T.C. MLL ETM BAKANLII

MEGEP(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

RAYLI SSTEMLER TEKNOLOJS

BALAST VE TRAVERS

ANKARA-2008

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLERAIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. BALASTIN TEKLN YAPMAK.................................................................................... 3 1.1. Tanm ........................................................................................................................... 3 1.2. Balastn Grevleri ......................................................................................................... 4 1.3. Balastta Bulunmas Gereken zellikler ........................................................................ 4 1.4. Balast Yapmnda Kullanlan Talar ............................................................................. 4 1.5. Balastl styapnn zellikleri...................................................................................... 4 1.6. Balast Sondajnn Yaplmas ve Hesab ........................................................................ 5 1.7. UKRli Yollarda Balast En Kesiti................................................................................. 7 1.7.1. Yoldaki Balast Hacminin Hesaplanmas : ( 1 M. in).......................................... 8 1.8. Balast retimi in Yer Teslimi, Balast retimi .......................................................... 8 1.9. Balast Hazrlanmas, Kontrol, Teslim Alnmas Ve Balast Hesab............................ 9 1.9.1.Balast hazrlanmas esnasnda dikkat edilecek hususlar......................................... 9 1.9.2. Balastn kontrol, teslim alnmas ....................................................................... 10 1.9.3. Balast figresi hacim hesab ................................................................................ 10 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 11 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 13 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 15 2. Traverslerin Tekilini Yapmak........................................................................................... 15 2.1. Tanm ......................................................................................................................... 15 2.2. Traversin Grevleri ..................................................................................................... 15 2.3. Traverslerde Aranan zellikler................................................................................... 16 2.4. Traverslerin Snflandrlmas ..................................................................................... 16 2.4.1. Ahap Traversler.................................................................................................. 16 2.4.2. Demir Traversler.................................................................................................. 20 2.4.3. Beton Traversler .................................................................................................. 22 2.4.4. Plastik Travers ..................................................................................................... 26 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 27 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 28 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 30 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 31 NERLEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 32 KAYNAKA ......................................................................................................................... 33

i

AIKLAMALAR AIKLAMALARKOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 582YIM244 Rayl Sistemler Teknolojisi Alan Rayl Sistemler naat Balast ve Travers Rayl sistemler inaat alannda balast ve travers ile ilgili bilgi becerilerinin verildii materyaldir. 40/32 Raylar ve balantlar modln baarmak. Balastn ve Traverslerin tekilini yapmak. Genel Ama Gerekli ortam salandnda balast ve traversin bakmn kurallarna ve tekniine uygun olarak yapabileceksiniz. Amalar 1. Balastn tekilini yapabileceksiniz 2. Traverslerin tekilini yapabileceksiniz Ortam naat teknolojisi atlyesi, iletmeler, bilgi teknolojileri ortam Donanm elik metre, nivo, Hesap makinesi, mira, kazma, krek, balant malzemesi anahtarlar, kriko, manivela Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme sorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda size lme arac (uygulama, soru-cevap) uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GRSevgili renci; Bu modl, Rayl Sistemler Teknolojisi alannda balast uygulamalarnda kullanlmak amac ile hazrlanmtr. ve traverslerin tekili

Bu modl renilmesinden sonra, sahip olduunuz bilgi ve uygulama becerisi ile balast ve traverslerin tekili uygulamalarn yapabileceksiniz Ayrca bu modl baarmakla ortaya koyacanz i sizin demiryollar bakm ve onarm meslek dalnda vazgeilmezliinizi gsterecektir. Demiryolu tamaclna daha fazla ihtiya duyulduu bu zamanda demiryolu gvenliine de byk nem verilmektedir. Demiryollarnda meydana gelen kazalarn sonunda balast ve traverslerde bozulmalar olmaktadr. Demiryollarnn daha gvenli olabilmesi, standartlarna, kurallarna ve talimatlara uygun olarak balast ve traverslerin tekilinin yaplmasndan gemektedir. Baarlar dilerim.

1

2

RENME FAALYET-1 RENME FAALYET1AMABu faaliyet sonunda gerekli ortam salandnda balastn tekilini yapabileceksiniz.

ARATIRMABu faaliyet ncesinde yapmanz gereken aratrmalar unlardr: Balast olarak kullanlan ta eitlerini ve iyi bir balastta bulunmas gereken zellikleri aratrnz. Demiryollarndaki balastlar hakknda Devlet Demiryollar Yol efliklerinden bilgi edinebilirsiniz. Derse gelmeden nce konu hakknda hazr bulunmalsnz. Aratrma aamasnda oluturduunuz, bilgileri snfa getiriniz. Bunlar arkadalarnzla paylanz,

1. BALASTIN TEKLN YAPMAK1.1. TanmTraversler tarafndan iletilen tm etkileri kalc kmelere uramadan ve daneleri arasndaki srtnme ile yayarak platforma ileten ve yol erevesine elastik bir yatak oluturan; 30-60 mm. ebadnda krlm, keskin keli ve keskin kenarl sert ve salam talara balast denir. Mcr: Sflaj usul yol tamirat yaplan yollarda kullanlr. Sert talardan 10-25 mm boyutlarnda krlarak elde edilir.

Resim 1.1: Balast

3

1.2. Balastn Grevleri Traversten gelen ykleri, platform zerinde daha geni alana, homojen olarak yayar. Yol erevesine elastik bir yatak oluturur ve yerinde tutar. Yolun esnekliini salar. Yolu ottan korur. Yamur sularn szerek dar atar ve platformu amurdan korur. Platformu dona kar korur. Traversin toprakla ilikisini nleyerek rmesini nler.

1.3. Balastta Bulunmas Gereken zellikler Salam ve damarsz tatan yaplmaldr. Su geirimli olmamal, ok az su emmelidir. Ar scak, souk ve ya gibi hava etkenlerine kar dayankl olmaldr. ok keli, ok yzl olmal, birbirine kaynamamaldr. ok fazla iri ve ok ufak taneli olmamal, 6 cm. apndaki elekten geip 3 cm. apndaki elekten gememelidir. Homojen olmal; iinde toz, toprak, cruf, ot ve kk paralar bulunmamaldr. Darbelere kar dayankl olmaldr.

1.4. Balast Yapmnda Kullanlan TalarBalast oluturan talarn trleri, dane boyutlar, dane ekilleri ve granlometresi ile bu talarn tek olarak ve tabaka halindeki fiziksel ve mekanik zellikleri, yukarda belirtilen grevleri yerine getirmesi konusunda karar verici faktrlerdir. Granit, siyanit, bazalt, diyabaz, diyolit, sert kalker talarndan balast yaplabilir. Ancak en ideal balast ta granit ve bazalttan elde edilen talardr.

1.5. Balastl styapnn zellikleriKlasik demiryolu styapsnn gstergesi, yol erevesinin balast yata iinde yzer ekilde yerletirilmesidir. Balastl st yapnn bu zellii; Yol erevesinin ok hzl ve kolay ekilde denebilmesini, Hat geometrisinin, hzlarn ve arlklarn arttrlmas hallerinde, son derece basit ekilde deitirilebilmesini salar.

4

Yzer eklindeki esnek hareket sonucu; balast tabakasna kuvvet uygulandnda, yolun, kuvvet iddet ve ynne paralel olarak ekil deitirmesine ve kuvvet ortadan kalktnda tekrar eski eklini almasna olanak tanr. Balastl st yap inaatlar yapm aamasnda, balastsz st yap inaatlarna gre daha dk maliyetlidir. Geni kapsaml laboratuvar aratrmalar ve iletme hatlarnda uzun yllar yrtlen inceleme ve gzlemlere dayanarak, balastn oturma davrannn, bir yandan balastn basnla skmasna; te yandan iletme ve hava artlarna bal olduu grlmtr. Bu nedenle balastl st yaplarda sk skya temellendirme olmamas nedeniyle; iletme etkileri altnda balast yatandaki dane yer deitirmeleri ve bununla birlikte de yol erevesinin dzensiz yerleip oturmas gibi olumsuzluklar ortaya kmaktadr. Dier bir deyile hat kalitesinde giderek bir ktleme meydana gelmektedir. Bu nedenle balast styapsnn dzenli aralklarla buraj ve dresajnn yaplmas gerekir. Bunun sonucu olarak da iletme tamir ve bakm masraflar artmaktadr. Bu alma sreleri byk lde mekanize edilmi ve bu sayede maliyetlerde azalma salanabilmitir ama bunlara ramen bakm ileri youn sefer yaplan hatlarda ulam iletmesinin engellenmesine yol aar.

Resim 1.2: Demiryolunda Balast

1.6. Balast Sondajnn Yaplmas ve HesabYolda mevcut balastn durumunu tespit etmek zere sonu 0 ve 5le biten yllarda olmak zere her be ylda bir balast sondaj yaplmaldr. Bunun iin; Bir metre uzunluundaki yolda balast miktarn lmek gerekir. Bir kilometre dhilinde yolun her yerinde balast ayn miktar ve kalnlkta olmad iin her kilometrede 3 yerde (300 600 ve 900uncu metrelerinde) sondaj yaplr. Bu noktalarda her traversin aras (ortalama 33er cmlik ksmlar) yolun dna karlr. 5

Sondaj iin l kabna balast alnrken beton ve ahap travers alt tabanndan itibaren 30 cm. derinliine kadar, demir traverslerde ise demir traversin trnandan 30 cm. derinlie kadar darya karlacaktr. 30 cm.den aada olan balastlar gz nnde bulundurulmayacaktr. Dar karlan balast elenir ve balast lme sandnda (Boyutlar: 1.00 x 1.00 x 0.50.m.) llr.

Bylece bir metre uzunluundaki yolda ne kadar balast olduu bulunur. Sondaj yaplrken istasyonlar atlanacaktr. km veya ykselmi banketler nazara alnmaz. Redvit yarmalarda yani balast tutucu duvarlarn bulunduu yerlerde l alnmayacak, bunun biraz ilerisinden alnacaktr. Balast alnan travers aralklar traversin iki bandan llp ortalama aralk listelerde belirtilecektir. Travers aralklar 33er cm.den farkl ise; dorudan doruya aralktaki balast dar kartlr. Sandkta lldkten sonra bir metreye isabet eden miktar yle bulunur. RNEK: Birinci aralk 35 cm, ikinci aralk 38 cm, nc aralk 36 cm olsun. Bu araln tamam 109 cm dir. Yani 1.09 m.dir. Burada llen balast 1.500 m3 olsun. Orant kurarak; 1.09 metredeki balast 1.500 m3 olursa 1.00 X olur 1.00 X 1.500 X = -------------------- = 1.476 m3 olur. 1.09 Bu suretle yaplan l ekli Km.nin kalan iki noktasnda da aynen tekrarlanarak balast miktarlar bulunur. Sonra bu miktar toplanarak 3 e blnrse o kilometrenin bir metresindeki ortalama balast miktar bulunmu olur. Bu miktar 1000 m. ile arplarak 1 Km.deki balast miktar bulunur.

6

1 m.deki balast miktar

=1. 476 m3

1 Km.deki balast miktar = 1. 476 x 1000 =1476 m 3 % 100 % X 1800 m 3 olursa 1476 m 3 orant kurularak;

1476 x 100 X = ------------- = 82 kan 100 e blnrse % 82 balast vardr. 1800

1.7. UKRli Yollarda Balast En KesitiUKRli yollarda aada en kesitte gsterildii ekilde balast profilinin salanmasna dikkat edilmelidir. Balastn azald blgelerde veya 400den kk yaraplarda kurplarda diren artrc anti dresaj levhalar kullanlmaldr.

ekil 1.1: UKR li yollarda balast enkesiti

ekil 1.2: UKR li kurplarda balast enkesiti

7

ekilde grlen Wi ve Wa deerleri, devere tabi olarak deiir. Kurplarda travers ba balast genilii: R> 800 m. iin 40 cm. R< 800 m. iin 53 60 cm.dir. Ankara- Eskiehir aras hzl tren hattnda en kk yarap 3000 m. Olup travers ba balast genilii her yerde en az 50 cm.dir.

1.7.1. Yoldaki Balast Hacminin Hesaplanmas : ( 1 M. in)

ekil 1.3: Yollarda balast enkesiti ve lleri

4,87 + 3,50 S = ( ---------------- x 0,55 ) 2 V = 2,06 x 1 = 2.06 m3

4,87 x 0,10 -------------- = 2,30 0,244 = 2,06 m2 2

1.8. Balast retimi in Yer Teslimi, Balast retimiDemiryollarnda balast ihtiyac iki ekilde karlanr. Emanet usul ile kuruluumuzca retim yaplr. hale usul ile 3. ahslara retim yaptrlr.

Her iki usulde de balast figre edilecek sahann yer tespit ve teslim ilemi yaplr.

8

Resim 1.3 Balast Figresi

Balast retimi yaplabilecek sahada aranacak zellikler: Demiryolu aralar iin ykleme ve boaltmaya uygun olmaldr. Saha dzgn olmal, amur ve bataklk olmamaldr. Sele basma tehlikesi olan yerlerde olmamaldr. Figre yaplacak sahann nivelman yaplarak kodlanmaldr.

Bu artlar tayan sahann krokisi izilip, retimi yapacak mteahhitle bir teslim tutana imzalanarak yer teslimi yaplm olur.

1.9. Balast Hazrlanmas, Kontrol, Teslim Alnmas Ve Balast Hesab1.9.1.Balast hazrlanmas esnasnda dikkat edilecek hususlarBalast hazrlanmas esnasnda iin bandan itibaren bu ie nezaret edecek bir personel grevlendirilir. Bu personel u hususlara dikkat etmelidir. Balastn cinsini, kalitesini, irilik ve ufaklk oranlarn kontrol etmeli ve bunlardan herhangi birisi uygun olmad takdirde amirlerine haber vermelidir. Balastn kirli ve katksz olup olmadna dikkat etmelidir. Gnlk hava durumunu bandan sonuna kadar not etmeli, Mteahhite hava artlar nedeniyle retim yaplamad gerekesiyle sre uzatm istenirse, tutulan hava durumu notlar gz nnde bulundurulacaktr. Balast retiminde herhangi bir aksaklk varsa amirlerine haber verecektir. ube efi ve Ksm efi turnelerinde belirtilen btn bu hususlara yerinde kontrol etmekle sorumludur. 9

1.9.2. Balastn kontrol, teslim alnmasTeslime hazr hale gelen balast figresi ilgili mteahhite bir dilekeyle balastn teslim alnmas talep edilir. Balast teslim almak zere oluturulan heyet figre sahasna gelir. Balast yaps ve figrenin dzgnl ile balast ebatlar uygun grlr ise figrenin lm yaplr.

1.9.3. Balast figresi hacim hesabBalast figresinin hesab iin aadaki forml kullanlr.

H V =---------- x [ B ( 2 A + a ) + b x ( 2 a + A ) ] 6 RNEK:

Ortalamalar A = 125,20 124,82 m.= 125, 01 m. B = 35,60 - 52,16 m. = 43, 88 m. a = 110,40 111,30 112,00 111.70 m. = 111, 35m. b = 30,20 30,80 31,10 30,10 29,50 29,70 29,60 m.= 30, 14 m. H = 1.70 1.65 1,62 1,55 1,57 1, 62 1,62 1,58 1,70 1,67 1,67 m. = 1,63 m. V= H x[ B (2A+a)+bx(2a+A)] 6 1,63 V = ---------- x [ 43,88 x ( 2 x 125,01 + 111,35 ) + 30,14 x ( 2 x 111,35 + 125,01 ) ] 6 1,63 1,63 42929,139 = --------- x ( 15856,9156 + 10479,9794 ) = --------- x 26336,895 = ---------------6 6 6 = 7154,856 m310

UYGULAMA FAALYET LME VE DEERLENDRMEMevcut Balastn Sondaj Yntemiyle lmn Ve Hesabn YapmakYolda mevcut balastn durumunu tespit etmek zere sonu 0 ve 5le biten yllarda olmak zere her be ylda bir balast sondaj yapnz. Belirli noktalarda her traversin aras (ortalama 33er cmlik ksmlar) yolun dna karnz. Bir metre uzunluundaki yolda balast miktarn lmek gerekir. Bir kilometre dhilinde yolun her yerinde balast ayn miktar ve kalnlkta olmad iin her kilometrede 3 yerde (300 600 ve 900uncu metrelerinde) sondaj yapnz. Sondaj iin l kabna balast alnrken beton ve ahap travers alt tabanndan itibaren 30 cm. derinliine kadar, demir traverslerde ise demir traversin trnandan 30 cm. derinlie kadar darya karnz. 30 cm.den aada olan balastlar gz nnde bulundurmaynz. Sondaj yaparken istasyonlar atlaynz. km veya ykselmi banketleri nazara almaynz. Redvit yarmalarda yani balast tutucu duvarlarn bulunduu yerlerde l almaynz. Bunun biraz ilerisinden alnz. Balast alnan travers aralklarn traversin iki bandan lp ortalama aralklar listelerde belirtiniz. Travers aralklar 33er cm.den farkl ise; dorudan doruya aralktaki balast dar karnz. Dar karlan balast eleyiniz ve balast lme sandnda (Boyutlar: 1.00 x 1.00 x 0.50.m.) lnz. Sandkta lldkten sonra bir metreye isabet eden balast miktarn u ekilde hesaplaynz. Travers aralk mesafelerini( sondaj yaplacak travers aras) toplaynz Sandkta llen miktar bu mesafedeki balast miktardr. Orant kurarak 100cm ye ne ka m balast dt hesaplaynz. Bulunan deeri 1000 ile arparak 1 km ye ne kadar balast dtn hesaplaynz.

retim Aamasnda Balastn zelliklerine Gre Kontroln Yapmak Balastn cinsini, kalitesini, irilik ve ufaklk oranlarn kontrol ediniz ve bunlardan herhangi birisi uygun olmad takdirde amirlerinize haber veriniz. Balastn kirli ve katksz olup olmadna dikkat ediniz. 11

Gnlk hava durumunu bandan sonuna kadar not ediniz, Mteahhite hava artlar nedeniyle retim yaplamad gerekesiyle sre uzatm istenirse, tutulan hava durumu notlarn gz nnde bulundurunuz.

Resim 1.4. Balast

Balast retiminde herhangi bir aksaklk varsa amirlerinize haber veriniz.

Resim 1.5 Balast serilmesi

Resim 1.6 Balast serilmesi

12

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRMEDORU YANLI SORULARI Aadaki sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak deerlendiriniz. Deerlendirme Sorular Platformun stne muntazam denen, traverslerin aralarini dolduran ve traverse yataklik eden sert ve salam talardan, 30 ila 60 mm ebadinda kirilmi keskin keli ve keskin kenarli kbik ekilli malzemeye balast denir. Balast traversten gelen ykleri platform zerinde daha dar alana dzgn olmayan bir ekilde yayar ve platformun otlanmasn salar Balast damarl tatan yaplmal, su geirimli olmal, bol su emmelidir. Balast ar scak, souk ve ya gibi hava etkenlerine kar dayankl olmaldr. Balast retimi yaplabilecek saha, demiryolu aralar iin ykleme ve boaltmaya uygun olmaldr. Balast retimi yaplabilecek saha dzgn olmal, amur ve bataklk olmamaldr. Sele basma tehlikesi olan yerlerde olmamaldr. Yolda mevcut balastn durumunu tespit etmek zere sonu 2 ve 4le biten yllarda olmak zere her be ylda bir balast sondaj yaplr. Sondaj yaplrken istasyonlar, km veya ykselmi banketler dikkate alnr. Balastn kirli ve katksz olup olmadna dikkat edilir. Doru Yanl

1

2 3 4 5 6

7 8 9

Sondaj iin l kabna balast alnrken beton ve ahap travers alt tabanndan itibaren 30 cm. derinliine kadar, demir 10 traverslerde ise demir traversin trnandan 30 cm. derinlie kadar darya karlr Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz. Yaplan deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. 13

UYGULAMALI TESTevrenizde uygun bir demiryolunda mevcut balastn durumunu tespit etmek zere bir metre uzunluundaki yolda balast miktarn lnz. Bir kilometre dhilinde yolun her yerinde balast ayn miktar ve kalnlkta olmad iin her kilometrede 3 yerde (300 600 ve 900uncu metrelerinde) sondaj yapnz Daha sonra aadaki deerlendirme kriterlerlerine vereceiniz cevaplarla kendinizi deerlendiriniz

Deerlendirme ltleriBelirli noktalarda her traversin arasn (ortalama 33er cmlik ksmlar) yolun dna kardnz m? Dar karlan balast elediniz mi? Dar karlan balast balast lme sandnda ltnz m? Travers aralk mesafelerini( sondaj yaplacak travers arasn) topladnz m? Orant kurarak 100cm ye ka m balast dt hesapladnz m? Bulunan deeri 1000 ile arparak 1 km ye ne kadar balast dtn hesapladnz m? Balastn kirli ve katksz olup olmadna dikkat ettiniz mi? DZENL VE KURALLARA UYGUN ALIMA Meslee uygun kyafet giydiniz mi? alma alann tertipli-dzenli kullandnz m? Uygun ara gereci seip kullandnz m? Zaman iyi kullandnz m? alma alann tertipli-dzenli braktnz m?

Evet

Hayr

DEERLENDRMEYaplan deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam evet ise bir sonraki faaliyete geiniz Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.

14

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2AMABu faaliyet sonunda gerekli ortam salandnda kuralna gre traverslerin tekilini yapabileceksiniz.

ARATIRMA Sevgili renci, bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlar olmaldr: evremizdeki demiryollarnda ne tip travers kullanlm ve travers aralklar ka cm alnmtr? Demiryollarndaki traversler hakknda Devlet Demiryollar Yol ube eflikleri ve Atlyelerinden bilgi edinebilirsiniz. Derse gelmeden nce konu hakknda hazr bulunmalsnz. Aratrma aamasnda oluturduunuz bilgileri snfa getiriniz. Bunlar arkadalarnzla paylanz.

2. TRAVERSLERN TEKLN YAPMAK2.1. TanmDemiryolu yk aktarm modeline uygun ekilde; raydan kendisine etkiyen kuvvetleri daha geni bir yzeyde karlayp yayarak balast tabakasna aktaran, yolun akln saptayp koruyan ve yolu yan etkilere kar ekseninde tutan, raylara dik ynde belirli aralklarla denmi smellere travers ad verilir.

2.2. Traversin GrevleriBir demiryolu st yapsnda traversler u grevleri stlenirler. Raylardan gelen ykleri yayarak balasta vermek ki ray dizisinin oluturduu yol geniliini (ekartman) korumak. Raylara ie doru eim vermek. Yolun ekseninden kamasn nlemek. Yeni yaplan btn yollarda traverslerin mihverleri aras mesafe 62 63 cm. olarak uygulanmaktadr. Bu standart makineli tamiratlardaki otomatik almalarda faydal olmaktadr. Ankara-Eskiehir arasnda yaplan hzl tren hattnda travers mihverleri aras mesafe 60 cm.dir. 15

2.3. Traverslerde Aranan zellikler Anmaya kar mukavemet, dolaysyla sertlik zellii Elastikiyet Krlma ve ezilmeye kar mukavemet Raylarn tesbitine elverili olma D etkilere mukavemet st yapnn stabilitesi bakmndan ok hafif olmamas, tayamayaca kadar da ar olmamas Maliyetinin uygun olmas Grlty ve sademeyi azaltmas zolasyona elverili olmas Hararete ve rutubete dayankllk

iki

iinin

2.4. Traverslerin SnflandrlmasRayl sistemlerde kullanlan traversler , dingil arl, hz, eken ve ekilen aralardaki teknolojik gelimeler vb. unsurlarda oluan ilerlemeler ile travers imalinde kullanlan malzemelerin bu ilerlemelere uyum sorunu ve maliyet konusundaki dnceler paralelinde eitlilik gstermitir. Rayl sistemlerde kullanlan traversler drde ayrlr. Ahap Traversler Demir Traversler Betonarme Traversler Plastik Traversler

2.4.1. Ahap TraverslerRayl sistemlerde gnmze kadar geen srete en ok kullanlan travers eidi ahap travers olmutur. Ahap esnek olduundan raydan gelen kuvvetleri yaylanarak alr. Bylece darbe etkisini nemli lde sndrr. Ahap travers yapmnda kullanlacak olan aacn cinsi yukarda deinilen traverslerde bulunmas gereken zelliklere uygun olmaldr. Ancak malzemenin yerel bulunabilirlilik ve dolaysyla da ucuzluu, traversin yapmnda kullanlacak aa cinsini belirleyen nemli bir unsur olmutur. Bu nedenle lkemizde ahap travers yapmnda en ok srasyla am, mee ve kayn aalar kullanlmtr. lkemiz ormanlarnn %40 am, %25i mee ve %10uda kayndr. Baz lkelerde ok sert, yanmaya ve hava etkilerine dayankl enjekteye ihtiya gstermeyen okaliptus ve azobe aalarndan traversler yaplmaktadr. lkemizdeki orman azl nedeniyle kullanm alan daralmtr. Bu yzden sadece makaslar, elik kprler, yolun zellik arz eden blmlerinde (heyelanl blgelerde ve ok dar yarapl kurplarda v.s.) kullanlmaktadr. 16

Resim 2.1. Ahap travers uygulamas

2.4.1.1. Ahap traverslerin zellikleri Olumlu Ynleri: Ahabn doal yapsndaki esneklik nedeniyle, raydan gelen kuvvetleri esneyerek karladndan darbe etkisini nler, srtnmede az olduundan balasta zarar vermez. Bakm masraf azdr. Esnektir Yol stabilizesini bozmayacak kadar ar, tanabilecek kadar hafiftir. Grltsz bir yolculuk salar. Yaltkandr. Olumsuz Ynleri: Rutubetten ok etkilenir. Yanma ihtimali yksektir. Dresaja dayankszdr, yol genellikle kurplarda da kayar. Ekartmann korunmas zordur. minmana dayankszdr. mrleri ksadr. 17

2.4.1.2. Ahap traverslerin llerist genilik (cm.) 18-20 20-22 22-26 Alt genilik (cm.) 2326 2630 2226 Ykseklik (cm.) 1316 1516 2227 Boy (cm.) 260270 270510 260270

Normal travers Makas traversi Kpr traversi

Ahap traverslerin arl 85110 kg, mrleri 1530 yl arasnda deimektedir. Ahap traverslerde erilik olmamaldr. Ancak yatay dzlem iinde sehimi 10 cmyi gemeyen hafif bir erilik kabul edilebilir. Maksimum snrdr. Fakat byle traversler yan yana gelmemeli ve oran da demiryolunun nemine gre snrlandrlm olmaldr.ekil. 2.1 Ahap traverslerin lleri

2.4.1.3. Ahap traverslerin imali Aacn lenmesi: Traverslik aalar, z suyun yrmedii sonbahar yada k aylarnda, budaksz yada az budakl ve yeterli boyut verilebilecek ekilde kesilmelidir. Travers retiminde tomruk nce hazrlandktan sonra; kurutma, yontma ve delme ilemleri uygulanr. Kurutma genel olarak; traversleri elverili ve yeteri kadar havalanan bir yerde zgara gibi aralk ekilde bir sra enine bir sra boyuna ymak suretiyle, bu ynlar ak havada amlar iin 6-10 ay, mee iin 4-6 ay ve kayn iin 8-12 ay bekletmek suretiyle yaplr. Kurutma srasnda yada kullanma srasnda traverslerin ular atlayabilir, yarlabilir. Bunu engellemek yada zararsz hale getirmek iin travers balarna S demiri aklr. Bundan sonra sra traverslerin oturaca ksmlarn yontulmasna ve delinmesine gelir. Delikler, raylarn traverslere balants iindir. Ahap Traverslerin Enjektesi Ahap traverslerin retiminde ikinci ilem traverslerin ilalanmasdr. lalama ilemi ahap traverslerin mrn arttrmak amacyla yaplmaktadr. Bu iin ilk evresini, nemin buharlatrlmas iin ahabn etr iinde 70-80 derecelik bir sda 24 saat braklmas oluturur. Bu ilem ilalama ilemini kolaylatrr. lalama ilemi aacn iindeki z su ve slakln olanaklar orannda giderilmesi ve bunun yerini aac koruyacak bir maddenin almasndan ibarettir. 18

Ahap traverslere iirilecek ilalarda aranan zellikler unlardr. la zamanla ykanmamal yani suda erimemeli ayn zamanda antiseptii iyi olmaldr. Aa iine girmesi kolay olmal aaca homojen bir ekilde nfus etmelidir. Aacn mekanik zelliklerini deitirmemelidir. st yapnn traverslerle temasl demir ksmlarna zarar vermemelidir. Personele zarar vermemesi iin zehirli olmamaldr. Balangta antiseptik madde olarak civa klorr daha sonra asetik asit, bakr slfat, inko klorr kullanld. Demir slfatta kullanlm fakat aacn liflerine zarar verdii grlmtr. 19. yzyln sonlarnda kreozot kullanlmaya baland. imdiki halde en iyi antiseptik madde olarak bu kabul edilmitir. Fakat 1. Dnya Savasndan sonraki yllarda bata Almanya olmak zere baz lkelerde kreozotun kimya sanayiinde ok kullanlmaya balanmas dolaysyla kymet kazanmas sonucu eitli maden tuzlar tekrar kullanlmaya baland. Bunlar arasnda zellikle inko tuzlar, sodyum klorr yada dinikrofenol, sodyum florr, arseniad de sud gibi maddeler piyasaya kmtr. Fakat bunlarn hi biri kreozotun yerini tutamamtr. Traverslerin kreozotlanmas halen Rping Yntemi denen bir yntemle yaplmaktadr. Bu yntemle traversler nce otoklava sokulur ve hava basnc uygulanr. Basn miktar ve uygulama mddeti aacn cinsine gre deiir. Sonra daha byk bir basnla scak kreozot verilir. Bu basn kreozot aacn lifleri arasna girebilecek ekilde 8 Atmosfere kadar karlr, 6-7 saatlik bir basn uygulamasndan sonra basn drlerek otoklavda vakum meydana getirilir. Bylece lifler arasndaki kreozot geri alnarak liflerin yzeyleri kreozotlanm olur. Bu kadar genellikle am ve mee iin yeterli grlmekte ise de kaynda bu ilem bir defa daha uygulanr. (ift Rping Yntemi )

2.4.1.4. Ahap traverslerin atlamalarna kar alnacak nlemlerAhap traversler zamanla basn, gne ve yamur sular etkisiyle boyuna dorultuda atlamalara maruz kalr. atlamalarn nlenip travers mrlerinin uzatlmas iin; emberleme: 45 cm. eninde 12 mm. kalnlndaki tokal ember zel bir aletle traverslerin balarna balanr. S Demiri ile takviye: S eklindeki demir paras imalat annda traversin her iki bana aklmak suretiyle yaplr. Ayrca yeni kullanlmaya balanlan dikdrtgen eklinde delikli ve dili sa paras da travers balarna aklmaktadr. Blonla takviye: 1012 mm. apnda bu i iin zel olarak yaplm blonlarla atlayan ksm delinip atlak balanr.

Delikli Plaka aklmas

emberleme

S Demiri aklmas

Blonla Takviye

19

Resim 2.2. SDemiri aklmas

Resim 2.3. Delikli plaka aklmas uygulamas

2.4.2. Demir TraverslerBunlar ahap traverslere gre daha kolay ve abuk bir ekilde retilir. En kesidi U eklinde olup, haddeden ekilir, kesilir ve balast eyice kavrayp ulardan dar kmasn engellemek iin u ksmlar eilir. Yumuak elikten yaplrlar. Demir traverslerde rayla travers arasndaki balant iyi salanmazsa dey ve yatay etkiler altnda ray tabannn oturduu yerde anmalar olur. Anma sonucu, travers kesitindeki klme nedeniyle bu noktadaki dayanm azalr ve atlama-krlma olur. Demir traverslerin zamanndan nce ypranarak devre d kalmas, genellikle bu noktalardan oluur. Bu bakmdan balant kusursuz olmaldr.

ekil 2.2: Devlet 49.050 kg/m tipi demirli travers ve lleri

20

Resim 2.4. 1925 yapm demir travers

Resim 2.5. 1913 Yapm demir travers

2.4.2.1. Demir traverslerin zellikleri: Olumlu Ynleri: mrleri 45-50 yl olup, kreozotlanm ahap traverslerin yaklak iki katdr. ekil ve boyut bakmndan daha kolay ve iyi ekilde istiflenir. ereveler daha hafifi dolaysyla tanmas daha kolaydr. Raylarn demir traverslere balanmas ve sklmesi ok daha kolay ve mkemmeldir, ahap traversdeki gibi lakalamaz. Ayrca antiminman malzemesine gereksinme gstermez. Yanmaya kar dayankldr. Ular trnakl olduu iin dresaja dayankldr. Ekartman iyi korur. Olumsuz Ynleri: Hafif olmas styapnn stabilitesi bakmndaniyi deildir. Demir traversli hatlar ahap traverslerden daha abuk bozulur.Yksek hz ve ar yk tamasna uygun deildir. Ahap traversler daha elastiktir, stabildir ve konforludur. Demir traversler, zellikle balantlar iyice sklmamsa, trenlerin geiinde grlt yaparlar. Demir traversler elektrik akmn geirdiinden bir ray dizisinin dierinden izole edilmesi gtr. Dolaysyla elektrikli iaretler ve otomatik bloklarda raylardan faydalanarak yaplan hat devreleri kullanlmaz. Demir traversler rutubette paslanrlar. Bakm zor ve masrafldr. Grltl yolculuk verir. 21

2.4.2.2. Demir traversin lleriDemir traversler tekli ve iftli olarak yaplrlar. ift traversler baz yerlerde conta traversi olarak kullanlr. Normal yol profilinde ise tekli demir traversler kullanlmaktadr. Demir traversler birlikte kullanldklar ray tipinin ismini alrlar. rnein: 49,050 kg/m ray demir traversi, 46,303 kg/m ray demir traversi gibi. Beton konusunda meydana gelen ilerlemeler ile demir travers kullanmnda karlalan sorunlar sonucunda gnmzde demir traversler tamamen terk edilmitir. st Genilik (cm.) Tekli Demir Trv. iftli Demir Trv. 6,25-13,5 60 Alt Genilik (cm.) 20,2-26 50 Ykseklik (cm.) Uzunluk (cm.) Et Kalnl (cm.) 0,9-1,1 0,9-1,1 Arlk (Kg.)

7,5-10 10

232-260 270

50-85 130

2.4.3. Beton Traverslerinde elik gergi ubuklar bulunan ve betondan yaplan traverslerdir. Traverslik aa bulmaktaki glkler ve ahap traverslerin sakncal taraflar, demir traverslerin ise memnuniyet vermemesi sonucu, baka bir travers malzemesi aranm ve beton traversler ele alnmtr. Betonarme traversler iin pek ok tip nerilmi ve denemitir. Ancak Birinci Dnya savandan nceki dnemlerde pek baarl olunamamtr. Titreimler ve contalardaki oklar bunlarn bir mddet sonra paralanarak dalmalarna neden olmutur. kinci Dnya savandan sonra bir taraftan elde edilen deneyimler, dier taraftan da n gerilmeli beton ve zellikle elastik balantlardan yararlanlmas ile beton traverslerin kullanm yaygnlamtr. Betonarme traversin betonunu oluturan agrega ve imento baz zelliklere sahip olmaldr. imento piyasada satlan portland imentosundan daha stn zelliklere sahip zel travers imentosudur. Kum iinde mil ve dier artk madde oran en az olandan seilir ve ykama ilemine tabi tutulur. eitli boyutlara krlarak betona katlan mcr, ok salam ve gzenekli bir yapya sahip balast tandan yaplr. Beton travers kalplara dkldkten ve priz yaptrldktan sonra, iine konularak gerdirme ilemine tabi tutulan elikte zeldir. Bu gergi elii gerildikten sonra beton travers ancak beklenen grevlerini yapabilecek dayanma ular. K ve HM tipleri iin B.55 , B.58 olmak zere iki eit beton travers mevcudu vardr. Ancak B.55 tipinin retimi yaplmayp halen konvansiyonel hatlar iin B.58 tipi retilmektedir. Hzl tren hatlarnda (Ankara-Eskiehir arasnda) B.70 tipi tek bloklu beton travers kullanlmaktadr. 22

ekil 2.3. Beton travers lleri

Resim 2.6. Tek bloklu Beton Traverslerin Serilmesi

2.4.3.1. Beton traverslerin zellikleri Olumlu Ynleri Ekartman iyi korur. Az grlt yapar. (Demir traversten az) Nemden etkilenmez. Elektrik akmn ok az geirir. D etkilere ve atee dayankldr. Arl sebebiyle an gerei yksek hz ve ar yk tanmas ancak beton traversle mmkn olur. Atee dayankldr. 23

Olumsuz Ynleri Bakm zordur. Daha dikkatli ve makineli almay gerektirir. Deraylardan sonra atlama ve krlmalar olur. Bu sebeple de hemen deitirilmeleri gerekir. Kurplarda kurp merkezi ynnde dresaj olur. Deiik ekil ve uzunluklarda yaplmas zordur. Balasta fazla zarar verir. Esneklik yoktur. rk platformlarda kullanlmas tercih edilmez. Dray sonuncunda ok hasar grr.

2.4.3.2. Betonarme traversin eitleri TEK BLOKLU BETONARME TRAVERSLER

Dnya demiryollarnda en ok kullanlan betonarme travers tipi tek bir paradan oluan monoblok traverslerdir. Bu traversler arlklarndan dolay yolun stabilitesine uygun olduundan ve ekartman ok iyi koruduundan ar tonajl ve hzl balastl demiryolu iletmeciliklerinde iyi sonu vermektedir. Ancak bu traverslerin esneklii dk olup bu olumsuzluun en aza indirilmesi iin kesit kalnlklar ortada azaltlmaktadr. Sonradan Gerdirmeli Tek Bloklu Betonarme Traversler

500 ve 600 kg/cm2 basnl beton kalitesinde fabrikada imal edilirler. lkemizde, sonradan gerdirmeli olarak imalat yapan TCDDnin Afyon ve Sivasta birer fabrikas vardr. Bu yntemde travers elik kalp hazrlanarak betonlanr. Kalptan kan travers buhar kr ile ksa zamanda ( 8 saat ) prizlenerek % 70 mukavemetini almaktadr. zel bir tezgaha getirilen traverse betonlama srasnda iinde aralkl braklm 4 adet boyuna yuvalara, yksek evsafl (110-150 kg/mm2) ve ular yivli 2 adet U eklinde 7.5 mmlik elik ubuklar apraz olarak yerletirilir. ubuklarn her 4 serbest ucu zel ekici apereyle 8er ton gerdirilip toplam 32 ton bir gergi kuvvetiyle travers bana somun ile ankre ettirilir. elik ubuk yuvalarndaki boluklar basnl imento erbetiyle doldurulur. Traversler her iki ba taraflarnn svanmas ve izole edilmesiyle kullanlacaklar yerlere sevk edilmek zere istife konulurlar. n Gerdirmeli Tek Bloklu Betonarme Traversler

n gerdirmeli betonarme travers imalinde ise, sonradan gerdirmeli eklin aksine daha ince elik ubuklar ( 2,5) 20 veya 30 traverslik imalat kapsayacak kalp iinde gerdirilerek betonlanr. Dklen ve sktrlan betonun prizlenmesinden sonra, bu uzun boydaki travers, normal boylarda kesilerek istif sahasna gnderilir. 24

OK BLOKLU BETONARME TRAVERSLER

Ar tonajl ve hzl tamacln yaplmad metro, tramvay vb. rayl sistem iletmelerinde hem ekonomik travers kesitlerinin elde edilmesi hem de yolda esnekliin salanmas iin ok bloklu betonarme traversler kullanlmaktadr. ki Bloklu Balastl Yol Betonarme Traversler

Baz demiryolu iletmeleri zellikle Fransa demiryollar balastl yollarnda ift bloklu traversleri tercih etmektedir. Bu traverslerde yola esneklik salamak amacyla orta blm tamamen betondan arndrlm olup ekartman korumak amacyla iki beton bloku birbirine ortadan birletiren bir uzun elik korniyer bulunmaktadr.

Resim 2.7: ift bloklu Beton Traversler

ki Bloklu Balastsz Yol Betonarme Traversler

Balast kullanlmadan ina edilen betonarme alt temelli rayl sistemlerde traversler beton yap ierisine yerletirildiinden ekartmana ilikin sorun olumamaktadr. Bu nedenle traversleri birbirine balayan korniyerlerin kullanlmasna gerek kalmamaktadr.Bu traversler balastl yollarda kullanlacaksa raylarn birbirine ayrca korniyerlerle balanmas sz konusudur Bloklu Balastl Yol Betonarme Traversler

Elastikiyetin arttrlmas iin baz betonarme traversler blok halinde de imal edilmi ve kullanlmtr. rnein orta ksm yine beton olan ve n gerilmeli olan Franki Bagon tipi byledir.

ekil 2.4. bloklu beton travers

25

2.4.3.3. Monoblok beton travers llerist Genilik 150 mm. AltGenilik 320 mm. Ykseklik (mm) Orta ksm 175 Balar 200 Uzunluk (cm) 230-240 Arlk B.55= 242 kg. B.58= 252 kg. B.70= 300 kg. mr 20-30 yl

2.4.4. Plastik TraversPlastik traversler balastl ve balastsz demiryollarnda; tnel iinde beton tabanda ve metrolarn ak hatlarnda, kpr ve viyadklerde elik yuva iinde olarak dorudan doruya kullanlr.

2.4.4.1. Plastik traverslerin zellikleri Olumlu Ynleri Plastik traversler grlt ve sarsnty azaltrlar. Isya ve rutubete kar dayankldrlar. Kimyasal tesirlere ve her trl svya kar dayankldrlar. En uzun mrl traversdir. En iyi izolasyon salayan traversdir. Olduka hafiftir. Olumsuz Ynleri Hafif olmas styapnn stabilitesi bakmndan iyi deildir.Yksek hz ve ar yk tamasna uygun deildir. Atee kar dayankl deildir. Basn gerilmelerine kar mukavemetli deildir,kiri gibi alamazlar. Maliyetleri yksektir. Plastik traversler; grlt ve sadmeyi azaltr, Hararet ve rutubete dayankldr. Kimyasal tesirlere ve her trl svlara dayankldr Uzun mrldr. En iyi elektrik yaltm malzemesi olup ok hafiftir.

Resim 2.8:Tnel ierisinde Plastik travers

Resim 2.9: Plastik travers uygulamas

26

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYETlem Basamaklar neriler

Traversleri Aralklarnn Dzenlenerek Yerine Koymak Traverslerin elle denmesi; Tebdil esnasnda kan balast eledikten sonra tekrar yola atnz. Yeni konulacak travers kan traversten yksek ise travers yatan tralaynz. ki travers aras balast boaltnz. Deitirilecek traversin malzemelerini sknz. Varyoz ve manivela yardmyla boaltlan araya drerek kolayca hat altndan karnz. Yeni traversi eski traversin karld yerden, iki travers arasndaki boluktan ray altna alnz. Yata bozulmadan kan eski travers yerine yeni traversi koyunuz. Balant malzemelerini iyice sknz. Buraj kazmas ile yeni travers apas yapnz. Hat harici edilen balastlar eleyerek yerine koyunuz. Demir traverslerin altlarn tamamen boalarak tebdil yapnz. Tebdil sonras yeni travers alt yatak yapncaya kadar 2-3 defa iyice burajlanmaldr

Birbirini takip eden iki traversten daha fazlas ayn anda deitirilmemelidir Bir erevede bulunan traverslerin %33den fazlas deitirilmemelidir. Kriko ile yol kaldrlmadan travers deitirilmelidir. Yksek olan yeni travers yolda ikinlik yapacandan zorla ray altna sokulmamaldr Traverslerin yola dik olarak konmasna ( geometrisinde) dikkat ediniz. kan travers yata toprakl veya amurlu ise yatak kazma ile apalanp dar alnarak eleme yaplmaldr

27

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRMEDORU YANLI SORULARI Aadaki sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak deerlendiriniz. Deerlendirme Sorular Raydan gelen ykleri daha geni bir yzeye yayarak balasta ileten, yolun akln koruyan ve yolu yan etkilere kar ekseninde tutan rayn altna denmi yol st yap malzemesine travers denir Ahap esnek olduundan raydan gelen kuvvetleri yaylanarak alr. Bylece darbe etkisini nemli lde sndrr. Beton traversler makaslar, elik kprler, yolun zellik arz eden blmlerinde (heyelanl blgelerde ve ok dar yarapl kurplarda v.s.) kullanlmaktadr. Demir traversler balasta zarar vermez, esnektir, hafiftir, yanma ihtimali yksektir. Beton traversler ekartman iyi korur,nemden etkilenmez,elektrik akmn ok az geirir,d etkilere ve atee dayankldr. Beton traversli yollarda deraylardan sonra atlama ve krlmalar olur. Bu sebeple de hemen deitirilmeleri gerekir Bandajlarn konik, raylarn dey durumda olmas halinde tekerlek rayla izgi temas yapacandan ray zerinde byk basnlar oluur. Tekerlek ray ilikisini dzeltmek iin, raylar yol ierisine doru 1/40 eimli olarak denmektedir. Plastik traversler balastl ve balastsz demiryollarnda; tnel iinde beton tabanda ve metrolarn ak hatlarnda,kpr ve viyadklerde elik yuva iinde olarak dorudan doruya kullanlr. Demir traversler yumuak elikten yaplrlar. Sinyalli blgelerde iletkenlikleri nedeniyle kullanm mmkn olmadndan maliyet ykseklii de gz nne alnarak imalat durdurulmu ve kullanm azalmtr. Doru Yanl

1

2 3 4 5 6

7

8

9

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz

28

UYGULAMALI TESTevrenizde uygun artlarda bir yol yenileme almalarna katlnz.Burada 150 m lik bir yolun travers demesini yapnz. Daha sonra aadaki deerlendirme kriterlerlerine vereceiniz cevaplarla kendinizi deerlendiriniz

Deerlendirme ltleriYeni konulacak travers kan traversten yksek ise travers yatan traladnz m? ki travers aras balast boalttnz m? Deitirilecek traversin malzemelerini sktnz m? Varyoz ve manivela yardmyla boaltlan araya drerek kolayca hat altndan kardnz m? Yeni traversi eski traversin karld yerden, iki travers arasndaki boluktan ray altna aldnz m? Yata bozulmadan kan eski travers yerine yeni traversi koydunuz mu? Balant malzemelerini iyice sktnz m? Buraj kazmas ile yeni travers apas yaptnz m? Hat harici edilen balastlar eleyerek yerine koydunuz mu? DZENL VE KURALLARA UYGUN ALIMA Meslee uygun kyafet giydiniz mi? alma alann tertipli-dzenli kullandnz m? Uygun ara gereci seip kullandnz m? Zaman iyi kullandnz m? alma alann tertipli-dzenli braktnz m? DEERLENDRME

Evet

Hayr

Yaplan deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam evet ise bir sonraki faaliyete geiniz Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.

29

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRMEModl ile kazandnz yeterlii aadaki kriterlere gre deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleriBelirli noktalarda her traversin aras (ortalama 33er cmlik ksmlar) yolun dna kardnz m? Dar karlan balast eleyip, balast lme sandnda ltnz m? Travers aralk mesafelerini( sondaj yaplacak travers arasn) topladnz m? Orant kurarak 100cm ye ka m balast dt hesapladnz m? Bulunan deeri 1000 ile arparak 1 km ye ne kadar balast dtn hesapladnz m? Balastn kirli ve katksz olup olmadna dikkat ettiniz mi? Gnlk hava durumunu bandan sonuna kadar not ettiniz mi? Yeni konulacak travers kan traversten yksek ise travers yatan traladnz m? ki travers aras balast boalttnz m? Deitirilecek traversin malzemelerini sktnz m? Varyoz ve manivela yardmyla boaltlan araya drerek kolayca hat altndan kardnz m? Yeni traversi eski traversin karld yerden, iki travers arasndaki boluktan ray altna aldnz m? Yata bozulmadan kan eski travers yerine yeni traversi koydunuz mu? Balant malzemelerini iyice sktnz m? DEERLENDRME

Evet

Hayr

Yaptnz deerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Modl tamamladnz, tebrik ederiz. retmeniniz size eitli lme aralar uygulayacaktr. retmeninizle iletiime geiniz. 30

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARIRENME FAALYET 1 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 EVET HAYIR HAYIR EVET EVET EVET HAYIR EVET EVET EVET

RENME FAALYET 2 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 EVET EVET HAYIR HAYIR EVET EVET EVET EVET EVET

Cevaplarnz cevap anahtarlar ile karlatrarak kendinizi deerlendiriniz.

31

NERLEN KAYNAKLAR NERLEN KAYNAKLAR BERKE, Osman; Demiryolu styap Teknii, TCDD Basmevi, 1972 KAER, lhan, styap Bilgisi ve Teknii, TCDD Eskiehir Eitim Merkezi Mdrl ders notlar KUMBASAR, Feridun; styap ve Demiryolu Teknii, TCDD Basmevi, 1947 EVREN, Gngr Demiryolu kitaplar TCDD Yol Dairesi Bakanl http/tcdd.gov.tr

32

KAYNAKA KAYNAKA EKTA, Mehmet TCDD Eskiehir Eitim Merkezi Mdrl Ders Notlar GELKEN, Ufuk, Modl yazm KAER, lhan, TCDD Eskiehir Eitim Merkezi Mdrl Ders Notlar SALAM, Yaln Modl yazm SZAL, S.Srr; Yol Bilgisi, TCDD Eskiehir Eitim Merkezi Yayn, 2005 TAVSAMAZ, Recep, Modl yazm ve Fotoraf Arivi

33