Melk & honing Winter 2009

seizoensblad voor boeiend buitenleven

Melk & honing neem mijgratis mee!

winter 2009 9

Weekendje Weg

De Voerstreek

Cherchez la femme

ChampignontelerAnn Desmet Van veld tot bord

tiramisu van chef Bernard Het plattelandsgevoel

Van vlees en bloed Binnenkijken

Hof van Petronilla

Surf & win een luxeweekend op het platteland www.Melkenhoning.be

2 melk & honing winter 2009

Surf & win

Melk & honing

Uitgever Vlaams infocentrum

land- en tuinbouw (VILT) vzw

Melk & honing wordt uitgegeven ter promotie van

de troeven van de Vlaamse land- en tuinbouw

Verschijning 4 x per jaar: lente, zomer, herfst en winter

Verspreiding Melk & honing wordt gratis verdeeld via de

Vlaamse land- en tuinbouwers

Oplage 45.000 ex.

Hoofdredactie Marijke Pollentier

Redactie-adres VILT vzw, Koning Albert II-laan 35 bus 57,

1030 Brussel, 02/552 81 92, [email protected]

www.melkenhoning.be

Redactieraad Bart Boeraeve, Kristien Broekx,

Ilse Ceulemans, Cathérine Decraene, Stephanie Kinot, Griet Lemaire, Maarten Nulis, Leen Schrevens,

Soraya Stuer, Gerrit Tulkens, Gert Van Thillo, Erwin Wauters

Medewerkers Frank Croes, Daphné Goossens,

Marjan Mannaert, Koen Vandepopuliere, Kristien Wintmolders

Realisatie www.propaganda.be

Verantwoordelijk uitgever VILT vzw, Dirk Lips,

Koning Albert II-laan 35 bus 57, 1030 Brussel

© Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag

worden vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming

van de uitgever.

een luxeweekend op het

'Hof van Petronilla'

www.melkenhoning.be

05


koe-leur locale 04De troeven van het buitenleven

het plattelandsgevoel 05Van vlees en bloed

ontdek & beleef 06Voeren,het dak van Vlaanderen

Van veld tot bord 10tiramisu met Limburgse speculaasjesvan chef Bernard Louis

1410

seizoensblad voor boeiend buitenleven winter 2009 melk & honing 3

Marijke Pollentier hoofdredacteur

06

16

Het begon goed. Ik had een inspirerende redactieraad, kreeg vrij moeiteloos de nodige interviewadressen te pakken en Kristien en Frank leverden

fantastische foto’s aan van champignons, tiramisu, wijnranken en knalroze servetten met stipjes. Via Ilse kregen we als kers op de taart een paar felbegeerde tickets voor de Kerstjumping van Mechelen. Ondanks de novembertristesse, die zich elk jaar trouw aandient, dacht ik: "Dit wordt een übernummer".

Tot vrijdag de telefoon ging. Annie (*) om te zeggen dat ze "toch liever afzag van de reportage". De reportage van maandag wel te verstaan. Ik voelde een lichte ergernis zich van me meester maken, maar beleefd opgevoed als ik ben, besloot ik die nog even te onderdrukken. Tot het hele verhaal eruit kwam. Ze hadden net hun personeel op straat moeten zetten omdat het bedrijf niet meer uit de kosten kwam. Bovendien had ze zonet van haar arts te horen gekregen dat ze – opnieuw – ernstig ziek was. De moed zonk haar in de schoenen en ze huilde op een gegeven moment zo dat ze moest inhaken. Daar sta je dan met je winterdip.

Ik wens alle Annie's 2010 kerstballetjes toe van gezondheid als het even kan, van een luisterend oor als het nodig is en van een schouder om op te huilen als het niet anders kan…

Veel leesplezier!

Sfeervol seizoen 11Genieten van de winter

Cherchez la femme 12Champignonteler Ann Desmet“Het is vroeg opstaan maar comfortabel werken”

Zin & onzin 14Houthakdagen in het park van Poeke

binnenkijken 16Hof van PetronillaLogeren bij de stammoeder

12

De telefoon huilt mee…

(*) fictieve naam

4 melk & honing winter 2009

localeKoe~leur

Valse filet, dikke bil, groothoofd en spinnekop… Zo zou een mens

wel eens zijn schoonmoeder, buurvrouw of baas willen noemen.

Maar een beetje kookliefhebber weet

wel beter: deze edele delen behoren

het rund toe. Wie er zelf mee aan de

slag wil, kan voortaan beroep doen op

het boek ‘Hoe bereid ik vlees?’. Deze

schitterende vleesbijbel biedt een

grappig overzicht van de soorten vlees,

een aantal eenvoudige en heerlijke

receptjes en heel veel extra garnituur-

en serveertips! Vanavond dim sum van varkensvlees met een Duvel.

Eat your heart out, Sergio Herman!

Dikke bil

www.melkenhoning.be

Tek

st: M

arijk

e P

olle

nti

er. B

eeld

: Fla

ndr

ia e

n V

LAM

. Sterk staaltjeDe beste prei ter wereld! Oké, dat klinkt een beetje

chauvinistisch, maar toch is het zo. We telen hier

in open lucht het jaar rond dankzij een mild zeeklimaat,

zonder al te strenge winters en extreem hete zomers. De

grootste aanvoer gebeurt in de herfst en winter. Snijd je

ook altijd het groene loof eraf? Niet doen, want dat barst

van de vitaminen. Voortaan dus ringetjes, staafjes of

grove stukken in wit en groen.

Hoe laat je kinderen smullen van bloemkool,

prei en pompoen? Hoe leg je hen uit dat

de groenten uit de supermarkt ooit groeiden uit

een piepklein zaadje? Voortaan spelenderwijs

met Pim Pompoen, die aan de hand van een

kwartetspel negen groenten in beeld brengt van

zaadje tot bord. Met grappig doosje, receptjes

en seizoenskalender..

Pim Pompoentje

www.melkenhoning.be

win

win

itteGitte houdt van een goed potje koken. Ze stuurt

doorgaans manlief op pad om boodschappen en

een uurtje later pruttelen de pannen. “Ik besef dat we veel

te danken hebben aan onze boeren”, zegt ze hierover.

“Ze leveren topproducten, vers van het land, die nog eens

betaalbaar zijn ook”. Maar Gitte weet ook dat Europa hierin

een essentiële rol speelt. Dankzij het ‘Gemeenschappelijk

Landbouwbeleid’ kwam er na de oorlog betaalbaar voedsel

voor iedereen. Dat wil ze graag zo houden! U misschien

ook? Surf dan maar eens naar Gitte en co.

Geen familie van Kris. Denken we. www.defamiliepeeters.be


Tek

st: M

arijk

e P

olle

nti

er. B

eeld

: Fla

ndr

ia, V

LAM

en

Vel

t.

G

winter 2009 melk & honing 5

Tom Van DyckIk speel de sociaal niet bepaald onderlegde Luc Vangenechten en heb – wat je kan noemen - een zeer eigen kijk op de dingen (lacht). Toch heeft Luc een niet onbelangrijke positie toebedeeld gekregen in het familiebedrijf. Hij werkt mee in het atelier, doet de afwas en de ‘eenvoudige’ klussen; een ideale hulp voor zijn broer André en slagersgast

Mike. Samen met Michiel Devlieger werkte ik zo’n twee jaar aan het scenario. Al heel snel wisten we dat we dit familieverhaal in het zelfstandigenmilieu wilden situeren. Het kon natuurlijk net zo makkelijk een hoedenwinkel zijn, maar een beenhouwerij is filmisch gewoon

veel dankbaarder. Het heeft mijn kijk op het vak wel veranderd. Wij zien daar gewoon een homp vlees liggen, maar die slagers kunnen als dokters werkelijk alle spieren benoemen. Ronduit fantastisch. In de serie merk je ook dat die stukken vlees echte goudklompjes zijn voor de familie Vangenechten. Maar het is ook een harde stiel, zo constant in die gekoelde ruimten werken. Respect!

Reinhilde DecleirMaria Vangenechten is de mater familias. De strenge moemoe volgt het reilen en zeilen in de beenhouwerij en de familie nauwgezet. Ze laat haar sentimenten niet overheersen maar heeft het hart wel op de juiste plaats.Bij de eerste lezing al wist ik dat het

bijna niet kon mislukken. Dat die eer mij nog te beurt ging vallen, daar had ik niet meer van durven dromen. Mijn eigen moeder had thuis een kruidenierszaak en daar kon ik wel een aantal dingen uit puren. Maar voor de rest had ik weinig affiniteit met de slagerswereld. Moemoe houdt de touwtjes nog stevig in handen en dat herken ik ook wel in mezelf. Als het nodig is, regeer ik met strenge hand.

Herwig IlegemsHerman is de overbuur van de familie Vangenechten. Hij is naar eigen zeggen ‘100 procent invalide’ en brengt zijn dagen voornamelijk door op straat, voor zijn deur. Hij is zeer geïnteresseerd in het reilen en zeilen van het dorp, de

straat en de slagersfamilie in het bijzonder. Dagelijks komt hij in de beenhouwerij voor zijn 100 gram salami. Het was liefde op het eerste gezicht. Tom heeft de rol quasi op mijn lijf geschreven en dat is natuurlijk geweldig. Sien Eggers noemde Hermans nerveuze voetenwerk al ‘het ballet van de eenzaamheid’. Niet dat ik zelf zo’n bemoeizieke drop-out ben

(lacht). Maar ik hoefde me niet in honderd bochten te wringen om Herman neer te zetten. Ik hou van de ambachtelijkheid van zo’n beenhouwerij. De liefde waarmee ze daar nog hun werk doen, ik vind daar veel schoonheid in.

“Het vlees, dat zijn hun goudstaafjes”

Sterk staaltje

met de ‘bospoeper’ heeft Van Dale er straks misschien een nieuw woord bij. maar de succesreeks Van vlees en bloed bracht vooral subliem acterende parels als Herwig ilegems en reinhilde Decleir voort. naar aanleiding van de dvd-release blikken we met hen en bezieler tom Van Dyck nog een keer terug op de slagersfamilie Vangenechten. Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: VRT/woestijnvis.

win!

filmpjewww.melkenhoning.be


seizoensblad voor boeiend buitenleven6 melk & honing winter 2009

ontdek & beleef

Tekst: koen Vandepopuliere. Beeld: kristien Wintmolders, Peter Schoemans en koen Vandepopuliere.

Van wijn tot liefdeIn de Voerstreek kunnen sportievelingen zich wagen aan de fiets. Maar het is niet aan iedereen gegeven drie kilometer aan een stuk bergop te rijden… De modale toerist, waaronder ikzelf, verkiest dan ook wandelschoenen aan te trekken en op die manier het gebied te verkennen. Vertrekpunt van mijn reis is Teuven, één van de zes deelgemeenten van Voeren. Op weg naar mijn gastheer passeer ik opvallend steile, groene hellingen, waarop koeien staan te grazen. Hier en daar een boom, een bos, of het rode dak van een boerderij. En daar, in de verte, een zuidelijke helling met wijnstokken. Ze behoren toe aan Piet Akkermans, die met de druiven enkele van de beste wijnen van ons land heeft gecreëerd. Even later tref ik hem aan op zijn bedrijf, het Pietershof. De Nederlander begeleidt me naar een tafeltje aan de achterzijde van zijn woonhuis en schenkt me een glas van zijn ‘Crindaeler Chardonnay’ uit. Ik nip voorzichtig. De goudgele wijn heeft een minerale, fruitige smaak, wat in belangrijke

mate te danken is aan de kalk- en mineraalrijke Voerense bodem. Tijdens deze kleine degustatie treft me de vredige stilte om ons heen. “Mijn schoonvader stond hier op een dag te kijken naar het landschap, en merkte op: ‘Dat is die stilte van vroeger’ ”, mijmert Piet. En inderdaad, de tijd lijkt in deze gemeente te hebben stilgestaan. Wijnbouw, zoals die van Piet, is evenwel nieuw. Of beter: terug van weggeweest. Oude bena-mingen als ‘Wiegersberg’ (wijngaardsberg) en ‘Wieghershaeghe’ (wijngaardshaag) zijn daarvan getuigen. “Intussen ben ik van plan uit te breiden met vier hectaren wijnstokken. En binnenkort starten nog twee andere wijnboeren in Voeren. Het is dan ook een activiteit die steeds nadruk-kelijker aanwezig zal zijn in het landschap”, vertelt Piet. Hij stelt dat de job enorm veel werk, stress en zorgen baart. Maar toch doet de man het werk dolgraag. “En dat moet ook. Want als er geen liefde in het spel is, werkt het niet.”

IvoortjeVijf kilometer verder woont Jean Geelen, die samen met zijn vrouw zorg draagt voor 110 melk-koeien. Daar wil ik meer over weten… ik bel aan. Jean komt buiten en schudt me de hand. Hij blijkt een robuuste man met korte, grijzende haren en opvallend blauwe ogen. Maar tegelijk: opvallend vriendelijk, gevoelig zelfs. De man leidt me naar de silo’s. Onderweg zie ik, door enkele raampjes, kalveren dartelen in stro. Enkele kippen genieten mee van de gouden halmpjes. Jean wekt me uit mijn dagdromen. “Een koe geeft veel melk: tijdens de piekperiode wel 45 à 50 liter per dag”, galmt zijn stem. “Daarom krijgen de dieren een voed-zaam rantsoen, dat bestaat uit ingekuilde

Voeren, het dak van VlaanderenVoeren is één van de drukst bezochte wandelgebieden van Vlaanderen. Vreemd, aangezien het zo afgelegen is van de rest van ons gewest. En toch is het ook logisch. Want de stilte, de vergezichten en de authenticiteit van de streek zijn uitzonderlijk. De land- en tuinbouw draagt daar in belangrijke mate toe bij.

seizoensblad voor boeiend buitenleven8 melk & honing winter 20098 melk & honing winter 2009

maïs, gras en bietenpulp.” We komen aan bij de gehakselde maïs. “Daar is een bulldozer van 15 ton overheen gereden. Op die manier wordt alle lucht uit de massa verdreven. Een laag plastic boven het geheel zorgt ervoor dat het voer droog blijft. Het gevolg is dat de kwaliteit ervan maandenlang behouden blijft. Vervolgens trekken we naar de ligboxstal, waar enkele runderen vrij rondlopen. In de winter verblijven ze er constant: buiten is het immers te nat, en groeit er nauwelijks gras. “Overal liggen ‘matrassen’ die gevuld zijn met zacht materiaal”, legt Jean uit. “We strooien er zaagmeel op, zodat alles droog blijft. Let ook op de blokjes aan hun poten. Het is in feite een elektronisch identi-ficatiesysteem. Wanneer het dier een voederautomaat nadert, wordt auto-matisch informatie gedetecteerd: ‘Dat is koe Ivoortje, ze geeft op dit moment veel melk’. Ze kan dan rekenen op een extra dosis krachtvoeder, dat bestaat uit soja, kokosmeel, raapschroot, vitami-nesupplementen…” We komen aan in de kraaknette ‘visgraatmelkstal’. Bij het verlaten van de uier is de melktempe-ratuur 33°C, verneem ik. Dan stroomt het via leidingen weg. Een tegenstroom met koud water koelt het af naar 14°C. In de koeltank zelf wordt het dan op 3 à 4°C gehouden, en om de drie dagen komt de zuivelcoöperatieve de melk ophalen. Hij wijst er me nog op dat er in de Voerstreek veel zuivelbedrijven zijn. Dat komt omdat weiden er een betere keuze blijken te zijn dan akkers. Bewerken van de grond is namelijk niet vanzelfsprekend door de steile hellingen en de alomtegenwoordige, typische ‘vuurstenen’. Anders is het in de deelge-meenten ’s Gravenvoeren en Moelingen, die vlakker, en overigens ook vrucht-baarder zijn. Gevolg is dat daar vaker aan akkerbouw wordt gedaan. Een constante in heel deze Limburgse streek is evenwel de aanwezigheid van heel wat fruit-bomen, waardoor in de lente massa’s bloesems het landschap kleuren.

WinterwerkFruit: daar weet Daisy alles van. Ze is de vrouw van Mathieu Theunissen, zaak-voerder van een boomgaard van 25 hectare appelen en peren, gelegen te Moelingen. Of toch niet? “Naargelang de plaats waar ik mijn voet op onze grond zet, sta ik in Vlaanderen, Nederland of Wallonië”, vertelt de dame met Duitse moeder en dito tongval. We wandelen een pad af tussen de bomen. “Ons bedrijf is ook vrij hoog gelegen boven de zeespiegel. Daardoor is het hier vroeger winter en later lente. Dat verklaart waarom Voerense bedrijven die tot 100 meter hoger gelegen zijn, het moeilijk hebben nog appels en peren te telen.” Ze beginnen weldra aan de wintersnoei en het rooien van een oudere plantage, want de vruchten ervan zijn minder goed van kwaliteit. Het is eveneens een manier om de vraag van de consument te volgen: het zijn namelijk niet elk jaar dezelfde vruchten die gegeerd zijn. Een andere bezigheid in dit seizoen is het vernietigen van de gangen waarin woel-ratten verblijven. De dieren voeden zich namelijk met de jonge wortels van de bomen, die als gevolg daarvan sterven. En er wordt zorg gedragen voor kleine, met stro gevulde zakjes, die hier en daar in de gaard te vinden zijn. “Daarin over-winteren oorwormen. Dat zijn nuttige dieren voor ons: ze eten luizen, peren-bladvlooien …” Maar er is nog meer te doen. De familie Theunissen sorteert gedurende de winter haar fruit, dat in de koelcellen opgeslagen ligt, op grootte en kwaliteit, naargelang de vraag. Daisy troont me mee naar een van de nog niet gesloten ‘ultra low oxygen’-cellen, en opent de deur waar ladingen vruchten in bakken liggen te wachten tot ze via de veiling naar de supermarkt vertrekken. Als ik de ruimte binnenstap, word ik over-weldigd door een frisse appelgeur. “Hier liggen Joségolds”, legt Daisy uit. Ze neemt een exemplaar en stopt het in mijn hand. “Een heel lekkere appel. Houd ‘m maar!” Dat laat ik me geen twee keer zeggen.

the

unis

sen

rullenhof

piet

ersh

of

Deze pittoreske herberg is een klein mekka voor de liefhebber van ongecompliceerde, maar heerlijke streekgastronomie. Ze is onderge-bracht in een 18de-eeuwse vakwerkboerderij. TEUVEN-DORP 60, 3793 TEUVENTEL. 04/381 22 85

www.moederdegans.be

Sfeervolle stops

Gulpen ligt in het Nederlandse Mergelland, dat sterk verwant is met de Voerstreek. Elke zondag, van 10 tot 13 uur, vind je er de culinaire speciali-teiten van het Drielandenpark, maar ook kunst-schilders en een Limburgs bandje.CENTRUM VAN GULPEN

Hoeve de witte GansMooie hoevelogie met kleine boerderijdieren en hoogstamboomgaarden. Gelegen langs geprefereerde wandelroutes. Een hottub en sauna staan er tot de beschikking van de gasten.BERG 8, 3790 SINT-MARTENS-VOERENTEL. 0474/34 89 53

www.hoevedewittegans.nl

Boerengolf Met een houten klomp en een stok eraan leg je midden in een wei een parcours met een aantal holes af. En dat tussen de koeien in! Plezier gegarandeerd voor het hele gezin.VARN 5, 3793 TEUVENTEL. 0479/43 21 11

www.greenvalley-teuven.be

Sprookjesachtige bouwselsde ondergrond van Voeren was miljoenen jaren geleden de bodem van een ondiepe zee. Het is in die tijd dat de ‘vuurstenen’ werden gevormd… om later het leven zuur te maken van de boeren. Als ze er in hun grond tegenkwamen, raapten ze deze op en vergaarden ze. na lange tijd was er genoeg om huizen mee te bouwen. Vandaag nog zijn er heel wat te vinden in die streek. een zeld-zaamheid op het europese vasteland! Typisch zijn tevens de vakwerkhuizen. daarbij werden andere materialen uit de regio gebruikt: hout, leem en stro. en soms vind je een combinatie van de twee bouwmethodes: een vakwerkhuis met vuurstenen onderbouw, bijvoorbeeld.

winter 2009 melk & honing 9

Herberg Moeder de Gans

Bourgondische streekmarkt

Moelingen

's Gravenvoeren

Sint-Martens-Voeren

Sint-Pieters-Voeren

Remersdaal

Teuven


Melkveehouders Jef en erik geelen

Hoog, maar niet droog. Zo staan de melkkoeien van Jef (56) en Erik (32) nog even rustig te grazen op de malse weiden van Sint-Martens-Voeren, voor-aleer ze hun winterse stal opzoeken. “We zitten hier 270 meter boven de zeespiegel”, legt vader Jef uit. “Stap je de straat over, dan sta je in Nederland, tien kilometer verderop zit je in Wallonië”. Voeren telt nog zo’n 45 melkveehouders, maar in de leef-tijdscategorie van 20 tot 30 jaar is Erik momenteel de enige opvolger. “Boeren is een roeping”, beves-tigt zoon Erik. Hij gaat nog halftijds uit werken bij Agro Bedrijfshulp en neemt het avondlijke melk-ritueel voor zijn rekening. De 85 Holsteiners zijn goed voor 630.000 liter melk per jaar, die ze aan melkerij Walhorn bij Eupen leveren. Met gemid-deld 1.700 liter per dag zitten ze net boven het gemiddelde. “We zouden tot 150 koeien kunnen melken maar het moet haalbaar blijven”, zegt Jef. “Ik werk ook nog mee op een loonwerkerbedrijf en in de winter pikken we graag nog een paar cursus-sen en opleidingen mee”.

Melkveehouderij Geelen, Ulvend 9 in Sint-Martens-Voeren - 04/381 12 31

veldVan bordtot

ReCept tiramisu met limburgse speculaasjes

Dit heb je nodig voor 8 personen 500 g mascarpone 125 g speculaaspasta 1 dl room 50 g suiker 2 eierdooiers 1 dl koffielikeur (zoals Amaretto) 1 dl koffie 16 speculaasjes moule

Zo maak je het klaar Klop de eierdooiers met de suiker tot een ruban. Spatel de mascarpone met de speculaaspasta en de room mooi door elkaar. Voeg de ruban bij de mascarpone en meng de koffielikeur eronder.

Dop de speculaaskoekjes in de koffie en leg ze op de bodem van de moule. Vul de moule met de mascarponecrème. Plaats de tiramisu 4 tot 6 uur in de koelkast. Meng wat cacaopoeder met wat bloemsuiker en poeder het geheel af. Versier het met fijn gehakte speculaas en voeg er een bolletje speculaasijs aan toe.

Tekst: Marijke Pollentier en Bernard Louis. Beeld: Frank Croes.

de kommel

Voeren is een Limburgse enclave, bestaande uit zes dorpen: ’s Gravenvoeren, Moelingen, Sint-Martens-Voeren, Sint-Pieters-Voeren, Teuven en Remersdaal. Wij kennen vooral het rumoerige Voeren met zijn taalkwesties ten tijde van José Happart. Maar wie er wandelt of fietst, ontdekt op zijn weg romantische dorpskernen, majes-tueuze hoeves, vakwerkhuizen, fraaie kastelen en aandoenlijke kapelletjes. Tussen slingerende holle wegen en rustig kabbelende beekjes vind je restaurant De Kommel, genoemd naar een van de vele typische heuvelruggen. Daar serveert chef Bernard Louis een klassieke Frans-Belgische keu-ken met een mediterrane toets. “We stemmen onze menukaart af op de seizoenen”, zegt zaak-voerder Paul Princen. “We genieten nu nog van het wildseizoen en in het voorjaar trekken we volop de aspergekaart”. Maar eerst maakt chef Bernard voor ons nog een klassieke tiramisu met typisch Limburgse speculaas.

www.dekommel.be


ReCept tiramisu met limburgse speculaasjes

Winter staat synoniem voor lange donkere avonden.

Een uitgelezen moment om verhalen te vertellen.

Zo behouden we het streekeigen mondeling overgeleverd

erfgoed. Een mondvol om te zeggen dat verhalen vertellen

fijn is en makkelijk aan te leren. Het Vertelgenootschap van

het Meetjesland neemt je met veel plezier op sleeptouw in

een lessenreeks vanaf februari 2010.

www.plattelandscentrum.be

Ultieme emotie

Z e vertellen het in geuren en kleuren. Ze nemen je mee naar

de wondere wereld van luxeproducten zoals parfums en

wellness. Ze doen je zorgen vergeten. Ze vertellen meer dan

duizend woorden. Ze staan symbool voor eenvoudig geluk.

Bloemen. Kom ze ontdekken in al hun bonte pracht op de

unieke Floraliën van 16 tot 25 april 2010. www.floralien.be

JumpDe paardenhouderij zit in de lift. Vlaanderen telt vandaag zo'n 150.000 paarden

en meer dan 200.000 recreatieve en sportieve ruiters. Wie het kruim hiervan

wel eens live aan het werk wil zien, kan tussen Kerst en Nieuw naar de Mechelse

Nekkerhal. Je kan er terecht voor een steeple chase voor kinderen met schattige

pony’s, de wereldbeker dressuur, mennen of jumping of je pikt een swingend feestje

achteraf mee. Wij geven 6 dagtickets weg voor 26 december!

seizoenSfeervol

Mama, vertel eens…

Tek

st: M

arijk

e P

olle

nti

er. B

eeld

: VLA

M, C

lavi

s en

nat

uu

rpu

nt.

www.melkenhoning.be


Cherchez

la femme

Wie is ann?Timide, dat is wat in me opkomt als Ann Desmet (37) me met zachte stem vertelt over haar leven tussen de witte paddenstoelen. Ze leerde haar man Jean-Marie Perneel (36) kennen op de landbouwschool van Roeselare, trouwde en verhuisde naar de champignonkwekerij van haar schoonouders…

“Het is vroeg opstaan

maar comfortabel

werken”

Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: kristien Wintmolders.


> plukkerdepluk. In de champignonteelt is het behoorlijk comfortabel werken. Door de overkapping van onze cellen in 2001 hoeven we niet langer in weer en wind te staan en met een constante temperatuur van 18°C voelt het best aangenaam aan om de champignons te plukken. Alleen met het vroege opstaan, had ik het in het begin lastig. Maar ook dat went. Een half uur en een paar boterhammen met confituur later sta ik al te plukken, samen met onze vijf vaste helpsters. We doen dat nog steeds met de hand. Naargelang de sortering, schommelt de oogst van zo’n plukster tussen 18 en 35 kilo per uur. Veel hangt af van de ervaring. Je mag toch snel een drietal maand rekenen vooraleer zo iemand vlot haar rendement haalt.

> niet van gisteren... Wij leveren elke dag aan de REO Veiling. Tijdens het plukken, sorteren we meteen onze champignons in klassen. Zowel grootte als kleur zijn bepalend. Bovendien moeten ze vrij zijn van aarde en beschadiging. Mijn schoonouders werken zelf nog elke dag mee. Zij maken de bakken veilingklaar. Voor de topkwaliteit krijgen we momenteel 1,30 tot 1,70 per kilo, Flandria volgt in het kielzog met 1 tot 1,20 euro per kilo. Dat is bedroevend. Sinds 2005 gingen de prijzen steil bergaf. Vooral de sterke euro en de concurrentie uit Polen doen ons de das om. Daar werken de plukkers regen 1,5 euro per uur; hier betalen wij hen 13 euro. Het Verenigd Koninkrijk is een belangrijke markt, maar die dreigen we nu te verliezen. Onze snellere leveringscapaciteit en strengere certificering wegen niet langer op tegen dat soort loonhandicap.

> pan aardappelen. Hoewel de teelt zich oorspronkelijk in de Limburgse mergelgrotten situeerde, verschoof die in de jaren ’60 richting West-Vlaanderen. We zijn hier nog met een 35-tal telers, Limburg met een 20-tal en in Oost-Vlaanderen heb je er ook nog een handvol. We exporteren in Vlaanderen evenveel als we invoeren. Op ons bedrijf gaan er zo’n 450.000 kilo richting consument. Zelf pluk ik zeven op zeven, ook op zondagvoormiddag. Maar dat recupereer ik doorgaans met een vrije namiddag in de week. Gewoonlijk eindigt mijn dag om 19 uur. Dan zwier ik nog een pan aardappelen op het vuur met wat eitjes. Als mijn man terug is van de veiling, hebben de kinderen al wat huiswerk af en kunnen we even bijpraten. Daarna kijk ik al strijkend wat tv: Familie of Witse. En Boer zkt. vrouw, natuurlijk (lacht).

> Vluchten. De champignonteelt verloopt in zogenaamde ‘vluchten’. We oogsten elke week een ‘vlucht’ en houden een ritme van drie weken aan. Tijdens de eerste week worden onze cellen opgevuld met een speciaal substraat dat bestaat uit een mengeling van paardenmest, stro, kippenmest, kalk en heel veel water. In dit substraat zijn al graankorrels gemengd, die met de champignonschimmel – ook wel mycelium genoemd – geënt zijn. Vreemd genoeg is dat de beste methode. Op dit mengsel brengen we dekaarde van veengrond aan, die als waterbuffer fungeert. De week erop komt dat witte pluis volop te voorschijn en koelen we onze cellen af, waardoor de knopvorming gestimuleerd wordt. In week drie groeien die knopjes uit tot volwaardige champignons en kan er geoogst worden.

05:30

16:00 19:00

11:30


Achtsterre Wanneer je voor het feeërieke kasteel staat, zou je zweren dat je een van de vele Loirekastelen ziet. Toch is het de bescheiden Poekebeek die langs haar muren kabbelt. Daarrond bevindt zich het prachtige, bosrijke kasteeldomein van Poeke, waar je urenlang kan genieten van de stilte en de natuur. Het 55 hectare tellende park kent een grote verscheidenheid aan boom- en plantensoorten. Brede, rechte eiken- en beukendreven snijden het beboste deel doormidden in een zogenaamde achtsterre.“Vroeger verkochten ze hier op tweede kerstdag hout en moest ik het als kind al kappen en in bussels binden”, vertelt de kranige zeventigjarige Antoine Verleysen. “Toen gebeurde dat nog allemaal

manueel”. Toch is er niet zoveel veranderd. Ook nu nog organiseert de gemeente Aalter, waar Poeke deel van uitmaakt, drie zaterdagen op rij zogenaamde ‘houthakdagen’. Dan komen zo’n 140 vrijwilligers samen om allerlei klussen uit te voeren in groepjes van pakweg 20 tot 40 man. Fijne takken, bladeren en twijgen worden op een wildhoop gegooid van 3 meter hoog en wel zes meter breed, die natuurlijk afgebroken wordt. Tegelijkertijd dient hij als broedplaats voor vogels en kleine roofdieren. Andere vrijwilligers geven grote boomstronken via een mensenketting door om ze zo op karren met paardenspan te laden. Op dagen met een grote opkomst, planten groepjes ook nieuwe hagen en bomen aan.

boy en Vos De menners met paard en kar krijgen een onkostenvergoeding. Zo iemand is Georges Herrebout. Hij is een gepensioneerde melkveehouder uit Adegem met een passie voor boerenpaarden. “Ik ben er nog een die met de hand gemaakt is”, lacht hij. “Ik rij al veertig jaar met dat soort paarden. Zo’n boerenpaard opleiden om ‘op cordeel te leren werken’, is geen sinecure en neemt al snel een paar maand in beslag”. Hij rijdt hier met twee Brabantse trekpaarden Boy en Vos. Hun lijven dampen van de geleverde inspanningen. “Tractoren willen ze hier niet”, legt Georges uit. “Die laten te diepe sporen na. Bovendien zakken ze tot op hun as in de grond als het te veel regent en dan

H o u thakdagen

Zin & onzin

Sinds wim Opbrouck haar in de serie ‘in de gloria’ onsterfelijk

maakte, geniet de Poekebeek landelijke bekendheid. Maar ook

het kasteeldomein van Poeke is betoverend en blijft dat dankzij

de zogenaamde houthakdagen.

Tekst: Marijke Pollentier. Beeld: greta evenepoel, Marijke Pollentier en Henk Wallays.


hebben de wielen geen grip meer op de aarden dreef”. Vraag is waarom Aalter hiervoor vrijwilligers inschakelt? “Het park van Poeke is een historisch kasteeldomein, met kaarsrechte, waardevolle eiken dreven”, zegt Bart Van de Weghe, die als milieuambtenaar het project begeleidt. “Door die houthakdagen hoeven we onze toevlucht niet te zoeken in zware machines die de dreven en bospercelen onherroepelijk zouden beschadigen. De vrijwilligers krijgen gratis hout mee waarmee ze de winter door komen. Bovendien hangt op die dagen hier een magische sfeer van samenhorigheid. Er zijn hier mensen die al zes, zeven jaar op rij komen”.

J o e r i B r a e c k e v e l d e

“Ik kom hier voor het achtste jaar. Mijn schoonvader kwam hier helpen en zo ben ik erin gerold. Ik ben bediende bij een bewakingsfirma, maar wou wel eens een paar dagen weg van kantoor, in een andere omgeving. In het begin deed ik het ook vooral omwille van de houtvoorraad maar gaandeweg leerde ik hier mensen kennen die elk jaar terugkomen. nu is het me vooral om de sfeer te doen. de buitenlucht doet een mens goed en het werk geeft me een voldaan gevoel.”

“

”

P rinsessen kasteelMidden het park verschijnt het roze prinsessenkasteel van Poeke. deze heerlijkheid dateert al van in de 12e eeuw maar de eertijds versterkte burcht moet gebouwd zijn in de 14e en 15e eeuw. Ze maakte allicht deel uit van een bolwerk van de gentenaars tegen diverse invallers. de oudst bekende heer is Steppo van Poeke (1139). Bij het overlijden van de laatste barones Ines Pycke de Peteghem in 1955 werd het goed overgemaakt aan de Zusters Apostolinen van Wetteren die er de Brusselse schoolkolonie ‘duinen en Heide’ inrichtten. In 1977 ten slotte werd het aangekocht door de gemeente Aalter, die het park publiekelijk toegankelijk maakte. In het voormalige koetshuis kan je het natuureducatief Centrum bezoeken.


binnenkijken

Logeren bij de stammoeder1722. Petronilla groeit op tussen een handvol koeien en trouwt met ene Nicolaas Avau. Samen boeren ze op haar ‘ouderlijk hof’. 1976. De jonge Gerda treedt in de voetsporen van Petronilla en huwt net als zij een Avau-telg. Karel Avau is meteen de achtste generatie die de historische boerderij runt. Aanvankelijk alleen, maar al snel begrijpt Gerda dat ze haar job als bediende moet laten schieten. “Dat was wennen”, zegt ze hierover. “Vooral in de winter. ’s Morgens voor dag en dauw op om in de vrieskou richting stallen te trekken, was niet vanzelfsprekend Maar ik heb altijd het gevoel gehad dat er meer was.” Ik glimlach. Zo ervaar ik het Hof van Petronilla ook.

Twintig jaar lang vormden Gerda en Karel een hecht duo. Ook de vader van Karel, ‘peter Gustaaf’, hielp al die tijd mee op het bedrijf. In juni 2007 beslissen de Avau's om een b&b op te starten. “Een droom die in vervulling ging”, aldus Gerda. Toen Gustaaf een paar maand later plots overleed, wierp dat uiteraard een behoorlijke schaduw op hun nieuwe start. “Dat was voor ons een heel turbu-lente periode. Maar we begonnen aan ons tweede leven, en dat gaf ons nieuwe energie.”

Een kurk knalt ongedwongen. Gerda schenkt ons een robijnkleu-rige kriek in. Het Pajottenland is de streek van geuze en kriek. “Het beginproduct van beide bieren is lambiek”, legt ze uit. “Geuze ont-staat door het vakkundig mengen – het steken – van jonge en oude lambieken. Het bier rijpt in houten vaten en hergist, soms jarenlang, op de fles.” Gerda heeft als dochter van een biersteker recht van spreken. “Mijn vader was geen brouwer, maar een biersteker. Het bier kwam in vaten toe en hij trok het op flessen en verkocht het. Ik was nauwelijks acht maar moest van onze pa toch al eens proeven van dat babbelwater”, lacht ze ondeugend. Het gevoel dat er meer is… Daar toasten Gerda, Karel en ikzelf op.

Hof van Petronilla

Tek

st: M

arijk

e P

olle

nti

er. B

eeld

: kri

stie

n W

intm

olde

rs.

de bewonersFamilie: Karel (56) en Gerda (55) Avau-De Bilde. Ze hebben een dochter Els (28) en een zoon Tom (32), die samen met echtgenote Tine in het ouderlijk huis woont. Boerderij: typisch gemengd landbouwbedrijf in Gooik, ‘de parel van het Pajottenland’.Activiteiten: melkvee – zoogkoeien – akkerbouw – hoevelogiesLogies: oude varkensstallen en de 17de- eeuwse schuur zijn omgebouwd tot 5 luxekamers met volledig uitgeruste badkamer – boxspring bed – zithoek – flatscreen-TV – internetaansluiting – privé-terrasje – gemeenschappelijk salon met houtkachel – parking – paarden- en fietsstalling – petanquebaan.Ontbijt: broodjes – croissants – rijkelijk charcuteriebordje met sneetjes ham, kaas, stukje camembert, geitenkaasjes uit de streek – gekookt eitje of gebakken eitje met spek – huisgemaakte confituur van sinaas & aardbei of aalbessen & framboos – rijstpapje – koffie of thee – fruitsap. Adres: Lindestraat 15, 1755 Gooik – tel: 0476/93 17 58 Website: www.hethofvanpetronilla.be

de kamers zijn genoemd naar edelstenen. de zachte lila kleur van de amethist creëert een gevoel van welbehagen.

gastvrouw gerda is van opleiding modestyliste. enig gevoel voor esthetiek is hier nooit ver weg.

de kriek van brouwerij Boon is een fris roodkleurig lambiekbier, dat het uitstekend als aperitief doet. Serveer met een blokje halfoude kaas.

1722. Petronilla huwt Nicolaas Avau en ligt als stammoeder aan de basis van de boerderij.

Documents

Melk & honing Winter 2009