Arsyetimi deduktiv: logjika e parashtrimit

LogjikaLogjika e parashtrimit sht ajo deg e e arsyetimit deduktiv q merret me marrdhniet logjike t fjalive.

Argumenti deduktiv(1) Kanadaja do t jet nj shoqri e drejt, vetm nse prmirson situatn e popullsis indigene(2) Kanadaja do ta prmirsonte situatn e popullsis indigjene vetm nse kjo nuk do t ulte n mnyr t ndjeshme standartin e jetess s klass s mesme kanadeze.(3) Nse standarti i jetess s klass s mesme kanadeze ulet, ather ose Kanadaja nuk do t jet nj shoqri e drejt, ose ajo nuk do t prmirsoj situatn e popullsis indigjene.(4) Kanadaja nuk do t prmirsoj situatn e popullsis indigjene. Pr rrjedhoj, Kanadaja nuk do t jet nj shoqri e drejt.

Lidhzat dhe vlerat e vrtetsis Logjika parashtruese prdor gjuhn e logjiks simbolike pr t shenjuar marrdhniet midis thnieve.Simbolet q prdoren pr t shprehur nj argument jan dy llojesh: Grmat ose variablat si dhe simbolet q prdoren pr lidhzat logjike, t cilat tregojn marrdhniet midis thnieve.

SimboliKuptimiShembulli&Shtim (dhe)p & qAlisa ngiste biikletn dhe Joni ecte n kmbVVecim (ose)p v q Ose Alisa ngiste biikletn, ose Joni ecte n kmb~Mohim (jo)~ pAlisa nuk ngiste biikletnKusht (nseather)p qNse Alisa ngiste biikletn, ather Joni ecte n kmb

Fjalia shtuese

Dy thnie t thjeshta q bashkohen me nj lidhz pr t krijuar nj fjali t prbr njihen si fjali shtuese. Secila prej thnieve prbrse quhet pjes shtuese.Shembull: Julio sht ktu dhe Iliri sht ktut ciln ne e simbolizojm kshtu:p & q

pqp & qVVVVFFFFFFFF

Ose Joana sht e nxehur, ose Ana sht e qetp v q Simboli i veimit sht grma v, e cila i prgjigjet fjals oseFjalia veuese

pqp v qVVVVFVFVVFFF

Fjalia mohoreMohimi sht hedhja posht e nj kumti, ka ne tregojm me fjaln jo ose duke prdorur nj term tjetr me t njjtin kuptim. P.sh., mohimi i kumtit: mimi i vezve n Kin sht i lart sht:mimi i vezve n Kin nuk sht i lartOse: Nuk sht e vrtet q mimi i vezve n Kin sht i lartOse: sht gnjeshtr q mimi i vezve n Kin sht i lartSimbolikisht: ~ p

p~qVFFV

Forma baz e nj fjalie kushtore sht: nse. atherN form simbolike, fjalia kushtore paraqitet kshtu: p qFjalia kushtore

pqp qVVVVFFFVVFFV

Tabela tregon se nj thnie kushtore sht false vetm n nj rrethan t vetme kur antecenti sht i vrtet dhe konsekuenti sht fals. Pra nj thnie kushtore sht false , nse dhe vetm nse antecedenti sht i vrtet dhe konsekuenti sht fals.

Identifikoni seciln nga fjalit si shtuese, veuese apo kushtore. Vendosni simbolet q perdoren pr t paraqitur fjalin:

Liberalt ngitn taksat dhe konservatort shkurtuan projektetNse Taslima ta kupton at q ke n mendje, ather do t kesh problemeNse Zoti sht i plotfuqishm, ai mund t parandaloj t keqen n bot

Ktheni fjalit n form simbolike: Herman ose bn detyrat, ose tallet (p v q)Njerzit vdesin, por librat rrojn e mbeten prgjithmon (p&q)Ai nuk do t mesoj nga msuesi dhe nuk do as q t msoj vet (~p & ~q)Nuk kemi t bjm me rastin q kopshti zoologjik nuk pranon gjitar t tjer (~~p)Ose Kanadaja do t bhet europiane, ose ajo do t bhet edhe m shum amerikane (p v q)Shkenca nuk do t triumfoj kurr mbi fen, po qe se shkenca nuk ofron prvoja shpirtrore. (~p & ~q)Po qe se arrij t kaloj n lndn e logjiks, m n fund do t jem n gjendje t kuptoj argumentet politike (p q)