MENAPOZ DÖNEMİ VE MENAPOZ DÖNEMİ VE HORMONLARHORMONLAR

DR ALEV ÖKTEMDR.ALEV ÖKTEM

Menapozun Nedeni

Overlerdeki oositlerin üreme yaşlanması sırasında ovülasyon ve atrezi nedeniyle tükenmesidiratrezi nedeniyle tükenmesidir

Kronolojik yaş üreme yaşlanmasının tespiti için çok zayıf bir göstergedirp ç ç y f g g

Menapoz Yaşı

51 (Güneydoğu Asya, Amerika)( y ğ y )46 (Türkiye)B Bu yaş;

Doğumdaki follikül sayısınayOosit kayıp hızına bağlıdır.

STAGES of REPRODUCTIVE AGING WORKSHOP (STRAW)

American Society for Reproductive y pMedicine (ASRM)National Institute on Aging (NIA)National Institute on Aging (NIA)National Institute of Child Health and Human Development (NICHD)North American Menopause Society North American Menopause Society (NAMS)

Puberte için TannerMarshall gibi bir ç gevreleme sistemi varken, menapoz için de böyle bir evrelemenin bilinmesi de böyle bir evrelemenin bilinmesi faydalı olacaktır.B d t i l d ki k Bu sayede terimlerdeki karmaşa çözülecektir (ör.perimenapoz, klimakterik dönem vb.)

Üreme Yaşlanmasının Evreleri

7 evre var5 menapoz öncesi, 2 sonrası5 il 3 ü ğ-5 ile –3 arası üreme çağı

-2 ve –1 menapozal geçişp g ç ş+1 ve +2 postmenapoz

Her sağlıklı kadın bu evrelemeye tam ğ yolarak uymazEvre atlaması veya çok uzun süre aynı Evre atlaması veya çok uzun süre aynı evrede kalma görülebilir

Evrelemeye uymayan durumlar

Sigara içenlerg çBMI >30 veya <18Ağ iAğır egzersizKronik menstrüal siklus düzensizliğiğHisterektomiA t ik b kl klAnatomik bozukluklar

Reprodüktif Dönem

-5 : Erken-4 : Pik3 G-3 : Geç

Üremenin pik dönemi 20’li yaşların l d d h ortası ve sonlarıdır daha sonra

giderek azalırgFertilite kaybının ilk işareti FSH’nın monotropik artışı ve menstrüal monotropik artışı ve menstrüal sikluslardaki değişimdirMenapoza girme zamanının tayini için Menapoza girme zamanının tayini için FSH düzeyinin değeri düşüktür

FSH yükselmesinin takibi erken yfolliküler fazda (2-5. günler arası) estradiol ile birlikte yapılırestradiol ile birlikte yapılır.FSH’ın 10 mIU/mL’yi geçmesi geç

düktif dö i i ö t ireprodüktif döneme geçişi gösterirLaboratuvarlar topluma özgü cut-off’ları L p m g ffkendileri belirleyebilir

FSH DAĞILIMFSH DAĞILIM2-5. Gün / 20-35 Yaş / n=364

100

60

70

80

90

30

40

50

60

SIK

LIK

0

10

20

1 5 6 7 8 9 10 11 12 14 20

FSH KONSANTRASYON (mIU/mL)

Geç reprodüktif dönemde estradiol ç pnormal veya yüksek olabilir80 pg/mL’nin üstü yüksek kabul edilir80 pg/mL nin üstü yüksek kabul edilir

Overian hiperstimülasyon: İnhibin p ydüşüklüğü FSH yüksekliğine, FSH yüksekliği folliküllerin stimüle yüksekliği folliküllerin stimüle olmasına ve dolayısıyla estradiol salınmasına neden olmaktadırsalınmasına neden olmaktadır

Tek bir siklustaki artmış FSH düzeyi ş yanlamlıdır ve geç reprodüktif döneme geçildiğini gösterirgeçildiğini gösterirTekrar ölçüm gerekmezBununla birlikte 40-45 yaşında FSH’ın normal çıkması, sikluslar düzenli ise m ç m ,%30 ihtimalle bir sonraki ölçümde yüksek çıkabilir bu nedenle bu grupta yüksek çıkabilir, bu nedenle bu grupta tekrar ölçüm yapılabilir

Menapozal Geçiş Dönemi

-2: Erken-1: GeçP i M l i dö i Perimenapoz: Menapozal geçiş dönemi ve erken postmenapoz döneminin ilk bir yılı olarak tanımlanmıştır.Klimakterik dönem: Perimenapoz ile Klimakterik dönem: Perimenapoz ile eşanlamlı kullanılmaktadır.

Menapozal geçiş döneminde LH artışı p g ç ş şFSH’dan sonra olurProgesteron seviyesi ovülasyonun Progesteron seviyesi ovülasyonun bitmesi ile azalır

Menapozal geçiş dönemi FSH’sı yüksek olan kadınlarda menstrüal düzensizliklerle başlar ve son menstrüal siklus (FMP) ile biterFSH seviyesi bu dönemin tamamında yüksek y yolmakla beraber, yükseklik değişkendirBu nedenle -3 ile -1 dönemlerinin ayırımı Bu nedenle 3 ile 1 dönemlerinin ayırımı için anlamlı bir cut-off belirlenmesi zordur

Estradiol’ün progresif ve lineer p gdüşüşü menapozal geçiş döneminde ortaya çıkmazortaya çıkmazArtmış FSH düzeyi estradiol ü ti i d t d l biliüretiminde artışa neden olabilir

İnhibin B

Sertoli ve garanüloza hücrelerinden l F H l h b dsalınıp FSH salınımını inhibe eder

Menapozal geçiş döneminde inhibin A M nap za g ç ş n m n nh n ve estradiol düzeylerinde değişiklik yokken inhibin B seviyesi belirgin yokken inhibin B seviyesi belirgin olarak düşerİnhibin B folikül sayısının İnhibin B folikül sayısının belirlenmesinde önemli bir faktördür

Postmenapoz

+1: Erken (5 yıl)( y )İlk bir yılı perimenapozal döneme girer2 G (öl k d )+2: Geç (ölene kadar)

Menopozal Dönemde hCG

Üreme çağında hCG ölçümünün d ğ l d l b l k h l değerlendirilmesi, gebelik ihtimaline bağlı olarak kolayken, > 40 yaş ğ y ysonrasında yüksek sonuçlar karışıklığa yol açaryhCG yüksekliği en sık hamilelik olmak üzere tümör markerı (trofoblastik üzere tümör markerı (trofoblastik hastalık, germ hücreli tümör) olarak kullanılırkullanılır

Hamile olmayan kadınlarda hCG düzeyi y yyaşla birlikte artarhCG yükseklikleri FSH ile birlikte hCG yükseklikleri FSH ile birlikte değerlendirilmelidirGebelikte FSH en yüksek 7,3 mIU/mL olabilir

Yaşa Göre hCG Ortalamaları

18-40 < 2.0-4.6 IU/L41-55 < 2.0-7.7 IU/L55 2 0 13 1 IU/L >55 < 2.0-13.1 IU/L

>40 yaş için tüm vakalarda FSH > 32.4 IU/L

Snyder JA, Clinical Chemistry (2005)

Sonuç

55 yaş için hCG cut-off 14 IU/Ly ş ç41-55 yaş arası 5-14 IU/L (FSH > 20 IU/L ise)(FSH > 20 IU/L ise)

Beta-hCG DAĞILIM (>51 Yaş)

35

25

30

K

10

15

20

SIK

LIK

0

5

10

0.1 0.5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 16

Beta-hCG Konsantrasyon (mIU/mL)