a l i n g a wmesándel virtusio arguelles

ibang aklat ng may-akda

Parang (2008)

Hindi man lang nakita (2005)

Ilahás (2004)

Menos Kuwarto (2002)

a l i n g a wmesándel virtusio arguelles

a l i n g aw

© 2010 Mesándel Virtusio Arguelles

Reserbado ang lahat ng karapatan. Walang bahagi ng aklat na ito ang maaaring

gamitin sa anumang anyo at paraan, maliban kung may nakasulat na pahintulot

mula sa may-hawak ng karapatang-ari o kung kailangang sipiin sa pagsusuri at

pananaliksik pang-akademya.

Inilathala ng High Chair

www.highchair.com.ph

Inilimbag ng CorAsia

ISBN 978-971-94695-1-3

Disenyo ng pabalat at layout: Oliver Ortega

Larawan sa pabalat: Neal Oshima, Untitled, Platinum Print, 20.5x8.5 in., 2009

Pasasalamat kina Conchitina Cruz, Allan Popa, Mabi David, Adam David,

Vincenz Serrano, Oliver Ortega, Alex Gregorio, Kristine Domingo, Marc Gaba,

EJ Galang, Joseph de Luna Saguid, Angelo Suarez, Sara Sebastian, Isa Lorenzo at

Neal Oshima.

kay Jane

n i l a l a m a n

wika : 3aplaya : 4pag : 5

tagni : 6at : 7

ayon : 8aria : 9

agnos : 10

tanto : 11

di : 12

tala : 13

ayon : 14

gabi : 15

anima : 16

at : 17

tangi : 18

tangi : 19

wala : 20

wika : 21

asam : 22

atra : 23

alon : 24

liham : 25

liham : 26

asam : 27

wika : 28

salin : 29

mandala : 30

mandala : 31

mandala : 32

sapat : 33

prosa : 34

tala : 35

akala : 36

labí : 37

sipi : 38

guho : 39

tanaga : 40

tanaga : 41

saliw : 42

a l i n g a wmesándel virtusio arguelles

2

3

Sa wakas naipasiya nating pag-usapan ang wakas: ang simulang muling pagkabuhay

ng ating mahabang duweloat gaya ng dati walang bumibitawwalang nagbababa ng paningin.

Iba ngayon ang talim ng mga mata.Kay raming ikinukubli sa mga sulokgayong kapuwa natin alam

naghahayag ang di-paghahayagsa maraming bagay. Kaunting salita.Katahimikan. Sa ating mga sarili:

paano gagapiin (gagapin) ang isangmakapangyarihan sa sarili.Sa kalooban. Sa huli

hindi maaariang patas lamang. Kundi tayo, patas na.Walang talo ang tumaya sa inari nating pag-ibig.

w i k a

4

Pinagmamasdan ko ang mga isdana madalas mong pinagmamasdan.Hindi kumukurap ang mga ito.

Sa kristal na tubig nasasalamin koang iyong mukha: ang iniibig kong anyomula nang unang araw sa petshop.

Bibili ka ng akwaryum.Isang tagpo na kapuwa natin warinakita na. Nagtagpo

ang ating mga mata.Kay gandang asul noon ng dagat.Kay gandang asul noon ng langit.

Nasa harap tayo ng altar nang malasonang mga bangus sa probinsiya at sa lungsodnabalita ang dalagang nanganak ng dalag.

Hindi ako kumukurap sa harap ng mga isda.Mawala na lahat huwag lang pag-ibig.Babasagin ko na ang malaking akwaryum.

a p l a y a

5

Naiiba ang iyong takam—higit sa kalam ng sikmura.Waring ngayon ka lang dumulog

sa hapag sa mahabang panahon.Nagugutom ang limang pandama:ibig mong tikman lahat magpakabusog.

Ipinagpapasalamat mo ang aking pagdamasa iyong pangangailangan. Marahilbibigyan mo ako ng halaga

bilang dakilang maybahaypag nagtagal. Samantala hahayaan kong lasapin moang sarap ng buhay hanggang ganap

magmantika ang iyong ngusokumapal ang mukha batok at pagsaposa dibdib: saka ko ipagugunita sa iyo

ang aking pag-ibig: walang sawalabis-labis kulang—kulang ang kamatayan mo sa dulang.

p a g

6

Sa magkabilang dulo ng mesasusukatin ng nasahapag ang pagitan natin sa isa’t isa.

Ang okasyon matagal kong pinaghandaan.Iniluto ang paborito mong putahe.Mabuti at nakarating ka.

Maya’t maya nga ang bilin kosa iyong sekretarya. Masaya akong makitakitang muli: sa wari ko tumaba ka

kahit hindi nakapag-ahit.Umaawit ang aking puso sa ganangiyong ipinakikita: susubo

bahagyang susulyap sa akinhabang ngumunguya saka sisimsim ng alak.Ninanamnam ko ang lason.

Heto ang minatamis. Wagasang pag-ibig ko hanggang wakas.Humahalo na ang lason sa iyong dugo.

t a g n i

7

Kung bakit kita inibigna makita (sa kabila ng lahat)ang hindi mo mauunawaan marahil bilang diyos.

Kahit ang maaaring arukinhigit pa ay ang iyong pagtangisa aking takdang masaktan.

Anong kariktan ang bumihag sa iyokaya ako nagdurusa? Marahil hindi sapat na tawagin akongKaluluwa.

Sa liwanag ng lampara lumiwanagsa akin ang iyong anyo.Abot-kamay malayo

sa anyong halimaw. Ngunit kaypait ng palad sa hindi ko pagtitiwalasa hindi mo pagtitiwala.

Nananatiling naiwanang mas masakit na biro nang makilala ko ang Pag-ibig.

a t

8

Nang huling dungaw ko: papuno na ang estasyon.Malapit na akong mapuno sapagkat huli na naman sa usapan.

Umuugong ang usap-usapanng mga kapuwa pasahero ngunit walaang ugong ng paparating na tren.

Anuman ang dungaw na gawinsa abot-tanaw ay walang nagbabalikng dungaw sa kurba ng riles.

Sa isa pang estaayon sa pelikula bagotang manunulat na nakadaramang ninakawang kaniyang buhay. Ibig niyang magbalik

sa London—patungo roon ang tren.Inabutan siya ng asawang nangakong gagawinang kaniyang ibig dahil iniibig.

Samantala nang muli kong dungawinang tinatahak ng riles dumungaw sa akinang landas ng dalawang dulong tila walang dulo.

a y o n

9

Sa harap ng altar nagpakitasa akin ang isinugo ng Diyos.Sa labas nananalangin ang mga tao.

At sino ang hindi mababahalasa ipinahayag na balitang magbubuntis kasapagkat kapuwa tayo matanda na

matagal na ring sumuko sa pag-asamna magkasupling kahit hindi tayosumuko sa paglilingkod. Kailan tayo

tumalikod sa Diyos. Ngayon humulagpos sa aking bibig ang alin-langan: hindi sa anumang dahilan

ngunit sa di-maiiwasang kabog ng dibdibsa akalang malaking biro ng langit.At ayon sa katarungan ng dilang anghel nararapat

na ibuhol bilang parusa ang mortal kong dilahanggang dumating ang takdang magkakalas nito:ang bunga ng pag-ibig walang dili’t iba.

a r i a

10

Takbo Mahal! Takbo! At tumatakboang mahal ko habang sa kotse habol koang kaniyang hininga. May pangako sana

ang araw kung hindi tumirik ang kotseng hinarang namin.(Mambabasa alam mo naman ang kapalaran hindi mo alam)Kaya napilitang magtulak ang mahal ko habang

tutok ko ang dulo ng baril sa ulo ng drayber.Kaso dumaan ang patrulyaat sa malas namataan kami. Engkuwentro.

Pag-istakato ng putok tinamaan ang mahal kosaka humarurot ang itinutulak na kotse at nilamonng usok at alikabok ang kaniyang anino

habang hilam na ako ng luha pigilang damdaming hindi ko mapasasabog sa drayber ng kotse tumangay sa akin palayo palayo sa kanina lang

may hawak ng aking palad.Susubsob sa lupa ang mahal ko sa marikit na lungsodng Diyos ngunit hindi ko maisusuko ang kaniyang puso.

a g n o s

11

Sa harap ng iyong obra tila nasagilid ako ng mga damdaming hinuhubaranng liwanag—ng liwanag

na iyong pinakatatangi. Matagal nang itinatanggi ng aking pag-ibigsa iyo (o sa sarili) ang nalalaman

na alam ko ngunit nag-aalinlangang malaman.Laging tila nakatayo sa dulo ng aking dilaang salitang ibig kumawala hanggang pumaloob

muli sa pinanggagalingang niloloob—hanggang sa tagpong hawiin mo ang tabing(tuluyang pagtatanghal ng sarili)

sa kambas—ang iniingatang hangganng pagharap at pag-iwas, ng paghagod at paghagkisng pinsel o ng tingin, ng pagtingin:

ang walang hanggang pagtataka kung bakit Bakithindi ako ang iyong ipininta? Sa halipna Nauunawaan ko ang “Hindi mo nauunawaan.”

t a n t o

12

Ginahasa mo akobago sinabing iniibig.Walang hindi nakukuha sa dahas.

Kapalit ng anuman hiningi moang aking kamay. Walang hindi nadadaansa mabuting usapan. Itinakda

ang pakikipagkasundo—ang pagpapalagpassa iyong kahayupan sa isang kondisyon:walang tatanggapin kung hindi tinuli

ang buong angkan mo. Maliit na bagaysa laki ng iyong pagmamahal sa akin. Walang alinlangan kung kailangan.

Sa ritwal pumila ang inyong uten. Sa ilalimng aking damdamin malalim ang sugatat ang tanging walang ganti

ay lintik. Sa ikatlong araw pagkatulitinubos ang aking dangal sa talim.Shechem walang matimbang kundi dugo.

d i

13

Nakamasid ako warinababatid halos natitiyakmay sasagipin

anumang sandali. Bumubukadsa aking isip ang bangka:sasaklubin ng alon.

Mataas pa sa bahay ang alonmaaabot ang mukha ng langit.Mahirap pumikit hindi

nawawala ang lula.Higit na humihigit ang lupang ligid ng tubig

at sa ganitong taasmaaari laging mahulog.Nag-aabot ako ng kamay

sa abot-tanaw. Kung palad moang hindi maitawid sadyang hindisapat ang aking liwanag.

t a l a

14

Iniibig ako ng buwan at ang buwangumiibig anong kapalaran.Hindi mahalaga kung tangi

ang kariktan. Hamak mang pastolo isang mangangaso kaya—anupa’t umibigang buwan at ako’y pinahimbing

magpakailanman (sapagkat magpakailanmanang pag-ibig).Hindi ako magigising

at hindi rin mamamataypara lamang sa pag-ibig ng buwan.Sino ang makaaalam kung ano

ang aking mga panaginipo kung nananaginip ako sa di-mabilang na gabi—mga gabing walang buwan

sapagkat bumaba sa akinang buwan. Sa akin ang buwan ang buwangmaliwanag.

a y o n

15

Sinugatan ako ng salita.Totoo malalim na iwa.Higit na hinubaran ng pagdusta

sinilaban ako ng mga mata.Hindi pa man wakasang digma abo na ang gunita.

Ngunit itatayo ako ng pitasa ngalan ng paglaya.Ano kung inulan ng libak

kung bawat libak pagbutassa bungo at laman bulaklaksa bagong lupain.

At titipunin ko ang malalabí—ang tanging malalabí ng gabiupang iahon sa hukay.

Ako ang umiibig sa kaawayay susumpa sa kasaysayanna walang watawat at patawad.

g a b i

16

Ipinahanap mo ang puta sa tabing-daan upang ibigay ang katumbas ng iyong pakikipagtaliksa kaniya—isang bisirong kambing—at tubusin

ang iyong prenda bago kayo magtalik—pulseras tungkod singsing.Bumalik na bigo ang iyong isinugo.

Walang maituro ang mga tagaroonliban sa Kailanman dito ay walang puta.Ngunit ang mahalaga ay iyong ninasa

ang pagbabayad sa puta gaya ng usapan. Malinisang iyong hangarin. Hindi ka nila malilibak.Ilang buwan pa ibinalitang buntis

ako ang balo ng iyong panganay. Ipinag-utos mo:sunugin ako nang buhay. Nang dakpininilabas ko ang iyong singsing tungkod pulseras.

Ang mga ito ay sa iyo ama ng batang aking dinadala.Hinubad ko ang belong panluksa at hinubadang kahihiyang walang hiya mong ipinamukha sa akin.

a n i m a

17

Sa bawat isang pinagamitsa aking katawan tila nasukat ko naang hanggan ng paghihintay

ng pagmamahal tuwing umaga:hindi maaari ang kanilang pag-aari

hindi sila kailanman magkakasiya.Iba ang haplos mo aking bana:banayad wari isa akong santa

na pinupunasan ang mukhapagkaraang dito magpalabas.Sa mga sandaling pumupuwesto

ako sa palasak na putahanminsan ibig ko ring mahugasan—mahugasan ng biglang ulan

ang aking katawang binibilangan sa lansangang laman lamanglahat ng maaaring laman.

a t

18

Ang kilay na pumuputokang ilong na nababaliang labi na bumubusarga

sa bawat pagsapol: sa akin. Napasasapoako sa aking dibdib—nahulog na bang muliang aking puso? Bagama’t halos malaglag

sa upuan dahil alumpihit ang aking puwit hindi ako makatayo—tila ipinako ang aking mga paa at nangangalog

ang aking mga tuhod waring ako ang gumegewangsa bawat pagbilang ng sandali.Babagsak ka at hindi ko alam kung babagsak

ang aking luha. Hinulaan ng pagwawakasang iyong karera ngunit sumumpa ka sa akinbilang magiting na boksingero: mananatili ako

na nakatindig sa ngalan ng iyong pag-ibig.Napapangiwi ako ngayon sa tinatanggap mong palad.Sarado na ang iyong mata at takdang humalik sa sahig.

t a n g i

19

Kumapit ka sa lubid: kumapit kasa aking palad at ikinuyomang iyong pag-ibig

sa glab. Maalab ang kislap ng kamera: ang kislapsa iyong mata ay bulalakaw gumuhitsa landas ng daigdig

gumuhit ng daigdig sa landasng mga matikas at mabikas. Sabiksa mukha ng katunggali ang iyong kamao.

Ngunit kalaban mo ang sarili: sumusuntoksa hangin at sa anino. Ang aninona kasiping at katuwang sa tuwa

at lumbay. Higit ito sa takot na naiipon sa iyong dibdib o sa lumbay sa bawat paghaliksa sahig o sa pagsamo ng patawad

sa aking wagas na nagmamahal. Ngayong huli monang laban dinukot mo at inialay sa lumupigsa iyo ang aking puso idura mo ang aking dugo.

t a n g i

20

Alaga kong aso ang lumbay.Ako ang nagpapakain ang nagpapaligo.Masaya ako habang ito’y lumalaki.

Hindi ko napapansin.Kala-kalaro at hindi ko alam na itoang alaga kong lumbay. Ito

ang aking inuuwian. Minsaninaakala ko itong mangingibigkinakasama. Ngunit hindi kailanman

lumbay. Dahil kung gayon bakit akomagmamahal magpapatalisa leeg magpapasikil ng laya.

Pipiliin ko ang mag-isasa tinutulay na linya ng katiyakanat alinlangan. Maingat ni hindi ako

mag-aalaga ng pusa.May siyam na hibla ng lumbayako ang pusa.

w a l a

21

At parang tinamaan ako sabi nga ng lintik.Akmang magsasalita ngunit hindi naunawaan ang tanong at ano ang isasagot. Ako

na saan umiikot ang papel sa buhay sa madaling salita? Sa kaha sa kahabaan ng araw sa kahabaan ng pilasa aking puwesto sa kahabaan ng kalsadang nilalakad

papasok sa groserya pauwihatid ng tingin ng guwardiyang halatang may pagtinginngunit hindi maipahayag.

Wala yatang bayag sa loob-loob ko at minsangusto kong agawin ang sukbit niyang trenta’y otsopasabugin ang bao niyang tila wala namang laman.

At ano ang laman ng aking puso?Hinding-hindi ako papatol—ibig ko lamang patunayansa sariling maganda ako kahit paano

at kung naiba-iba ang palad baka hindi ako kaherang tinatanong ngayon nitong mamang nasisiraan yata ng ulokung mabubuhay pa kaya siya bago masira ang de-lata.

w i k a

22

Nagsusulat ka sa isang sulok ng silidat sa isang sulok ng iyong mata akoang iyong asawa: nananaginip sa iyo: malamlam

ang iyong imahen ngunit iyong sa wari nalalambungan lamang. Hindi ang sarili ang paksa ng kinakatha mong tula. Kundi ako

ang iyong asawa. Malinaw na malinawgaya ng paniniwalang hindi magugunawang mundo balang-araw. Kahit wala ka

sa sandali upang magpatunay. Narito kasa pahina ng mga simula. At mga labí.Mga linyang hindi masasaid at hindi na maitatawid

(matatawid) muli. Ipinamamalay ka bilang marubdob na makataat ako na pagkatanto sa pag-ibig

naumid nang bakasinsa papel ang iyong ‘kabuuan’at nagpaubaya sa pagitan ng nalalaman at nilalaman.

a s a m

23

Gaya marahil ng pagsipot ng liwanagang pagdating ng pang-unawa sa atin: labísnakasisilaw at mapanaklaw. Sa pagsuway

nasa malay ang kapuwa hubadat kapanapanabik kaya kinailangan nating magkublipagdating ng Diyos. Nabalot tayo ng liwanag

na wala tayong anumang saplot. Kakatwabantulot ang ating wikasa pag-uusisa ng nagbawal

gayong napupuspos tayo ng kaalaman:ang simula ng takot hindi ng pag-ibig.Inihayag na parusang mahirapan ako

sa pagdadalantao at sundin lagi kita—katuwang na pinatawan ng dusasa lupa habang nasa lupa.

Pinalayas tayo sa halamanan dahil nasaatin na ang binhi ng mabuti at masama: sapatupang magpayabong at magwasak ng sariling paraiso.

a t r a

24

Sa tangway sa tapat ng langitmalaya mong isipin Mambabasa na sumasamo akoupang abutin ng dagat

ang aking talampakang nagnanaismabasag ng tubig:lubid ng buhangin ang aking tatag.

Ngunit halos hindi umaangat ang mga alonbagkus para itong hinihilasa kabilang dulo ng mundo

Lumiliwanag ang paligid nang inihatid sa akinang labí ng iniibig—ipinamamalay wari ang lawak ng maaabot ng puso.

Kaya pagtalon ko sa tarikpasalubong sa kabiyak sa kabilang-buhay inako ko na ang bigat sa bisig ng mga alon

kung mariin kang mapapikit sa ganitong tagpohindi mo mahahabolpagmulat ang pares ng ibong lumipad palayo.

a l o n

25

At hindi pa halos natatapos ang aking dalanginnang dumating kasa may bukal: tipong hulog ng langit.

Kahugis ng pasan mong banga ang iyong katawan: mabiniang lilok babasagin. Alon-

alon ang iyong buhokmamula-mula ang pisnging may ngiting pawis at wisik ng tubig.

Sumalok ka at umahonna basâ ang laylayan ng sayanghumapit sa bilugan at makinis mong binti.

Maaari mo ba akong painumin? Nanunuyoang aking lalamunan. Malulunok koang susunod na salita.

Kimi kang ngumiti Maaari.Lumiligwak ang nasa sa sisidlan. Mangyayariang kaloobang higit sa atin.

l i h a m

26

Halika at ibinaba mo ang iyong banga upang ako hamak na lingkod ay makainom.

Kay lamig ng tubig.Galing sa paglalakbay nananariwaang aking pagal na katawan.

Kay lamig ng tubigngunit nadarama ko pa rin ang alin-sangan: waring lalo akong nauuhaw.

Pinagmamasdan kitahabang pinaiinom mo rin ang aking mga kamelyohabang tumutungo ka at muling sumasalok sa bukal.

Kay yaman ng iyong katawan—malayong maitulad sa mga disyerto sa paglalakbay.Kung ako lamang ang magpapala nito…

Ngunit naghihintay ang aking panginoon.Nauutal ako at nanginginig ang buong kalamnan nang umusal ng papuri.

l i h a m

27

Nang mawala ka sa mga aninong mga punongkahoy ihinabol koang pandinig sa pinakamalayo na

at pinakamalapit mong bakassa sandaling iyon na nagwawakasang kabanatang laan sa ating dalawa

(anuman ang pagdaanan pa sa kasaysayan)at maiiwan ako sa dulong pangungusapbago ang malawak na katahimikan

na muling maghihintay ng mga matangmagdaraan sa mga pahinang itosa bangka na marahang bumabaybay

sa lawa patungo sa aking dampagaya ng mga daliring minsang tumatahaksa mga linya ng mga salita patungo

sa kahulugan bago ito pakawalang lahathayaang umiral at buong-buong paniwalaanna hindi mawawala.

a s a m

28

Sa iyong tabi habang natutulog at bumabawi ka ng lakas para sa katawang patuloy pinanghihina ng lukemya

kumukuha ako ng lakas buuin ang mga linya. Maalab na pinapipintig ang tula batid kong aking sarili

ang pinapipintig sa bawat pintig ng salita. Santaong nakabantay ako sa iyong pagkakaratay walang sandaling

hindi ako tumatanggi sa pagtangis. Humahaba ang mga borador ng tulahindi ang panahon habang itinatala ko

ang mga bagay na sa mga panahon sa akin sa iyo sa atin. Sa ating higit itinangi ang mga piniling salita Paulit-ulit

binabasa ko sa iyo ang tulang di-tapos. Nilalandas ng tula ang mga bakas na madaling mawala sa pananatili.

w i k a

29

Minamasdan kitana nagpapakain ng mga isdasa akwaryum. Lumapit ako

hinaplos ang iyong kaliwang balikatsa kanan idinikit koang aking pisngi pumikit.

Hindi ka natitinag. SamantalaLumalangoy sa aking isipang mga isda banayad bago

maliksing pipihit ng direksiyonpara ring isip ko. Nauuhaw baang mga ito bukod sa nahuhuli

sa sariling bibig. Ang totoo’y anoang pakialam ko sa mga isdaliban sa lihim na ibig makitang

nangingisay ang mga ito sa sahig.Mahal hindi ko masambit.Nagising ako kapos ang hininga.

s a l i n

30

Isang hapon nagbalik ka sa pook na ito.Dito binuhay ng iyong pag-ibig si Lazaro.Dito ka nanangis. Ipinaghanda ka namin ng hapunan

kasama ang iba pa. Muli nagsilbi si Marta.Samantala kumuha ako ng mamahalinglangis at ipinahid sa iyong mga paang mahirap

sundan ang mga yapak. Lumuhod akosa harapan inililis ang laylayan ng iyong kasuotanat maingat na iniangat ang iyong bawat

talampakan. Ihinaplos ko ang langismula sa sasapnan ng sandalyas sa bukong-bukonghanggang sa binti. Nadama ko wari sa iyong kalamnan

ang pagod sa ipaglalakad mo pa nang mag-isa paglaon.Nang hindi ako kasama. Nang idampi koang aking buhok upang tuyuin ang langis

na humahalimuyak sa buong bahay halos natiyak ko:hahanapin ko ang iyong katawanhanggang pagkatapos ng takda mong kamatayan.

m a n d a l a

31

At naghintay ako roonisang matapat na mangingibigkahit lumisan na ang ibang nagmamahal.

Naghintay ako roon nanangis.Nagunita ko nang manangis kapara sa aking kapatid.

Paano kita malilimot.Sumilip ako sa loob ng yungibat nakita ang dalawang anghel—

isa sa ulunan at isa sa paananng pinaglagakan ng iyong katawan—waring sinusukat ang nalabí ng kawalan.

Wika nila: Babae bakit ka nananangis?Sapagkat kinuha ka nila at hindi ko alamkung saan dinala. Pagkabitaw ng salita

lumingon ako at naroon kang hinahanap—ngunit hindi ko nakilala. Sapagkat ang pag-ibigat siphayo noon marahil ay halos iisa.

m a n d a l a

32

At paglingon ko ay naroon kawaring pinagkatawang-tao ng aking salita.Ngunit dahil hilam sa luha hindi kita

agad nakilala nang magtanong: Babae bakit ka umiiyak?Sino ang iyong hinahanap? Sa akalana ikaw ang hardinero sumagot ako: Ginoo

kung siya’y iyong dinala sabihin mokung saan mo siya inilagak at siya’y aking kukunin.Ngunit nang sambitin mo ang aking ngalan

Maria paano ko malilimot ang iyong tinig.Ang tinig na tumawag sa aking yumaong kapatidang tinig na nagpalayas sa pitong demonyo

sa aking katawan at higit pa roon ang tinigna nagpabatid sa akin ng tunay na pag-ibig.Ngayon ay nais kitang yakapin gawaran ng halik.

Madama—maipadama ang init sa iyong pagbabalik—ngunit gaya ng lahat ng wagas na kariktanhindi kita maaaring hawakan.

m a n d a l a

33

Idinidikit natin ang tainga sa dingdingupang ulinigin ang pinakamahinang bulong: halos buka lang ng bibig

ihinuhugis ang salitang nagmamarka sa hangin. Lumalapat sapatSa naglalayo. Lumalayo tayo sa saklaw.

Lagusan ang salita: mula sa isang hanggan patawidsa isa pang hanggan hanggangmawalan ng kahulugan ang pagtindig

sa ating pagitan. Ipinasiya natin ang paglaya.Itinutulak tayo ng salaysay sa takda.Waring iniuukit natin ang kataga sa pader

gamit ang mga daliring sa apoyng pagtatalik dumidiin sa likod.Malamig ang halik ng moog.

Idinidikit natin ang pandama sa dingding.Nananatiling kapuwa nag-aapuhap ng nasakabilang ang lahat-lahat.

s a p a t

34

Sa sandali ng aking pagpitassa nakalalangong bulaklak ng narsisosa isang iglap bumuka ang lupa

at mabilis akong tinangay ng diyosng mga patay sa kailaliman.Inialingawngaw ng bundok at dagat

ang aking sigaw. Batid ng buwan at araw.Itinakda ang lahat sa simula pa.Nakalahad na palad ang salaysay.

Dahil itinatangis ang aking pagkawalaitinanggi ng aking inang diyosaang pagkakaloob ng mga handog:

binaog niya ang kaligiran. Hanggang sa huliyumuko maging ang pinakadakilang bathalaupang igalang ang wagas na pangungulila

at ipahintulot ang pagbabalik:ang pagsuko ng pag-ibig ng immortalsa napipintong kamatayan ng daigdig.

p r o s a

35

Bagabag hindi ko mababasagang salaming pinagtitikan ng aking niloob:Isipin mo pag minamasdan

ang sarili akong walang-hangganang pagmamahal sa iyo.Ang bubog na nakahuli ng liwanag

at dilim ng aking anyong lalim na aking titigna matiim na humaharap sa pag-iwas

sa husga ng sariling mga mata—kung mayroon tinatawag itongkonsiyensiya—

na gaya ng mga damdaming hindi kayang supilin.Pagnanasa pag-ibig. Kung bakit ako may salasa salaming hindi ako

maikukulong kaya mas mabigatang lahat. Malayasa kabila ng repleksiyon.

t a l a

36

Ketonging itinakwil ng baryo:Lumiwanag ang aking anyona tila lumiwanag ang bait

sa inihandog mong laruang kuliling.Pinupukaw ng pagkuliling—matinis maingay—ang daigdig ng aking katahimikan

bilang tauhang babae bilang kulang-kulang sa Tinimbang Ka Ngunit Kulang.Pagpukaw sa aking waring-batid-

ang istorya habang sa mundo ng pelikulatinutuklas ng bida ang dahilan ng lahat ng hindi malalahat

sa pang-unawa sa pag-unawa sa siningng sine. Sa isang eksena kausap mo ang bida at pinagkaiba ang gusto

sa pag-ibig at sinabing Malalaman mopag umibig ka na na parang sinabingmalalaman mong baliw ka pag nabaliw.

a k a l a

37

Bahagya kong iniangat ang isang dahon ng persiyana.Nahihimbing ka at ibig kong maglambing.Marahan kong binuksan ang isa mong talukap

tinitigan ang puti at itim ng iyong mata at inisipkung mayroon kaya itong nakikitabukod sa akin kung nakikita ako. Saka

hinipan ko nang banayad waring nag-aalis ng puwing.Nagmulat ka: Para kang bata.Lumawak ang aking ngiti.

Maliwanag na maliwanag ang buong silidngunit hindi ako nagkasiya: itiniklop ko ang persiyana at binuksan ang bintana

pinapasok ang araw. Hanggang magdilim.Iniangat ko ang isang dahon at isang paslitakong nag-angat ng talukap ng nababahaw na sugat.

Mula sa labas humiwa ang sinagsa iyong noo. Ay ang daigdig. Mahimbing nakatipan: naamoy ko ang iyong dugo.

l a b í

38

Hinahagupit kami ng magkasalungat na hangin.Walang katapusan at ang aming daingat hiyaw ng sumpa ay tila lumalatay rin sa hangin.

Kaming marupok ang laman sapagkat umibignasa isa’t isa ang palad na ipinataw ni Minos.Ang sakit na hindi mapagsasaluhan

hindi man mapaghihiwalay ang aming kaluluwa. Mananatili kaming itinalagasa ikalawang palapag ng kailaliman.

Waring magaang kaming lumulutangsa kabila ng tinatamong paghihirap magkayakapna pahina ng aklat na hindi binubuklat.

At kung itatanong ang bugtong ng pag-ibigmasasagot ng pag-ibig: walang hindi maigagawad sa lupa man o sa impiyerno.

Sapagkat nagnanasa aming Mambabasa kamina nagmantsa ang dugo sa daigdig pakingganang pananangis naming walang kaparis.

s i p i

39

Isolde: naglalayag ang aking isipsa deliryo at panaginip: bumubukadang puting layag sa daungan

hatid ang asam na kandunganng itinatangi kong ngalan—Isolde

—na kung muli kitang mahawakanalam kong igugupo moang nagpagupo sa aking katawan.

Tristan: sabik kong tinatanawang malayong dalampasigan.Kay bagal ng mga alon—

hindi masabayan ang alum-pihit ng aking dibdib: badyaang itim na layag ng aking panibugho

at waring batid kasing-lawak man ng langitang lunas ng pag-ibig higitna walang hanggan ang sugat ng mundo.

g u h o

40

Iniharap ako nilalang na marupokang katawan sa iyo bilang pagsubok.Inihanda nila

ang matatalas na bato bagama’t mas matalimang kanilang titig na nasasabikakong masugatan: kay lambot ng laman

ng tulad kong nangangalunya. Hindi pa mantila nagdurugo ang iyong loob.Hinihintay nila ang iyong wikang mabigat

na magsasakdal sa akinat higit sa iyo. Yumukod kaat isinulat sa lupa

ang hindi kailanman mabubura.Tumunghay ka at lumantad sa akin ang kariktan na maaaring mawala anumang sandali.

Inusal mo ang mga salita. Isa-isasilang tumalikod palayo pagkarinig hanggang maiwantayo lamang dalawa sa harap ng isa’t isa.

t a n a g a

41

Waring nahugasan ang kanilang husganang bigkasin mo ang mga kataga.Muli kong namasdan ang daigdig.

Sa nagdaang sandali ipinasiya kong pumikithindi dahil sa sakdal sa akinkundi dahil sa hindi ako dalisay

na humarap sa iyo. Handa akong magpaubayasa ulan ng bato hanggang mapulbosang puso kong totoo makalupa—

huwag ka lamang maisangkot.Sa aking mga mata higit ang iyong kalungkutan.Mas mabigat ang takdang ipukol

sa iyo. Ngayong nagtama ang ating paninginpaanong ipinako ang ating mga titig.Anong kapangyarihan ang tila humubad

sa suot kong sala. Pag-ibig ba na namumuosa ating pagitan. Pinatawad mo akohindi mo ako malilimot.

t a n a g a

42

Nagbabasa ako bawat gabi bago matulogsaliwanag ng lampara sa kama katabi ka.Nagbabasa ngunit wala na ako roon

tuwina nasa daigdig na hindi ka maisasamahindi tiyak kung saandadalhin ng abentura.

Gayunman umasa ako sa pagbabalik. Minsannamasdan ko ang iyong kalahating mukha: himbing malamlam karaniwang buwan

ngunit waring higit kong ibigtuklasin ang dilim ng kalahati pang mukhasumasagi sa isip na pugtuin ang marupok mong hininga

nang walang anumang dahilan. Itinutuloy koang pagbabasa malayo na ako malapitsa dulo kung may dulo at sa pagpapahinga

hindi ko isinasara ang aklat hinahayaang nakabukas sa aking dibdib. Hindi komatatabingan ang nalalabíng liwanag.

s a l i w

43

i b a p a n g a k l a t m u l a s a h i g h C h a i r

You Are Here | Mabi David

Libot ng Durungawan | Allan Popa

Nouveau Bored | Marc Gaba

Mga Tala sa Alaala ng Kagandahan | Oliver Ortega

Parang | Mesándel Virtusio Arguelles

elsewhere held and lingered | Conchitina Cruz

Seem | Jose Perez Beduya

How Sound Becomes A Name | Marc Gaba

Hindi man lang nakita | Mesándel Virtusio Arguelles

Unto Thee | Mabi David

Mula | Rosmon Tuazon

Ilahás | Mesándel Virtusio Arguelles

Disappear | Conchitina Cruz

Alunsina’s Wrist | Kristine Domingo

The Rosegun | Alex Gregorio

Agaw-Liwanag | Bomen Guillermo

Babel | Mayo Uno Martin

Kundi Akala | Allan Popa

Kami sa Lahat ng Masama | Allan Popa

Samsara | Allan Popa (inilathala kasama ng Amado V. Hernandez Resource Center)