaciul-
samarTlebrivi forma, misi warmomadgenlis monacemebi);
• warmomadgenlobis uflebamosilebas;
• sawesdebo kapitalis odenobasa da TiToeuli partnioris
wils sawesdebo kapitalSi (procentebSi, TanxebSi);
• sawarmos xelmZRvanelis (yoveli direqtoris) saxels,
gvars, sacxovrebel adgils, moqalaqeobas, piradobis
damadasturebeli dokumentis saxelwodebas, nomers, pirad
nomers.
189
gancxadebas saxelmwifo da sagadasaxado registraciis Sesaxeb
xels awers xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piri.
gancxadebas erTvis Semdegi dokumentebi:
• sazogadoebis wesdeba (2 egzemplari);
• saregistracio mosakreblis gadaxdis damadasturebeli
dokumenti.
saregistracio mosaregistracio mosaregistracio mosaregistracio mosakrebli Seadgens 120 lars.sakrebli Seadgens 120 lars.sakrebli Seadgens 120 lars.sakrebli Seadgens 120 lars.
pirebi, romlebmac unda warmoadginon kooperativi, valdebulni
arian, waradginon xelmoweris is nimuSebi, romlebsac saqmian
urTierTobebSi gamoiyeneben. registraciisaTvis warsadgeni
xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi,
agreTve TandarTuli dokumentebi an maTi aslebi moiTxovs
notariul damowmebas (dadasturebas).
xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar
saWiroebs notariul damowmebassaWiroebs notariul damowmebassaWiroebs notariul damowmebassaWiroebs notariul damowmebas,,,, Tu igi SesrTu igi SesrTu igi SesrTu igi Sesruldeba uldeba uldeba uldeba
maregistrirebel organoSimaregistrirebel organoSimaregistrirebel organoSimaregistrirebel organoSi registraciaze uflebamoregistraciaze uflebamoregistraciaze uflebamoregistraciaze uflebamosili piris sili piris sili piris sili piris
TandaswrebiTTandaswrebiTTandaswrebiTTandaswrebiT....
sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registracia xorcieldeba
kanoniT gaTvaliswinebuli dokumentebis wardgenisTanave. Tu
sagadasaxado registracia ar ganxorcielda an ganmcxadebels
werilobiT ar ecnoba xarvezis an motivirebuli uaris Sesaxeb,
sawarmo registrirebulad CaiTvleba. registraciaze
uflebamosili sagadasaxado organo valdebulia, ganmcxadeblis
moTxovnis safuZvelze dauyovnebliv gasces saxelmwifo da
sagadasaxado registraciis mowmoba.
kooperativis saxelmwifo da sagadasaxado registracia
xorcieldeba sagadasaxado organos uflebamosili piris mier
190
samewarmeo reestrSi saTanado monacemebis SetaniT, gadasaxadis
gadamxdelis saidentifikacio nomris miniWebiT da saxelmwifo da
sagadasaxado registraciis mowmobis gacemiT.
kooperativs saxelmwifo da sagadasaxado registraciaze uari
SeiZleba eTqvas, Tu:
• gancxadeba sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registraciis Taobaze ar Seicavs kanoniT dadgenil
monacemebs;
• gancxadeba sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registraciis Taobaze warmodgenilia xelmZRvanelobiTi
uflebamosilebis piris xelmoweris gareSe;
• ar aris warmodgenili xelmoweris is nimuSebi, romlebsac
sawarmos warmomadgenlebi gamoiyeneben saqmian
urTierTobebSi;
• saregistraciod warmodgenili dokumentebi ar aris
damowmebuli sanotaro wesiT;
• sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registraciis Taobaze
gancxadebas ar erTvis sazogadoebis wesdeba;
• ar aris gadaxdili saregistracio mosakrebeli;
• ganmcxadebelma sagadasaxado organos mier gansazRvrul
vadaSi ar Seavso xarvezi;
• ar aris gansazRvruli yoveli damfuZnebeli partnioris
Sesatanis odenoba da Sesabamisi wili;
• ar aris miTiTebuli yoveli direqtoris am kanoniT
dadgenili monacemebi da ar aris warmodgenili maTi
daniSvnis damadasturebeli dokumentacia.
registraciaze uflebamosili sagadasaxado organos uari
saxelmwifo da sagadasaxado saregistracio mowmobis gacemaze
SeiZleba gasaCivrdes sasamarTloSi. saxelmwifo da sagadasaxado
191
registraciaze uaris Tqmis SemTxvevaSi ganmcxadebels ubrundeba
registraciis mizniT wardgenili dokumentacia.
Tu gancxadeba ar Seesabameba kanoniT gaTvaliswinebul moTxovnebs
an/da ar erTvis kanoniT gaTvaliswinebuli dokumentebi,
sagadasaxado organo amis Sesaxeb werilobiT acnobebs
ganmcxadebels da miscems mas 15-dRian vadas xarvezis Sesavsebad.
Tu am vadaSi ganmcxadebeli Seavsebs xarvezs, sagadasaxado organo
xarvezis Sevsebidan 2 dRis ganmavlobaSi sawarmos atarebs
saxelmwifo da sagadasaxado registraciaSi. xarvezis
SevsebisaTvis am punqtSi aRniSnuli vadis ganmeorebiT micema
dauSvebelia. aseT SemTxvevaSi gancxadebis Setanis vada aiTvleba
Tavidan.
Tu kooperativis Seqmnis mizniT wardgenilia araswori monacemebi
an dafuZnebis xarjebis gamo sazogadoebas zarali miadga,
partniorebi, iseve rogorc sazogadoebis direqtorebi, rogorc
solidaruli movaleebi, valdebuli arian, gadaixadon Seutaneli
gadasaxdelebi, aanazRauron dafuZnebis xarjebis gadauxdelobiT
gamowveuli, agreTve am dros warmoSobili sxva ziani.
registraciisaTvis savaldebulo faqtebis yoveli cvlileba
saWiroebs samewarmeo reestrSi cvlilebebis Setanas. cvlileba
ZalaSi Sedis mxolod misi samewarmeo reestrSi Setanis Semdeg.
cvlilebis registraciis uzrunvelyofis valdebuleba ekisreba
direqtors (direqtorebs). aRniSnuli valdebuleba ar zRudavs
partnioris/aqcioneris (partniorebis/aqcionerebis) da
sameTvalyureo sabWos wevrebis uflebamosilebas, uzrunvelyon
cvlilebis registracia.
Tu sawarmo registrirebulia, magram igi ar akmayofilebs
saxelmwifo da sagadasaxado registraciis pirobebs, an es
192
pirobebi mogvianebiT ispoba, mas xarvezebis gamosworebisaTvis
eZleva 3 Tvis vada. Tu xarvezebi am vadaSi ar iqneba
gamosworebuli, registracia SeiZleba gauqmdes. amisaTvis
sagadasaxado organom an sazogadoebis nebismierma partniorma
xarvezebis gamosasworeblad dadgenili 3-Tviani vadis uSedegod
gasvlis Semdeg unda mimarTos sasamarTlos likvidaciis procesis
dasawyebad. saxelmwifo da sagadasaxado registracia uqmdeba
mxolod likvidaciis procesis dasrulebis Semdeg.
saxelmwifo da sagadasaxado registraciis gauqmebamde SecdomiT
registrirebuli sawarmo iTvleba uSecdomod registrirebulad.
saaqcio sazogadoebasaaqcio sazogadoebasaaqcio sazogadoebasaaqcio sazogadoeba
saaqcio sazogadoeba (ss) aris sawarmos dafuZnebis erT-erTi
organizaciul-samarTlebrivi forma. ss warmoadgens iuridiul
pirs da igi, rogorc ufleba-movaleobaTa subieqti, warmoiSoba
mxolod samewarmeo reestrSi registraciis momentidan. sawarmo,
garda kooperativisa, romelSic 50-ze meti partnioria, unda
Camoyalibdes mxolod saaqcio sazogadoebis formiT.
sawarmos registracia savaldebuloa. Tu registraciamde
sazogadoebis saxeliT raime moqmedeba ganxorcielda, am
moqmedebis Semsruleblebi da damfuZneblebi pasuxs ageben
personalurad, rogorc solidaruli movaleebi, am moqmedebidan
warmoSobili yvela valdebulebisaTvis. es pasuxismgebloba ZalaSi
rCeba sazogadoebis registraciis Semdegac.
sazogadoebis wesdeba unda damowmdes sanotaro wesiT.
sazogadoebis dafuZnebisas wesdebas xels aweren sazogadoebis
damfuZnebeli monawileni - damfuZnebeli partniorebi, xolo
wesdebaSi cvlilebebis Setanisas wesdebaze partniorTa
193
xelmowera ar moiTxoveba. xelmowera rwmunebulis meSveobiT
daiSveba mxolod sanotaro wesiT damowmebuli mindobilobis
safuZvelze.
sazogadoebis dafuZnebisas an sawesdebo kapitalis gazrdisas
Sesatani SeiZleba daTqmuli iqnas da Sesruldes nebismieri
valutiT. sazogadoebis sabuRaltro wignebSi Tanxa aRiniSneba
erovnuli valutiT.
sazogadoebis sawesdebo kapitalis formirebisas Sesatani SeiZleba
warmodgenili iqnas agreTve sxva materialuri da aramaterialuri
qonebrivi obieqtebis saxiT, garda samuSaos Sesrulebisa da
momsaxurebis gawevisa. aramaterialuri qonebrivi obieqtebi,
samuSaos Sesruleba an/da momsaxurebis gaweva SeiZleba
gadacemuli iqnas sazogadoebisaTvis; igi ar aisaxeba sawesdebo
kapitalSi, magram SeiZleba gaTvaliswinebuli iqnas partniorTa
ufleba-movaleobebis gansazRvrisas. Setanaze valdebuli
partniori sazogadoebis winaSe pasuxs agebs arafuladi Sesatanis
im RirebulebisaTvis, romelic am obieqts registraciis momentSi
hqonda; Tu obieqtis Rirebuleba daTqmul Tanxaze naklebia, maSin
igi unda Seivsos fuliT; Tu arafuladi Sesatanis Rirebuleba
aRemateba daTqmul Tanxas, zedmeti Tanxis ukan dabrunebis
moTxovna dauSvebelia.
Sesatanis ukan dabruneba saaqcio sazogadoebebisTvis daiSveba
mxolod sawesdebo kapitalis Semcirebis gziT. amisTvis saWiroa
cvlilebebis Setana sazogadoebis wesdebaSi. sawesdebo kapitalis
Semcireba registrirebuli unda iqnas samewarmeo reestrSi.
saaqcio sazogadoebis damfuZnebeli aqcioneri Sesatanis saboloo
Setanamde sazogadoebis kreditorebis winaSe pasuxs agebs mis
mier Seutaneli Sesatanis odenobiT. Sesatanis srulad Setana ar
194
aTavisuflebs pasuxismgeblobisagan im pirs, romelmac
pasuxismgeblobis SezRudvis samarTlebrivi formebi borotad
gamoiyena. borotad gamoyenebad CaiTvleba, Tu ar iqna
uzrunvelyofili sabuRaltro wignebis iseTi warmoeba, saidanac
calsaxad gamomdinareobs, Tu romeli qoneba ekuTvnis da ra
valdebulebebi akisria sazogadoebas da romeli _ ara.
partniorebs SeuZliaT wesdebiT an wesdebiT gaTvaliswinebul
SemTxvevaSi werilobiTi formiT dadebuli calke xelSekrulebiT
gansazRvron TiToeuli partnioris Sesatanis ganxorcielebis
wesi, vada, Sesabamisi wili da pasuxismgeblobis moculoba
dadgenili wesebis Seusruleblobis SemTxvevaSi.
Tu partniorma gadaacila Sesatanis Setanis wesdebiT an
xelSekrulebiT (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) gansazRvrul
vadas, danarCeni partniorebi uflebamosilni arian mas
gadaxdisaTvis ganusazRvron damatebiTi vada. vadis uSedegod
gasvlis SemTxvevaSi partniori, romelmac ar ganaxorciela
gadaxda, kargavs wils da nawilobriv Sesrulebul valdebulebaTa
Sedegebsac, Tu sxva ram ar aris dadgenili mxareTa SeTanxmebiT.
Tu damfuZnebeli partniorebis mier Sesatanis Seutanlobis gamo
ar Seivseba SezRuduli pasuxismgeblobis sawarmosaTvis
dawesebuli minimaluri sawesdebo kapitali, Seusrulebeli
Sesatani nawildeba sxva damfuZnebel partniorebs Soris, maTi
wilebis proporciulad.
saaqcio sazogadoebis sawesdebo kapitali aRniSnuli pirobebis
Tanaxmad Semcirebis Semdeg kvlav unda Seivsos kanoniT dadgenil
minimalur odenobamde. Tu Semcireba moxdeba Senatanis dabrunebis
an Seutaneli nawilis gadaxdisagan gaTavisuflebis mizniT, maSin
195
TiToeul partniorze darCenili Sesatanis Tanxa ar unda iyos 50
larze naklebi.
sawesdebo kapitalis Semcireba Sesatanebis ukan dabrunebiT im
Sesatanebis mimarT, romlebic partniorebis pasuxismgeblobis
moculobas gansazRvravs, SeiZleba ganxorcieldes sawesdebo
kapitalis Semcirebis registraciidan da gamoqveynebidan 12 Tvis
Semdeg, Tu sxva ram ar aris dadgenili partniorTa SeTanxmebiT.
Tu romelime partniors Senatani ukan daubrundeba sawesdebo
kapitalis registrirebuli Semcirebis gareSe, kreditorisaTvis
es dabrunebad ar miiCneva. partniori valdebulia, sazogadoebas
daubrunos miRebuli Tanxa.
saaqcio sazogadoebis saxelmwifo da sagadasaxado registracias
axorcielebs registraciaze uflebamosili sagadasaxado organo
sawarmos adgilsamyofelis mixedviT. ss-s saxelmwifo da
sagadasaxado registracia xorcieldeba samewarmeo reestrSi
saTanado CanawerebiT, saidentifikacio nomris miniWebiT,
saxelmwifo da sagadasaxado registraciis mowmobis
(administraciul-samarTlebrivi aqtis) gacemis safuZvelze.
samewarmeo reestrSi Setanili monacemebi sajaroa. nebismier pirs
SeuZlia gaecnos samewarmeo reestris monacemebs da miiRos
sawarmos maregistrirebel sagadasaxado organoSi reestris
amonawerebi. amonaweri samewarmeo reestridan gaicema
dauyovnebliv, moTxovnisTanave.
saaqcio sazogadoebis saxelmwifo da sagadasaxado registracia
xdeba gancxadebisa da dadgenili dokumentebis wardgenis
safuZvelze. gancxadeba Seitaneba registraciaze uflebamosil
sagadasaxado organoSi sazogadoebis adgilsamyofelis mixedviT.
196
gancxadeba unda Seicavdes Semdeg monacemebs:
• safirmo saxelwodebas (firmas);
• organizaciul-samarTlebriv formas;
• adgilsamyofels (iuridiul misamarTs);
• yoveli damfuZnebeli partnioris saxels, gvars,
sacxovrebel adgils, moqalaqeobas, piradobis
damadasturebeli dokumentis saxelwodebas, nomers, pirad
nomers, xolo Tu damfuZnebeli iuridiuli piria - mis
safirmo saxelwodebas da registraciis monacemebs
(iuridiuli misamarTi, im organos dasaxeleba, romelmac
registraciaSi gaatara iuridiuli piri, registraciis
TariRi da saidentifikacio nomeri, organizaciul-
samarTlebrivi forma, misi warmomadgenlis monacemebi);
• warmomadgenlobis uflebamosilebas;
• sawesdebo kapitalis odenobasa da TiToeuli partnioris
wils sawesdebo kapitalSi;
• sawarmos xelmZRvanelis (yoveli direqtoris) saxels,
gvars, sacxovrebel adgils, moqalaqeobas, piradobis
damadasturebeli dokumentis saxelwodebas, nomers da
piradi nomeri.
gancxadebas saxelmwifo da sagadasaxado registraciis Sesaxeb
xels awers xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piri.
gancxadebas erTvis Semdegi dokumentebi:
• sazogadoebis wesdeba;
• dokumentebi direqtorebis daniSvnis Sesaxeb;
• saregistracio mosakreblis gadaxdis damadasturebeli
dokumenti.
sarsarsarsaregistracio mosakrebl Seadgens 360 lars.egistracio mosakrebl Seadgens 360 lars.egistracio mosakrebl Seadgens 360 lars.egistracio mosakrebl Seadgens 360 lars.
197
pirebi, romlebmac unda warmoadginon sazogadoeba, valdebuli
arian, waradginon xelmoweris is nimuSebi, romlebsac saqmian
urTierTobebSi gamoiyeneben. saxelmwifo da sagadasaxado
registraciisaTvis warsadgeni xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis
piris xelmoweris nimuSi, agreTve TandarTuli dokumentebi an
maTi aslebi moiTxovs notariul damowmebas (dadasturebas).
xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar xelmZRvanelobiTi uflebamosilebis piris xelmoweris nimuSi ar
saWiroebs notariul damowmebassaWiroebs notariul damowmebassaWiroebs notariul damowmebassaWiroebs notariul damowmebas,,,, Tu igi SesrTu igi SesrTu igi SesrTu igi Sesruldeba uldeba uldeba uldeba
maregistmaregistmaregistmaregistrirebel organoSirirebel organoSirirebel organoSirirebel organoSi registraciaze uflebamosili piris registraciaze uflebamosili piris registraciaze uflebamosili piris registraciaze uflebamosili piris
TandaswrebiTTandaswrebiTTandaswrebiTTandaswrebiT....
sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registracia xorcieldeba
kanoniT gaTvaliswinebuli dokumentebis wardgenisTanave.
sagadasaxado registracia ar ganxorcielda an ganmcxadebels
werilobiT ar ecnoba xarvezis an motivirebuli uaris Sesaxeb,
sawarmo registrirebulad CaiTvleba. registraciaze
uflebamosili sagadasaxado organo valdebulia, ganmcxadeblis
moTxovnis safuZvelze dauyovnebliv gasces saxelmwifo da
sagadasaxado registraciis mowmoba.
saaqcio sazogadoebis saxelmwifo da sagadasaxado registracia
xorcieldeba sagadasaxado organos uflebamosili piris mier
samewarmeo reestrSi saTanado monacemebis SetaniT, gadasaxadis
gadamxdelis saidentifikacio nomris miniWebiT da saxelmwifo da
sagadasaxado registraciis mowmobis gacemiT.
saaqcio sazogadoebas saxelmwifo da sagadasaxado registraciaze
uari SeiZleba eTqvas, Tu:
• gancxadeba sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registraciis Taobaze ar Seicavs kanoniT gaTvaliswinebul
monacemebs;
198
• gancxadeba sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado
registraciis Taobaze warmodgenilia xelmZRvanelobiTi
uflebamosilebis piris xelmoweris gareSe;
• ar aris warmodgenili xelmoweris is nimuSebi, romlebsac
sawarmos warmomadgenlebi gamoiyeneben saqmian
urTierTobebSi;
• saregistraciod warmodgenili dokumentebi ar aris
damowmebuli sanotaro wesiT;
• sawarmos saxelmwifo da sagadasaxado registraciis Taobaze
gancxadebas ar erTvis sazogadoebis wesdeba;
• ar aris gadaxdili saregistracio mosakrebeli;
• ganmcxadebelma sagadasaxado organos mier gansazRvrul
vadaSi ar Seavso xarvezi;
• ar aris gansazRvruli yoveli damfuZnebeli partnioris
Sesatanis odenoba da Sesabamisi wili;
• ar aris miTiTebuli yoveli direqtoris am kanoniT
dadgenili monacemebi da ar aris warmodgenili maTi
daniSvnis damadasturebeli dokumentacia.
registraciaze uflebamosili sagadasaxado organos uari
saxelmwifo da sagadasaxado saregistracio mowmobis gacemaze
SeiZleba gasaCivrdes sasamarTloSi. saxelmwifo da sagadasaxado
registraciaze uaris Tqmis SemTxvevaSi ganmcxadebels ubrundeba
registraciis mizniT wardgenili dokumentacia.
Tu gancxadeba ar Seesabameba kanoniT gaTvaliswinebul moTxovnebs
an/da ar erTvis kanoniT gaTvaliswinebuli dokumentebi,
sagadasaxado organo amis Sesaxeb werilobiT acnobebs
ganmcxadebels da miscems mas 15-dRian vadas xarvezis Sesavsebad.
Tu am vadaSi ganmcxadebeli Seavsebs xarvezs, sagadasaxado organo
xarvezis Sevsebidan 2 dRis ganmavlobaSi sawarmos atarebs
saxelmwifo da sagadasaxado registraciaSi. xarvezis
199
SevsebisaTvis am punqtSi aRniSnuli vadis ganmeorebiT micema
dauSvebelia. aseT SemTxvevaSi gancxadebis Setanis vada aiTvleba
Tavidan.
Tu sazogadoebis Seqmnis mizniT wardgenilia araswori monacemebi
an dafuZnebis xarjebis gamo sazogadoebas zarali miadga,
partniorebi, iseve rogorc sazogadoebis direqtorebi, rogorc
solidaruli movaleebi, valdebuli arian, gadaixadon Seutaneli
gadasaxdelebi, aanazRauron dafuZnebis xarjebis gadauxdelobiT
gamowveuli, agreTve am dros warmoSobili sxva ziani.
registraciisaTvis savaldebulo faqtebis yoveli cvlileba
saWiroebs samewarmeo reestrSi cvlilebebis Setanas. cvlileba
ZalaSi Sedis mxolod misi samewarmeo reestrSi Setanis Semdeg.
partniorebis Secvla saaqcio sazogadoebaSi ar moiTxovs
registracias.
cvlilebis registraciis uzrunvelyofis valdebuleba ekisreba
direqtors (direqtorebs). aRniSnuli valdebuleba ar zRudavs
partnioris/aqcionerisa (partniorebis/aqcionerebis) da
sameTvalyureo sabWos wevrebis uflebamosilebas, uzrunvelyon
cvlilebis registracia.
Tu saaqcio sazogadoeba registrirebulia, magram igi ar
akmayofilebs saxelmwifo da sagadasaxado registraciis pirobebs,
an es pirobebi mogvianebiT ispoba, mas xarvezebis
gamosworebisaTvis eZleva 3 Tvis vada. Tu xarvezebi am vadaSi ar
iqneba gamosworebuli, registracia SeiZleba gauqmdes. amisaTvis
sagadasaxado organom an sazogadoebis nebismierma partniorma
xarvezebis gamosasworeblad dadgenili 3-Tviani vadis uSedegod
gasvlis Semdeg unda mimarTos sasamarTlos likvidaciis procesis
dasawyebad. saxelmwifo da sagadasaxado registracia uqmdeba
mxolod likvidaciis procesis dasrulebis Semdeg.
200
saxelmwifo da sagadasaxado registraciis gauqmebamde SecdomiT
registrirebuli sawarmo iTvleba uSecdomod registrirebulad.
GSP da da da da GSP+
zogadi nawilizogadi nawilizogadi nawilizogadi nawili
saqarTvelos ekonomikis erT-erT prioritetul mimarTulebas
sagareo vaWroba da, pirvel rigSi, eqsportis stimulireba
warmoadgens, ramac qveynis savaluto Semosavlebis zrda unda
uzrunvelyos da xeli Seuwyos adgilobrivi warmoebis Semdgom
gafarToebas.
eqsportis momgebianobaze gadamwyvet gavlenas partniori qveynis
savaWro reJimi axdens, romelic, rogorc wesi, diferencirebulia
da amdenad, partnior qveynebTan xelsayreli savaWro reJimis
damyarebas udidesi mniSvneloba eniWeba vaWrobis Semdgomi
gafarToebisTvis.
saqarTveloSi arsebuli savaWro reJimis mixedviT, saqonlis
eqsporti gaTavisuflebulia dRg-is gadasaxadisgan. saqonlis
eqsport-importze ar arsebobs akrZalvebi, raodenobrivi
SezRudvebi da saeqsporto sabaJo gadasaxadebi. arsebuli
kanonmdeblobiT garkveuli nomenklaturis saqonlis Semotanisa da
gatanisTvis aucilebelia Sesabamisi samTavrobo uwyebebis
nebarTvebi, xolo importuli produqciis garkveul saxeobebze
dawesebulia vaWrobis msoflio organizaciasTan SeTanxmebuli,
diferencirebuli saimporto tarifebi.
201
saerTaSoriso ekonomikur urTierTobebSi monawile qveynebis
umravlesobas (gansakuTrebiT ki maRalganviTarebul qveynebs)
mravali saxis savaWro reJimi gaaCnia partnior qveynebTan.
aRniSnuli reJimebis xasiaTi SeiZleba ganisazRvros Semdegi
garemoebebiT:
• qveynebis ekonomikuri da politikuri interesebi;
• maTi monawileoba regionul da saerTaSoriso ekonomikur
gaerTianebebsa da organizaciebSi;
• ekonomikurad susti qveynebisTvis daxmarebis programebi da
a.S.
savaWro partniorebTan urTierTobis saxelSekrulebo-
samarTlebrivi bazis mixedviT, ormxrivi da mravalmxrivi
SeTanxmebebis safuZvelze, saqarTveloSi moqmedebs 4 ZiriTadi
savaWro reJimi:
1. sabazo sabazo sabazo sabazo (Cveulebrivi savaWro reJimi) _ _ _ _ am reJimiT qveyana
vaWrobs im qveynebTan, romlebTanac ara aqvs ormxrivi an
mravalmxrivi xelSekrulebis bazaze moqmedi gansxvavebuli
savaWro reJimi da ara aqvs damyarebuli saerTaSoriso
organizaciis wevrobidan gamomdinare savaWro urTierTobebi.
2. upiratesi xelSewyobis reJimi (MFN – Most Favorable
Nations) _ warmoadgens WTO-s aradiskriminaciuli vaWrobis
principis erT-erT umniSvnelovanes elements. igi
iTvaliswinebs WTO-s wevr MFNMFNMFNMFN savaWro reJimiT mosargeble
qveynisaTvis bazarze daSvebis erTnairi SeRavaTiani pirobebis
miniWebas.
3. preferenciuli reJimipreferenciuli reJimipreferenciuli reJimipreferenciuli reJimi _ rogorc misi dasaxelebidan Cans,
SeRavaTiani reJimiT vaWrobis pirobebs iTvaliswinebs.
gamoyenebis wesebis mixedviT, arsebobs preferenciuli
reJimebis ori tipi _ simetriuli da asimetriuli. qveynebs
Soris moqmedi simetriuli prefrenciuli savaWro reJimi
SeRavaTiani savaWro pirobebis/tarifebis urTierTdawesebas
202
iTvaliswinebs, xolo asimetriuli reJimis dros SeRavaTebi
calmxrivia.
• simetriul preferenciul reJimebs Soris yvelaze
gavrcelebuli formebia ubaJo/Tavisufali vaWrobisa da
sabaJo kavSiris reJimebi. Tavisufali vaWrobis reJimi
(FTA) gulisxmobs mxareTa teritoriaze warmoebuli
saqonlis, momsaxurebis, kapitalisa da muSaxelis SeuzRudav
gadaadgilebas nulovani sabaJo tarifebiT.
• asimetriuli preferenciuli reJimebiT vaWroba yalibdeba
ekonomikuri ganviTarebis sxvadasxva safexurze mdgom
saxelmwifoebs Soris. am saxis reJimebs ganviTarebuli
qveynebi ekonomikurad SedarebiT sust partnior qveynebs
aniWeben, rac gulisxmobs calmxriv sabaJo-satarifo
SeRavaTebis (sapasuxo SeRavaTebis moTxovnis gareSe)
miniWebas da ekonomikuri daxmarebis erT-erT formas.
asimetriuli preferenciiT mosargeble (beneficiari)
qveynebisTvis dawesebuli SeRavaTiani tarifebi ufro
dabalia, vidre (MFN) reJimiT gaTvaliswinebuli tarifebi.
asimetriuli preferenciuli savaWro reJimis erT-erTi
yvelaze farTod gavrcelebuli formaa `preferenciaTa
ganzogadebuli sistema~ (GSP - Generalizad Sistem of
Preferens), romlis mizania xeli Seuwyos ganviTarebadi da
naklebad ganviTarebuli qveynebidan produqciis eqsports.
arsebobs kidev ramodenime asimetriuli preferenciuli
vaWrobis reJimi, rogorebicaa: `gafarToebuli
preferenciuli reJimi ormocdacxra naklebad ganviTarebuli
qveynisTvis~ (LDC), `britanuli erebis gaerTianebis~ wevri
qveynebisTvis (BPT), reJimi `karibkani~ da sxv.
• mkacri/proteqcionistuli reJimimkacri/proteqcionistuli reJimimkacri/proteqcionistuli reJimimkacri/proteqcionistuli reJimi – aris adgilobrivi
kompaniebisTvis, ucxour kompaniebTan konkurenciaSi
xelSewyobis mizniT saxelmwifos mier gatarebuli
politika, romelic mniSvnelovnad zRudavs ucxouri
203
kompaniebis daSvebas adgilobriv bazarze. igi gamoixateba
antidempinguri an/da sakompensacio gadasaxadebis dawesebaSi,
diskriminaciuli kvotebis gamoyenebaSi, ama Tu im
produqciis saxeobaze an romelime qveynis produqciaze
embargos SemoRebaSi da sxv.
preferenciaTa ganzogadebuli sistema (GSP) SemuSavda 70-ian
wlebSi gaeros vaWrobisa da ganviTarebis konferenciis
(UNCTAD) egidiT. GSP-s ZiriTadi arsia, ganviTarebulma
qveynebma daxmareba gauwion ekonomikurad sust qveynebs eqsportis
ganviTarebaSi. am mizniT ganviTarebuli qveynebi GSP-s mosargeble
qveynebs (GSP-s beneficiarebs) aniWeben garkveul SeRavaTebs
sagareo vaWrobaSi. kerZod, aweseben beneficiari qveynebidan
eqsportirebul saqonelze saimporto tarifis sabazro
ganakveTebTan SedarebiT Semcirebul ganakveTebs. amgvari SeRavaTebi
aadvilebs maTi saqonlis SeRwevas ganviTarebuli qveynebis
bazarze, zrdis maT konkurentunarianobas da exmareba saeqsporto
warmoebis ganviTarebaSi. am mizniT GSP xels uwyobs
ganviTarebadi qveynebis industrializacias, maTi eqsportis
moculobisa da misgan miRebuli Semosavlebis zrdas.
unda aRiniSnos, rom GSP-s principebi gansxvavdeba tarifebisa
da vaWrobaze generaluri SeTanxmebis (General Agriment on Tatiffs
and Ttade - GAAT) Cveulebrivi wesebisagan, kerZod upiratesi
xelSewyobis reJimis gamoyenebis normebisagan. amitom, GSP-s
SemoRebam moiTxova GAAT-is specialuri gadawyvetileba,
romelic dafiqsirda GAAT-is debulebaSi uflebamosilebis
miniWebis Sesaxeb.
amJamad, GSP-s SeRavaTebs Tavis savaWro partniorebs aniWebs
evrokavSiris 25 saxelmwifo, aSS, kanada, iaponia, avstralia,
axali zelandia, Sveicaria, norvegia, ruseTis federacia da
204
belorusia. amaTgan saqarTvelosTvis SeRavaTebi ar miuniWebia
mxolod avstralias, axal zelandias da norvegias. rac Seexeba
ruseTis federacias da belorusias, maTTan saqarTvelos gaaCnia
SeTanxmebebi Tavisufal vaWrobaze, rac gulisxmobs
urTierTvaWrobaSi sabaJo tarifis srul gauqmebas.
dResdReobiT saqarTvelosTvis GSP-is beneficiaris statusi
miniWebuli aqvs Semdeg qveynebs: evrokavSirs (1995w.), Sveicarias,
CexeTs, slovakeTs, kanadas, iaponias, aSS-s (2001 w.), poloneTs
(2002 w.), TurqeTsa (2002 w.) da estoneTs (2003 w.).
GSP-s beneficiaris s beneficiaris s beneficiaris s beneficiaris statusis miniWebis statusis miniWebis statusis miniWebis statusis miniWebis
kriteriumebikriteriumebikriteriumebikriteriumebi
ganviTarebuli qveynebi aniWeben ganviTarebad qveynebs GSP-s
beneficiari qveynis statuss, Tu es qveyana akmayofilebs garkveul
moTxovnebs, romlebic zogadad SeiZleba Semdegi saxiT
Camoyalibdes:
• qveynis an teritoriis ekonomika unda iyos ganviTarebad
stadiaze;
• teritorias unda gaaCndes Tavisi savaWro-satarifo
sisitema;
• qveyanam an teritoriam sabaJo gadasaxadebSi GSP-s
SeRavaTebis miRebis TxovniT unda mimarTos ganviTarebuli
qveynis mTavrobas;
• preferenciis mimniWebeli qveynis mTavrobam unda miakuTvnos
beneficiari qveyana an teritoria maT ricxvs, romlebzec
SeiZleba Sesabamisi wesiT gavrceldes aseTi SeRavaTebi.
garda amisa, yvela qveynis GSP sqema individualurad
gansazRvravs damatebiT moTxovnebs, romelTa dakmayofilebac
moeTxoveba beneficiar qveyanas.
205
magaliTad, aSS romelime qveynisTvis preferenciebis miniWebisas
ekonomikur kriteriumebTan erTad garkveul politikur
midgomebsac iTvaliswinebs, kerZod:
• qveyana ar unda imyofebodes saerTaSoriso komunizmis
gavlenis an kontrolis qveS;
• beneficiar qveyanas unda gaaCndes ganviTarebadi ekonomika;
• unda sargeblobdes upiratesi xelSewyobis reJimiT aSS-Tan;
• iyos vaWrobasa da tarifebze generaluri SeTanxmebisa da
saerTaSoriso savaluto fondis monawile.
mxedvelobaSi miiReba agreTve:
• ramdenad izRudeba aramarTebuli saeqsporto praqtika;
• sakuTar muSa-mosamsaxureTa uflebebis saerTaSorisod
aRiarebuli wesebiT dacvis uzrunvelyofa;
• hqonda Tu ara adgili ucxoeli investorebis qonebis
eqspropriaciis an nacionalizaciis faqtebs da a. S.
zogierT SemTxvevaSi GSP-s beneficiari qveyana an teritoria
SeiZleba gamoiricxos beneficiarTa siidan. gamoricxvis ZiriTadi
kriteriumia qveynis Semosavlebis done _ Tu qveyana gaxdeba
maRalSemosavliani (am cnebis msoflio bankis gansazRvrebis
Sesabamisad), mas CamoerTmeva GSP-s SeRavaTebi.
Tumca, GSP sqemebi am SemTxvevaSic araerTgvarovania da TiToeul
qveyanas gaaCnia Tavisi damatebiTi kriteriumebi GSP-s gamoyenebis
SeCerebisTvis.
magaliTad, evrokavSirma GSP-s reJimi SeiZleba mouxsnas
beneficiar qveyanas nebismier dros garkveuli vadiT, mTlianad an
nawilobriv, Semdeg garemoebaTa dafiqsirebis SemTxvevaSi:
206
• iZulebiTi Sroma nebismieri formiT, romelic
gansazRvrulia Jenevis konvenciebiT, agreTve Sromis
saerTaSoriso konvenciebiT;
• patimarTa mier damzadebuli produqciis eqsporti;
• narkotikebis (arakanonieri nivTierebebis an sawyisi
masalebis) eqsportsa da tranzitze sabaJo kontrolSi
aSkara xarvezebi da fulis gaTeTrebis Sesaxeb
saerTaSoriso konvenciebis darRveva;
• TaRliToba an saqonlis warmoSobis qveynis damadasturebeli
sertifikatis (forma `A~) SemowmebisTvis administraciul
TanamSromlobaze uari;
• arakeTilsindisieri savaWro praqtikis aSkara SemTxvevebi,
maT Soris, evrokavSiris diskriminacia da urugvais raundis
msvlelobaSi miRebuli, bazarze daSvebasTan dakavSirebuli
valdebulebebis darRveva.
GSP-s SeRavaTebis droebiTi moxsna ar aris avtomaturi da
xorcieldeba garkveuli procedurebis mixedviT, evrokomisiis
mier Catarebuli gamokvlevis masalebze dayrdnobiT. es
procedura Riaa dainteresebuli mxareebisTvis, romelTac
SeuZliaT, mimarTon evrokomisias, raTa mosmenil iqnas maTi
pozicia.
zogierT SemTxvevaSi GSP-s sqemidan SeiZleba gamoiricxos ara
mTlianad qveyana, aramed beneficiari qveynis esa Tu is saqoneli.
konkretuli qveynis konkretuli produqciis gamoricxvis mizezi
SeiZleba gaxdes GSP-s reJimiT importirebuli produqcia,
romelic zarals ayenebs (an SeiZleba Seuqmnas zaralis miyenebis
realuri safrTxe) adgilobriv warmoebas, ris Sedegadac igi
ganicdis vardnas. amgvari gamoricxvis mizezi SeiZleba gaxdes
agreTve importis mier garkveuli zRvruli moculobis
gadaWarbeba.
207
magaliTad, iaponiis ministrTa kabinetis gankargulebiT
SesaZlebelia GSP----s CarCoebSi preferenciuli reJimiT moculi
produqciidan gamoiricxos konkretuli qveynis konkretuli
saqoneli, Tu:
• beneficiar qveyanaSi warmoebuli da iaponiaSi
eqsportirebuli produqcia aWarbebs iaponiaSi analogiuri
produqciis msoflio eqsportis 25 %-s an/da;
• beneficiari qveynidan iaponiaSi eqsportirebuli saqonlis
Rirebuleba aWarbebs 1 miliard iens.
aSS sakuTar GSP-s sqemaSi agreTve iyenebs e.w. `limitirebas,
konkurenciis dasacavad~ (Competitive-need Limitations - CNL),
romelic amerikis GSP-s qvekomitetis gadawyvetilebis
safuZvelze vrceldeba GSP-s beneficiari qveynebis calkeul
produqciaze.
subkomiteti yovelwliurad mimoixilavs importis statistikas
da Tu mocemuli qveynis konkretuli produqciis importi
miaRwevs garkveul zRvars, mas CamoerTmeva SeRavaTebiT
sargeblobis ufleba.
amerikis GSP-s wesebiT dainteresebul mxares gaaCnia ufleba,
mimarTos qvekomitetis limitirebisgan gaTavisuflebis TxovniT.
preferencialuri tarifiT sargeblobis preferencialuri tarifiT sargeblobis preferencialuri tarifiT sargeblobis preferencialuri tarifiT sargeblobis
ZiriTadi pirobebiZiriTadi pirobebiZiriTadi pirobebiZiriTadi pirobebi
imisaTvis, rom beneficiari qveynidan eqsportirebulma saqonelma,
romelic eqvemdebareba preferencialuri (SeRavaTiani) tarifiT
dabegvras, isargeblos am satarifo reJimiT, savaldebuloa
208
dadasturdes misi warmomavloba mocemuli qveynidan. amasTan,
eqsporti unda ganxorcieldes garkveuli moTxovnaTa dacviT.
transportirebis wesebi (pirdapiri transportirebis wesebi (pirdapiri transportirebis wesebi (pirdapiri transportirebis wesebi (pirdapiri
gadatvirTva)gadatvirTva)gadatvirTva)gadatvirTva)
transportireba unda moxdes preferenciis mqone eqsportiori
qveynidan uSualod preferenciebis mimniWebel qveyanaSi. amasTan,
gzaSi ar unda moxdes saqonlis gadamuSaveba, an masze garkveuli
operaciebis ganxorcieleba (garda im operaciebisa, romlebic
aucilebelia transportirebisas tvirTis normalur mdomareobaSi
SenarCunebisTvis).
Tu saqoneli gaivlis sxva qveynis teritorias, man dasaSvebia
preferenciebiT sargebloba ori pirobis dacvis SemTxvevaSi:
1. satranzito qveyanaSi saqonelze ar xorcieldeba raime
operacia, garda satransporto aucileblobiT gamowveuli
iseTi operaciebisa, rogoricaa gadatvirTva an droebiTi
ganTavseba sawyobSi;
2. gadatvirTva an sawyobSi droebiTi ganTavseba warmoebs
specialur sabaJo zonaSi, an sxva nebismier adgilas,
satranzito qveynis sabaJo samsaxuris meTvalyureobis qveS.
preferenciis mqone eqsportiori qveynidan preferenciebis
mimniWebel qveyanaSi Setanili saqoneli sargeblobs preferenciis
reJimiT im SemTxvevaSi, Tu Setanamde saqoneli gadatanili iyo
sxva qveynis teritoriaze, gamofenaze an bazrobaze da amasTan,
preferciis mimniWebel qveyanaSi misi Setana warmoebs
preferenciis mqone eqsportiori qveynidan am saqonlis uSualod
gadamtani piris mier. am SemTxvevaSic daculi unda iyos zemoT
aRniSnuli kriteriumebi.
209
warmoSobis kriteriumebiwarmoSobis kriteriumebiwarmoSobis kriteriumebiwarmoSobis kriteriumebi
imis gamo, rom msoflios qveynebs erTmaneTis mimarT sxvadasxva
savaWro reJimebi gaaCniaT, importiori qveynisTvis aucilebelia
produqciis warmoSobis qveynis dadgena, raTa gansazRvros, Tu
romeli savaWro reJimiT unda dabegros aRniSnuli produqti –
iqneba es MFN-is, Cveulebrivi vaWrobis, Tavisufali vaWrobis,
GSP-is Tu sxva reJimi.
imisaTvis, rom produqcia CaiTvalos ama Tu im qveyanaSi
warmoSobilad, igi unda akmayofilebdes garkveul kriteriumebs,
romelic mocemulia warmoSobis wesebSi. vinaidan sayovelTaod
unificirebuli `warmoSobis qveynis gansazRvris wesebi~ ar
arsebobs, ama Tu im savaWro reJimisTvis saqonlis warmoSobis
dadgenis kriteriumebi regulirdeba sxvadasxva mravalmxrivi an
ormxrivi SeTanxmebebis safuZvelze da erovnuli kanonmdeblobiT.
saxelmwifoTa erovnuli sistemebi, romlebsac isini iyeneben
saqonlis warmoSobis qveynis gansazRvrisTvis, mniSvnelovnad
gansxvavdeba erTmaneTisgan. amasTan, warmoSobis wesebi
SesaZlebelia icvlebodes imisda mixedviT, Tu ra mizans
emsaxureba igi (kvotebis administrirebisTvis, SeRavaTiani
satarifo mosakreblebis amoRebisTvis, warmoSobis ganmsazRvreli
damRebis gamoyenebisTvis da sxv.). aseT sistemaSi arsebuli
gansxvavebebis miuxedavad arsebobs ori ZiriTadi principi,
romlebsac isini efuZnebian:
1. warmoSobis dadgena produqciis sasaqonlo kodis warmoSobis dadgena produqciis sasaqonlo kodis warmoSobis dadgena produqciis sasaqonlo kodis warmoSobis dadgena produqciis sasaqonlo kodis
cvlilebiTcvlilebiTcvlilebiTcvlilebiT. msoflio sabaJo organizaciis mier SemuSavebuli
`saqonlis kodirebisa da aRweris harmonizebuli sistema~
moicavs 97 Tavs. TiToeul TavSi saqoneli rangirebulia
gadamuSavebis xarisxis mixedviT (dawyebuli nedleuliT,
Semdeg naxevrad damuSavebuli saqoneli da damTavrebuli
210
mTlianad gadamuSavebuli saqonliT). klasifikaciis am
sistemis gamoyenebisas saqoneli iTvleba eqsportior
qveyanaSi warmoebulad, Tu saeqsporto produqciis
sasaqonlo kodi oTxniSna doneze gansxvavdeba gadamuSavebis
procesSi mis sawarmoeblad gamoyenebuli yvela nedleulisa
da masalis sasaqonlo kodebisgan.
2. saqonlis warmoSosaqonlis warmoSosaqonlis warmoSosaqonlis warmoSobis dadgena damatebuli Rirebulebis bis dadgena damatebuli Rirebulebis bis dadgena damatebuli Rirebulebis bis dadgena damatebuli Rirebulebis
principiTprincipiTprincipiTprincipiT. am principis mixedviT, produqti CaiTvleba
eqsportior qveyanaSi warmoebulad, Tu man ganicada e.w.
`sakmarisi gadamuSaveba~, rac niSnavs, rom produqciis
`franko-qarxnis _ EXW~1 Rirebulebis garkveuli
procentuli wili miRebul unda iyos saboloo
gadamamuSavebeli da eqsportior qveyanaSi
gadamuSavebis/damuSavebis Sedegad. garda aRniSnulisa,
arsebobs `sakmarisi gadamuSavebis~ detaluri aRweris
meTodi, romelic pirdapir miuTiTebs, Tu ra operaciebis
ganxorcielebis Semdgom iTvleba saboloo produqti
gadamuSavebis qveyanaSi warmoSobilad.
produqcia sageblobs preferenciaTa reJimiT or SemTxvevaSi:
pirveli, Tu igi mTlianad warmoebulia beneficiar qveyanaSi.
mTlianad beneficiar qveyanaSi warmoebul produqciad iTvleba
Semdegi produqtebi:
• beneficiari qveynis miwis wiaRidan an zRvis fskeridan
amoRebuli mineraluri produqtebi;
1 `franko-qarxnis _ EXW~ termini gulisxmobs eqsportioris valdebulebas, Tavis
qarxanaSi an sawyobSi datvirTos importioris mier miwodebuli satransporto saSualeba.
datvirTvis Semdeg produqciis transportirebis yvela xarji da riski myidvelze gadadis.
EXW pirobis mixedviT, produqciis fasSi ar Sedis transportirebisa da sxva xarjebi,
romlebic gaweulia produqciis qarxnidan gatanis Semdeg. imisaTvis, rom ganisazRvros
ekuTvnis Tu ara produqcias GSP- tarifiT dabegvra, ganviTarebuli qveynebis sabaJo
organoebi produqciis sabazo fasad iReben swored EXW pirobis fass, saidanac Semdeg
axdenen produqciaSi Semavali importirebuli masalebis procentuli wilis gamoTvlas.
211
• beneficiar qveyanaSi miRebuli mcenareuli produqcia;
• beneficiar qveyanaSi Sobili da gazrdili cocxali
cxovelebi;
• beneficiar qveyanaSi cocxali cxovelebisgan warmoebuli
produqcia;
• beneficiar qveyanaSi nadirobiT an TevzWeriT miRebuli
produqcia;
• beneficiari qveynis kuTvnili sazRvao saSualebebiT
miRebuli sazRvao TevzWeris produqtebi;
• beneficiari qveynis kuTvnil sazRvao saSualebebze
damzadebuli sxva produqtebi, romlebic zeda punqtSi ar
moixsenieba;
• beneficiar qveyanaSi samrewvelo warmoebis Sedegad miRebuli
sawarmoo narCenebi;
• zemoaRniSnul punqtebSi CamoTvlili produqtebidan
beneficiar qveyanaSi warmoebuli produqcia.
meore, Tu produqcia benefiaciar qveyanaSi iwarmoeba
sazRvargareTidan iportirebuli masalebiT. aseTi produqcia,
SesaZloa, CaiTvalos beneficiar qveyanaSi warmoebulad mxolod
maSin, Tu moxdeba maTi sakmarisad gadamuSaveba, anu gadamuSavebis
xarjebi aRemateba produqciis Rirebulebis garkveul (zRvrul)
procents, romelic sxvadasxva qveynis GSP-s sqemebSi
sxvadasxvaa.
produqts beneficiar qveyanaSi warmoSobili an warmoebuli
produqtis statusi ar eniWeba mxolod maSin, Tu ganxorcielda
Semdegi operaciebi:
• transportirebisa da Senaxvis dros produqciis normaluri
mdgomareobis SesanarCuneblad aucilebeli operaciebis
ganxorcieleba (Sroba, gayinva, marilxsnarSi moTavseba da
sxva analogiuri operaciebi);
212
• ubralo daWra an gabneva;
• boTlebSi, yuTebSi an sxva analogiur WurWelSi, SesafuT
masalaSi moTavseba;
• xelaxali SefuTva, daxarisxeba an klasifikacia;
• markireba an etiketis mimagreba, aseve ganmasxvavebeli
aRniSvnis an msgavsi xarisxovani niSnebis mimagreba
produqciaze an mis SesafuT masalaze;
• importirebuli produqtebis martivi wesiT SerCeva;
• importirebuli produqtebis ubralod awyoba;
• importirebuli produqtebis nakeTobebidan ubralo nakrebis
Sedgena;
• zemoaRniSnul punqtebSi moyvanili 2 an meti operaciis
kombinacia.
GSP-iT mosargeble regionuli gaerTianebebidan importirebuli
produqcia SeRavaTebiT sargeblobs im SemTxvevaSi, Tu beneficiari
qveynebis erToblivi wili Seadgens produqciis damatebuli
Rirebulebis zRvrul procentze mets. umetes SemTxvevaSi
damatebuli Rirebuleba gamoiTvleba saqonlis gayidvis fasis
mixedviT. es aris fasi, romelic faqtobrivad gadaxdilia an
gadasaxdelia misi eqsportirebisas preferenciebis mimniWebel
qveyanaSi.
pasuxobs Tu ara produqcia GSP-s warmoSobis wesebis
moTxovnebs, gansazRvraven preferenciebis mimniWebeli qveynebis
sabaJo samsaxurebi.
SeRavaTebi ZiriTadad vrceldeba soflis meurneobis produqciaze
da igi exeba saqarTvelodan eqsportirebul mxolod im saqonels,
romelTac eqnebaT warmoSobis sertifikati (forma `A~).
213
warmoSobis sertifikati (forma `A~) adasturebs saqonlis
warmoSobas, romelic warmoadgens oficialur sabuTs da romlis
safuZvelzec importiori qveynis sabaJo organoebi Sesabamis
saqonels aniWeben SeRavaTebs.
warmoSobis sertifikati (forma `A~) gaicema mxolod
eqsportioris an misi uflebamosilebiT aRWurvili piris mier
werilobiTi gancxadebis wardgenis safuZvelze. eqsportiorma an
misma uflebamosilebiT aRWurvilma pirma gancxadebasTan erTad
unda waradginos nebismieri damatebiTi dokumentebi, romlebic
adastureben, rom eqsportirebuli produqcia pasuxobs warmo-
Sobis sertifikatis gacemisTvis saWiro yvela moTxovnas (mag.:
angariS-faqturebi, konosamentebi da a.S.).
Tu sertifikats gaCnia ramodenime asli, am SemTxvevaSi mxolod
originali ibeWdeba mwvane furcelze da egzavneba importior
qveyanas. sertifikati unda Seivsos inglisur an frangul enaze.
warmoSobis sertifikati (forma `A~) gaicema beneficiari qveynis
saTanado saxelmwifo organos mier da mas ekisreba
pasuxismgebloba saqonlis warmoSobisa da sxva informaciis Semo-
wmebaze.
warmoSobis sertifikati (forma `A~) unda waredginos
importiori qveynis sabaJo organoebs beneficiari qveynis
kompetentur saxelmwifo organos mier gacemis TariRidan aTi
Tvis manZilze.
sertifikatis gacemis wesi:sertifikatis gacemis wesi:sertifikatis gacemis wesi:sertifikatis gacemis wesi:
1. sertifikati gaicema saqarTvelos iuridiul da fizikur
pirebze maTi sakuTrebis formisa da registraciis adgilis
miuxedavad;
2. sertifikatis gaformeba xdeba specialur blankze;
214
3. sertifikatis miRebisTvis eqsportiori waradgens Semdeg
dokumentebs:
• gancxadebas saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis
saministros sajaro samarTlis iuridiuli piris
sainvesticio saagentos saxelze;
• mxareTa Soris kontraqts (originali an asli);
• angariS-faqturas (originali an asli);
• saqonlis kuTvnilebis cnobas ¿(originali);
• eqspertizis aqts saqonlis warmoSobis Sesaxeb
(originali);
• saeqsporto nebarTvis asls (im SemTxvevaSi, Tu saqonlis
eqsporti eqvemdebareba nebarTvas);
4. sertifikati gaicema mxolod dokumentis sruli paketis
wardgenis SemTxvevaSi;
5. eqsportiorze sertifikati gaicema erT egzemplarad,
amasTan, erT sertifikatSi SeiZleba CamoiTvalos sxvadasxva
dasaxelebis saqoneli, Tu isini igzavneba erTdroulad;
6. sertifikatis carieli adgilebi unda gadaixazos xeliT,
masSi damtkicebis Semdeg raime damatebis Tavidan acilebis
mizniT;
7. nebismieri saxis Sesworebebi da damatebebi sertifikatSi
dauSvebelia. Secdomisas an monacemebis Secvlisas axali
sertifikati gaicema adre gacemuli sertifikatis
dabrunebis Semdeg;
8. eqsportiori gancxadebisa da mis danarTebSi moyvanili
cnobebis sinamdvileze pasuxs agebs saqarTveloSi moqmedi
kanonmdeblobis Sesabamisad;
9. gancxadebis registracia warmoebs miRebisTanave, mocemuli
dokumentaciis sruli paketis wardgenis Semdeg specialur
zonargayril da beWdiT damowmebul reestris wignSi,
romlis yoveli gverdi unda iyos danomrili. igive wignSi
215
warmoebs gacemuli sertifikatebis registracia saTanado
CanaweriT;
10. saqonlis warmoSobis sertifikati (forma `A~) gaicema
kontraqtSi dafiqsirebuli vadebis farglebSi, magram ara
umetes 10 Tvis vadisa;
11. saqonlis warmoSobis sertifikati (forma `A~) gaicema
gancxadebis registraciidan ara ugvianes 5 samuSao dRisa.
uari saqonlis warmoSobis sertifikatis gacemaze unda iyos
motivirebuli (ganmcxadeblis moTxovnis SemTxvevaSi uaris
motivacia mas ecnobeba werilobiT);
12. sertifikati sruldeba inglisur an frangul enaze,
damkveTis survilisamebr;
13. saqonlis warmoSobis sertifikatis gacemisTvis saWiro
warmodgenili yvela sabuTi inaxeba saqarTvelos ekonomikuri
ganviTarebis saministroSi 3 wlis ganmavlobaSi.
saqarTveloSi dokuments, romelic daadasturebs produqciis
warmomavlobas, gascems ori uwyeba: saqarTvelos savaWro
samrewvelo palata da saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis
saministro.
warmoSobis damadasturebeli sertifikati (forma `A~) gaicema
saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros mier, romelic
GSP-s sqemiT gaTvaliswinebuli warmoSobis kriteriumebTan
Sesabamisobas adasturebs. saqarTvelos savaWro-wamrewvelo
palatis mer gacemul sertifikats `CT-1~ iyeneben dsT-s qveynebi
da igi warmoSobis zogad wesebTan _ Sesabamisobis kriteriumebTan
Tavsebadobis safuZvelze gaicema.
216
GSP+sqemasqemasqemasqema
2004 wlis 20 oqtombers evrokomisiam SeimuSava preferenciebis
ganaxlebuli generalizebuli sistema (GSP+), romelic 2006-
2010 wlebSi imoqmedebs.
2005 wlis 27 ivniss evrokavSiris sabWom miiRo ganawesi
#980/2005, romlis mixedviTac 2005 wlis 1 ivlisidan
evrokavSiris preferenciaTa ganaxlebuli generalizebuli sistema
GSP+ amoqmedda da sxva qveynebTan erTad saqarTvelozec
gavrcelda.
axali GSP+ sqema gaTvaliswinebulia aramdgradi ekonomikis mqone
qveynebisaTvis (Vulnerable Countries), romlebsac esaWiroebaT
ganviTarebisaTvis gansakuTrebuli daxmareba. igi moicavs igi moicavs igi moicavs igi moicavs
daaxloebiT 7200daaxloebiT 7200daaxloebiT 7200daaxloebiT 7200 dasaxelebis produqcias, romlebic dasaxelebis produqcias, romlebic dasaxelebis produqcias, romlebic dasaxelebis produqcias, romlebic
evrokavSiris bazarze daiSva sabaJo gadasaxadebis gareSeevrokavSiris bazarze daiSva sabaJo gadasaxadebis gareSeevrokavSiris bazarze daiSva sabaJo gadasaxadebis gareSeevrokavSiris bazarze daiSva sabaJo gadasaxadebis gareSe. es metad
mniSvnelovani garemoebaa, vinaidan Tu Zveli sqemiT saqarTvelos
eZleoda SesaZlebloba evrokavSiris bazarze ubaJod Seetana
mxolod 3300 dasaxelebis produqcia da 6900 saqonelze
moqmedebda mxolod garkveuli SeRavaTebi, GSP+ -is beneficiaris
statusis miRebis Semdeg saqarTvelos mieca saSualeba,
evrokavSirSi ubaJod Seitanos 7200 dasaxelebis produqcia.
saqarTvelom sxva beneficiarebTan erTad daakmayofila Semdegi 3
kriteriumi:
1. evrogaerTianebaSi generalizebuli sistemiT xuT umsxviles
seqtorSi ganxorcielebuli importis moculoba unda
Seadgendes GSP-iT ganxorcielebuli importis saerTo
moculobis 75%-ze mets;
2. preferenciebis generalizebuli sistemiT am qveynebidan
importi unda Seadgendes evrokavSirSi preferenciebis
217
ganzogadoebuli sistemiT ganxorcielebuli importis
saerTo moculobis araumetes 1%-s;
3. preferenciebi eniWebaT im ganviTarebad qveynebs, romlebmac
moaxdines adamianis uflebebisa da Sromis uflebebis dacvis
maregulirebeli 16 ZiriTadi konvenciis, efeqturi marTvisa
da garemos dacvis sferos (11-dan) 7 konvenciis
ratificireba da efeqturi ganxorcieleba. amave dros,
beneficiarma qveynebma unda ikisron im saerTaSoriso
konvenciebis ratificirebisa da efeqturi ganxorcielebis
valdebuleba, romlebic jer ar aris maT mier
ratificirebuli. nebismier SemTxvevaSi, 2008 wlis 31
dekembramde yvela beneficiarma qveyanam unda moaxdinos 27-ve
konvenciis ratificireba.
saqarTvelos garda GSP+-is mimRebi qveynebia: bolivia, kolumbia,
kosta-rika, ekvadori, gvatemala, hondurasi, Sri-lanka, moldova,
monRoleTi, nikaragua, panama, peru, salvadori da venesuela.
xazgasasmelia, rom saqarTvelos garda evrokavSiris xazgasasmelia, rom saqarTvelos garda evrokavSiris xazgasasmelia, rom saqarTvelos garda evrokavSiris xazgasasmelia, rom saqarTvelos garda evrokavSiris
preferenciaTa ganaxlebuli generalizebuli sistema preferenciaTa ganaxlebuli generalizebuli sistema preferenciaTa ganaxlebuli generalizebuli sistema preferenciaTa ganaxlebuli generalizebuli sistema GSP+ dsTdsTdsTdsT----s s s s
sivrceSi mxolod moldovaze vrceldeba. zemoasivrceSi mxolod moldovaze vrceldeba. zemoasivrceSi mxolod moldovaze vrceldeba. zemoasivrceSi mxolod moldovaze vrceldeba. zemoaRniSnuli faqtori RniSnuli faqtori RniSnuli faqtori RniSnuli faqtori
dadebiTad imoqmedebs saqarTveloSi damatebiTi ucxouri dadebiTad imoqmedebs saqarTveloSi damatebiTi ucxouri dadebiTad imoqmedebs saqarTveloSi damatebiTi ucxouri dadebiTad imoqmedebs saqarTveloSi damatebiTi ucxouri
investiciebis mozidvis perspeqtivazeinvesticiebis mozidvis perspeqtivazeinvesticiebis mozidvis perspeqtivazeinvesticiebis mozidvis perspeqtivaze.
evrokavSiris bazrebze saqarTvelos SeuZlia ubaJod Seitanos
iseTi saqonli, rogoricaa Txili, kakali, Rvinis Zmari,
naturaluri Tafli, zogierTi ualkoholo sasmeli, aseve
sxvadasxva dasaxelebis samrewvelo produqcia (magaliTad,
amoniumis gvarjila). axali sqemis Sesabamisad, soflis meurneobis
saqonlis CamonaTvali sagrZnoblad gafarTovebulia da gazrdilia
iseTi produqciis asortimenti, rogoricaa magaliTad,
Tevzeuloba, sxvadasxva bostneuli, xili da sunelebi.
218
GSP+ sqemiT gaTvaliswinebuli zogierTi + sqemiT gaTvaliswinebuli zogierTi + sqemiT gaTvaliswinebuli zogierTi + sqemiT gaTvaliswinebuli zogierTi
perspeqtiuli saeqsporto produqciaperspeqtiuli saeqsporto produqciaperspeqtiuli saeqsporto produqciaperspeqtiuli saeqsporto produqcia
• sxvadasxva saxis xilisa da bostneulis konservebi;
• naturaluri Tafli;
• bostneuli;
• Txili/kakali;
• sazamTro;
• komSi;
• minis WurWeli (doqebi, surebi, qilebi, boTlebi da sxv.);
• teqstilis nawarmi;
• fexsacmeli;
• cementi;
• dafnis foToli;
• Zmari.
evrokavSirSi mineraluri wylebis importievrokavSirSi mineraluri wylebis importievrokavSirSi mineraluri wylebis importievrokavSirSi mineraluri wylebis importi
2005 wels saqarTvelodan evrokavSirSi mineraluri wylis
eqsportma 307 000 aSS dolari anu saqarTvelodan mTliani
eqsportis 0.9% Seadgina. evrokavSirSi mineraluri wylebis
importi gaTavisuflebulia sabaJo gadasaxadisagan. Tumca,
qarTuli mineraluri wylebi unda akmayofilebdnen evrokavSiris
mier dadgenil sakvebi produqciis usafrTxoebis moTxovnebs
(REGULATION (EC) No 178/2002 laying down the general
principles and requirements of food law, establishing the European
Food Safety Authority and laying down procedures in matters of
food safety). axlo warsulSi qarTuli `borjomis~ imports
xSirad eqmneboda Seferxebebi evrokavSiris qveynebis bazarze.
evrokavSiris Sesabamisi samsaxurebis mier gavrcelda informacia,
rom xsenebul mineralur wyalSi garkveuli mineralebis
219
Semcveloba (nitritebi, ftoridebi, bariumi, bori) bevrad
aRemateboda evrokavSiris mier dadgenil sufris wylis Sesabamis
standartebs, ris safuZvelzec aRniSnuli produqcia amoRebul
iqna evrokavSiris savaWro qselidan. aRsaniSnavia, rom es
SezRudva ar exeba `nabeRlavs~, romelic Seuferxeblad Sedis
evrokavSiris bazarze.
qarTuli produqciis evrokavSiris bazarze daSvebis kuTxiT
mniSvnelovania saqarTvelos mier uzrunvelyofil iqnas
evrokavSiris Sesabamisi standartebi, rac xorcieldeba
standartizaciis, sertifikaciisa da akreditaciis sferoSi
mimdinare reformebiT.
GSP-s ZiriTadi sqemebis ZiriTadi sqemebis ZiriTadi sqemebis ZiriTadi sqemebi
GSP-is sqemebi calkeuli qveynebis mixedviT erTmaneTisgan
gansxvavdebian qveynisTvis preferenciebis miniWebis kriteriumebiT,
produqciaze saimporto sabaJo gadasaxadebSi SeRavaTebis
gavrcelebis masStabebiTa da maTi doniT, aseve saqonlis
warmoSobis dadgenis wesebiT, misi damadasturebeli dokumentebis
gaformebis moTxovnebiTa da a.S.
amJamad Camoyalibebulia GSP-is praqtikuli ganxorcielebis sami
ZiriTadi sqema:
• evrokavSiri (sxvadasxva produqciaze SeRavaTebis sxvadasxva
done);
• iaponia (produqcia mTliand an nawilobriv Tavisufldeba
sabaJo gadasaxadisagan, magram moqmedebs SeRavaTiani
importis raodenobrivi SezRudvebi);
• amerikis SeerTebuli Statebi (sabaJo gadasaxadebisgan
mTlianad gaTavisufleba).
220
danarCeni saxelmwifoebi (kanada, Sveicaria, avstralia, axali
zelandia, TurqeTi) zemoaRniSnuli sami ZiriTadi sqemidan erT-
erTs iyeneben, Tumca TviTonac SeaqvT masSi garkveuli cvlilebebi
Tavisi qveynis ekonomikuri da politikuri interesebidan
gamomdinare.
periodulad xdeba qveynebis mier gamoyebuli sqemebis ganaxleba,
rac mTlianad damokidebulia erovnul mTavrobaze da gadasinjuli
sqemis moqmedebis xangrZlivoba meryeobs 1-dan 10 wlamde.
ganvixiloT sxvadasxva qveynis GSP sqemebis ZiriTadi
maxasiaTebeli niSnebi da Taviseburebani:
evrokavSiris sqemaevrokavSiris sqemaevrokavSiris sqemaevrokavSiris sqema
evrokavSiris preferenciaTa ganzogadebuli sistemis farglebSi
preferenciebi eniWeba ganviTarebad da yvelaze naklebad
ganviTarebul qveynebs. evrokavSiris preferenciaTa ganzogadebuli
sqema pirvelad amoqmedda 1971 wlis 1 ivnisidan da mas Semdeg
sistematurad xdeba misi ganaxleba. Tavdapirvelad evrokavSiris
reglamentebiT yovelwliurad dgindeboda GSP-is morigi sqemis
is SeRavaTebi, romlebic imoqmedebda momdevno wlis 1 ianvridan
31 dekembramde. amasTan, yovel aT weliwadSi unda moxdes sqemis
mTlianobaSi gadasinjva.
evrokavSirma 1999 wels Zireulad gadaxeda Tavis GSP sqemas
ganviTarebuli qveynebisTvis misi SeRavaTebis gazrdis mizniT.
axali sqema aRar iTvaliswinebda kvotebs, Tumca arsebobda
produqtebis dayofa `mgrZnobiarobis~ 4 kategoriad, romelTac
dauwesdaT MFN-is pirobebSi moqmedi sabaJo gadasaxadis
(Conventional Tariffs - CT) Semcirebis sxvadasxva done.
221
kategoriebis mixedviT GSP-s ganakveTi Seadgenda CT-s Semdeg
procents:
1. `Zalian mgrZnobiare~ (Very Sensitive) produqtebisTvis
(ZiriTadad teqstilis nawarmi da feroSenadnobebi) _
konvenciuri sabaJo tarifis (CT anu igive MFN tarifis) 85%-s
(SeRavaTi 15%);
2. `mgrZnobiare~ (Sensitive) produqtebisTvis (farTo gamis
nawarmi, iseTi, rogoricaa qimiuri mrewvelobis produqcia,
fexsacmeli, eleqtronika, avtomanqanebi da a.S) _ MFN-is
70%-s (SeRavaTi 30%);
3. `nawilobriv mgrZnobiare~ (Semi Sensitive) produqtebisTvis
_ 35%-s (SeRavaTi 65%);
4. `ara mgrZnobiare~ (Non Sensitive) produqtebisTvis _ 0%-s
(SeRavaTi 100%).
rogorc wina wlebSi moqmedi, aseve axali sqemis mixedviT,
ganviTarebad qveynebs ufleba eniWebaT evrokavSiris qveynebSi
Tavisi saqonlis eqsportisas importze dawesebul Cveulebriv
(saerTo) tarifTan SedarebiT SeRavaTiani tarifebiT isargeblos.
amave dros, amJamad moqmedi sqema isea agebuli, rom daxmareba
ekonomikis ganviTarebaSi upiratesad eniWeba im qveynebs,
romlebsac es sxvebze metad esaWiroebaT anu e.w. uRaribes da
naklebad ganviTarebul qveynebs.
warmoSobis wesebiwarmoSobis wesebiwarmoSobis wesebiwarmoSobis wesebi
evrokomisiis sabaJo komisiis warmoSobis wesebis ganyofileba
amtkicebs detalur reglaments, romelic adgens rogorc GSP-s
SeRavaTebiT mosargeble produqciis warmoSobis gansazRvris
222
wesebs (mTlianad an nawilobriv beneficiar qveyanaSi warmoebuli),
aseve maT dacvaze kontrolis ganxocielebis meTodebs.
sazogadod, produqcia, romelic ar aris `mTlianad warmoebuli~
beneficiar qveyanaSi, CaiTvleba `masSi warmoebulad~, Tu man aq
ganicada e.w. `sakmarisi gadamuSaveba~.
importirebuli produqciis gadamuSavebis SemTxvevaSi gadamuSaveba
miiCneva sakmarisad, Tu sawyisi produqcia da gadamuSavebis
Sedegad miRebuli saboloo produqcia ganekuTvneba harmonizebuli
sistemis (HS) sasaqonlo nomenklaturis gansxvavebul jgufebs
(oTxniSna doneze). amave dros, aRniSnuli wesidan mravali
gamonaklisi arsebobs, romlebic warmodgenilia e.w. `sakmarisi
gadamuSavebis~ aRweris saxiT an importirebuli produqciis
Semcvelobis maqsimalurad dasaSvebi procentiT (25-40%).
rodesac produqciis warmoSobaSi monawileobs ramodenime qveyana,
ukanaskneli damuSavebis Camtarebl GSP-is beneficiar qveyanas
ufleba aqvs isargeblos SeRavaTebiT mxolod im SemTxvevaSi, Tu
damuSavebis done sakmarisia, raTa produqcia am qveyanaSi
warmoSobilad CaiTavlos. am wesebisagan gamonaklisebi daiSveba im
SemTxvevaSi, roca gadamuSaveba Tanmimdevrulad warmoebs erTi
regionuli jgufis qveynebSi, romlebic sargebloben GSP-is
SeRavaTebiT.
arsebobs e.w. `donori qveynis elementis~ wesic, romlis Tanaxmad
evrokavSiris mier miwodebuli masalebi an Semadgeneli nawilebi
ganixileba, rogorc maTi gadamamuSavebeli beneficiari qveynis
produqcia. es stimuls aZlevs beneficiari qveynisa da
evrokavSiris sawarmoebs, Camoayalibon kooperaciebi da Seqmnan
erToblivi sawarmoebi.
223
Sualeduri nawarmis evrokavSirSi warmoSobis damadasturebel
dokuments warmoadgens blanki `EUR. 1~, romelic am SemTxvevaSi
aris warmoSobis damadasturebeli saboloo sabuTis (sertifikati
`forma `A~) gacemis safuZveli.
evrokavSiris zogierTi wevri qveynis warmoSobis wesebi iTxovs
`EUR. 1~-is damowmebas oficialuri struqturis (evrokavSiris
sabaJo) mier, xolo zogierTSi daiSveba misi gamartivebuli
forma, romelic praqtikulad eqsportioris deklaracias
warmoadgens da mis mierve ivseba.
evrokavSiris preferenciaTa ganzogadebuli sistemis marTva-
administrirebas uzrunvelyofs evrokomisiis pirveli generaluri
direqtoratis savaWro preferenciaTa da investiciebis
sammarTvelo. aRniSnuli sammarTvelo pasuxismgebelia GSP-s
politikis aspeqtebsa da mis monitoringze.
amerikis SeerTebuli Statebis sqemaamerikis SeerTebuli Statebis sqemaamerikis SeerTebuli Statebis sqemaamerikis SeerTebuli Statebis sqema
aSS-m GSP-s gamoyeneba daiwyo 1976 wlidan e.w 1974 wlis
savaWro aqtis mexuTe ganyofilebis safuZvelze, romelSic
Semdgom randenjerme ganxorcielda cvlilebebi.
1993 wlidan aSS-s GSP sqema ganaxlda 5-jer (1-2 wlis vadiT).
bolo ganaxlebas adgli hqonda 1999 wlis 17 dekembers, romelic
moqmedebda 2001 wlis 30 seqtembramde.
2001 wlis 29 ivniss aSS-s prezidentma jojr buSma miiRo
gadawyvetileba, saqarTvelo CarTos aSS-s preferenciaTa
ganzogadebuli sistemiT mosargeble qveynebis siaSi.
224
aSS-s preferenciul savaWro reJimSi moqceuli saqoneli
mTlianad Tavisufldeba sabaJo gadasaxadisagan, rac am qveynis
sabaJo-satarifo ganakveTebis gaTvaliswinebiT sakmaod Zlieri
SeRavaTia. sabaJo tarifis mTlianad moxsna SeRavaTebs
daqvemdebarebul produqciaze amartivebs aSS-s preferenciaTa
sqemis gamoyenebas sxva qveynebis sqemebTan SedarebiT. aSS-s GSP
sistema moicavs 4650 dasaxelebis saqonels SeerTebuli Statebis
harmonizebuli satarifo cxrilis 8-cifriani klasifikaciis
mixedviT, romelTa umravlesoba warmoadgens dasrulebul
samrewvelo produqcias da naxevarfabrikatebs.
aRniSnul siaSi Sedis agreTve sasoflo-sameurneo produqciis
garkveuli kategoriebi, magram SezRuduli odenobiTaa
warmodgenili saqonlis is nairsaxeobebi, romlebic aSS-sTvis
`mgrZnobiared~ iTvlebian importis kuTxiT. magaliTad, safeiqro
nawarmi, tansacmeli, majis saaTebi da sxv.
SeRavaTiani reJimiT moculi produqciaSeRavaTiani reJimiT moculi produqciaSeRavaTiani reJimiT moculi produqciaSeRavaTiani reJimiT moculi produqcia
rogorc ukve aRvniSneT, aSS-s preferencialur savaWro reJimSi
moqceuli saqoneli mTlianad gaTavisuflebulia sabaJo
gadasaxadisgan, rac sakmaod mniSvnelovani SeRavaTia.
unda aRiniSnos, rom aSS-s `mravalreJimiani~ sabaJo-satarifo
sistemis pirobebSi GSP----is siebSi CarTul mTel rig produqciaze
e.w. `normaluri savaWro reJimis~ (NTR) ganakveTebic ki sakmaod
maRalia, rom araferi vTqvaT `mkacri~ (Non NTR) reJimis
ganakveTebze.
tarifis mTlianad moxsna amartivebs aSS-s GSP sistemis
gamoyenebas sxva qveynebis sqemebTan SedarebiT. magaliTad,
225
evrokavSiris GSP-is sqema iTvaliswinebs sxvadasxva
produqciisaTvis SeRavaTiani reJimis gansxvavebul doneebs
(tarifis sxvadasxva procentiT Semcirebas) evrokavSiris
bazrisTvis am produqciis `mgrZnobiarobis~ mixedviT. iaponiis
GSP----is sqema aseve iTvaliswinebs SeRavaTebis sxvadasxva dones
soflis meurneobisa da samrewvelo saqonelze, agreTve
SeRavaTiani importis kvotirebis rTul sistemas.
GSP-is saimporto SeRavaTebiT sargeblobisTvis metad
mniSvnelovania produqciis sasaqonlo kodis winaswar sworad
gansazRvra, radgan, rogorc wesi, is vrceldeba TiToeuli
saxeobis produqciis konkretul, xSirad sakmaod viwro
qvepoziciebze.
GSP-iT mosargeble produqtTa nusxis gansazRvrisas aSS iyenebs
harmonizebul sistemaze dayrdnobiT Sedgenil satarifo
cxrilebs, romelic ZalaSia 1989 wlis 1 ianvridan.
aRsaniSnavia, rom aSS-s preferenciuli reJimi vrceldeba
saqarTvelosTvis saeqsportod mniSvnelovani produqciis sakmaod
farTo speqtrze, maT Soris, kakalze; xilis Cirze; vaSlze;
atamze; xilisa da bostneulis gadamuSavebiT miRebul
produqciaze; mwvane Caize; saneleblebze (maT Soris dafna);
yvelze; cxovelebisa da frinvelis RviZlisgan damzadebul
produqciaze; mineralur wyalze; ludze; Rvinoze; spirtian
sasmelebze; eTerzeTebze; tyavze da tyavis produqciaze;
spilenZisa da tyviis madnebze; manganumze da misi gadamuSavebiT
miRebul produqciaze (maT Soris silikomanganumze); qvis,
TabaSiris, cementis, azbestis da farsis analogiuri masalebis
nawarmze; keramikul da minis nawarmze da sxv.
226
amasTan, aSS-s GSP-iT sargeblobisas garkveuli sifrTxilea
saWiro, radgan, rogorc wesi, is vrceldeba TiToeuli saxeobis
produqciis konkretul, xSirad sakmaod viwro qvepoziciebze,
amitom aucileblad unda dadgindes saeqsporto produqciis
zusti sasaqonlo kodi rvaniSna doneze, romelzec GSP-is
nusxebia Sedgenili.
aSS-s GSP-s dRes moqmedi wesebi ar moiTxovs, rom SeRavaTebiT
mosargeble saqonlis imports axldes didi raodenobiT
dokumentacia.
Tu ramdenime wlis win importiors aucileblad unda Seevso
warmoSobis sertifikatis specialuri (forma `A~), raTa
esargebla GSP reJimiT, dReisTvis es moTxovna moxsnilia.
amJamad sabaJo organoebs forma `A~-s nacvlad aseve SeiZleba
waredginos warmoSobis damadasturebeli sertifikatis sxva
forma da zeddebulSi HS-is sasaqonlo kodis win unda daisvas
prefiqsi `A~.
gamonakliss warmoadgens mxolod xelnakeTi safeiqro nawarmi,
romlis `xelnakeToba~ unda dadasturdes angariSfaqturaze
specialuri samkuTxa beWdiT, romelsac gankargavs uflebamosili
saxelmwifo organo. imisaTvis, rom saqarTveloSi warmoebul
xelnakeT safeiqro nawarmze gavrceldes GSP SeRavaTebi,
saqarTvelom aSS-sTan unda gaaformos damatebiTi SeTanxmeba.
pasuxobs Tua ara produqcia GSP-s warmoSobis wesebis
moTxovnebs, gansazRvravs aSS-s sabaJo samsaxuri.
produqcia sargeblobs aSS-s preferenciuli reJimiT, Tu igi
mTlianad warmoebulia beneficiar qveyanaSi, magram Tu produqcia
beneficiar qveyanaSi iwarmoeba sazRvargareTidan importirebuli
masalebis gamoyenebiT, adgilobrivi produqtebis Rirebuleba da
227
gadamuSavebis xarjebi unda aRematebodes aSS-Si importisas
produqciis Rirebulebis 35%-s.
importirebuli masalebi SesaZloa CaiTvalos beneficiar qveyanaSi
warmoebulad mxolod im SemTxvevaSi, Tu moxdeba maTi `sakmarisad
gadamuSaveba~. damuSaveba da gadamuSaveba iTvleba sakmarisad, Tu
miRebuli saqoneli ganekuTvneba HS satarifo pozicias, romelic
gansxvavdeba aRniSnuli produqciis sawarmoeblad gamoyenebuli
yvela importirebuli nedleulisa Tu masalis satarifo
poziciisgan (oTxniSna doneze).
rodesac produqcia aSS-Si importirebulia GSP-iT mosargeble
regionaluri gaerTianebebidan, sabaJo gadasaxadisagan
Tavisufldeba im SemTxvevaSi, Tu beneficiari qveynebis erToblivi
wili Seadgens produqciis Rirebulebis 35%-ze mets. dReisaTvis
arsebobs xuTi regionuli gaerTianeba, romelTac SeuZliaT am
debulebiT sargebloba.
umetes SemTxvevaSi damatebuli Rirebuleba gamoiTvleba saqonlis
gayidvis fasis mixedviT _ es aris fasi, romelic faqtobrivad
gadaxdilia an gadasaxdelia misi aSS-Si eqsportirebisas.
damatebuli Rirebulebis odenobaSi SeiZleba CaiTvalos Semdegi
xarjebi, Tu isini ar arian fasSi gaTvaliswinebulni:
1. myidvelis mier gaweuli SefuTvis xarjebi;
2. myidvelis mier miRebuli nebismieri saxis sakomisio;
3. nebismieri saxis daxmarebis Rirebuleba;
4. nebismieri saxis gadasaxadebi da salicenzio mosakrebeli,
romlis gadaxdac gamyidvels moeTxoveba rogorc gayidvis
piroba.
228
eqsportirebis portidan aSS-mde GSP-iT mosargeble saqonlis
transportirebasTan dakavSirebul gadazidvis da sxva saxis
xarjebs ar iTvaliswineben saqonlisa da fasis damatebuli
Rirebulebis gaangariSebaSi.
transportireba unda moxdes preferenciis mqone eqsportiori
qveynidan uSualod aSS-Si. nebismier SemTxvevaSi zeddebulSi aSS
unda iyos naCvenebi, rogorc saboloo daniSnulebis adgili.
amasTan, gzaSi ar unda moxdes saqonlis gayidva, gadamuSaveba, an
masze garkveuli operaciebis ganxorcieleba.
aSS-Si GSP-is gamoyenebas administrirebas uwevs aSS-s savaWro
warmomadgenlobis ofisi (U.S Trade Representative - USTR),
romelic Tavmjdomareobs savaWro politikis saxelmwifo
komitetis GSP-s qvekomitets. qvekomiteti pasuximgebelia
prezidentisTvis im rekomendaciebis miwodebaze, romlebic exeba
beneficiar qveynebs da rig saqonelze preferencialuri reJimebis
gavrceleba-argavrcelebis sakiTxebs.
GSP-is qvekomiteti yovelwliurad atarebs preferenciebis
programebis mimoxilvas, romelSic ganixilavs peticiaTa farTo
speqtrs. nebismier dainteresebul mxares – saelCoebs, samTavrobo
struqturebs, aSS-s an ucxour firmebs da a.S. SeuZlia mimarTos
GSP-is qvekomitets saqonlis siis modificirebis an qveyanaze
GSP reJimis gavrcelebis TxovniT. beneficiar qveyanas SeuZlia
gamoiyenos es yovelwliuri ganxilva, raTa sTxovos GSP-is
qvekomitets GSP reJimSi saqonlis damatebis Sesaxeb an droebiT
gadaavados SezRudvebi, romlebic gamoiyeneba konkretuli
saqonlis importis mimarT. sxva dainteresebulma mxareebma
SesaZloa moiTxovon, rom qvekomitetma daumatos an amoiRos
saqoneli GSP-iT mosargeble produqtTa siidan, gadaxedos
konkretuli qveynis mier GSP-iT calkeul saqonelze
229
sargeblobis uflebas, an mTlianad GSP reJimis moqmedebas
qveynis mimarT.
programis moqmedebis yoveldRiuri kontroli evaleba aSS-s
sabaJo samsaxurs, romelic warmoadgens saxelmwifo xazinis
departamentis qvedanayofs.
GSP-sTan dakavSirebiT politikur sakiTxebze pasuxismgebloba
ekisreba aSS-s savaWro wamomadgenlobis (USTR) ofiss da sxva
saagentoebs, xolo iuridiulad (formalurad) gadawyvetilebebi
miiReba aSS-s prezidentis mier, zemoT xsenebuli struqturebis
rCevaTa safuZvelze.
cvlilebebi, romlebic keTdeba yovelwliuri mimoxilvis Sedegad,
qveyndeba aSS-s federalur reestrSi.
iaponiis sqema iaponiis sqema iaponiis sqema iaponiis sqema
iaponiam preferenciaTa ganzogadebuli sistema 1971 wlis 1
agvistodan SemoiRo. iaponiis GSP sqemis gadasinjvis Sedegad
2001 wlis bolos miRebuli gadawyvetilebiT sqemis moqmedebis
vada gagrZelda kidev 10 wliT – 2011 wlis 31 martamde.
2001 wlis 1 aprils iaponiam SemoiRo naklebad ganviTarebul
qveynebSi warmoebuli samrewvelo produqciis axali CamonaTvali,
romelsac mieniWa gadasaxadisgan da kvotirebisgan Tavisufali
importis ufleba. amavdroulad, aseTive uflebebiT, GSP-is
beneficiaris statusis mqone yvelaze naklebad ganviTarebuli
qveynebis sias daemata: kongos demokratiuli respublika,
kiribati, tuvalu da zambia.
230
iaponiis GSP sqemis mixedviT SeRavaTian reJimSi moqceuli
produqcia iyofa 2 jgufad:L
1. sasoflo-sameurneo produqcia (HS 1-24 gjufebi) _
saimporto sabaJo gadasaxadis Semcirebis done MFNMFNMFNMFN reJimTan
SedarebiT 0-dan 100%-mde meryeobs;
2. samrewvelo produqcia (HS 24-97 gjufebi) _ maTi ZiriTadi
nawili mTlianad gaTavisuflebulia sabaJo gadasaxadebisgan,
xolo danarCen samrewvelo produqciaze SeRavaTebis doneebi
20-dan 100%-mde meryeobs.
iaponiis GSP sqema moicavs sasoflo-sameurneo (maT Soris yvela
tropikuli) da TevzWeriT miRebuli produqciis 74 oTxniSna
sasaqonlo pozicias. rac Seexeba SeRavaTebs samrewvelo
produqciaze, isini vrceldeba samrewvelo produqciis mTel
speqtrze, garda HS-is 27-e poziciisa. samrewvelo produqcia
100%-iT Tavisufldeba sabaJo gadasaxadisgan. gamonakliss
warmoadgens 66 dasaxelebis produqcia, romelTaTvisac
gaTvaliswinebulia mxolod 50%-iani SeRavaTi.
iaponiis GSP sqemas paralelurad gaaCnia `amoRebaTa nusxa~, rac
niSnavs, rom masSi moxvedril saqonelze SeRavaTebi saerTod ar
vrceldeba.
maSin, rodesac qveynebis umravlesoba saerTod ar iyenebs
limitebs GSP tarifebiT importirebuli produqciis mimarT,
iaponiis preferenciuli sqema limitebis aqtiuri gamoyenebis
praqtikiT gamoirCeva, romlebic vrceldeba samrewvelo
produqciis im nawilze, romelzec SeRavaTis doneebi 20-100%-mde
meryeobs. preferenciuli tarifebiT sargebloba grZeldeba manam,
sanam maTi importi dawesebul limits ar gadaaWarbebs.
231
yoveli wlis bolos iaponiis ministrTa kabinetis mier mtkicdeba
limitebi momdevno kalendaruli wlisTvis. im produqciis mimarT,
romelzec mimdinare Tves limiti amoiwura, momdevno Tvis
meTeqvsmete dRes MFNMFNMFNMFN tarifi amoqmeddeba, rac saSualebas aZlevs
beneficiari qveynebis eqsportiorebs, gaTvalon limitebis
amowurvis savaraudo vadebi.
produqciaze saerTo preferenciuli importis mimarT dawesebuli
limitebis garda iaponiis GSP sqema agreTve iTvaliswinebs
`maqsimaluri qveynobrivi kvotebis~ gamoyenebasac, rac niSnavs, rom
am wesis mixedviT beneficiar qveyanas ufleba aqvs preferenciuli
tarifiT Semoitanos yvela beneficiari qveynisTvis dawesebuli
saerTo odenobis maqsimum 1/4.
iaponiis GSP SeRavaTebiT sargeblobisTvis savaldebuloa, rom
produqcia CaiTvalos beneficiar qveyanaSi warmoSobilad.
produqcias beneficiar qveyanaSi warmoSobis statusi eniWeba im
SemTxvevaSi, Tu:
• igi mTlianad moipovebulia am qveyanaSi (sasoflo-
sameurneo produqtebi);
• damzadebuli produqcia, romelic mTlianad an nawilobriv
Seicavs sxva qveynidan importirebul, an ucnobi
warmoSobis, Tu mas `sakmarisi~ gadamuSaveba Cautarda.
iaponiis GSP sqema gamonakliss uSvebs iaponiidan importirebuli
masalebis gamoyenebisTvis, romlebic gaigivebulni arian
beneficiar qveyanaSi damzadebul produqtebTan. mniSvnelovania is
faqtic, rom Tu produqciis Rirebuleba ar aRemateba 200 000
iens, es sertifikati aRar moiTxoveba.
232
produqciis iaponiaSi eqsportirebisas preferenciebiT
sargeblobisTvis savaldebuloa iaponiis sabaJo organoebs
waredginos warmoSobis sertifikati (forma `A~).
rodesac beneficiari qveynebidan iaponiaSi eqsportirebuli
produqcia warmoebulia iaponiaSi warmoSobili da importirebuli
komponentebiT, produqcias Tan unda axldes `iaponiidan
importirebuli produqtebis/komponentebis~ damadasturebeli
sertifikati, romelic gacemuli iqneba beneficiari qveynis igive
uwyebis mier, romelmac am produqciaze gasca warmoSobis
sertifikati (forma `A~).
233
warmoSobis setifikati (forma `warmoSobis setifikati (forma `warmoSobis setifikati (forma `warmoSobis setifikati (forma `A~)~)~)~)
1. goods consign form (exporter's business name, adress, country)
reference No A 000000
generalized system of preference certifikate of origin
FORM A Issued in ……………………………
(country) see notes overleaf
2. goods consigned (consignee's name, adress, country)
3. means of transport and rout (as far as known)
4. for official use
5. Item number
6. marks and numbers of packages
7. number and kind of packeges; deskription of goods
8. origin criterion
(see notes overleaf)
9. gross wieght or
other quantity
10. Number and date of invoces
11. certifikation it is hereby certified, on the basis of control carried out, that the declaration by the exporter is correc
12.declaration by exporter The undersigned hereby declares that the above details and statements are correct; that all the goods were Prodused in ………………………………………............. (country) And they comply with the origin requirements spesified for those goods in the generalized system of preferences for goods exported to .............................................................................. (importing country) .............................................................................. Place and date, signature of autorized signatory
234
binzesis maregulirebeli kanobinzesis maregulirebeli kanobinzesis maregulirebeli kanobinzesis maregulirebeli kanonebis nebis nebis nebis
mimoxilvamimoxilvamimoxilvamimoxilva
kanoni mewarmeTaA Sesaxeb kanoni mewarmeTaA Sesaxeb kanoni mewarmeTaA Sesaxeb kanoni mewarmeTaA Sesaxeb
saqarTvelos kanoni mewarmeTaA Sesaxeb awesrigebs samewarmeo
saqmianobis monawileTa mowyobis organizaciul-samarTlebriv
normebs. samewarmeo saqmianobad miiCneva marTlzomieri da
araerTjeradi saqmianoba, romelic xorcieldeba mogebis mizniT,
damoukideblad da organizebulad.
magaliTad, Tu raime nivTis importi moxda erTjeradad da araa
didi raodenobis, ganixileba, rogorc nivTis importi piradi
moxmarebisTvis, magram Tu es qmedeba miiRebs mravaljerad xasiaTs,
maSin es ukve samewarmeo saqmianobad CaiTvleba.
sagadasaxado kodeqsisagadasaxado kodeqsisagadasaxado kodeqsisagadasaxado kodeqsi
sagadasaxado kodeqsi gansazRvravs saqarTvelos sagadasaxado
sistemis formirebisa da funqcionirebis zogad principebs,
gadasaxadis gadamxdelebisa da sagadasaxado organoebis
samarTlebriv mdgomareobas, sagadasaxado samarTaldarRvevis
saxeebs, sagadasaxado kanonmdeblobis darRvevisaTvis
pasuxismgeblobas, sagadasaxado organoebisa da maTi Tanamdebobis
pirebis aramarTlzomier qmedebaTa gasaCivrebis wessa da pirobebs,
sagadasaxado davis gadawyvetis wess, aregulirebs sagadasaxado
valdebulebis SesrulebasTan dakavSirebul samarTlebriv
urTierTobebs.
SeiZleba iTqvas, rom aRniSnuli kanoniT dgindeba yvela
gadasaxadi, rac ki dakavSirebulia ekonomikur saqmianobasTan.
yvela sxva saxis gadasaxadi ukanonoa. Tumca arsebobs
235
gadasaxdelebis sxva formebi, romlebsac sxva kanonebi awesrigeben
(mosakreblis Sesaxeb; saTamaSo biznesis Sesaxeb, licenziebis
Sesaxeb da a.S.)
sabaJo kodeqsisabaJo kodeqsisabaJo kodeqsisabaJo kodeqsi
saqarTvelos sabaJo kodeqsi awesrigebs saqarTvelos sabaJo
teritoriaze saqonlis Semotanasa da saqarTvelos sabaJo
teritoriidan saqonlis gatanasTan dakavSirebul samarTlebriv
urTierTobebs, gansazRvravs sabaJo zedamxedvelobisas, sabaJo
kontrolis da sabaJo procedurebis ganxorcielebisas
warmoSobil urTierTobebSi monawile pirebisa da sabaJo
organoebis samarTlebriv mdgomareobas, pasuxismgeblobas
saqarTvelos sabaJo kanonmdeblobis darRvevisaTvis, agreTve
sabaJo organoebisa da maTi uflebamosili pirebis
aramarTlzomier qmedebaTa gasaCivrebis wessa da pirobebs, sabaJo
davebis gadawyvetis wess.
unda gaviTvaliswinoT, rom sabaJo gadasaxadebs awesrigebs
sagadasaxado kodeqsi, xolo sabaJo mosakreblebs _ kanoni sabaJo
mosakreblebis Sesaxeb.
kanoni licenziebiskanoni licenziebiskanoni licenziebiskanoni licenziebisaaaa da nebarTvebis Sesaxaebda nebarTvebis Sesaxaebda nebarTvebis Sesaxaebda nebarTvebis Sesaxaeb
saqarTvelos kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxaeb
aregulirebs iseT organizebul saqmianobas an qmedebas, romelic
exeba pirTa ganusazRvrel wres, xasiaTdeba adamianis
sicocxlisTvis an janmrTelobisTvis mometebuli safrTxiT,
moicavs gansakuTrebiT mniSvnelovan saxelmwifo an sazogadoebriv
interesebs an dakavSirebulia saxelmwifo resursebiT
sargeblobasTan. kanoniT dadgenil SemTxvevaSi am kanonis moqmedeba
SeiZleba gavrceldes agreTve araorganizebul saqmianobaze an
236
qmedebaze. es kanoni aseve awesrigebs licenziiTa da nebarTviT
regulirebul sferos, gansazRvravs licenziisa da nebarTvis
saxeebis amomwurav CamonaTvals, adgens licenziisa da nebarTvis
gacemis, maTSi cvlilebebis Setanisa da maTi gauqmebis wesebs.
kanoni sabaJo mosakreblis Sesaxebkanoni sabaJo mosakreblis Sesaxebkanoni sabaJo mosakreblis Sesaxebkanoni sabaJo mosakreblis Sesaxeb
saqarTvelos kanoni sabaJo mosakreblis Sesaxeb adgens
saqarTvelos sabaJo kodeqsiT gansazRvruli sabaJo
procedurebisaTvis gadasaxdevinebeli mosakreblebis saxeebsa da
ganakveTebs, am mosakreblebis gadaxdevinebis wessa da vadebs.
saTamaSo biznesis mosakreblis Sesaxeb kanonisaTamaSo biznesis mosakreblis Sesaxeb kanonisaTamaSo biznesis mosakreblis Sesaxeb kanonisaTamaSo biznesis mosakreblis Sesaxeb kanoni
saTamaSo biznesis mosakreblis Sesaxeb kanoni gansazRvravs
kanoniT dadgenil saTamaSo biznesTan dakavSirebiT dawesebuli
mosakreblis saxeebsa da ganakveTebs, gadaxdis wessa da vadebs.
kanoni bunkanoni bunkanoni bunkanoni buneeeebrivi resursebis sargeblobisaTvisbrivi resursebis sargeblobisaTvisbrivi resursebis sargeblobisaTvisbrivi resursebis sargeblobisaTvis
kanonis mizania fasiani bunebaTsargeblobis principis
damkvidrebiT, garemos potenciuri SesaZleblobebisa da mdgradi
ganviTarebis principebze dafuZnebuli, saxelmwifo sakuTrebaSi
arsebuli bunebrivi resursebiT racionaluri sargeblobis
uzrunvelyofa.
saqarTvelos kanoni salicenzio da sanebarTvo mosakreblissaqarTvelos kanoni salicenzio da sanebarTvo mosakreblissaqarTvelos kanoni salicenzio da sanebarTvo mosakreblissaqarTvelos kanoni salicenzio da sanebarTvo mosakreblis
saqarTvelos kanoni salicenzio da sanebarTvo mosakreblis
Sesaxeb gansazRvravs saxelmwifos mier kanoniT dadgenil
salicenzio/sanebarTvo saqmianobis ganxorcielebis an/da
sargeblobis uflebis miniWebisTvis, agreTve saxelmwifo organos
237
mier gaweuli garkveuli momsaxurebisaTvis dawesebuli
mosakreblebis saxeebsa da ganakveTebs, maTi gadaxdevinebis wessa
da vadebs.
kanoni saqarTvelos teritoriidan saerTaSoriso kanoni saqarTvelos teritoriidan saerTaSoriso kanoni saqarTvelos teritoriidan saerTaSoriso kanoni saqarTvelos teritoriidan saerTaSoriso saavtomobilo saavtomobilo saavtomobilo saavtomobilo
gadamzidavi nebarTvis mosakreblis Sesaxebgadamzidavi nebarTvis mosakreblis Sesaxebgadamzidavi nebarTvis mosakreblis Sesaxebgadamzidavi nebarTvis mosakreblis Sesaxeb
saqarTvelos kanoni saqarTvelos teritoriidan saerTaSoriso
saavtomobilo gadamzidavi nebarTvis mosakreblis Sesaxeb
gansazRvravs saqarTvelos teritoriidan saerTaSoriso
saavtomobilo satvirTo gadazidvis nebarTvis mosakreblis
odenobas, misi gadaxdis wessa da vadebs.
kanoni salicenzio mosakreblis Sesaxebkanoni salicenzio mosakreblis Sesaxebkanoni salicenzio mosakreblis Sesaxebkanoni salicenzio mosakreblis Sesaxeb
saqarTvelos kanoni salicenzio mosakreblis Sesaxeb gansazRvravs
saxelmwifos mier kanoniT dadgenil salicenzio saqmianobis
ganxorcielebis an/da sargeblobis uflebis miniWebisaTvis
dawesebuli mosakreblis saxeebsa da ganakveTebs, am mosakreblis
gadaxdevinebis wessa da vadebs.
kanoni adgilobrivi mosakreblis Sesaxeb kanoni adgilobrivi mosakreblis Sesaxeb kanoni adgilobrivi mosakreblis Sesaxeb kanoni adgilobrivi mosakreblis Sesaxeb
adgilobrivi mosakrebeli aris aucilebeli gadasaxdeli
adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis biujetSi, romelsac
fizikuri da iuridiuli pirebi ixdian adgilobrivi
TviTmmarTvelobis organos mier gansazRvruli vadiT an uamisod,
kanoniT gaTvaliswinebuli saqmianobis ganxorcielebis an/da
sargeblobis uflebis miniWebisaTvis, agreTve adgilobrivi
TviTmmarTvelobis organos mier garkveuli momsaxurebis
gawevisaTvis.
238
saproeqtosaproeqtosaproeqtosaproeqto----samSeneblo saqmianobis licenzirebis Sesaxeb kanonisamSeneblo saqmianobis licenzirebis Sesaxeb kanonisamSeneblo saqmianobis licenzirebis Sesaxeb kanonisamSeneblo saqmianobis licenzirebis Sesaxeb kanoni
saproeqto-samSeneblo saqmianobis licenzirebis Sesaxeb kanoni
samewarmeo saqmianobis licenzirebis Sesaxeb saqarTvelos kanonis
Sesabamisad awesrigebs saproeqto-samSeneblo saqmianobis
licenzirebasTan dakavSirebul urTierTobebs, amasTan,
gansazRvravs saproeqto-samSeneblo saqmianobis licenziiT
nebadarTul saqmianobis saxeobebs da licenziis miRebisaTvis
gaTvaliswinebuli dokumentebisa da pirobebis damatebiT nusxas.
kanoni mSeneblobis nebarTvebis Sesaxebkanoni mSeneblobis nebarTvebis Sesaxebkanoni mSeneblobis nebarTvebis Sesaxebkanoni mSeneblobis nebarTvebis Sesaxeb
saqarTvelos kanoni mSeneblobis nebarTvebis Sesaxeb kanonis
safuZvels warmoadgens arqiteqturuli saqmianobis Sesaxeb da
samewarmeo saqmianobis licenziisa da nebarTvis gacemis
safuZvlebis Sesaxeb saqarTvelos kanonebi. es kanoni gansazRvravs
saqarTvelos teritoriaze mSeneblobis nebarTvis gacemis
damatebiT pirobebs. mSeneblobis nebarTva gaicema mSeneblobaze,
rekonstruqciasa da demontaJze.
kanoni samSeneblo saqmianobis Sesaxebkanoni samSeneblo saqmianobis Sesaxebkanoni samSeneblo saqmianobis Sesaxebkanoni samSeneblo saqmianobis Sesaxeb
saqarTvelos kanoni samSeneblo saqmianobis Sesaxeb gansazRvravs
saqarTvelos teritoriaze samSeneblo saqmianobis monawileTa
Soris urTierTobebis samarTlebriv, organizaciul da ekonomikur
Taviseburebebs, adgens am saqmianobasTan dakavSirebuli normebis
dacvisa da regulirebis meqanizms.
239
gadasaxadebi da maTi gadaxdis wesigadasaxadebi da maTi gadaxdis wesigadasaxadebi da maTi gadaxdis wesigadasaxadebi da maTi gadaxdis wesi
ramdeni unda gadavixadoramdeni unda gadavixadoramdeni unda gadavixadoramdeni unda gadavixado????
2005 wels miRebuli sagadasaxadi kodeqsiT da masSi
ganxorcielebuli cvlilebebis Sedegad darCa 6 gadasaxadi,
romelTagan 5 saerTo-saxelmwifoebrivi xasiaTisaa, xolo
darCenili 1 ki - adgilobriv gadasaxads miekuTvneba.
# gadasaxadis
dasaxeleba gadasaxadis ganakveTi gadasaxadis saxe
1111 saSemosavlo
gadasaxadi
25% saerTo-
saxelmwifoebrivi
2222 mogebis gadasaxadi 15% saerTo-
saxelmwifoebrivi
3333 aqcizi diferencirebuli saerTo-
saxelmwifoebrivi
ramdeni unda gadavixado?
rodis unda gadavixado da movaxdino
gadasaxadebis deklarireba?
ra sanqciebi ganxorcieldeba Cems mimarT Tu me davarRvev kanons?
vin arian gaTavisuflebuli
gadasaxadebisgan?
240
4444 dRg 18% saerTo-
saxelmwifoebrivi
5555 sabaJo gadasaxadi diferencirebuli saerTo-
saxelmwifoebrivi
6666 qonebis gadasaxadi ara umetes 1% adgilobrivi
imisaTvis, rom vicodeT Tu ramdeni unda gadavixadoT, pirvel
rigSi unda gaverkveT, varT Tu ara gadasaxadis gadamxdeli an ra
konkretul obieqtze/saqmianobaze vibegrebiT. swored amitom,
sagadasaxado kodeqsi yvela gadasaxadisTvis gansazRvravs
gadasaxadis gadamxdel pirs, gadasaxadiT dasabegr obieqtsa da
ganakveTs. ganvixiloT TiToeuli gadasaxadi cal-calke.
saSemosavlosaSemosavlosaSemosavlosaSemosavlo gadasaxadigadasaxadigadasaxadigadasaxadi
saSemosavlo gadasaxadis gadamxdelia:
• rezidenti fizikuri piri;
• ararezidenti fizikuri piri, romelic Semosavals iRebs
saqarTveloSi arsebuli wyarodan.
saSemosavlo gadasaxadiT dabegvris obieqtia rezidenti fizikuri rezidenti fizikuri rezidenti fizikuri rezidenti fizikuri
pirispirispirispiris dasabegri Semosavali, romelic ganisazRvreba, rogorc
sxvaoba kalendaruli wlis ganmavlobaSi miRebul erTobliv
Semosavalsa da am periodisTvis gaTvaliswinebul gamoqviTvebs
daqvemdebarebul xarjebs Soris.
saqarTveloSi arsebuli mudmivi dawesebulebis meSveobiT saqarTveloSi arsebuli mudmivi dawesebulebis meSveobiT saqarTveloSi arsebuli mudmivi dawesebulebis meSveobiT saqarTveloSi arsebuli mudmivi dawesebulebis meSveobiT
sasasasaqmianobis ganmaxorcielebeli ararezidenti fizikuri pirisqmianobis ganmaxorcielebeli ararezidenti fizikuri pirisqmianobis ganmaxorcielebeli ararezidenti fizikuri pirisqmianobis ganmaxorcielebeli ararezidenti fizikuri piris
saSemosavlo gadasaxadiT dabegvris obieqtia dasabegri Semosavali,
romelic aseve ganisazRvreba, rogorc sxvaoba kalendaruli wlis
ganmavlobaSi mudmiv dawesebulebasTan dakavSirebul saqarTveloSi
241
arsebuli wyarodan miRebul erTobliv Semosavalsa da am
periodisTvis gaTvaliswinebul gamoqviTvebs daqvemdebarebul
xarjebs Soris.
Tu ararezident fizikur pirsTu ararezident fizikur pirsTu ararezident fizikur pirsTu ararezident fizikur pirs wlis ganmavlobaSi gaaCnda iseTi
erToblivi Semosavali, romelic dakavSirebuli ar iyo mis
mudmiv dawesebulebasTan, es Semosavali ibegreba gadaxdis
wyarosTan gamoqviTvebis gareSe (dividendi, procenti, xelfasis
saxiT miRebuli Semosavali, da sxva). ararezidenti fizikuri
piri, romelic Semosavals iRebs qonebis realizaciiT,
warmoadgens saSemosavlo gadasaxadis gadamxdels kalendaruli
wlis ganmavlobaSi saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebul
erTobliv Semosavalze, romelic mcirdeba am periodisTvis aseTi
Semosavlis miRebasTan dakavSirebuli gamoqviTvebis TanxebiT.
amgvarad, sagadasaxado kodeqsis mixedviT, saSemosavlo
gadasaxadiT dabegvris obieqts rezidentisa da ararezidentis
SemTxevaSi warmoadgens erToblivi Semosavali. erTobliv
Semosavals ganekuTvneba nebismieri formiT an/da saqmianobiT
miRebuli yvela Semosavali, kerZod:
• xelfasis saxiT miRebuli Semosavlebi;
• ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavlebi, romlebic
dakavSirebuli ar aris daqiravebiT muSaobasTan;
• sxva Semosavlebi, romlebic dakavSirebuli ar aris
daqiravebiT muSaobasTan da ekonomikur saqmianobasTan.
xelfasis saxiT miRebuli Semosavlebixelfasis saxiT miRebuli Semosavlebixelfasis saxiT miRebuli Semosavlebixelfasis saxiT miRebuli Semosavlebi
xelfasis saxiT miRebuli Semosavlebi SesaZloa iyos fizikuri
piris mier daqiravebiT muSaobis Sedegad miRebuli nebismieri
sazRauri an sargebeli, maT Soris, wina samuSao adgilidan
242
pensiis an sxva saxiT miRebuli Semosavali, an Semosavali
momavali samuSao adgilidan.
ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavaliekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavaliekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavaliekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavali
ekonomikuri saqmianobiT miRebul Semosavlebs, romlebic
dakavSirebuli ar aris daqiravebiT muSaobasTan, ganekuTvneba
samewarmeo da arasamewarmeo ekonomikuri saqmianobiT miRebuli
Semosavlebi.
samewarmeo ekonomikuri saqmianobiT miRebul Semosavlebs
miekuTvneba:
• saqonlis/momsaxurebis miwodebiT miRebuli Semosavlebi;
• samewarmeo saqmianobisTvis gamoyenebuli aqtivebis
realizaciiT miRebuli nameti Semosavali;
• samewarmeo saqmianobis SezRudvis an sawarmos daxurvis
Sedegad miRebuli Semosavlebi;
• ZiriTad saSualebaTa realizaciiT miRebuli Tanxebi,
romlebic SemosavalSi Seitaneba rogorc erToblivi
Semosavali;
• kompensirebuli gamoqviTvebi;
• sxva samewarmeo saqmianobiT miRebuli Semosavlebi.
arasamewarmeo ekonomikuri saqmianobiT miRebul Semosavlebia:
• procentebis saxiT miRebuli Semosavlebi, dividendebi,
roialti;
• valebis CamoweriT miRebuli Semosavlebi;
• aqtivebis realizaciiT miRebuli nameti Semosavali,
samewarmeo saqmianobis Sedegad miRebuli nameti Semosavlis
garda;
• qonebis lizingiT, uzufruqtiT, ijariT, qiriT an sxva
amgvari formiT gacemiT miRebuli Semosavlebi;
243
• sxva ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavali, garda
samewarmeo saqmianobidan da xelfasis saxiT miRebuli
Semosavlebisa.
sxva Semosavlebisxva Semosavlebisxva Semosavlebisxva Semosavlebi
sxva Semosavlebs, romlebic ar aris dakavSirebuli daqiravebiT
muSaobasTan da ekonomikur saqmianobasTan, ganekuTvneba nebismieri
Semosavali an sargebeli. magaliTad, piris mier sxva pirisagan
qonebis an sargeblis miRebis SemTxvevaSi, erTobliv SemosavlebSi
Sesatani qonebis an sargeblis Rirebuleba aris sxvaoba
gansazRvruli odenobiT miRebul sargebelsa da gadaxdil Tanxas
Soris.
saSemosavlo gadasaxadisgan gaTavisuflebasaSemosavlo gadasaxadisgan gaTavisuflebasaSemosavlo gadasaxadisgan gaTavisuflebasaSemosavlo gadasaxadisgan gaTavisufleba
saSemosavlo gadasaxadiT dabegvrisgan Tavisufldeba fizikur
pirTa Semdegi Semosavlebi:
• ararezidentis mier saqarTvelos teritoriaze ucxoeTis
diplomatiur da masTan gaTanabrebul dawesebulebebSi
daqiravebiT muSaobiT miRebuli Semosavlebi;
• fizikuri piris mier miRebuli granti, saxelmwifo pensia,
saxelmwifo kompensacia, saxelmwifo akademiuri stipendia,
magrovebadi da dabrunebadi xasiaTis arasaxelmwifo sapensio
sqemidan miRebuli pensia ganxorcielebuli Senatanebis
odenobiT, saxelmwifo stipendia, saxelmwifo biujetSi an
avtonomiuri respublikebis an adgilobriv biujetebSi
gaTvaliswinebuli asignebebiT gamoyofili daxmareba an
erTjeradi ganacemi (maT Soris, olimpiur TamaSebSi,
msoflios an/da evropis CempionatebSi gamarjvebisaTvis an/da
saprizo adgilebis dakavebisaTvis sportsmenebis da maTi
244
mwvrTnelebis mier miRebuli fuladi da sxva saxis
jildoebi);
• alimenti;
• ganqorwinebis safuZvelze fizikuri piris mier miRebuli
qonebis Rirebuleba (Semosavali);
• fizikuri piris mier 2 welze meti vadiT sakuTrebaSi
arsebuli materialuri aqtivebis realizaciiT miRebuli
nameti, garda am piris mier samewarmeo saqmianobis
farglebSi materialuri aqtivebis realizaciiT miRebuli
nametisa. zemoT aRniSnuli or wliani vada uZravi qonebis
realizaciis SemTxvevaSi iangariSeba saqarTvelos sajaro
reestrSi sakuTrebis uflebis registraciis mizniT
wardgenili (warsadgeni) sakuTrebis uflebis
damadasturebeli dokumentis Sedgenis TariRis mixedviT,
xolo `realizaciiT miRebuli nameti~ iangariSeba, rogorc
sxvaoba qonebis realizaciis fassa da masze sakuTrebis
uflebis warmoSobisas misi SeZenis fass Soris, garda
sakuTrebis uflebis usasyidlod (saxelmwifo qonebis
privatizebisas, qonebis CuqebiT an memkvidreobiT miRebisas
an sxva SemTxvevebSi) warmoSobisas, rodesac nameti
iangariSeba am qonebis realizaciis fassa da miRebis
momentSi usasyidlod miRebuli qonebis sabazro fass Soris;
• sagadasaxado wlis ganmavlobaSi I da II rigis memkvidreebis
mier CuqebiT an memkvidreobiT miRebuli qonebis Rirebuleba;
• sagadasaxado wlis ganmavlobaSi III da IV rigis
memkvidreebis mier 150 000 laramde Rirebulebis, CuqebiT an
memkvidreobiT miRebuli qonebis Rirebuleba;
• sagadasaxado wlis ganmavlobaSi fizikuri pirisgan 1000
laramde Rirebulebis, CuqebiT miRebuli qonebis Rirebuleba;
• fizikuri pirisTvis (donorisaTvis) gaRebuli sisxlis
sakompensacio kvebisaTvis gacemuli Tanxa;
245
• im mewarme fizikur pirTa Semosavali, romlebic ar iyeneben
daqiravebul pirTa Sromas da damoukideblad axorcieleben
mxolod „ekonomikuri saqmianobis saxeebis erovnuli
klasifikatoris“ (NACE) Sesabamisad gansazRvruli
calkeuli kategoriis ekonomikuri saqmianobidan erT-erTs;
• privatizebis wesiT (usasyidlod), aseve miwisZvriTa da sxva
stiqiuri movlenebis Sedegad dazaralebulebis mier
dazianebuli binebis sanacvlod imave dasaxlebul punqtSi an
ekomigrantebis mier sxva dasaxlebul punqtSi usasyidlod
miRebuli binebis Rirebuleba;
• droebiTi sacxovrebeli adgilis sanacvlod ltolvili an
iZulebiT gadaadgilebuli fizikuri piris mier privatizebis
programis farglebSi miRebuli kompensaciebi.
saSemosavlo gadasaxadiT ar ibegreba Semdeg fizikur pirTa
Semosavali:
piri
kalendaruli wlis
ganmavlobaSi miRebuli
Semosavali
bavSvobidan SezRuduli SesaZleblobis
mqone piris, mxedvelobis gamo I da II
jgufis SezRuduli SesaZleblobis mqone
piri
3 000 laramde
meore msoflio omisa da saqarTvelos
teritoriuli mTlianobisaTvis
brZolebis monawile saqarTvelos
moqalaqe
3 000 laramde
piri, romelsac miniWebuli aqvs
„qarTvlis dedis“ sapatio wodeba 3 000 laramde
martoxela deda 3 000 laramde
246
piri, romelmac iSvila bavSvi (Svilad
ayvanidan 1 wlis ganmavlobaSi) 3 000 laramde
piri, romelmac aRsazrdelad
(Svilobilad) aiyvana bavSvi 3 000 laramde
I da II jgufis SezRuduli
SesaZleblobis mqone piris mier
kalendaruli wlis ganmavlobaSi
miRebuli dasabegri Semosavali
1 500 laramde
maRalmTian regionebSi mcxovrebi
mravalSviliani (piris kmayofaze myofi 18
wlamde asakis sami an samze meti Svili)
piris mier aRniSnul regionebSi
saqmianobiT miRebuli Semosavali
3 000 laramde
maRalmTian regionebSi mcxovrebi, erTi -
an orSviliani (piris kmayofaze myofi 18
wlamde asakis erTi an ori Svili) piris
mier aRniSnul regionebSi saqmianobiT
miRebuli Semosavali
3 000 laramde
dasabegr Semosavalze
saSemosavlo
gadasaxadi mcirdeba
50%-iT
(mamamamagaliTigaliTigaliTigaliTi: martoxela dedis Semosavalma wlis ganmavlobaSi
Seadgina 8500 lari. mas am Semosavlidan daebegreba 5500 lari
(8500 – 3000 (gadasaxadisgan ganTavisuflebuli Tanxa) = 5500).
mogebismogebismogebismogebis gadasaxadigadasaxadigadasaxadigadasaxadi
sagadasaxado kodeqsis mixedviT mogebis gadasaxadis gadamxdelia:
• saqarTvelos sawarmo;
• ucxouri sawarmo, romelic saqarTveloSi saqmianobas
axorcielebs mudmivi dawesebulebis meSveobiT an/da
Semosavals iRebs saqarTveloSi arsebuli wyarodan.
247
saqarTvelos sawarmossaqarTvelos sawarmossaqarTvelos sawarmossaqarTvelos sawarmos mogebis gadasaxadiT dabegvris obieqtia
dasabegri mogeba, romelic ganisazRvreba, rogorc gadasaxadis
gadamxdelis erTobliv Semosavalsa da kodeqsiT gaTvaliswinebul
gamoqviTvebs daqvemdebarebul xarjebs Soris sxvaoba.
ucxouri sawarmoucxouri sawarmoucxouri sawarmoucxouri sawarmo (garda saaviacio transportiT mgzavrTa
saerTaSoriso gadayvanisa da tvirTebis saerTaSoriso gadatanis
ganmaxorcieleblisa), romelic saqarTveloSi axorcielebs
saqmianobas mudmivi dawesebulebis meSveobiT, warmoadgens mogebis
gadasaxadis gadamxdels mudmiv dawesebulebasTan dakavSirebuli
saqarTveloSi arsebuli wyarodan miRebuli erToblivi
Semosavlis mixedviT, romelic mcirdeba gamoqviTvebis TanxebiT.
iseve rogorc saSemosavlo gadasaxadis SemTxvevaSi, mogebis
gadasaxadis obieqti rezidentisTvis aris saqarTveloSi da
saqarTvelos farglebs gareT miRebuli erToblivi Semosavali,
xolo ararezidentis SemTxvevaSi erToblivi Semosavali Sedgeba
saqarTveloSi arsebuli wyaroebidan miRebuli Semosavlebisgan.
ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavaliekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavaliekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavaliekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavali
ekonomikuri saqmianobiT miRebuli Semosavlebi, romlebic
dakavSirebuli ar aris daqiravebiT muSaobasTan, ganekuTvneba
samewarmeo da arasamewarmeo ekonomikuri saqmianobiT miRebuli
Semosavali.
sxva Semosavlebisxva Semosavlebisxva Semosavlebisxva Semosavlebi
sxva Semosavlebs, romlebic ar arian dakavSirebulni daqiravebiT
muSaobasTan da ekonomikur saqmianobasTan, ganekuTvneba nebismieri
Semosavali an sargebeli, garda sawarmos partniorTa Senatanebisa,
romlebic zrdian am sawarmos wminda aqtivs.
248
iuridiuli piris amxanagobebSi da sxva analogiur warmonaqmnebSi
monawileobis SemTxvevaSi iuridiuli piris erTobliv SemosavalSi
unda CairTos misi wilis proporciuli mogeba (Semosavali)
amxanagobis dasabegr mogebaSi (SemosavalSi).
mogebis gadasaxadisgan gaTavisuflebamogebis gadasaxadisgan gaTavisuflebamogebis gadasaxadisgan gaTavisuflebamogebis gadasaxadisgan gaTavisufleba
mogebis gadasaxadiT dabegvrisgan Tavisufldeba:
• sabiujeto, saerTaSoriso an/da saqvelmoqmedo
organizaciebis mogeba, ekonomikuri saqmianobiT miRebuli
mogebis garda;
• organizaciis mier miRebuli grantebi, sawevro Senatanebi da
Semowirulobebi;
• saqarTvelos erovnuli bankis mogeba;
• saqarTvelos sapatriarqos mier religiuri daniSnulebiT
gamoyenebuli jvrebis, sanTlebis, xatebis, wignebisa da
kalendrebis realizaciiT miRebuli mogeba;
• samedicino dawesebulebebis samedicino saqmianobidan
miRebuli mogebis is nawili, romelic moxmardeba
reinvestirebas (dawesebulebis reabilitacia, teqnikuri
bazis uzrunvelyofa) da TanamSromelTa materialur
waxalisebas.
sagadasaxado kodeqsSi ganxorcielebuli cvlilebebis safuZvelze
mogebis gadasaxadis odenoba 2008 wlis 1 ianvridan 15%-s
Seadgens.
mogebis gadasaxadi gadaixdeba weliwadSi oTxjer wina wlis
Sedegebis mixedviT:
• 15 maisamde – 25%;
• 15 ivlisamde – 25%;
• 15 seqtembramde – 25%;
• 15 dekembramde – 25%.
249
damatdamatdamatdamatebuli Rirebulebis gadasaxadiebuli Rirebulebis gadasaxadiebuli Rirebulebis gadasaxadiebuli Rirebulebis gadasaxadi
damatebuli Rirebulebis gadasaxadis (dRg) gadamxdelad iTvleba
piri, romelic registrirebulia an valdebulia, gatardes
registraciaSi dRg-is gadamxdelad. piri, romelic ar aris dRg-
is gadamxdeli, magram axorcielebs saqonlis dasabegr imports an
droebiT Semotanas saqarTveloSi, dRg-is gadamxdelad iTvleba
mxolod am importze an droebiT Semotanaze. ararezidenti,
romelic eweva momsaxurebas saqarTveloSi dRg-is gadamxdelad
registraciisa da mudmivi dawesebulebis gareSe, dRg-is
gadamxdelad iTvleba am momsaxurebaze da eqvemdebareba
ukudabegvras.
dRgdRgdRgdRg----is ganakveTi Seadgens dasabegri brunvis an dasabegri is ganakveTi Seadgens dasabegri brunvis an dasabegri is ganakveTi Seadgens dasabegri brunvis an dasabegri is ganakveTi Seadgens dasabegri brunvis an dasabegri
importis 18 importis 18 importis 18 importis 18 %%%%----s.s.s.s.
dRgdRgdRgdRg----s s s s saangariSo periodad iTvleba kalendaruli Tve.saangariSo periodad iTvleba kalendaruli Tve.saangariSo periodad iTvleba kalendaruli Tve.saangariSo periodad iTvleba kalendaruli Tve.
piri valdebulia gatardes dRg-is gadamxdelad registraciaSi,
Tu:
• eweva ekonomikur saqmianobas da nebismieri uwyveti 12
kalendaruli Tvis ganmavlobaSi mis mier ganxorcielebuli
dRg-iT dasabegri operaciebis saerTo Tanxa aRemateba 100
000 lars, man am momentis dadgomidan ara ugvianes 2
samuSao dRisa sagadasaxado organoSi unda waradginos
gancxadeba dRg-is gadamxdelad registraciisaTvis;
• ekonomikuri saqmianobis farglebSi axorcielebs aqcizuri
saqonlis warmoebas an/da imports (garda msubuqi
avtomobilebis importisa an/da miwodebisa), igi unda
gatardes registraciaSi aqcizuri saqonlis miwodebamde;
• ekonomikuri saqmianobis farglebSi mosalodneli erTjeradi
operaciis Sedegad an/da erT dReSi dRg-iT dasabegri
250
operaciis Tanxa aRemateba 100 000 lars. piri
registraciaSi unda gatardes miwodebis ganxorcielebamde.
pirs, romelic ar aris valdebuli gatardes registraciaSi dRg-
is gadamxdelad, SeuZlia nebayoflobiT mimarTos sagadasaxado
organos dRg-is gadamxdelad registraciis moTxovniT. am
SemTxvevaSi aseTi piri dRg gadamxdelad iTvleba ganacxadis
Setanis momdevno Tvis 1 ricxvidan.
piri, romlis dRg-Ti dasabegri operaciebis saerTo Tanxa
gadaaWarbebs 100 000 lars da valdebulia, gatardes
registraciaSi, igi dRg-s gadamxdelad iTvleba registraciisaTvis
sagadasaxado organoSi gancxadebis wardgenis valdebulebis
momdevno dRidan.
Tu sagadasaxado organo gamoavlens dRgTu sagadasaxado organo gamoavlens dRgTu sagadasaxado organo gamoavlens dRgTu sagadasaxado organo gamoavlens dRg----s gadamxdelad s gadamxdelad s gadamxdelad s gadamxdelad
savaldebulo wesiT araregistrirebul pirs, sakuTari savaldebulo wesiT araregistrirebul pirs, sakuTari savaldebulo wesiT araregistrirebul pirs, sakuTari savaldebulo wesiT araregistrirebul pirs, sakuTari
iniciativiT axdens am piris registracias. iniciativiT axdens am piris registracias. iniciativiT axdens am piris registracias. iniciativiT axdens am piris registracias.
dRg-s gadamxdelad registrirebuli piri valdebulia, gamoiyenos
gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomeri da sertifikatis
nomeri yvela angariS-faqturaSi da sagadasaxado organosTvis
wardgenil yvela deklaraciasa da oficialur SetyobinebaSi.
dRg-iT dabegvris obieqtia dasabegri operacia da dasabegri
importi.
dRg-iT dasabegri operaciebia:
• saqarTvelos teritoriaze ganxorcielebuli
saqonlis/momsaxurebis miwodeba, maT Soris, usasyidlod
(garda kodeqsiT gaTavisuflebuli miwodebisa);
251
• dRg-Ti SeZenili saqonlis/momsaxurebis gamoyeneba
araekonomikuri saqmianobisTvis, Tu am
saqonelze/momsaxurebaze gadamxdelma miiRo dRg-s CaTvla;
• gadamxdelis mier saqonlis/momsaxurebis miwodeba Tavisi
TanamSromlebisTvis kompensaciiT an mis gareSe;
• dRg-s gadamxdelad registraciis gauqmebis SemTxvevaSi
saqonlis naSTi, romelzedac gadamxdels miRebuli an
misaRebi aqvs CaTvla (naSTi ganixileba rogorc dRg-s
dasabegri miwodeba);
• saqonlis eqsporti.
dasabegr operaciad ar iTvleba:
• aqtivebis miwodeba sawarmos reorganizaciis SemTxvevaSi;
• aqtivebis miwodeba Sesatanis saxiT sxva sawarmos sawesdebo
da saemisio kapitalSi.
dRg-s gadamxdelis mier sawarmos yvela aqtivis an am sawarmos
damoukideblad moqmedi qvedanayofis miwodeba erTi operaciis
farglebSi dRg-s meore gadamxdelisaTvis ar iTvleba dRg-Ti
dasabegr operaciad. garda im SemTxvevebisa, Tu mimwodebeli da
mimRebi mxareebi miwodebidan 15 dRis ganmavlobaSi werilobiT ar
atyobineben sagadasaxado organos aseTi miwodebis Sesaxeb.
dasabegri operaciis Tanxa ganisazRvreba dRg-is gadamxdelis mier
miRebuli an misaRebi kompensaciis Tanxis mixedviT (gadasaxadebis,
mosakreblebisa da sxva gadasaxdelebis CaTvliT) dRg-is gareSe.
dasabegri operaciis Tanxa ganisazRvreba saqonlis/momsaxurebis
sabazro fasiT (gadasaxadebis, mosakreblebisa da sxva
gadasaxdelebis CaTvliT) dRg-is gareSe:
• Tu dRg-is gadamxdeli dasabegri operaciis sanacvlod iRebs
an ufleba aqvs miiRos saqoneli/momsaxureba;
252
• Tu saqoneli/momsaxureba gamoiyeneba araekonomikuri
saqmianobisaTvis, romelzedac pirs miRebuli aqvs CaTvla, an
gadasaxadis gadamxdeli saqonels/momsaxurebas miawodebs
Tavis TanamSromlebs;
• Tu sagadasaxado organos ufrosi/misi moadgile gamoitans
gadawyvetilebas sabazro fasis gamoyenebis Sesaxeb;
• saqonlis/momsaxurebis kompensaciis gareSe miwodebis
SemTxvevaSi.
dasabegri importis Tanxadasabegri importis Tanxadasabegri importis Tanxadasabegri importis Tanxa tolia saqarTvelos sabaJo
kanonmdeblobiT gansazRvruli saqonlis sabaJo Rirebulebisa da
saqarTveloSi saqonlis importisas gadasaxdeli gadasaxadebisa da
mosakreblebis Tanxebis jamisa, saqarTveloSi gadasaxdeli dRg-s
CauTvlelad.
dRg-s nulovani ganakveTiT ibegreba:
• tvirTebis saerTaSoriso gadazidvisa da mgzavrTa
saerTaSoriso gadayvanis momsaxurebis miwodeba da maTTan
dakavSirebuli momsaxurebis miwodeba;
• saqonlis eqsporti;
• saqonlis/momsaxurebis miwodeba, romelic gankuTvnilia
ucxoeTis diplomatiur da masTan gaTanabrebul
warmomadgenlobaTa oficialuri sargeblobisaTvis, am
warmomadgenlobaTa da diplomatiuri misiis wevrebis (maTTan
mcxovreb ojaxis wevrTa CaTvliT) piradi sargeblobisTvis;
• saqarTvelos erovnuli bankisaTvis oqros miwodeba;
• turoperatorebis mier saqarTvelos teritoriaze ucxoeli
turistebis organizebuli Semoyvana da maTTvis turistuli
momsaxurebis paketis miwodeba;
• saqarTvelos sabaJo teritoriaze saqonlis gadamuSavebis
sabaJo reJimSi moqceuli saqonlis (gadamuSavebis produqtis
253
an gadaumuSavebeli saqonlis) saqarTvelos teritoriidan
gatana;
• saerTaSoriso sazRvao da saaviacio reisebis
gansaxorcieleblad bortze miwodebuli saaviacio sawvavi,
sapoxi da sxva damxmare saSualebebi.
saqonlis eqsportis mimarT dRg-is nulovani ganakveTis gamoyeneba
dasaSvebia mxolod im saangariSo periodisaTvis, rodesac
gadasaxadis gadamxdeli sagadasaxado organoSi waradgens Semdeg
dokumentebs:
• rezidentis mier ucxoel pirTan dadebul xelSekrulebas,
romelic iTvaliswinebs saqonlis eqsports;
• sabaJo deklaracias saqonlis eqsportis sabaJo reJimSi
gaSvebis Sesaxeb.
dasabegri operaciis drodasabegri operaciis drodasabegri operaciis drodasabegri operaciis dro
dasabegri operaciis ganxorcielebis drod iTvleba:
• saqonlis/momsaxurebis miwodebis momenti;
• saqonlis miwodebisas, romelsac Tan axlavs gadatvirTva –
saqonlis gadatvirTvis momenti.
ukudabegvraukudabegvraukudabegvraukudabegvra
dRg-is gadamxdelad araregistrirebuli ararezidenti piris mier
sagadasaxado agentisTvis saqarTvelos teritoriaze gaweul
momsaxurebaze vrceldeba ukudabegvra.
ukudabegvris miznebisTvis sagadasaxado agentad iTvleba ukudabegvris miznebisTvis sagadasaxado agentad iTvleba ukudabegvris miznebisTvis sagadasaxado agentad iTvleba ukudabegvris miznebisTvis sagadasaxado agentad iTvleba
nebismieri gadasaxadis gadamxdeli rezidenti, romelsac aqvs nebismieri gadasaxadis gadamxdeli rezidenti, romelsac aqvs nebismieri gadasaxadis gadamxdeli rezidenti, romelsac aqvs nebismieri gadasaxadis gadamxdeli rezidenti, romelsac aqvs
saidensaidensaidensaidentifikacio nomeri. tifikacio nomeri. tifikacio nomeri. tifikacio nomeri.
254
am dros sagadasaxado agenti awarmoebs dRgam dros sagadasaxado agenti awarmoebs dRgam dros sagadasaxado agenti awarmoebs dRgam dros sagadasaxado agenti awarmoebs dRg----is daricxvas is daricxvas is daricxvas is daricxvas
ararezidentisaTvis gasacem Tanxaze. ararezidentisaTvis gasacem Tanxaze. ararezidentisaTvis gasacem Tanxaze. ararezidentisaTvis gasacem Tanxaze.
Tu sagadasaxado agenti ar aris registrirebuli dRg-is
gadamxdelad, man daricxuli dRg unda gadaixados saqarTvelos
finansTa ministris mier dadgenili wesiT, momsaxurebis gawevis
Tvis momdevno Tvis 15 ricxvamde.
Sereuli operaciebiSereuli operaciebiSereuli operaciebiSereuli operaciebi
saqonlis/momsaxurebis miwodeba, romelic ZiriTadi
saqonlis/momsaxurebis miwodebis mimarT damxmare xasiaTisaa,
iTvleba am saqonlis momsaxurebis nawilad.
dadadadasabegri da gaTavisuflebuli saqonlis/momsaxurebis erTad sabegri da gaTavisuflebuli saqonlis/momsaxurebis erTad sabegri da gaTavisuflebuli saqonlis/momsaxurebis erTad sabegri da gaTavisuflebuli saqonlis/momsaxurebis erTad
miwodeba ganixileba, rogorc dasabegri da gaTavisuflebuli miwodeba ganixileba, rogorc dasabegri da gaTavisuflebuli miwodeba ganixileba, rogorc dasabegri da gaTavisuflebuli miwodeba ganixileba, rogorc dasabegri da gaTavisuflebuli
saqonlis/momsaxurebis miwodebis calsaqonlis/momsaxurebis miwodebis calsaqonlis/momsaxurebis miwodebis calsaqonlis/momsaxurebis miwodebis cal----calke operaciebi. calke operaciebi. calke operaciebi. calke operaciebi.
saqonlis/momsaxurebis miwodeba piris mier, romelic aris sxva
piris agenti, ganixileba rogorc am sxva piris operaciebi, garda
agentis mier im pirisTvis gaweuli momsaxurebisa, romlis
agenticaa. aRniSnuli ar exeba saqarTveloSi ararezidentis mier
rezidenti agentis meSveobiT saqonlis miwodebas, roca
ararezidenti ar aris registrirebuli dRg-s gadamxdelad
saqarTveloSi. am SemTxvevaSi dRg-iT dabegvris mizniT miwodeba
iTvleba agentis mier ganxorcielebulad.
dasabegri brunva aris saangariSo periodSi ganxorcielebuli dasabegri brunva aris saangariSo periodSi ganxorcielebuli dasabegri brunva aris saangariSo periodSi ganxorcielebuli dasabegri brunva aris saangariSo periodSi ganxorcielebuli
dasabegri operaciebis Tanxis jami. dasabegri operaciebis Tanxis jami. dasabegri operaciebis Tanxis jami. dasabegri operaciebis Tanxis jami.
dasabegri brunvidan biujetSi Sesatani dRgdasabegri brunvidan biujetSi Sesatani dRgdasabegri brunvidan biujetSi Sesatani dRgdasabegri brunvidan biujetSi Sesatani dRg----s Tanxa gs Tanxa gs Tanxa gs Tanxa ganisazRvreba, anisazRvreba, anisazRvreba, anisazRvreba,
rogorc sxvaoba dasabegr brunvaze daricxuli dRgrogorc sxvaoba dasabegr brunvaze daricxuli dRgrogorc sxvaoba dasabegr brunvaze daricxuli dRgrogorc sxvaoba dasabegr brunvaze daricxuli dRg----is Tanxasa da is Tanxasa da is Tanxasa da is Tanxasa da
255
CasaTvleli dRgCasaTvleli dRgCasaTvleli dRgCasaTvleli dRg----s Tanxebs Soris.s Tanxebs Soris.s Tanxebs Soris.s Tanxebs Soris.
dRgdRgdRgdRg----s CasaTvleli Tanxas CasaTvleli Tanxas CasaTvleli Tanxas CasaTvleli Tanxa
dRg-s CaTvlis ufleba aqvs dRg-is gadamxdelad registrirebul
pirs. CasaTvleli dRg-s Tanxa aris gadasaxadis Tanxa, romelic
gadaxdilia an gadasaxdelia gamowerili sagadasaxado angariS-
faqturebis an/da sabaJo deklaraciebis mixedviT dasabegr
operaciebze an/da dasabegr importze, Tu saqoneli/momsaxureba
gamoiyeneba an gamoyenebuli iqneba gadasaxadis gadamxdelis
ekonomikuri saqmianobisTvis.
dRg-s CasaTvleli Tanxa ganisazRvreba mxolod ekonomikuri
saqmianobisaTvis gamoyenebuli an gamosayenebeli
saqonlis/momsaxurebis Rirebulebis Sesabamisad. Tu SeuZlebelia
ekonomikuri da sxva saqmianobis gamijvna, dRg-s CaTvla
iwarmoeba proporciulad.
dRg-s CaTvla ar warmoebs:
• msubuq avtomobilebze, garda im pirebis mier SeZenili
msubuqi avtomobilebisa, romelTa ZiriTadi saqmianobaa
msubuqi avtomobilebis yidva-gayidva, lizingiT gacema,
gaqiraveba, aseve garda im SemTxvevisa, Tu am piris
Semosavlebi mxolod avtomobiliT momsaxurebazea
damokidebuli;
• saqvelmoqmedo an socialuri mizniT gasarTobi
RonisZiebebisTvis an warmomadgenlobiTi xarjebisas
gadaxdil dRg-s Tanxebze;
• im saqonelze/momsaxurebaze gadaxdil dRg-ze, romelic
gamoiyeneba mxolod dRg-sgan gaTavisuflebuli
saqonlis/momsaxurebis sawarmoeblad, miuxedavad imisa,
gaTvaliswinebulia Tu ara misi Semdgomi miwodeba;
256
• im sagadasaxado angariS-faqturebiT, romlebic ar iZleva
saqonlis/momsaxurebis gamyidvelis identificirebis
saSualebas.
dRgdRgdRgdRg----s CaTvla ar warmoebs im sagadasaxado angariSs CaTvla ar warmoebs im sagadasaxado angariSs CaTvla ar warmoebs im sagadasaxado angariSs CaTvla ar warmoebs im sagadasaxado angariS----faqturebiT, faqturebiT, faqturebiT, faqturebiT,
romlebic ar aris warmodgenili myidvelis (CaTvlis mimRebis) romlebic ar aris warmodgenili myidvelis (CaTvlis mimRebis) romlebic ar aris warmodgenili myidvelis (CaTvlis mimRebis) romlebic ar aris warmodgenili myidvelis (CaTvlis mimRebis)
mier dRgmier dRgmier dRgmier dRg----s saangariSo periodis damTavrebidan ara ugvianes 45 s saangariSo periodis damTavrebidan ara ugvianes 45 s saangariSo periodis damTavrebidan ara ugvianes 45 s saangariSo periodis damTavrebidan ara ugvianes 45
dRisa.dRisa.dRisa.dRisa.
dRg-s CasaTvleli Tanxa ganisazRvreba mxolod dasabegr
operaciebSi gamoyenebuli saqonlis/momsaxurebis Rirebulebis
Sesabamisad. Tu SeuZlebelia dasabegri da dRg-sgan
gaTavisuflebuli operaciebis gamijvna, dRg-s CasaTvleli Tanxa
ganisazRvreba saerTo brunvis TanxaSi dasabegri brunvis xvedriTi
wonis mixedviT, romelic gamoiangariSeba saangariSo Tvis saerTo
brunvaSi dasabegri brunvis xvedriTi wonis safuZvelze. aseT
SemTxvevaSi xvedriTi wonis mixedviT gansazRvruli dRg-s
CasaTvleli Tanxis dazusteba warmoebs mimdinare sagadasaxado
wlis dekembris Tvis deklaraciaSi wliuri dasabegri da
gaTavisuflebuli brunvebis xvedriTi wonis mixedviT.
dRgdRgdRgdRg----s gadamxdelad registrirebuli piri valdebulias gadamxdelad registrirebuli piri valdebulias gadamxdelad registrirebuli piri valdebulias gadamxdelad registrirebuli piri valdebulia,,,,
saqonlis/momsaxurebis mimRebis moTxovnisas, dasabegri operaciis saqonlis/momsaxurebis mimRebis moTxovnisas, dasabegri operaciis saqonlis/momsaxurebis mimRebis moTxovnisas, dasabegri operaciis saqonlis/momsaxurebis mimRebis moTxovnisas, dasabegri operaciis
ganxorcielebidan ara ugvianes ganxorcielebidan ara ugvianes ganxorcielebidan ara ugvianes ganxorcielebidan ara ugvianes meore dRisa, gamoweros meore dRisa, gamoweros meore dRisa, gamoweros meore dRisa, gamoweros
sagadasaxado angariSsagadasaxado angariSsagadasaxado angariSsagadasaxado angariS----faqtura da warudginos igi mimRebs, faqtura da warudginos igi mimRebs, faqtura da warudginos igi mimRebs, faqtura da warudginos igi mimRebs,
miuxedavad imisa, aris Tu ara es ukanaskneli gadasaxadis miuxedavad imisa, aris Tu ara es ukanaskneli gadasaxadis miuxedavad imisa, aris Tu ara es ukanaskneli gadasaxadis miuxedavad imisa, aris Tu ara es ukanaskneli gadasaxadis
gadamxdeli.gadamxdeli.gadamxdeli.gadamxdeli.
sagadasaxado angariSsagadasaxado angariSsagadasaxado angariSsagadasaxado angariS----faqtura aris mkacri aRricxvis dokumenti, faqtura aris mkacri aRricxvis dokumenti, faqtura aris mkacri aRricxvis dokumenti, faqtura aris mkacri aRricxvis dokumenti,
romliTac dasturdeba dRgromliTac dasturdeba dRgromliTac dasturdeba dRgromliTac dasturdeba dRg----Ti dasabegri operaciiTi dasabegri operaciiTi dasabegri operaciiTi dasabegri operaciis s s s
ganxorcielebis faqti. ganxorcielebis faqti. ganxorcielebis faqti. ganxorcielebis faqti.
257
dauSvebelia saqonlis/momsaxurebis mimwodeblis mier arasworad dauSvebelia saqonlis/momsaxurebis mimwodeblis mier arasworad dauSvebelia saqonlis/momsaxurebis mimwodeblis mier arasworad dauSvebelia saqonlis/momsaxurebis mimwodeblis mier arasworad
Sevsebuli sagadasaxado angariSSevsebuli sagadasaxado angariSSevsebuli sagadasaxado angariSSevsebuli sagadasaxado angariS----faqturis wardgena, romelic faqturis wardgena, romelic faqturis wardgena, romelic faqturis wardgena, romelic
Sesabamisi Tvis dRgSesabamisi Tvis dRgSesabamisi Tvis dRgSesabamisi Tvis dRg----s deklaraciasTan erTad waredgineba s deklaraciasTan erTad waredgineba s deklaraciasTan erTad waredgineba s deklaraciasTan erTad waredgineba
sagadasaxado organos misi gauqmebis mizniT.sagadasaxado organos misi gauqmebis mizniT.sagadasaxado organos misi gauqmebis mizniT.sagadasaxado organos misi gauqmebis mizniT.
saqarTvelos finansTa ministrs ufleba aqvs calkeul
saqonelze/momsaxurebaze, agreTve calkeuli kategoriis
myidvelebisTvis, SemoiRos gansxvavebuli formis specialuri
sagadasaxado angariS-faqtura da gansazRvros misi gacemis,
aRricxvisa da gamoyenebis wesi.
eleqtro, Tboenergiis, gazisa da wylis mimwodebeli
kompaniebisaTvis daSvebulia kompiuteruli wesiT amobeWdili
sagadasaxado angariS-faqtura, romelic myidvels waredgineba
saangariSo periodSi ganxorcielebuli miwodebebis mixedviT.
dRg-s gadamxdeli valdebulia:
• registraciis adgilis mixedviT sagadasaxado organoSi
waradginos dRg-s deklaracia yovel saangariSo periodze
ara ugvianes am periodis momdevno Tvis 15 ricxvisa;
• yovel saangariSo periodze deklaraciis warsadgenad
dadgenil vadaSi gadaixados dRg.
saangariSo periodSi, dRg-s gadamxdelis mier CasaTvleli dRg-s
Tanxis gadameteba daricxul dRg-s Tanxaze ubrundeba gadasaxadis
gadamxdels sagadasaxado organoSi gancxadebis wardgenidan 1 Tvis
ganmavlobaSi.
dRgdRgdRgdRg----s sxva gadamxdelebs CasaTvleli Tanxis gadameteba saangariSo s sxva gadamxdelebs CasaTvleli Tanxis gadameteba saangariSo s sxva gadamxdelebs CasaTvleli Tanxis gadameteba saangariSo s sxva gadamxdelebs CasaTvleli Tanxis gadameteba saangariSo
periodSi daricxul dRgperiodSi daricxul dRgperiodSi daricxul dRgperiodSi daricxul dRg----s Tanxaze CaeTvlebaT dRgs Tanxaze CaeTvlebaT dRgs Tanxaze CaeTvlebaT dRgs Tanxaze CaeTvlebaT dRg----s momavali s momavali s momavali s momavali
periodebis gadasaxdelebSi an ubrundebaT 6 Tvis Semdeg. periodebis gadasaxdelebSi an ubrundebaT 6 Tvis Semdeg. periodebis gadasaxdelebSi an ubrundebaT 6 Tvis Semdeg. periodebis gadasaxdelebSi an ubrundebaT 6 Tvis Semdeg.
258
dRgdRgdRgdRg----is CaTvla an dabruneba xdeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu is CaTvla an dabruneba xdeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu is CaTvla an dabruneba xdeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu is CaTvla an dabruneba xdeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu
gancxadeba sagadagancxadeba sagadagancxadeba sagadagancxadeba sagadasaxado organos waredgineba dasabegri operaciis saxado organos waredgineba dasabegri operaciis saxado organos waredgineba dasabegri operaciis saxado organos waredgineba dasabegri operaciis
ganxorcielebidan 3 TveSi. ganxorcielebidan 3 TveSi. ganxorcielebidan 3 TveSi. ganxorcielebidan 3 TveSi.
aqciziaqciziaqciziaqcizi
aqcizis gadamxdelia piri, romelic:
• awarmoebs aqcizur saqonels saqarTveloSi _ Tavis mier
warmoebul saqonelze;
• axorcielebs aqcizuri saqonlis imports saqarTveloSi _
Tavis mier ganxorcielebul importze;
• axorcielebs aqcizuri saqonlis eqsports _ Tavis mier
ganxorcielebul eqsportze;
• axorcielebs bunebrivi airovani kondensatis Aan/da
bunebrivi airis miwodebas avtosatransporto
saSualebebisaTvis _ aseT miwodebaze.
aqciziT dabegvris obieqtia dasabegri operacia da saqarTveloSi
aqcizuri saqonlis importi.
aqciziT dasabegri operaciebia:
• mwarmoeblis mier saqarTveloSi warmoebuli aqcizuri
saqonlis miwodeba an/da sawyobidan sarealizaciod gatana;
• mwarmoeblis mier damkveTis nedleuliT saqarTveloSi
warmoebuli aqcizuri saqonlis gadacema damkveTisaTvis;
• sakuTari warmoebis aqcizuri saqonlis gamoyeneba
araaqcizuri saqonlis warmoebisaTvis;
• aqcizuri saqonlis eqsporti;
• bunebrivi airovani kondensatis an/da bunebrivi airis
miwodeba avtosatransporto saSualebebisTvis.
259
dasabegri operaciisa da importis moculoba (Tanxa)
ganisazRvreba:
• saqarTveloSi warmoebuli saqonlisTvis (garda Savi an/da
feradi liTonebis jarTis, alkoholuri sasmelebis,
navTobproduqtebis, Tambaqos nawarmis msubuqi
avtomobilebisa da bunebrivi airovani kondensatis an/da
bunebrivi airis) – im Tanxis (aqcizisa da dRg-s gareSe)
mixedviT, romelic unda mieRo an miiRo gadasaxadis
gadamxdelma damkveTisgan an sxva pirisgan, magram aranakleb
saqonlis sabiTumo sabazro fasisa (aqcizisa da dRg-is
gareSe). gadasaxadis gadamxdelis mier sacalo sabazro
fasiT gayiduli saqonlis mimarT dasabegri operaciis Tanxa
ganisazRvreba sabiTumo sabazro fasis (dRg-sa da aqcizis
gareSe) mixedviT;
• saqarTveloSi saqonlis importisas (garda alkoholuri
sasmelebis, navTobproduqtebis, Tambaqos nawarmis msubuqi
avtomobilebisa da bunebrivi airovani kondensatis an/da
bunebrivi airis) – sabaJo kanonmdeblobiT gansazRvruli
saqonlis sabaJo Rirebulebisa da saqarTveloSi saqonlis
importisas gadasaxdeli mosakreblebisa da gadasaxadebis
Tanxis (aqcizisa da dRg-is gareSe) jamiT;
• Savi an/da feradi liTonebis jarTisTvis – jarTis woniT;
• alkoholuri sasmelebisTvis –sasmelis moculobiT;
• Tambaqos nawarmisTvis – nawarmis raodenobiT;
• navTobproduqtebisTvis – produqtis woniT;
• msubuqi avtomobilebisTvis – Zravis moculobiT;
• bunebrivi airovani kondensatisTvis an/da bunebrivi
airisTvis.
dasabegri operaciisa da dasabegri importis drod iTvleba:
260
• saqarTveloSi warmoebuli aqcizuri saqonlis miwodebisas
an/da sawyobidan sarealizaciod gatanisas _ moqmedebis
ganxorcielebis momenti;
• damkveTis nedleuliT saqarTveloSi warmoebuli aqcizuri
saqonlis gadacemisas damkveTisTvis _ gadacemis momenti;
• aqcizuri saqonlis importisas _ importis ganxorcielebis
dro;
• araaqcizuri saqonlis warmoebisaTvis sakuTari warmoebis
aqcizuri saqonlis gamoyenebisas _ saqonlis gamoyenebis
dawyebis dro;
• aqcizuri saqonlis eqsportisas _ eqsportis
ganxorcielebis dro;
• avtosatransporto saSualebebisTvis bunebrivi airovani
kondensatis an/da bunebrivi airis miwodebisas _ saqonlis
miwodebis momenti.
aqcizuri saqoneli ibegreba sxvadasxva ganakveTiT misi saxeobis
mixedviT.
aqcizuri saqonlis eqsporti ibegreba nulovani ganakveTiT, garda aqcizuri saqonlis eqsporti ibegreba nulovani ganakveTiT, garda aqcizuri saqonlis eqsporti ibegreba nulovani ganakveTiT, garda aqcizuri saqonlis eqsporti ibegreba nulovani ganakveTiT, garda
Savi an/da feradi liTonebis eqsportisa.Savi an/da feradi liTonebis eqsportisa.Savi an/da feradi liTonebis eqsportisa.Savi an/da feradi liTonebis eqsportisa.
nulovani ganakveTis gamoyeneba dasaSvebia mxolod im saangariSo
periodisTvis, romlisTvisac gadasaxadis gadamxdeli sagadasaxado
organoSi waradgens Semdeg dokumentebs:
• sagadasaxado angariS-faqturas da sagadasaxado angariS-
faqturaSi aRniSnuli aqcizis Tanxis momwodeblisaTvis
gadaxdis damadasturebel dokuments;
• rezidentis mier ucxoel pirTan dadebul xelSekrulebas,
romelic iTvaliswinebs saqonlis eqsports;
• sabaJo deklaracias saqonlis eqsportis sabaJo reJimSi
gaSvebis Sesaxeb.
261
aqcizis CaTvla an dabruneba xorcieldeba mwarmoeblis mier
angariS-faqturis an/da sabaJo deklaraciis wardgenisas, rac
adasturebs myidvelis mier aqcizis gadaxdas saqonlis
(nedleulis) mwarmoeblisTvis an/da aqcizuri saqonlis
(nedleulis) importisas.
aqcizi gadaxdas eqvemdebareba dasabegri operaciis ganxorcielebis aqcizi gadaxdas eqvemdebareba dasabegri operaciis ganxorcielebis aqcizi gadaxdas eqvemdebareba dasabegri operaciis ganxorcielebis aqcizi gadaxdas eqvemdebareba dasabegri operaciis ganxorcielebis
Tvis momdevno Tvis 15 ricxvisTvis.Tvis momdevno Tvis 15 ricxvisTvis.Tvis momdevno Tvis 15 ricxvisTvis.Tvis momdevno Tvis 15 ricxvisTvis.
aqcizisgan gaTavisuflebaaqcizisgan gaTavisuflebaaqcizisgan gaTavisuflebaaqcizisgan gaTavisufleba
aqcizisgan gaTavisuflebulia:
• fizikuri piris mier sakuTari moxmarebisTvis warmoebuli
alkoholuri sasmelebi;
• fizikuri piris mier 2 litri alkoholuri sasmelisa da
200 Reri sigaretis importi;
• saqarTveloSi avtosatransporto saSualebiT Semomsvleli
piris avtosatransporto saSualebis im standartul avzSi
arsebuli sawvavi, romelic Zravis kvebis sistemasTan
konstruqciulad da teqnologiurad aris dakavSirebuli;
• aqcizuri saqonlis saqarTvelos teritoriaze tranziti,
droebiT Semotana an gatana sabaJo kodeqsiT
gaTvaliswinenuli sxvadasxva akrZalvebisa da proceduruli
RonisZiebebis dacviT;
• saerTaSoriso saaviacio/sazRvao reisebis gansaxorcieleblad
bortze misawodebeli saaviacio/sazRvao sawvavis, sapoxi da
sxva damxmare saSualebebis importi, risTvisac
gadaixdevineba aqcizi an saqarTvelos finansTa saministros
Sesabamisi samsaxuris mier daitoveba saqarTvelos sabaJo
kodeqsiT gaTvaliswinebuli garantia. importiors ubrundeba
gadaxdili Tanxa an uqmdeba garantia saerTaSoriso
262
saaviacio/sazRvao reisebis gansaxorcieleblad bortze
faqtobrivad miwodebuli am saqonlis moculobis mixedviT;
• „navTobisa da gazis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT
gansazRvruli navTobisa da gazis operaciebis
gansaxorcieleblad navTobproduqtebis importi an/da
miwodeba;
• misarTis, gamxsnelisa da detonatoris importi, Tu igi ar
gamoiyeneba aqcizuri saqonlis warmoebisTvis. aRniSnuli
saqonlis importisas gadaixdevineba aqcizi, xolo im
dokumentaciis wardgenis Semdeg, romelic adasturebs
saqonlis gamouyeneblobas aqcizuri saqonlis warmoebisTvis,
gadasaxadis gadamxdels sabaJo organoebi ubruneben aqcizis
gadaxdil Tanxas.
qonebis gadasaxadi qonebis gadasaxadi qonebis gadasaxadi qonebis gadasaxadi
qonebis gadasaxadis gadamxdelia piri (agreTve lizingiT sagnis
mflobeli piri), romelsac saqarTvelos teritoriaze:
• sakuTrebaSi an lizingiT aqvs am gadasaxadiT dabegvris
obieqti;
• kanoniT gaTvaliswinebul sargeblobaSi an faqtobriv
mflobelobaSi aqvs saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwa
(faqtobriv mflobelobaSi igulisxmeba miwis faqtobrivi
floba an miwiT sargebloba, garda saqarTvelos
kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli miwis flobisa da miwiT
kanonieri sargeblobisa);
• faqtobriv mflobelobaSi an/da sargeblobaSi aqvs
gardacvlili piris sakuTrebaSi ricxuli am gadasaxadiT
dabegvris obieqti, garda im SemTxvevisa, rodesac
faqtobrivi mflobelis mier qonebiT sargebloba
xorcieldeba ijariT, qiriT, uzurfruqtiT an sxva amgvari
saxis xelSekrulebis safuZvelze.
263
qonebis gadasaxadis gadamxdelia agreTve piri, romelic iTvleba qonebis gadasaxadis gadamxdelia agreTve piri, romelic iTvleba qonebis gadasaxadis gadamxdelia agreTve piri, romelic iTvleba qonebis gadasaxadis gadamxdelia agreTve piri, romelic iTvleba
am gadasaxadiT dabegvris obieqtis crumagier mflobelad. am gadasaxadiT dabegvris obieqtis crumagier mflobelad. am gadasaxadiT dabegvris obieqtis crumagier mflobelad. am gadasaxadiT dabegvris obieqtis crumagier mflobelad.
dabegvris obieqtia qoneba, garda miwisa:
• saqarTvelos sawarmosTvis _ balansze ricxuli ZiriTadi
saSualebebi, daumontaJebeli mowyobilobebi, daumTavrebeli
mSenebloba da aramaterialuri aqtivebi;
• ucxouri sawarmosaTvis _ saqarTvelos teritoriaze
arsebuli qoneba (maT Soris, rezidenti pirisaTvis ijariT,
qiriT, uzurfruqtiT an sxva amgvari saxis xelSekrulebis
safuZvelze gacemuli da saqarTvelos teritoriaze
arsebuli qoneba);
• organizaciebisaTvis _ balansze ricxuli qoneba an qonebis
nawili, romelic gamoiyeneba ekonomikuri saqmianobisaTvis;
• fizikuri pirisaTvis _ sakuTrebaSi arsebuli an lizingiT
aRebuli qoneba.
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli an lizingiT miRebuli
qonebaa:
• uZravi qoneba (Senoba-nagebobebi an maTi nawili), garda
samewarmeo saqmianobisaTvis gamoyenebuli qonebisa;
• ijariT, qiriT, uzurfruqtiT an sxva amgvari saxis
xelSekrulebis safuZvelze gacemuli qoneba;
• saqarTveloSi registrirebuli msubuqi avtomobilebi
(sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis
8703 kodiT gaTvaliswinebuli saqoneli);
• saqarTveloSi registrirebuli iaxtebi (katarRebi),
TviTmfrinavebi, Sveulmfrenebi.
mewarme fizikuri pirisaTvimewarme fizikuri pirisaTvimewarme fizikuri pirisaTvimewarme fizikuri pirisaTvis, garda zemoT warmodgenili qonebisa s, garda zemoT warmodgenili qonebisa s, garda zemoT warmodgenili qonebisa s, garda zemoT warmodgenili qonebisa
da miwisa, qonebis gadasaxadiT dabegvris obieqtia aseve da miwisa, qonebis gadasaxadiT dabegvris obieqtia aseve da miwisa, qonebis gadasaxadiT dabegvris obieqtia aseve da miwisa, qonebis gadasaxadiT dabegvris obieqtia aseve
samewarmeo da arasamewarmeo saqmianobisaTvis gamoyenebuli an samewarmeo da arasamewarmeo saqmianobisaTvis gamoyenebuli an samewarmeo da arasamewarmeo saqmianobisaTvis gamoyenebuli an samewarmeo da arasamewarmeo saqmianobisaTvis gamoyenebuli an
264
gankuTvnili ZiriTadi saSualebebi, daumontaJebeli gankuTvnili ZiriTadi saSualebebi, daumontaJebeli gankuTvnili ZiriTadi saSualebebi, daumontaJebeli gankuTvnili ZiriTadi saSualebebi, daumontaJebeli
mowyobilobebi, daumTavrebeli mSenebloba da aramateriamowyobilobebi, daumTavrebeli mSenebloba da aramateriamowyobilobebi, daumTavrebeli mSenebloba da aramateriamowyobilobebi, daumTavrebeli mSenebloba da aramaterialuri luri luri luri
aqtivebi. aqtivebi. aqtivebi. aqtivebi.
saqarTvelos an ucxouri sawarmosTvis, organizaciisTvis an/da
fizikuri pirisTvis gadasaxadiT dabegvris obieqtia:L
• sakuTrebaSi arsebuli miwa;
• kanoniT gaTvaliswinebul sargeblobaSi an faqtobriv
mflobelobaSi myofi saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli
miwa.
im pirebisaTvis, romlebsac faqtobriv mflobelobaSi an/da
sargeblobaSi aqvs gardacvlili piris sakuTrebaSi ricxuli
qoneba aseve crumagieri mflobelobis SemTxvevaSi dabegvris
obieqtad ganixileba faqtobriv mflobelobaSi arsebuli
Sesabamisi qoneba.
qonebis gadasaxadis ganakveTebiqonebis gadasaxadis ganakveTebiqonebis gadasaxadis ganakveTebiqonebis gadasaxadis ganakveTebi
saqarTvelos sawarmosTvis, ucxouri
sawarmosTvis/organizaciebisTvis dabegvris obieqtebze gadasaxadis
ganakveTi ganisazRvreba saSualo wliuri sabalanso narCeni
Rirebulebis (gamoiangariSeba wlis dasawyisisa da wlis
bolosaTvis aqtivebis saSualo Rirebulebis mixedviT) ara umetes
1 %-is odenobiT.
gadasaxadis wliuri ganakveTiT qonebis Rirebulebis ara umetes 1
%-s odenobisa ibegreba Semdegi qoneba (ix. sagadasaxado kodeqsi, ix. sagadasaxado kodeqsi, ix. sagadasaxado kodeqsi, ix. sagadasaxado kodeqsi,
muxli 211 da 183muxli 211 da 183muxli 211 da 183muxli 211 da 183----is meis meis meis me----3 nawili3 nawili3 nawili3 nawili):
• fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli an lizingiT aRebuli
qonebis (garda miwisa) ijariT, qiriT, uzurfruqtiT an sxva
amgvari xelSekrulebis safuZvelze gacemuli qoneba;
265
• mewarme fizikuri piris mier samewarmeo saqmianobisaTvis
gamoyenebuli an gankuTvnili ZiriTadi saSualebebi,
daumontaJebeli mowyobilobebi, daumTavrebeli mSeneblobebi
da aramaterialuri aqtivebi (garda fizikuri piris
sakuTrebaSi arsebuli an lizingiT aRebuli qoneba (garda
miwisa)).
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul (garda miwisa) an lizingiT
aRebuli uZrav qonebaze, Senoba-nagebobebze an maT nawilze (garda
samewarmeo saqmianobisTvis gamoyenebuli, aseve ijariT, qiriT,
uzurfruqtiT an sxva amgvari saxis xelSekrulebis safuZvelze
gacemuli qonebisa) gadasaxadi diferencirebulia gadamxdelis
ojaxis mier sagadasaxado wlis wina wlis ganmavlobaSi miRebuli
Semosavlebis mixedviT da ganisazRvreba Semdegi odenobebiT:
• 40 000 laramde Semosavlis mqone ojaxebisaTvis – uZravi
qonebis sabazro Rirebulebis aranakleb 0,05 %-isa da ara
umetes 0,2 %-isa;
• 40 000 laridan 100 000 laramde Semosavlis mqone
ojaxebisaTvis – uZravi qonebis sabazro Rirebulebis
aranakleb 0,2 %-isa da ara umetes 0,4 %-isa;
• 100 000 lari da meti Semosavlis mqone ojaxebisaTvis –
uZravi qonebis sabazro Rirebulebis aranakleb 0,4 %-isa
da ara umetes 0,8 %-isa.
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul an lizingiT aRebul
saqarTveloSi registrirebul msubuq avtomobilebze (sagareo-
ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis 8703 kodiT
gaTvaliswinebuli saqoneli) gadasaxadis wliuri ganakveTi
diferencirebulia msubuqi avtomobilis saxeobis Zravis
moculobis da xnovanebis mixedviT.
266
sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwaze qonebis gadasaxadis
wliuri sabaziso ganakveTi diferencirebulia administraciul-
teritoriuli erTeulebisa da miwis xarisxis mixedviT da
dgindeba erT heqtarze gaangariSebiT.
arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwaze qonebis gadasaxadis
ganakveTebi konkretuli miwis nakveTisaTvis ganisazRvreba
Sesabamisi sabaziso ganakveTis gamravlebiT teritoriul
koeficientebze, romlebic ar SeiZleba iyos 1,5-ze meti.
bunebrivi saZovrebisaTvis bunebrivi saZovrebisaTvis bunebrivi saZovrebisaTvis bunebrivi saZovrebisaTvis dadgenili ganakveTiT ibegreba bunebrivi dadgenili ganakveTiT ibegreba bunebrivi dadgenili ganakveTiT ibegreba bunebrivi dadgenili ganakveTiT ibegreba bunebrivi
resursebiT mosargeble pirisTvis Sesabamisi licenziis gacemis resursebiT mosargeble pirisTvis Sesabamisi licenziis gacemis resursebiT mosargeble pirisTvis Sesabamisi licenziis gacemis resursebiT mosargeble pirisTvis Sesabamisi licenziis gacemis
safuZvelze gamoyofili saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli safuZvelze gamoyofili saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli safuZvelze gamoyofili saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli safuZvelze gamoyofili saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli
sasoflosasoflosasoflosasoflo----sameurneo daniSnulebis miwa.sameurneo daniSnulebis miwa.sameurneo daniSnulebis miwa.sameurneo daniSnulebis miwa.
qonebis sabazro Rirebuleba ganisazRvreba danaxarjebis, SesaZlo
realizaciis fasis an misaRebi sargeblis gansazRvris meTodiT
(ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 22, punqti 6ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 22, punqti 6ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 22, punqti 6ix. sagadasaxado kodeqsi, muxli 22, punqti 6).
fizikuri piris ojaxis mier kalendaruli wlis ganmavlobaSi
miRebul SemosavlebSi Seitaneba yvela Semosavali (sargebeli)
sagadasaxado SeRavaTebis gaTvaliswinebis gareSe, maT Soris:
• xelfasis saxiT miRebuli Semosavali;
• ekonomikuri saqmianobiT miRebuli dasabegri Semosavali,
romelic dakavSirebuli ar aris daqiravebiT muSaobasTan;
• nebismieri Semosavali (sargebeli), romelic dakavSirebuli
ar aris daqiravebiT muSaobasTan da ekonomikur
saqmianobasTan.
aRniSnul SemosavlebSi ar gaiTvaliswineba ojaxis wevrebisagan aRniSnul SemosavlebSi ar gaiTvaliswineba ojaxis wevrebisagan aRniSnul SemosavlebSi ar gaiTvaliswineba ojaxis wevrebisagan aRniSnul SemosavlebSi ar gaiTvaliswineba ojaxis wevrebisagan
memkvidreobiT, CuqebiT an ganqorwinebis safuZvelze miRebuli memkvidreobiT, CuqebiT an ganqorwinebis safuZvelze miRebuli memkvidreobiT, CuqebiT an ganqorwinebis safuZvelze miRebuli memkvidreobiT, CuqebiT an ganqorwinebis safuZvelze miRebuli
qonebis Rirebuleba.qonebis Rirebuleba.qonebis Rirebuleba.qonebis Rirebuleba.
267
qonebis gadasaxadisgan gaTavisuflebulia:
• rezidenti fizikuri piris lizingiT, ijariT, qiriT,
uzurfruqtiT an sxva amgvari xelSekrulebis safuZvelze
arsebuli qoneba, sakuTrebaSi arsebuli sasaqonlo
nomenklaturis 8703 kodiT gaTvaliswinebuli msubuqi
avtomobilebi, saqarTveloSi registirebuli iaxtebi
(katarRebi), TviTmfrinavebi, Sveulmfrenebi da aseve
sakuTrebaSi arsebuli arasasoflo-sameurneo daniSnulebis
miwis nakveTebi (garda samewarmeo saqmianobisTvis
gamoyenebuli miwis nakveTebisa) Tu rezidenti piris ojaxis
mier sagadasaxado wlis wina wlis ganmavlobaSi miRebuli
Semosavlebi ar aRemateba 40 000 lars;
• mravalbinian sacxovrebel saxlSi mcxovrebi fizikuri piris
TanasakuTrebaSi arsebuli farTobis proporciulad
gansazRvruli dabegvris obieqti (miwis nakveTi), romlis
farTobi ar aRemateba 30 kvadratul metrs;
• miwis is farTobebi, romlebic uSualod aris dakavebuli
sarkinigzo transportis ZiriTadi saqmianobisTvis, maT
Soris liandagebisa da saliandago distanciebis, savagono
da salokomotivo depoebis, rkinigzis funqcionirebisTvis
aucilebeli Senoba-nagebobebisa da komunikaciebis,
sarkinigzo kodeqsiT gansazRvruli gasxvisebis zolisa da
damcavi zonis mier, garda samedicino, kulturul-
sayofacxovrebo, savaWro, sportul da uSualod rkinigzis
funqcionirebasTan kavSirSi armyofi obieqtebis mier
dakavebuli miwebisa. agreTve miwis gadasaxadisagan ar
Tavisufldeba rkinigzis vagzlis Senobis qveS arsebuli
miwis farTobebi;
• bunebis dacvisa da saxanZro usafrTxoebisaTvis gamoyenebuli
qoneba, garda miwisa;
• mimosvlis gzebi, sakomunikacio da eleqtrogadamcemi xazebi;
268
• sajaro samarTlis iuridiuli piris - standartebis,
teqnikuri reglamentebisa da metrologiis erovnuli
saagentos saetalono da sastendo mowyobilobebi.
• organizaciis qoneba, garda miwisa da ekonomikuri
saqmianobisaTvis gamoyenebuli qonebisa;
• saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwis nakveTis is nawili,
romelic gadacemuli aqvs sabiujeto organizacias, garda
samewarmeo saqmianobisaTvis gamoyenebuli miwebisa;
• bunebisa da istoriuli Zeglebis dacvis organizaciebis
miwis farTobebi, romlebzedac ganlagebulia saxelmwifos
mier istoriul, kulturul an/da arqiteqturul Zeglebad
miCneuli nagebobebi, Tu isini ar gamoiyeneba samewarmeo
saqmianobisaTvis, romelSic ar igulisxmeba Sesasvleli
bileTebis realizacia;
• bunebrivi parkebiT, botanikuri da dendrologiuri baRebiT,
kulturisa da dasvenebis municipaluri parkebiT an/da
sasaflaoebiT, zoologiuri baRebiT an/da parkebiT,
okeaneriumebiT, skverebiT, xeivnebiT, daculi teritoriebiT,
satyeo organizaciebiT, agreTve Ria sauwyebo parkebiT,
baRebiT da tye-baRebiT dakavebuli miwebi, garda am
teritoriaze ekonomikuri saqmianobisaTvis gamoyenebuli
nakveTebisa;
• qalaqis wyalsacavebiT da maTi akvatoriebiT dakavebuli is
miwebi, romlebic gamoiyeneba satransporto da miwisqveSa
komunikaciebisaTvis da ar gamoiyeneba sasoflo-sameurneo
produqciis warmoebisa da ekonomikuri saqmianobisaTvis;
• hidrometeorologiuri centrebis, garemos dabinZurebis
kontrolis sadgurebisa da danadgarebis
funqcionirebisaTvis gamoyenebuli miwebi;
• sasmeli wyliT mosaxleobis momaragebisaTvis,
eleqtrosadgurebisa da samelioracio sistemebisa da maTi
funqcionirebisaTvis gankuTvnili wyalsacavebiT dakavebuli
269
miwebi da am obieqtebis sanitariul-dacviTi da teqnikuri
zonebi;
• „navTobisa da gazis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT
gansazRvruli navTobisa da gazis operaciebis (saqmianobis)
sawarmoeblad gamoyenebuli qoneba da miwis nakveTebi, Tu es
ukanaskneli sxva mizniT ar gamoiyeneba;
• saqarTvelos gemebis saxelmwifo reestrSi registrirebuli
da saqarTvelos saxelmwifo almiT mcuravi gemebi, garda
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli saqarTveloSi
dadgenili wesiT registrirebuli iaxtebis (katarRebis),
TviTmfrinavebisa da Sveulmfrenebisa;
• sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis nakveTebi, romelTa
nayofieri fenac sanaxevrod an metadaa dazianebuli stiqiis
Sedegad;
• saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli da gamouyenebeli
saTibebi, saZovrebi, sarekultivacio da samarago sasoflo-
sameurneo daniSnulebis miwebi;
• is miwebi, romlebic gamoiyeneba aerodromebis, aeroportebis,
vertodromebisa da aeronavigaciis usafrTxoebis zonebad da
miwisqveSa komunikaciebisaTvis, agreTve navsadgurebisaTvis
perspeqtiuli ganviTarebis mizniT damagrebuli miwis
nakveTebi, Tu isini ar gamoiyeneba ekonomikuri
saqmianobisaTvis;
• fizikuri da iuridiuli pirebi, romlebmac miiRes
axalasaTvisebeli sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwebi –
miRebidan 5 wlis ganmavlobaSi;
• nasoflarebis teritoriaze, agreTve gansaxlebis saxelmwifo
RonisZiebaTa Sesabamisad dasaxlebul moqalaqeTa ojaxebi –
dasaxlebidan 5 wlis ganmavlobaSi;
• 2004 wlis 1 martis mdgomareobiT fizikuri piris
sakuTrebaSi arsebuli, 5 heqtramde farTobis sasoflo-
sameurneo daniSnulebis miwis nakveTebi;
270
• „miwebis melioraciis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis
Sesabamisad sajaro samarTlis iuridiuli pirisaTvis
uzufruqtis xelSekrulebiT gadacemuli saxelmwifo
sakuTrebis samelioracio infrastruqtura, agreTve 2014
wlis 1 ianvramde „miwebis melioraciis Sesaxeb“
saqarTvelos kanoniT gansazRvruli samelioracio
asociaciebisaTvis gadacemuli, maTi momsaxurebis
teritoriaze arsebuli samelioracio infrastruqtura;
• meore msoflio omis invalidebi da maTTan gaTanabrebuli
pirebi –privatizaciis wesiT miRebul miwis nakveTebze;
• „maRalmTiani regionebis socialur-ekonomikuri da
kulturuli ganviTarebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT
gansazRvruli, kavkasionis qedis samxreT ferdobze
ganlagebuli raionebisa da aWara-guriis mTianeTis
soflebis, Temebisa da dabebis mcxovrebni – mocemul
teritoriebze arsebul miwis nakveTebze. samxreT
saqarTvelos maRalmTian regionebSi mcxovrebT mocemul
teritoriebze arsebul miwis nakveTebze miwis gadasaxadi
umcirdebaT 50 %-iT;
• samedicino saqmianobisaTvis gamoyenebuli samedicino
dawesebulebaTa qoneba, garda miwisa;
• samedicino dawesebulebebze damagrebuli miwis nakveTebi, Tu
isini ar gamoiyeneba arasamedicino ekonomikuri
saqmianobisaTvis;
• samecniero-kvleviTi, saswavlo, sacdel-saseleqcio,
eqsperimentuli, jiSTa gamocdis miwis is nakveTebi,
romlebic gamoiyeneba samecniero da saswavlo miznebisaTvis
da romlebzedac samuSaoebi finansdeba biujetidan;
• miwis nakveTebi, romlebic gamoiyeneba usinaTloebis, yru-
munjebis, gonebrivad CamorCenili da fizikurad
ganuviTarebeli bavSvebis, omis veteranTa sazogadoebebis,
moxucebulTa da bavSvTa saxlebis, mozardTa socialuri
271
adaptaciisa da SromiTi reabilitaciis centrebis, sajaro
samarTlis iuridiuli pirebis _ zogadsaganmanaTleblo
dawesebulebebis (skolebis) mier TavianTi ZiriTadi
funqciebis SesrulebisaTvis; miwis nakveTebi, gamoyenebuli
bavSvTa saxlebis, specialuri skola-internatebis, bavSvTa
soflebisa da sabavSvo baRebis mier, romlebic usasyidlod
ewevian bavSvTa movla-aRzrdas da maTTvis ganaTlebis
micemas, Tu isini ar gamoiyeneba ekonomikuri
saqmianobisaTvis;
• sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis nakveTebi,
romlebzedac moweuli mosavlis naxevarze metic ganadgurda
stiqiis (qariSxali, setyva, gvalva, wyaldidoba) da sxva
forsmaJoruli SemTxvevebis Sedegad. miwis gadasaxadisagan
gaTavisuflebis safuZvelia adgilobrivi TviTmmarTvelobis
warmomadgenlobiTi organos gadawyvetileba, romelic
miiReba saqarTvelos soflis meurneobis saministros
Sesabamis teritoriul organosTan SeTanxmebiT. komisiis
daskvna dgeba orjer – stiqiis damTavrebis momentidan 2
kviris vadaSi da mosavlis aRebis win;
• samonadireo meurneobebis mier dakavebuli miwebi.
gadasaxadis gamoangariSebis wesigadasaxadis gamoangariSebis wesigadasaxadis gamoangariSebis wesigadasaxadis gamoangariSebis wesi
qonebis gadasaxadis sagadasaxado periodad iTvleba kalendaruli
weli.
Tu kalendaruli wlis dawyebis Semdeg qoneba SeZenili an/da
realizebuli (gasxvisebuli an/da ganadgurebuli) iqna, am wels
sagadasaxado periodi qonebis gadasaxadze ganisazRvreba
gadasaxadis gadamxdelis sakuTrebaSi qonebis yofnis drois
proporciulad.
272
aRniSnuli wesi vrceldeba Semdeg dasabegr qonebaze:
• fizikuri piris/mewarme fizikuri piris sakuTrebaSi
arsebuli an lizingiT aRebuli uZravi qoneba, ijariT,
qiriT, uzurfruqtiT an sxva amgvari saxis xelSekrulebis
safuZvelze gacemuli qoneba;
• mewarme fikuri piris mier samewarmeo saqmianobisTvis
gamoyenebuli an gankuTvnili ZiriTadi saSualebebi,
daumontaJebeli mowyobilobebi, daumTavrebeli mSenebloba
da aramaterialuri aqtivebi;
• saqarTvelos, ucxouri sawarmos an fizikuri piris
sakuTrebaSi arsebuli miwa, kanoniT gaTvaliswinebul
sargeblobaSi an faqtobriv mflobelobaSi myofi
saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwa.
miwaze qonebis gadasaxadis sagadasaxado valdebuleba pirs
ekisreba miwis sakuTrebis an miwiT sargeblobis uflebis
warmoSobis, xolo saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwis
faqtobrivi mflobelobis SemTxvevaSi - faqtobriv mflobelad
gaxdomis Tvis momdevno Tvidan.
miwaze qonebis gadasaxadis daricxvis safuZvelia miwis sakuTrebis
damadasturebeli dokumenti, ijaris (qiravnobis) xelSekruleba an
sxva dokumenti, romelic adasturebs miwiT sargeblobis uflebas
an saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwis faqtobrivi
mflobelobas.
SenobaSenobaSenobaSenoba----nagebobebiT dakavebul miwis nakveTze, romelic ramdenime nagebobebiT dakavebul miwis nakveTze, romelic ramdenime nagebobebiT dakavebul miwis nakveTze, romelic ramdenime nagebobebiT dakavebul miwis nakveTze, romelic ramdenime
piris sakuTrebaSia, gadasaxadi piris sakuTrebaSia, gadasaxadi piris sakuTrebaSia, gadasaxadi piris sakuTrebaSia, gadasaxadi gadaixdeba calgadaixdeba calgadaixdeba calgadaixdeba cal----calke calke calke calke
nagebobisaTvis, TiToeuli piris TanasakuTrebaSi arsebuli nagebobisaTvis, TiToeuli piris TanasakuTrebaSi arsebuli nagebobisaTvis, TiToeuli piris TanasakuTrebaSi arsebuli nagebobisaTvis, TiToeuli piris TanasakuTrebaSi arsebuli
farTobis proporciulad.farTobis proporciulad.farTobis proporciulad.farTobis proporciulad.
gadasaxadis gadamxdeli (garda fizikuri pirisa) sagadasaxado
wlis 1 aprilamde sagadasaxado organos warudgens qonebis
273
gadasaxadis deklaracias mis sakuTrebaSi, kanoniT
gaTvaliswinebul sargeblobaSi an faqtobriv mflobelobaSi
arsebul miwaze.
deklaraciis wardgena unda moxdes sagadasaxado organoSi deklaraciis wardgena unda moxdes sagadasaxado organoSi deklaraciis wardgena unda moxdes sagadasaxado organoSi deklaraciis wardgena unda moxdes sagadasaxado organoSi
aRricxvis adgilis mixedviT, misi ararsebobis SemTxvevaSi aRricxvis adgilis mixedviT, misi ararsebobis SemTxvevaSi aRricxvis adgilis mixedviT, misi ararsebobis SemTxvevaSi aRricxvis adgilis mixedviT, misi ararsebobis SemTxvevaSi ----
sacxovrebeli adgilis mixedviT, xolo zemoaRniSnulTa sacxovrebeli adgilis mixedviT, xolo zemoaRniSnulTa sacxovrebeli adgilis mixedviT, xolo zemoaRniSnulTa sacxovrebeli adgilis mixedviT, xolo zemoaRniSnulTa
ararseboararseboararseboararsebobis SemTxvevaSi bis SemTxvevaSi bis SemTxvevaSi bis SemTxvevaSi ---- dasabegri obieqtis adgilmdebareobis dasabegri obieqtis adgilmdebareobis dasabegri obieqtis adgilmdebareobis dasabegri obieqtis adgilmdebareobis
mixedviT.mixedviT.mixedviT.mixedviT.
fizikuri pirebi qonebis gadasaxads ixdian sakuTrebaSi an
lizingiT aRebul Semdeg qonebaze:
• uZravi qoneba (Senoba-nagebobebi an maTi nawili), garda
samewarmeo saqmianobisaTvis gamoyenebuli qonebisa;
• saqarTveloSi registrirebuli msubuqi avtomobilebi
(sagareo-ekonomikuri saqmianobis sasaqonlo nomenklaturis
8703 kodi);
• saqarTveloSi registrirebuli iaxtebi (katarRebi),
TviTmfrinavebi, Sveulmfrenebi;
• mis sakuTrebaSi arsebuli miwa;
• kanoniT gaTvaliswinebul sargeblobaSi an faqtobriv
mfolobelobaSi myofi saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli
miwa.
fizikuri pirebi qonebis gadasaxads ixdian ara ugvianes fizikuri pirebi qonebis gadasaxads ixdian ara ugvianes fizikuri pirebi qonebis gadasaxads ixdian ara ugvianes fizikuri pirebi qonebis gadasaxads ixdian ara ugvianes
sagadasaxado wlis 15 noembrisa. sagadasaxado wlis 15 noembrisa. sagadasaxado wlis 15 noembrisa. sagadasaxado wlis 15 noembrisa.
ojaxis nebismier srulwlovan fizikur pirs ufleba aqvs,
waradginos qonebis gadasaxadis erTiani (saojaxo) wliuri
deklaracia, romelSic aisaxeba rogorc am piris, aseve ojaxis
sxva wevrebis dabegvris obieqtebi. am SemTxvevaSi deklaraciis
warmdgen pirs ojaxis sxva wevrebTan mimarTebiT qonebis
274
gadasaxadSi sagadasaxado valdebulebis Sesrulebis mizniT eniWeba
gadasaxadis gadamxdelis warmomadgenlis uflebamosileba.
deklaraciaze savaldebuloa ojaxis wevrebis xelmowera
sagadasaxado organo sagadasaxado wlis 1 ivlisamde valdebulia
fizikur pirs warudginos `sagadasaxado moTxovna~ qonebis
gadasaxadis mixedviT daricxuli sagadasaxado valdebulebis
Sesaxeb Tu:
• fizikur pirs sakuTrebaSi an lizingiT aRebuli aqvs uZravi
qoneba (garda samewarmeo saqmianobisaTvis gamoyenebuli
qonebisa);
• fizikur pirs sakuTrebaSi aqvs miwa;
• fizikur pirs kanoniT gaTvaliswinebul sargeblobaSi an
faqtobriv mfolobelobaSi aqvs saxelmwifo sakuTrebaSi
arsebuli miwa.
qonebis gadasaxadi gadaixdevineba sagadasaxado aRricxvis adgilis
mixedviT mimdinare gadasaxdelis saxiT da biujetSi Cairicxeba
ara ugvianes sagadasaxado wlis 15 ivnisisa Semdeg dabegvris
obieqtebze:
• saqarTvelos sawarmos balansze ricxuli ZiriTadi
saSualebebi, daumontaJebeli mowyobilobebi, daumTavrebeli
mSenebloba da aramaterialuri aqtivebi;
• ucxouri sawarmos saqarTvelos teritoriaze arsebuli
ZiriTadi saSualebebi, daumontaJebeli mowyobilobebi,
daumTavrebeli mSenebloba da aramaterialuri aqtivebi (maT
Soris, rezidenti pirisTvis ijariT, qiriT, uzurfruqtiT
an sxva amgvari saxis xelSekrulebis safuZvelze gacemuli
da saqarTvelos teritoriaze arsebuli qoneba);
• organizaciis balansze ricxuli ZiriTadi saSualebebi,
daumontaJebeli mowyobilobebi, daumTavrebeli mSenebloba
275
da aramaterialuri aqtivebi an maTi nawili, romelic
gamoiyeneba ekonomikuri saqmianobisTvis;
• fizikuri piris sakuTrebaSi an lizingiT aRebuli da
ijariT, qiriT, uzurfruqtiT an sxva amgvari saxis
xelSekrulebis safuZvelze gacemuli qoneba;
• mewarme fizikuri piris mier samewarmeo an arasamewarmeo
saqmianobisTvis gamoyenebuli an gankuTvnili ZiriTadi
saSualebebi, daumontaJebeli mowyobilobebi, daumTavrebeli
mSenebloba da aramaterialuri aqtivebi.
zemoaRniSnul qonebaze sagadasaxado periodis mixedviT zemoaRniSnul qonebaze sagadasaxado periodis mixedviT zemoaRniSnul qonebaze sagadasaxado periodis mixedviT zemoaRniSnul qonebaze sagadasaxado periodis mixedviT
deklaraciis wardgena xdeba sagadasaxado wlis momdevno wlis 1 deklaraciis wardgena xdeba sagadasaxado wlis momdevno wlis 1 deklaraciis wardgena xdeba sagadasaxado wlis momdevno wlis 1 deklaraciis wardgena xdeba sagadasaxado wlis momdevno wlis 1
aprilamde. aprilamde. aprilamde. aprilamde.
mimdinare gadasaxdelebis saxiT biujetSi Caricxuli Tanxebi
CaiTvleba sagadasaxado periodis mixedviT gamoangariSebul
gadasaxadis Tanxad. Tu gadasaxadis gadamxdeli arsebobs mxolod
arasruli kalendaruli wlis ganmavlobaSi, igi gadasaxads ixdis
am periodis proporciulad.
sawarmos, romelic dafuZnda kalendaruli wlis dawyebis Semdeg, sawarmos, romelic dafuZnda kalendaruli wlis dawyebis Semdeg, sawarmos, romelic dafuZnda kalendaruli wlis dawyebis Semdeg, sawarmos, romelic dafuZnda kalendaruli wlis dawyebis Semdeg,
Sesabamisi sagaSesabamisi sagaSesabamisi sagaSesabamisi sagadasaxado periodis mixedviT am mimdinare dasaxado periodis mixedviT am mimdinare dasaxado periodis mixedviT am mimdinare dasaxado periodis mixedviT am mimdinare
gadasaxdelebis gadaxdis valdebuleba ar ekisreba. analogiuri gadasaxdelebis gadaxdis valdebuleba ar ekisreba. analogiuri gadasaxdelebis gadaxdis valdebuleba ar ekisreba. analogiuri gadasaxdelebis gadaxdis valdebuleba ar ekisreba. analogiuri
wesi gamoiyeneba mewarme fizikuri piris mimarT, Tu sagadasaxado wesi gamoiyeneba mewarme fizikuri piris mimarT, Tu sagadasaxado wesi gamoiyeneba mewarme fizikuri piris mimarT, Tu sagadasaxado wesi gamoiyeneba mewarme fizikuri piris mimarT, Tu sagadasaxado
aRricxvaze misi ayvana ganxorcielda kalendaruli wlis dawyebis aRricxvaze misi ayvana ganxorcielda kalendaruli wlis dawyebis aRricxvaze misi ayvana ganxorcielda kalendaruli wlis dawyebis aRricxvaze misi ayvana ganxorcielda kalendaruli wlis dawyebis
Semdeg. Semdeg. Semdeg. Semdeg.
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul, saqarTveloSi dadgenili
wesiT registrirebul msubuq avtomobilebze gadasaxadis Tanxis
gadaxda xdeba yovelwliurad avtosatransporto saSualebaze,
romelic ar eqvemdebareba gzisTvis vargisobaze savaldebulo
periodul testirebas, ara ugvianes 15 noembrisa, xolo Tu xdeba
dabevris obieqtis gasxviseba aRniSnul vadamde _ maregistrirebel
276
organoSi registraciamde. am SemTxvevaSi qonebis mimRebs mimdinare
kalendaruli wlisaTvis dabegvris obieqtis mixedviT
sagadasaxado valdebuleba ar warmoeSoba.
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli saqarTveloSi dadgenili fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli saqarTveloSi dadgenili fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli saqarTveloSi dadgenili fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli saqarTveloSi dadgenili
wesiT registrirebul iaxtebze (katarRebze), TviTmfrinavebze, wesiT registrirebul iaxtebze (katarRebze), TviTmfrinavebze, wesiT registrirebul iaxtebze (katarRebze), TviTmfrinavebze, wesiT registrirebul iaxtebze (katarRebze), TviTmfrinavebze,
Sveulmfrenebze gadasaxadis Tanxis gadaxda xdeba yovelwliurad, Sveulmfrenebze gadasaxadis Tanxis gadaxda xdeba yovelwliurad, Sveulmfrenebze gadasaxadis Tanxis gadaxda xdeba yovelwliurad, Sveulmfrenebze gadasaxadis Tanxis gadaxda xdeba yovelwliurad,
ara ugvianes 15 noembrisa.ara ugvianes 15 noembrisa.ara ugvianes 15 noembrisa.ara ugvianes 15 noembrisa.
fizikuri piris sakuTrebaSi arsebul an lizingiT aRebul uZrav
qonebaze (Senoba nagebobebi an maTi nawili, garda samewarmeo
saqmianobisTvis gamoyenebuli, ijariT, qiriT, uzurfruqtiT an
sxva amgvari xelSekrulebis safuZvelze gacemuli qonebisa), aseve
sakuTrebaSi arsebul miwaze an kanoniT gaTvaliswinebul
sargeblobaSi an faqtobriv mflobelobaSi saxelmwifo
sakuTrebaSi arsebul miwaze fizikur pirs ufleba aqvs ar
waradginos deklaracia Tu:
• igi gaTavisuflebulia qonebis gadasaxadisgan;
• sagadasaxado organos mier qonebis gadasaxadis deklaracia
warmodgenilia an daricxulia saangariSo wlis wina
periodis mixedviT da ar xdeba momdevno saangariSo
periodebis mixedviT dabegvris obieqtis raodenobrivi da
xarisxobrivi cvlileba. am SemTxvevaSi iTvleba, rom
gadasaxadis gadamxdelma ganaxorciela sagadasaxado
angariSgeba, xolo sagadsaxado organom gadamxdels
warudgina `sagadasaxado moTxovna~, romlis mixedviTac
sagadasaxado valdebuleba tolia Sesabamisi periodis
mixedviT bolo deklarirebuli/daricxuli gadasaxadisa.
amasTanave, deklaracia CaiTvleba Sesworebulad Tu
SemdgomSi deklarireba ganxorcielda aRniSnuli periodebis
mixedviT.
277
sagadasaxadosagadasaxadosagadasaxadosagadasaxado valdebulebis Sesrulebis valdebulebis Sesrulebis valdebulebis Sesrulebis valdebulebis Sesrulebis
uzrunvelyofis RonisZiebebiuzrunvelyofis RonisZiebebiuzrunvelyofis RonisZiebebiuzrunvelyofis RonisZiebebi
gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado valdebulebis
arajerovnad Sesrulebis SemTxvevaSi SesaZlebelia mis mimarT
gamoyenebuli iqnas sagadasaxado valdebulebis uzrunvelyofis
Semdegi RonisZiebebi, romelTa rigiTobas konkretuli
situaciidan gamomdinare irCevs sagadasaxado organo:
• sagadasaxado ipoTeka/giravnoba;
• mesame piris mflobelobaSi arsebul qonebaze gadaxdevinebis
miqceva;
• qonebaze yadaRis dadeba;
• yadaRadadebuli qonebis realizacia;
• sabanko angariSebidan gadasaxadis, sauravisa da jarimis
Tanxebis Camowera
• gadamxdelis salarodan naRdi fuladi saxsrebis amoReba;
• sxva RonisZiebebi.
sagadasaxadosagadasaxadosagadasaxadosagadasaxado samarTaldarRveva da samarTaldarRveva da samarTaldarRveva da samarTaldarRveva da
pasuxismgeblobapasuxismgeblobapasuxismgeblobapasuxismgebloba
sagadasaxado samarTaldarRveva aris gadasaxadis gadamxdelis
marTlsawinaaRmdego qmedeba (moqmedeba an umoqmedoba),
romlisTvisac sagadasaxado kodeqsiT gaTvaliswinebulia
pasuxismgebloba.
marTlsawinaaRmdego qmedebisTvis pasuxismgebloba ekisrebaT
sawarmoebs/organizaciebs da fizikur pirebs mxolod sagadasaxado
kodeqsiT dadgenil safuZvelze da wesiT, Tu fizikuri piris mier
Cadenili samarTaldarRveva ar iwvevs sisxlissamarTlebriv
pasuxismgeblobas.
278
dauSvebelia erT sagadasaxado samarTaldarRvevaze ganmeorebiTi dauSvebelia erT sagadasaxado samarTaldarRvevaze ganmeorebiTi dauSvebelia erT sagadasaxado samarTaldarRvevaze ganmeorebiTi dauSvebelia erT sagadasaxado samarTaldarRvevaze ganmeorebiTi
pasuxismgeblobis dakisreba. pasuxismgeblobis dakisreba. pasuxismgeblobis dakisreba. pasuxismgeblobis dakisreba.
gadasaxadis gadamxdelis mimarT sagadasaxado sanqciis gamoyeneba gadasaxadis gadamxdelis mimarT sagadasaxado sanqciis gamoyeneba gadasaxadis gadamxdelis mimarT sagadasaxado sanqciis gamoyeneba gadasaxadis gadamxdelis mimarT sagadasaxado sanqciis gamoyeneba
ar aTavisuflebs mas kuTvnili gadasaxadebisa da sauravis ar aTavisuflebs mas kuTvnili gadasaxadebisa da sauravis ar aTavisuflebs mas kuTvnili gadasaxadebisa da sauravis ar aTavisuflebs mas kuTvnili gadasaxadebisa da sauravis
gadaxdis valdebulebisgan. gadaxdis valdebulebisgan. gadaxdis valdebulebisgan. gadaxdis valdebulebisgan.
sagadasaxado sanqcia aris pasuxismgeblobis zoma piris mier
Cadenili sagadasaxado samarTaldarRvevisaTvis. sagadasaxado
sanqciebi gamoiyeneba sauravisa da fuladi jarimis saxiT.
sagadasaxado samarTaldarRvevaTa erTobliobisas sagadasaxado
sanqcia gamoiyeneba TiToeuli samarTaldarRvevisaTvis cal-calke.
amasTan, ufro mkacri sanqcia ar STanTqavs naklebad mkacr
sanqcias.
sagadasaxado sanqcias sauravi ar ericxeba.sagadasaxado sanqcias sauravi ar ericxeba.sagadasaxado sanqcias sauravi ar ericxeba.sagadasaxado sanqcias sauravi ar ericxeba.
sagadasaxado samarTaldarRvevisTvis sanqcia ar ekisrebaT (garda
im gadasaxdelebisa, romelTa mimarTac pirs ekisreba sagadasaxado
agentis funqcia):
• saqonlis/momsaxurebis mimwodeblebs – „saqarTvelos
saxelmwifo biujetis Sesaxeb“ Sesabamisi wlis saqarTvelos
kanoniT da teritoriuli erTeulebis biujetebiT
gaTvaliswinebuli asignebebis safuZvelze „saxelmwifo
Sesyidvebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis dacviT
miwodebuli saqonlis/gaweuli momsaxurebis Rirebulebis
Semsyidveli organizaciis mier aunazRaureblobis gamo
warmoqmnil sabiujeto valdebulebebze, maTi Rirebulebis
faqtobrivi dafinansebis odenobisa da miwodebuli
saqonlis/gaweuli momsaxurebis saerTo moculobaSi
xvedriTi wilis proporciulad;
279
• saqarTvelos parlamentis mier ratificirebuli
saerTaSoriso xelSekrulebebiT gansazRvruli proeqtebis
(maT Soris, proeqtis mosamzadebeli etapis)
ganmaxorcielebel sajaro samarTlis iuridiul pirebs,
romlebTanac saqarTvelos finansTa saministros dadebuli
aqvs „proeqtis ganxorcielebis uflebamosilebis Sesaxeb“
xelSekruleba – am proeqtebis farglebSi warmoSobil
sagadasaxado valdebulebebze. zemoaRniSnuli proeqtebis
ganmaxorcielebeli sajaro samarTlis iuridiuli pirebis
nusxas amtkicebs saqarTvelos finansTa ministri.
Tu gadasaxadis Tanxa ar aris gadaxdili dadgenil vadaSi,
gadasaxadis gadamxdeli valdebulia, gadaixados Sesabamisi
sauravi. sauravis gadaxda xorcieldeba sagadasaxado davalianebis
Tanxaze danamatis saxiT, miuxedavad gadamxdelis mimarT
gatarebuli sxva RonisZiebebisa.
sauravi Seadgens sagadasaxado davalianebis 0,07 sauravi Seadgens sagadasaxado davalianebis 0,07 sauravi Seadgens sagadasaxado davalianebis 0,07 sauravi Seadgens sagadasaxado davalianebis 0,07 %%%%----ssss TiToeuli TiToeuli TiToeuli TiToeuli
vadagadacilebuli dRisaTvis da misi daricxva xorcieldeba vadagadacilebuli dRisaTvis da misi daricxva xorcieldeba vadagadacilebuli dRisaTvis da misi daricxva xorcieldeba vadagadacilebuli dRisaTvis da misi daricxva xorcieldeba
sagadasaxado davalianebis warmoqmnis momdevno dRidan sagadasaxado davalianebis warmoqmnis momdevno dRidan sagadasaxado davalianebis warmoqmnis momdevno dRidan sagadasaxado davalianebis warmoqmnis momdevno dRidan
„sagadasaxado moTxovnis“ „sagadasaxado moTxovnis“ „sagadasaxado moTxovnis“ „sagadasaxado moTxovnis“ wardgenis an warudgenlobis miuxedavad. wardgenis an warudgenlobis miuxedavad. wardgenis an warudgenlobis miuxedavad. wardgenis an warudgenlobis miuxedavad.
Tu sauravis daricxvis valdebulebis dadgomis Semdeg gadasaxadis
gadamxdeli gadaixdis gadasaxadis ZiriTadi Tanxis nawils,
gadaxdis momdevno dRidan grZeldeba sauravis daricxva
sagadasaxado davalianebis darCenil nawilze. gakotrebis saqmis
warmoebis gaxsnis, reabilitaciis an sagakotrebo morigebis
damtkicebis Sesaxeb ganCinebis ZalaSi Sesvlidan Sesabamisi reJimis
dasrulebamde, sawarmos am reJimebis dawyebamde arsebul
vadagadacilebul sagadasaxado davalianebebze sauravi ar
daericxeba.
sagadasaxado organoebSi saxelmwifo registraciis an/da
gadasaxadis gadamxdelad aRricxvaze dadgomis wesis darRveva.
280
kerZod, ekonomikuri saqmianoba sagadasaxado organoSi saxelmwifo
registraciis an/da sagadasaxado aRricxvis gareSe, iwvevs
dajarimebas 200 laris odenobiT.
gadasaxadis gadamxdelis mier dadgenil vadaSi sagadasaxado
organoSi sagadasaxado deklaraciis wardgenis vadis darRveva,
iwvevs dajarimebas am deklaraciis safuZvelze dasaricxi Tanxis
5 %-is odenobiT, magram aranakleb 200 larisa, yovel
dagvianebul srul (arasrul) sagadasaxado Tveze.
vadis amowurvidan erT welze meti xniT deklaraciis
warudgenloba, Tu aseTi moqmedebis Sedegad gadauxdeli
gadasaxadis Tanxa aRemateba 25 000 lars, iTvleba gadasaxadebis
gadaxdisagan Tavis aridebad da iwvevs pasuxismgeblobas
saqarTvelos sisxlis samarTlis kanonmdeblobis Sesabamisad.
sisxlisamarTlebrivi devna ar daiwyeba, Tu `sagadasaxado sisxlisamarTlebrivi devna ar daiwyeba, Tu `sagadasaxado sisxlisamarTlebrivi devna ar daiwyeba, Tu `sagadasaxado sisxlisamarTlebrivi devna ar daiwyeba, Tu `sagadasaxado
moTxovnis~ miRebidan 45 samuSao dRis vadaSi daifareba damatebiT moTxovnis~ miRebidan 45 samuSao dRis vadaSi daifareba damatebiT moTxovnis~ miRebidan 45 samuSao dRis vadaSi daifareba damatebiT moTxovnis~ miRebidan 45 samuSao dRis vadaSi daifareba damatebiT
gadasaxdelad dakisrebuli gadasaxadebis ZiriTadi Tanxa.gadasaxdelad dakisrebuli gadasaxadebis ZiriTadi Tanxa.gadasaxdelad dakisrebuli gadasaxadebis ZiriTadi Tanxa.gadasaxdelad dakisrebuli gadasaxadebis ZiriTadi Tanxa.
sagadasaxado deklaraciaSi an/da gaangariSebebSi gadasaxadis
odenobis Semcireba iwvevs dajarimebas Semdegi odenobebiT:
• 15 000 laramde - Semcirebuli Tanxis 25%;
• 15 000-dan 25 000 laramde - Semcirebuli Tanxis 50%;
• 25 000 da meti - Semcirebuli Tanxis 75%,
sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba.
sisxlissamarTlebrivi devna ar daiwyeba, Tu `sagadasaxado sisxlissamarTlebrivi devna ar daiwyeba, Tu `sagadasaxado sisxlissamarTlebrivi devna ar daiwyeba, Tu `sagadasaxado sisxlissamarTlebrivi devna ar daiwyeba, Tu `sagadasaxado
moTxovnis~ miRebidan 45 samuSao dRis vadaSi daifareba damatebiT moTxovnis~ miRebidan 45 samuSao dRis vadaSi daifareba damatebiT moTxovnis~ miRebidan 45 samuSao dRis vadaSi daifareba damatebiT moTxovnis~ miRebidan 45 samuSao dRis vadaSi daifareba damatebiT
gadasaxdelad dakisrebuli gadasaxadebis ZiriTadi Tanxa.gadasaxdelad dakisrebuli gadasaxadebis ZiriTadi Tanxa.gadasaxdelad dakisrebuli gadasaxadebis ZiriTadi Tanxa.gadasaxdelad dakisrebuli gadasaxadebis ZiriTadi Tanxa.
281
sagadasaxdo kodeqsi aseve gansazRvravs sanqciebis odenobebs
Semdegi samarTaldarRvevisTvis:
• sagadasaxado organos Tanamdebobis pirisaTvis
winaaRmdegobis gaweva - 100 lari;
• yadaRadadebuli qonebis mflobelobis, sargeblobis an/da
gankargvis wesis darRveva - 3 000 lari;
• sagadasaxado organosaTvis saaRricxvo dokumentaciis an/da
dabegvrasTan dakavSirebuli informaciis warudgenloba,
masze uari an wardgenisagan Tavis arideba - 200 lari;
• gadasaxis arasworad CaTvla an dabruneba - CasaTvleli an
dasabrunebeli Tanxis 300 %;
• Semosavlebisa da xarjebis, agreTve gadasaxadiT dasabegri
sxva obieqtebis aRricxvis wesis darRveva (erT sagadasaxado
periodSi) - 1 000 lari;
• Semosavlebisa da xarjebis, agreTve gadasaxadiT dasabegri
sxva obieqtebis aRricxvis wesis darRveva (erT sagadasaxado
periodze meti xnis ganmavlobaSi) - 3 000 lari;
• Semosavlebisa da xarjebis, agreTve gadasaxadiT dasabegri
sxva obieqtebis aRricxvis wesis darRveva, romelmac
sagadasaxado bazis Semcireba gamoiwvia - gadauxdeli
gadasaxadis Tanxis 10 %, aranakleb 3 000 lari;
• gadaxdis wyarosTan gadasaxadis daukavebloba - daukavebeli
Tanxis 10 %;
• xelfasze dasakavebeli gadasaxadis daukavebloba -
minimaluri xelfasis 50-magi odenoba;
• gadasaxadis gadamxdelis mier kodeqsiT gaTvaliswinebuli
valdebulebebis Seusrulebloba, risTvisac
gaTvaliswinebulia jarima, magram ar aris gansazRvruli
jarimis odenoba - 100 lari.
282
dRg-isaTvis gaTvaliswinebuli moTxovnebis darRvevisas
gaTvaliswinebuli jarimebi:
• dRg-s gadamxdelad registraciis gareSe funqcionireba -
gadasaxdeli dRg-s 100 %;
• dRg-s sagadasaxado angariSfaqturis arasworad an/da
arasrulad Sevseba, Tu es iwvevs dRg-is Tanxis Semcirebas
an CasaTvleli Tanxis zrdas - Semcirebuli dRg-is Tanxis
an gazrdili CasaTvleli Tanxis 100 %;
• myidvelisTvis angariSfaqturis miucemloba - operaciis
mixedviT dRg-s Tanxis 100 %;
• sagadasaxado angariSfaqturis arasruli Sevseba - 200
lari.
sagadasaxo jarimebi da sainqciebi aseve gaiTvaliswineba iseT
samarTaldarRvevebze, rogoricaa:
• gadasaxadis gadaricxvis Taobaze sagadasaxado organos
sainkaso davalebisa da gadasaxadis gadamxdelis
sagadasaxado davalebis Sesrulebis vadis darRveva;
• bankebis mier gadasaxadis gadamxdelisaTvis angariSis gaxsnis
wesis darRveva da gadasaxadis gadamxdelis angariSebze
operaciebis SeCerebis Sesaxeb sagadasaxado organos
gadawyvetilebis Seusrulebloba
• dokumentebis gareSe transportireba da aRuricxavoba.
283
biznesis sagadasaxado kontrolibiznesis sagadasaxado kontrolibiznesis sagadasaxado kontrolibiznesis sagadasaxado kontroli
saxelmwifos mier ganxorcielebuli kontroli mimarTulia
moqmedi kanonebis, xelSekrulebebisa da normatiuli aqtebis
aRsrulebisken. kerZo seqtoris ekonomikuri saqmianobis
sagadasaxado kontrols, kanonis farglebSi, axorcielebs mxolod
sagadasaxado organo, xolo sabaJo kanonmdeblobiT gansazRvrul
SemTxvevebSi _ sabaJo organo. samewarmeo saqmianobis kontroli
SeiZleba ganaxorcielos makontrolebelma organom mxolod
sasamarTlos nebarTviT, garda:
• mimdinare kontrolis procedurebisa;
• gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis
procedurebisa;
• kameraluri sagadasaxado Semowmebisa;
• gegmuri gasvliTi sagadasaxado Semowmebisa;
ramdeni saxis kontroli arsebobs?
ramden xans grZeldeba kontrolis procesi?
ra uflebebi da valdebulebebi aqvs pirs
kontolis procesSi?
sagadasaxado kontroli
gadasaxadis
gadamxdelis
saqmianobaze
mimdinare
kontrolis
procedureb
sagadasaxado
Semowmeba
284
• im sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmebisa, romelic
dakavSirebulia sawarmos/organizaciis reorganizaciasTan an
likvidaciasTan;
• gadaudebeli sakontrolo gasvliTi sagadasaxado
Semowmebisa;
• sagadasaxado organos gadawyvetilebis gasaCivrebisa da
sabWos sxdomis gadawyvetilebis safuZvelze, rom
gasaCivrebuli sakiTxi bolomde ar aris Seswavlili,
SeiZleba Catardes gasvliTi Semowmeba, Tu gadasaxadis
gadamxdeli Tanaxmaa, Semowmeba Catardes mosamarTlis
brZanebis gareSe.
mosamarTle mewarmis Semowmebis brZanebas gascems, Tu
makontrolebeli organo mas warudgens dasabuTebul informacias
da safuZvlian eWvs mewarmis mier kanonmdeblobis moTxovnebis
darRvevis Sesaxeb. am ukanasknelis safuZvlis arsebobis
SemTxvevaSi sxva saxelmwifo organos ufleba aqvs, mewarmis
saqmianobis Semowmebis winadadebiT mimarTos makontrolebel
organos. makontrolebeli organo amowmebs mxolod im sakiTxs,
razec arsebobs mosamarTlis nebarTva.
kanonis darRveviT miRebul mtkicebulebebs iuridiuli Zala ar kanonis darRveviT miRebul mtkicebulebebs iuridiuli Zala ar kanonis darRveviT miRebul mtkicebulebebs iuridiuli Zala ar kanonis darRveviT miRebul mtkicebulebebs iuridiuli Zala ar
aqvsaqvsaqvsaqvs. . . .
mosamarTlis brZanebis gareSe akrZalulia valdebuli piris
saqmianobis imave periodSi ukve Semowmebuli sakiTxis xelaxali
Semowmeba, garda im sakiTxebisa, romelTa mixedviT valdebuli
piri ukve Semowmebuli periodis gadasaxadebze Sesworebul
sagadasaxado deklaracias waradgens.
mocemuli debuleba ar vrceldeba im makontrolebel organoze,
romelic moqmedebs operatiul samZebro saqmianobis
285
ganmaxorcielebel organos TxovniT. moceul SemTxvevaSi
makontrolebeli organo nebarTvas iRebs mosamarTlisgan,
romelic, Tavis mxriv, erTpirovnulad iRebs gadawyvetilebas
nebarTvis gacemis Sesaxeb.
mimdinare kontrolis RonisZiebebimimdinare kontrolis RonisZiebebimimdinare kontrolis RonisZiebebimimdinare kontrolis RonisZiebebi
sagadasaxado organos ufross/mis moadgiles werilobiTi
brZanebis safuZvelze ufleba aqvs, moiTxovos gadasaxadis
gadamxdelisagan/sagadasaxado agentisagan an misi
warmomadgenlisagan saaRricxvo dokumentaciis an/da dabegvrasTan
dakavSirebuli informaciis wardgena.
saaRricxvo dokumentaciis an/da dabegvrasTan dakavSirebuli
informaciis wardgena xorcieldeba sagadasaxado organos
ufrosis/misi moadgilis motivirebuli werilobiTi moTxovniT,
sadac konkretulad unda mieTiTos warsadgeni saaRricxvo
dokumentaciis an/da dabegvrasTan dakavSirebuli informaciis
CamonaTvali da maTi wardgenis gonivruli vada. aslebis
damowmebas axorcielebs gadasaxadis gadamxdeli.
mimdinare kontrolis
procedurebi
gadasaxadis
gadamxdelis aRricxva
gadamxdelisgan informaciis
wardgenis moTxovnis aRricxva
zogadi analitikuri
procesebi
286
zogadi analitikuri procesebizogadi analitikuri procesebizogadi analitikuri procesebizogadi analitikuri procesebi
mimdinare sagadasaxado kontrolis zogadi analitikuri
procedurebi eyrdnoba gadasaxadis gadamxdelisagan miRebul
informacias. am informaciis saSualebiT xdeba SedarebiTi da
krebsiTi analizi, raTa moxdes analizis safuZvelze sagadasaxado
Semowmebisa da administrirebis RonisZiebebis dagegmva da
optimizacia, maT Soris:
• Semosavlebisa da gadasaxadiT dasabegri sxva obieqtebis
Sesaxeb informaciis Segroveba;
• sagadasaxado valdebulebaTa mixedviT davalianebis
warmoSobis mizezebis Seswavla;
• sagadasaxado SeRavaTebiT mosargeble gadasaxadis
gadamxdelis mier sagadasaxado valdebulebaTa Sesrulebis
analizi;
• sagadasaxado kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli aRricxvis
formebis gamoyeneba.
sagadasaxado organos mier Catarebuli zogadi analitikuri
procedurebis Sedegebi aisaxeba mimdinare kontrolis Sesaxeb
gaformebul cnobaSi.
daTvaliereba
gadasaxadis gadamxdelis dasaxadis gadamxdelis dasaxadis gadamxdelis dasaxadis gadamxdelis
saqmianobaze dakvirveba saqmianobaze dakvirveba saqmianobaze dakvirveba saqmianobaze dakvirveba
qronometraJi
sakontrolo
Sesyidva inventarizacia
287
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirveba xorcieldeba
sagadasaxado organos uflebamosili Tanamdebobis piris/misi
moadgilis motivirebuli brZanebis safuZvelze, gadasaxadis
gadamxdelis winaswari Setyobinebis gareSe. brZanebaSi unda
mieTiTos:
• dakvirvebis procedurebis Catarebis periodi (misi dawyebisa
da damTavrebis vadebi);
• procedurebis ganmaxorcielebeli sagadasaxado organos
uflebamosil pirTa CamonaTvali.
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis dros
sagadasaxado organos uflebamosilma pirma gadasaxadis
gadamxdels unda warudginos:
• piradobis damadasturebeli mowmoba;
• sagadasaxado organos ufrosis/misi moadgilis brZaneba
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis
sagadasaxado kontrolis procedurebis Catarebis Sesaxeb;
• am procedurebis Catarebis programa;
• gadasaxadis gadamxdelis uflebebis ganmartebiTi baraTi.
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis ganxorcieleba
dasaSvebia mxolod gadamxdelis samuSao saaTebSi an/da
faqtobrivi muSaobis dros. dakvirvebis procedurebs unda
eswrebodes gadasaxadis gadamxdeli an misi warmomadgeneli, xolo
saWiroebis SemTxvevaSi _ mowveuli specialistic.
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze dakvirvebis sagadasaxado
kontrolis procedurebis Sedegebze dgeba oqmi, romelsac xels
aweren sagadasaxdo kontrolis ganmaxorcielebeli sagadasaxado
organos uflebamosili Tanamdebobis piri, gadasaxadis gadamxdeli
an misi warmomadgeneli, aseve mowveuli specialisti (misi
monawileobis SemTxvevaSi). Tu gadasaxadis gadamxdeli/misi
288
warmomadgeneli uars ganacxadebs xelis moweraze, oqmze keTdeba
Sesabamisi Canaweri.
qronometraJiqronometraJiqronometraJiqronometraJi
gadasaxadis gadamxdelis Semosavlebis, daqiravebul fizikur
pirTa raodenobisa da saqonlis/momsaxurebis miwodebis zusti
moculobis dadgenis mizniT sagadasaxado organos ufleba aqvs
gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze awarmoos dakvirveba
qronometraJis wesiT.
qronometraJi tardeba samuSao dRis ganmavlobaSi gadasaxadis
gadamxdelis mier warmoebuli an/da miwodebuli
saqonlis/momsaxurebis moculobis Sesaxeb uwyveti Canawerebis
warmoebiT. saWiroebis SemTxvevaSi, sagadasaxado organos
uflebamosil pirs ufleba aqvs daayenos mricxvelebi da sxva
sazomi xelsawyoebi da qronometraJis Catarebis yoveli dRis
bolos awarmoos maTi maCveneblebis registracia.
qoronometraJi tardeba kalendaruli Tvis ganmavlobaSi aranakleb
7 dRis periodSi sagadasaxado organos aranakleb 2
uflebamosili TanamSromlis mier da mocmeuli vada, saWiroebis
SemTxvevaSi, SeiZleba gagrZeldes momdevno TveSic.
qronometraJis Catarebisas sagadasaxado organos warmomadgenlebs
ufleba ara aqvT moiTxovon gadasaxadis gadamxdelis saaRricxvo
dokumentaciis an dabegvrasTan dakavSirebuli sxva informaciis
wardgena.
saqonlisa da momsaxurebis sakontrolo Sesyidvasaqonlisa da momsaxurebis sakontrolo Sesyidvasaqonlisa da momsaxurebis sakontrolo Sesyidvasaqonlisa da momsaxurebis sakontrolo Sesyidva
sagadasaxado organo gadasaxadis gadamxdelis mier miRebuli
289
Semosavlebis realuri moculobis dadgenis mizniT axdens
sakontrolo Sesyidvas an sakontrolo Sesyidvis SeTavazebas.
Tu sakontrolo SesyidviT Sesyiduli saqoneli ar tovebs
savaWro obieqtis teritorias da misi saxe da SefuTva ar
dazianebula, maSin sakontrolo Sesyidvis oqmis safuZvelze
operacia eqvemdebareba gauqmebas (Sesyiduli saqoneli ubrundeba
gamyidvels, xolo gadaxdili fuli - myidvels).
daTvaliereba daTvaliereba daTvaliereba daTvaliereba
kontrolis ganxorcielebis mizniT sagadasaxado organos
uflebamosil Tanamdebobis pirs ufleba aqvs, ganaxorcielos
gadasaxadis gadamxdelis teritoriebisa da Senoba-nagebobebis
daTvaliereba, garda fizikuri piris sacxovrebeli binisa
(fizikuri piris sacxovrebeli binis daTvaliereba dasaSvebia
mxolod sasamarTlos gadawyvetilebiT).
daTvalierebis procedurebi moicavs gadasaxadis gadamxdelis
teritoriebis, Senoba-nagebobebis gare da Sida sivrcis vizualur
daTvalierebas. daTvalierebis procedurebis Catarebisas
akrZalulia gadasaxadis gadamxdelis dokumentaciisa da
sasaqonlo-materialuri faseulobebis Semowmeba, aseve misgan
sityvieri da werilobiTi axsna-ganmartebis moTxovna.
daTvalierebis procedura ar moicavs seifis, karadis, ujrisa da
sxva msgavsi saTavsis SigTavsis vizualur daTvalierebasa da
Semowmebas.
inventarizaciainventarizaciainventarizaciainventarizacia
sagadasaxado organos ufrosi gamoscems brZanebas sasaqonlo-
materialuri faseulobis inventarizaciis Catarebis Sesaxeb.
290
araaqcizuri saqonlis mflobeli piris sasaqonlo-materialuri
faseulobis inventarizaciis brZaneba SeiZleba gaices
kalendaruli wlis ganmavlobaSi ara umetes 3-jer.
inventarizaciis gonivrul vadaSi Catarebis mizniT gadasaxadis
gadamxdelis xelmZRvanelis (direqtoris) mier iqmneba
sainventarizacio komisia, romelSic unda Sevidnen pirebi,
romlebic kargad icnoben sainventarizcio qonebas, ician misi fasi
da pirveladi aRricxva.
sainventarizacio komisia valdebulia, srulad da droulad
aRricxos sasaqonlo-materialuri faseulobebi warmoebisa da
maTi Senaxvis adgilze, aRricxvis Sedegebi Seadaros buRaltruli
aRricxvis Sesabamis monacemebs da Seitanos isini sasaqonlo-
materialuri faseulobebis aRweris oqmSi.
sagadasaxado inspeqciis uflebamosil pirebs ufleba aqvT,
sasamarTlos gadawyvetilebis gareSe inpeqciis samoqmedo
teritoriaze ganaxorcielon sakontrolo-salaro aparatebis
gamoyenebis wesebis dacvis kontroli.
gegmiuri
sagadasaxado Semowmebasagadasaxado Semowmebasagadasaxado Semowmebasagadasaxado Semowmeba
kameraluri gasvliTi
gadaudebeli
sakontrolo
sakontrolo
291
kameraluri kameraluri kameraluri kameraluri sagadasaxado Semowmebasagadasaxado Semowmebasagadasaxado Semowmebasagadasaxado Semowmeba
kameraluri sagadasaxado Semowmeba xorcieldeba adgilze
gausvlelad gadamxdelis mier wardgenili informaciis analizis
saSualebiT, dgindeba gadasaxadis gadamxdelis mier sagadasaxado
valdebulebis Sesrulebis Sesabamisoba kodeqsiT dadgenil
moTxovnebTan.
sagadasaxado organos xelmZRvanlis/misi moadgilis werilobiTi
brZanebis safuZvelze karelarul sagadasaxado Semowmebas atarebs
sagadasaxado organos uflebamosili Tanamdebebis piri
samsaxureobrivi uflebamosilebis Sesabamisad. kameraluli wesiT
Semowmebisas gadasaxadis gadamxdels SeiZleba mosTxovon axsna-
ganmartebisa da saaRricxvo dokumentebis wardgena. Tu
Semowmebisas gamovlinda Secdomebi, aRniSnulis Sesaxeb unda
ecnobos gadasaxadis gadamxdels, romelmac am dokumentebSi unda
Seitanos Sesworebebi.
Tu kameraluri Semowmebis Sedegad gamovlenili Secdomebi iwvevs
gadasaxadis Tanxis cvlilebas (Semcirebas an gazrdas), maSin
sagadasaxado organos uflebmosili Tanamdebobis piri adgens
sagadasaxado Semowmebis aqts da xels awers masze, romelsac
amtkicebs sagadasaxado organos ufrosi/misi moadgile.
kameraluri sagadasaxado Semowmebis Sedegad gadasaxadis
daricxuli Tanxis Sesaxeb gadamxdels egzavneba `sagadasaxado
moTxovna~.
gasvliTi sagadasaxado Semowmeba gasvliTi sagadasaxado Semowmeba gasvliTi sagadasaxado Semowmeba gasvliTi sagadasaxado Semowmeba
gasvliTi sagadasaxado Semowmeba iTvaliswinebs gadasaxadis
gadamxdelis saqmianobis adgilze gadasaxadebis gaangariSebasTan
dakavSirebuli dokumentaciis srul an SerCeviT Semowmebas,
292
romelic SeiZleba moicavdes gadasaxadis gadamxdelis saqmianobaze
dakvirvebis sagadasaxado kontrolis procedurebsac.
gasvliTi sagadasaxado Semowmebis daniSvnis brZanebas Tan unda
erTvodes Semowmebis programiT gaTvaliswinebuli moqmedebebi da
igi SeiZleba ganxorcieldes mxolod samuSao saaTebSi an/da
mewarmis faqtiuri muSaobis dros.
gasvliTi sagadasaxado Semowmebis Catarebis Sesaxeb
gadwyvetilebis miRebis Semdeg iqmneba sagadasaxado Semowmebis
jgufi, romelic valdebulia gadasaxadis gadamxdels warudginos:
• jgufis wevrTa piradobis damadasturebeli mowmobebi;
• sagadasaxado organos ufrosis/misi moadgilis brZaneba
sagadasaxado Semowmebis jgufis Seqmnis Sesaxeb;
• Semowmebis programa;
• gadasaxadis gadamxdelis uflebebis ganmartebiTi baraTi;
• sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmebisas –
mosamarTlis braZaneba, xolo Tu aseTi Semowmeba
dakavSirebulia sawarmos/organizaciis reorganizaciaTan an
likvidaciasTan – sagadasaxado organos ufrosis/misi
moadgilis brZaneba;
• gegmuri da gadaudebeli sakontrolo gasvliTi Semowmebisas
- sagadasaxado organos ufrosis/misi moadgilis brZaneba.
gadasaxadis gadamxdeli Semowmebis jgufis mier pirobebis dacvis
da saTanado dokumentaciis wardgenis Semdeg valdebulia,
Semowmebis jgufi dauyovnebliv dauSvas Tavis teritoriaze an/da
Senoba-nagebobebSi, Seuqmnas iseTi samuSao pirobebi, rogoric
Cveulebriv arsebobs mis organizaciaSi.
mewarmis mier Semowmebis jgufis teritoriaze an/da Senoba-
nagebobebSi dauSveblobis SemTxvevaSi sagadasaxado organos
293
Tanamdebobis piri adgens aqts, romelsac xels awers
Semmowmebeli da gadasaxadis gadamxdeli.
Tu sagadasaxado organos uflebamosili Tanamdebobis piri
miiCnevss, rom sagadasaxado samarTaldarRvevis damadasturebuli
dokumentebi SeiZleba ganadgurdes, damalul iqnas, Seswordes an
Seicvalos, igi uflebamosilia moiTxovos da miiRos sagadasaxado
valdebulebasTan dakavSirebuli saaRricxvo dokumentaciis an/da
dabegvrasTan dakavSirebuli informaciis gadasaxadis gadamxdelis
mier damowmebuli asli. aRniSnuli valdebulebis
Seusruleblobis SemTxvevaSi sagadasaxado organos Tanamdebobis
piri uflebamosilia, amoiRos aRniSnuli dokumentis an sxva
masalis dedani. amis Taobaze man unda Seadginos aRniSnuli
dokumentis an sxva masalis amoRebis aqti, romlis erTi
egzemplari gadaecema gadasaxadis gadamxdels. makontrolebeli
organo axdens dokumentebisa da masalebis aslebis gadaRebas,
xolo maT dedans 5 dRis vadaSi ubrunebs gadasaxadis gadamxdels.
rogorc gegmuri, ise sakontrolo gasvliTi sagadasaxado
Semowmeba SeiZleba gagrZeldes ara umetes 2 Tvisa. aucileblobis
SemTxvevaSi sagadasaxado organos ufross ufleba aqvs, es vada
gaagrZelos ara umetes 1 TviT. Tu ukanasklenili 3 wlidan erTi
wlis ganmavlobaSi gadasaxadis gadamxdelis erToblivma
Semosavalma 20 milions gadaaWarba, sagadasaxado organos
ufrosTan SeTanxmebiT mocemuli Semowmebis vada damatebiT
SeiZleba gagrZeldes 2 TviT.
sagadasaxado organos Tanamdebobis piris teritoriaze an/da
Senoba-nagebobebSi dauSvebloba iTvleba sagadasaxado
samarTaldarRvevad da iwvevs pasuxismgeblobas kanonmdeblobiT
dadgenili wesiT
294
gegmiurigegmiurigegmiurigegmiuri
gasvliTi Semowmebis erT-erTi saxea gegmuri gasvliTi
sagadasaxado Semowmeba, romelic tardeba sagadasaxado organos
ufrosis/misi moadgilis gadawyvetilebiT, ris Sesaxebac
gadasaxadis gadmxdels 10 dRiT adre egzavneba Setyobineba.
gegmuri sagadasaxado Semowmeba unda daiwyos Setyobinebis
gagzavnidan ar ugvianes 30 dRisa. SetyobinebaSi unda mieTiTos
gegmuri gasvliTi sagadasaxado Semowmebis safuZveli da sagani,
aseve Semowmebis Catarebis savaraudo dro. gegmuri gasvliTi
sagadasaxado Semowmeba tardeba kalendaruli wlis ganmavlobaSi
ara umetes erTxel.
sakontrolo sakontrolo sakontrolo sakontrolo
sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmeba tardeba
werilobiTi Setyobinebis gareSe. sakontrolo gasvliTi
sagadasaxado Semowmebis mizniT sasamarTlosaTvis mimarTvis an
gadaudebeli sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmebis
Catarebis Sesaxeb gadawyvetilebas iRebs sagadasaxado organos
ufrosi/misi moadgile, Tu:
• bolo sagadasaxado Semowmebisas gamovlinda gadasaxadis
gadamxdelis mier sagadasaxado valdebulebaTa mniSvnelovani
darRvevis faqtebi an arsebobs sxva faqtebi, romlebic
adasturebs aseTi darRvevebis SemTxvevebs;
• arsebobs sando informacia, romelic eWvqveS ayenebs
gadasaxadis gadamxdelis finansuri da materialuri
saSualebebis warmoSobas;
• arsebobs sando informacia qonebis an gadasaxadiT dasabegri
sxva obieqtis dokumenturad daudasturebeli matebis
Sesaxeb;
295
• sagadasaxado organoSi wardgenili sagadasaxado
deklaraciebiT da sxva dokumentebiT ar dasturdeba
dabegvris obieqtebisa da gamoangariSebuli gadasaxadebis
realoba;
• wardgenili ar aris sagadasaxado deklaracia an gadasaxadis
gamosaangariSeblad an/da gadasaxdelad saWiro dokumentebi;
• sawarmom/organizaciam Seicvala organizaciul-samarTlebrivi
forma.
gadasaxadis gadamxdeli valdebulia, gasvliTi sagadasaxado
Semowmebisas sagadasaxado Semowmebis jgufs Seuqmnas iseTi
samuSao pirobebi, rogoric Cveulebriv arsebobs gadasaxadis
gadamxdelTan.
sakontrolo gasvliTi sagadasaxado SemowmebisaTvis
ganmsazRvreli garemoebebisa da gadaudebeli aucileblobis
farglebis arsebobis SemTxvevaSi sagadasaxado organos ufrosis
werilobiTi brZanebis safuZvelze, winaswari Setyobinebis gareSe,
SeiZeba Cautardes gadaudebeli sakontrolo gasvliTi
sagadasaxado Semowmeba.
gadaudebeli aucileblobis SemTxveva dgeba, rodesac sagadasaxado
organo CaTvlis, rom gadasaxadis gadamxdeli gegmavs, Tavi
aaridos sagadasaxado valdebulebaTa Sesrulebas saqarTvelodan
gasvliT, aqtivebis sxva pirisaTvis gadacemiT, sagadasaxado
samarTaldarRvevis damadasturebuli dokumentebis ganadgurebT,
damalviT, SesworebiT an SecvliT anda sxva RonisZiebebis
gatarebiT.
sagadasaxado organo valdebulia, gadaudebeli sakontrolo
gasvliTi sagadasaxado Semowmebis dawyebidan 48 saaTSi mimarTos
296
da nebarTva miiRos sasamarTlosagan sakontrolo gasvliTi
sagadasaxado Semowmebis Catarebis Sesaxeb.
sasamarTlos nebarTvis miRebamde sagadasaxado Semowmebis jgufis
wevrebs ufleba ara aqvT daiwyon gadaudebeli sakontrolo
gasvliTi sagadasaxado Semowmebis procedurebi. sagadasaxado
organos warmomadgenlebs ufleba aqvT mxolod daluqon
gadasaxadis gadamxdelis is sagadasaxado dokumentebi da
sasaqonlo-materialuri faseulobebi, romlebic aucilebelia
sakontrolo gasvliTi sagadasaxado Semowmebis CatarebisaTvis.
sabaJo sabaJo sabaJo sabaJo procedurebiprocedurebiprocedurebiprocedurebi
warsadgeni dokumentebi da procedurebi warsadgeni dokumentebi da procedurebi warsadgeni dokumentebi da procedurebi warsadgeni dokumentebi da procedurebi
sazRvarzesazRvarzesazRvarzesazRvarze
procedurebi, romlebic xorcieldeba sabaJo sazRvarze:
• sabaJosaTvis saqonlis wardgena;
• saqonlis/satransporto saSualebis zogadi deklarireba;
ramdeni unda gadavixado? (sagadasaxado kodeqsi da kanoni sabaJo mosakreblebis
Sesaxeb)
ra dokumentebi unda warvadgino?
(sabaJo kodeqsi da Sesabamisi kanonqvemdebare aqtebi)
ra procedurebi unda gaviaro?
(sabaJo kodeqsi da Sesabamisi kanonqvemdebare aqtebi)
297
• saqonlis/satransporto saSualebis daTvaliereba;
• fitosanitaruli, veterinaruli da sanitarul-sakarantino
kontroli;
• garantiis wardgena;
• aqcizuri saqonlis SemTxvevaSi - specialuri satvirTo-
sabaJo deklaraciis da aqcizuri saqonlis baraTis wardgena;
• sabaJo kontrolis qveS myofi saqonlis/satransporto
saSualebis aRricxvis mowmobis gamowera (SemdegSi –
aRricxvis mowmoba).
saqonlis wardgena saqonlis wardgena saqonlis wardgena saqonlis wardgena
sasazRvro kontrolis gavlis Semdgom saqoneli/satransporto
saSualeba waredgineba sabaJos. saqonlis/satransporto saSualebis
wardgena xorcieldeba misi sabaJo organos mier specialurad
gamoyofil adgilze faqtobrivi ganTavsebiTa da informaciis
miwodebiT.
akrZalulia qveynis teritoriaze 44 tonaze meti saqonliT
datvirTuli satransporto saSualebis gadaadgileba! sabaJo
organo amowmebs avtomobilis zenormatiul datvirTvas.
satransporto saSualebis wamyvan, an arawamyvan RerZze
datvirTva ar unda aRematebodes 10º tonas, xolo erT
wamyvanRerZiani avtomobilis RerZze _ 11,5 tonas.
aRniSnuli normis gadametebisTvis TiToeul tonaze pirs mouwevs
jarimis gadaxda (TiToeul tonaze 1000 lari). amasTan, zedmeti
wonis saqoneli unda gadaitvirTos sxva satransporto
saSualebaSi. awonvis Semdeg RebulobT qviTars da Tu raime
darRvevaa, dgeba samarTaldarRvevaTa oqmi.
298
saqonlis/satransporto saSualebis wardgenidan 2 dRis
ganmavlobaSi piri valdebulia, ganaxorcielos zogadi
deklarireba. winaaRmdeg SemTxvevaSi saqoneli dauyovnebliv
gaitaneba saqarTvelos teritoridan. zogadi deklarirebis
meSveobiT sabaJo axdens Semosuli saqonlis registraciasa da
kontrols, aseve mis safuZvelze gamoiwereba aRricxvis mowmoba,
riTac saqoneli gadaadgildeba daniSnulebis adgilamde.
zogadi deklarirebis mizniT sasazRvro sabaJo organoSi
wardgenili unda iqnas satransporto dokumentebi:
• saavtomobilo transportiT gadazidvis dros –
satransporto zeddebuli;
• sazRvao transportiT saqonlis Semotanis dros –
konosamenti;
• sahaero transportiT saqonlis Semotanis dros –
aviazeddebuli.
am dokumentebis wardgena sakmarisi ar iqneba maSin, Tu wardgenil
dokumentebSi ar aris srulad mocemuli aRricxvis mowmobis
gamowerisTvis saWiro informacia (saqonlis wona, adgilebis
raodenoba, daniSnulebis adgili da sxv.).
zogadi deklarirebis dros satransporto dokumentebis garda
SeiZleba gamoyenebul iqnas aseve Semdegi dokumentebi:
• xelSekruleba an misi Semcvleli dokumenti;
• angariS-faqtura (invoisi) an kontraqti;
• warmoSobis sertifikati;
• sabaJo garantia;
• specialuri satvirTo sabaJo deklaracia da aqcizuri
saqonlis baraTi - aqcizuri saqonlis Semotanisas;
• licenziebi da nebarTvebi (savaldebuloa, Tu saqonlis
Semotanisas is eqvemdebareba licenzirebas an nebarTvas);
299
• fito an/da veterinaluri sertifikatebi;
• saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli sxva
dokumentebi.
saqonlis daTvalierebasaqonlis daTvalierebasaqonlis daTvalierebasaqonlis daTvaliereba
sabaJo organo aTvalierebs saqonels srulad, nawilobriv an
SeiZleba saerTod ar daaTvalieros. sazRvarze sabaJos mier
ganxorcielebuli daTvalierebis mizania, Tavidan aicilos
saqarTvelos teritoriaze akrZaluli saqonlis Semotana. sabaJo
moxele aseve aTvalierebs satransporto saSualebaze dadebul
saidentifikacio niSnebs, luqebs.
saqonlis mflobels ufleba aqvs daeswros daTvalierebas, xolo
sabaJo organoebis moTxovnis SemTxvevaSi valdebulia daeswros da
xeli Seuwyos aRniSnul process.
garantiis wardgena garantiis wardgena garantiis wardgena garantiis wardgena
sabaJo organos sazRvarze waredgineba sabaJo garantia, miuxedavad
saqonlis saxeobisa, odenobisa da warmoSobis qveynisa.
sabaJo organom SesaZlebelia mogTxovoT sabaJo garantiis
wardgena:
• sazRvarze, mxolod Semosvlisas:
o Tu ganubaJebeli saqoneli gadaadgileba saqarTvelos
sabaJo teritoriaze or sxvadasxva sabaJo punqts Soris;
• sabaJo damuSavebis operaciis ganxorcielebis sabaJo
organoSi Tu:
o saqoneli eqceva sabaJo teritoriaze saqonlis
gadamuSavebis sabaJo reJimSi;
300
o saqoneli eqceva saqonlis droebiTi Semotanis sabaJo reJimSi (garda sabaJo kodeqsiT gaTvaliswinebuli
SemTxvevebisa);
o saqoneli eqceva sabaJo teritoriis gareT saqonlis gadamuSavebis reJimSi Semcvleli produqtis winaswari
Semotanisas.
o deklarantsa da sabaJo organos Soris saqonlis sabaJo Rirebulebis gansazRvrisas warmoiSva uTanxmoeba.
ra SemTxvevaSi ar waredgineba sabaJo garantia? ra SemTxvevaSi ar waredgineba sabaJo garantia? ra SemTxvevaSi ar waredgineba sabaJo garantia? ra SemTxvevaSi ar waredgineba sabaJo garantia?
sabaJo garantia ar waredgineba:
• saqonlis TIR-is wignakiT gadaadgilebisas;
• carieli avtosatransporto saSualebebis, misabmelebisa da
naxevarmisabmelebis importis, tranzitis, droebiTi
Semotanisa da reeqsportis dros;
• Tu saqonlis saqarTvelos sabaJo teritoriaze Semotanamde
ganxorcielda deklarireba (specialuri satvirTo sabaJo
deklaracia) da srulad iqna gadaxdili sabaJo
gadasaxdelebi;
• fizikuri piris mier msubuqi avtomanqaniT piradi nivTebis
gadaadgilebisas; ƒ
• Tu saqoneli gadaadgildeba humanitaruli, grantis an
diplomatiuri saqonlis statusiT;
• Tu sabaJo gadasaxdelebisagan saerTaSoriso
xelSekrulebebis Sesabamisad gaTavisuflebulia piri;
• Tu saqoneli saqarTvelos teritoriaze gadaadgildeba
sarkinigzo, sahaero an sazRvao transportiT, milsadenebiT
an eleqtrogadamcemi xazebiT;
• Tu saqoneli gadaadgildeba eqsportis sabaJo reJimiT;
• Tu saqoneli gadaadgildeba sazRvao portidan 10
kilometris radiusSi ganlagebul sabaJo sawyobSi, aseve
sawyobidan portSi da masze gamoiwereba Sesabamisi mowmoba.
301
aRricxvis mowmobis gamowera aRricxvis mowmobis gamowera aRricxvis mowmobis gamowera aRricxvis mowmobis gamowera
sabaJo organos mier aRricxvis mowmobis gamowera xdeba tvirTis
marSrutis, transportirebis vadis, tvirTis raodenobis,
saxeobisa da sabaJosTvis mniSvnelovani sxva monacemebis
kontrolis mizniT.
yvela saWiro dokumentis warmodgenis SemTxvevaSi sabaJo organo
gamowers erT satransporto saSualebaze erT aRricxvis mowmobas.
mowmobaSi mieTiTeba gamomgzavnisa da mimRebis dasaxeleba,
saqonlis raodenoba da wona, daniSnulebis adgili da iq
gamocxadebis TariRi, saqonlis an satransporto saSualebis
luqis nomeri da sxva monacemebi.
aRricxvis mowmoba ar gamoiwereba:
• mgzavrTa saerTaSoriso gadayvanisaTvis gamoyenebul
satransporto saSualebebze, Tu isini saerTaSoriso
SeTanxmebebis safuZvelze asruleben regularul reisebs;
• cariel sarkinigzo Semadgenlobaze, saqarTveloSi an
ucxoeTSi registrirebul cariel satransporto
saSualebebze (garda carieli konteinerebisa);
• TIR wignakiT gadaadgilebul saqonelsa da satransporto
saSualebebze, garda sazRvao portidan aTi kilometris
radiusSi ganlagebul sabaJo sawyobSi TIR-wignakiT
gadaadgilebuli saqonlisa;
• milsadeni transportiT da eleqtrogadamcemi xazebiT
gadaadgilebul saqonelze.
302
saqonlis transsaqonlis transsaqonlis transsaqonlis transpppportireba sasazRvro sabaJo organodan ortireba sasazRvro sabaJo organodan ortireba sasazRvro sabaJo organodan ortireba sasazRvro sabaJo organodan
daniSnulebis adgilasdaniSnulebis adgilasdaniSnulebis adgilasdaniSnulebis adgilas
sazRvarze, sasazRvro da sabaJo procedurebis gavlis Semdgom
tvirTi transportirebuli unda iqnas daniSnulebis adgilze
Sesabamisi marSrutiTa da sabaJo organoebis mier gansazRvrul
droSi, rac aRniSnulia aRricxvis mowmobaSi.
saqonlisa an/da satransporto saSualebebis saqarTvelos sabaJo
teritoriis Sesabamis adgilamde mitana xorcieldeba nebismieri
gziT, garda Tambaqos nawarmisa da jarTis gadazidvis SemTxvevisa.
aRricxvis mowmobaSi dadgenili vadis darRveva iwvevs saqonlis aRricxvis mowmobaSi dadgenili vadis darRveva iwvevs saqonlis aRricxvis mowmobaSi dadgenili vadis darRveva iwvevs saqonlis aRricxvis mowmobaSi dadgenili vadis darRveva iwvevs saqonlis
mflobelis sabaJo samarTaldarRvevisaTvis pasuxismgeblobis mflobelis sabaJo samarTaldarRvevisaTvis pasuxismgeblobis mflobelis sabaJo samarTaldarRvevisaTvis pasuxismgeblobis mflobelis sabaJo samarTaldarRvevisaTvis pasuxismgeblobis
dakisrebas.dakisrebas.dakisrebas.dakisrebas.
Tu saqonlis transportirebisas gansakuTrebuli SemTxvevebis
dros, rogoric aris avaria da dauZleveli Zalis moqmedeba,
saqonlis mflobeli ver axerxebs aRricxvis mowmobaSi miTiTebul
droSi saqonlis daniSnulebis adgilamde (sabaJo sawyobi) mitanas,
maSin man unda ganaxorcielos Semdegi moqmedebebi:
• dauyovnebliv unda ecnobos momxdaris Sesaxeb uaxloes
sabaJo organos, miewodos informacia momxdaris
adgilmdebareobisa da mdgomareobis Sesaxeb da imoqmedos
sabaJo organos miTiTebebis Sesabamisad;
• miRebul unda iqnas yvela aucilebeli zoma saqonlis an/da
satransporto saSualebis xelSeuxeblobis
uzrunvelsayofad;
• uzrunvelyofil unda iqnas satransporto saSualebis an/da
saqonlis gadatana uaxloes sabaJo organomde an sabaJo
organos mier miTiTebul adgilamde.
303
avariis an dauZleveli Zalis Sedegad ganadgurebul saqonelze
dgeba oqmi da ganadgurebis Sedegad warmoSobili narCenebi da
jarTi gadaadgildeba sabaJo zedamxedvelobis qveS myofi saqonlis
ganadgurebis wesebis Tanaxmad. am RonisZiebebTan dakavSirebuli
xarjebis gadaxda ekisreba saqonelze an/da satransporto
saSualebebze uflebamosil pirs.
procedurebi da warsadgeni dprocedurebi da warsadgeni dprocedurebi da warsadgeni dprocedurebi da warsadgeni dokumentebi sabaJo okumentebi sabaJo okumentebi sabaJo okumentebi sabaJo
damuSavebis organoSidamuSavebis organoSidamuSavebis organoSidamuSavebis organoSi
saqonlis an/da satransporto saSualebis daniSnulebis adgilamde saqonlis an/da satransporto saSualebis daniSnulebis adgilamde saqonlis an/da satransporto saSualebis daniSnulebis adgilamde saqonlis an/da satransporto saSualebis daniSnulebis adgilamde
mitana mitana mitana mitana
saqonlis daniSnulebis adgilze wardgenis dadastureba xdeba
sabaJo sawyobis mier mowmobis ukana gverdze gakeTebuli
aRniSvniT (beWedi, xelmowera), sadac mieTiTeba wardgenis
TariRi da dro. sarkinigzo gadazidvebis SemTxvevaSi igive
procedura xircieldeba rkinigzis mier sarkinigzo zeddebulze
gakeTebuli aRniSvniT (damRa, xelmowera, TariRi da dro), rac
sabaJo organos waredgineba mowmobasTan erTad. saqonlis sabaJo
sawyobSi wardgenis TariRi da dro CaiTvleba sabaJo organoSi
saqonlis an/da satransporto saSualebebis wardgenis dRed.
sabaJo deklarirebasabaJo deklarirebasabaJo deklarirebasabaJo deklarireba
sabaJo deklarirebiT piri gansazRvravs saqonlis sabaJo
damuSavebis operacias. sabaJo deklaraciis wardgena unda moxdes
sabaJo sazRvris gadmokveTisas ganxorcielebuli zogadi
deklarirebidan 20 kalendaruli dRis ganmavlobaSi, garda im
SemTxvevisa, rodesac saqoneli Semoitaneba sazRvao gziT. am
SemTxvevaSi, deklaracia waredgineba zogadi deklarirebidan 45
kalendaruli dRis ganmavlobaSi. sabaJo deklaraciasTan erTad
304
saqonlis saxeobidan gamomdinare SeiZleba wardgenil iqnas
Semdegi dokumentebi:
• xelSekruleba;
• Sesyidvis dokumenti (invoisi an sxva saangariSsworebo
dokumenti);
• satransporto zeddebuli;
• konosamenti;
• manifesti;
• TIR-karnetis dokumenti;
• erTjeradi an generaluri mindobiloba an xelSekruleba;
• licenzia da nebarTvebi ,,licenziebisa da nebarTvebis
Sesaxeb” saqarTvelos kanonis Sesabamisad;
• saqarTvelos finansTa saministros werilobiTi daskvna
saqonlisaTvis humanitaruli statusis miniWebis Sesaxeb;
• saqarTvelos finansTa saministros werilobiTi daskvna
saqonlisaTvis grantis statusis miniWebis Sesaxeb;
• sertifikatebi:
o saqonlis warmoSobis sertifikati; o saqonlis usafrTxoebis sertifikati;
o fito-sanitaruli sertifikati;
o veterinaruli sertifikati; o sanitaruli-higienuri serTifikati;
o fumigaciisa da dezinfeqciis sertifikati;
• aqcizuri saqonlis SemTxvevaSi:
o specialuri satvirTo sabaJo deklaracia; o aqcizuri saqonlis baraTi;
• specialuri sagadasaxado angariS-faqtura (ssaf) –
navTobproduqtebis importis dros;
• saqonlis specifikacia;
• samkurnalo saSualebebis sabaJo aRnusxvis forma;
• sabaJo gadasaxdelebis gadaxdis damadasturebeli dokumenti;
• gadasaxadis gadamxdelis saidentifikacio nomeri (kodi);
305
• eqspertizis aqti;
• saqonlis daTvalierebis aqti;
• saqonlis sinjis (nimuSis) aRebis aqti (oqmi);
• jarimis gadaxdis dokumenti;
• sabaJo samarTaldarRvevis oqmi;
• avtosatransporto saSualebis teqnikuri pasporti;
• saqonlisa da/an satransporto saSualebis sabaJo
kontrolis qveS droebiTi Senaxvis ganacxadi;
• kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli sxva dokumentebi.
ramdeni unda gadavixadoramdeni unda gadavixadoramdeni unda gadavixadoramdeni unda gadavixado????
saqonlis sabaJoO Rirebulebasaqonlis sabaJoO Rirebulebasaqonlis sabaJoO Rirebulebasaqonlis sabaJoO Rirebuleba
saqonlis sabaJo Rirebuleba aris saqarTvelos sabaJo sazRvris
gadakveTisas saqonlis fasi, romlis safuZvelzec gaiangariSeba
sabaJo gadasaxdelebi.
saqonlis sabaJo Rirebuleba moicavs:
• garigebis fass;
• saqarTvelos sabaJo sazRvris gadakveTis punqtamde misi
transportirebis, CatvirTva-gadmotvirTvis xarjebs;
• dazRvevis xarjebs;
• sakomisio da sabrokero momsaxurebis xarjebs;
• inteleqtualuri sakuTrebis obieqtebis gamoyenebisaTvis
myidvelis mier pirdapir da arapirapir gadaxdil
salicenzio gadasaxdelebs;
• da sxva xarjebs.
saqonlis sabaJo Rirebuleba ganisazRvreba piris mier. mis mierve
Seitaneba monacemebi deklaraciaSi da waredgineba sabaJo organos.
sabaJo organos ufleba aqvs eWvi Seitanos sabaJo Rirebulebis
sisworeSi.
306
ra gadasaxdelebi da xarjebi ar CairTveba saqonlis sabaJo ra gadasaxdelebi da xarjebi ar CairTveba saqonlis sabaJo ra gadasaxdelebi da xarjebi ar CairTveba saqonlis sabaJo ra gadasaxdelebi da xarjebi ar CairTveba saqonlis sabaJo
RirebulebaSi? RirebulebaSi? RirebulebaSi? RirebulebaSi?
Semdegi gadasaxdelebi da xarjebi, Tu isini gamoyofilia
saqonlis faqtobrivi fasidan:
• saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili gadasaxadebi da
mosakreblebi;
• eqsportiori qveynis arapirdapiri gadasaxadebi (dRg, aqcizi,
sabaJo gadasaxadi), romlebic gamoyofilia garigebis
fasidan;
• saqarTvelos sabaJo sazRvris gadmokveTis Semdgomi
transportirebis xarjebi;
• samSeneblo-samontaJo samuSaoebis, sawyobis, momsaxurebis an
gaweuli teqnikuri daxmarebis xarjebi, romlebic gaweul
iqna saqonlis Semotanis Semdeg saqarTvelos teritoriaze;
• sabaJo procedurebTan dakavSirebuli xarjebi da sxva
xarjebi, romlebic dakavSirebulia saqarTvelos
teritoriaze importirebuli saqonlis gadaadgilebasTan.
• kanonmdeblobiT gansazRvruli sxva xarjebi.
saqonlis sabaJo Rirebulebis gansazRvris meTodebi saqonlis sabaJo Rirebulebis gansazRvris meTodebi saqonlis sabaJo Rirebulebis gansazRvris meTodebi saqonlis sabaJo Rirebulebis gansazRvris meTodebi
sabaJo Rirebulebis gansazRvrisaTvis gamoiyeneba Semdegi meTodebi
rigiTobis mixedviT:
1. garigebis fasis mixedviT;
2. identuri saqonlis garigebis fasis mixedviT;
3. msgavsi saqonlis garigebis fasis mixedviT;
4. saqonlis erTeulis fasis mixedviT;
5. Sedgenili Rirebulebis mixedviT;
6. sarezervo meTodi.
307
yoveli momdevno meTodi gamoiyeneba im SemTxvevaSi, Tu yoveli momdevno meTodi gamoiyeneba im SemTxvevaSi, Tu yoveli momdevno meTodi gamoiyeneba im SemTxvevaSi, Tu yoveli momdevno meTodi gamoiyeneba im SemTxvevaSi, Tu dasabuTebulad ver xerxdeba wina meTodis gamoyeneba. pirs dasabuTebulad ver xerxdeba wina meTodis gamoyeneba. pirs dasabuTebulad ver xerxdeba wina meTodis gamoyeneba. pirs dasabuTebulad ver xerxdeba wina meTodis gamoyeneba. pirs
ufleba aqvsufleba aqvsufleba aqvsufleba aqvs,,,, Secvalos meoTxe da mexuTe meTodis gamoyenebis Secvalos meoTxe da mexuTe meTodis gamoyenebis Secvalos meoTxe da mexuTe meTodis gamoyenebis Secvalos meoTxe da mexuTe meTodis gamoyenebis
rigiToba.rigiToba.rigiToba.rigiToba.
sabaJo gadasaxdelebis gadaxdasabaJo gadasaxdelebis gadaxdasabaJo gadasaxdelebis gadaxdasabaJo gadasaxdelebis gadaxda
mas Semdgom, rac moxdeba saqonlis Rirebulebis gansazRvra, piri
valdebulia, gadaixados kanonmdeblobiT dadgenili sabaJo
gadasaxdelebi, romelic moicavs sabaJo gadasaxadsa (aqcizi, dRg
da sabaJo gadasaxadi) da mosakrebels. aseve, sabaJo
procedurebTan dakavSirebulia salicenzio/sanebarTvo
mosakrebelic.
aqcizis, dRg-sa da sabaJo gadasaxadis odenoba gansazRvrulia
sagadasaxado kodeqsiT da maTi odenoba Seadgens Semdegs: aqcizi –
diferencirebulia saqonlis saxeebis mixedviT; dRg – produqciis
Rirebulebis 18%; sabaJo gadasaxadi – 0%, 5%, 12% da
fiqsirebuli ganakveTi exeba alkoholian sasmelebs.
sabaJo mosakrebeli warmoadgens fizikuri an iuridiuli
pirisTvis dawesebul gadasaxdels saqonlisa da satransporto
saSualebebis mier sazRvris gadakveTisas ganxorcilebuli
savaldebulo sabaJo procedurebisaTvis. sabaJo mosakreblis
ganakveTebia:
• saqonlis sabaJo procedurebisTvis: o 3000 larze meti sabaJo Rirebulebis mqone saqonlisTvis
– erT deklaraciaze 60 evros eqvivalenti larebSi;
o 3000 larze naklebi Rirebulebis saqonelze – erT deklaraciaze 5 evros eqvivalenti larebSi;
salicenzio/sanebarTvo mosakrebeli aris specialur
licenzias/nebarTvas daqvemdebarebuli saqonlis saqarTveloSi
308
Semotana-gatanaze, aseve tranzitze dawesebuli mosakreblebi.
licenzias/nebarTvas daqvemdebarebuli saqonlis saxeobebi
gansazRvrulia `licenziebisa da nebarTvebis Sesaxe~ saqarTvelos
kanoniT, xolo mosakrebelebis odenoba - `salicenzio da
sanebarTvo mosakreblebis Sesaxeb~ kanoniT.
saqonlis importis dros ixdeba yvela saxis sabaJo gadasaxdelebi
Semdegi TanmimdevrobiT:
1. sabaJo mosakrebeli;
2. sabaJo gadasaxadi;
3. aqcizi – aqcizuri saqonlis SemTxvevaSi;
4. dRg – saqonlis sabaJo Rirebulebas damatebuli sabaJoO
gadasaxadi, damatebuli aqcizi (aqcizuri saqonlis
SemTxvevaSi) da gamravlebuli 18%-ze.
saqonlis eqsporti gaTavisuflebulia sabaJo gadasaxdelebisgan.
aqcizi ixdevineba mxolod jarTis eqsportze – yovel tonaze 25
lari. rac Seexeba dRg-s, saqoneli ibegreba dRg-s nulovani
ganakveTiT. es niSnavs imas, rom Tu eqsportirebul saqonelze
gadaxdili iyo dRg, eqsportiori SeZlebs gadaxdili dRg-s
Tanxis dabrunebas an CaTvlas sxva gadasaxadebSi.
garigebis fasi aris importior qveyanaSi saqonelze gadaxdili an
gadasaxdeli fasi. garigebis fasis damadasturebeli dokumentia
importioris mier gamowerili angariS-faqtura (invoisi), masTan
gaformebuli xelSekruleba an misi Semcvleli dokumenti.
garigebis fasis meTodi gamoiyeneba im SemTxvevaSi, rodesac ar
arsebobs deklarantis mier gacxadebuli sabaJo Rirebulebis
damadasturebeli dokumentebi.
309
mocemuli saqonlis Sefaseba SesaZlebelia, moxdes im konkretuli
fasebis Sesaxeb monacemebis safuZvelze, romlebic aqvs
deklarants an sabaJo organos.
efeqturi efeqturi efeqturi efeqturi PR biznesSibiznesSibiznesSibiznesSi
PR-is roli da mniSvneloba `SefuTvis ostatobiT~ da
`kreatiuli ideebis~ frqveviT ar Semoifargleba. cxadze cxadia,
rom saintereso ideis saukeTeso barometri warmatebuli Sedegia.
da vin, Tu ara biznesmeni, romlis mTavari upiratesoba momgebiani
svlebis uwyvetobaa, acnobierebs, rom PR-is erTma frTianma
frazam (sworad SerCeulma mesijma) mTlianad SeiZleba Secvalos
momxmareblis ganwyoba da suliskveTeba.
PR ar aris propaganda, sargebelze orientirebuli `fsevdo
saqmosnebi~ xSirad sicruis qarcecxlSi exvevian da Tavadac
iviwyeben realobas. Sedegi fataluria - gavimeoreb da vityvi: PR
ar aris sicrue, PR emsaxureba WeSmariti informaciis
SeTavazebis formebis daxvewas. igi aqtiur monawileobas iRebs
auditoriis sworad SerCevaSi da sakomunikacio strategiis
SemuSavebaSi. mxolod SefuTvaze nu SeawuxebT `piaristebs~,
gaacaniT `SigTavsic~. isini srulad unda flobdnen informacias
produqtis Sesaxeb.
PR (organizaciisa da sazogadoebis) biznesisa da momxmareblis
damakavSirebeli sasicocxlo arteriaa. igi emsaxureba
organizaciisa Tu produqtis dadebiTi imijis formirebasa da
keTilganwyobis SenarCunebas. PR-ma unda Seadginos `gavlenis xe~
anu gansazRvros, romeli arxebia yvelaze efeqturi konkretul
auditoriasTan mimarTebaSi, romelTan SevZlebT yvelaze advilad
dakavSirebas da ramdenad dagvexmareba konkretuli miznis
miRwevaSi. PR-ma unda uzrunvelyos erTi mesijis erT xmaSi
310
gavrceleba, es gansakuTrebiT mniSvnelovania krizisul
situaciebSi.
gvWirdeba Tu ara PR biznesis warmatebisTvis? am kiTxvaze pasuxi
calsaxaa. WeSmaritebis ZiebaSi Caflulebi saubars kamaTis
formatSi Tu ganvaaxlebT, umjobesia vikamaToT ybadaRebul Temaze
_ `piari~ ufro marTebulia Tu `fiari~. zogadad ki arsebobs
sazogadoebasTan urTierTobis menejeris profesionalizmis
ganmsazRvreli zogadi kriteriumebi, esenia:
• sakomunikacio strategiebis codna;
• SemoqmedebiTi da arastandartuli azrovneba;
• cnobismoyvareoba;
• sinTezisa da analizis unari;
• intuicia;
• mmarTvelobiTi unari;
• situaciis obieqturad aRqmis unari;
• mosmenis unari;
• mtkice xasiaTi;
• optimizmi;
• antikrizisuli programis SemuSaveba;
• iumoris grZnoba;
• sakiTxisadmi diplomatiuri midgoma;
• specializebuli ganaTleba;
• prioritetebis gansazRvra;
• davalebuli samuSaos Sesrulebis uzrunvelyofa;
• sazogadoebrivi interesebis gaTvaliswineba pirad miznebTan
mimarTebaSi;
• praqtikos-specialistTa gamocdilebis gaTvaliswinebis
unari;
• profesiuli asociaciebis meSveobiT gansazRvruli
kodeqsebisa da normebis dacva.
311
sazogadoebasTan urTierTobis dsazogadoebasTan urTierTobis dsazogadoebasTan urTierTobis dsazogadoebasTan urTierTobis departamentis roli epartamentis roli epartamentis roli epartamentis roli
sazogadoebasTan urTierTobis departamentis organizebis dros
SeiZleba gamoviyenoT sxvadasxva midgoma, magram nebismier
amorCeul variantSi organizaciis xelmZRvanelTan urTierTobis
principebi Tavidanve unda ganisazRvros. wamatebuli ideebi drosa
da sivrceSi adaptirebas saWiroebs. sasuvelia, saqmis dasawisSive
ganvsazRvroT riTi vapirebT Sedegis Sefasebas. magaliTad,
warmatebuli sareklamo kampaniis Sefasebisas detalurad unda
vicodeT romelma reklamam moizida meti momxmarebeli: beWdurma,
sateleviziom Tu internetreklamam? SesaZloa, sxva damatebiTi
resursis CarTva iyo aucilebeli, raTa droulad migvewvdina xma
momxmareblisTvis. Secdomebi im SemTxvevaSi gvepatieba, Tu ar
gavimeoreT da imisTvis, rom ganvsazRvroT ra iyo `kraxis~
mizezi, unda vipovoT aqilevsis qusli. Cveni sisuste
konkurentebis upiratesobaa. awyobili Sida sakomunikacio
strategia dadebiTad aixeba auditoriebTan (momxmarebelTan)
mimarTebaSi. warmatebul gunds amoZravebs erTi mizani, miznis
misaRwevad ki saWiroa strategia, romlis SemuSavebaSi aqtiurad
unda monawileobdes PR.
sazogadoebasTan urTierTobis menejers unda SeeZlos pirdapir
gasvla xelmZRvanelze, unda flobdes srul informacias
kompaniis mimdinare moRvaweobis Sesaxeb, aseve _ mis sust da
Zlier mxareebze. igi unda monawileobdes RonisZiebebis dagegmvaSi,
xelmZRvanelobasTanASeTanxmebiT unda moaxdinos Tematikis
ranJireba, masmediisTvis _ saintereso movlenebis gaanalizeba da
samomavlod unda Camoyalibdes prioritetuli produqti,
romelsac miecema sazogadoebrivi rezonansi. mniSvnelovani
faqtoria is, rom rom PR-menejeri unda sargeblobdes menejeris
sruli ndobiT. organizaciis ndobiT aRWurvili piri anu PR
gamudmebiT zrunavs organizaciis dadebiTi imijis damkvidrebaze.
312
iyo profesionali PR _ es niSnavs, rom gqondes kargi kontaqtebi
Jurnalistur garemoSi (imavdroulad, TanamSromlebTan
urTierTobaSi gulisxmierebasa da komunikabelurobaSic ar unda
moikoWlebde), droulad izrune Jurnalistebis bazebis e.w.
mediarukis Seqmnaze. Semdgomi etapi informaciis SeTavazebis
formatis swori da drouli SerCevaa. preskonferencia Tu
konferencia, brifingi Tu prezentacia, iqneb sulac sareklamo
siuJetis momzadeba jobia an piriqiT? da ra sabrendingo
masalebiT unda aRvWurvoT Jurnalistebi? am sakiTxebis mogvareba
calsaxad PR-is prerogativaa. organizaciis mxridan TiToeuli
RonisZieba sazogadoebaSi imijisa da reputaciis gamyarebas
emsaxureba. imiji reputaciis Semadgeneli nawilia da gansazRvravs
mis Sinagan maxasiaTebels, mis sazogadoebriv saxes maSin, roca
reputacia ganimarteba ufro farTod da aRwers aseve mis Sinagan
qceviT maxasiaTebels, mis potenciur SesaZleblobebs - radgan maT
Rebulobs sxvadasxva auditoria. imijs aqvs aqtualuri,
dRevandeli mniSvneloba, rodesac reputacias gaaCnia
retrospeqtuli xasiaTi, anu gvauwyebs organizaciis warsulsa da
mis uwindel mdgomareobas. yoveli organizacia Tavis imijis
Semqmnel informacias TviTonve qmnis da TviTonve gascems, Tanac
amas akeTebs mizanmimarTulad, specialurad an qvecnobierad.
Aarsebobs riski, rom Cven mier gacemuli informacia adresatamde
sxva formiT mivides. PR-ma unda izrunos, rom masmediisTvis
miwodebuli informacia kompaniisTvis (organizaciisTvis)
momgebiani rakursiT iqnas aRqmuli. usiamovno siurprizebisgan
Tavis aridebis mizniT masmediis warmomadgenlebisTvis mzaddeba
presrelizi, sadac mocemulia lakonuri informacia RonisZiebis
Sesaxeb. es gaxlavT sakvanZo mesijebiT gajerebuli dagegmili
RonisZiebis mokle mimoxilva.
313
presrelizipresrelizipresrelizipresrelizi
presrelizi _ esaa sainformacio Setyobineba, romelmac masmediis presrelizi _ esaa sainformacio Setyobineba, romelmac masmediis presrelizi _ esaa sainformacio Setyobineba, romelmac masmediis presrelizi _ esaa sainformacio Setyobineba, romelmac masmediis
warmomadgenlebis yuradReba unda miipyros, man unda aRZras warmomadgenlebis yuradReba unda miipyros, man unda aRZras warmomadgenlebis yuradReba unda miipyros, man unda aRZras warmomadgenlebis yuradReba unda miipyros, man unda aRZras
interesi dagegmili RonisZiebis Sesaxeb. presrelizis momzadeba interesi dagegmili RonisZiebis Sesaxeb. presrelizis momzadeba interesi dagegmili RonisZiebis Sesaxeb. presrelizis momzadeba interesi dagegmili RonisZiebis Sesaxeb. presrelizis momzadeba
formaloba rodia, is moiTxovs did Zalisxmevas sazogadoebasTan formaloba rodia, is moiTxovs did Zalisxmevas sazogadoebasTan formaloba rodia, is moiTxovs did Zalisxmevas sazogadoebasTan formaloba rodia, is moiTxovs did Zalisxmevas sazogadoebasTan
urTierTobis urTierTobis urTierTobis urTierTobis menejeris mxridan. man gundis sxva wevrebTan menejeris mxridan. man gundis sxva wevrebTan menejeris mxridan. man gundis sxva wevrebTan menejeris mxridan. man gundis sxva wevrebTan
SeTanxmebiT unda moaxerxos dagegmili RonisZiebis Rirsebebis ara SeTanxmebiT unda moaxerxos dagegmili RonisZiebis Rirsebebis ara SeTanxmebiT unda moaxerxos dagegmili RonisZiebis Rirsebebis ara SeTanxmebiT unda moaxerxos dagegmili RonisZiebis Rirsebebis ara
Sablonurad, aramed madisaRmZvrelad warmoCena. `erTi suli maqvs Sablonurad, aramed madisaRmZvrelad warmoCena. `erTi suli maqvs Sablonurad, aramed madisaRmZvrelad warmoCena. `erTi suli maqvs Sablonurad, aramed madisaRmZvrelad warmoCena. `erTi suli maqvs
am RonisZiebaze rodis waval~ _ Jurnalists am sityvebis am RonisZiebaze rodis waval~ _ Jurnalists am sityvebis am RonisZiebaze rodis waval~ _ Jurnalists am sityvebis am RonisZiebaze rodis waval~ _ Jurnalists am sityvebis
Sesaferi ganwyoba Tu daeufla Sesaferi ganwyoba Tu daeufla Sesaferi ganwyoba Tu daeufla Sesaferi ganwyoba Tu daeufla Tqven mier momzadebuli Tqven mier momzadebuli Tqven mier momzadebuli Tqven mier momzadebuli
presrelizis wakiTxvis Semdgom, CaTvaleT, rom pirveli nabiji presrelizis wakiTxvis Semdgom, CaTvaleT, rom pirveli nabiji presrelizis wakiTxvis Semdgom, CaTvaleT, rom pirveli nabiji presrelizis wakiTxvis Semdgom, CaTvaleT, rom pirveli nabiji
gadadgmulia. is aucileblad mova RonisZiebaze. amis Semdgom gadadgmulia. is aucileblad mova RonisZiebaze. amis Semdgom gadadgmulia. is aucileblad mova RonisZiebaze. amis Semdgom gadadgmulia. is aucileblad mova RonisZiebaze. amis Semdgom
mTavaria, rom yvelaferma unaklod Caiaros: organizaciis mTavaria, rom yvelaferma unaklod Caiaros: organizaciis mTavaria, rom yvelaferma unaklod Caiaros: organizaciis mTavaria, rom yvelaferma unaklod Caiaros: organizaciis PR-
menejerma Jurnalistebi presrelizTan erTad sxvadasxva saxmenejerma Jurnalistebi presrelizTan erTad sxvadasxva saxmenejerma Jurnalistebi presrelizTan erTad sxvadasxva saxmenejerma Jurnalistebi presrelizTan erTad sxvadasxva saxis is is is
sainformacio masalebiT unda aRWurvos (bukletebi, lifletebi, sainformacio masalebiT unda aRWurvos (bukletebi, lifletebi, sainformacio masalebiT unda aRWurvos (bukletebi, lifletebi, sainformacio masalebiT unda aRWurvos (bukletebi, lifletebi,
saimijo statiebi, sainformacio furclebi, moxsenebebi da sxv.). saimijo statiebi, sainformacio furclebi, moxsenebebi da sxv.). saimijo statiebi, sainformacio furclebi, moxsenebebi da sxv.). saimijo statiebi, sainformacio furclebi, moxsenebebi da sxv.).
erTi sityviT, Tqven mier momzadebuli prespateki unda erTi sityviT, Tqven mier momzadebuli prespateki unda erTi sityviT, Tqven mier momzadebuli prespateki unda erTi sityviT, Tqven mier momzadebuli prespateki unda
exmarebodes Jurnalists statiis an reportaJis momzadebaSi.exmarebodes Jurnalists statiis an reportaJis momzadebaSi.exmarebodes Jurnalists statiis an reportaJis momzadebaSi.exmarebodes Jurnalists statiis an reportaJis momzadebaSi.
presrelizipresrelizipresrelizipresrelizi - informaciis gacemis yvelaze gavrcelebuli forma.
misi momzadebis Semdeg is egzavneba masobrivi informaciis yvela
saSualebas: televiziebis, radioebis, Jurnal-gazeTebisa da
sainformacio saagentoebis warmomadgenlebs.
gasaTvaliswinebelia isic, rom sasurvelia sistematurad moxdes
strategiuli mniSvnelobis auditoriis – masmediis
warmomadgenlebis monacemTa bazebis ganaxleba. bazebis, romelTac
aqtiurad iyenebT presrelizebis dagzavnis dros.
presrelizipresrelizipresrelizipresrelizi Jurnalistebs SeiZleba miawodoT dabeWdili saxiT
konvertis saSualebiT mosawvevis TanxlebiT an gaavrceloT
eleqtronuli varianti. presrelizis SemuSavebis dros unda
gvaxsovdes, rom masmediis warmomadgenlebs yoveldRiurad uamravi
314
msgavsi saxis Setyobineba egzavnebaT. amitom mimzidvelad Tu ar
gamoiyureba presrelizSi aRniSnuli informacia, is masmediis
warmomadgenlebis mxridan gamoxmaurebas ver hpovebs.
sWirdeba Tu ara presrelizs saTauri? am sakiTxTan dakavSirebiT
SezRudulebi ar varT. ar daiSuroT Zalisxmeva damaintrigebeli
saTauris Sesaqmnelad. mondomeba namdvilad dagifasdebaT, Tu
SefuTva Sinaarsis Sesatyvisi aRmoCdeba. kargi dasawyisi xom
saqmis naxevaria, hoda daiwyeT presrelizis wera kargi saTauris
mofiqrebiT.
gaxsovdeT, Sesavali an saTauri ise unda iyos dawerili, rom
mkiTxvelis yuradReba miipyros, raTa man bolomde waakiTxos
presrelizi. zemoaRniSnulidan gamomdinare, Tu SegiZliaT,
moifiqreT Wkvianuri saTauri, Tu arada iyaviT liberalurni
aRniSnuli sakiTxis mimarT. CaTvaleT, rom saTauris SerCevaze
statiis werisas Tavad Jurnalistma unda izrunos, Tumca
SegaxsenebT imasac, rom es ar aris optimaluri gamosavali.
kargia, roca kargad dagegmili RonisZieba warmatebiT Caivlis,
magram arsebobs safrTxeebi, kerZod is, rom rom cudad dawerili
presrelizi, romelic Seicavs mwir an zedmetad moculobiT
informacias, aucileblad darCeba yuradRebis miRma.
Cveulebriv, presrelizi erTgverdiania, magram is or gverds ar
unda aRematebodes. presrelizi unda iyos mokle da konkretuli
iseve, rogorc axali ambebis Sesaxeb operatiulad momzadebuli
werili. presrelizi iwereba gadabrunebuli piramidis stiliT _
ZiriTadi informacia mocemuli unda iyos pirvel abzacSi, Semdgom
abzacebSi informacia farTovdeba da ufro detaluri xdeba.
naklebad mniSvnelovani faqtebi piramidis saxiT midis bolosken,
anu saTauri unda xsnides Temas.
315
kargi presrelizi unda pasuxobdes "5kargi presrelizi unda pasuxobdes "5kargi presrelizi unda pasuxobdes "5kargi presrelizi unda pasuxobdes "5 W" " " "
SekiTxvasSekiTxvasSekiTxvasSekiTxvas
(who? what? when? where? why?)
• vin? vizea saubari? vin? vizea saubari? vin? vizea saubari? vin? vizea saubari?
• ra? ra xdeba iseTi rac unda icodes informaciis ra? ra xdeba iseTi rac unda icodes informaciis ra? ra xdeba iseTi rac unda icodes informaciis ra? ra xdeba iseTi rac unda icodes informaciis
saSualebam?saSualebam?saSualebam?saSualebam?
• rodis? rodis moewyoba RonisZieba? miuTiTeT zusti dro rodis? rodis moewyoba RonisZieba? miuTiTeT zusti dro rodis? rodis moewyoba RonisZieba? miuTiTeT zusti dro rodis? rodis moewyoba RonisZieba? miuTiTeT zusti dro
da TariRi?da TariRi?da TariRi?da TariRi?
• sad? Tu es preskonferencia an sxva RonisZiebaa, sad sad? Tu es preskonferencia an sxva RonisZiebaa, sad sad? Tu es preskonferencia an sxva RonisZiebaa, sad sad? Tu es preskonferencia an sxva RonisZiebaa, sad Catardeba igi?Catardeba igi?Catardeba igi?Catardeba igi?
• ratom? ratom aris es informacia esoden mniSvnelovani?ratom? ratom aris es informacia esoden mniSvnelovani?ratom? ratom aris es informacia esoden mniSvnelovani?ratom? ratom aris es informacia esoden mniSvnelovani?
presrelizis Sedgenisas SegiZliaT gamoiyenoT citatebi, amasTan,
aucilebelia miuTiToT, Tu vis citirebas axdenT. presrelizis
abzacebi mokle unda iyos, raTa redaqtorma da Jurnalistma
swrafad SeZlon Tvalis gadavleba.
presrelizSipresrelizSipresrelizSipresrelizSi zustad miuTiTeT gamgzavni organizaciis dasaxeleba
da misamarTi, sakontaqto telefonis nomeri da im pirovnebis
vinaoba, vinc saWiroebis SemTxvevaSi SeZlebs miawodos damatebiTi
informacia Jurnalists. kargi sazogadoebasTan urTierTobis
menejeri ocdaoTxi saaTis ganmavlobaSi masmediis
warmomadgenlebis gankargulebebaSia. Jurnalistebis gawbileba
usiamovnebis sawinaria, maTTan namdvilad ar gamogadgebaT devizi
_ `dapirdi, ar Seusrulo~. Tu raime informacias dapirdebiT,
droulad miawodeT. Tu gsurT Tqveni da masmediis interesebi
gadaikveTos, iswavleT maTi interesebis gaTvaliswineba.
sanam presrelizs dawerdeT, sanam presrelizs dawerdeT, sanam presrelizs dawerdeT, sanam presrelizs dawerdeT, upasuxeT Semdeg SekiTxvebs:upasuxeT Semdeg SekiTxvebs:upasuxeT Semdeg SekiTxvebs:upasuxeT Semdeg SekiTxvebs:
• ratom aris es mniSvnelovani da aris amaSi rame axali????
• ra aris ZiriTadi sakiTxebi?
316
• arsebobs Tu ara am informaciis damadasturebeli sxva
masala, SesaZlebelia Tu ara am masalis gadasinjva
Jurnalistebis dainteresebis SemTxvevaSi?
• vin aris avtoriteti, romlis citirebac SeiZleba am
Temaze?
• saWiroa Tu ara faqtebis cnobari damatebiTi informaciis
miwodebis mizniT?
presrelizis Sedgenis 13 zogadi wesi:presrelizis Sedgenis 13 zogadi wesi:presrelizis Sedgenis 13 zogadi wesi:presrelizis Sedgenis 13 zogadi wesi:
1. gamoiyeneT mxolod erTi, maqsimum ori gverdi;
2. teqsti dabeWdeT organizaciis mier momzadebul
presrelizis specialur blankze;
3. datoveT sakmaod didi adgili furclis gverdebze, raTa
redaqtorma SeZlos miniSnebebisa da Casworebebis gakeTeba;
4. mniSvnelovani momentebi gaamuqeT an xazi gausviT;
5. pirveli abzaci unda xsnides Temas, anu unda Seicavdes
mTavar informacias Sekvecili saxiT;
6. presrelizs unda hqondes gadmotrialebuli piramidis
`forma~ _ yovelTvis daiwyeT mniSvnelovani informaciiT da
daasruleT SedarebiT umniSvneloTi;
7. presrelizis saTauri ibeWdeba didi asoebiT. igi unda
xsnides Temas garkveviT. winaaRmdeg SemTxvevaSi umjobesia,
presrelizi usaTaurod datovoT;
8. ar ixmaroT wertilebi abreviaturebis gamoyenebis dros:
magaliTad, ixmareT gaero, nato, aSS, Sps da ara g.a.e.r.o.,
n.a.t.o…da sxv.;
9. SeecadeT, rom ar dauSvaT gramatikuli Secdomebi, rac cud
tonad iTvleba;
10. iyaviT konkretulebi da ilaparakeT mxolod faqtebze;
11. darwmundiT, rom Tqveni presrelizis sawyisi 10 sityva aris
efeqturi;
12. ar ixmaroT Jargoni da slengi;
317
13. miuTiTeT rac SeiZleba meti sakontaqto informacia Tqven
Sesaxeb.
ra SeiZleba iyos presrelizis Temara SeiZleba iyos presrelizis Temara SeiZleba iyos presrelizis Temara SeiZleba iyos presrelizis Tema????
1. axali proeqtis prezentacia;
2. organizaciis axali idea an iniciativa;
3. komentari mimdinare ekonomikur procesebze;
4. organizaciis mier gawevrianeba saerTaSoriso Tu
adgilobriv doneze;
5. da sxv.
prespaketiprespaketiprespaketiprespaketi
prespaketi warmoadgens sxvadasxva saxis informaciis nakrebs. igi
xSirad gamoiyeneba preskonferenciebis, prezentaciebis,
gamofenebis, saerTo krebebisa da sxvadasxva specialuri
RonisZiebebis dros. prespaketis ZiriTadi amocanaa - masmedias
miawodos amomwuravi informacia mimdinare RonisZiebisa da masSi
monawile yvela ZiriTad moqmed pirTa Sesaxeb.
prespaketis ZiriTadi Semadgenloba:prespaketis ZiriTadi Semadgenloba:prespaketis ZiriTadi Semadgenloba:prespaketis ZiriTadi Semadgenloba:
• presrelizi;
• RonisZiebis programa:
• gancxadeba masmediisaTvis;
• organizaciis broSura;
• organizaciis wliuri angariSi;
• interviuebi mTavar moqmed pirebTan.
arsebobs prespaketis SeTavazebis arsebobs prespaketis SeTavazebis arsebobs prespaketis SeTavazebis arsebobs prespaketis SeTavazebis ori formaori formaori formaori forma::::
1. saqaRaldeSi yvela saWiro masalis Tavmoyra;
2. yvela masalis erT `broSura-wignad~ gamocema.
318
pirveli meTodis gamoyenebis upiratesoba aris is, rom
saqaRaldeSi yovelTvis SesaZlebelia Caidos ukve arsebuli
sainformacio masalebi (mag. broSurebi, wliuri angariSebi da
sxv.). gaformebis meore meTodis gamoyeneba, anu `broSura-wignis~
gamoyenebis upiratesobas warmoadgens is, rom Jurnalistebs
SeuZliaT kargad gaformebuli prespaketis Senaxva da igi
SesaZlebelia nebismier dros gaxdes organizaciis Sesaxeb
ZiriTadi informaciis wyaro. rac Seexeba pirveli meTodis
uaryofiT mxares, saqaRaldes gamoyenebis dros SesaZlebelia
romelime sabazo dokumentebi da masalebi daikargos.
faqtebis mokle cnobarifaqtebis mokle cnobarifaqtebis mokle cnobarifaqtebis mokle cnobari
faqtebis mokle cnobari moicavs monacemebs, faqtebs, statistikas
da ara citatebs. faqtebis cnobari rac SeiZleba martivad unda
ikiTxebodes. masSi xSirad gamuqebulia qvesaTaurebi da abzacebi
gamoyofilia muqi wertilebiT. rogorc wesi, Jurnalists
ramodenime movlenaze erTdroulad uxdeba masalis momzadeba.
sazogadoebasTan urTierTobis samsaxurma unda CaTvalos, rom Tu
Jurnalisti bolomde ar eswreba preskonferencias, mas an ar
ainteresebs, an ar apirebs am masalis gaSuqebas. SesaZloa,
Jurnalists hqondes presbrifingze daswrebis survili, magram mas
amis saSualebas ar aZlevs datvirTuli grafiki, gansakuTrebiT
maSin, Tu Sexvedra erT saaTze met xans grZeldeba. maT rom
hqondeT werilobiTi masalebi, didi albaTobaa imisa, rom swored
am masalebze dayrdnobiT daweron TavianTi statiebi.
319
profesionalTa gundiprofesionalTa gundiprofesionalTa gundiprofesionalTa gundi
personalis SeCevisas gasaTvaliswinebeli personalis SeCevisas gasaTvaliswinebeli personalis SeCevisas gasaTvaliswinebeli personalis SeCevisas gasaTvaliswinebeli
moTxovnebimoTxovnebimoTxovnebimoTxovnebi
saukeTeso ideebis realizeba saWiroebs profesionalTa gunds.
TanamSromlebis mimarT moTxovnebi, pirvel yovlisa,
damokidebulia imaze, Tu organizacia (kompania) ra simaRleebis
dapyrobas gegmavs. menejerebis mxridan rac ufro naTeli da
konkretulia miznebi da amocanebi, miT ufro advilia personalis
SerCevis strategiis SemuSavebac. Tu organizacia raime
cvlilebebis ganxorcielebas apirebs Tavis qmedebebSi, gadadis
axali produqciis gamoSvebaze an axali bazris aTvisebaze, maSin
axali kadrebis raodenobasa da kvalifikaciaze moTxovnebi
SeiZleba arsebiTad Seicvalos. organizaciisTvis swori sakadro
politika warmatebis umniSvnelovanesi berketia.
personalis SerCevis etapze daSvebuli Secdoma sakmaod Zvirad
ujdeba organizacias, amitom personalis sworad SerCevis
strategia Zalzed sapasuxismgebloa. pirveli, rac aucileblad
unda gaviTvaliswinoT personalis SerCevis dros aris imis zusti
gansazRvra, Tu ra kriteriumebs unda akmayofilebdes igi.
TiToeuli TanamSromeli unda Seesabamebodes organizaciis
Rirebulebebsa da strategiebs. Oorganizaciis Rirebulebebis
formulireba mxolod maSin iqneba SesaZlebeli, rodesac
personalis pirovnuli da profesiuli maxasiaTeblebi
SesaZlebels xdis maT realizacias, anu roca individis
maxasiaTeblebi Seesabameba organizaciis Rirebulebebs.
sad SegiZliaT moiZioT TqvenTvis sasurveli kandidati? arsebobs
kadrebis SerCevis ramodenime strategia: moiZioT organizaciis : moiZioT organizaciis : moiZioT organizaciis : moiZioT organizaciis
SigniT SigniT SigniT SigniT – es meTodi ar moiTxovs mniSvnelovan finansur
320
danaxarjs, arc adaptaciis RonisZiebebis Catarebaa saWiro. Tumca,
SeiZleba gamoiwvios sxva ganyofilebebis ukmayofileba im mxriv,
rom maT kadrebi waarTves. SerCeva TanamSromlebis daxmarebiT SerCeva TanamSromlebis daxmarebiT SerCeva TanamSromlebis daxmarebiT SerCeva TanamSromlebis daxmarebiT ––––
TanamSromlebTan erTad SeawuxeT axloblebi da megobrebi, Tumca
am auditoriaze did imedebs nu daamyarebT. SesaZloa, kandidati
mogiZebnon, magram misi profesionalizmi namdvilad saWiroebs
gadamowebas. TviTgamocxadebuli kandidatebi TviTgamocxadebuli kandidatebi TviTgamocxadebuli kandidatebi TviTgamocxadebuli kandidatebi ---- praqtikulad yvela
organizebuli kompaniis mesveurebi winaswar iWeren Tadarigs da
agroveben am Tu im vakansiaze msurveli kandidatebis bazas.
SesaZloa, im konkretul SemTxvevaSi Tqven kandidati ar
gWirdebodeT, magram roca dagWirdebaT, naxevari saqme ukve
gakeTebuli geqnebaT. Tqven arCevis fufuneba geZlevaT. gancxadebis gancxadebis gancxadebis gancxadebis
gakeTeba masobrivi informaciis saSualebebiT (masmedia) _ gakeTeba masobrivi informaciis saSualebebiT (masmedia) _ gakeTeba masobrivi informaciis saSualebebiT (masmedia) _ gakeTeba masobrivi informaciis saSualebebiT (masmedia) _ am
meTodis efeqturoba qarTuli realobisTvis naklebad cnobilia.
erTi ram cxadia _ dResdReisobiT msgavsi tipis gancxadebebs
saxelmwifo struqturis warmomadgenlebi mimarTaven. kerZo
biznesis warmomadgenlebi ki am tendencias jer-jerobiT ar
exmaurebian. institutebinstitutebinstitutebinstitutebiiiisa da sxva saswavlo sa da sxva saswavlo sa da sxva saswavlo sa da sxva saswavlo
dawesebudawesebudawesebudawesebulebebisaTvis mimarTvalebebisaTvis mimarTvalebebisaTvis mimarTvalebebisaTvis mimarTva TanamSromlebis TanamSromlebis TanamSromlebis TanamSromlebis SerCevis mizniT. am
SemTxvevaSi mTavari kriteriumi gaxlavT akademiuri moswreba da
leqtorebis rekomendacia. kadrebis SerCeva kadrebis SerCeva kadrebis SerCeva kadrebis SerCeva dasaqmebis dasaqmebis dasaqmebis dasaqmebis
saagentoebis meSveobiT, saagentoebis meSveobiT, saagentoebis meSveobiT, saagentoebis meSveobiT, romlebic saqarTveloSi aseTi saxiT ar
arsebobs da maTi funqcia internet veb-gverdebma SeiTavsa. am
mimarTulebiT qarTul realobaSi yvelaze aqtiurad gamoiyeneba:
www.jobs.ge, www.gjobs.ge da www.hr.com.ge.
qarTuli Sromis bazrisTvis erT-erT ZiriTad problemas kerZo
seqtorisaTvis sasurveli kadris moZieba warmoadgens. Sromis
bazarze Znelad moiZebneba kvalificiuri kadri. profesionali
kadrebis simcires gansakuTrebiT iseTi biznesebi ganicdian,
romlebsac teqnikuri muSaxeli sWirdebaT. problemas
warmoadgens umuSevrebis mentalitetic: `Cems sofelSi sakmaod
321
aris miwis nakveTebi, romelTa damuSaveba SeiZleba, Tumca ar aris
muSaxeli, radgan axalgazrdoba ar Cerdeba soflebSi da
TbilisSi surT samsaxuris moZebna. sabolood ki umuSevrad
rCebian~ _ miiCneven mewarmebi.
imisaTvis, rom gasaubrebam warmatebiT Caiaros, saWiroa
gadavxedoT Cvens unar-Cvevebs, romlebic aucilebelia
interviuerisTvis. saWiroa, Cvenc movemzadoT gasaubrebisTvis,
raTa ar SevcdeT TanamSromlis arCevaSi. amisaTvis, pirvel
yovlisa, Cven unda SegveZlos aqtiuri mosmena. imis
Sesamowmeblad, rom Tanamosaubres sworad gaugeT, gaimeoreT an
SeajameT misi naTqvami. respodents saubris gagrZelebis an axali
SekiTxvis dasmis saSualeba mieciT. es dagexmarebaT pirovnebis
gaxsnasa da meti informaciis gagebaSi.
ganamtkiceT interviuerisTvis aucilebeli unar-Cvevebi:
• kargi gaTvicnobierebis xarisxi organizaciasa da mis
programebSi;
• TanamSromlebisa da maTi individualuri pirovnuli
maxasiaTeblebis kargi codna;
• yvela tipis adamianebTan urTierTobis damyarebis
SesaZlebloba;
• ucxo adamianebTan Tavisufal kontaqtSi Sesvlis unari;
• yuradRebiT mosmenis unari, imis gaanalizebis SesaZlebloba,
ra iTqva da ra darCa uTqmeli;
• damazustebeli SekiTxvebis dasmis unari;
• aradireqtiuli intervius Catarebis teqnikis floba;
• intervius Catarebis dros respodentis dainteresebis,
motivirebis unari.
322
kadrebis Tavmoyra saqmis mxolod naxevaria. `profesionalebiT~
dakompleqtebuli gundis marTva menejerebis mxridan seriozul
Zalisxmevas saWiroebs. im SemTxvevaSi, Tu axali TanamSromlebis
ricxvi didia, SeiZleba Catardes adaptaciis treningi. aseTi
treningis SemTxvevaSi SeiZleba ganxilul iqnas Semdegi sakiTxebi:
• organizaciis istoria, Rirebulebebi, misia da sxv.
• organizaciis struqtura, TanamSromelTa da ganyofilebaTa
Soris urTierTobebis sistema, informaciis gadacemis arxebi.
• organizaciis moqmedebis arsis aRwera.
• samuSaos xarisxis kriteriumebi da standartebi.
• Sromis dacva organizaciaSi da sxva.
kadrebis politikis sworad warmarTvisTvis erT-erTi
mniSvnelovani barometria atestacia. atestacia aris
TanamSromlebis mier Sesrulebuli qmedebebis Sefaseba
informaciis Segrovebis mizniT, rac aucilebelia garkveuli
gadawyvetilebebis misaRebad. atestaciis Sedegebi unda iyos
konfidencialuri, cnobili unda iyos mxolod xelmZRvanelisTvis
da kadrebis ganyofilebisaTvis. atestaciis Catareba gvexmareba
Semdegi amocanebis SesrulebaSi:
TanamSromlis motivaciaze dadebiTi gavlena. TanamSromlis motivaciaze dadebiTi gavlena. TanamSromlis motivaciaze dadebiTi gavlena. TanamSromlis motivaciaze dadebiTi gavlena. atestaciis Sedegad
TanamSromlis mier ukukavSiri kargad aisaxeba TanamSromlis
motivaciaze da ubiZgebs ufro efeqturi muSaobisken.
TanamSromlis ganviTarTanamSromlis ganviTarTanamSromlis ganviTarTanamSromlis ganviTarebisa da ganaTlebis dagegmva.ebisa da ganaTlebis dagegmva.ebisa da ganaTlebis dagegmva.ebisa da ganaTlebis dagegmva. personalis
Sefaseba gvaZlevs imis SesaZleblobas, rom ganvsazRvroT
TanamSromlis SezRudulobebi kvalifikaciur da pirovnul
potencialSi. saWiroebis SemTxvevaSi unda ganvaxorcieloT maTi
koreqcia.
323
karieris dagegmvakarieris dagegmvakarieris dagegmvakarieris dagegmva. Aatestacia iZleva individualuri ganviTarebis
gegmisa da karieris dagegmvis safuZvlianad momzadebis
SesaZleblobas.
gadawyvetilebis miReba gadawyvetilebis miReba gadawyvetilebis miReba gadawyvetilebis miReba –––– dawinaureba. dawinaureba. dawinaureba. dawinaureba. sistematuri Sefaseba
xelmZRvanels aZlevs imis SesaZlebobas, rom miiRos
gadawyvetileba xelfasis gazrdaze, dawinaurebaze an
TanamSromlis gaTavisuflebaze.
Sefasebis sistema unda iyos maqsimalurad obieqturi da
TanamSromlebis mier unda aRiqmebodes, rogorc saimedo
kriteriumi. Aatestaciis dros gamoyenebuli testebi
TanamSromlebisTvis unda iyos Ria da naTeli. daiviwyeT
orazrovani frazebi da gaxsovdeT, rom gunds ver SeqmniT, Tu
gundis wevrebi erTmaneTis winaaRmdeg arian ganwyobilni.
gundis TiToeuli wevri kargad unda acnobierebdes sakuTar
rolsa da mniSvnelobas. TanamSromlebs Soris konfliqtis
warmoSobis SemTxvevaSi menejeri unda darCes miukerZovebeli,
magram Tu menejeri lideri ar aris da cdilobs es roli
SeiTavsos, gundis warmateba, rac ar unda profesionalebiT iyos
dakompleqtebuli, mainc safrTxis qveS dgeba.
moiZio saWiro kadrebi, SeimuSavo marTvis efeqturi sistema da
umTavresi TanamSromlebi ganawyo saerTo miznis miRwevis
surviliT _ es imas niSnavs, rom Tqven ubralod kargi menejeri
xarT da Tqveni marTvis stili aRiarebas imsaxurebs.
324
daiwyeT TanamSromloba xelSekrulebis daiwyeT TanamSromloba xelSekrulebis daiwyeT TanamSromloba xelSekrulebis daiwyeT TanamSromloba xelSekrulebis
gaformebiTgaformebiTgaformebiTgaformebiT
urTierTpretenziebisgan Tavis aridebis mizniT damqiravebelsa da
daqiravebuls Soris xelSekruleba Tavidanve unda gaformdes. am
aucilebeli formalobis argumentirebisTvis zepirsityvier
SeTanxmebaTa `fiaskoebs~ ar CamogiTvliT. gansakuTrebiT damwyebi
biznesmenebis mtkice SemarTebas gaufrTxildebiT. `sifrTxiles
Tavi ar stkivao~ (es fraza Cvens realobaSi Caunacvlebelia),
hoda sifrTxilis SorsmWvretelobisa da sxva niuansebis
gaTvaliswinebiT daiwyeT TanamSromloba xelSekrulebis
gaformebiT.
kerZo seqtoris saqmianoba Sromis bazarze ZiriTadad
regulirdeba saqarTvelos Sromis kodeqsiT. Sromi kodeqsSi
ganxorcilebuli cvlilebebis Sedegad damqiravebelsa da
daqiravebuls Soris urTierToba maqsimalurad aris damokidebuli
mxareTa SeTanxmebaze, Tumca kodeqsi rig SemTxvevebSi gansazRvravs
pirobebs, rac unda iqnas daculi.
kandidatis moZieba da SerCevakandidatis moZieba da SerCevakandidatis moZieba da SerCevakandidatis moZieba da SerCeva
biznesisTvis sasurveli profesiisa da unar-Cvevebis mqone
pirovnebis SerCevis procesi, saqarTvelos realobidan
gamomdinare, oTxi mimarTulebidan aris SesaZlebeli: megobarTa da
naTesavTa wre, gancxadebis safuZvelze SerCeuli kandidatebi,
saswavlo dawesebulebebi da Sromis saagentoebi.
sasurveli TanamSromlis SerCevisas damsaqmebli uflebamosilia
moipovos kandidatis Sesaxeb is informacia, romelic esaWiroeba
misi dasaqmebis Taobaze gadawyvetilebis misaRebad. aseve, mas
325
SeuZlia Seamowmos kandidatis mier wardgenili informaciis
siswore.
kandidati valdebulia, damsaqmebels acnobos nebismieri garemoebis
Sesaxeb, ramac SeiZleba xeli SeuSalos mas samuSaos SesrulebaSi
an safrTxe Seuqmnas damsaqmeblis an mesame piris interesebs.
kandidats ufleba aqvs gamoiTxovos mis mier wardgenili
dokumentebi, Tu masTan damsaqmebelma ar dado SromiTi
xelSekruleba.
gamosacdeli vadiT daqiravebagamosacdeli vadiT daqiravebagamosacdeli vadiT daqiravebagamosacdeli vadiT daqiraveba
Sesasrulebel samuSaosTan kandidatis Sesabamisobis dadgenis
mizniT, mxareTa SeTanxmebiT, kandidatTan SesaZlebelia SromiTi
xelSekrulebis dadeba mxolod erTxel _ gamosacdeli vadiT ara
umetes 6 Tvisa. SromiTi xelSekruleba gamosacdeli vadiT
SeiZleba daidos mxolod werilobiTi formiT, sxva SemTxvevaSi
aseTi xelSekruleba ar CaiTvleba SromiT xelSekrulebad.
damsaqmebels ufleba aqvs gamosacdeli vadis periodSi nebismier
dros dados kandidatTan SromiTi xelSekruleba an moSalos
gamosacdeli vadiT dadebuli SromiTi xelSekruleba.
Tu gamosacdeli vadiT dadebuli SromiTi xelSekrulebiT sxva
ram ar aris gansazRvruli, gamosacdelad daqiravebulTan SromiTi
xelSekrulebis damsaqmeblis iniciativiT moSlis SemTxvevaSi
dasaqmebulis Sroma anazRaurdeba namuSevari drois Sesabamisad.
326
xelSekrulebis gaformebaxelSekrulebis gaformebaxelSekrulebis gaformebaxelSekrulebis gaformeba
SromiTi xelSekruleba ideba werilobiTi an zepiri formiT
gansazRvruli, ganusazRvreli an samuSaos Sesrulebis vadiT.
damsaqmebeli valdebulia, dasaqmebulis moTxovnis SemTxvevaSi
gasces cnoba dasaqmebis Sesaxeb. es cnoba moicavs monacemebs
Sesrulebuli samuSaos, Sromis anazRaurebis, SromiTi
xelSekrulebis xangrZlivobis Taobaze.
Tu xelSekrulebiT gansazRvrulia, rom Sromis Sinaganawesi
xelSekrulebis nawilia, am SemTxvevaSi damsaqmebeli valdebulia,
rom pirs SromiTi xelSekrulebis dadebamde gaacnos Sromis
Sinaganawesi, xolo SemdgomSi - masSi Setanili nebismieri
cvlileba.
xelSekrulebiT SeiZleba SeizRudos dasaqmebulis SeTavsebiT
muSaoba sxva anazRaurebad samsaxurSi, Tu aseTi samuSaos
Sesrulebam SeiZleba xeli SeuSalos mis ZiriTad samuSaosTan
dakavSirebuli movaleobebis Sesrulebas an/da Tu piri,
romlisTvisac unda Sesruldes SeTavsebiTi samuSao, damsaqmeblis
konkurentia.
damsaqmebels ufleba aqvs, rom daadginos Sromis Sinaganawesi,
romliTac SeiZleba ganisazRvros:
• samuSao kviris xangrZlivoba, yoveldRiuri samuSaos
dawyebisa da damTavrebis dro, cvlaSi muSaobisas - cvlis
xangrZlivoba;
• dasvenebis xangrZlivoba;
• Sromis anazRaurebis gacemis dro da adgili;
• anazRaurebadi Svebulebis xangrZlivoba da micemis wesi;
• anazRaurebis gareSe Svebulebis xangrZlivoba da micemis
wesi;
327
• Sromis pirobebis dacvis wesebi;
• waxalisebisa da pasuxismgeblobis saxe da gamoyenebis wesi;
• gancxadebis/saCivris ganxilvis wesi.
samuSaos specifikis gaTvaliswinebiT, damsaqmebelma Sromis
SinaganawesiT SeiZleba gansazRvros specialuri wesebi.
fizikuri piris SromiTi qmedunarianoba warmoiSoba 16 wlis
asakidan. arasrulwlovanTa SromiTi xelSekrulebis gaformeba
SesaZlebelia kanonieri warmomadgenlis an
mzrunvelobis/meurveobis organos TanxmobiT, Tu SromiTi
urTierToba ar ewinaaRmdegeba arasrulwlovnis interesebs, zians
ar ayenebs mis zneobriv, fizikur da gonebriv ganviTarebas da ar
uzRudavs mas savaldebulo dawyebiTi da sabazo ganaTlebis
miRebis uflebasa da SesaZleblobas.
14 wlamde asakis arasrulwlovanTan SromiTi xelSekruleba
SeiZleba daidos mxolod sportul, xelovnebasTan dakavSirebul
da kulturis sferoSi saqmianobaze, aseve sareklamo samuSaos
Sesasruleblad
akrZalulia arasrulwlovanTan, aseve orsul an meZuZur qalTan
SromiTi xelSekrulebis dadeba mZime, mavne da saSiS pirobebiani
samuSaoebis Sesasruleblad.
akrZalulia Ramis samuSaoze (22 saaTidan 6 saaTamde)
arasrulwlovnis, orsuli, axalnamSobiarebi an meZuZuri qalis
dasaqmeba, xolo 3 wlamde asakis bavSvis momvlelis an
SezRuduli SesaZleblobis mqone piris dasaqmeba - misi Tanxmobis
gareSe.
328
Sromis anazRaureba Sromis anazRaureba Sromis anazRaureba Sromis anazRaureba
Sromis anazRaurebis forma da odenoba ganisazRvreba SromiTi
xelSekrulebiT. Tu xelSekrulebaSi daregulirebuli ar aris
aRniSnuli sakiTxi, maSin:
• Sromis anazRaureba gaicema TveSi erTxel samuSao adgilze;
• damsaqmebeli valdebulia, rom nebismieri anazRaurebis Tu
angariSsworebis dayovnebis yoveli dRisaTvis gadauxados
dasaqmebuls dayovnebuli Tanxis 0.07 procenti;
• damsaqmeblis braliT gamowveuli iZulebiTi mocdenisas
dasaqmebuls Sromis anazRaureba miecema sruli odenobiT;
• dasaqmebulis braliT gamowveuli iZulebiTi mocdena ar
anazRaurdeba;
• SromiTi urTierTobis Sewyvetisas damsaqmebeli valdebulia,
dasaqmebulTan moaxdinos saboloo angariSsworeba ara
ugvianes 7 kalendaruli dRisa.
damsaqmebels ufleba aqvs, rom dasaqmebulis SromiTi
anazRaurebidan daqviTos zedmetad gacemuli Tanxa an nebismieri
sxva Tanxa, romelic SromiTi urTierTobidan gamomdinare misTvis
aqvs gadasaxdeli. erTjeradad daqviTvis odenoba ar unda
aRematebodes Sromis anazRaurebis 50 procents.
Sromis pirobebiSromis pirobebiSromis pirobebiSromis pirobebi
damsaqmebeli valdebulia, rom uzrunvelyos dasaqmebuli
sicocxlisa da janmrTelobisaTvis maqsimalurad usafrTxo
samuSao garemoTi. aseve igi valdebulia:
• gonivrul vadaSi miawodos dasaqmebuls mis xelT arsebuli
sruli, obieqturi da gasagebi informacia yvela im
faqtoris Sesaxeb, romlebic moqmedebs dasaqmebulis
329
sicocxlesa da janmrTelobaze an bunebrivi garemos
usafrTxoebaze;
• miiRos yvela gonivruli zoma sawarmoo SemTxvevis Sedegebis
drouli lokalizaciisa da likvidaciisaTvis, pirveladi
daxmarebis aRmoCenisa da evakuaciisaTvis;
• srulad aunazRauros dasaqmebuls samuSaos SesrulebasTan
dakavSirebuli, janmrTelobis mdgomareobis gauaresebiT
miyenebuli ziani da aucilebeli mkurnalobis xarjebi;
• danergos Sromis usafrTxoebis uzrunvelmyofi prevenciuli
sistema da droulad miawodos dasaqmebuls saTanado
informacia aRniSnulis Sesxeb.
dasaqmebuls ufleba aqvs, uari ganacxados im samuSaos, davalebis
an miTiTebis Sesrulebaze, romelic ewinaaRmdegeba kanons an
Sromis usafrTxoebis pirobebis daucvelobis gamo aSkara da
arsebiT safrTxes uqmnis mis an mesame piris sicocxles,
janmrTelobas, sakuTrebas an bunebrivi garemos usafrTxoebas.
dasaqmebuli valdebulia, rom dauyovnebliv Seatyobinos
damsaqmebels im garemoebis Sesaxeb, romlis gamoc igi uars ambobs
SromiTi xelSekrulebiT nakisri valdebulebis Sesrulebaze.
zeganakveTur samuSaod miiCneva dasaqmebulis mier samuSaos
Sesruleba drois im monakveTSi, romlis xangrZlivoba aRemateba
SromiTi xelSekrulebiT gansazRvrul samuSao dros.
dasaqmebuli valdebulia Seasrulos zeganakveTuri samuSao:
• stiqiuri ubedurebis Tavidan asacileblad an/da misi
Sedegebis likvidaciisTvis - anazRaurebis gareSe;
• sawarmoo avariis Tavidan asacileblad an/da misi Sedegebis
likvidaciisTvis - saTanado anazRaurebiT.
zeganakveTuri samuSaos pirobebi ganisazRvreba mxareTa
SeTanxmebiT.
330
mivlineba mivlineba mivlineba mivlineba
Tu xelSekrulebiT sxva rame ar aris gansazRvruli:
• mivlineba aris damsaqmeblis mier dasaqmebulis samuSao
adgilis droebiT Secvla, samuSaos interesebidan
gamomdinare;
• mivlineba ar CaiTvleba xelSekrulebis piroebebis Secvlad,
Tu mivlinebis vada ar aRemateba 45 dRes;
• damsaqmebeli valdebulia, rom srulad aunazRauros
dasaqmebuls mivlinebasTan dakavSirebuli xarjebi.
samuSao, SesvenebissamuSao, SesvenebissamuSao, SesvenebissamuSao, Sesvenebisaaaa da dasvenebis droda dasvenebis droda dasvenebis droda dasvenebis dro
samuSao saaTebis raodenoba ar unda aRematebodes kviraSi 41
saaTs, Tu xelSekrulebiT sxva rame ar aris gaTvaliswinebuli,
Tumca samuSao dReebs (cvlebs) Soris dasvenebis xangrZlivoba ar
unda iyos 12 saaTze naklebi.
cvlebSi muSaoba da erTi cvlidan meoreSi gadasvla
ganisazRvreba cvlianobis ganrigiT, romelsac amtkicebs
damsaqmebeli samuSaos specifikis gaTvaliswinebiT. cvlianobis
ganrigis cvlilebis Sesaxeb dasaqmebuls unda ecnobos 10 dRiT
adre, Tu es SeuZlebeli ar aris ukiduresi sawarmoo
aucileblobis gamo.
dasaqmebuls, romelic meZuZuri qalia da kvebavs erT wlamde
asakis bavSvs, misi moTxovnis safuZvelze eZleva damatebiTi
Sesveneba dReSi aranakleb 1 saaTisa. aRniSnuli dro iTvleba
samuSao saaTebSi da anazRaurdeba.
Sromis kodeqsiT gansazRvruli uqme dReebia:
• 1 da 2 ianvari - axali wlis sadResaswaulo dReebi;
• 7 ianvari – qristeSobis dRe;
331
• 19 ianvari - naTlisReba - uflisa Cvenisa ieso qristes
gacxadebis dRe;
• 3 marti - dedis dRe;
• 8 marti - qalTa saerTaSoriso dRe;
• 9 aprili - saqarTvelos saxelmwifoebrivi damoukideblobis
aRdgenis aqtis miRebis dRe, saqarTvelos erovnuli
erTianobis, samoqalaqo Tanxmobisa da samSoblosaTvis
daRupulTa mogonebis dRe;
• saaRdgomo dReebi - didi paraskevi, didi SabaTi, uflisa
Cvenisa ieso qristes brwyinvale aRdgomis dRe;
micvalebulTa moxseniebis dRe - aRdgomis meore dRe,
orSabaTi (TariRebi gardamavalia);
• 9 maisi - faSizmze gamarjvebis dRe;
• 12 maisi - wminda andria mociqulis xsenebis dRe;
• 26 maisi - saqarTvelos damoukideblobis dRe;
• 28 agvisto - RvTismSoblis miZinebis dRe (mariamoba);
• 14 oqtomberi - mcxeTobis dRe;
• 23 noemberi - giorgobis dRe.
Svebuleba Svebuleba Svebuleba Svebuleba
dasaqmebuls ufleba aqvs, rom isargeblos anazRaurebadi
SvebulebiT - aranakleb weliwadSi 24 samuSao dRiT da
anazRaurebis gareSe SvebulebiT - aranakleb weliwadSi 15
kalendaruli dRiT. aRniSnuli sakiTxi SeiZleba daregulirdes
xelSekrulebiT, Tumca igi ar unda auaresebdes dasaqmebulis
mdgomareobas.
332
dasaqmebuls Svebulebis moTxovnis ufleba warmoeSoba muSaobis
TerTmeti Tvis Semdeg. dasaqmebuls mxareTa SeTanxmebiT Svebuleba
SeiZleba mieces aRniSnuli vadis gasvlamdec.
muSaobis meore wlidan dasaqmebuls mxareTa SeTanxmebiT
Svebuleba SeiZleba mieces samuSao wlis nebismier dros. mxareTa
SeTanxmebiT SeiZleba Svebulebis nawil-nawil gamoyenebac.
SvebulebaSi ar iTvleba droebiTi Sromisuunarobis periodi,
Svebuleba orsulobis, mSobiarobisa da bavSvis movlis gamo,
Svebuleba axalSobilis Svilad ayvanis gamo da damatebiTi
Svebuleba bavSvis movlis gamo.
anazRaurebis gareSe Svebulebis aRebisas dasaqmebuli valdebulia
2 kviriT adre gaafrTxilos damsaqmebeli Svebulebis aRebis
Sesaxeb garda im SemTxvevisa, rodesac gafrTxileba SeuZlebelia
gadaudebeli samedicino an ojaxuri pirobebis gamo.
mxareTa SeTanxmebis SemTxevaSi dasaSvebia Svebulebis gadatana
momdevno wlisaTvis. akrZalulia anazRaurebadi Svebulebis
gadatana zedized 2 wlis ganmavlobaSi. aseve akrZalulia
arasrulwlovnis anazRaurebadi Svebulebis gadatana momdevno
wlisaTvis.
dasaqmebuls Tavisi moTxovnis safuZvelze eZleva Svebuleba
orsulobis, mSobiarobisa da bavSvis movlis gamo - 477
kalendaruli dRis odenobiT. aRniSnuli vadidan anazRaurebadia
126 kalendaruli dRe, xolo mSobiarobis garTulebis an tyupis
Sobis SemTxvevaSi - 140 kalendaruli dRe.
orsulobis, mSobiarobisa da bavSvis movlis, aseve axalSobilis
Svilad ayvanis gamo Svebulebebi anazRaurdeba saxelmwifo
333
biujetidan, kanonmdeblobiT dadgenili wesiT. damsaqmebeli da
dasaqmebuli SeiZleba SeTanxmdnen damatebiTi anazRaurebis Sesaxeb.
saSvebulebo anazRaureba ganisazRvreba Svebulebis wina 3 Tvis
saSualo anazRaurebidan, Tu muSaobis dawyebidan an ukanaskneli
Svebulebis Semdeg namuSevari dro 3 Tveze naklebia - namuSevari
Tveebis saSualo anazRaurebidan, xolo yovelTviuri fiqsirebuli
anazRaurebis SemTxvevaSi - bolo Tvis anazRaurebis mixedviT.
davadavadavadava
dava aris SromiTi urTierTobis dros warmoSobili uTanxmoeba.
igi warmoiSoba mxaris mier meore mxarisaTvis gagzavnili
werilobiTi SetyobinebiT uTanxmoebis Sesaxeb.
SromiT urTierTobaSi davis warmoSobis safuZveli SeiZleba iyos
kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli adamianis uflebebisa da
Tavisuflebebis, aseve SromiTi xelSekrulebis an/da Sromis
pirobebis darRveva.
individualuri davis ganxilva SesaZlebelia SemaTanxmebeli
procedurebiT, individualuri molaparakebis gziT an
sasamarTlos saSualebiT.
davis ganxilva SeuZliaT mxolod im pirebs da maT
warmomadgenlebs, romelTac uSualod exebaT es dava.
SromSromSromSromiTi urTierTobis Sewyveta da moSla iTi urTierTobis Sewyveta da moSla iTi urTierTobis Sewyveta da moSla iTi urTierTobis Sewyveta da moSla
SromiTi urTierTobis Sewyvetis safuZvlebia:
• SromiTi xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli samuSaos
Sesruleba;
334
• SromiTi xelSekrulebis vadis gasvla;
• erT-erTi mxaris mier SromiTi xelSekrulebis pirobebis
darRveva;
• SromiTi xelSekrulebis moSla;
• mxareTa SeTanxmeba;
• sasamarTlo ganaCenis an gadawyvetilebis kanonier ZalaSi
Sesvla, romelic samuSaos Sesrulebis SesaZleblobas
gamoricxavs;
• Tu SromiTi xelSekrulebiT sxva ram ar aris
gaTvaliswinebuli:
o xangrZlivi Sromisuunaroba - Tuki Sromisuunarobis vada
aRemateba zedized 30 kalendarul dRes,
o 6 Tvis ganmavlobaSi saerTo vada aRemateba 50 kalendarul
dRes,
o dasaqmebuls gamoyenebuli aqvs Svebuleba,
• damsaqmebeli fizikuri piris an dasaqmebulis gardacvaleba;
• damsaqmebeli iuridiuli piris likvidaciis warmoebis
dawyeba.
SromiTi urTierTobis Sewyveta dauSvebelia dasaqmebulis
samxedro sarezervo samsaxurSi gawvevis gamo an/da dasaqmebulis
mier samxedro sarezervo samsaxuris gavlis periodSi.
Tu xelSekrulebT sxva ram ar aris gaTvaliswinebuli SromiTi
xelSekrulebis dasaqmebulis iniciativiT moSlis SemTxvevaSi, igi
valdebulia, rom werilobiTi SetyobinebiT gaafrTxilos
damsaqmebeli aranakleb 30 kalendaruli dRiT adre.
SromiTi xelSekrulebis damsaqmeblis iniciativiT moSlis
SemTxvevaSi dasaqmebuls miecema aranakleb erTi Tvis Sromis
anazRaureba.
335
aRniSnuli valdebulebebi ar vrceldeba im SemTxvevebze, rodesac
xelSekrulebis moSla gamowveulia erT-erTi mxaris mier nakisri
valdebulebis SeusruleblobiT.
ratom unda zrunavdes menejeri kadrebis ratom unda zrunavdes menejeri kadrebis ratom unda zrunavdes menejeri kadrebis ratom unda zrunavdes menejeri kadrebis
kvalifikaciis kvalifikaciis kvalifikaciis kvalifikaciis amaRlebaze? amaRlebaze? amaRlebaze? amaRlebaze?
umaRles ganaTlebas rom miiRebdi da mere mTeli cxovreba
samsaxuri garantirebuli gqonda, es bedniereba ukve warsulis
kuTvnilebaa. marTalia arc ise Soreuli warsulis, magram mainc
guSindelia dRea. Tanamedrove samganzomilebiani sivrce kadrebis
mimarT gansxvavebul midgomas ayenebs. vakansiis maZiebeli garda
imisa, rom unda iyos `staJiani~ profesionali, aseve unda iyos
komunikabluri, SeeZlos gundTan muSaoba da sxv. es moTxovnaTa
nusxidan mokrZalebuli amonaridia. dReisaTvis saofise
kompiuteruli programebisa da ori ucxo enis codna TiTqmis
yvela poziciaze aucilebeli moTxovnaa.
warmatebaze orientirebuli biznesmeniTvis swori biznesgegmis
SemuSavebis Semdgom mTavari sazrunavi kvalificiuri da
pasuxismgeblobis grZnobiT aRWurvili kadrebis SeCevaa. am ori
miznis Tanxvedra biznesmenisTvis `bednierebis~ pikia. imedebi
SesaZloa maleve gagicruvdeT, radgan biznesmeniTvis sirTules
warmoadgens samuSaos maZieblis codnis donis Sefaseba
sertifikatze an diplomze dayrdnobiT. `yvelas aqvs imis iluzia,
rom inglisuri da kompiuteri icis, magram amis damadasturebeli
sertifikati cotas Tu gaaCnia. da, miuxedavad amisa, praqtikaSi
aRmoCndeba, rom es dokumenti srulebiTac ar miuTiTebs Sesabamis
codnis doneze~ _ es ukmayofilo menejeris mxridan xarvezebis
aRiarebaa. warmatebuli dasawyisi saqmis naxevars udris,
warumatebli ki moiTxovs axali SemarTebiT gamocdilebiT
aRWurvilma Tavidan daiwyoT kadrebis SerCeva. gaixseneT, rom
336
Tqveni biznesi mizanzea orientirebuli da ara wvrilman
usiamovnebebze (`damqiraveblisaTvis umjobesia potenciuri kadris
unarebis Sefaseba ganaxorcielos testirebis safuZvelze. testebi
unda SemuSavdes moTxovnebis Sesabamisad~). umjobesia, Cveni
msjeloba ganvaviTaroT pozitiuri mimarTulebiT, anu Seikra
gundi, romlis sruliad akmayofilebs menejeris moTxovnebs.
xelmZRvanelisTvis am mimarTulebiT zrunva ar unda Seneldes.
warmatebuli menejeri orientirebulia TanamSomlebis
gadamzadebaze da codnis amaRlebaze, raTa momzadebuli Sexvdes
bazris axal-axal gamowvevebs.
rogorc damwyebi, aseve moqmedi menejerebisaTvis, visac surs
wamoiwyos sakuTari biznesi, magram ar yofniT Sesabamisi
Teoriuli codna da praqtikuli gamocdileba, sworad
ganaxorcielon biznesis dagegmva, marTva, kontroli, swored rom
droulia kvalifikaciis asamaRlebeli treningebis gavla.
dReisaTvis TbilisSi mravladaa sxvadasxva saxis saswavlo
programebi. garda amisa aRsaniSnavia isic, rom zogierT msxvil
kompanias da saministros aqvs Tavisi gadamzadebisa da
profesionalizmis amaRlebis centrebi. es ki imas miuTiTebs,
warmatebaze orientirebuli qarTveli menejerebic zrunaven
kadrebic kvalifikaciis amaRlebaze.
ESM ---- TbilisiTbilisiTbilisiTbilisi
Tbilisis marTvis evropuli umaRlesi skola ESM-Tbilisi
daarsda 1992 wels da aris erT-erTi pirveli arasexelmwifo
saerTaSoriso umaRlesi saswavlebeli, romelic amzadebs
menejerebs biznesis sxvadasxva seqtorisTvis.
ESM ---- Tbilisi gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato Tbilisi gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato Tbilisi gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato Tbilisi gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato
programebs:programebs:programebs:programebs: marketingi _ Rirebuleba: 800 lari;
337
finansuri analizi menejerebisaTvis _ Rirebuleba: 800 lari;
logistikis safuZvlebSi _ Rirebuleba: 500 lari;
finansur aRricxva _ Rirebuleba: 1200 lari;
menejmentis safuZvlebSi _ Rirebuleba: 700 lari;
biznesis dagegmvaSi, analizsa da administrirebaSi _ Rirebuleba:
1200 lari.
kavkasiis akademiuri centri kavkasiis akademiuri centri kavkasiis akademiuri centri kavkasiis akademiuri centri CAC
kavkasiis akademiuri centri CAC Tavisi arsebobis manZilze
Camoyalibda erT-erT warmatebul, Tanamedrove saswavleblad,
romelic axorcielebs saerTaSoriso donis saswavlo programebs.
kavkasiis akademiuri centris mZlavr struqturul danayofs
warmoadgens saswavlo centri, sadac mimdinareobs moklevadiani
saswavlo programebi sxvadasxva disciplinebSi.
CAC gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato programebs: gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato programebs: gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato programebs: gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato programebs:
finansebi - Rirebuleba: 1320 lari;
ORIS buRalteriis kursi _ Rirebuleba: 150 lari;
biznesis administrireba _ Rirebuleba: 2385 lari;
sazogadoebasTan urTierToba _ Rirebuleba: 450 lari.
em|koleji em|koleji em|koleji em|koleji ---- m|college
kerZo sastumroebisa da restorenebis marTvis koleji daarsda
2005 wels. koleji gTavazobT ganaTlebis miRebisa da
kvalifikaciis amaRlebis saSualebas turizmis mzard sferoSi
warmatebuli karieris misaRwevad.
em|kolejiem|kolejiem|kolejiem|koleji –––– gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato progTavazobT Semdegi saxis saserTifikato progTavazobT Semdegi saxis saserTifikato progTavazobT Semdegi saxis saserTifikato programebsgramebsgramebsgramebs::::
kompiuteruli programebis Semswavleli _ Rirebuleba: 115 lari;
338
momxmarebelTan urTierTobis fsiqologia _ Rirebuleba:
400 lari;
restornis servisis (mimtanTa) sasertifikato kursi _
Rirebuleba: 380 lari;
marketingi restornebisa da sastumroebis biznesSi _ Rirebuleba:
550 lari.
saqarTvelos sazogadoebriv saqmeTa instituti saqarTvelos sazogadoebriv saqmeTa instituti saqarTvelos sazogadoebriv saqmeTa instituti saqarTvelos sazogadoebriv saqmeTa instituti GIPA
zurab Jvanias saxelobis saqarTvelos sazogadoebriv saqmeTa
instituti warmoadgens arasamTavrobo organizacias, romelic
dakavebulia efeqturi mmarTvelobis, mediisa da samoqalaqo
sazogadoebis Camoyalibebis xelSewyobiT saqarTveloSi.
arsebobis 11 wlis ganmavlobaSi interaqtiuli saganmanaTleblo
programebis, kvlevebisa da treningebis meSveobiT institutma
Tavisi wvlili Seitana rogorc efeqturi mmarTvelobis
ganviTarebaSi saxelmwifo, municipalur da adgilobriv doneze
saqarTveloSi, aseve damoukidebeli mediis CamoyalibebaSi.
GIPA gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato programebs: gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato programebs: gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato programebs: gTavazobT Semdegi saxis saserTifikato programebs:
jandacvis samarTali _ kursis Rirebulebaa 1500 lari;
PR teqnologiebi da RonisZiebaTa menejmenti _ kursis
Rirebulebaa 1500 lari;
menejmenti _ kursis Rirebulebaa 1500 lari;
qalaqis marTva da ganviTareba _ kursis Rirebulebaa 1500 lari;
video dokumentalistika _ 400 aSS dolaro;
praqtikuli kursi fotoJurnalistikaSi _ 600 evros.
339
saqarTvelos sabanko treningsaqarTvelos sabanko treningsaqarTvelos sabanko treningsaqarTvelos sabanko trening----centri (centri (centri (centri (GBTC))))
saqarTvelos sabanko trening-centri Camoyalibda saqarTvelos
bankebis asociaciisa da kavkasiis universitetis mier aSS-is
saerTaSoriso ganviTarebis saagentos mcire da saSualo biznesis
mxardaWeris proeqtis finansuri xelSewyobiT, saberZneTis sabanko
asiciaciasTan erToblivad.
sabanko trening-centris umTavresi amocanaa, gamoexmauros sabanko
seqtorSi arsebul moTxovnebs da moaxdinos bankis
TanamSromlebis gadamzadeba uaxlesi standartebis trening-
programebiT, romlebic evropaSi farTodaa aprobirebuli.
GBTC ---- gTavazogTavazogTavazogTavazobT Semdegi saxis saserTifikato programebs: bT Semdegi saxis saserTifikato programebs: bT Semdegi saxis saserTifikato programebs: bT Semdegi saxis saserTifikato programebs:
evropuli sabanko safuZvlebi _ kursis Rirebuleba: 800 aSS
dolari;
molareebisa da molare-operatorebis mosamzadebeli kursebi _
Rirebuleba: 150 lari.
saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociaciasaqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociaciasaqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociaciasaqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociacia
saqarTvelos axalgazrda ekonomistTa asociacia (saea) aris
arakomerciuli, arapolitikuri, arasamTavrobo organizacia. misi
mizania sazogadoebis ekonomikuri ganaTleba, demokratiis
xelSewyoba da partnior organizaciebsa da kerZo seqtorTan
TanamSromlobiT qveynis ekonomikur ganviTarebaSi wvlilis Setana.
arsebobis 20 wlis ganmavlobaSi saea aqcentirebuli iyo axali
ekonomikuri azrovnebis Camoyalibebaze.
340
2008 - 2010 wlebisTvis asociaciis prioritetebia: biznesgaremos
gaumjobesebis, ekonomikur seqtorSi saxelmwifo mmarTvelobisa
da axalgazrda ekonomistebis profesiuli zrdis xelSewyoba.
saqarTvelosa axalgazrda ekonomistTa asociacia gTavazobT saqarTvelosa axalgazrda ekonomistTa asociacia gTavazobT saqarTvelosa axalgazrda ekonomistTa asociacia gTavazobT saqarTvelosa axalgazrda ekonomistTa asociacia gTavazobT
Semdegi saxis saserTifikato programebs: Semdegi saxis saserTifikato programebs: Semdegi saxis saserTifikato programebs: Semdegi saxis saserTifikato programebs:
marketingis sruli kursi _ kursis Rirebuleba Seadgens 250
lars;
menejmentis sruli kursi _ kursis Rirebuleba _ 200 lari;
PR menejmenti _ kursis Rirebuleba _ 380 lari;
biznesis administrirebis _ kursis Rirebuleba _ 300 lari;
praqtikuli rCevebi menejerebspraqtikuli rCevebi menejerebspraqtikuli rCevebi menejerebspraqtikuli rCevebi menejerebs
marTva _ es aris dagegmvis, organizebis, motivaciisa da
kontrolis procesi, romelic aucilebelia organizaciis miznebis
formulirebisa da miRwevisaTvis. menejmeti ki organizaciis
miznebis efeqtiani da efeqturi miRwevaa, romelic organizaciuli
resursebis dagegmvis, organizebis, xelmZRvanelobisa da
kontrolis gziT xorcieldeba.
swori menejmeti ganapirobebs efeqtur marTvis process, kargi
menejeri ki swori menejmetis winapirobaa.
ras niSnavs iyo kargi menejeri?ras niSnavs iyo kargi menejeri?ras niSnavs iyo kargi menejeri?ras niSnavs iyo kargi menejeri? Teoriuli pasuxi martivia, karg
menejers unda hqodes:
• maRali konceptualuri unarebi, anu unda aRiqvamdes
organizacias erT mTlianobad da imavdroulad naTlad
xedavdes mis nawilebs Soris urTierTkavSirs. aRniSnul
unarebSi moiazreba Semdegi: menejeris azrovneba, Semosuli
341
informaciis damuSaveba, dagegmvisa da, rac mTavaria,
strategiuli azrovnebis unari;
• unda SeeZlos adamianebTan unrTierToba, iyos gundis wevri
da aseve gaaCndes TanamSromlebis motivaciis unari;
• aranakleb mniSvnelovania menejeri nawilobriv flobdes
teqnikur codnasac, magaliTad qondes sxvadasxva meTodebis,
teqnologiebis, danadgarebis gamoyenebis unari. aucilebelia
Sesabamisi profesiuli codna, analitikuri unari da a.S;
Tumca ZiriTadad, Teoruli mosazrebebi Zalian Soris aris Tumca ZiriTadad, Teoruli mosazrebebi Zalian Soris aris Tumca ZiriTadad, Teoruli mosazrebebi Zalian Soris aris Tumca ZiriTadad, Teoruli mosazrebebi Zalian Soris aris
praqtikasTan. praqtikasTan. praqtikasTan. praqtikasTan.
menejmetis mTavari mizania, TanamSromlebma imuSaon
produqtiulad, enTuziazmiT da ara iZulebiT, aramed ise, rom
TiToeuli maTgani Tavis grZnobdes komfortulad. gundis wevrebi
unda muSaobdnen ara valdebulebis moxdis mizniT, aramed
siamovnebiT.
Zalian bevri momuSavisaTvis ufro mniSvnelovania ufrosis
adamianuri unarebi, vidre misi gamocdileba da eqspertuli codna.
rogorc zemoT aRvniSneT, adamianur unarebSi igulisxmeba
komunikaciuri unarebi, TanamSromlebis motivaciaze zrunva,
gulwrfeli da uSualo damokidebuleba da a.S.
menejeris adamianuri unarebi gavlenas axdens momuSaveebis
gadawyvetilebasa da, zogadad, qcevaze. rodesac menejeri ganicdis
am unarebis naklebobas an saerTod ar iTvaliswinebs maT
marTvisas, momuSaveebi xSirad toveben samuSao adgils an maTi
Sromisunarianoba mkveTrad mcirdeba.
ratom aris aucilebeli, rom menejerma gaiTvaliswinos
TanamSromlis saWiroebebi da moTxovnilebebi? pasuxi martivia _
342
winaaRmdeg SemTxvevaSi verc menejeri da verc mTlianad
organizacia warmatebuli ver iqneba.
kompaniebis did umravlesobas marTvis doneebi piramdis msgavsad
aqvs dalagebuli: piramdis TavSi dgas mmarTvelobis umaRlesi
done (es SeiZleba iyos damfuZneblebi, gamgeoba, sameTvalyureo
sabWo, top menejmeti da a.S.), Semdeg modis mmarTvelobis saSulo
done (Sua rgolis menejerebi) da piramidis yvelaze qveda dones
Seadgenen rigiTi TanamSromlebi, muSebi.
marTvis doneebimarTvis doneebimarTvis doneebimarTvis doneebi
sxvanairad arc SeiZleba, adamianebs sWirdebaT miTiTebebi, miznebi
da amocanebi, romlebic aucileblad zeda donis menejmentisgan
unda modiodes, magram realurad warmatebul menejmentSi
aRniSnuli piramida amotrialebulia. Tu kargad movusmenT Cvens
umaRlesi rgoli
saSualo rgoli
qveda rgoli
insitiucionaluri done
mmarTvelobiTi done
teqnikuri done
343
TanamSromlebs, isini Tavad gvikarnaxeben ra sWirdebaT maT, raTa
ufro efeqturad da, rac mTavaria, siamovnebiT Seasrulon maTze
dakisrebuli movaleobebi.
organizaciis Sida korporatiuli kultura mmarTvelobis qveda
doneze yalibdeba, swored rigiTi TanamSromlebis maRali
Sromisunarianoba, motivirebuloba da enTuziazmi aris
warmatebuli saqmianobis ZiriTadi berketi. menejmentis mTavari
amocanaa, sworad gansazRvros TanamSromlebis moTxovnilebebi,
TiToeuls Seuqmnas individualuri pirobebi imisaTvis rom maTze
delegirebuli samuSaoebi araTu kargad, aramed Zalian kargad
Seasrulos.
Tu Sen izruneb Sens TanamSromlebze, isinic izruneben Senze, Sens
organizaciaze, rac aucileblad aisaxeba Tavad biznesis
warmatebaze. Tumca, meore mxriv, arc erTi menejeri ar unda iyos
Zalian damTmobi. mzrunveli menejeri, ra Tqma unda, ar
gamoricxavs mkacr menejers da am ori Tvisebis balansirebuli
Tanxvedra ganapirobebs pativiscemas.
bevri cnobili mmarTveli ambobs, rom ar arsebobs `saSulo~
momuSave. arseboben adamianebi, romlebsac aqvT potenciali gaxdnen
bevrad ufro Zlieri profesionalebi. da isini am SesaZleblobas
ubralod ar iyeneben. cnobili amerikeli generali omar bredli
ambobda: `ar arsebobs cudi jariskaci, arseboben mxolod cudi
meTaurebi~. karg mmarTvels SeuZlia rTuli momuSaveebi gardaqmnas
Zlier da erTgul kadrebad.
Tumca menejeruli unarebi is unarebia, romlebic arc erT
saxelmZRvaneloSi ar weria, SeuZlebelia iswavlo kargi
menejeroba, radgan es profesia yvelaze rTulia da yvelaze did
Zalisxmevas moiTxovs. da mainc, Tqven ver miaRwevT warmatebas,
Tu:
344
• karieruli zrdisken gibiZgebT ufro maRali
anazRaurebis miRebis moTxovnileba, anu Tqvens mizans
warmoadgens ara qvedanayofebis miRwevebi, aramed ufro
maRali xelfasis miReba;
• Tu Tqven metismetad gaRelvebT Tqveni poziciis
gamomxatveli simboloebi. ZiriTadad warumatebeli
xelmZRvanelis samuSao magida, kabineti, manqana da saxli
Cveulebriv gadatvirTulia Tqveni statusis amsaxveli
atributebiTa Tu simboloebiT. mxolod is faqti, rom
xelmZRvanelis saxeli da gvari aweria misi kabinetis kars
ar aRniSnavs imas, rom is zedmetad swuxs Tavis statusiT,
magram Tu xelmZRvaneli cdilobs, radac ar unda daujdes,
gadaitvirTos amgvari simboloebiT, es cudis niSania;
• Tu Tqven TviTizolirebuli xarT, anu dakavebuli xarT
mxolod Tqveni personiT da giyvarT martoobaSi drois
gatareba, urTierTobis dakargvis safrTxis winaSe
aRmoCndebiT garSemomyofebTan da xelqveiTebTan. ase rom, Tu
Tqven izolirebuli xarT yoveldRiuri mimdinare
informaciisgan, es cudis niSania;
• ar gamoxatavT sakuTar azrebsa da grZnobebs. xelqveiTebs
undaT da esaWiroebaT imis codna, ras fiqrobs da grZnobs
maTi xelmZRvaneli. Tu gindaT xalxma zurgi gaqcioT,
amisTvis arsebobs martivi gza _ uTxariT maT: `me amis
Sesaxeb ar gamaCnia mosazreba. ise gaakeTeT, rogorc TviTon
CaTvliT saWirod, iqneb raime kidec gamovides~.
warumatebeli xelmZRvanelebi cdiloben damalon sakuTari
emociebi, brazi da SiSi;
• Tu brmad endobiT Tqvens garSemomyof adamianebs, es
damRupvelia. ra Tqma unda, movlenebis, Sedegebis, miRwevebis,
gadaxrebis mudmivi kontroli menejeris erT-erTi mTavari
funqciaa, Tumca arsebobs iseTi faqtorebi, romlebsac ver
345
gazomav da eqspertuli codniTac ver Seafaseb. xSirad
xdeba, rodesac mmarTvelebi gadawyvetilebebs iReben sxva
Sexedulebebidan da daskvnebidan gamomdinare. girCevT,
arasdros daujeroT sxva adamianebis pirad Sefasebebs.
gaxsovdeT, rom yvelasTvis erTi da igive movlenebi
SeiZleba sxvadasxvanairad iyos aRqmuli da, aqedan
gamomdinare, xSirad adamianebs Tavisdauneburad SeuZliaT
araswori daskvnebis gamotana, rasac sabediswero
Sedegebamdec ki mivyavarT xolme;
• gulwrfelad endeT Tqveni gundis wevrebs, magram yovelTvis
gadaamowmeT maT mier iseTi moyvanili faqtebi, romelTa
damtkicebac maT ar SeuZliaT. gaxsovdeT, rom Tqvenma
yvelaze erTgulma adamianmac ki SeiZleba SecdomaSi
SegiyvanoT.
warmatebis misaRwevad ki nebismieri saqmianoba daiwyeT dagegmviT.
dagegmvis procesis Sedegad SemuSavebuli organizaciuli gegma
ganixilavs organizaciis miznebs da gansazRvravs am miznebis
ganxorcielebis gzebs. dagegmva moicavs rogorc miznebis, aseve
strategiis gansazRvris process.
sanam daiwyebT raime saqmianobas, SeCerdiT da dafiqrdiT: ra aris
Tqveni mizani, rogor unda miiRwes is, ra alternatiuli
variantebi gaqvT, vin unda CarToT am saqmianobaSi, ra danaxarjebi
gaqvT da a.S. mas Semdeg, rac Tqven ukve gaqvT gegma, kidev erTxel
unda SeCerdeT da dafiqrdeT – an: rogor SegiZliaT darwmundeT,
rom Tqveni gegma Sesruldeba? Tqven unda moifiqroT gza, riTic
SeZlebT monitoringi gauwioT Tqvens dagegmil saqmianobas.
dReisaTvis mravali warmatebuli kompania iyenebs marTvis MBO
princips, rac gulisxmobs marTvas miznebis mixedviT. MBO aris
dagegmvis meTodi, rodesac xelmZRvaneli da TanamSromlebi
346
gansazRvraven miznebs TiToeuli ganyofilebis, proeqtisa Tu
TanamSromlisaTvis. aRniSnuli meTodi moicavs Semdeg etapebs:
miznebis gansazRvra, samoqmedo gegmis SemuSaveba, miznebis miRwevis
procesis kontroli da saqmianobebis Sedegebis Sefaseba.
rodesac dagegmavT raime saqmianobas, an ubralod aqtivobas,
aucileblad ifiqreT meTodze, Tu rogori gziT apirebT mis
ganxorcielebas. magaliTad, Tu Tqven gWirdebaT axali
marketinguli slogani, Tqven unda gadawyvitoT:
1. sad da rogor unda gaimarTos Sexvedra?
2. ra aris saWiro am SexvedrisTvis?
3. rogor unda moxdes ideebis generireba?
4. ra kriteriumebi unda ganisazRvros gadawyvetilebis
miRebisas?
5. aris ki es saukeTeso gza miznis misaRwevad? da a.S.
aq CamoTvlil arc erT kiTxvas ar aqvs erTi swori pasuxi, magram
pasuxebze ufro xSirad mniSvnelovania aseTi kiTxvebis dasma da
dRis wesrigSi dayeneba.
mas Semdeg, rac es kiTxvebi dasmulia, pasuxi SeiZleba iyos
nebismieri, yvelaze kreatiulic ki. magaliTad, kiTxvaze: `ra aris
sloganis mofiqrebis saukeTeso gza?~_pasuxi SeiZleba iyos:
,,organizaciis SigniT konkursis mowyoba~, ,,konkursis Sedegebis
erToblivi ganxilva~ da ,,damatebiTi ideebis generireba~. yovelive
amis Sedegad Sexvedras daeswrebian is adamianebi, romlebsac ukve
aqvT TavianTi mosazrebebi da ,,breinStorimingis~ Semdeg moxdeba
saukeTeso ideis arCeva, rac ara marto warmatebul slogans
ganapirobebs, aramed TanamSromlebis CarTulobas da, aqedan
gamomdinare, motivaciasac.
347
idealur samyaroSi menejerebi arian uzomod Wkviani adamianebi,
nebismieri amocana da mizani Zalian zustad aqvT gasazRvruli,
maTTvis yvela cvlileba winaswar cnobilia da arasodes aqvs
moulodnelobebs adgili. menejers yovelTvis aqvs dro imisTvis,
rom mSvidad moifiqros jgufis strategia.
magram, samwuxarod, menejerebic rigiTi mokvdavebi arian, amocanebi
da miznebi yovelTvis mkafiod gansazRvruli ar aqvT da
cvilebebic nebismier momentSia mosalodneli. realurad ki
situacia arasodes aris TeTr da Sav ferebSi mocemuli, TiTqmis
yvelaferi nacrisferi da bundovania.
Tqveni dagegmvis procesi warmoadgens mxolod hipoTezas imis
Sesaxeb, Tu ra SeiZleba moxdes uaxloes momavalSi. dagegmvis
Semdeg Tqven araferi dagrCeniaT imis garda, rom mudmivad
Tvalyuri adevnoT mimdinare procesebs, SeafasoT Sedegebi da
SecvaloT gegma Tu xvdebiT, rom Tqveni miznis Sesrulebas
safrTxe emuqreba.
mas Semdeg, rac dagegmavT da organizebas gauwevT konkretul
amocanas, jeri modis Tqveni organizaciis TanamSromlebze. ra
unda gaakeToT imisTvis, rom Tqveni TanamSromlebi dros uqmad ar
xarjavdnen? iyvnen loialurebi Tqveni organizaciis mimarT,
gulmodgineT da pasuxismgeblobiT asrulebdnen Tqven mier
dasaxul amocanebs da ar eZebdnen sxva samuSaos?
Tqven unda gaiTvaliswinoT 3 universaluri rCeva:
1.1.1.1. gundTan muSaobisas daxarjuli dro gamoiyeneT nayofierad.gundTan muSaobisas daxarjuli dro gamoiyeneT nayofierad.gundTan muSaobisas daxarjuli dro gamoiyeneT nayofierad.gundTan muSaobisas daxarjuli dro gamoiyeneT nayofierad.
gundTan muSaobisas aucilebelia, TiToeuli wuTi daxarjoT
348
xarisxianad. yovelTvis ecadeT ufro kargad gaicnoT Tqveni
gundis wevrebs da maTac gagicnon Tqven.
aseTi damokidebuleba dagexmarebaT, CamoayaliboT pozitiuri
urTierTobebi gundis SigniT, bevrad ukeT gaugoT Tqvens
TanamSromlebs da gqondeT maTi ukeT Sefasebis meti
SesaZlebloba.
msgavsi komunikacia daarwmunebs Tqvens TanamSromlebs, rom Tqven
zrunavT maTze da mzad xarT daexmaroT maT yovelTvis, saqmesa
Tu pirad cxovrebaSi.
dauTmeT dro Tqveni TanamSromlebis mosazrebebis mosmenas,
gacvaleT ideebi organizaciis SigniT mimdinare procesebze. es
agrZnobinebs gundis wevrebs, rom isini arian mimdinare procesebSi
CarTulni, rac damatebiTi motivacia iqneba nebismieri
momuSavisTvis.
aseTi midgoma aseeve dagexmarebaT, rom aaSenoT `Tbili sistema~,
romelic gadawyvets yvela problemas da sabolood dagexmarebaT,
SeqmnaT mdgradi da Sekruli gundi.
2.2.2.2. SeafaseT miRebuSeafaseT miRebuSeafaseT miRebuSeafaseT miRebuli Sedegebili Sedegebili Sedegebili Sedegebi....
Tqven valdebuli xarT, yovelTvis gaaanalizoT Tqveni gundis
mier ganxorcielebuli nebismieri nabiji, xolo Semdeg auxsnaT
gundis wevrebs, ras uZRvebian isini warmatebiT da sad uSveben
Secdomebs. bevri menejeri Zalian cdeba, rodesac ar aRiarebs
TanamSromlis warmatebas. arasodes ifiqroT ase: `ratom unda
Sevaqo Cemi TanamSromlebi, rodesac isini akeTeben imas, raSic me
fuls vuxdi maT~. Tqven verafers gaxdebiT motivirebuli gundis
gareSe. adamianebs SeuZliaT gaakeTon mxolod da mxolod is
samuSao, raSic iReben xelfass da araferi zedmeti. Tqven
349
verafriT iyidiT TanamSromlis gulmodginebasa da erTgulebas. es
ori Tviseba ki Tqvens bizness Zalian sWirdeba~. amitom saWiroa,
yovelTvis imuSaoT am mimarTulebiT. rTulia, magram saWiroa
TiToeul gundis wevrze ifiqroT individualurad, mixvdeT ra
aris maTi mamotivirebeli, gaigoT maTi molodinebi,
moTxovnilebebi da mudmivad ecadoT SeuqmnaT maT kargi samuSao
garemo. TiToeul TanamSromelze zrunva, ra Tqma unda, ar niSnavs
maT siyvaruls, ar niSnavs imas, rom menejeri valdebulia Tavisi
gundis wevrebis saukeTeso megobari iyos da mudmivad zrunavdes
maTze. magram, rogorc zemoT aRvniSneT, menejerisTvis yvelaze
mniSvnelovani misi organizaciis warmatebaa da Tu is am
TanamSromlebis motivaciis faqtorebs ar gaiTvaliswinebs, gundis
gareSe verafers miaRwevs, gunds ki garda saxelfaso
anazRaurebisa bevri sxva da aranakleb mniSvnelovani saWiroebebi
gaaCnia.
3.3.3.3. gjerodeTgjerodeTgjerodeTgjerodeT....
gjerodeT Tqveni TanamSromlebis. yovelTvis icodeT, rom
motivirebul adamians SeuZlia advilad daeuflos misTvis yvela
saWiro unars. mieciT Tqvens TanamSromlebs saSualeba,
gamoavlinon ambiciebi da daukmayofileT isini. miuxedavad imisa,
rom ambiciuri adamiani rTulad samarTavia, aseTi TanamSromlis
gundSi yofna sakmaod mniSvnelovania. is zrdis sxva wevrebs
Soris konkurenciis grZnobas da saboloo jamSi, gavlenas axdens
Sromis maRal mwarmoeblurobaze. Tumca, aseT adamianebTan,
rogorc aRvniSneT, rTulia muSaoba. menejeri valdebulia
mudmivad akontrolos zedmetad ambiciuri gundis wevrebi.
arsebobs erTi oqros wesi, romelic yvelaze warmatebulad
ebrZvis gadametebul ambiciebs: dausaxeT aseT adamianebs iseTi
gamowvevebi, romlebic rTulad misaRwevaia. Tu isini am gamowvevas
warmatebiT Seasruleben, es organizacias da Tqven sargeblis mets
arafers mogitanT, warumateblobis SemTxvevaSi ki – gadametebuli
350
ambiciebi TavisTavad gaqreba. rogorc araerTxel aRvniSneT,
menejemtSi ar arsebobs universaluri rCevebi da midgomebi. kargi
menejeri aris adamiani, romelsac aqvs eqspetruli codna,
lideruli unarebi, maRali ambiciebi, kargad ganviTarebuli
intuicia da pasuxismgebloba ara marto sakuTar Tavis, aramed
yvela im adamianis mimarT, romelic mis daqvemdebarebaSi muSaobs.
aseve, karg menejers unda SeeZlos:
• ideebis konkretul saqmeebad da Sedegebad gadaqceva;
• muSaoba mudmivad da Tavdauzogavad;
• msxverplis gaReba grZelvadiani sargeblis misaRebad;
• sxvisTvis SeumCneveli tendenciebis, urTierTkavSirebisa da
struqturebis aRmoCena;
• iyos jiuti da mizandasaxuli;
• dapirebebis Sesruleba;
• winaaRmdegobebTan gamklaveba;
• emociuri travmebis Semdeg mdgomareobis swrafad aRdgena;
• survilebisa da miznebis zustad gansazRvra.
warmatebul organizaciaSi:
• praqtikulad yvela menejersa da momuSaveebis umetesobas
unda SeeZlos kompaniis Rirebulebebic, misi miznis aRwera,
isini unda iziarebdnen momxmareblebis moTxovnilebebis
dakmayofilebis mniSvnelobas;
• wevrebi mkafiod unda iazrebdnen sakuTar wvlils
organizaciis miznebis miRwevaSi;
• menejeris moqmedebebi, rogorc wesi, unda Seesabamebodes
kompaniaSi miRebul faseulobebs;
• menejmenti orientirebuli unda iyos ufro metad
grZelvadian, vidre moklevadian perspeqtivebze;
351
• axali TanamSromlebis daqiravebas unda ekidebodnen Zalian
seriozulad. axalbedebs unda miewodebodeT rogorc
uaryofiTi aseve dadebiTi informacia kompaniis Sesaxeb. maT
unda eZleodeT SesaZlebloba, gaakeTon gaazrebuli arCevani
firmaSi muSaobis mizanSewonilobis Taobazse;
• TanamSromlis ierarqiulad axal safexurze gadayvanis
kriteriumi unda iyos misi profesionalizmi da ara
intrigebi an nacnoboba.
ar gamogrCeT is momenti, rodesac unda miiRoT gadawyvetileba.
Tu Tqven odnav dagagviandebaT, Zalian kargad mofiqrebuli
gadawyvetilebac ki ver gadagarCenT. yovelTvis SeimuSaveT
alternatiuli variantebi, SeafaseT isini da aiCieT maTgan
yvelaze optimaluri.
alternativebis saTanadod Sefasebisas mTavaria zustad
ganisazRvros SesaZlebloba an safrTxe, Semdeg ki daadginoT is
kriteriumebi, romlebmac gavlena unda moaxdinon aRniSnul
problemasa da SesaZleblobaze alternativis SerCevaze sapasuxod.
cudi gadawyvetilebis miRebis erT-erTi mizezi aris is, rom
menejerebi xSirad ver axerxeben im kriteriumTa dadgenas,
romlebic metad mniSvnelovania gadawyvetilebis misaRebad.
ganaxorcieleT SerCeuli alternativa da iswavleT miRebuli
Sedegebis safuZvelze. ar dagaviwydeT, rom rogorc warmatebuli
ise, warumatebeli gadawyvetilebis Sedegebi gasaTvaliswinebelia.
ifiqreT imaze, Tu ram gamoiwvia Tqven mier ganxorcielebuli
gadawyvetilebis waramateba/warumatebloba.
arsebobs gadawyvetilebis miRebis 3 ZiriTadi modeli:
klasikuri modeliklasikuri modeliklasikuri modeliklasikuri modeli – Ees modeli yvelaze idealuri da, amave
dros, yvelaze Teoriulia. igi gulisxmobs sruliad naTel
352
situacias, romelSic miznebi da problema naTlad aris
gaTvicnobierebuli, informacia gadawyvetilebis variantebsa da
SesaZlo Sedegebze amomwuravia da menejeri akeTebs racionalur
arCevans sargebliani Sedegis maqsimizaciisTvis. Tumca aseTi
SemTxvevebi iSviaTad dgeba, ZiriTadad menejerebi ar dganan
zustad gansazRvruli situaciis winaSe. informacia
gadawyvetilebis variantebsa da mis Sedegebze SezRudulia da
misaRebi arCevani, romelic eyrdnoba intuicias. aseT situaciebSi
gamoiyeneba administraciuli modeliadministraciuli modeliadministraciuli modeliadministraciuli modeli. es modeli yvelaze
racionaluria da absoluturad damokidebulia menejeris Sinagan
unarebze, gamocdilebasa da intuiciaze. Tumca aseTi modeliT
gadawvyetilebis miRebisas menejerebi ar arian darwmunebulebi
warmatebis garantirebulobaSi. rodesac isini am models iyeneben,
sruliad mzad unda iyvnen imisaTvis, rom mouwevT Sedegebze
pasuxisgeba. rac Seexeba politikur modelspolitikur modelspolitikur modelspolitikur models, is gamoiyeneba,
rodesac situacia meryevi da gaurkvevelia, adgili aqvs miznebis
konfliqts, sxvadasxva mosazrebebi SeusabamobaSi modis
erTmaneTTan da gadawyvetilebis erTaderTi gza, diskusiebi da
molaparakebebi. garda imisa, rom aseTi modelis gamoyenebis
ZiriTadi arsi aris kamaTis Sedegad miRweuli WeSmariteba, xSirad
menejerebi am models sxva miznebisTvisac iyeneben:
1. molaparakebis Sedegad miRebuli gadawyvetileba mxolod
menejers ar akisrebs miRebul Sedegebze pasuxismgeblobas,
radgan is nawildeba yvela im adamianze, romelic CarTuli
iyo molaparakebebis procesSi.
2. politikuri modeliT gadawyvetilebis miRebisas
molaparakebis monawileebi Tavad Rebuloben monawileobas
gadawyvetrilebis miRebaSi da es maTTvis mniSvnelovani
mamotivirebelia. menejrs SeiZleba miRebuli hqondes
gadawyvetileba, Tumca mainc gaitanos is sadiskusiod Tavis
gundis wevrebTan imisTvis, rom TanamSromlebma igrZnon
353
organizaciul saqmianobebSi mawileoba, rac saboloo jamSi
gazrdis maT pasuxisgeblobas.
dabolos, iyaviT darwmunebuli sakuTar TavSi, Tumca mudmivad
imuSaveT sakuTar Tavze; gariskeT, magram yovelTvis mzad iyaviT
pasuxisgeblobebisTvis; iyaviT optimisti da ar SeuSindeT
warumateblobebs; yovelTvis iswavleT miRebuli Sedegebis
safuZvelze; CaatareT eqsperimentebi da mudmivad izruneT Tqvens
TanamSromlebze imisaTvis, rom maT izrunon Tqvenze da Tqvens
organizaciaze.
praqtikuli rCevebpraqtikuli rCevebpraqtikuli rCevebpraqtikuli rCevebi marketologebsi marketologebsi marketologebsi marketologebs
marketingi aris adamianuri Zalisxmevis saxeoba, romelic
mimarTulia, gamoavlinos da gacvlis gziT daakmayofilos
adamianTa saWiroebebi da moTxovnilebebi.
es aris marketingis Teoriuli gansazRvreba, magram praqtikaSi
marketingi ufro metia, vidre adamianebis saWiroebebis
dakmayofileba. dRes, rodesac samyaro isedac Zalian
gadatvirTulia mravalferovani saqonliTa da momsaxurebiT,
marketingis gareSe TiTqmis SeuZlebelia arseboba. aRsaniSnavia,
rom rac ufro izrdeba arCevanis saSualeba bazarze, miT ufro
mniSvnelovani xdeba marketingis rolic.
sazogadoeba imdenad gajerebulia informaciisa da gasaRebis
sxvadasxva saSualebebiT, rom marketingis romelime konkretuli
iaraRis gamoyeneba azrs kargavs. marketologebi valdebulebi
arian Zalin didi Zalisxmeva gaswion mxolod imisTvis, rom
Tundac SemCneulebi iyvnen bazarze.
rogor unda warvmarToT marketingi? gavuSvaT reklamebi?
CavataroT aqcia? davagzavnoT presrelizebi? gavakeToT gamofena-
gayidva? da mianc, ras niSnavs biznesis marketireba?
354
marketingi - es aris bevri sxvadasxva nabijis Tanmimdevruli
erTianoba, romelic mimarTulia imisken, rom ganvsazRvroT,
movizidoT da SevinarCunoT Cveni momxmareblebi. marketingi
moicavs yvelafers: bazris kvlevidan dawyebuli, reklamirebiT,
SefuTviT, Tqveni TanamSromlebis CacmulobiTa da maT saxeze
RimiliT damTavrebuli. is aseve moicavs momsaxurebis serviss,
madlobis baraTebs, ,,niusleTerebs~ da a.S.
marketingma unda Seqmnas Tqven mier warmoebuli produqtis an
momsaxurebis cnobadoba da moTxovna bazarze. moifiqreT erTi an
ori winadadeba, romelic gansazRvravs Tqveni produqtis
Rirebulebas da im sargebels, romlesac miiRebs Tqveni
momxmarebeli masSi fulis gadaxdis Sedegad.
amis Semdeg miyeviT qvemoT CamoTvlil nabijebs da dagegmeT Tqveni
marketinguli kampania:
1.1.1.1. SeqmenSeqmenSeqmenSeqmeniT Tqveni idealuri momxmareblis saxeiT Tqveni idealuri momxmareblis saxeiT Tqveni idealuri momxmareblis saxeiT Tqveni idealuri momxmareblis saxe. SeqmeniT Tqveni
slogani idealuri momxmareblisTvis;
2.2.2.2. miiReT marketinguli iniciativebi mas Semdeg, rac kargad miiReT marketinguli iniciativebi mas Semdeg, rac kargad miiReT marketinguli iniciativebi mas Semdeg, rac kargad miiReT marketinguli iniciativebi mas Semdeg, rac kargad
SeiswavliT da gaaanalizebT sxvadasxva informacias. SeiswavliT da gaaanalizebT sxvadasxva informacias. SeiswavliT da gaaanalizebT sxvadasxva informacias. SeiswavliT da gaaanalizebT sxvadasxva informacias. naxeT,
ra rogor muSaobs Tqvens msgavs sxva organizaciebSi, Semdeg
ki gatesteT Tqveni ideebi;
3.3.3.3. gaamartiveT yidvis procesi momxmareblebisTvis. gaamartiveT yidvis procesi momxmareblebisTvis. gaamartiveT yidvis procesi momxmareblebisTvis. gaamartiveT yidvis procesi momxmareblebisTvis. gaamartiveT
yvelaferi - gamoricxeT SesaZlo garTulebebi yidvis
procesSi da rac SeiZleba meti komforti SeuqmeniT yidvaze
gadawyvetilebis mimReb pirs;
4.4.4.4. gansazRvreT is unikaluri sagansazRvreT is unikaluri sagansazRvreT is unikaluri sagansazRvreT is unikaluri sargebeli, romelsac Tqveni rgebeli, romelsac Tqveni rgebeli, romelsac Tqveni rgebeli, romelsac Tqveni
biznesi sTavazobs momxmarebels. biznesi sTavazobs momxmarebels. biznesi sTavazobs momxmarebels. biznesi sTavazobs momxmarebels. Semdeg moZebneT gzebi, rom
moaxdinoT amis deklarireba Tqvens marketingul mesijSi.
darwmundiT, rom Tqveni marketingi win wevs im codnasa da
gamocdilebas, rasac Tqveni biznesi sTavazobs;
355
5.5.5.5. gaacaniT TqvegaacaniT TqvegaacaniT TqvegaacaniT Tqvens TanamSromlebs Tqveni marketingis miznebi. ns TanamSromlebs Tqveni marketingis miznebi. ns TanamSromlebs Tqveni marketingis miznebi. ns TanamSromlebs Tqveni marketingis miznebi.
mieciT maT SesaZlebloba, CaerTon da gaiziaron isini;
6.6.6.6. gaacnobiereT, rom marketingze gaweuli xarjebi gaacnobiereT, rom marketingze gaweuli xarjebi gaacnobiereT, rom marketingze gaweuli xarjebi gaacnobiereT, rom marketingze gaweuli xarjebi
aucilebelia Tqveni biznesisTvis. aucilebelia Tqveni biznesisTvis. aucilebelia Tqveni biznesisTvis. aucilebelia Tqveni biznesisTvis. is gangasxvavebT Tqveni
konkurentebisgan, xolo sazogadoebis TvalSi
damkvidrebuli imiji zrunavs Tqveni TanamSromlebis
motivaciaze;
7.7.7.7. marketingi aqcieT mudmivmoqmed saqmianobad.marketingi aqcieT mudmivmoqmed saqmianobad.marketingi aqcieT mudmivmoqmed saqmianobad.marketingi aqcieT mudmivmoqmed saqmianobad. gaxsovdeT, rom
momxmareblis mexsiereba sakmaod moklea da isini mudmivad
sxvadasvxa marketinguli mesijebis Sturmis qveS arian.
Tqveni SeTavazeba unda iyos droSi uwyveti, winaaRmdeg
SemTvevaSi, mudmiv momxmarebelsac male daaviwydebiT.
warmatebuli marketingis erT-erTi winapirobaa brendingi, Tumca
Zalian xSirad aris dabneuloba am terminTan dakavSirebiT.
mainc ra aris brendi da brendingi? mainc ra aris brendi da brendingi? mainc ra aris brendi da brendingi? mainc ra aris brendi da brendingi?
reklama? logo? kompaniis saxeli? naTeli ferebi? imiji Tu iqneb
slogani?
brendi - es aris molodini, romelsac mwarmoebeli uqmnis
momxmarebels. Tu brendi da marketingi ar modis SesabamisobaSi
erTamenTTan, maSin reklamac, SefuTvac da PR aqciebic droisa da
fulis fuWad xarjvaa. brendi aris momxmareblis aRqma, is risic
adamianebs sjeraT, es aris adamianebis faseulobebi da
molodinebi. momxmareblisTvis aRqma da ndoba bevrad ufro
faseulia, vidre faqtebi, programebi, erTjeradi aqciebi da
SemoTavazebebi.
miuxedavad imisa, rom sabazro ekonomikaSi yvelaferi Zalian
SezRudulia, marketologebisTvis yvelaze deficituri resursi
356
aris gansaxvavebuli adgili adamianis cnobierebaSi, xolo iaraRi,
romliTac SeiZleba moipovo es adgili, aris misi interesi da
keTilganwyoba. da Tu Tqven gaqvT Zalian kargi idea, maSin
brendingi problemas ar warmoadgens, amitom gulwrfelad
girCevT, gqondeT mxolod kargi da Zalian kargi ideebi.
brendis Seqmnis pirvel nabijze Tqvens bizness unda dausvaT
Semdegi ori kiTxva: `ras warmoadgens Cemi organizacia da ratom
unda amirCion me?~. ar dagaviwydeT, rom nebismieri
momxareblisTvis aucilebelia imis codna, Tu ra organizacias
warmoadgenT Tqven da ra aris Tqveni mimarTuleba, Tqeni
prioritetebi, ra xarT imis miRma, rac Cans bazarze.
aq igulisxmeba rogorc organizaciis Sida korporatiuli
kultura, ise gare urTierTobebi. da mainc _ ratom unda
davinteresde me, rigiTi momxmarebeli Tqveni produqciiT? riTi
gansxvavdebiT Tqven sxvebisgan? pasuxi am kiTxvebze absolutur
TanxvedraSi unda modiodes erTmaneTTan. is faseulobebi,
romlebsac Tqven qmniT momxmareblisTvis da isini, romelic
realurad gagaCniaT sruliad SesabamisobaSi unda iyos rogorc
organizaciis SigniT ise, mis gareTac.
da Tu Tqven da Tqvens TanamSromlebs ar sjeraT im dapirebebis,
romlbesac Tqven sTavazobT momxmareblebs, maSin ratom unda
dagijeron sxvebma?
brendi ar aris logo, brendi ar aris saxeli! brendi aris rendi aris rendi aris rendi aris
dapireba!dapireba!dapireba!dapireba!
brendi aris is, rasac hpirdebiT Tqvens momxmarebels; es aris is
gansxvavebuli adgili, romelsac ikavebT maT cnobierebaSi;
koncefcia _ romelic gindaT rom miitanoT maTTan; es aris
357
Tqveni biznesis filosofiis gamoxatuleba da man unda moicvas
Tqveni biznesis yvela aspeqti; dawyebuli warmoebidan, gayidvisa
da Semdgom moxmarebiT damTavrebuli.
brendingi gaZlevT saSualebas gaaanalozoT, rom Tqven xarT
Tqvenive produqtis momxmarebeli, rac gamoricxavs daSorebas
Tqvensa da Tqvens momxmarebels Soris.
gaufrTxildiT Tqvens momxmareblebs da maT eyvarebiT Tqven da
Tqveni brendi. arasodes moatyuoT isini! dapirdiT mxolod imas,
risi Sesrulebac SegiZliaT da Semdeg gaaJRereT Tqveni piroba
rac SeiZleba xmamaRla! da gaxsovdeT, rom Tu dapireba ar aris
realuri, Tqveni momxmarebeli ipovis imas, visi pirobac namdvilia
- martivad dagtovebT da wava Tqvens konkurentTan.
brendi aris piroba da kompaniebi arian pirobis gamcemni. isini
Zalian gvanan adamianebs. arsebobs sami xedva, sami rakursi, risi
saSualebiTac SegviZlia SevxedoT sakuTar Tavs, an kompanias: Cven
rogor vxedvaT sakuTar Tavs; rogor aRgviqvamen Cven sxvebi da
rogorebi gvinda, rom viyoT Cven. da Tu Tqven xedavT sakuTar
Tavs ise, rogorc gxedaven Tqveni momxmareblebi Tqven da es
emTxveva imas, rogoric gindaT iyoT, maSin SegiZlaiT CaTvaloT,
rom Tqveni kompaniis brendingi Sedga. Tu es sami aspeqti saerTod
ar emTxveva erTmaneTs, maSin datoveT biznesi rac SeiZleba male,
radgan Tqveni kompania didxans ver iarsebebs!
gaxsovdeT, rom Tqveni momxmareblebi da Tqven gansxvavdebiT
erTmaneTisgan, magram arasodes dagaviwydeT, rom isini Zalian
axlos arian TqvenTan. Tqven zustad unda icodeT vin arian Tqveni
momxmareblebi, unda icnobdeT maT, imitom rom es aris bazris
segmenti, romelzec mudmivad mogiwevT fiqri da zrunva.
358
momxmareblis segmentebad dayofis dros unda gaiTvaliswinoT
Semdegi etapebi:
1. pirvel yovlisa, gasazRvreT da kargad SeiswavleT sakuTari
bazari;
2. gansazRvreT Tqveni produqtis is faqtorebi, romlebic
axdenen adamianis gadawyvetilebaze zegavlenas;
3. dayaviT momxmareblebi erTi niSnis mixedviT jgufebad,
klasterebad;
4. airCieT Tqveni segmentebi;
5. SeamowmeT Tqveni segmentebi.
brendi
rogori gindaT
rom iyoT
rogor
xedavT
sakuTar
Tavs
vin xarT
Tqven gare
auditori
isTvis
mizani xedva
gare
auditoria
Sida
kultura
359
momxmarebelTa segmentacia SegiZliaT moaxdinoT sxvadasxva niSnis
mixedviT (geografiuli, demografiuli da a.S.), magram ar
dagaviwydeT, rom Tqven mier arCeuli segmenti unda iyos martivi,
gazomvadi, realuri da mdgradi, sargeblis momtani. sxvadasxva
segmentebis mixedviT mwarmoeblebi zrdian TavianTi produqciis
asortiments, uSveben sxvadasxva produqtebs, romlebic SeiZleba
mxolod SefuTviT an raime mcire StrixiT gansxvavdebodnen
erTmaneTisgan. TiToeul produqts hyavs Tavisi momxmarebeli da
bazari iyofa ufro da ufro wvril segmentebad. magaliTad,
segmentacia demografiuli niSnis mixedviT _ mdedrobiTi da
mamrobiTi. Tu Cven vawarmoebT WurWlis sarecx saSualebas, Cveni
segmenti aris mdedrobiTi sqesis warmomadgeneli diasaxlisebi; Tu
Cveni produqciis asortimentSi gvaqvs WurWlis sarecxi
saSuleba, romelic ar iwvevs alergias, maSin Cveni segmenti ufro
viwrovdeba da mas warmoadgenen is diasaxlisi qalebi, romlebTac
aqvT alergia qimiur saSualebebze; Tu Cveni produqtia WurWlis
sarecxi saSualeba vaSlis aromatiT, romelic ar iwvevs
alergias, maSin Cvens segments warmoadgenen diasaxlisi qalebi,
romlebsac aqvT alergia da uyvarT vaSli.
momxmareblis aseTi dayofa da maTTvis gansxvavebuli produqtis
SeTavazeba mniSvnelovania ori TvalsazrisiT: 1. Tqven zrunavT
Tqvens momxmarebelze da mzad xarT SeasruloT misi nebismieri
moTxovna da 2. momxmarebels aqvs saSualeba, gaakeTos arCevani,
Seadaros ori an meti produqti. yvelaze mniSvnelovania is, rom
arCevans akeTebs ara konkurent firmasTan mimarTebaSi, aramed
erTmaneTs adarebs Tqvens mier gamoSvebul produqcias.
momxmarebelTan sworad organizebuli urTierToba gvaZlevs imas,
rom igi xdeba kompaniis mudmivi da loialuri - is urCevs sxva
potenciur momxmareblebs Tqvens produqts da aseT rCevas bevrad
ufro efeqti aqvs xolme gayidvebisTvis, vidre aTasobiT dolars,
360
romlebsac vxarjavT sxvadasxva aqciebze. gaxsovdeT, rom advilia
produqciis erTxel gayidva, gacilebiT Znelia igive momxmareblis
mudmivad SenarCuneba.
momxmareblebi yovelTvis iTxoven xarisxian saqonels, magram ras
niSnavs xarisxi momxmareblisTvis?
• xarisxiania is produqcia, romelsac momxmarebeli Tavad
miiCnevs xarisxianad. Tu Tqven midixarT laSqrobaze,
TqvenTvis xarisxiania erTjeradi Wiqa, romlis saSualebiTac
SegiZliaT wylis daleva da mzad xarT, aseT WiqaSi
gadaixadoT 5 TeTri. rodesac awyobT axal samzareulos
Tqvens binaSi, aRar gakmayofilebT WurWlis saSualo xarisi
da yavis servizSi ixdiT 300 lars. orive SemTxvevaSi Tqven
irCevT xarisxian saqonlis, gamomdinare garemo situaciidan.
• momxmareblis interesebis maqsimalurad gasagebad saWiroa
warmovidginoT Tavi mis adgilas. XXI saukuneSi bizness da
bazars momxmareblebi marTaven - Tu ar daaintereseb
momxmarebels saukeTeso pirobebiT, is martivad mimarTavs
sxvas da ase gagrZeldeba manam, sanam Tqveni yvelaze
erTguli klientic ar migatovebT.
• momxmareblis kmayofileba damokidebulia TanamSromelTa
kmayofilebaze. rogorc zemoT aRvniSneT, TiToeuli
TanamSromlisTvis nacnobi unda iyos marketingis miznebi. Tu
Tqvni organizaciis wevrebs ar sjeraT imis, rasac akeTeben,
maSin isini ver daarwmuneben sxva adamianebs amaSi.
• arastabiluri xarisxi damRupvelia nebismieri biznesisaTvis.
momxmarebelma zustad unda icodes ras yidulobs, ra
sargebels iRebs gadaxdili Tanxis safasurad. rogorc ki
molodini gaucruvdeba, is momentalurad zurgs SegaqcevT.
361
arsebobs sxvadasxva meTodebi, romelTa saSualebiTac SegiZliaT
gavlena moaxdinoT momxmareblis mxridan Tqveni produqciis
moTxovnaze:
• SegiZliaT diferencirebuli fasebi daadoT pikisa da
Cavardnebis periodebSi (kinoseansebze dRisiT-dabali, xolo
saRamos-maRali fasebi);
• moaxdinoT moTxovnis xelovnuri kultireba misi dacemis
periodSi (,,makdonaldSi~ ,,hepi milis~ da sxva menius
Seqmna);
• maqsimaluri moTxovnis periodSi damatebiTi momsaxurebis
SeTavazeba (kafes, mini maRaziis mowyoba kinoTeatrSi);
• winaswari SekveTebis sistemis danergva (silamazis salonebi,
aviakompaniebi, kinoTeatrebSi bileTebis dajavSna).
rodesac moTxovna izrdeba, mwarmoeblebi valdebulebi arian,
imoqmedon warmoebaze:
• moTxovnis pikis periodSi damatebiTi personalis mozidva
(zRvispira regionis restoranSi damatebiT zafxulis
periodisaTvis oficiantebis daqiraveba);
• gansakuTrebuli samuSao grafikis daweseba momsaxure
personalisaTvis;
• klientis motivireba, uSualod CaerTos momsaxurebis
gawevis procesSi (TviTmomsaxurebis kafeebi, bankSi
momxmareblis mier qviTris Sevseba);
• ramodenime firmis mier momsaxurebis erTdrouli gaweva
(gasarTobi an savaWro kompleqsebi);
• iseTi RonisZiebebis ganxorcieleba, romlebic uzurnvelyofs
momsaxurebis moculobis gazrdas (salonSi damatebiTi
adgilis Seqmna axali dalaqisaTvis, restoranSi magidebis
damateba, fexze dgomis bileTebis gayidva).
362
dResdReisobiT msoflioSi Zalian bevri konkurentuli firmaa da
isini sulmouTqmelad elodebian Tqvens Secdomebs imisaTvis, rom
swrafad ganaxorcielon Tqvenze dartyma. aseT SemTxvevaSi Setevis
erTaderTi gza aris is, rom daelodoT, rodis dauSvebs Tqveni
sxva konkurenti Secdomas. imis molodini, rom konkurenti
Secdeba, gavs rbolas im imediT, rom konkurentis manqana
amoyiravdeba. aseTi faqtebi ki xSirad ar xdeba, magram mainc
arsebobs Secdomebi, romlebsac uSveben marketologebi
hiperkonkurentul garemoSi:
1.1.1.1. gautestavi produqtis gatana bazarze:gautestavi produqtis gatana bazarze:gautestavi produqtis gatana bazarze:gautestavi produqtis gatana bazarze:
es aris yvelaze gavrcelebuli Secdoma, romelsac uSveben
rogorc mcire zomis, ise msxvili biznesebi. yvela brwyinvale
idea ibadeba fiqris Sedegad, warmatebuli ideebi ki bazris
Seswavlisa da misi saWiroebebidan gamomdinare Cndeba. saocaria,
magram Zalian bevri kompania iRebs gadawyvetilebas produqtis
Sesaxeb ise, rom zedapirul rCevasac ki ar ekiTxeba Tavis
momxmareblebs an Tundac biznesebs. es aris problema, romelic
yvelaze kargad Cans am kiTxvaSi: `visia saukeTeso idea?” - ra
Tqma unda, Tqveni. mwarmoeblebs marTlac uyvardebaT TavianTi
produqtebi da ideebi ise, rom aviwydebaT yvelaferi garSemo.
dabolos, ase rom momxmareblebis azris gauTvliswinebloba
pirveli didi nabijia warumateblobisken.
2.2.2.2. Tavis arideba imis axsnisgaTavis arideba imis axsnisgaTavis arideba imis axsnisgaTavis arideba imis axsnisgannnn, Tu ratom aris Tqveni fasebi , Tu ratom aris Tqveni fasebi , Tu ratom aris Tqveni fasebi , Tu ratom aris Tqveni fasebi
dabali:dabali:dabali:dabali:
rodesac Cven vlaparakobT dRevandel bazarze, dabali fasebi
yovelTvis iwvevs SekiTxvas - rogor? rogor SegiZliaT gayidoT
produqcia ufro iafad, vidre Tqveni konkurentebi yidian? Tu
biznesma ver SeZlo am kiTxvaze damajerebeli pasuxis gacema,
363
momxmarebels maSinve gauCndeba eWvi produqtis xarisxis Sesaxeb.
Tu is miiRebs damajerebel axsnas mwarmoeblis mxridan, maSin misi
ndoba biznesis mimarT gaizrdeba, xolo momxmareblis ndoba
wamyvani faqtoria warmatebisken.
3.3.3.3. dagaviwydaT, rom momxmareblisTvis gageadvilebinaT TqvenTan dagaviwydaT, rom momxmareblisTvis gageadvilebinaT TqvenTan dagaviwydaT, rom momxmareblisTvis gageadvilebinaT TqvenTan dagaviwydaT, rom momxmareblisTvis gageadvilebinaT TqvenTan
urTierToba:urTierToba:urTierToba:urTierToba:
konkurenciis aseTma gaZlierebam yvela biznesi aiZula, efiqraT
produqtis Seqmnis TiToeul etapze. xSirad biznesebs gamorCebaT
xolme erTi martivi detali. maT aviwydebaT, rom yidvis procesi
gauadvilon momxmarebels. maT unda Seuqmnan myidvelebs pirobebi
imisaTvis, rom fulis daxarjva maTTvis siamovnebis wyaro gaxdes.
ar gaflangoT Tqveni momxmareblis dro. Tu gindaT, rom
dakargoT is, maSin aiZuleT Cadges rigSi, alodineT da a.S. dRes
momxmareblebi mzad arian gadauxadon 2 lariT zedmeti Tqvens
konkurents im SemTxvevaSi, Tu is SesaTavazes yidvis ufro
gamartivebul meTods.
4.4.4.4. ar awarmoebT imas, rac yvelaze kargad SegiZliaTar awarmoebT imas, rac yvelaze kargad SegiZliaTar awarmoebT imas, rac yvelaze kargad SegiZliaTar awarmoebT imas, rac yvelaze kargad SegiZliaT::::
Tu Tqven ar SeiqmniT gansxvavebul pozicias momxmareblis
cnobierebaSi, Tqven maT ar daainteresebT. iyaviT yvelasagan
gamorCeuli da moZebneT Tqveni niSa. rodesac Tqven geqnebaT niSa
produqti Tu momsaxureba, TqvenTvis ukve zustad ganisazRvreba
bazris segmenti da misi maxasiaTeblebi. Semdeg ki ukve martivia
maTi saWiroebebis srulyofilad dakmayofileba.
5.5.5.5. ar fiqrobT axal produqtebze?ar fiqrobT axal produqtebze?ar fiqrobT axal produqtebze?ar fiqrobT axal produqtebze?
mas Semdeg, rac biznesebi gamouSveben produqts, romelic
warmatebiT gaiyideba, isini wyveten fiqrs axal produqtze. es
dauSvebelia, nebismer produqts gaaCnia Tavisi sasicocxlo
364
cikli, romelic adre Tu gvian daecema da momxmarebeli,
romelmac erTxel iyida Tqveni produqi, mzad aris kidev
gadagixadoT fuli, Tqven ki araferi gaqvT misTvis
SesaTavazebeli.
6.6.6.6. yvelaferi yvelasTvis!yvelaferi yvelasTvis!yvelaferi yvelasTvis!yvelaferi yvelasTvis!
rodesac Tqven gindaT awarmooT yvelaferi yvelasTvis, CaTvaleT,
rom ukve seriozuli problemebi gaqvT. jobia iyoT Zlieri
mxolod erTi mimarTulebiT, vidre iyoT susti yvelgan. es
Secdoma Zalian gavrcelebulia da, pirvel yovlisa, ukavSirdeba
bazris da misi moTxovnilebebis Sesaxeb arainformirebulobas;
7.7.7.7. Tu gatexili ar arsis, ar SeakeTo!Tu gatexili ar arsis, ar SeakeTo!Tu gatexili ar arsis, ar SeakeTo!Tu gatexili ar arsis, ar SeakeTo!
ratom hgoniaT mewarmeebs, rom maT unda Secvalon is
marketinguli strategia, romelic muSaobs? mwarmoeblebma ician
romeli strategia amarTlebs, magram mainc cvlian mas. isini
fiqroben, rom bazars mobezrda es aqtivobebi an Tavad arian amiT
gadaRlilebi. damijereT, rogorc ki Tqveni strategia moZveldeba,
Tqven maSinve gaigebT uprotesto satelefono zars an
ukmayofilo klientis werils miiRebT – ai maSin SegiZliaT
mSvidad gamoiyenoT Tqveni alternatiuli strategiebi.
8.8.8.8. me meore var!me meore var!me meore var!me meore var!
bevri adamiani fiqrobs, rom im SemTxvevaSi, Tu bazarze ar xar
pirveli, SegiZlia pozicionireba moaxdino fraziT: `Cven SeiZleba
ar varT pirvelebi, magram ufro mets vakeTebT TqvenTvis~. es
koncefcia amarTlebs, oRond mxolod im SemTxvevaSi, Tu Tqven
Zalian didi da Zlieri kompania xarT da odnav dagagviandaT
bazarze Sesvla. sxva SemTxvevaSi - `me meore var!~ - warmatebas
ver mogitanT;
365
9.9.9.9. sxvisi ideasxvisi ideasxvisi ideasxvisi idea
rogorc aRvniSneT, rTulia win waswio is idea, rom Tqven meore
xarT bazarze. aseve Zalian rTulia sxvis mier mofiqrebuli ideis
gamoyeneba. realurad or kompanias ar SeuZlia erTi da igive
mesiji gadasces auditorias.
Volvo-m didi xnis win Cvens cnobierebaSi daimkvidra adgili,
rogorc usafrTxo manqanam. bevr sxva saavtomobilo organizacias
hqonda survili usafrTxoebaze dafuZnebuli sarekalo kampaniis
qonis, maT Soris Mercedes-Benz-sa da General Motors-s, magram
verc erTma es ver moaxerxa. Volvo dResac usafrTxoebasTan
asocirdeba.
ra Tqma unda, arsebobs Zalin bevri saxelmZRvanelo, wigni Tu
skola, sadac SegiZliaT iswavloT marketingi. Tqven SeiZleba
gaswavlon marketingis sxvadasxva koncefciebi, midgomebi,
maTematikuri gamoTvlebi, momxmareblis fsiqologia, kvlevis
tipebi, Tumca veravin mogcemT zust instruqcias, Tu rogor unda
marToT marketingis sistema, moifiqroT slogani, SeqmnaT brendi,
dapireba, gaafarTovoT Tqveni produqciis asortimenti,
CamoayaliboT kreatiuli midgoma momxmareblebTan urTierTobisas.
marketingi aris yvelaferi SemoqmedebiTi, rac xels Seuwyobs
Tqveni gayidvebis odnav gazrdasac ki! ase rom, miendeT Tqvens
gansjasa da intuicias, ar daemorCiloT wesebs da iyaviT Zalian
kreatiulebi.
366
biznesskompiuteruli programebibiznesskompiuteruli programebibiznesskompiuteruli programebibiznesskompiuteruli programebi
biznesis marTvis Tanamedrove periodSi kompiuteruli
programebis roli da mniSvneloba mniSvnelovnad gaizarda.
gazrdili interesi gamowveulia maTi SesaZleblobebis
gafarToebiT. programebis mier ganxorcielebuli samuSao gascda
ubralo teqsturi redaqtorisa da kalkuratoris funqciebs.
dResdReisobiT SemoTavazebul biznesprogramebis farTo
asortimentSi yvela SeZlebs misi biznesisTvis saWiro programis
mozebnas, romelic saqmes Seumsubuqebs.
biznesprogramuli uzrunvelyofis mizania rutinuli saqmianobis
Semsubuqeba, informaciasTan wvdomis gaadvileba da
biznesoperaciebis ganxorcielebisTvis saWiro drois Semcireba.
aRniSnuli miznidan gamomdinare dRes bazarze arsebuli
programebis klasifikacia xorciedeba maTi daniSnulebis mixedviT,
anu Tqven SegxvdebaT iseTi programebi, romlebic gamiznulia
monacmeTa bazebis Sesaqmenlad, biznesis finansuri operaciebis
aRsawerad, komunikaciisaTvis, proeqtis menejmentisTvis da sxv.
saqarTveloSi bazris simciridan gamomdinare qarTuli
kompiuteruli programebis raodenoba Zalian mcirea. qarTveli
programistebis mier Seqminili programebi ZiriTad SemTxvevaSi
erTi konkretuli SemkveTis saWiroebebisTvis iqmneba. rogorc
wesi, bazarze gvxvdeba ucxouri programebis gadmoqarTulebuli
variantebi, romlebic arastabiluria da amcirebs kompiuteris
siCqares. swored amitomac qarTveli momxmarebli upiratesobas
inglisur an/da rusulenovan programebs aniWebs. saqarTveloSi
kompiuteris momxmarebelTa absoluturi umravlesoba `gatexil~
aralicenzirebul programebs iyenebs.
367
One Note 2007
Tu didi moculobis iformacia sxvadasxva formiT dagrovda
Tqvens kompiuterSi, dagWirdebaT erTi adgili, sadac SeZlebT
yvela informaciis Senaxvas, Tanac ise, rom advilad aRiqvaT.
informacia, romelic dagexmarebaT ukeTesi gadawyvetilebis
miRebaSi dakargulia an Znelia misi moZebna. qaRaldis bazebis,
eleqtronuli Canawerebis, eleqtronuli fostisa da sxva
saSualebebi ver uzrunvelyofs informaciasTan muSaobis
moqnilobas. gWirdebaT sistema, romelic dagexmarebaT monacemebis
swor organizebaSi, raTa gazardoT Tqveni produqtiuloba
informaciasTan swrafi wvdomis meSveobiT.
warmogidgenT Microsoft Office 2007-is kompleqtSi Semaval erT-
erT programas, romelic arc Tu ise cnobilia qarTvel
momxmarebelTa farTo masebisTvis. mis miznobriv segments saSualo
da maRali rgolis menejerebi warmoadgenen. Microsoft Office
2007-Si Sesuli programa OneNote 2007 _ es aris cifruli
bloknoti, romelic saSualebas gaZlevT, erT adgilas moaTavsoT
mTeli informacia. OneNote 2007 aadvilebs da ufro efeqturs
xdis informaciis Segrovebas, organizebas, Zebnasa da monacemebis
gaziarebas. programis nacnobi struqtura uadvilebs momxmarebels
programis gamoyenebas da amcirebs misi SeswavlisTvis saWiro
droiT da fulad danaxarjebs.
programis struqtura awyobilia samuSao wignebTan muSaobis
principiT, romelSic Sedis sxvadasxva Sheet-ebi Excel-is msgavsad.
programaSi aseve mocemulia Sheet-ebs Sablonebi sxvadasxva
kategoriebis mixedviT meti komfortisTvis. magaliTisTvis
suraTze mocemulia marketing menejeris mier axali
produqtisTvis Seqmnili samuSao wigni.
368
programis meSveobiT martivia saerTo resursebTan jgufuri
muSaoba, rac xels uwyobs informaciuli gadatvirTvis efeqtur
marTvas. jgufis wevrebis sxvadasxva adgilidan sxvadasxva
proeqtze muSaoba gamoiwvevs sirTuleebs komunikaciis,
koordinaciisa da informaciis gacvlis mxriv, rac imoqmedebs
samuSaos Sesrulebis efeqtianobaze. jgufis muSaobisas ZiriTadad
komunikacia dafuZnebulia eleqtronuli fostiT komunikaciaze,
Sedeged ki gvxvdeba gaberili Inbox-i. aRniSnuli programis
meSveobiT izrdeba gjufis muSaobis efeqturoba barierebis
aRmofxvriT, romelic gamowveulia informaciisa da dokumentebis
erT kompiuterze izolaciiTa da failebis dublirebiT. jgufis
wevrebs SeuZliaT imuSaon erTsa da imave cifrul bloknotTan
Online an Offline reJimSi. programa inaxavs saerTo bloknotSi
ganxorcielebul cvlilebebs. aseve SesaZlebelia erTdrouli
muSaoba sxvadasxva kompiuteridan erT faize, rodesac TiToeuli
369
momuSavis mier gakeTebuli cvlileba myisierad aisaxeba.
aRniSnuli funqciis muSaobisTvis kompiuterebi CarTuli unda
iyvnen lokalur qselSi.
im SemTxvevaSi, Tu aRniSnuli programiT ar sargeblobs Tqveni
jgufis wevri da gsurT, mas SeatyobinoT siaxle am gaugzavnoT
masalebi, Tqven programidan gausvlelad SegiZliaT gagzavnoT
werili. Outlook-Tan integraciis meSveobiT ar gWirdebaT
misamarTis xeliT Cawera da amasTanave yoveli gagzavnili werili
fiqsirdeba Outlook-is Sesabamis adgilas ise, rom momavalSi
advilad SeZlebT gaixsenoT, vis da ra gaugzavneT.
aRniSnuli programis momxmareblebi dadebiTad afaseben mas da
aRniSnaven, rom programa mravalmxrivia da misi gamoyeneba
SesaZlebelia nebismieri saxis organizaciaSi. maTTvis yvelze did
komforts warmoadgens sxvadasxva failebisa da Canawerebis erT
adgilze gaerTianebisa da organizebis SesaZlebloba.
Business In A Box
Business In A Box warmoadgens ukve gamzadebul
biznesdokumentebis formebis krebuls. am krebulSi Sedis aTas
orasze meti saxis dokumentis gamzadebuli forma, romlebic
Sinaaris mixedviT gaerTianebulia jgufebad. aRniSnuli jgufebi
moicavs saWiro formebis mravalferovnebas kontraqtebis
gaformebiT dawyebuli, yoveldRiuri aqtivebebiT damTavrebuli.
formebi gadanawilebulia Semdeg jgufebSi: biznesis dagegmva da
menejmenti, konsultantebi & damoukidebeli kontraqtorebi,
krediti & danazogi , finansebi & buRalteria, adamianuri
resursebi, interneti & teqnologia, operaciebi & lojistika,
uZravi qoneba, gayidvebi & marketingi. programis mier
SemoTavazebuli gamzadebuli formebis farTo asortimementi
370
saSualebas gaZlev, umokles droSi martivad SeadginoT TqvenTvis
saWiro dokumenti. Business In a Box programa mniSvnelovnad
gizogavT dros, aadvilebs da martivs xdis werilobiTi
dokumentebis Sedgenas.
AnyPlaceControl
dResdReisobiT mcire zomis ofisSic SexvdebiT ramdenime
kompiuters, xolo didi organizaciebSi kompiuterebis raodenoba
ramdenime aTeuls iTvlis, romlebic erTmaneTs lokaluri qselis
meSveobiT ukavSirdebian. ofisSi komiuteruli sistemis sistemis
gamarTuli muSaobisaTvis aucilebelia konsultanti, romelic
garkveuli periodulobiT moaxdens sistemis optimizacias da
problemis wamoWris SemTxvevaSi martivad SeZlebs mis gadaWras.
msgavsi konsultantis srul ganakveTze ayvana imdenad aris
gamarTlebuli, ramdenadac didia qselSi kompiuterebis raodenoba,
xolo Tu Tqvens ofisSi or aTeulze meti kompiuteri ar dgas,
maSin SeiZleba aRniSnuli fufunebac aRmoCndes. Tqven aseve
SegiZliaT martivad SeuTanxmdeT konsultans saWiroebis
SemTxvevaSi gamoZaxebis Sesaxeb, Tumca, rogorc wesi,
konsultanti kritikul momentSi xelmiuwvdomelia da ZiriTadad
meore an ramdenime dRis mere modis, rodesac problemis simwvave
TqvenTvis aRar aris imdenad aqtualuri.
AnyPlaceControl aris kompiuteruli programa romlis
meSveobiTac SesaZlebelia lokaluri qselis an internetis
meSveobiT kompiuterTan dakavSireba, misi monitoringi da
redaqtireba. aRniSnuli programis meSveobiT SesaZlebelia
distanciurad sxva kompiuteris redaqtireba da Sesabamisad,
SesaZlebelia misi programuli gamarTva. amisaTvis orive
kompiuterze unda iyo dainstalebuli programis sxvadasxva
(Admin da Host) moduli. programas aqvs ori Admin da Host
371
moduli. Admin moduli iseTi kompiuteris marTvis saSualebas
gaZlevT, romelzec dainstalebulia Host moduli (erT
kompiuterze SeiZleba erTdroulad dainstaldes orive moduli).
sxva msgavsi programebisagan gansxvavebiT aRniSnul programas aqvs
internetangariSis meSveobiT dakavSirebis funqcia, romliTac
gadawyvetilia Host modulTan dakavSirebis teqnikuri xarvezebi.
programa Zalian mosaxerxebelia da martivia eqspluataciaSi.
Sesabamisi IT codnis SemTxvevaSi kompiuteri warmoadgens bizness,
romlis drosac Tundac erT adamians saxlidan gausvlelad
SeuZlia momsaxureba gauwios araerT kompanias kompiuterTan
dakavSirebuli xarvezebis aRmofxvraSi. programa aseve SeiZleba
gamoynebul iqnas menejeris mier rogorc monitoringis saSualeba,
radgan misi meSveobiT SesaZlebelia kompiuterSi mimdinare
procesebis vizualuri daTvaliereba online reJimSi.
kerZo skerZo skerZo skerZo seqtoris Sesaxeb Catarebuli eqtoris Sesaxeb Catarebuli eqtoris Sesaxeb Catarebuli eqtoris Sesaxeb Catarebuli
kvlevebis mimoxilvakvlevebis mimoxilvakvlevebis mimoxilvakvlevebis mimoxilva
dasaqmebis programebi saqarTveloSi dasaqmebis programebi saqarTveloSi dasaqmebis programebi saqarTveloSi dasaqmebis programebi saqarTveloSi
angariSSi ganxilulia saqarTvelos Sromis bazris problemebi,
gamowvevebi, saxelmwifos rolis mniSvnelobis umuSevrobis
Semcirebis kuTxiT da saxelmwifo dasaqmebis programebi, aseve
moceumli Sromis bazris gaumjobesebis rekomendaciebi.
kvlevis procesi moicavda fokus-jgufebs, raodenobriv kvlevebs
imereTis regionSi (SerCeva 600 mewarme), 1000 damsaqmeblis
gamokiTxvas saqarTvelos masStabiT 2007-2008 wlis saxelmwifo
dasaqmebis programis Sefasebis mizniT da oficialuri
statistikisa da saerTaSorso gamocdilebis samagido kvlevas.
372
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: saqarTvelos axalgazrda
ekonomistTa asociacia;
kvlevis periodi: 2007-2008 weli;
ena: qarTuli;
sad SeiZleba moipovo: q. Tbilisi orbelianis #35
www.economists.ge .
biznesgaremo saqarTveloSibiznesgaremo saqarTveloSibiznesgaremo saqarTveloSibiznesgaremo saqarTveloSi
aRniSnuli publikacia asaxavs saqarTveloSi arsebul
biznesgaremos. igi efuZneba ganxorcielebul sxvadasxva saxis
kvlevebs: sami fokus-jgufi mcire, saSualo da msxvili biznesis
monawileobiT; CaRrmavebuli interviuebi eqspertebTan;
biznesmaregulirebeli kanonmdeblobis analizi da raodenobrivi
kvleva, romlis farglebSic gamoikiTxa 1000 mewarme saqarTvelos
masStabiT.
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: saqarTvelos axalgazrda
ekonomistTa asociacia;
kvlevis periodi: 2007-2008 weli;
ena: qarTuli;
sad SeiZleba moipovo: q. Tbilisi orbelianis #35
www.economists.ge .
saxelmwifo socialuri saxelmwifo socialuri saxelmwifo socialuri saxelmwifo socialuri daxmarebis programis monawileobiTi daxmarebis programis monawileobiTi daxmarebis programis monawileobiTi daxmarebis programis monawileobiTi
monitoringi aWaris avtonomiur respublikaSimonitoringi aWaris avtonomiur respublikaSimonitoringi aWaris avtonomiur respublikaSimonitoringi aWaris avtonomiur respublikaSi
angariSSi asaxulia aWaris regionSi saqarTvelos axalgazrda
ekonomistTa asociaciis mier socialuri subsidiebis saagentosTan
TanamSromlobiT ganxorcielebuli kvlevis Sedegebi. saxelmwifo
socialuri daxmarebis programaSi monawile 1100 ojaxis (600
373
beneficiari da 500 arabeneficiari) raodenobrivi kvleva Catarda
or fazad zafxulsa da zamTarSi, aseve ganxorcielda beneficiari
da arabeneficiari ojaxebis mier yvelaze xSirad dasaxelebuli
Rataki 300 ojaxis raodenobrivi kvleva. kvlevis SedegebSi
ganxilulia gamokiTxuli ojaxobis socialuri mdgomareoba.
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: saqarTvelos axalgazrda
ekonomistTa asociacia;
kvlevis periodi: 2007-2008 weli;
ena: qarTuli;
sad SeiZleba moifovo: q. Tbilisi orbelianis #35
www.economists.ge .
saxelmwifo socialuri daxmarebis programis monawileobiTi saxelmwifo socialuri daxmarebis programis monawileobiTi saxelmwifo socialuri daxmarebis programis monawileobiTi saxelmwifo socialuri daxmarebis programis monawileobiTi
monitoringi samegrelos regionSimonitoringi samegrelos regionSimonitoringi samegrelos regionSimonitoringi samegrelos regionSi
angariSSi asaxulia samegrelos regionSi saqarTvelos axalgazrda
ekonomistTa asociaciis mier socialuri subsidiebis saagentosTan
TanamSromlobiT ganxorcielebuli kvlevis Sedegebi.
kvlevis procesSi ganxorcielda 25 ojaxis paneluri kvleva,
romlis Sedegad Sefasda socialuri Semweobis zegavlena ojaxebis
cxovrebis doneze. aseve Catarda 1100 ojaxis (600 beneficiari da 1100 ojaxis (600 beneficiari da 1100 ojaxis (600 beneficiari da 1100 ojaxis (600 beneficiari da
500 500 500 500 arabeneficiari) raodenobrivi kvlevaarabeneficiari) raodenobrivi kvlevaarabeneficiari) raodenobrivi kvlevaarabeneficiari) raodenobrivi kvleva,,,, ris Sedegadac Sefasda
monacemTa bazebis formirebis procesi, gamovlinda programis
ganxorcielebasTan dakavSirebuli zogierTi proceduruli da
Tvisobrivi problema.
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: saqarTvelos axalgazrda
ekonomistTa asociacia;
kvlevis periodi: 2006-2007 weli;
ena: qarTuli;
374
sad SeiZleba moipovo: q. Tbilisi orbelianis #35
www.economists.ge .
gadasaxadebi da sagadasaxado sistemagadasaxadebi da sagadasaxado sistemagadasaxadebi da sagadasaxado sistemagadasaxadebi da sagadasaxado sistema
gzamkvlevi `gadasaxadebi da sagadasaxado sistema~ SemuSavebuliaSemuSavebuliaSemuSavebuliaSemuSavebulia
sagadasasaxado kanonmdeblobaze dayrdnobiT da warmoadgens sagadasasaxado kanonmdeblobaze dayrdnobiT da warmoadgens sagadasasaxado kanonmdeblobaze dayrdnobiT da warmoadgens sagadasasaxado kanonmdeblobaze dayrdnobiT da warmoadgens
sagadasaxado kodeqsis ganmartebassagadasaxado kodeqsis ganmartebassagadasaxado kodeqsis ganmartebassagadasaxado kodeqsis ganmartebas. . . . gzamkvlevSi detaluradaa
ganxiluli gadasaxadis saxeebi, maTi gadaxdisa da gaangariSebis
wesi, gadaxdis vadebi, sagadasaxado urTierTobaSi monawile
subieqtis ufleba-movaleobebi da pasuxismgebloba, kontrolisa
da sagadasaxado davasTan dakavSirebuli axali procedurebi da
pirobebi da sxv. . . . igi gankuTvnilia gadasaxadis gadamxdeli
fizikuri da iuridiuli pirebisTvis da maTTvis, vinc
dainteresebulia saqarTvelos sagadasaxado sistemis gacnobiT.
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: saqarTvelos axalgazrda
ekonomistTa asociacia;
kvlevis periodi: 2006 weli;
ena: qarTuli;
sad SeiZleba moipovo: q. Tbilisi orbelianis #35
www.economists.ge .
saerTaSoriso organizaciebis zogadi mimoxilva da maTi saerTaSoriso organizaciebis zogadi mimoxilva da maTi saerTaSoriso organizaciebis zogadi mimoxilva da maTi saerTaSoriso organizaciebis zogadi mimoxilva da maTi
TanamSromloba saqarTvelosTanTanamSromloba saqarTvelosTanTanamSromloba saqarTvelosTanTanamSromloba saqarTvelosTan
angariSSi ganxilulia wamyvani saerTaSoriso organizaciebi
(gerTianebuli erebis organizacia, janmrTelobis msofilo
organizacia, saerTaSoriso savaluto fondi, msoflio bankis
jgufi, msoflio savaWro organizacia, evrokavSiri, evropaSi
usafrTxoebis da TanamSromlobis organizacia, CrdiloeT
atlantikuri xelSekrulebis organizacia), maTi miznebi,
375
amocanebi, struqtura, programebi, saqarTvelosTan urTierToba da
SesaZleblobebi.
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: saqarTvelos axalgazrda
ekonomistTa asociacia;
kvlevis periodi: 2005 weli;
ena: qarTuli;
sad SeiZleba moipovo: q. Tbilisi orbelianis #35
www.economists.ge .
sawvavis bazarisawvavis bazarisawvavis bazarisawvavis bazari
kvlevis Sedegebi ganxilulia saqarTveloSi sawvavis bazari,
benzinisa da dizelis importi, misi tendenciebi, sawvavis fasebis
dinamika wamyvan safondo birJebsa da saqarTvelos bazarze, aseve -
sawvavis fasze moqmedi faqrotebi.
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: saqarTvelos axalgazrda
ekonomistTa asociacia;
kvlevis periodi: 2008 weli;
ena: qarTuli;
sad SeiZleba moifovo: q. Tbilisi orbelianis #35
www.economists.ge .
sunamoebis bazarisunamoebis bazarisunamoebis bazarisunamoebis bazari
kvlevis angariSSi mocemuli sunamoebis bazris mimoxilva da
momxmarebelTa damokidebuleba sxvadasxva faqtorebisadmi
brendebisa da sunamoebis arCevis procesSi.
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: saqarTvelos axalgazrda
ekonomistTa asociacia;
kvlevis periodi: 2008;
376
ena: qarTuli;
sad SeiZleba moifovo: q. Tbilisi orbelianis #35
www.economists.ge .
Doing Business 2009 – Georgia
angariSSi aRwerilia saqarTvelos biznesgaremos mdgomareoba 10
komponentis mixedviT (biznesis dawyeba, licenzireba, samuSao
Zalis daqiraveba, qonebis registracia, kreditis miReba,
investorebis dacva, gadasaxadebi, sabaJo sakiTxebi, kontraqtis
dadeba, biznesis daxurva da samomavlo prognozebi) biznessis
regulirebis sferoSi.
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: saerTaSoriso finansuri
korporacia;
kvlevis periodi: 2008 weli;
ena: inglisuri;
sad SeiZleba moipovo: www.doingbusiness.org .
biznesgaremo saqarTveloSibiznesgaremo saqarTveloSibiznesgaremo saqarTveloSibiznesgaremo saqarTveloSi
angariSSi aRwerilia saqarTvelos mcire da saSualo biznesis
winaSe mdgari problemebi Semdegi Temebis mixedviT: licenziebi da
nebarTvebi, Semowmebebi, sagadasaxado administrireba da importis
procedurebi.
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: saerTaSoriso finansuri
korporacia;
kvlevis periodi: 2006 weli;
ena: qarTul/inglisuri;
sad SeiZleba moipovo: www.ifc.org/georgia/bee.
377
saqarTvelos satransportosaqarTvelos satransportosaqarTvelos satransportosaqarTvelos satransporto----lojistikis seqtoris mimoxlivalojistikis seqtoris mimoxlivalojistikis seqtoris mimoxlivalojistikis seqtoris mimoxliva
angariSi detalurad aRwers satransporto seqtors da misi
ganviTarebis etapebs, aseve _ misi ganviTarebis ZiriTad
maCveneblebs. publikaciaSi ganxilulia satratnsporto-
lojistikis seqtoris segmentebi, adgilobrivi msxvili kompaniebi,
saqarTvelos infrastruqtura, konkurentuli upiratesoba da
sakanonmdeblo regulireba.
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: USAID- Georgia;
kvlevis periodi: 2007 weli;
ena: inglisuri;
sad SeiZleba moipovo: www.usaid.org.
siRaribis daZleva da ekonomikuri zrdasiRaribis daZleva da ekonomikuri zrdasiRaribis daZleva da ekonomikuri zrdasiRaribis daZleva da ekonomikuri zrda
angariSSi mocemulia ZiriTadi ekonomikuri maCveneblebis,
sxvadasxva analitikuri kvlevebisa da ganviTarebis perspeqtivebis
mimoxliva.
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: Internationa Money Fund;
kvlevis periodi: 2006 weli;
ena: inglisuri;
sad SeiZleba moipovo: www.imf.org/external/country/GEO.
sasoflo infrastuqtura saqarTveloSi sasoflo infrastuqtura saqarTveloSi sasoflo infrastuqtura saqarTveloSi sasoflo infrastuqtura saqarTveloSi –––– momsaxurebis momsaxurebis momsaxurebis momsaxurebis
gaumjobesebagaumjobesebagaumjobesebagaumjobeseba
angariSSi detalurad aris mocemuli saqarTveloSi arsebuli
sasoflo infrastuqturis analizi, aseve aris rekomendaciebi, Tu
rogor da ra gzebiT unda moxdes soflis infrastuqturis
ganviTareba.
378
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: Word bank- Georiga;
kvlevis periodi: 2006 weli;
ena: qarTuli;
sad SeiZleba moipovo: www.worldbank.org.ge.
saqarTvelos finansuri seqtoris SefasebasaqarTvelos finansuri seqtoris SefasebasaqarTvelos finansuri seqtoris SefasebasaqarTvelos finansuri seqtoris Sefaseba
angariSSi mocemulia saqarTvelos finansuri seqtoris detaluri
mimoxilva da analizi Sesabamisi rekomendaciebiT.
kvlevis ganmaxorcielebeli organizacia: Word bank- Georiga;
kvlevis periodi: 2007 weli;
ena: inglisuri;
sad SeiZleba moipovo: www.worldbank.org.ge.
ekonomikuri kvlevebis internetresursebi
finansTa saministro www.mof.ge
erovnuli sainvesticio saagento www.investingeorgia.ge
ekonomikuri ganviTarebis saministro
www.economy.ge
sagareo saqmeTa saminisrto www.mofa.ge
ekonomikuri politikisa da
samarTlebrivi sakiTxebis qarTul-evropuli sakonsultacio centri
www.geplac.org
379
sainformacio resursebisainformacio resursebisainformacio resursebisainformacio resursebi
bankebibankebibankebibankebi
saqarTvelos erovnuli banki 442544 www.nbg.gov.ge
banki "respublika" 925555 www.republic.ge
"taoprivatbanki" 350500 www.taobank.ge
"agroinvestbanki" 969481 www.agroinvestbank.ge
"pirveli britanuli banki" 995995 www.fbb.ge
"Tibisi banki" 272727 www.tbcbank.com.ge
"saqarTvelos banki" 444444 www.bog.ge
"saqarTvelos saxalxo banki" 555500 www.peoplesbank.ge
komerciuli banki
"bazisbanki" 922922 www.basisbank.ge
"viTibi banki jorjia" 505525 www.vtb.com.ge
"banki qarTu" 925592 www.cartubank.ge
"prokredit banki" 202222 www.procreditbank.ge
„biTiei banki" 242242 www.bta.ge
"investbanki" 922536 www.investbank.ge
"azerbaijanis saerTaSoriso
banki - saqarTvelo" 998545
"ziraaT bankis" Tbilisis
filiali 943714 www.ziraatbank.com.tr
"kavkasiis ganviTarebis
bankis" Tbilisis filiali 923308
www.tdbcom.caucasus.net/
geo/
"eiC es bi si banki
saqarTvelo" 486357 www.hsbc.ge
"progres banki" 320044 www.progressbank.ge
"kor standart banki" 507700 www.standardbank.ge
"xalik banki saqarTvelo" 481111 www.hbg.ge
“banki konstanta" 953020 www.constanta.ge
380
saxelmwifo organizaciebisaxelmwifo organizaciebisaxelmwifo organizaciebisaxelmwifo organizaciebi
saqarTvelos parlamenti www.parliament.ge
saqarTvelos prezidenti www.president.gov.ge
saqarTvelos erovnuli banki www.nbg.gov.ge
saqarTvelos mTavroba www.government.gov.ge
saxelmwifo ministri evropul da
evroatlantikur struqturebSi
integraciis sakiTxebSi www.eu-nato.gov.ge
ganaTlebis da mecnierebis saministro www.mes.gov.ge
ganaTlebis da mecnierebis saministro www.mes.gov.ge
garemos dacvisa da bunebrivi
resursebis saministro www.moe.gov.ge
ekonomikuri ganviTarebis saministro www.economy.gov.ge
turizmis departamenti www.tourism.gov.ge
privatizacia www.privatization.ge
saqarTvelos statistikis departamenti www.statistics.ge
saqarTvelos erovnulis sainvesticio
saagento www.investingeorgia.org
energetikis saministro www.minenergy.gov.ge
Tavdacvis saministro www.mod.gov.ge
iusticiis saministro www.justice.gov.ge
kulturis, ZeglTa dacvis da sportis
saministro www.mcs.gov.ge
ltolvilTa da gansaxlebis
saministro www.mra.gov.ge
sagareo saqmeTa saministro www.mfa.gov.ge
soflis meurneobis saministro www.maf.gov.ge
finansTa saministro www.mof.gov.ge
Sinagan saqmeTa saministro www.police.ge
Sromis, janmrTelobisa da socialuri
dacvis saministro www.moh.gov.ge
socialuri subsidiebis saagento www.moh.gov.ge
sajaro reestris erovnuli saagento www.napr.gov.ge
Tbilisis meria www.tbilisi.gov.ge
381
arasamTavrobo organizaciebiarasamTavrobo organizaciebiarasamTavrobo organizaciebiarasamTavrobo organizaciebi
kavkasia www.gbdc.ge
saqarTvelos axalgazrda
iuristTa asociacia www.gyla.ge
Welfare www.welfarefoundation.org.ge
Georgian Chamber of Commerce
and Indusrty www.gcci.ge
axalgazrdobis dasaqmebis
saerTaSoriso asociacia www.aupairgeo.netfinms.com
saganmanaTleblo debatebis
asociacia www.debat.ge
axalgazrda mecnierTa
ganviTarebis centri www.ysd-center.caucasus.net
axalgazrduli alternativa www.alt.ge
axalgazrduli qristianuli
asociacia www.ymca.ge
saqarTvelos axalgazrda
finansistTa da biznesmenTa
asociacia www.atba.ge
bio-ritmi axalgazrda biologTa
asociacia www.bio-ritmi.org.ge
sarebilitacio axalgazrduli
centri www.caritasgeorgia.ge
axali iniciativa www.ngni.net
studentTa saerTaSoris
gacvliTi asociacia teqnikuri
gamocdilebisaTvis www.iaeste.org
axalgazrda eqspertTa asociacia www.navigator.ge
biznes eTikis asociacia www.businenssethics.ge
axaldazrduli organizacia spa
- saqarTvelo legioni www.legion.ge
siqa – saganmanaTleblo
iniciativebis qarTuli
asociacia www.zari.org.ge
asociacia saqarTvelos
axalgazrdoba evropisaTvis www.gye.ge
382
saerTaSoriso organizaciebisaerTaSoriso organizaciebisaerTaSoriso organizaciebisaerTaSoriso organizaciebi
GTZ www.gtz.de
Eurasia Partnership Foundation www.epfound.ge
Booz-Allen & Hamilton Inc. (USAID) www.boozallen.co.uk
US Democracy Commission www.democracycommission.ie
IRIS-Center www.iris.umd.edu
Oxfam-GB www.oxfam.org.uk
Oxfam - Novib www.oxfamnovib.nl
OSCE - Mission to Georgia www.osce.org/georgia
IESC, USAID www.iesc.org
Caucasus Research Resource
Centre www.crrc.ge
Centre of International Private
Enterprise (CIPE) www.cipe.org
USAID www.georgia.usaid.gov
Save the Children www.savethechildren.org
Agvantage www.agvantage.org.ge
Civic Initiative Center www.cic.ge
UNDP www.undp.org.ge
IFC www.ifc.org
US Embassy www.georgia.usembassy.gov/ge
UGPN www.ugpn.ge
Adam Smith Interational www.adamsmithinternational.com
CHF www.geiiwebsite.web-prs.com
biznes sakonsultacio
momsaxurebis programa
saqarTveloSi www.bas.ge
World Bank www.worldbank.org
EU www.eurunion.org
IMF www.imf.org
UN www.un.org
NATO www.nato.int
Euro Council www.coe.int
383
tusistuli organizaciebitusistuli organizaciebitusistuli organizaciebitusistuli organizaciebi
jorjian disqaveri turs 294953 www.gdt.ge
mejiq tur 290599 www.magictour.ge
amig grup 454344 www.amiggroup.ge
freS Treveli 251110 www.fresh-travel.ge
ultra turi 778680 www.ultratour.ge
turistuli saagento
adamko raizeni 910105 www.adamko.ge
turistuli kompania
jorjian holideis 395259 www.cgtt-tbilissi.ge
mogzaurTa klubi 997999 www.travelclub.ge
levon Treveli Tbilisi 250010 www.levontravel.com
karlson vagonliT
Treveli 999333 www.carlsonwagonlit.com.ge
Trevellendi 507777 www.travelland.ge
galaqsi siti 932357 www.galaxy-city.com
berika inTerneSnl 932829 www.berika.ge
aviaservisi 998966 www.aviaservice.ge
Sps kompania harmonia 220195 www.harmony.ge
mogzaurTa klubi 988642
maxmuturi 722546
kavkazus Treveli 987400
en-turi 253363
georgika Treveli 252199
sastumroebisastumroebisastumroebisastumroebi
Zveli metexi metexis aRm. 3 747404 www.oldmetekhi.
ge
edemi palasi petriaSvilis q. 42 252712 www.hoteledemi.
ge
sastumro
stambuli
aRmaSeneblis gamz.
148 911182
www.istanbul.ltd.
ge
384
sastumro prima-
vera quCiSvilis q. 8 251146
www.primavera.g
e
sastumro medea mickeviCis q. 40 370125 www.hotelmedea
.com
sastumro
varazi kostavas q. 45 921161
www.hotelvarazi.
ge
sastumro
evropa kandelakis q. 23 233432
www.hoteleurop
e.ge
sastumro
diplomati
amaRlebis q. 4,
bolo aRmarTi 922088
www.diplomat.ltd
.ge
sastumro demi ananuris q. 10 220619 www.demi.mywe
b.ge
sastumro betsi mayaSvilis q. 32/34 931404 www.betsyshotel.
com
sastumro -
kopala Cexovis q. 8/10 775520 www.kopala.ge
vila mTiebi CaxruxaZis 10 920340 www.hotelmtiebi.
ge
vere palasi quCiSvilis q. 24/8 253340 verepalace.com.g
e
en bi monopoli al. yazbegis gamz.
34a 396254 www.gases.ge
sastumro PAVO g. axvledianis q. 21 986951 www.hotelpavo.g
e
saxli Zveli
ubani al. diumas q. 5 922404
Seraton metexi
palasi Telavis q. 20 772020
qorTiard
marioti
Tavisuflebis moed.
4 779100
firosmani d. aRmaSeneblis xeiv.
XII km 520452
simpaTia gagarinis I Sesaxvevi
4 995588
iliani v. anjafariZis q. 1 335710
Tbilisi rusTavelis gamz. 13 779200
385
marioti
vipi leseliZis q. 31 989809
vip viqtoria arayiSvilis I Cixi
3. 291877
vi.ai.pi. leseliZis q. 31 920040
edelvaisi petriaSvilis q. 42 251235
butik oteli metexis aRm. 9 266999
amirani universitetis q. 6 391184
kolxi SaniZis q. 31 252405
vila berika ZoweniZis q. 9 933562
vere palasi quCiSvilis q. 24/8 253340
auditoruli kompaniebiauditoruli kompaniebiauditoruli kompaniebiauditoruli kompaniebi
S.p.s. premier-auditi d. aRmaSeneblis gamz. 120 941097
saqarTvelosos profesiul
buRalterTa da auditorTa
federacia
wereTlis 61 354397
saqarTvelos auditoruli
da sakonsultacio kompania
WavWavaZis gamz. 74, VIII-e
sarT. 253161
S.p.s audit centri 26 maisis moedani 2 941603
saqarTvelos auditoruli
da sakonsultacio kompania WavWavaZis gamz. 74 253161
mediatori d. gamrekelis q. 19" 330906
kei pi em ji - is Tbilisis
ofisi xeTagurovis q. 6 935713
el auditi g. leoniZis q. 11/a 999768
deloiti da tuSi asaTianis q. 36a 244566
damoukidebeli auditori
taveluraSvili guluas q. 4 751042
audituri firma bakaSvili
da kompania meliqiSvilis q. 12 221324
auditoruli firma fiski q. wamebulis gamz. 3 982241
386
auditoruli firma melita s.cincaZis q. 6/7 987490
auditoruli firma beiker
tilli jorjia
i. WavWavaZis gamz. 74. XI
sarT. 234266
auditoruli firma maCablis q. 14 986563
auditoruli kompania
j.b.auditi pasteris q. 2 964647
auditori anastasia ivaniZe z. veSapuris q. 9/12 967859
audit-centri 26 maisis moedani 2 941603
audit-lojiqi Zmebi kakabaZeebis q. 7 921700
audit end konsalting grup al. yazbegis gamz. 32/34 394064
ai-em-si auditi barnovis q. 83 226076
satransporto kompaniebisatransporto kompaniebisatransporto kompaniebisatransporto kompaniebi
jorjian transport grup faliaSvilis q. 67 230860
mersk saqarTvelo xeTaguruvis q. 6 200800
kavkasiis saerTaSoriso
transporti al. yazbegis q. 12a 334498
ji. ei. lojistiks rusTavelis gamz. 42 935249
sovtransavto-saqarTvelo qerCis q. 10a 539387
sistema solo + ak. wereTlis gamz. 142 355704
saqarTvelos satransporto
xazebi ji-Ti-el ak. wereTlis gamz. 138 912056
satransporto kompania di
zed transi ak. wereTlis gamz. 142a 940236
satransporto administracia al. yazbegis gamz. 12 386008
rusTavi-turi gulias q. 1 755737
navTluRis avtosadguri moskovis gamz. 2 716629
makedonia gulias q. 1 912133
387
`jorjian Treins
eqsfediSen~ Ciqobavas q.24 959132
sareklamosareklamosareklamosareklamo kompaniebikompaniebikompaniebikompaniebi
sareklamo kompania siofi 999841 www.directory.ge
TV+ 330220 www.tvplus.ge
sareklamo studia art mejiq 265777 www.artmagic.ge
media arti 952681 www.mediaart.ge
magi stili 397501 www.magistyle.ge
Tazos feierverki 987534 www.fireworks.ge
S.p.s. edbrendi 206070 www.adbrand.ge
S.p.s. aiTiem kompania 291292 www.advertisement.ge
kreativi 898 117 979
apeks duo 250167 www.apexduo.com
warmomadgenloba
saqarTveloSi di-ji-em media 961054
studia 1 2 3 223849
starkom mediavest jgufi
saqarTvelo 381790
sareklamo saagento di em 936301
sareklamo saagento delta
media 252959
sareklamo saagento bao-video 920024
sareklamo kompania serigrafi 399551
sareklamo kompania promo
kavkasia 380361
sareklamo kompania orioni 481001
sareklamo kompania maken-
eriqsoni jorjia 251500
sareklamo kompania imperiali 253533
sareklamo kompania di da ji 399551
sareklamo kompania deizi 453345
388
sareklamo kompania a.m.i. 293329
sareklamo kompania 10 da
kompania 311711
saprodiusero centri jemini 938940
metro media servisi 938940
injoi 388972
video interneiSenenal
saqarTvelo 920777
erToblivi sawarmo losauCi 708032
edsistems studio
interneiSenali 380807
dizain studia moderni 987218
gare reklamis saagento, linq
media 379555
sarke studia 207207 www.sarke.ge/studio/
kvleviTi organizaciebikvleviTi organizaciebikvleviTi organizaciebikvleviTi organizaciebi
jorjian transport grup faliaSvilis q. 67 230860
mersk saqarTvelo xeTaguruvis q. 6 200800
kavkasiis saerTaSoriso
transporti al. yazbegis q. 12a 334498
ji. ei. lojistiks rusTavelis gamz. 42 935249
sovtransavto-saqarTvelo qerCis q. 10a 539387
sistema solo + ak. wereTlis gamz. 142 355704
saqarTvelos satransporto
xazebi ji-Ti-el ak. wereTlis gamz. 138 912056
satransporto kompania di
zed transi ak. wereTlis gamz. 142a 940236
satransporto administracia al. yazbegis gamz. 12 386008
navTluRis avtosadguri moskovis gamz. 2 716629
makedonia gulias q. 1 912133
`jorjian Treins eqsfediSen~ Ciqobavas q.24 959132
389
masmedia masmedia masmedia masmedia ((((TbilisiTbilisiTbilisiTbilisi))))
gazeTi S.p.s. mvp gazeTi 24 saaTi 202424
gazeTi sarbieli 394829
gazeTi Cemi skola 530086
gazeTi rezonansi 956938
gazeTi sabavSvo gazeTi 12 mtredi 524499
gazeTi mwvane presa 921764
gazeTi moswavleTa gazeTi nergi 931986
gazeTi metri 969087
gazeTi media-investi 552050
gazeTi media eqspresi gazeTi mesinjeri 939169
gazeTi Georgian Business Week 923758
gazeTi gazeTi toto sporti 604477
gazeTi gazeTi saxalxo ganაTleba 984803
gazeTi gazeTi saqarTvelos varskvlavi 935181
gazeTi gazeTi samyaro 552165
gazeTi gazeTi pegasi 293536
gazeTi niu biznes jorjia 932919
gazeTi navigatori 932075
gazeTi gazeTi nabiji 932919
gazeTi bankebi da finansebi 923976
gazeTi axali azri 604477
gazeTi axali Taoba 952589
gazeTi arCevani 995039
gamomcemlobebi gamomcemloba artanuji 250522
gamomcemlobebi S.p.s. forma 779045
gamomcemlobebi sagamomcemlo saxli inovacia 922523
gamomcemlobebi kavSiri mecniereba da energetika 333120
gamomcemlobebi gamomcemloba inteleqti 250522
gamomcemlobebi jurnalistTa asociacia
postfaqtumi 377761
gamomcemlobebi jorjian biznes konsalTing grup 347226
390
gamomcemlobebi S.p.s merani 932378
gamomcemlobebi foni 316778
gamomcemlobebi sareklamo-sagamomcemlo kompania,
daleni-studia 420113
gamomcemlobebi sagamomcemlo-poligrafiuli
saxli kabadoni 921005
gamomcemlobebi sagamomcemlo saxli matrica 378872
gamomcemlobebi Jurnali stereo 439032
gamomcemlobebi poligrafiuli firma stagi 931058
gamomcemlobebi planeta 933873
gamomcemlobebi paata nacvliSvilis gamomcemloba 963003
gamomcemlobebi mwignobari 940571
gamomcemlobebi lega 300898
gamomcemlobebi kolor printi 999882
gamomcemlobebi zenaari 989503
gamomcemlobebi em fabliSingi 233731
gamomcemlobebi dia 998890
gamomcemlobebi damoukidebeli mediisa da
biznesis jgufi 355356
gamomcemlobebi gamomcemloba-stamba media
servisi 364020
gamomcemlobebi gamomcemloba-anbani 920588
gamomcemlobebi gamomcemloba jisiai 335291
gamomcemlobebi gamomcemloba Semecneba 210154
gamomcemlobebi gamomcemloba universali 290960
gamomcemlobebi gamomcemloba poligrafiuli
firma jali 529592
gamomcemlobebi gamomcemloba poligrafiuli
firma paragrafi 529592
gamomcemlobebi gamomcemloba naTlismcemeli 211254
gamomcemlobebi gamomcemloba mermisi 922305
gamomcemlobebi gamomcemloba maqsimumi 935022
gamomcemlobebi gamomcemloba diogene 967971
gamomcemlobebi gamomcemloba axali saqarTvelo 952927
391
gamomcemlobebi beWdviTi sityvis kombinati 954818
gamomcemlobebi bakur sulakauris gamomcemloba
qarTuli biografiuli centri 910954
gamomcemlobebi ai es bi eni da ai es em eni
gazeTis gamomcemloba 935862
sainformacio
centri/saagento axali ambebi saqarTvelo 933064
sainformacio
centri/saagento
jeohoTniusi, sainformacio
saagento hi-eiC-eni 990498
sainformacio
centri/saagento
ekonomikuri ganviTarebis
saministros erovnuli
sainvesticio saagentos biznes
sainformacio centri
933095
sainformacio
centri/saagento
sainformacio teqnologiebis da
eleqtronuli biznesis asociacia 226783
sainformacio
centri/saagento kavkas-presi 922919
sainformacio
centri/saagento ria novosti 933104
sainformacio
centri/saagento
roiters i.i.l.
warmomadgenlobiTi ofisi
saqarTveloSi
999370
sainformacio
centri/saagento
infojorjia XXI, sainformacio
centri 09 910909
sainformacio
centri/saagento info-nius jorjia 983170
sainformacio
centri/saagento
evropis sabWos sainformacio
biuro 988960
presis
gavrcelebis
samsaxuri
eqspres-kurieri 922305
presis
gavrcelebis
samsaxuri
macne 934397
presis
gavrcelebis
samsaxuri
infoservisi 341140
Jurnalebi neostudia 940007
Jurnalebi saqarTvelos ekonomika 251600
392
Jurnalebi gadasaxadebi da aRricxva 936347
Jurnalebi auditi, aRricxva da finansebi 337331
Jurnalebi anabeWdi 253838
Jurnalebi amarta 536034
Jurnalebi avto+ 969170
televizia mze 333187
televizia imedi 919327
televizia re - studia 331256
televizia Jurnalistikuri gamoZiebis
saagento dro da sivrce 210421
radio faiv lains radio 452555
radio radio ucnobi 380300
televizia rusTavi2 322371
televizia pirveli stereo 333422
televizia kavkasia 936753
televizia iveria 997353
televizia saqarTvelos sazogadoebrivi
mauwyebeli 213367
radio fortuna 381069
radio fortuna + 387474
radio ar daidardo 374747
radio pirveli radio 335689
radio imedi 331059
radio ucnobi 330707
radio saqarTvelos xma 372372
radio evropa plusi 305354
radio saqarTvelos radio 409299
radio mwvane talRa 312929
radio sindikati 913902
radio 5lines 422535
gazeTi axali versia 332068
gazeTi qronika 212088
gazeTi alia 212180
393
gazeTi kviris palitra 389888
gazeTi asaval-dasavali 152525
gazeTi argumenti 232091
gazeTi Georgian Times 934405
gazeTi Tavisufali gazeTi 966189
gazeTi panorama 989470
gazeTi kamara 205051
gazeTi axali komersanti 8 800 100
100
masmedia (Sida qarTli)masmedia (Sida qarTli)masmedia (Sida qarTli)masmedia (Sida qarTli)
televizia televizia TrialeTi 8(270)71331
televizia televizia dia 8(268)43323
radio radio TrialeTi 8(270)79131
gazeTi gazeTi qarTlis xma 8(270)74138
gazeTi gazeTi xalxis gazeTi 8(99)282742
gazeTi gazeTi TrialeTi 8(270)71039
gazeTi gazeTi lomWabuki 8(270)73483
gazeTi gazeTi qarTlis qronika 8(93)355066
gazeTi gazeTi axali ganTiadi 8(271)22576
masmedia masmedia masmedia masmedia ((((qvemo qarTliqvemo qarTliqvemo qarTliqvemo qarTli))))
televizia televizia me-12 arxi 8(77)459023
televizia televizia qvemo qarTlis tele
radio kompania 8(24)154400
televizia televizia Tv marneuli 8(257)21592
televizia televizia V arxi 8(258)22330
radio radio nacionali 8(258)22228
gazeTi gazeTi taimeri 8(24)158822
gazeTi gazeTi bolnisi 8(99)541174
gazeTi gazeTi didgori 8(99)372775
gazeTi gazeTi walkis uwyebani 8(99)258561
394
gazeTi gazeTi rusTavi 8(99)908918
masmedia masmedia masmedia masmedia ((((kaxeTikaxeTikaxeTikaxeTi))))
televizia telekompania Tvali 8(215)42363
televizia telekompania gurjaani 8(253)20896
televizia telekompania sameba 8(251)43205
televizia telekompania Tanamgzavri 8(250)33995
televizia telekompania TV-1 8(213)82736
televizia telekompania L-TV 8(254)21923
radio radio hereTi 8(99)935091
masmedia masmedia masmedia masmedia ((((imereTiimereTiimereTiimereTi))))
televizia televizia rioni 8(231)41470
televizia televizia zari 8(211)25885
televizia televizia argo 8(292)52323
televizia televizia imervizia 8(279)56111
televizia televizia mega TV 8(295)21257
radio radio Zveli qalaqi 8(231)41079
radio radio argo 8(292)56121
masmedia masmedia masmedia masmedia ((((samedgelo zemo svaneTisamedgelo zemo svaneTisamedgelo zemo svaneTisamedgelo zemo svaneTi))))
televizia televizia odiSi 8(215)51771
televizia televizia samegrelo 8(215)50700
televizia televizia jixa 8(216)21599
televizia teelevizia egrisi 8(213)25779
televizia televizia me-9 talRa 8(293)24114,
radio radio aTinaTi 8(99)568184
radio radio harmonia 8(93)314404
radio radio odiSi+ 8(215)51019
gazeTi gazeTi Ria boqlomi 8(55)176533
395
masmedia masmedia masmedia masmedia ((((aWaraaWaraaWaraaWara))))
televizia televizia aWara 8(88222)74370
televizia televizia telearxi 25 8(88222)76925
radio aWaris radio 8(88222)74391
gazeTi gazeTi kaxaberi 8(88222)42600
gazeTi qobuleTi 8(236)67990
gazeTi aWara P.S 8(88222)33606
masmedia masmedia masmedia masmedia ((((samcxesamcxesamcxesamcxe----javaxeTijavaxeTijavaxeTijavaxeTi))))
televizia televizia borjomi 8(267)21978,
televizia televizia mecxre arxi 8(265)20401
televizia televizia farvana 8(261)22959
televizia televizia ATV 12 8(99)116266