Menno Trautwein-Master of Architecture-Overdekte markt

overdekte markt mosveldMenno Trautwein

3overdekte markt mosveld

Afstudeerproject Architectuur Academie van Bouwkunst Amsterdam

Menno Trautwein [email protected]

+31 (0)6 25023935

Commissie: Miguel Loos (mentor)Gus Tielens

Northon Flores Troche

augustus 2014

5INHOUD

Samenvatting ............................................ 07

DEEL 1 / INTRODUCTIEFascinatie ............................................ 09

DEEL 2 / ONDERZOEKMarkten in Amsterdam:verleden, heden, toekomst ............................................ 10

DEEL 3 / ONTWERPVisie ............................................ 16Stedenbouwkundig ontwerp ............................................ 18Architectonisch ontwerp ............................................ 32Metabolisme van de markt ............................................ 65Ruimteflexibiliteit ............................................68

7SAMENVATTING

Op de markt ervaar je wereldwijd hoe de locale bevolking samenleeft, wat er wordt gegeten en hoe er wordt gegeten.

In het buitenland zijn markten vaak gehuisvest in fantastische marktgebouwen, genitieerd door gemeentebesturen als sociaaleconomisch impuls voor de stad en vanuit hyginische overwegingen. In Nederland heeft de overheid zich de laatste honderd jaar ten aanzien van markten beperkt tot een controlerende taak en de eens zo rijke variteit aan markthuisvestingen is gereduceerd tot tijdelijke verzamelingen kramen en busjes. Juist nu heeft een stadsmarkthal in Amsterdam grote potenties: eisen die gesteld worden aan de huisvesting van voedselhandel worden steeds scherper, consumenten zijn de kwaliteit en herkomst van voeding meer gaan waarderen, consumenten zijn gewend geraakt aan ruimere openingstijden en er zijn nog altijd stadswijken met grote sociaaleconomische tegenstellingen die met de impuls van een goed functionerende markthal tot grotere bloei kunnen komen.

In mijn woonplaats Amsterdam koos ik een locatie die potenties heeft voor een markthal en tegelijkertijd een sociaaleconomisch impuls nodig heeft: de locatie van de huidige openluchtmarkt op het Mosveld in Amsterdam Noord. In mijn ontwerp heb ik mij laten leiden door drie hoofdpijlers:

- de markt als sociaal-economische motor voor Noord;- de markt als voedseltempel, promotor van gezond en bewust eten;- de markt als promotor van een nieuwe duurzame levensstijl.

Door de stedenbouwkundige situering midden in Volewijck, de oudste buurt van Noord, op een kruispunt van belangrijke routes voor alle vormen van verkeer en op een steenworp afstand van de toekomstige Noordzuidlijn, vormt de nieuwe markthal het hart van Noord. De overdekte markt versterkt programmatisch de activiteit van de aangrenzende winkelstraten en maakt de Mosveldbuurt tot centraliteit van Noord.

In mijn voedseltempel zijn alle stadia van voedsel vertegenwoordigd en aanschouwelijk gemaakt: van productie tot verkoop, van bereiding tot consumptie, van afval tot energie. De programmeringvanhetmarktcomplexbestaatdaarom,behalveuit een overdekte buitenmarkt en een geklimatiseerde vershal, ook uit een marktrestaurant, een marktcaf, marktkassen voor educatieve voedselproductie en huisvesting voor marktbeheer inclusief installaties voor afvalwaterzuivering, afvalrecycling en energieopwekking.

Vanuit de doelstelling een zoveel mogelijk zelfregulerend gebouw te maken en genspireerd door de industrile sheddaken in Amsterdam Noord, is de marktoverkapping zo ontworpen dat het daglicht vrijelijk op de marktvloer kan vallen en dat zonnestralen en regenwater door het dak worden opgevangen voor gebruik van energie en water. Zonnedaken, glasdaken en regenwatergoten worden gedragen door Y-vormige spanten, geplaatst in een grid dat is afgestemd op de organisatie van de markt en op de menselijke schaal. Door variatieindeconfiguratievandeoverkappingendeplaatsingvande meer gesloten programma-onderdelen, ontstaat binnen het grootsemarktcomplexvariteitaancontinueruimtendieplaatsbieden aan de markt, de bezoekers en toekomstige evenementen.

8verleid door de koopwaarreferentie: souk in Marrakesh

9markthal als podiumreferentie: Ver O Peso in Belem, Brazili

markthal als voedselcentrum van de stadreferentie: La Boqueria in Barcelona

DEEL 1 / INTRODUCTIE

Fascinatie

In het buitenland bezoek ik graag plaatselijke markten. Anders dan in Nederland, zijn ze vaak gehuisvest in fantastische gebouwen. Ze weerspiegelen de plaatselijke cultuur en passen bij het locale klimaat. Naast een centrale ligging in de stad en goede bereikbaarheid, zag ik hoe licht en schaduw, dakgewelven, akoestiek, zichtlijnen en laagdrempelige eetgelegenheden fundamentele elementen van een succesvol marktgebouw zijn.

10

historie van markten in Amsterdamreferentie: De Dam, Amsterdam 17e eeuw

11

DEEL 2 / ONDERZOEK

Markten in Amsterdam in het verleden

Amsterdam, van oudsher een welvarende handelsplaats, telde in het verleden een rijke verzameling markthallen. In de Gouden eeuw beheerde het stadsbestuur de waag op De Dam, vleeshallen in De Nes, vishallen tussen Zuiderzee en Amstel, graanhallen, lakenhallen en veel meer.

historie van markten in Amsterdamreferentie: vleeshallen in De Nes, Amsterdam 17e eeuw

historie van markten in Amsterdamreferentie: vleeshallen in De Nes, Amsterdam 17e eeuw

12

huidige markten in Nederlandreferentie: Albert Cuypmarkt Amsterdam

13noodzaak: betere faciliteiten hygine voedingshandelreferentie: Albert Cuypmarkt Amsterdam

Markten in Amsterdam - Heden

De laatste 100 jaar heeft ons bestuur zich ten aanzien van markten beperkt tot controlerende taken en zijn onze markten gereduceerd tot tijdelijke verzamelingen kramen en busjes. De infrastructuur is minimaal en de hygine voldoet steeds moeizamer aan onze hedendaagse eisen. Bovendien, als het regent blijven de bezoekers thuis en is de verkoop nihil.

probleem: zonder dak bij regen geen klantenreferentie: Albert Cuypmarkt Amsterdam

14141414

Amsterdamse markten in 2014(geel gemarkeerd: 5 nieuwkomers sinds 2012)

15

Markten in Amsterdam - Toekomst

Amsterdam kent nog steeds een grote hoeveelheid markten. Het aantal groeit zelfs, sinds 2012 kwamen er zeker 5 markten bij. Onze wens groeit om dichter bij het voedsel te komen, een praatje te maken met de marktkoopman en te weten waar de producten die we eten vandaan komen.

trend: groeiende interesse consument in voedsel en herkomstreferentie: project De Tostiefabriek, Van Gendthallen Amsterdam 2013

biologische productenreferentie: Noordermarkt Amsterdam

16

DE MARKT ALS SOCIAAL-ECONOMISCHE MOTOR

Een nieuwe centraliteit in Noord waar bevolkingsgroepenelkaar ontmoeten en handel kan bloeien

referentie: De Dam Amsterdam 1633 referentie: La Boqueria Barcelona

DE MARKT ALS VOEDSELTEMPEL

Voedsel als centraal onderdeel van ons dagelijks leven,als promotor van gezond en bewust eten

17

DEEL 3 / ONTWERP

Visie

Als uitgangspunten voor mijn marktontwerp, combineer ik drie elementen die in potentie in het karakter van een markt besloten liggen. De drie-eenheid versterkt de plaatselijke economie, verleidt ons met voedsel en maakt ons op ludieke wijze bewust van aan onze consumptie gerelateerde kringlopen.

DE MARKT ALS PROMOTOR VAN EEN NIEUWE DUURZAME LEVENSSTIJL

Aanschouwelijk en voelbaar maken van de verschillende cycli rond voedsel, water en energie, toegespitst op de moderne

veranderende consument

referentie: stadsmoetstuinen aan de Zuid-as Amsterdam

18

AmsterdamCentraal Station

Mosveld

19

WERKLOOSHEID

mosveldbuurtamsterdam

INKOMEN

EDUCATIE



leeg Mosveld

Stedenbouwkundig ontwerp

Projectlocatie: Mosveld, Amsterdam Noord

Stedelijkecontext

Volewijck in Amsterdam Noord is een wijk met hoge werkeloosheid en lage economische activiteit. De huidige driewekelijkse Mosveldmarkt die precies in het midden van Volewijck ligt, is al decennia lang in verval. De huidige plannen van de gemeente omopdeplaatsvandeMosveldmarkteengrootcomplexmetsupermarkten, kantoren en woningen te bouwen, laten de kans onbenut om deze centrale locatie tot bloei te laten komen en het een bijzondere centraliteit te maken voor de hele stad.

vogelvlucht

20

De grote bewegingen: Uitrol centrumgebied 33

Hoofdstuk 3 Uitrol centrumgebied

Het hoogstedelijke centrumgebied wordt steeds intensiever gebruikt en breidt zich uit, zelfs

tot over de ringweg a10 en het IJ. De ontwikkeling van dit gebied is de meest directe uiting van

de onvoorstelbare magneetwerking van het hart van Amsterdam. Mensen, ondernemingen en

instellingen vestigen zich zo dicht mogelijk bij deze bron. Het leidt tot een veelheid aan, vaak

kleinschalige, particuliere investeringen. Het initieert functiemenging en verfraaiing van de

openbare ruimte. Dit lokt weer nieuwe initiatieven en investeringen uit, vooralsnog met name

binnen de ring, maar ook steeds meer daarbuiten.

Door schaarste aan ruimte en middelen breiden de op de stad geori nteerden hun zoek- en vesti-gingsgebied gestaag uit; dit proces vormt al lang niet meer louter de grondslag voor de revitalise-ring van de 19e-eeuwse gordel; vandaag de dag wijst het ons bijvoorbeeld op de enorme ont-wikkelingspotenties van de noordelijke IJoever, het Zeeburgereiland en de Gordel ' 20 ' 40. Het draagt eraan bij dat de Zuidas steeds sterker wordt als internationaal centrummilieu. Het uitrolme-chanisme reikt zelfs over de ringweg: het wekt hernieuwde belangstelling voor de Sloterplas; het brengt een verdere verstedelijking van Buitenveldert en Amstelveen-Noord dichterbij.

De uitrol van het centrumgebied vraagt om een zorgvuldige afweging tussen de talloze ruimte-lijke claims die op de kern van de metropool wor-den gelegd. Hieronder wordt het kader uiteenge-zet waarbinnen deze claims met elkaar worden geconfronteerd.

Mosveld

NDSM

HamerstraatgebiedOverhoeks

Noorderpark1

23

4

1

2

3

4

21De grote bewegingen: Uitrol centrumgebied 33

Hoofdstuk 3 Uitrol centrumgebied

Het hoogstedelijke centrumgebied wordt steeds intensiever gebruikt en breidt zich uit, zelfs

tot over de ringweg a10 en het IJ. De ontwikkeling van dit gebied is de meest directe uiting van

de onvoorstelbare magneetwerking van het hart van Amsterdam. Mensen, ondernemingen en

instellingen vestigen zich zo dicht mogelijk bij deze bron. Het leidt tot een veelheid aan, vaak

kleinschalige, particuliere investeringen. Het initieert functiemenging en verfraaiing van de

openbare ruimte. Dit lokt weer nieuwe initiatieven en investeringen uit, vooralsnog met name

binnen de ring, maar ook steeds meer daarbuiten.

Door schaarste aan ruimte en middelen breiden de op de stad geori nteerden hun zoek- en vesti-gingsgebied gestaag uit; dit proces vormt al lang niet meer louter de grondslag voor de revitalise-ring van de 19e-eeuwse gordel; vandaag de dag wijst het ons bijvoorbeeld op de enorme ont-wikkelingspotenties van de noordelijke IJoever, het Zeeburgereiland en de Gordel ' 20 ' 40. Het draagt eraan bij dat de Zuidas steeds sterker wordt als internationaal centrummilieu. Het uitrolme-chanisme reikt zelfs over de ringweg: het wekt hernieuwde belangstelling voor de Sloterplas; het brengt een verdere verstedelijking van Buitenveldert en Amstelveen-Noord dichterbij.

De uitrol van het centrumgebied vraagt om een zorgvuldige afweging tussen de talloze ruimte-lijke claims die op de kern van de metropool wor-den gelegd. Hieronder wordt het kader uiteenge-zet waarbinnen deze claims met elkaar worden geconfronteerd.

Mosveld

Amsterdam CS

Amsterdam Zuid

Noorderparkstation

Potentie centraliteit Noord

Met de komst van de Noordzuidlijn wordt nu eindelijk de IJ-sprong werkelijkheid en een van de twee metrostations komt op een steenworp afstand van het Mosveld. Bovendien trekt Amsterdam Noord en zeker ook Volewijck de laatste jaren een groeiende groep jongere hoogopgeleide creatievelingen, gentrifying Noord. Elk jaar komen er broedplaatsen, bijzondere horecagelegenheden, studios en festivals bij.

Binnen het uitrol-centrumgebiedStructuurvisie Amsterdam 2040

Dichtbij het nieuwe metrostation (Noord-Zuid Lijn)

22

CONCEpT:vAN DOORgANgSpLEK TOT bESTEMMINgSpLEK Verbindingen tussen omliggende wijken zijn nu slecht, door snelweg op vier meter hoog talud

MARKTMARKT

7070

50

50

3030

30

NN

Systemen van snel- en langzaam verkeer zijn nu streng gescheiden, prioriteit is aan hogesnelheidsverkeer

MARKTMARKT

7070

50

50

3030

30

NN

naar NDSM

naar centrum

nieuw metrolijnnoord-zuid

CS station

Johan van Hasselt station

N

naar NDSM

naar A10 naar A10

naar centrum

N

verkeersafwikkeling bestaand

23

De huidige 4 meter verhoogde snelweg uit de jaren 60, midden op het Mosveld, vormt nu voor langzaam verkeer een kolossale barrire tussen de verschillende omliggende wijken. Verkeer kan er slechts op drie plaatsen onderdoor en maakt de bewoonde overkanten onderling onzichtbaar. Om het Mosveld de hoofdcentraliteit van Amsterdam Noord te laten worden, een bestemmingsplek in plaats van een doorgangsplek, is een grote stedenbouwkundige ingreep noodzakelijk: het aanhelen van het stedelijke netwerk van langzaam verkeer.

naar NDSM

naar centrum

nieuw metrolijnnoord-zuid

CS station

Johan van Hasselt station

N

naar NDSM

naar A10 naar A10

naar centrum

N

Ruimtelijke integratie van plein en omliggende wijken, door verlegging van het verkeer naar straatniveau

MARKTMARKT

7070

50

50

3030

30

NN

Systemen van snel- en langzaam verkeer integreren, evenwichtige hirarchie van verschillende

verkeerssnelheden

MARKTMARKT

7070

50

50

3030

30

NN

verkeersafwikkeling nieuw

24

huidige en potentiele marktbezoekers

BUIKSLOTERHAM

VOLEWIJCKVAN DER PEKBUURT

IJ-PLEINBUURT

VOGELBUURT

HAMERSTRAATBUURT

VOLEWIJCKBLOEMENBUURT

VOLEWIJCK FLORABUURT

VLIEGENBOS

TUINDORPBUIKSLOOT

BUIKSLOTERMEER

TUINDORPBANNEBUIKSLOOT

TUINDORPOOSTZAAN

HOTEL

SCHOLEN

SCHOLEN

CAMpINg

AMSTERDAMCENTRUM

MARKT

authentieke Noorderling-senioren:op zoek naar gezelligheid

authentieke Noorderling-gezinnen:op zoek naar koopjes

niet-westerse moeders:op zoek naar goedkope voeding

nieuwe Nooderlingen:op zoek naar biologisch en culinair

potentiele doelgroep scholieren:educatie over voeding en natuur

potentiele doelgroep toeristen:nieuwsgierig naar de NL cultuur

totaal oppervlak plein 19.000 m2 totaal oppervlak plein 25.000 m2

ambulante markt7.500 m2


opslag600 m2

kantoormarktm.25 m2

AH300 m2

voedselproductie2.600 m2

geklimatiseerdevershal1.300 m2

opslag400 m2

BESTAAND PROGRAMMA MOSPLEIN NIEUW PROGRAMMA MOSPLEIN

restaurant340 m2

educatie-centrum325 m2

caf160 m2

kantoormarktm.30 m2

caf225 m2

snack-bars215 m2

waterzuiving550 m2

overige openbare ruimte 10.000 m2

onbruikbare ruimte onder viaduct 6.000 m2

energie-recycling1.360 m2


bestaand programma Mosplein

totaal oppervlak plein 19.000 m2 totaal oppervlak plein 25.000 m2



opslag600 m2

kantoormarktm.25 m2

AH300 m2

voedselproductie2.600 m2

geklimatiseerdevershal1.300 m2

opslag400 m2

BESTAAND PROGRAMMA MOSPLEIN NIEUW PROGRAMMA MOSPLEIN

restaurant340 m2

educatie-centrum325 m2

caf160 m2

kantoormarktm.30 m2

caf225 m2

snack-bars215 m2

waterzuiving550 m2


onbruikbare ruimte onder viaduct 6.000 m2

energie-recycling1.360 m2


nieuw programma Mosplein

Met de karakteristieken van de huidige en toekomstige bezoekers als basis, wordt het huidige marktpleinprogramma uitgebreid met een marktpleinoverkapping,metextrahorecaenmetaanvoedselenmarktactiviteit gerelateerd educatief programma.

25

Uitgangspunt overdekt marktplein:busjes onder dak

Karakteristiek voor de Nederlandse markt en de kooplieden is dat ze ambulant zijn: ze reizen met hun koopwaar van markt naar markt en hebben elk hun eigen wijze van tentoonstellen ontwikkeld die past bij hun koopwaar. De busjes zijn transportmiddel, opslagloods en vaak zelfs kraam tegelijk.Uniek aan de nieuwe Mosveldmarkt is, dat de dynamiek en individueleexpressievandebusjesisingezetalsonderdeelvanhetontwerp.

+ =huidige

straatmarkt supermarktoverdekteNL markt

referentie: Culinaire markt in de Centrale Markthal Amsterdam

26

4

markthal

N

van

der P

ekst

raat

Kam

perfo

elie

weg

Hogedoornweg

Papaverweg

school

hotel

school

winkels

horeca

educatie

programmatische aansluiting

4

markthal

N

van

der P

ekst

raat

Kam

perfo

elie

weg

Hogedoornweg

Papaverweg

school

hotel

school

winkels

horeca

educatie

Het nieuwe plein als verbindende schakel van grootschalige groen-blauwe structuren

N

Johan van Hasseltkanaal-westHet IJ

NoordhollandschKanaal

Noorderpark

groen-blauwe verbinding

bereikbaarheid

locatie

M400m

PN

M

OV (bus)fietspadautoauto 30km

bushalte

metrostation

fietsenstalling

autoparkeerplaatsP

M

OV (bus)fietspadautoauto 30km

bushalte

metrostation

fietsenstalling

autoparkeerplaatsP

Functies geplaatst naar verschillende zonlicht- behoefte

avondzon

ochtendzon

middagzon N

1 7 8 9

2 3

4 56

orintatie

2 cafe3 kas4 moestuin5 varkenswei6 helophytenfilter + fruitboomgaard7 geklimatiseerde markthal8 opslag9 generator

1 restaurant

2 cafe3 kas4 moestuin5 varkenswei6 helophytenfilter + fruitboomgaard7 geklimatiseerde markthal8 opslag9 generator

1 restaurant

27

Straat ten noorden van de markt heeft een meer stedelijk karakter

Straat ten zuiden van de markt heeft een meer landelijk karakter

Programma en organisatie

De plaatsing van de verschillende programmaonderdelen op het Mosveld is bepaald in samenhang met de nieuwe logistiek rond het plein, de aansluiting op bestaande activiteiten in de directe omgeving, de orintatie op de zon van programmaonderdelen die daar gebaat bij zijn en nieuwe verbindingen met bestaande park- en waterstructuren. Logischerwijze krijgt hiermee de noordelijke straat een meer stedelijke identiteit en de zuidelijke straat een meer landelijke identiteit.

28

HERGEBRUIK VAN INDUSTRILE GEBOUWTYPOLOGIE

De oudste planmatige bebouwing van Amsterdam Noord bestaat uit industrile bouwwerken.

Flexibiliteit,functionaliteitengrootsheidvandeindustrilearchitectuur vormen ingredinten voor het ontwerp van het

marktgebouw.

referentie: Van Hasseltkanaal Amsterdam Noord 19e eeuw

RUIMTELIJKE KWALITEITEN VAN HET MARKTGEBOUW

Binnen n gebouwstructuur worden verschillende functies gehuisvest,metelkhuneigencondities.Deruimtemoetflexibel

zijn en tegelijk passen bij de menselijke schaal. Daglicht is wenselijk, directe zonnestralen niet. Een spel van licht en schaduw draagt bij

aan een spannende belevenis.

referentie: sociaalcultureel centrum Pompeia, Sao Paulo Brazili, Lina Bo Bardi 1977

29

NATUURLIJKE KRINGLOPEN GENTEGREERD IN HET MARKTGEBOUW

Delen van de ecologische cycli rond voedsel, energie en water kunnen op de markt op een duurzame wijze worden ingericht,

zelfs zichtbaar en beleefbaar voor de bezoeker van de markt: het metabolisme van de markt.

referentie: stadsmoetstuinen aan de Zuid-as Amsterdam

Wat voor soort gebouw voor dit programma?

30

voorstudies gebouw en omgeving

markthal Blaak Rotterdam

- out of scale- dichte zijkanten- ruimtelijk eentonig

ketting van gebouwen

+productspecifiekegebouwen- geen totaalgebouw-complexeopenbareruimte

metropoolparasol over viaduct:

- viaduct blijft barrire- ondertunneling te laag- icoon zonder relatie Noord

groot dak vangt regen

- eentonige randen- massaal gebouw

gekromd grid met boogwanden

+ veel variteit in gevels-constructieengebruikcomplex

rij van tongewelven N/Z

+ opent naar wijken N/Z- weinig continuteit tussen beuken onderling

sheddaken

+ relatie industrieel verleden+ drukt functies uit+ opent naar alle zijden- eentonige kolos

differentiatie sheddaken

+ reageren op omgeving+ variatie onder 1 dak en binnen 1 grid

31

voorstudies ruimtelijke kwaliteit

oosterse souq

+ differentiatie in lichtval- oosterse associatie - geen continue ruimte

oosterse bazar

+ differentiatie in lichtval en ruimte- oosterse associatie- geen continue ruimte

bazar bogenstructuur

+ monumentaliteit+ ruimtelijke variatie- oosterse associatie

variabele bogenstructuur

+ spannende ruimte+ indirect licht+ continue en gelaagde ruimte-constructieengebruikcomlex

sheddak-modulen

+ variteit in lichtinval en hoogte+schakelingflexibel- grid te kleine afmeting- veel modulen vs program

modulair parapludak

+ varieteit in lichtinval+schakelingflexibel- grid te kleine afmeting- te dwingende vormentaal

sheddaken

+ indirect daglicht+ dak vangt water+zon+ afgestemd op markt+ gelaagdheid en continu+ referentie indus. verleden

differentiatie sheddak

+extrafunctiesonderzelfdedak+ differentiatie ruimte+ kolommen als dragers

32323232

33333333

Architectonisch ontwerp

De Mosveldmarkteen markt met ruimtelijke kwaliteit,

en een markt die past in zijn omgeving

34

als het regent

35

WEERSbESTENDIg

Ontwerpprincipesdak en drager van het marktgebouw

Een dak boven het marktplein beschermt gebruikers en koopwaar tegen regen en zonlicht en wordt natuurlijk geventileerd.Zo functioneert de markt bij elk weertype.

01. Buitenmarkt:teveel zon, teveel regenen elke marktdag in weer en wind alles opbouwen en afbreken

02. Overdekte markt:24/7 bescherming tegen zon en regen en toch altijd frisse lucht

03. Het maaiveld loopt onder het dak door,de markt inclusief bijbehorende bebouwing is te gast op het plein

04. De ene dag is er markt, een andere dag iets anders,een volgend decennium weer wat anders

05. Een grote vrije overspanning maakt het ruimtegebruik flexibelmaar past niet bij wat we ervaren als een gezellige markt

06. Kleinere overspanningen maken het juist weer meer gezellig

36

aankomst tussenentree (kas/Malvastraat)

37


Het maaiveld loopt onder het dak door om de toegankelijkheid van de markt en de aansluiting met de omliggende buurten te versterken.







TOEgANKELIjK

38383838

overdekte markt

39


Eengrotevrijeoverspanningmaakthetruimtegebruikmaximaalflexibelmaarervaarjenietalsgezelligemarkt.Kleinereoverspanning corresponderen beter bij de menselijke schaal.







SCHAAL

40

flexibelgebruik

41


Deflexibiliteitvandeplattegrondfaciliteertuiteenlopendetoepassingen, afhankelijk van de wisselende behoeften.







fLExIbEL

42

30 30

303030

BUS

BUS

NH Galaxy Hotel290 kamers en10 conferentiezalen

buurtcentrum Ons Huis Genco Turkse supermarkt

caf

banketbakkerijGerlofsma

pizzeriaSan Remo

ouder- en kindcentrumWingerdweg

basisschoolDe Klimop

slagerijEl Rief

cafkoffiehuisBlokker

eetcafMosveld

caf Bij Jan

IslamitischevrouwenorganisatieEl Kuba

pin-automaatRabobank

BUS

BUS

0 20m 40m

markt-beheer

restaurant

caf

biogas-installaties

helophytenfilter

fruitboomgaard

schoolmoestuinen

marktkassen

schoolmoestuinenschoolmoestuinen

varkensweide

noorderpark

scholen

hotel

plattegrond

43

food

cour

t

boomgaard

340m2

12:00

1:00

gekl

imat

iseee

rde

vers

hal

1300m2

9:00

20:00

mar

kt

6200m2

9:00

18:00

cafe

160m2

11:00

01:00

educ

atie

f cen

trum

340m2

9:00

20:00

mar

ktm

eest

er+o

psla

g

30m2+400m2

6:00

19:00

helophytenfilter

moestuinen

varkensweide

biovergister

programma

44

overkoepelend dak, doorlopende marktvloer en verschillende klimaatcondities

geklimatiseerde vershal marktcafoverdekte ambulante markt

NOORD ZUID

groente/fruit/kaas vlees/vis/melk

0 5m 10m

geklimatiseerde vershal marktcafoverdekte ambulante markt

NOORD ZUID

groente/fruit/kaas vlees/vis/melk

0 5m 10m

45

constructieprincipe

avondverlichtingindirect via plafond

vloermarkeringkraamopstelling

elektraen water

hwa

afschotafschot

kanaalplaat, overspanningsrichting

vuilwater

12004050 4500 1200 4050


52

30

15000

door het prefab betonnen plafond te polijsten,

reflecteert het daglicht naar de marktvloer

4800

1300

0

basisdoorsnede 1:501000

460 7070 200200

tappunt elektraen water

draingoot

gebakken klinkersdikformaat 210x70visgraatverbandin twee kleuren

hwaafschot 5mm/m

400

1000

verlichtingsbuis

zonnepanelen

dakbedekking

ribbendakplaten

zwartmetalenkozijnstijlen

geklimatiseerde vershal marktcafvlees/vis/melkgroente/fruit/kaas

overdekte ambulante markt

fragment vershal/markt/caf 1:100


elektraen water

vuilwaterafschotafschot

detail balk met hwa enkolomvoet tpv de buitenmarkt1:20

gevelinvullingen:houten kozijnenonbehandeld Accoya Radiata Pineverticale stijlen 300x100horizontale stijlen 200x75hardstenen onderdorpel

hoofddraagconstructie:Y-vormige spanten,V-balken en nokbalkenvan prefab betonlichtgrijs naturel

vaste kramen in vershal:betimmeringen metblank houten delen

glasdaken:glas in zwartgrijzestaalprofielen 200x100

ambulante marktkramen:stalen klapmeubelmet blank houten tafelblad

meubels horeca:betimmeringen metblank houten delen

plafond vershal:blank houten betimmering tussende ribben van de betonnen dakplaten

plafond horeca:blank houten betimmering tussende ribben van de betonnen dakplaten

plafond buitenmarkt:betonnen ribben-dakplatenin het zicht, onderzijde glad gepolijsttbv daglichtreflectie

stootrand:metalen buis

maaiveldafscheidingen:prefab betonnen randen

h=400 (zitmogelijkheid)met downlight-verlichting

gentegreerd

4000 300 300

400

300

1200

700

2100

principe ambulante marktkramen1:50

principe houten kozijnen1:20

hwa

300

80 140 80

geschoorde constructie van scharnierende Y-spanten

Continuteit van buurt naar plein,naar markt, naar vershal;bestrating loopt door, de gevelszijn heel transparant.De westelijke entree is debelangrijkste entree: hierlangsloopt de route Van derPekstraat/Kamperfoeilieweg.

De basisconstructie van de marktintegreert organisatorische,technische en ruimtelijke kwaliteiten.

geschoorde constructie van scharnieren Y-spanten

46



elektraen water

hwa

afschotafschot


vuilwater

12004050 4500 1200 4050


52

30

15000



4800

1300

0


460 7070 200200


draingoot


hwaafschot 5mm/m

400

1000

verlichtingsbuis

zonnepanelen

dakbedekking

ribbendakplaten






elektraen water















gentegreerd

4000 300 300

400

300

1200

700

2100



hwa

300

80 140 80




basisdoorsnede overdekte markt

47

bASISAfMETINgEN

De structurerende elementen van het ontwerp volgen een modulair systeem op basis van de minimale ruimte die

nodig is voor 3 zones van de marktorganisatie:bezoekers, uitgestalde koopwaar en opslagbusjes.

menselijke maat"marktstraat"

vrac

htw

agen

daglicht

09. De ideale overkapping voor de markt volgt uit het profiel van de marktstraatinclusief de bestelbusjes en levert tegelijk een prettige menselijke schaal

10. Het sheddak-principe biedt maximaal daglicht maar nooit zonlicht

zonne-energie

11. Het dak genereert energie door zonnepanelen

30

52

12. Het dak vangt regenwater op, dat wordt gebruikt op en rond de markt

07. De schaalverkleining wordt nog eens versterkt door segmentering van het dak

08. Karakteristiek voor de Nederlandse marktkoopliedenis dat ze ambulant zijn en met hun eigen busjes van markt naar markt reizen

zONNE-ENERgIE


vrac

htw

agen

daglicht



zonne-energie


30

52




Zonnepanelen op de zonbelichte daken genereren energie voor de markt.

REgENWATER

Het dak vangt het regenwater op, dat wordt gebruikt op en rond de markt.

horeca:21 Celcius 15. Gewenste klimatisering per gehuisveste functie

14. Voedselcyclus: verwarmen, koelen, varkensvoedsel, mestvergister

gasafvaltoevoer

warmte enkoeling


13. Watercyclus: met het regenwater wordt oa de marktvloer schoongemaakt,daarna wordt het afvalwater natuurlijk gefilterd en hergebruikt

helophytenfilter

waterberging

vershal:18 Celcius

buitenmarkt:buitenklimaat

vergistergas

warmte enkoeling

De dakopeningen op het noorden laten indirect daglicht toe en de hellingen in het dak vormen variatie in ruimte.

DAgLICHTOETREDINg


vrac

htw

agen

daglicht



zonne-energie


30

52




48

aankomst vanaf de pont over het IJ

49

logistiek

parkeren rond het marktplein

ambulante marktkoopliedenbezoekers

ambulante marktkoopliedenbezoekers

Bestaand: Nieuw:

autoparkeren bewoners: 190* pp 67 pp (op 88 woningen)autoparkeren marktbezoekers: inclusief boven 100 ppfietsparkeren: hierendaar 425pp**

* Parkeerplaatsen noordzijde in huidige toestand altijd grotendeels leeg.** Aantal vastgesteld als volgt: 5 pp per 100m2, bvo=8500m2.

toegang tot het marktplein

marktbezoekers

fietsen/bakfietsen/canta

marktbezoekers

fietsen/bakfietsen/canta

50

savondsfietsles

51

4

N

gesloten

sociale controle

avondopensteling

een openbaar plein in avond- en nachtsituatie

avond- en nachtsituatie

52

1000460 7070 200200


draingoot


hwaafschot 5mm/m

400

1000

verlichtingsbuis

zonnepanelen

dakbedekking

ribbendakplaten


detail kolomvoet tpv de buitenmarkt1:20

detail houten kozijnen1:20

gevelfragmenten 1:200

5003000

detail balk met hwa1:20

detail keermuur annex zitbank1:20

terreininrichting1:200

300

80 140 80



noordgerichte daken:glas in zwartgrijzestaalprofielen 200x100

plafonds vershal (idem restaurant en caf):blank houten betimmering tussende ribben van de betonnen dakplaten

zuidgerichte daken:zonnepanelen


vaste kramen in vershal:betimmeringen met blank houten delen,werkblad gepolijst beton,boven werkblad koof met verlichtingen ruimte voor individuele reclame-uitingen


ambulante marktkramen:stalen klapmeubelmet blank houten werkblad,bovenstang te gebruiken voorverlichting, koopwaar en reclame-uitingen

bestrating:gebakken klinkers dikformaat210x700mm visgraatverbandin roodbruin en in antraciet

daken:betonnen ribben-dakplatenmet dakbedekking

appelboomgaard:prettig om onder te verblijven,bloesem in de lente,appels oogsten in de herfst

helophytenfilter:natuurlijke waterfilter,omzoomd door betonnenkeermuur annex zitbank

populierenlanen:windvangers, houtstapel enverwijzing naar karakteristiekHollands achterland

ringvaart:ronstromend grijswatercircuit,omzoomd met rietom water zuiver te houden

halfverharding:zandkleurig split daarwaar minder verkeer komt

halfverhardingklinkerbestrating

kastanje houten hekkenhelophytenfilter

kozijnen van onbehandeld houtAccoya Radiata Pineverduurzaamd door acetyleren(reactie hout met azijnzuuranhydride)

53

dak, draagstructuur en gevels

1000460 7070 200200


draingoot


hwaafschot 5mm/m

400

1000

verlichtingsbuis

zonnepanelen

dakbedekking

ribbendakplaten





5003000




300

80 140 80




















1000460 7070 200200


draingoot


hwaafschot 5mm/m

400

1000

verlichtingsbuis

zonnepanelen

dakbedekking

ribbendakplaten





5003000




300

80 140 80




















houten kozijnen,nadruk verticaliteit,coullissenwerking

houten kozijnen,zuidzijde volledig te openen

houten kozijnen,aan binnenzijde houten regelwerk om kruiden en groentenplanten te laten groeien, tevens zonwerking

glas van gevels en dak van rankestalenprofielenuitkassenbouw

tpv kantoor houten kozijnen,tpv opslag en installaties verti-cale houten lattenwerk, half-doorzichtig

55



elektraen water

hwa

afschotafschot


vuilwater

12004050 4500 1200 4050


52

30

15000



4800

1300

0


460 7070 200200


draingoot


hwaafschot 5mm/m

400

1000

verlichtingsbuis

zonnepanelen

dakbedekking

ribbendakplaten






elektraen water















gentegreerd

4000 300 300

400

300

1200

700

2100



hwa

300

80 140 80




balk met regenwatergooten kolomvoet tpv overdekte markt

Tijdens marktdagen vormen de horizontale banen de kraamzonering. Zonder marktkramen wordt een schaduwspel waarneembaar: de verloren schaduw die om 12 uur op de grond zou vallen als het dak er niet was.

Uitvoering: stevig visgraatverband van gebakken klinkers in dikformaat210x70mm,ineenpatroonvantweekleuren.

De klinkers relateren tegelijk naar de tuindorpwijken in Noord en naar de binnenstad van Amsterdam en benadrukken hiermee de centrum-status die het Mosveld verdient.

56

kramen en plafondafwerking van de buitenmarkt kramen en plafondafwerking van de vershal

1000460 7070 200200


draingoot


hwaafschot 5mm/m

400

1000

verlichtingsbuis

zonnepanelen

dakbedekking

ribbendakplaten





5003000




300

80 140 80




















1000460 7070 200200


draingoot


hwaafschot 5mm/m

400

1000

verlichtingsbuis

zonnepanelen

dakbedekking

ribbendakplaten





5003000




300

80 140 80




















57

principe vaste kramen vershal

4000 300 300

400

300

1200

700

2100

principe ambulante marktkramen

verplaatsbare kramen en vaste kramen


principe vaste kramen vershalprincipe vaste kramen vershal

4000 300 300

400

300

1200

700

2100


58585858

overdekte markt

59

geklimatiseerde vershal

60606060

61

1000460 7070 200200


draingoot


hwaafschot 5mm/m

400

1000

verlichtingsbuis

zonnepanelen

dakbedekking

ribbendakplaten





5003000




300

80 140 80




















terreininrichting

62

keermurenannexzitbanken

halfverharding van zandkleurig split op de plaatsen waar minder verkeer komt

1000460 7070 200200


draingoot


hwaafschot 5mm/m

400

1000

verlichtingsbuis

zonnepanelen

dakbedekking

ribbendakplaten





5003000




300

80 140 80




















63

maaiveldinrichtingmoestuinen en varkensweide wordenomzoomd met kastanjehouten hekken

rietenbiezeninhethelophytenfilter,deoogstkanin de biovergister

64

marktrestaurant

65

Metabolisme van de markt

In en rond het marktgebouw zijn alle stadia van voedsel vertegenwoordigd en aanschouwelijk gemaakt: van productie tot verkoop, van bereiding tot consumptie, van afval tot energie. Het marktgebouw is hiermee op ludieke en educatieve wijze een grotendeels zelfregulerend systeem geworden.

66

installaties voor recycling en energie-opwekking

67

zONNE-ENERgIE

REgENWATER vUILWATER-RECyLCINg

vOEDSEL-RECyCLINg

68

gROTE MARKT

0 10 50 0 10 50 0 10 50 0 10 50 0 10 50

ijsbaan

tribune

kerstmarkt

biertafels eetkraampjes

theater

sport

afgeslotenskaten

gratis elektrisch opladen

gesloten gesloten

gesloten

sport

69

Ruimteflexibiliteit

Het overdekte markplein is geschikt om een markt met 200 kramen tehuisvesten,gelijkaandemaximalecapaciteitvandehuidigedriewekelijkse Mosveldmarkt. Anders dan in de huidige situatie, zal er de met de nieuwe huisvesting vrijwel dagelijks marktactiviteit zijn, maar deze zal van dag tot dag en door de seizoenen heen van grootte variren. Het overdekte plein nodigt dan uit voor vele andere activiteiten, van festivals tot recreatie.

700 10 50 0 10 50 0 10 50 0 10 50 0 10 50

ijsbaan

tribune

kerstmarkt


theater

sport

afgeslotenskaten


gesloten gesloten

gesloten

sport

KLEINE MARKT EN SpELEN/SpORTEN

710 10 50 0 10 50 0 10 50 0 10 50 0 10 50

ijsbaan

tribune

kerstmarkt


theater

sport

afgeslotenskaten


gesloten gesloten

gesloten

sport

gEEN MARKT/AvOND

72

EvENEMENTEN

73

0 10 50 0 10 50 0 10 50 0 10 50 0 10 50

ijsbaan

tribune

kerstmarkt


theater

sport

afgeslotenskaten


gesloten gesloten

gesloten

sport

EvENEMENTEN

74

SEIzOENfEESTEN

75

0 10 50 0 10 50 0 10 50 0 10 50 0 10 50

ijsbaan

tribune

kerstmarkt


theater

sport

afgeslotenskaten


gesloten gesloten

gesloten

sport

76

voedselrecycling

DE MARKT ALS VOEDSELTEMPEL DE MARKT ALS SOCIAAL-ECONOMISCHE MOTOR DE MARKT ALS PROMOTOR VAN EEN NIEUWE DUURZAME LEVENSSTIJL

voedselconsumptievoedselhandel

77

met dank aan:

Miguel Loos, Gus Tielens, Northon Flores Troche, Elsbeth Falk, Isabela Ledo, Theo Trautwein, Bart Duvekot, Jan Verberne,

Chris Wiebenga, Marijn van der Linden, Katherine Engelen, Jorryt Braaksma, Claire Laeremans, Victor Spijkers, Bas Schuit, Thomas van Bekhoven, Jordi Calvera Montagut, Luc van de

Ven, Pauline Wieringa, Coen Smit en natuurlijk Joke Trautwein

DE MARKT ALS PROMOTOR VAN EEN NIEUWE DUURZAME LEVENSSTIJL

mosveld markt

Documents

Menno Trautwein-Master of Architecture-Overdekte markt