Mikołaj Kopernik -(ur. 19 lutego 1473, zm. 24 maja 1543) - polski astronom, matematyk, prawnik,

ekonomista, kanonik, strateg, lekarz i astrolog

Menu Dzieciństwo i edukacja

Działalność

Wkład Kopernika w rozwój nauki

Kwestia narodowości Kopernika

Poszukiwania grobu Kopernika

Astronom Kopernik, czyli rozmowa z

Bogiem obraz Jana Matejki

Instrumenty astronomiczne Mikołaja Kopernika

Dzieciństwo i edukacja

Dzięki staraniom wuja Kopernik skończył w 1491 roku naukę w szkole św. Jana w Toruniu i

rozpoczął studia na Akademii Krakowskiej, które skończył w 1495 roku.

W 1496 roku rozpoczął studia prawnicze w Bolonii, w roku 1500 odbył praktykę prawniczą

w kancelarii papieskiej w Rzymie, a w roku następnym uzyskał zgodę na rozpoczęcie kolejnych studiów medycznych w Padwie,

kontynuując studia prawnicze.W 1503 roku w Ferrarze został doktorem prawa

kanonicznego, a w Padwie skończył studia medyczne i uzyskał prawo do wykonywania

praktyki lekarskiej.

Urodzony w Toruniu 19 lutego 1473 roku w rodzinie kupca Mikołaja i Barbary z domu Watzenrode. Osieroconym po śmierci ojca Mikołajem zaopiekował się brat

matki Łukasz Watzenrode, wybrany w 1489 roku na biskupa warmińskiego.

Powrót do menu

Działalność

Z nominacji kapituły warmińskiej został w 1507 roku osobistym lekarzem biskupa warmińskiego. W tym samym roku opracował "Komentarzyk" (Commentariolus) o

teoriach ruchu ciał niebieskich, pierwszy zarys teorii heliocentrycznej i rozpowszechnił go w licznych odpisach. W roku 1510 przeniósł się do Fromborka i sporządził mapę Warmii. Wraz z kapitułą warmińską złożył w 1512 roku przysięgę

wierności królowi Polski Zygmuntowi I. Na apel Soboru Laterańskiego w 1513 roku opracował i wysyłał do Rzymu własny projekt

reformy kalendarza.Mikołaj Kopernik nabył dom we Fromborku w

miejscu dogodnym do obserwacji astronomicznych, a na jego zapleczu

zbudował płytę obserwacyjną i sporządził instrumenty astronomiczne.

W latach 1516-1519 pełnił urząd administratora dóbr kapituły z siedzibą w Olsztynie. Zasiedlił

nowych osadników w dobrach kapituły i przygotował skutecznie olsztyński zamek do

obrony przed spodziewanym atakiem Krzyżaków.

Powrót do menu

Dalej

W 1519 r. napisał drugą wersję traktatu monetarnego Tractatus de monetis (Traktat

o monetach).W roku 1522, 17 marca, na zjeździe stanów Prus Królewskich w Grudziądzu wygłosił

traktat o monetach pod nazwą De estimatione monete (O szacunku monety).

Sejmik nie podjął żadnych decyzji w sprawach monetarnych na skutek braku wysłanników wielkiego mistrza Albrechta oraz sprzeciwu delegatów miast pruskich: Gdańska, Torunia i Elbląga, które obawiały

się utraty przywilejów menniczych. Kopernik postulował bowiem między

innymi o jedną mennicę dla całych Prus.

Pełnił wiele urzędów: był posłem, kanclerzem, wizytatorem i administratorem kapituły. Współpracował z Bernardem Wapowskim w opracowaniu mapy

Królestwa Polskiego i Litwy.W 1517 r. napisał pierwszą wersję traktatu monetarnego Meditata

(Rozmyślania), a dokładniej N.C. Meditata XV. Augusti anno domini MDXVII.

Działalność c.d.

DalejWstecz

W latach 1538-1539 biskup Jan Dantyszek posądził Mikołaja Kopernika

o konkubinat, nakazując mu zwolnić gospodynię i przygotowując proces

kanoniczny.W Bazylei w 1541 roku wyszło drukiem

drugie wydanie Narratio prima, a Mikołaj Kopernik dokonał ostatniej w

swym życiu obserwacji astronomicznej (zaćmienia Słońca).

Zmarł we Fromborku 24 maja 1543 roku.

W 1528 r. ukończył Monetae cudendae ratio (Sposób bicia monety). Reforma monetarna na terenie Korony została przeprowadzona zgodnie z memoriałem Justusa Ludwika Decjusza (mincerza i doradcy królewskiego), który w latach 1528-1535 zarządzał królewską mennicą w Toruniu. Reforma na terenie Prus

została wprowadzona dopiero 20 maja 1528 roku i wprowadziła na tym terenie nową zreformowaną monetę oraz taką samą stopę menniczą jaka była w Koronie.

Kopernik został zatwierdzony w 1537 roku przez króla jako jeden z czterech kandydatów na biskupa warmińskiego.

Działalność c.d.

Wstecz

Wkład Kopernika w rozwój nauki

sformułowanie twierdzenia Kopernika (geometria)

Powrót do menu

sformułowanie teorii heliocentrycznej (astronomia)

sformułowanie prawa Kopernika - Greshama (ekonomia)

Mikołaj Kopernik w I rozdziale De Revolutionibus Orbium Coelestium (O obrotach sfer niebieskich) dokonał przeglądu wszystkich znanych wówczas teorii na temat

ruchów planet, także teorii Arystarcha z Samos i poparł tę teorię nowymi obliczeniami uzyskanymi dzięki obserwacji i zastosowaniu bardziej rozwiniętej

matematyki. Przewrót kopernikański w swojej istocie nie był więc nowym odkryciem, jak się wydaje wielu ludziom. Był jedynie nowym uzasadnieniem twierdzeń znanych od osiemnastu stuleci, nowym uzasadnieniem prawdy,

zastąpionej przez fałszywe twierdzenie; „Ziemia środkiem wszechświata”; będące rodzajem pochlebstwa dla ludzkości. Przewrót dokonany przez Mikołaja

Kopernika polegał na odwadze myślenia oraz na odwadze przeciwstawienia się autorytetom i panującym fałszywym poglądom. Kopernik zainicjował powstanie

nowożytnej nauki, która zdobyła świadomość, iż w nauce nie ma niepodważalnych twierdzeń - dogmatów, a każde poznanie powinno być

weryfikowane. Oto istotna treść przewrotu kopernikańskiego.

sformułowanie teorii heliocentrycznej

DalejWstecz

sformułowanie teorii heliocentrycznej c.d.Zgodnie z pierwotną koncepcją Kopernika planety

poruszają się wokół słońca po okręgach. Kopernik zaproponował swój model, aby

wyeliminować konieczność zakładania, że niektóre planety krążą po dodatkowych pętlach

zwanych epicyklami. W ówcześnie obowiązującej, geocentrycznej teorii Ptolemeusza, zakładającej nieruchomość Ziemi znajdującej się w centrum

układu słonecznego, teoria epicykli była niezbędna, aby uzgodnić ją z obserwacjami ruchu

planet i słońca na niebie.Paradoksalnie, pierwotna teoria Kopernika, zakładająca ruch planet po okręgach była niezgodna z obserwacjami i to w znacznie

większym stopniu niż model Ptolemejski, co zmusiło Kopernika do zaadoptowania teorii

epicykli. Co gorsza, aby uzgodnić wyniki obserwacyjne z teoretycznymi obliczeniami, Kopernik musiał założyć istnienie znacznie większej liczby epicykli niż było to w teorii Ptolemeusza, a mimo to, wciąż dawała ona

znacznie mniej zgodne z doświadczeniem wyniki.

Kliknij na rysunek w celu powiększenia

Wstecz

Układ Słoneczny

Wstecz

Wstecz

Sformułowanie prawa Kopernika - Greshama

Prawo Kopernika-Greshama to zasada mówiąca, że jeśli jednocześnie istnieją dwa rodzaje pieniądza, pod względem prawnym równowartościowe, ale jeden

z nich jest postrzegany jako lepszy, ten "lepszy" pieniądz będzie gromadzony, a w obiegu pozostanie głównie ten "gorszy". Krótko mówiąc, gorszy pieniądz

wypiera lepszy.

Mechanizm działania

Załóżmy, że w obiegu występują srebrne monety o wartości 100

kredytów każda, których łączne jest 500 milionów sztuk. Bank centralny z braku

srebra wypuszcza jednak kilka serii papierowych banknotów 100-

kredytowych, w ilości 500 milionów, a parlament uchwala odpowiednie prawo

przyznające im równą wartość.

Wstecz Dalej

Sformułowanie prawa Kopernika – Greshama c.d.Można by oczekiwać że po pewnym czasie 50% 100-kredytowych

jednostek płatniczych w obiegu będą stanowić monety, a 50% banknoty. Ponieważ jednak ludzie uważają, że srebrne monety 100-kredytowe są

wartościowsze od papierowych banknotów 100-kredytowych, mając do dyspozycji zarówno banknoty jak i monety, będą preferowali wydanie

banknotów, a oszczędzanie w srebrnych monetach.Jeśli preferencje te będą

wystarczająco silne, wkrótce być może 90% 100-kredytówek w obiegu będą stanowiły papierowe banknoty

(których wszyscy wolą się pozbyć, ale prawnie muszą je akceptować), czyli

"gorszy pieniądz wyprze lepszy" z obiegu, a 90% 100-kredytówek w oszczędnościach będą stanowiły

srebrne monety (które wszyscy preferują), czyli "lepszy pieniądz

wyprze gorszy" w oszczędnościach.

Wstecz

Sformułowanie twierdzenia Kopernika

Twierdzenie Kopernika mówi, że jeśli wewnątrz dużego okręgu toczy się bez poślizgu okrąg o promieniu dwa razy mniejszym, to

dowolny, lecz ustalony punkt małego okręgu porusza się po średnicy dużego.

Wstecz

Kwestia narodowości Kopernika

Kwestia narodowości Mikołaja Kopernika może budzić pewne kontrowersje. Główny konflikt dotyczy niejasnego statusu narodowości Kopernika, a

mianowicie, czy był on narodowości polskiej czy niemieckiej. Faktem jest, że Kopernik był poddanym króla polskiego i pełnił funkcje społeczne w

administracji lokalnej Królestwa Polskiego

Powrót do menu Dalej

Kwestia narodowości Kopernika c.d.

urodził się, mieszkał i pracował w Polsce (Warmia była inkorporowana w 1466). Polska nie była jednak państwem narodowym i na obszarach, na których mieszkał Kopernik, mieszkała zarówno ludność polska, jak też niemiecka, w ramach której wielu ludzi mogło opowiadać się za związkami z Koroną polską, a inni mogli uważać się za ludzi niezwiązanych z polskością w żaden sposób. Kopernik jasno i wielokrotnie opowiadał się po stronie Korony Polskiej. był poddanym króla polskiego, złożył przysięgę wierności królowi polskiemu zarówno Kopernik jak i jego rodzina uczestniczyli w walkach z Krzyżakami

po stronie Polski swoje prace naukowe dedykował królowi polskiemu współcześni mu astronomowie i uczeni, z którymi utrzymywał kontakty, zawsze określali go jako astronoma polskiego

Argumenty za narodowością polską

DalejWstecz

Kwestia narodowości Kopernika c.d.

Jego matka była pochodzenia niemieckiego. Pochodzenie ojca jest kwestią sporną. Ojciec pochodził z Krakowa, w którym

mieszkała zarówno ludność polska jak i niemiecka. Nazwisko Kopernik może pochodzić od dolnoniemieckiego Kopper (miedź), co może

sugerować niemieckie pochodzenie ojca. Z drugiej strony, nazwisko Kopernik zawiera polski przyrostek -nik. Toruń był miastem, w którym przeważała ludność niemiecka, znajdował się on

jednak na terenach Korony Polskiej, zaś jego mieszkańcy opowiedzieli się o takiej zależności, samodzielnie wypowiadając posłuszeństwo władzom krzyżackim.

Nie ma dowodów, że znał język polski – zachowały się jedynie jego pisma po łacinie i po niemiecku. Ale język polski nie był wtedy często używany w piśmie.

Podczas studiów w Bolonii zapisał się do wspólnoty studentów niemieckich. Jednak ze względu na brak korporacji polskiej czyniła tak większość

studentów polskich.

Argumenty za narodowością niemiecką

Wstecz

Poszukiwania grobu Kopernika

Grobu Mikołaja Kopernika poszukiwano kilkakrotnie. Pierwsze takie prace podjęło

Warszawskie Towarzystwo Naukowe w 1802 roku, kolejne przeprowadzono w 1909 i 1939. Prawdopodobnie Niemcy

prowadzili także poszukiwania w czasie wojny. Wszystkie te próby zakończyły się

niepowodzeniem.Od roku 2004 podejmowane były próby

odnalezienia grobu Kopernika w archikatedrze we Fromborku przez

pracowników Instytutu Antropologii i Archeologii Wyższej Szkoły

Humanistycznej w Pułtusku. Wiadomo było, że ciało 70-letniego astronoma

pochowano pod podłogą przy ołtarzu, którym się opiekował. Dokładne miejsce

spoczynku Kopernika od kilkuset lat pozostawało jednak zagadką.

Powrót do menu Dalej

W 2005 roku poszukiwania zaowocowały odnalezieniem trumien i kilku szkieletów. Dokładne

wyniki badań potwierdziły, że jeden z niekompletnych szkieletów należał najprawdopodobniej do Kopernika.

Świadczy o tym m.in. pozytywny wynik porównania zrekonstruowanego wyglądu twarzy na podstawie

odnalezionej czaszki pochowanej osoby (wykonanego przez Centralne Laboratorium Kryminalistyczne - nadkom. mgr Dariusza Zajdla Komendy Głównej Policji) z zachowanymi portretami astronoma. Na

etapie prowadzonych badań antropometrycznych i dokumentacyjnych wykonano także 3D skanowanie

czaszki (wykonane przez antropologa mgr Sebastiana Tyszczuka i Pracownie Pomiaru Przestrzennego

3Database.pl), dokumentacja taka pozwoli miedzy innymi na wykonanie rekonstrukcji twarzy metodą

gierasimowa w oparciu o model czaszki wykonany z tworzywa sztucznego w technice produkcji sterowanej numerycznie. W przypadku potwierdzenia postawionej

przez archeologów tezy o odnalezieniu czaszki Mikołaja Kopernika, Uzyskanoby dzięki temu formę

odlewniczą do wykonania naturalistycznego modelu głowy i popiersia Mikołaja Kopernika w chwili śmierci.

Poszukiwania grobu Kopernika

Wstecz

Instrumenty astronomiczne Mikołaja Kopernika

Kwadrant (rekonstrukcja)

Triquetrum (rekonstrukcja)

Astrolabium (rekonstrukcja)Powrót do menu