METODYKA PRACY Z METODYKA PRACY Z DZIECKIEM Z DZIECKIEM Z

NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄINTELEKTUALNĄ

Opracowanie:Opracowanie:

Monika BilczakMonika Bilczak

Jolanta ŚwitaczJolanta Świtacz

Listopad 2011 Listopad 2011

Podstawowe zasady Podstawowe zasady i założenia edukacji osób i założenia edukacji osób

niepełnosprawnych.niepełnosprawnych.

Edukacja osób Edukacja osób niepełnosprawnych niepełnosprawnych

intelektualnie polega na intelektualnie polega na integralnej realizacji funkcji integralnej realizacji funkcji

wychowawczej, dydaktycznejwychowawczej, dydaktyczneji opiekuńczej szkoły i opiekuńczej szkoły

z uwzględnieniem z uwzględnieniem specyficznych form i metod specyficznych form i metod pracy oraz zasad nauczania, pracy oraz zasad nauczania, opisanych przez współczesną opisanych przez współczesną

pedagogikę.pedagogikę.

Praca z osobami Praca z osobami niepełnosprawnymi powinna niepełnosprawnymi powinna opierać się na opierać się na kilku założeniachkilku założeniach::- nawiązaniu pozytywnego kontaktu - nawiązaniu pozytywnego kontaktu

emocjonalnego nauczyciela z emocjonalnego nauczyciela z uczniem uczniem jest podstawowym warunkiem jest podstawowym warunkiem efektywnej efektywnej pracy, pracy,- każdy uczeń posiada swoiste - każdy uczeń posiada swoiste uzdolnienia uzdolnienia i braki, własne tempo i rytm i braki, własne tempo i rytm rozwoju,rozwoju,- wczesne podjęcie oddziaływań - wczesne podjęcie oddziaływań rewalidacyjnych daje szansę na rewalidacyjnych daje szansę na optymalizację rozwoju ucznia, optymalizację rozwoju ucznia,

- rozwój umysłowy i dojrzałość rozwój umysłowy i dojrzałość społeczna społeczna ucznia może ulegać poprawie w ucznia może ulegać poprawie w wyniku wyniku oddziaływań uwzględniających oddziaływań uwzględniających czynniki czynniki indywidualne i społeczne, indywidualne i społeczne,

- nawet niewielkie postępy ucznia - nawet niewielkie postępy ucznia powinny powinny być wzmacniane pozytywnie, być wzmacniane pozytywnie, natomiast natomiast brak postępów nie podlega brak postępów nie podlega wartościowaniu negatywnemu, wartościowaniu negatywnemu,

- w edukacji wskazane jest w edukacji wskazane jest nawiązanie nawiązanie współpracy z rodziną ucznia, współpracy z rodziną ucznia, włączanie włączanie jej w tworzenie planu pracy z jej w tworzenie planu pracy z uczniem, uczniem, a także w miarę możliwości w a także w miarę możliwości w realizowanie pewnych części planu realizowanie pewnych części planu w domu, wskazany jest także w domu, wskazany jest także udział udział rodziny w konsultacjach rodziny w konsultacjach dotyczących dotyczących postępów i trudności ucznia. postępów i trudności ucznia.

W pracy z uczniem nauczyciela W pracy z uczniem nauczyciela obowiązują obowiązują zasady ortodydaktykizasady ortodydaktyki::

- - zasada indywidualizacjizasada indywidualizacji czyli czyli dostosowanie zadań do potrzeb, możliwości dostosowanie zadań do potrzeb, możliwości i tempa pracy ucznia;i tempa pracy ucznia;

- - zasada poglądowościzasada poglądowości tj. wszechstronne, tj. wszechstronne, polisensoryczne poznawanie otaczającej polisensoryczne poznawanie otaczającej rzeczywistości;rzeczywistości;

- - zasada stopniowania trudnościzasada stopniowania trudności, dzięki , dzięki której dziecko wzmacnia wiarę w swoje której dziecko wzmacnia wiarę w swoje możliwości, mobilizuje się do możliwości, mobilizuje się do przezwyciężania niepowodzeń, osiąga sukces przezwyciężania niepowodzeń, osiąga sukces sprzyjający własnemu rozwojowisprzyjający własnemu rozwojowii doskonaleniu;i doskonaleniu;

- zasada systematycznościzasada systematyczności to to znaczy znaczy pracy zgodnie z racjonalnym pracy zgodnie z racjonalnym planemplanem i systematyczne postępowanie i systematyczne postępowanie zgodniezgodnie z nim; z nim;- - zasada trwałości wiedzyzasada trwałości wiedzy, czyli , czyli

wielokrotnego powtarzania nabytej wielokrotnego powtarzania nabytej

wiedzy i umiejętności; wiedzy i umiejętności;- - zasada współpracy z rodzinązasada współpracy z rodziną, , która która powinna aktywnie uczestniczyć powinna aktywnie uczestniczyć w procesie rewalidacji własnego w procesie rewalidacji własnego dziecka.dziecka.

Zasadami jakimi powinien się kierować Zasadami jakimi powinien się kierować nauczyciel pracujący z dziećmi nauczyciel pracujący z dziećmi

niepełnosprawnymi intelektualnie są:niepełnosprawnymi intelektualnie są:

Zasada dominacji wychowania w Zasada dominacji wychowania w nauce szkolnejnauce szkolnej. Z tej zasady wynikają . Z tej zasady wynikają pewne zadania dla nauczyciela:pewne zadania dla nauczyciela:

- starannie opracowany i przemyślany - starannie opracowany i przemyślany plan pracy zarówno dydaktycznej, plan pracy zarówno dydaktycznej, jak i wychowawczej,jak i wychowawczej,

- zwrócenie szczególnej uwagi na te - zwrócenie szczególnej uwagi na te momenty w życiu danego momenty w życiu danego dziecka, które mają wpływ na dziecka, które mają wpływ na kształtowanie postaw społecznych,kształtowanie postaw społecznych,

- dostosowanie treści kształcenia dostosowanie treści kształcenia do do typu typu fizycznego i psychicznego fizycznego i psychicznego danego danego

dziecka: dziecka: - - dziecko agresywnedziecko agresywne - prawidłowe - prawidłowe

wzorce moralne i społeczne, wzorce moralne i społeczne, - - dziecko wycofujące siędziecko wycofujące się - - stosowanie stosowanie różnorodnych pomocy naukowych w różnorodnych pomocy naukowych w celu celu aktywizacji oraz zróżnicowanie form aktywizacji oraz zróżnicowanie form i metod pracy, i metod pracy, - - dziecko nadpobudliwedziecko nadpobudliwe - zajęcia - zajęcia wyciszające, konsekwencja w wyciszające, konsekwencja w działaniach działaniach pedagogicznych. pedagogicznych.

Zasada życzliwej pomocyZasada życzliwej pomocy,,w której pomagamy w której pomagamy przezwyciężyć jednostce przezwyciężyć jednostce upośledzonej niewiarę upośledzonej niewiarę we własne siły i możliwości orazwe własne siły i możliwości orazw przezwyciężeniu lęku przed w przezwyciężeniu lęku przed kompromitacją i niewłaściwą kompromitacją i niewłaściwą oceną, a także pokonaniu oceną, a także pokonaniu trudów w procesie uczenia się, trudów w procesie uczenia się, przez to w uzyskaniu dobrego przez to w uzyskaniu dobrego samopoczucia i pewności siebie.samopoczucia i pewności siebie.

Zasada kształtowania Zasada kształtowania pozytywnej atmosfery pracypozytywnej atmosfery pracy, , czyli dobre nastawienie do pracy czyli dobre nastawienie do pracy wzmaga ogólną jej motywację, przez wzmaga ogólną jej motywację, przez co wpływa zasadniczo na wzrost jej co wpływa zasadniczo na wzrost jej efektywności i wydajności.efektywności i wydajności.

Zasada aktywizacjiZasada aktywizacji, pobudza , pobudza uzewnętrznianie się jednostki, uzewnętrznianie się jednostki, stanowi niejako klucz do ułatwiania stanowi niejako klucz do ułatwiania jej nawiązania właściwych jej nawiązania właściwych stosunków interpersonalnych stosunków interpersonalnych w środowisku.w środowisku.

„„Dekalog nauczyciela i Dekalog nauczyciela i wychowawcywychowawcy

na podstawie „Małego Księcia”na podstawie „Małego Księcia”Antoine’a de Saint-ExuperyAntoine’a de Saint-Exupery

1. Oswoić znaczy stworzyć więzy. 1. Oswoić znaczy stworzyć więzy. Jeśli mnie oswoisz, będziemy Jeśli mnie oswoisz, będziemy się nawzajem potrzebować.się nawzajem potrzebować.

2. Należy wymagać tego, co można 2. Należy wymagać tego, co można otrzymać.otrzymać.

3. Mam prawo żądać posłuszeństwa, 3. Mam prawo żądać posłuszeństwa, jeśli moje polecenia są rozsądne.jeśli moje polecenia są rozsądne.

4. Oczy są często ślepe, należy 4. Oczy są często ślepe, należy szukać sercem. szukać sercem.5. Śmiech jest dla życia, jak 5. Śmiech jest dla życia, jak studnia studnia na pustyni. na pustyni.6. Zamiast tępić zło, lepiej 6. Zamiast tępić zło, lepiej szerzyć szerzyć dobro. dobro.7. Bądź silniejszy, a będziesz 7. Bądź silniejszy, a będziesz miał miał rację. rację.

8. Kto poniża sam jest niski.8. Kto poniża sam jest niski.9. Powinieneś sądzić według 9. Powinieneś sądzić według czynów, a nie słów. czynów, a nie słów.10. Znacznie trudniej jest 10. Znacznie trudniej jest sądzić sądzić siebie, niż bliźniego. siebie, niż bliźniego. Jeśli potrafisz siebie dobrze Jeśli potrafisz siebie dobrze osądzić, będziesz naprawdę osądzić, będziesz naprawdę mądry. mądry.

„„Pozwólmy mieć naszym uczniom Pozwólmy mieć naszym uczniom małemałe i duże tajemnice. i duże tajemnice.

Nie żądajmy na wszystkie nasze Nie żądajmy na wszystkie nasze pytania odpowiedzi. pytania odpowiedzi.

Ulegajmy czasami urokowi Ulegajmy czasami urokowi tajemnicy.tajemnicy.

Pamiętajmy, że oprócz śmiechu są Pamiętajmy, że oprócz śmiechu są także łzy…”także łzy…” Jerzy Wójcik Jerzy Wójcik

Nauczyciel - wychowawcaNauczyciel - wychowawca musi musi być nastawiony na szukanie być nastawiony na szukanie nowych pól i metod nowych pól i metod działania wobec dzieci działania wobec dzieci i młodzieży upośledzonej i młodzieży upośledzonej umysłowo. Wychowanie specjalne umysłowo. Wychowanie specjalne jest raczej sztuką niż nauką. jest raczej sztuką niż nauką. Oznacza to wielką rolę Oznacza to wielką rolę wychowawcy w zakresie poznania wychowawcy w zakresie poznania dziecka i dostosowania metod dziecka i dostosowania metod pracy do jego psychiki.pracy do jego psychiki.

Naczelną zasadąNaczelną zasadą, jaka , jaka powinna towarzyszyć każdemu powinna towarzyszyć każdemu nauczycielowi pracującemu z nauczycielowi pracującemu z dzieckiem dzieckiem z niepełnosprawnością z niepełnosprawnością intelektualną jest:intelektualną jest: - serdeczność - serdeczność - życzliwość - życzliwość - cierpliwość- cierpliwość- bezwzględna akceptacja - bezwzględna akceptacja całej całej jego osoby. jego osoby.

Wszelkim oddziaływaniom Wszelkim oddziaływaniom rewalidacyjnym wobec ucznia rewalidacyjnym wobec ucznia

niech przyświecają słowaniech przyświecają słowaJanusza Korczaka:Janusza Korczaka:

„mów dziecku, że jest „mów dziecku, że jest dobre, że może, dobre, że może,

że potrafi.”że potrafi.”

CHARAKTERYSTYKA CHARAKTERYSTYKA NIEKTÓRYCH METOD NIEKTÓRYCH METOD

PRACY PEDAGOGICZNEJPRACY PEDAGOGICZNEJ

O metodach O metodach aktywizujących słów aktywizujących słów

kilka…kilka…

Zabawa jest nauką, Zabawa jest nauką,

nauka jest zabawą.nauka jest zabawą.

Im więcej zabawy, Im więcej zabawy,

tym więcej nauki.tym więcej nauki.

W prawidłowo zorganizowanym W prawidłowo zorganizowanym procesie dydaktycznym rola procesie dydaktycznym rola

nauczyciela polega na stwarzaniu nauczyciela polega na stwarzaniu warunków i sytuacji warunków i sytuacji pobudzających uczniów pobudzających uczniów

do aktywności, kierowaniu ich do aktywności, kierowaniu ich działalnością poznawczą podczas działalnością poznawczą podczas zdobywania wiedzy oraz czuwanie zdobywania wiedzy oraz czuwanie

nad jej wykorzystaniem. W nad jej wykorzystaniem. W procesie kształcenia aktywność procesie kształcenia aktywność twórcza dziecka przeplata się z twórcza dziecka przeplata się z

aktywnością odtwórczą.aktywnością odtwórczą.

Aby zajęcia były efektywne, muszą Aby zajęcia były efektywne, muszą

być umiejętnie zaprojektowane, być umiejętnie zaprojektowane, zorganizowane, przemyślane zorganizowane, przemyślane

i w sposób atrakcyjny i w sposób atrakcyjny przeprowadzone. Ich efektywność przeprowadzone. Ich efektywność uzależniona jest głównie od stylu uzależniona jest głównie od stylu pracy nauczyciela, metod i form, pracy nauczyciela, metod i form,

które stosuje, a także które stosuje, a także od tego, w jakim stopniu zdoła od tego, w jakim stopniu zdoła

zaktywizować uczniów oraz zaktywizować uczniów oraz nakłonić nakłonić

ich do świadomego uczestnictwa ich do świadomego uczestnictwa w procesie nauczania.w procesie nauczania.

Pamiętajmy ile Pamiętajmy ile zapamiętuje uczeń!zapamiętuje uczeń!

- - 10 %10 % - tego, co - tego, co słyszysłyszy

- - 20%20% - tego, co - tego, co widziwidzi

- - 40 %40 % - tego, o czym - tego, o czym dyskutujedyskutuje

- - 90 %90 % - tego, - tego, co robico robi – –

UCZENIE PRZEZ DZIAŁANIEUCZENIE PRZEZ DZIAŁANIE

Zalety stosowania Zalety stosowania metod aktywizujących w metod aktywizujących w

pracy z pracy z dzieckiem niepełnosprawnym:dzieckiem niepełnosprawnym:• uczeń podejmuje i kontynuuje działaniauczeń podejmuje i kontynuuje działania z własnej chęci; z własnej chęci;

• odczuwa satysfakcję z własnej pracy;odczuwa satysfakcję z własnej pracy;• poszukuje, odkrywa i realizuje siebie;poszukuje, odkrywa i realizuje siebie;• upewnia się, że potrafi coś stworzyć;upewnia się, że potrafi coś stworzyć;• uzupełnia deficyty wiedzy; uzupełnia deficyty wiedzy; • czuje się dowartościowany;czuje się dowartościowany;• akceptuje siebie;akceptuje siebie;• rozwija swoje najlepsze strony;rozwija swoje najlepsze strony;• efektywnie uczestniczy w zajęciach;efektywnie uczestniczy w zajęciach;• uczy się współistnieć w grupie.uczy się współistnieć w grupie.

WYBRANE METODY AKTYWIZUJĄCEWYBRANE METODY AKTYWIZUJĄCE

SymulacjeSymulacje::• Metoda ta polega na naśladowaniu rzeczywistości. Metoda ta polega na naśladowaniu rzeczywistości.

Jest to zabawa „na niby”. Symulacje mogą Jest to zabawa „na niby”. Symulacje mogą obejmować takie umiejętności jak: rozmowa obejmować takie umiejętności jak: rozmowa telefoniczna, nadawanie paczki na poczcie, telefoniczna, nadawanie paczki na poczcie, zabawy w sklep, lekarza itp. zabawy w sklep, lekarza itp.

• W symulacjach warto wykorzystać jak najwięcej W symulacjach warto wykorzystać jak najwięcej rekwizytów, po to by zaznajomić ucznia z rekwizytów, po to by zaznajomić ucznia z działaniem, obsługą czy przeznaczeniem działaniem, obsługą czy przeznaczeniem poszczególnych przedmiotów. Należy również poszczególnych przedmiotów. Należy również stymulować ucznia stymulować ucznia

do prowadzenia dialogu, używania zwrotów do prowadzenia dialogu, używania zwrotów grzecznościowych, do jasnego i zrozumiałego grzecznościowych, do jasnego i zrozumiałego artykułowania swoich potrzeb i oczekiwań. artykułowania swoich potrzeb i oczekiwań.

• Dzięki tej metodzie uczniowie rozwijają swoją Dzięki tej metodzie uczniowie rozwijają swoją inwencję twórczą, umiejętności społeczne i inwencję twórczą, umiejętności społeczne i poznawcze oraz kształtuje się ich system wartości.poznawcze oraz kształtuje się ich system wartości.

Linia czasuLinia czasu: : Metodą tą możemy pokazać uczniowi Metodą tą możemy pokazać uczniowi następstwa czasowe w wymiarze następstwa czasowe w wymiarze linearnym.linearnym.Na długim arkuszu kolorowego papieru Na długim arkuszu kolorowego papieru zaznaczane są wydarzenia w porządku zaznaczane są wydarzenia w porządku chronologicznym. chronologicznym. Aby zobrazować uczniowi upływ czasu Aby zobrazować uczniowi upływ czasu konieczne jest wcześniejsze właściwe konieczne jest wcześniejsze właściwe opanowanie pojęć czasowych: dziś, jutro, opanowanie pojęć czasowych: dziś, jutro, dawniej wcześniej, później itd. dawniej wcześniej, później itd. Metodą tą można się posłużyć podczas Metodą tą można się posłużyć podczas zajęć, na których rozmawiamy o uczniu zajęć, na których rozmawiamy o uczniu jako człowieku, jego miejscu w świecie.jako człowieku, jego miejscu w świecie.

Mapa pojęciowaMapa pojęciowa::

Celem stosowania mapy pojęciowej Celem stosowania mapy pojęciowej może być: usystematyzowanie świeżo może być: usystematyzowanie świeżo zdobytej wiedzy lub wizualizacja zdobytej wiedzy lub wizualizacja posiadanych wiadomości.posiadanych wiadomości.Mapę pojęciową wykorzystywałam np. Mapę pojęciową wykorzystywałam np. przy realizacji tematyki takiej jak: przy realizacji tematyki takiej jak: jesienne owoce, jesienne warzywa, jesienne owoce, jesienne warzywa, nasze domy, nasze pożywienie itp.nasze domy, nasze pożywienie itp.

Burza mózgówBurza mózgów: :

Metodę tą możemy stosować jako: Metodę tą możemy stosować jako: rozgrzewkę umysłową, dla rozgrzewkę umysłową, dla ustalenia zakresu posiadanej ustalenia zakresu posiadanej wiedzy, dla utrwalenia wcześniej wiedzy, dla utrwalenia wcześniej zdobytej wiedzy, dla znalezienia zdobytej wiedzy, dla znalezienia najlepszego rozwiązania jakiegoś najlepszego rozwiązania jakiegoś problemu. Polega na podawaniu problemu. Polega na podawaniu różnych skojarzeń, rozwiązań, różnych skojarzeń, rozwiązań, które niesie wyobraźnia.które niesie wyobraźnia.

DramaDrama::

Metoda ta polega na wczuwaniu się w Metoda ta polega na wczuwaniu się w role, role, na improwizacji angażującej ruch i gest, na improwizacji angażującej ruch i gest, mowę, myśli i uczucia. W dramie mowę, myśli i uczucia. W dramie wykorzystuje się spontaniczność wykorzystuje się spontaniczność uczniów, chęć do aktywnego działania, uczniów, chęć do aktywnego działania, naturalną potrzebę zabawy, bycia w roli naturalną potrzebę zabawy, bycia w roli różnych osób.różnych osób.Walory metody: pomaga w zrozumieniu Walory metody: pomaga w zrozumieniu motywacji różnych zachowań, motywacji różnych zachowań, przygotowuje do pełnienia różnych ról przygotowuje do pełnienia różnych ról życiowych, pobudza ruchowo, pomaga życiowych, pobudza ruchowo, pomaga odkryć siebie.odkryć siebie.

INNE METODY PRACY INNE METODY PRACY Z DZIEĆMIZ DZIEĆMI

METODA OŚRODKÓW PRACYMETODA OŚRODKÓW PRACY Metoda ta poprzez całościowe Metoda ta poprzez całościowe

nauczanie pozwala łączyć działania nauczanie pozwala łączyć działania dydaktyczne i rewalidacyjne.dydaktyczne i rewalidacyjne.

Uczy widzenia, obserwowania, Uczy widzenia, obserwowania, badania, myślenia, rozumienia badania, myślenia, rozumienia

zjawisk przyrody i zjawisk zjawisk przyrody i zjawisk społecznych,społecznych,

uczy wyciągania wniosków, uczy wyciągania wniosków, przyczynowego i systematycznego przyczynowego i systematycznego

ujmowania zjawisk społeczno-ujmowania zjawisk społeczno-przyrodniczych.przyrodniczych.

W dziennym ośrodku pracy W dziennym ośrodku pracy wyróżniamy następujące wyróżniamy następujące etapyetapy::

- zajęcia wstępne;- zajęcia wstępne;- praca poznawcza – obserwacja - praca poznawcza – obserwacja i kojarzenie; i kojarzenie;- ekspresja;- ekspresja;- zajęcia końcowe. - zajęcia końcowe.

KINEZJOLOGIA EDUKACYJNAKINEZJOLOGIA EDUKACYJNAP. DENNISONAP. DENNISONA

Metoda ta polega na wykonywaniu Metoda ta polega na wykonywaniu zestawów ćwiczeń ruchowych zestawów ćwiczeń ruchowych pomagających m.in. dzieciom pomagających m.in. dzieciom mającym problemy z  czytaniem, mającym problemy z  czytaniem, pisaniem, zapamiętywaniem, a pisaniem, zapamiętywaniem, a jednocześnie jednocześnie z nawiązywaniem kontaktówz nawiązywaniem kontaktówz otoczeniem.z otoczeniem.

Ćwiczenia stymulują pracę obu półkul Ćwiczenia stymulują pracę obu półkul mózgu, wpływają na współpracę mózgu, wpływają na współpracę między płatami potylicznymi i między płatami potylicznymi i czołowym mózgu odpowiedzialnymi czołowym mózgu odpowiedzialnymi odpowiednio za odbiór informacji i ich odpowiednio za odbiór informacji i ich ekspresję, ćwiczenia te stabilizują ekspresję, ćwiczenia te stabilizują emocje. emocje.

Przykładowe ćwiczenia:Przykładowe ćwiczenia: leniwe ósemki, leniwe ósemki, ruchy naprzemienne, sowa, słoń, ruchy naprzemienne, sowa, słoń, kapturek myśliciela, rysowanie kapturek myśliciela, rysowanie oburącz.oburącz.

NEDYREKTYWNA TERAPIA NEDYREKTYWNA TERAPIA ZABAWOWAZABAWOWA

Metoda ta oparta jest na tzw. dowolnej Metoda ta oparta jest na tzw. dowolnej zabawie dziecka. Bardzo ważne jest tu zabawie dziecka. Bardzo ważne jest tu nawiązanie kontaktu z dzieckiem oraz nawiązanie kontaktu z dzieckiem oraz zaakceptowanie go takim, jakim jest. zaakceptowanie go takim, jakim jest. Aktywność dziecka jest swobodnaAktywność dziecka jest swobodnai spontaniczna. Nikt nie wykonuje za nie i spontaniczna. Nikt nie wykonuje za nie zadania, nie pogania go. Ta metoda zadania, nie pogania go. Ta metoda pozwala na rozwijanie samodzielnej pozwala na rozwijanie samodzielnej aktywności dziecka i wpływa korzystnie aktywności dziecka i wpływa korzystnie na jego rozwój emocjonalny. na jego rozwój emocjonalny.

WARUNKOWANIE WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNEINSTRUMENTALNE

Podstawowym celem stosowania tej metody jest Podstawowym celem stosowania tej metody jest likwidowanie niepożądanych zachowań oraz likwidowanie niepożądanych zachowań oraz wyuczenie określonych zachowań. Środkiem do wyuczenie określonych zachowań. Środkiem do realizacji tego celu będzie stosowanie różnego realizacji tego celu będzie stosowanie różnego typu wzmocnień. Realizacja tej metody powinna typu wzmocnień. Realizacja tej metody powinna uwzględniać: analizę zachowania, system uwzględniać: analizę zachowania, system wzmocnień, cel do realizacji. Niezbędne jest przy wzmocnień, cel do realizacji. Niezbędne jest przy tym, aby pamiętać, że: wzmocnienie jest czymś, tym, aby pamiętać, że: wzmocnienie jest czymś,

co następuje bezpośrednio po pewnym co następuje bezpośrednio po pewnym elemencie zachowania i zwiększa elemencie zachowania i zwiększa prawdopodobieństwo jego ponownego prawdopodobieństwo jego ponownego wystąpienia, należy stosować przede wszystkim wystąpienia, należy stosować przede wszystkim wzmocnienia pozytywne.wzmocnienia pozytywne.

METODY OPARTE O KONTAKT METODY OPARTE O KONTAKT Z CIAŁEMZ CIAŁEM

Doznania związane z odczuwaniem Doznania związane z odczuwaniem dotyku, ruchu, z tzw. Bliskimi dotyku, ruchu, z tzw. Bliskimi zmysłami, pojawiają się najczęściej w zmysłami, pojawiają się najczęściej w życiu człowieka. Dlatego te są mu życiu człowieka. Dlatego te są mu najlepiej znane, zapewniają poczucie najlepiej znane, zapewniają poczucie bezpieczeństwa. Pozwalają na bezpieczeństwa. Pozwalają na zdobywaniu informacji o swoim ciele, zdobywaniu informacji o swoim ciele, wyodrębniają go z otoczenia, służą wyodrębniają go z otoczenia, służą nawiązaniu kontaktu z terapeutą, a nawiązaniu kontaktu z terapeutą, a także ułatwiają rozwój poznawczy. także ułatwiają rozwój poznawczy.

Do metod opartych głównie o Do metod opartych głównie o kontakt z ciałem zaliczyć kontakt z ciałem zaliczyć można:można:

- zabawy paluszkowe;- zabawy paluszkowe;- baraszkowanie;- baraszkowanie;- Programy Aktywności: - Programy Aktywności: świadomość świadomość ciała, kontakt i komunikacja; ciała, kontakt i komunikacja;- Metodę Ruchu Rozwijającego - Metodę Ruchu Rozwijającego W. Sherborne. W. Sherborne.

ZABAWY PALUSZKOWEZABAWY PALUSZKOWE – – posiadają posiadają bardzo dużą wartość dla rozwoju, bardzo dużą wartość dla rozwoju, dostarczają dziecku doznań dostarczają dziecku doznań dotykowych, pozwalają poznać własne dotykowych, pozwalają poznać własne ciało, poczuć jego odrębność, ciało, poczuć jego odrębność, zapewniają poczucie pewności i zapewniają poczucie pewności i bezpieczeństwa.bezpieczeństwa.BARASZKOWANIEBARASZKOWANIE – poprzez – poprzez podrzucanie dziecka, siłowanie się z podrzucanie dziecka, siłowanie się z nim, huśtanie go, turlanie można nim, huśtanie go, turlanie można intensywnie stymulować zmysły. intensywnie stymulować zmysły. Dziecko uczy się też wchodzić Dziecko uczy się też wchodzić

w kontakty z innymi ludźmiw kontakty z innymi ludźmi..

PROGRAMY AKTYWNOŚCI KNILLÓWPROGRAMY AKTYWNOŚCI KNILLÓW :: rozwijają kontakt społeczny, ruch, rozwijają kontakt społeczny, ruch, świadomość ciała, różne formy zabawyświadomość ciała, różne formy zabawyz partnerem, są bazą wyjściową dla z partnerem, są bazą wyjściową dla rozwoju, rozumienia i używania języka. rozwoju, rozumienia i używania języka. Opierają się na poznawaniu przez Opierają się na poznawaniu przez dziecko różnych rodzajów aktywności dziecko różnych rodzajów aktywności poprzez dostosowywanie swoich poprzez dostosowywanie swoich ruchówruchówdo metodyczno- rytmicznego do metodyczno- rytmicznego akompaniamentu, ale zdaniem autorów akompaniamentu, ale zdaniem autorów rozwój kontaktu i komunikacji jest rozwój kontaktu i komunikacji jest znacznie ważniejszy niż sam ruch.znacznie ważniejszy niż sam ruch.

METODA RUCH ROZWIJAJĄCEGOMETODA RUCH ROZWIJAJĄCEGO Podstawowe założenia tej metody to Podstawowe założenia tej metody to rozwijanie przez ruch:rozwijanie przez ruch:- świadomości własnego ciała- świadomości własnego ciała i usprawnienia ruchowego; i usprawnienia ruchowego;- świadomości przestrzeni i działania- świadomości przestrzeni i działania w niej; w niej;- dzielenia przestrzeni z innymi - dzielenia przestrzeni z innymi ludźmiludźmi i nawiązywanie z nimi bliskiego i nawiązywanie z nimi bliskiego kontaktu. kontaktu.

MUZYKOTERAPIAMUZYKOTERAPIA

Istotne wartości, jakie niesie muzyka Istotne wartości, jakie niesie muzyka to: to:

•oddziałuje na zmysły, wprawiaoddziałuje na zmysły, wprawiaw wibrację cały organizm,w wibrację cały organizm,

•muzyka wyzwala radość, która jest muzyka wyzwala radość, która jest nowym bodźcem do rozwoju,nowym bodźcem do rozwoju,

•muzyka przenika bariery muzyka przenika bariery intelektualne, emocjonalne, intelektualne, emocjonalne, charakterologicznecharakterologicznei motoryczne.i motoryczne.

Muzyka uwrażliwia na odbiór Muzyka uwrażliwia na odbiór bodźcówbodźcówz otoczenia, wpływa na rozwój z otoczenia, wpływa na rozwój świadomości własnego ciała, świadomości własnego ciała, koncentrację uwagi, pamięć, koncentrację uwagi, pamięć, wyobraźnię.wyobraźnię.Pobudza ciało w zakresie ruchów Pobudza ciało w zakresie ruchów dowolnych. Kształtuje umiejętności dowolnych. Kształtuje umiejętności współdziałania w grupie.współdziałania w grupie.Muzyka daje możliwość odbioru Muzyka daje możliwość odbioru miłych, przyjemnych doznań, może miłych, przyjemnych doznań, może być źródłem odprężenia, pomaga być źródłem odprężenia, pomaga nawiązać kontaktnawiązać kontaktz drugim człowiekiem.z drugim człowiekiem.

SALA DOŚWIADCZANIA SALA DOŚWIADCZANIA ŚWIATAŚWIATA

Zasadniczym celem stosowania Sali Zasadniczym celem stosowania Sali Doświadczania Świata w procesie Doświadczania Świata w procesie rewalidacji jest pobudzenie zmysłów, rewalidacji jest pobudzenie zmysłów, oddziaływanie na nie przy pomocy oddziaływanie na nie przy pomocy bodźców. A poprzez to wyzwolenie bodźców. A poprzez to wyzwolenie aktywności własnej osoby poddanejaktywności własnej osoby poddanejtej terapii oraz ułatwienie kontaktutej terapii oraz ułatwienie kontaktuz opiekunem. z opiekunem.

Cele terapiiCele terapii::- oswojenie z różnymi bodźcami,- oswojenie z różnymi bodźcami,- likwidowanie zaburzeń sensorycznych,- likwidowanie zaburzeń sensorycznych,- osiąganie stanu relaksacji,- osiąganie stanu relaksacji,- lepsze rozumienie otoczenia,- lepsze rozumienie otoczenia,- motywowanie do samodzielnego - motywowanie do samodzielnego podejmowania podejmowania decyzji, decyzji,- pobudzanie aktywności,- pobudzanie aktywności,- rozwijanie spostrzegawczości, uwagi, pamięci - rozwijanie spostrzegawczości, uwagi, pamięci

sensorycznej, sensorycznej,- nabieranie świadomości istnienia,- nabieranie świadomości istnienia,- poprawia orientację w schemacie ciała oraz- poprawia orientację w schemacie ciała oraz w przestrzeni, w przestrzeni,- zwiększa chęć do nawiązywania kontaktu,- zwiększa chęć do nawiązywania kontaktu,- wywołuje zadowolenie i poczucie - wywołuje zadowolenie i poczucie bezpieczeństwa, bezpieczeństwa, ułatwia pokonywanie lęku. ułatwia pokonywanie lęku.

HIPOTERAPIAHIPOTERAPIA

Jest to metoda rehabilitacji Jest to metoda rehabilitacji ruchowej. ruchowej. Efekty hipoterapii to:Efekty hipoterapii to: poprawa pewności i sprawności poprawa pewności i sprawności ruchowej, rozluźnienie mięśni, ruchowej, rozluźnienie mięśni, poprawa koordynacji i odruchów poprawa koordynacji i odruchów równoważnych.równoważnych.Wzrasta u dziecka poczucie Wzrasta u dziecka poczucie samodzielności, odwaga, samodzielności, odwaga, zwiększa się stopień koncentracji zwiększa się stopień koncentracji uwagi, motywacja do działania uwagi, motywacja do działania staje się silniejsza, rośnie staje się silniejsza, rośnie poczucie własnej wartości.poczucie własnej wartości.

Duże znaczenie dla rozwoju Duże znaczenie dla rozwoju ruchowego ma ćwiczenie ruchowego ma ćwiczenie koordynacji i równowagi. W koordynacji i równowagi. W przypadku wzmożonego napięcia przypadku wzmożonego napięcia mięśniowego jazda konna działa mięśniowego jazda konna działa rozluźniające, zaś na obniżone rozluźniające, zaś na obniżone napięcie mięśniowe wpływa napięcie mięśniowe wpływa pobudzająco, wzmacniając siłę pobudzająco, wzmacniając siłę mięśni. mięśni. Jazdę konną wykorzystuje się Jazdę konną wykorzystuje się również do ćwiczeń mowy, również do ćwiczeń mowy, orientacji przestrzennej i orientacji przestrzennej i poznawania schemat własnego poznawania schemat własnego ciała.ciała.

ARTETERAPIAARTETERAPIA

Podstawowym celem arteterapii Podstawowym celem arteterapii jest poznanie uczniów z jest poznanie uczniów z możliwościami wyrażania emocji możliwościami wyrażania emocji przez sztukę. Jest to przez sztukę. Jest to szczególnie ważne dla tych osób, szczególnie ważne dla tych osób, których ograniczone zdolności których ograniczone zdolności językowe nie pozwalają na językowe nie pozwalają na relacjonowanie innym swoich relacjonowanie innym swoich przeżyć.przeżyć.

Terapia ma pozytywny wpływ na Terapia ma pozytywny wpływ na rozwój osobowości dzieci, ułatwia rozwój osobowości dzieci, ułatwia im rozumienie ich własnych stanówim rozumienie ich własnych stanówi zachowań. Dla wielu z nich jest to i zachowań. Dla wielu z nich jest to jedyna forma uzewnętrznienia jedyna forma uzewnętrznienia własnego świata, przeżyć za własnego świata, przeżyć za pomocą symboli; umożliwia im pomocą symboli; umożliwia im wyzwolenie sięwyzwolenie sięz utrwalonych negatywnych z utrwalonych negatywnych zachowań, kompensuje braki i zachowań, kompensuje braki i pragnienia, których nie mogły do pragnienia, których nie mogły do tej pory spełnićtej pory spełnićw rzeczywistości.w rzeczywistości.

DOGOTERAPIADOGOTERAPIA

Dogoterapia jest jedną z Dogoterapia jest jedną z naturalnych metod naturalnych metod wspomagających rozwój dzieci wspomagających rozwój dzieci niepełnosprawnych intelektualnie niepełnosprawnych intelektualnie wykorzystującą kontakt z psem.wykorzystującą kontakt z psem.Jego obecność  nie tylko ułatwia Jego obecność  nie tylko ułatwia nawiązanie wzajemnych relacji,nawiązanie wzajemnych relacji,ale także sprzyja rozwojowi ale także sprzyja rozwojowi aktywności poznawczej, eliminuje aktywności poznawczej, eliminuje zachowania opozycyjne oraz rozwija zachowania opozycyjne oraz rozwija gotowość i zdolności do uczenia się. gotowość i zdolności do uczenia się.

Prowadzone ćwiczenia i zabawy psem Prowadzone ćwiczenia i zabawy psem mają na celu:mają na celu:

-- Stymulację rozwoju funkcji Stymulację rozwoju funkcji poznawczych;poznawczych;-- Usprawnianie funkcji motorycznych; Usprawnianie funkcji motorycznych;-- Podejmowanie różnych form działań Podejmowanie różnych form działań ruchowych, właściwe ukierunkowanie ruchowych, właściwe ukierunkowanie aktywności; aktywności;- - Socjalizację i uwrażliwienie, Socjalizację i uwrażliwienie, redukowanie redukowanie napięć emocjonalnych; napięć emocjonalnych;- - Stymulację rozwoju mowy: Stymulację rozwoju mowy: usprawnianie usprawnianie umiejętności komunikowana się, umiejętności komunikowana się, nawiązywania kontaktu; nawiązywania kontaktu;

- Kształtowanie właściwych wzorów Kształtowanie właściwych wzorów zachowań i działań w stosunkuzachowań i działań w stosunkudo zwierząt;do zwierząt;

- Stwarzanie możliwości doznawania Stwarzanie możliwości doznawania radości i przyjemności w kontakcieradości i przyjemności w kontakciez psem;z psem;

- Naukę postępowania z psem;Naukę postępowania z psem;

- Wzbogacanie wiedzy o budowieWzbogacanie wiedzy o budowiei pielęgnacji psa;i pielęgnacji psa;

- Kształtowanie humanitarnych postaw Kształtowanie humanitarnych postaw wobec zwierząt;wobec zwierząt;

- Naukę relaksacji w obecności psa.Naukę relaksacji w obecności psa.

Dziękujemy za uwagę.Dziękujemy za uwagę.