Upload
wei
View
69
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Metody terapii behawioralnej w modyfikacji zachowań osób z niepełnosprawnością intelektualną. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
METODY TERAPII BEHAWIORALNEJ
W MODYFIKACJI ZACHOWAŃ OSÓB
Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ.
WPROWADZENIE
BEHAWIORYZM => (z ang. behavior – zachowanie się) Jest to kierunek w psychologii zajmujący się naukowym
badaniem obiektywnie dostrzegalnych zachowań człowieka i zwierzęcia bez możliwości obserwacji
zjawisk psychicznych(np. świadomości).
Twórcą tego kierunku był John B. Watson, który w 1913 roku opublikował swoje głośne dzieło, pt. „Psychologia z
punktu widzenia behawiorysty”.
TERAPIA BEHAWIORALNA Według
behawiarostów uczenie się jest procesem prowadzącym do względnie trwałych zmian w zachowaniu człowieka albo w potencjale jego zachowania.
Obejmuje ono związek bodziec - reakcja.
TERAPIA BEHAWIORALNA
Behawioralne teorie uczenia opierają się na dwóch zasadniczych prawach:
WARUNKOWANIE KLASYCZNEEksperymenty nad warunkowaniem przeprowadził
jako pierwszy I. Pawłow. Stwierdził on, że podanie psu pokarmu do pyska
wywołuje u niego wydzielanie śliny. Reakcję tę Pawłow nazwał odruchem lub reakcją
bezwarunkową, ponieważ występuje ona bez uczenia się, w sposób niezmienny, utrwalony dziedzicznie. Dzięki warunkowaniu klasycznemu można uzyskać
reakcję wydzielania śliny na dowolny sygnał obojętny, wystarczy tylko regularnie go powtarzać w
towarzystwie bodźca bezwarunkowego.
WARUNKOWANIE KLASYCZNEProcedura, w której bodziec warunkowy, po
równoczesnym podaniu go z bodźcem bezwarunkowym odpowiednią ilość razy, może
zastapić ten ostatni.
TECHNIKA DESENSYTYZACJI:
Desensytyzacja to najczęściej używana technika w terapii behawioralnejDotyczy tego, co dzieje się z pacjentem = staje się coraz mniej wrażliwy na bodziec, który wyzwala strach
TECHNIKA DESENSYTYZACJI:
Systematyczna desensytyzacja oznacza, że terapeuta stosuje określoną zasadę; tylko wtedy, gdy osiągnie desensytyzację na jednym poziomie lęku przechodzi do następnego poziomu.Polega na podawaniu małej ,,dawki” czegoś, co wywołuje strach pacjenta w czasie, gdy znajduje się on w stanie emocjonalnego wyciszenia.
TECHNIKA AWERSYJNEGO PRZEWARUNKOWANIA:
Celem jest wytworzenie uwarunkowanej odrazy w stosunku do zachowania, które chcemy wyeliminować.Polega na stosowaniu przykrych bodźców w czasie wykonywania czynności, będących przyczyną terapii, albo łączenie przykrych bodźców z takimi, które zazwyczaj wywołują zachowanie niepożądane.
WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE
Burrhus Frederic Skinner =>Jeden z najwybitniejszych psychologów na
świecie przedstawiciel behawioryzmu, rozwijał teorię warunkowania
instrumentalnego.
WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE
Polega na tym, że określone zachowania są wzmacniane, czyli nagradzane lub karane. Nagrodą może być np. uznanie społeczne,
premia a karą np. nagana. Zachowania nagradzane utrwalają się
i występują częściej, natomiast zachowania karane występują coraz rzadziej, aż w końcu zanikają – czyli nagrody są skuteczniejsze niż
kary.
WZMOCNIENIA
Są czymś, co następuje bezpośrednio po pewnym elemencie zachowania i zwiększa prawdopodobieństwo jego ponownego wystąpienia.
WZMOCNIENIE POZYTYWNE
Polega na tym, że po danym zachowaniu następuje rzecz przyjemna.
WZMOCNIENIE NEGATYWNE
usuwamy rzecz nieprzyjemną potęguje ono dane zachowanie i nie jest tym
samym co karanie
RODZAJE WZMOCNIEŃ
Pierwotne (jedzenie, picie) Wtórne (pieniądze, żetony, gwiazdki) Społeczne (pochwały, uwaga, uściski,
pocałunki) Stymulujące (zabawki, zabawy, interesujące
opowiadania)
GŁÓWNE ZASADY STOSOWANIA WZMOCNIEŃ
Używamy tylko tego co dziecko naprawdę lubi na tyle, aby chciało na otrzymanie tego
pracować Wzmocnienie powinno następować tylko po
tych zachowaniach, które są pożądane Wzmocnienia powinny być stosowane
bezpośrednio po tym gdy dziecko zachowa się dobrze i w sposób wyraźny
UCZENIE CZYNNOŚCI NOWYCH
Uczymy dziecko jedynie takich czynności, których obecnie jeszcze nie umie
UCZENIE CZYNNOŚCI NOWYCH
Metoda podpowiadania - pomaganie dziecku w wykonywaniu czynności, a następnie
nagradzanie go, gdy ją ukończy:- podpowiadanie fizyczne (poruszamy
kończynami dziecka);- podpowiadanie przez gestykulację (np.
wskazanie krzesła)- podpowiadnie werbalne (powiedzenie dziecku
co ma zrobić)
UCZENIE CZYNNOŚCI NOWYCH
Łączenie „od końca”- to opanowanie ostatniego etapu, a następnie posuwanie się
wstecz.
UCZENIE CZYNNOŚCI NOWYCH
Modyfikacja otoczenia – bywa pomocna dziecku w nauce, gdyż stosujemy zmiany
dotyczące przedmiotów z otoczenia
UCZENIE CZYNNOŚCI NOWYCH
Naśladowanie – stosujemy tu wszystkie metody, a dodatkowo jeszcze modelowanie –
demonstrowanie. Wykonujemy czynność,
którą dziecko ma odtworzyć, nakłaniamy je do naśladowania oraz nagradzamy wykonanie
ODUCZANIE NIEPRAWIDŁOWYCH NAWYKÓW
Niepożądane zachowania dziecka powinny być zwalczane, ponieważ sprawiają kłopot
otoczeniu, nie sprzyjają nauce. Stosujemy dwie metody: odbieranie dziecku
czegoś, co lubi, lub obdarzanie go czymś nieprzyjemnym.
WYGASZANIE Występuje, jeżeli po wystąpieniu określonego
zachowania nie pojawiają się żadne konsekwencje, które dotychczas utrzymywały
to zachowanie. Wygaszanie prowadzi do zanikania
zachowania, zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia tego
zachowania w przyszłości.
STOSOWANIE KAR
Polega na odebraniu dziecku w następstwie złego zachowania czegoś, co ma dla niego
wartość. Unieruchomienie polega na ograniczeniu dziecku przez krótki czas swobody ruchów.
Restytucja i nazwiązka polegają na tym, że dziecko musi odtworzyć sytuację, w której zachowało się niewłaściwie, ponadto zrobić
jeszcze coś pozytywnego.
STOSOWANIE KAR
Wzmacnianie Zachowań Alternatywnych – odbywa się nie przez bezpośrednie atakowanie
problemu, lecz poprzez wyrabianie nowych pożądanych nawyków.
Zmiana otoczenia – np. usuwanie przedmiotów, które dziecko chce zniszczyć.
NAUKA WYBRANYCH UMIEJĘTNOŚCI
Ubieranie i rozbieraniedziecka.
NAUKA WYBRANYCH UMIEJĘTNOŚCI
Przy nauczaniu ubierania się stosujemy metody: zachętę i wygaszanie, a także dzielenia
zadania na drobne etapy.
NAUKA WYBRANYCH UMIEJĘTNOŚCI
Naukę ubierania się należy rozpocząć od odzieży luźnej i nieskomplikowanej.
Dziecko łatwiej uczy się nakładać odzież właściwą stroną do przodu, gdy z tyłu
doszyjemy dla orientacji odpowiedni znaczek.Lepiej jest uczyć ubierania się od okazji do okazji lub tylko pojedynczych sztuk w danym
czasie, niż w ogóle zaniechać nauki.
NAUKA MYCIA
Nauka samodzielnego mycia obejmuje:mycie rąk, twarzy, paznokci, zębów, głowy, a także samodzielnego oceniania, kiedy trzeba
się umyć.
NAUKA MYCIA
Myjka, ręcznik i szczoteczka do zębów dziecka powinny się wyróżniać od podobnego sprzętu
innych domowników, aby mogło ono łatwo wybrać swoje przybory.
NAUKA MYCIA
Jeżeli dziecko boi się kąpieli, można się uciec do metody stopniowego przyzwyczajania, a więc przechodzenia powolutku od sytuacji, która nie ma nic wspólnego z kąpielą, aż do
pełnej kąpieli
KONTROLA ZWIERACZY
Nauka oddawania moczu i stolca jest jednym z najważniejszych zadań stojących już w pierwszych latach życia przed każdym
dzieckiem
KONTROLA ZWIERACZY
Większość dzieci uczy się kontrolować zwieracze dzięki kombinacji naśladowania,
obserwacji zadowolenia lub niezadowolenia ze strony rodziców oraz dzięki szczęśliwemu
przypadkowi.
KONTROLA ZWIERACZY
Najlepszą metodą jest nagradzanie dziecka za prawidłowe skorzystanie z nocnika oraz
wstrzymanie nagród, gdy dzicko zmoczy się lub zabrudzi bieliznę.
INTENSYWNE PROGRAMY NAUCZANIA
Polegają one na: bardzo częstej kontroli bielizny, podsuwaniu dodatkowej ilości napojów, częstym wysadzaniu dziecka, intensywnym nagradzaniu za sukcesy i łagodnych karach za niepowodzenia.
NAUKA JEDZENIA
Nauka jedzenia dostarcza zwykle dziecku dużo radości, ponieważ dla większości dzieci jedzenie samo w sobie stanowi nagrodę
NAUKA SAMODZIELNEGO JEDZENIA
Uczymy dziecko stojąc za jego plecami. Rozpoczynamy od potraw, które ono lubi.
Stosujemy metodę nagradzania, wygaszania bodźców podpowiadających i łączenia etapów
„od końca” Krojenia nożem uczymy poprzez zabawy,
zachęcamy do wykonywania nim ruchów piłujących.
ZABAWY Są jednym z najważniejszych elementów życia
dziecka. Oprócz tego, że uczy ona dziecko pożytecznych umiejętności, jak przyjmowanie
różnych pozycji ciała, utrzymywanie równowagi i obrotów ciała, poszerza wyobraźnię oraz stanowi
zajęcie i rozrywkę dla dziecka.
RODZAJE ZABAWY Za pomocą zabawek.
Towarzyska (zabawa z innymi dziećmi). Imaginacyjna (symboliczna)
FOBIE Fobia jest rodzajem lęku, który jest większy niż niebezpieczeństwo, jakie dany przedmiot niesie
za sobą. Najskuteczniejszą metodą terapii jest
stopniowanie.
FOBIE
Stopniowanie polega na ułożeniu hierarchii – stopniowanej skali – dotyczącej
przedmiotu fobii. Gdy pierwszy punkt przechodzi bez
strachu, przechodzimy do następnego.
FOBIE
Metoda gwałtu stosowana jest wtedy, gdy nie można posłużyć się stopniowaniem.
Polega ona na zaprezentowaniu sytuacji lękowej w całej okazałości, ze wszelkimi, denerwującymi
okolicznościami i nie zezwoleniu dziecku na oddalanie się lub inny unik.
FOBIE
Modelowanie można stosować w technice stopniowania jak i gwałtu.
Inna osoba przedstawia dziecku jakiś model zachowania, pokazuje mu że się nie boi, może to pomóc dziecku w opanowaniu
lęku.
OBSESJE
To przemożne i nawrotowe konieczności wykonywania pewnych niepotrzebnych działań.
Są bardzo zbliżone do fobii. Dziecko z obsesją, zamiast unikać czegoś,
wydaje się zmuszone do wykonywania czegoś, do przeprowadzenia jakiegoś działania.
OBSESJE
Terapia polega na zapobieganiu spełnienia obsesyjnych rytuałów i równocześnie
przekonanie dziecka, że to nie prowadzi do nieszczęścia.
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
Ewa Borecka Anna Baran
Monika Ojrzyńska