qt()~ oict 'f!l'E PllYElRirJl_qJ (B(j£'{):M'{)

Jl£j f£P(J)Jl£ 0Z'l(V£

m~ : 'l(J(JJ~S TO~ «J".ftqaJ-{j 7(0:N'V :'l(J(JJ~S TO~ ¥£(J)(E,(_[{P, mo/£P,qj

'= P,(J).ft_ ••• •• (}V:N(}O(J{ ••• •• 20034460

••• 3-C

'l(jJ_ et"!N_fl.7(£.ft~ -S)f.(JJ..Mf)f.'l!Ii:N iS9,I.Jf.i£, 'l(J(JJ<RJS CV:M:JlV<RjrtP.fJi':Ni:NlDOqVJV-"90'l(VJV

~ 'l(J('TC':Ni:Nri(V'l{V£ VJV(1960-1983) -Jf. PrJ.(<JfJ'.'I' )f.L)f.Sey)f., 'l(J('TC CV:M:JlV<Rj"tfF.qj 'T)f.<RjJlt -imE~F/J' -Jf)f.L'l(J:N SPSi fiJIZP.<JfFSi

KIBRIS TURKLERtNtN KURDUGU DEVLETLER:

Krbrrs Cumhuriyeti; 16 Agustos 1960

Genel Komite; 21 Arahk 1963 Rum saldmlanmn baslamasi ile birlikte Genel Komite olusturulur.

K1br1s Ge~ici Turk Yonetimi: Rumlarm Gecitkale ve Bogazici'ne saldmlannm ardmdan 27 Arahk 1967'de olusturulur. Yasama, Yurutme ve Yargi isleri "Temel Kurallar" uyannca yurutulmeye baslannustir.

Otonom Krbris Turk Yonetimi: 20 Temmuz 1974 Kibns Bans harekati'mn ardmdan 1 Ekim 1974'te baslatihr. Bans Harekatimn yaratngi yeni kosullar isigmda yonetim erki gelistirilir.

Krbrrs Turk Federe Devleti; 13 Subat 1975'te ilan edilir. 24 Subat 1975'te Kurucu Meclis olusturulur. Kurucu Meclis tarafmdan hazirlanan anayasa 8 Haziran 1976 da Halkoylamasma sunulur. 20 Haziran 1976'da da, yeni anayasa isigmdan genel secimler yapihr.

Kuzey Krbrrs Turk Cumhuriyeti; 15 Kasun 1983'te ilan edilir. Kibns Ti.irk Federe Meclisi'nin 15 Kasun 1983 tarihli Olaganustu Birlesiminde Bagimsizhk Bildirisi okunur ve onaylamr. Federe Meclise katilan yeni iiyelerle 6 Arahk 1983'te olusturulan Kurucu Meclis, KKTC Anayasasi'm hazirlar, 5 Mayis 1985'te Halkoylamasi ile kabul edilen anayasa 7 Mayis 1985'te Resmi Gazete'de yaymlanarak yururluge girer.

\. :·· '~

~·,. . -

..

vn. KIBR1s. TURK FEbERE DEYLETi'NE ctnts.

1 Q63' , Kanh Noel Olaylan sonucunda, esit sta.tiiJu kurucu ortagl . hulund.ugu K:1l>ns 'cum.huriyeii .Yonetiminden silith·zoru. i'le, atilmis bu­ runan K1h,r-is, Tiirk Jaiki, keudi yonetimi altmda h,ulunan. ho1gele_rde, ' idar! m,eka.11izn;iay1 .kurmak ve Turk halknia hizmet vermek mecburiye- ·. · tinde kalriu~veilk andJ21 May1s 1964'de "Geµel.Kom.ite" adiiil6in<la h,ir' ... te§k:ilat ·ku:rrnuitur. . . . . ' .

I .·

.· K1hris Turk Yonetiminde hu gelismelcr yer .ahrken, Rum, Temsil-: oiler fyleclisi, 27 Haziran 1967'de oy hirligi ifo ENOSIS katarialnii§ti! .. Bu .. karar, bu.gun de yii.i;~rluktedirJ56 . . , . . .

·· · .... M~i~;; 'I'iirk Yo,.elimiii.O lie. K:ihr,s hiit~esinaeu ne 4~ ailJll§ o( · ~lfgU d1~, Y~Td1ml,arda~ hi~tir, tahsisaf v~r.niernii-·ima.,· T~rkletgen -~ergi

· f oplamJ.§tII\ ... ··. ·. . .. ·. .

. · •.. Oz~~iJ. seyri i~jude z.i;W';tl~rin neticesi olarak, ''G~li;r J(o,niie" 28 Arahk .196.Td~, yerini "Ge~ici K1br~s Turk Yonetimf'11e t.eik etmis-

<, ttf.157 ..•. . . .• . .

.•. ··.·., .·_ ' --· .. _., ••. •. . ' . • ·,/ • _r; ·: _.: .. ·:. • •

,K1bt1s .Turk halk1u1n kendi yonetimini kurmasmi ye· iiyele:rini •tayi11 et,nesi/ii Jll~te,ikip; MakO.rios ·. idare~i, yabanei . qiplomatJara "Tiirk -Uy~Jer'' ile temas etnie~_ele1i:ihtarnida huluii~U§tti~ Bugii~ ·!)nf:"y~hauc1, · <lip~o~atlar, Ty.rk. k~~iin,ine .ge~ni~kten' ~~Idumekte; fakat. relirlf gun- Ierde res~i lcahulle~e ka:tilniakt~d1rlar. . . . .·. . . . ·. , . . . ... . . .

is T~,nmuz 1970'1armblaeYe,ahm; h~luna..:• Gene!Be111li'den s~n- ' ra, 'Turk Yonetimi hir ~dim ,claha -atarak~ Iit Tem:muz 1970f de '.:''Ge~ici"

. _kelimesini degi§tirmi§ ve "Otonom Ktl~r1s Turk Yo~eti~i" ad1n1 alnn~.; tu.

}O iTemmtiz 1974'de gervekle§tirilmi§ bulunan ve Atin~. Mahlrn;me­ .sirrin ?1 ·Mart 1979 t~rihli 2658 /79 sayilr kararr ile ~~Tiitkiyf'riin Ziitih:

• •156 s;;dal fyf w, Bulletin, 7 . 2. I 972, S. 2. · . ·· · ·. . .· · . .· · . · • • \ , .· 157,K~b:Cis TiirkKiiltiir Derne~iG.ri. lVIerkezi, Ankara, 1983, K1bns'm· Tarihi Geli~imi ve ·· ·. I<:.K;T;t~;,· S.- 53. , . . ', .. . - .· .

·7.4 ?

. .-:·_1···· . f/ • :f;1 . ~:·:: '"

·1·· ,. . ,:-~

. · ...

) '

ve Lo~dra Andlasmalan cercevesi · icinde 'Garan tor' Devlet olarak K1h- rrs 'a miidahalesi yasaldir. Astl sorumlu, haklarmda dava acilan Yunanh subaylardn-, "- seklinde hiikrne ba.glad1g11ss K1bns Turk Bari§ Harekat; ·. ' sonucu meydana gel:nii~ hulunan geli§meler netieesinde, K1br1s . Tiirk · -halki Kuzey'deki Tiirk bolgesinde toplanma imka:ium hulmu§tur. Bu

· durum. 13 Subat 1975'de K1bns Tii;rk Federe Devleti'nin ilan edilmesine yol acrmstrr.

K:T.F.D. Baskam Rauf R. ;Denkta§, bu geli§menin sebeblerini §6yle · · acrklarmstrr' :- ·. · ' · .· · · ' ··· ·

1. 1960, Anayasas1'mn Tiirk toplumuna tan1d1g1 haklarm kulla­ mlmasni1n, Kibrrs'Ir ·Rumlar tarafmdan ·devamh olarak engeUenniesi; "

2 .. Turk toplumunnn .y1llarca tehdit ve baski alunda can ve ma] · giivenliklerini s4glamak amacryle, .her tiirlii ekonomik iin;kaaj.ardan mahnun edilerek, dayamlmaz §artlar altmda yasarnak zorunda brrakil­ malarr;

3. 1963~1967-197f .yillarmda, l(1bns. Cumhudyeti'nin hag1ms1z­ ··. · hg1na son verrnek giri§:im ve tehditlerine, ag1r fedakarhklara:katlan,a.rak,

direnme.ye mecbur edilmeleri sonunda, Rum toplumu He hirarada yasa- , malarmin ~ansi,z hale gelmesi V~ iki taraf Ill da huzur, gii\tenlik ;e ·

· siirekli banf saglayacak tek yolun, yanyana fakat ayr1hoige~e'rq.e kendi ii;' ,hiinyelerini. olusturacak bir sistem icinde yasamak 'olduguria 'inabllla~; .

·. . ' . si; ·'

4. Bag1ms1z K1bns F ederal · Cumhuriyeti 'nin kurulmas; · yolunda yukardaki esaslarr i~eren. on~rilerin, Rum toplumu tarafrndari kar~ihk; gormemesi iizerine:

Turk topJumuiuin. sosyal ve ekonomik ya9amniln siiratle yeni ve saghklr'hir diizen« kavu§turulmas1 zorunlulugunu dikkate alarak, 'I'iirk tarafi, ·K1bns'1n bag1ms1zhg1:ha yonelebilecsk her tiirlii ·giri~imlere,,ada;'

· nin taksim. veya ilhak1na kesinlikls :kaq1 oldugunu ve Iricbir .yabancr amaca alet edihnemesi yolundaki azim ve· kararl1hg1ni teyit etnii9tir.l59 .· _ .

' ; Adanm holii.runesini degil, "Fede:ral" hir sistem i~i~de hirle§mesi:ni oligoren .hir iyi niyet gostergesi olarak "Federe" kelimesi kullamlnu§ ve Rum t arafmm 'da "Federe " devletini kurarak, iki bolgeli (bi-2;on<1l),,

: : 'iki :r:nilli toplun1lu; hag1ms1z ve haglantiSlZ' Fede1:al K1bns Cumhuriyeti' ! . . ' ./ ' . . '

;-·

158 R.R. Denktash, The Cyprus Triangle, London, 1982, S. 3$. 159 Krhrrs Tiirk Kiiltiir Derneg! Gn. Merkezi, Ankara, 1983, K1br1s'In Tarihl Geli~iDli ve

. K.K.T.C., S. 76, 77. . . . . ... \

75 ,l-:,

. . .

nin kurulmasi dii§iiniilmii§tii. Halbuki Rum Yonetimi, K.T.F.D.'yi · . gayrnne9ru, fakat kendisini · mesru K1bns Hiikiimeti olarak gormege . J./. ·.devalll. etmis, Kihr1s Tiirk Federe bevleti'ni ~a~1mru_m§ ve illUslarar. as1.

A · Kuruluslarda ve formlarda "Mesru Kibrrs Htikiimet'i" olarak muamele. . gormeg; de~am : 'etrnistir. · , · '

, Halbuk.i 1 Ocak 1964'deu Itibaren Kibris Rum Hukiimeti, 15 /16 · Agustos 1960 tarihiude kurulan Krbrrs Curn.huriyeti Anayasasi'nm H­ gi.li maddelerine gore160"te§ekkiil eden bir .. hiikiimet d~gildir Ve Tiirk ta-

. rafrmn anayasal haklann1 gasp etmis: bulunan gayr1:rne§ru bir -hiikiiruet. • . • • . C j ·• ·1 durumundadrr, · ·· . · · · . · · ···· . · .

. ·. '"i;iinkii K,bns .Rum Cumhuriyeti'nin hugiinkiikadrosun.da Ana)'asa · .. · ·. · .. icabi bulunmasi gereken Tii.rk Cumhurbaskan Muavini, ... Kabine'de 3 _

- w.·\ \. T··.~./k. ·B. ·.· ~k~n ve Tems·1.'lciler ;Me.·~. H.si'n·d·· e Tiii·k .. ·.M.· ille. tv. ·~kili yokfur.· .. Ka~.:1 ··lJ"-- yonetmn de tamamen Rum hizmetliler tarafindan -idare edilmek tedir. · Bu mahiyeti ile, Krbris Rum Yonetirni, biitiin K1bris'1 kat'iven temsil

. I , . : . . ;, c .; \ .•

· edemez.161 .. ·~

f'i ... · .... ····. V\

. . ..

r- .Zaten Hum-Yunanikitisi, Mak~rios 'un c;izdigi yoida sonuna kadar ·u~un vaadeli 'miicadeleye 'devarn edecekleriniive ada'mn her. tarafmda. Y 111;1.an bayraklannm dalgalanmasnu .. saglayacaklanna ·. dair E:NOSiS · yeminlerini tekrarlamalari! 62 kar§ISind~,. Ikili Gorii§n:i.elerden olumlu :ne;,

, ticeye varilmasi beklenernez, .

. · 13· :N.Iay1s 1983 t arihinde ]J.M. Giivenlik Konseyindj, ald1rmI§,Ol­ :_·d~gu kararla163 K1bris Turk Fedete··De~leti'nin ortadan kaldrrrlmasma · dair eline koz ge~mi§tir. · · · ·

S.Kyp1ia1;i.'ou'nun/;telkini ile, ]3agl~nt1~1zlar Temas Gruhunca hazir- .· Ianmrs bulunan t'<lsaniun JtM.'lerde· 13 May1_s 1983'd~ .103 oyla kf1b~l ·

(V . edilmis olrnasi ve Rum-Yunan jkilisii:rin zafer kazandrklari yolundak.i. · ~ · acrklamalarr karsismda, K1hr1f, ,Turk toplumunda mevcut hulunan hti­

' ... t~ .kuruluslar, 20 M~y1s -1983 igiin~ K.T.F.n .. Dev let Ba~4,ani Hauf ----.-· -·-· ' . ,.,. ' ~ . ,. . .• ' . . /

160 'K1b1·1s Cumhuriyeti Anayasasi, mad. r, 2, 3, 5, 6, 11, 13, 21 H. Fikret _Alasya,' "V. J;\.fil­ r, letle;aras1. Tiirk~ioji Konresi, '23-30. Eylii}l985, Istanbul, ''1{1b;~s'ta Hiiki.i.:r;net' Meselesi" .

. . _i6LH.M. Genol Km:uh~'nda 1-3' May1~ 1983'de Go~kun K;~a'mn konusmasi, A/37/PV,' 120 '[·.. ' ,. .. , •. ,_,c ·. .·

.\ sayih B.M. Belgesi. · .. · . . · · ; · · .. . -, · · · · -162 H. Fikret Alasya, Ye:minfor.Tazelendi. Bozkurt, 24,;7.1979 Ozay)'igit, G01.'ii~meler·ve

.Rum Lide:r,Iigi, YbN, 23,, 6 .19~7 ~agatay H. Goksu, Humlan G~r~ekci ve Iyi ~iyetli Ohnaya Davet Ediyoruz, YQN, 23.6.1979.' · · ' ., ,

.163 ·z.1\1. Nedjatigil, Turkish Republic of Norther,ti Cyprus, 1983, Nocasia, S. 18. General Assecibly Resolution, (A/37/L.83:'.of May 1983). .

.. CK

I/:

·'

76

R.Denkta~'a baguns~hl:· talep eden b1r muhtrra venni§lerdir ... Devlct Baskam muhnrayi kahul etmistir. Federe Meclis, Tiirk ha.llomn bu arzusnnu dikkate alarak, · 17 Haziran 1983 giiuii, 5 Kasun 1976··tarih­ Ii kararmi kaldirmis ve _Self-Determinasyon'a imkan Veren kararr alm1~nr.

\ ' . \

·C

1

77 ."!·

,·

\

,,

.·· VIII. KUZEY KIBRIS TURK CUMHURiYETi

Kibris Tiirk Federe Devleti, bu durum karsrsinda, varhgnn koru- . mak icin c;1k1§ yolunu aramaya baslamis, ilk adim olarak F:,edere Medis/ - ·. 5 Ka$IIU 1976'da almis oldugu iki bolgeli (bizonal), iki toplumlu, bag1m'- ·. SIZ, baglantrst», Federal Kibris Cumhuriyeti k.urulmasr hakkindaki 'ka­ rarmr kaldrrmis ve Kihns Tiirk halkma Self-Determinasyon imkam Ve­ ren 17.6.1983 tarihli yeni bir karar .alnustir.

. K1bri~-Tiirk halki 1960. yilmda, Tiirkle.rin ada iizerinde degi§ik "~ bolgelerde dag1nik vaziyette ya§alllakt~ olmalarmdan dolayi, Self-

. ~ .. ··· · · ... De.term·.· in.asyon haklanill.K1.br~.s. _ Cu. mh,·1.·riy. eti, l~h~ .. d.· e kulla .. nm1.· .. §tl· Fa­ . V"' kat. 20 'I'emmuz 1974 K1br1s Turk Ba'1'1§ Harekan ndan sonra Denktas- .. , · ·.. Klerides mut~bakat1 neticesinde, ·goniJ.llii niifus degi§m~si sebebiyle,

Kibris Tiirk· halki Tiirk bolgesinde giivenlik icinde yasama 'imkanmr. · · .buldugundan. dolayi, Self-Det.erminasyon h~kkim164;·· artik kendi bag1m-.

. . . . . . . ,. . I . - :s~zhg1 Iehinde kullanacak duruma gelmi§-ti; . ·· · · . · .. ., . . . . . , . '

·.. . . . . . . : ' . . ' . : . . .. '·'\.· .. ·.'. . . . Esasen B.M; .Anayasasr'nin l maddesigibi "1\tleden.iv:~ Siya,si'·Hak~ · ·

.larla tigil{Milletleraras1 Sozl.e§me''ni.n I. maddesi de Kibris Tiirk halkr' .· run 'kendi kaderini tayin" konusundaki hakkim tamr. . .· •·.

. . . . ~. .. . . .

. Ayrica, "Evrensel .Insan Haklar1 Bildit1s;i;nin I.. maddesindt;;. de Y·butiin II1.sanlar haysiyet v~ haklarr hakumndan e§it ye hiir dogtnu§lar­

, · .·· dir. '' d~nmektedir.165 T~mel iusan Haklarryla ilgili milletlerarasi belgele-

. ( •. :n~y1:r,t::~~=a:::~;:::r~:~1e'!:1~·t;~\::1.1:~:1z:t r.igmen, Kibris Rum Yonetimi. tamamen 1i:kQ1 ve ENOSiS'ci .bir poli-

. . . . . . . . . . ·' ... ·' . . ' .. . . . \' .

t.ika takip ederek, Kibrrs 'I'iirk halkmi Kibrrs Curuhuriyeti .Anayesesmda yeralmis .hulunan btitiin siyasi, sosyal, idafi . haklirdan ve ekonomik

164 Necati M, E~tekiin, The Cyprus Dispute, Nicosia, 198°4, S; 2, 3. Zaim M, ... Necatigil, K.K.T.C.Baf}savc1S1., K:K.T.C;'nin'Hukuk'sal Statiisii Nedir? 1984, . ·. '· . . ,· .

Haziran ,aymda Bog~zi<;i Unv.sinde tertiplenen Sempozyumda SlmU:lmuftebHg, S.11,: 12, 13. 165 Z.M.Nedjatigil, Turkish Republic of Northern Cyprus In Perspective, Nicosia, 1983,

s. 9,, 10, 11. ·.

i;i·

7R

Page 1 of2

3 $ubat 1975'de toplanan Otonom K1bris Turk Yonetimi Meclisi, oy birligi ile K1br1s Turk Federe Devletini ilan etrni~ ve yeni devletin anayasas, ile seclm yasasm, yapmas, icin Turk toplumunun tum

ve kurulU§ temsilcilerinin kat1hm1 ile bir Kurucu Meclis'in olu!?turulmasm1 kararla!?tirm,!?tir.

K1bns Turk Federe Devleti'nin Kurulu~u

3 $ubat 1975'de ilan edilen K1bris Turk Federe Devleti'nin kurulu!? bildirisi, Otonom K1bris Turk Yilnetimi Meclisi'nde YOnetim Batkanr Rauf DenklaJ tarafmdan okunmu1tur. Bildiride Ju ifadeler yer 11'1Jr.

--------------------------------~.,~~~-- ..

ar Kibns Turk Yonetiminin Bakanlar Kurulu ve Yasama Meclisi, 13 ~ubat 1975'de ose'de ortak bir toplanti yaparak ve a~ag1daki vaktalan goz onunde tutarak;

s Turk Toplumu, Krbnsl: Rumlar tarafmdan Anayasa uyannca haiz oldugu haklan anmaktan al1konmu~tur.

s Turk Toplumu, varhklarm, korumak ve can ve mal gUvenli!iini sa!ilamak amac,yla anm1~ olduklan bolgelerde uzun yttlar butun iktisadi haklanndan ve olanaklanndan

m edilerek ve tehdit ve baski altmda tahammul edilemez sarttar ic;inde yasarnak da birak1lm1~t1r.

bns Rumlannm 1963, 1967, 1974 y1llarmda Kibns Cumhuriyeti'nin bag1ms1zl1gma son ermek girtstrn ve tehditleri kar~1smda, Cumhuriyetin kuruculanndan biri olan Kibns Turk oplumu, ag,r fedakarhklar pahasma bu giri~imlere karsi koymak zorunda b1rak1lm1~t1r.

rbns Cumhuriyeti'nin kurucularmdan olan Kibnsh Rumlar ile bir arada ya~amak olanagmm bulunmad1g1 sonucuna vararak; ve Adaya si..ikunet, guvenlik ve devarnh bir bansm getirilmesi ic;in iki toplumun her birisi kendi bolgesinde, kendi ic; yapisrrn di..izenleyerek, yan yana ya~amalan gerektigi sonucuna vararak; ve

Kibns Rum Toplumunun yukandaki esaslar uyannca bag1ms1z bir Krbns Federal Cumhuriyeti'nin kurulmas1 yolunda herhangi bir yapict tutum ictne girmedigini dikkate alarak; ve

Kibns Rum Toplumunun sosyal ve iktisadi hayatmm yeni ve sagl1kl1 bir duzene tabi ummesi geregini goz onunde tutarak; ve

K1bns'm bag1ms1zl1gma kars: olan ve bolunmesi veya herhangi bir ba~ka devletle birle~mesi yolundaki her giri~ime kesinlikle kars: koymak inan~ ve kararm, teyit ederek; ve

Krbns Cumhuriyeti'nin ba/ilant1s1zl1k statusUnUn gerekti!iine inanarak ve adanm yabanci c;1karlara hizmet etmesine izin vermemek karanm beyan ederek; ve

Kendi biilgelerinde gelecekteki ba!i1ms1z Federal Kibrts Cumhuriyeti'nin kurulmasma yol acacak duzenin hukuki esasim yaratmak geregini goz oni..inde bulundurarak; ve

Nihai amacm iki biilgeli bir federasyon ~er~evesinde Kibns Rum Toplumuyla birle~mek oldugunu teyit ederek;

Temel maddeleri milletleraras, hukuka uygun olarak milletleraras, anlajmalarla saptanrms

file://G:\CTP, Belgeler-Documents.htm

CTP. Belgeler-Documents Page 2 of2

otan cumhuriyetin 1960 Anayasasmm aym usulle Kibns Federal Cumhuriyeti'nin anayasasi olarak degi~tirilmesine ve Federal Cumhuriyetin kurulmasma kadar muhtar Kibns Turk Yonetirninin yeniden dilzenlenmesi ve teskilatlanmasmm gerekli Oldugunu kararlasti rrmsnr.

Bu amac;:la muhtar Kibns Turk Yonetlmi Baskammn ba~kanl1g1 ile bir Kurucu Meclis rulmasma karar vertlmtstir."

KTFD

Klbns Turk Federe Devleti'nin Kurulu~u (13 $ubat 1975)

Ikinci Barrs Harekatr'nm hemen ardmdan 25-26 Agustos 1974 tarihinde BM Genel Sekreteri K1bns'a gelmi~ ve toplumlar arasmda ikili goru~melerin baslatumasrm tstemistl, 28 Arahk 1967 tarihinde Krbns Ge~ki Turk Yonetimi'nin ilanmdan sonra ikince asama 13 $ubat 1975 gunu K1bns Turk Federe Devleti'nin ilanr ile gerc;ekle~ti.

~e bu ortamda c;ok partili demokratik parlamenter sisteme gec;me ve e~itlik temelinde bir federasyon ic;in, gerekli olan federe birimlerin Turk kanadim olusturma amac, ile, 13 $ubat 1975'de toplanan Otonom Klbns Turk Yonetlml Meclisi, oy birligi ile K1bns Turk Federe Devletini ilan etmis ve yeni devletin anayasas, ile sec;im yasas,m yapmas, ic;in Turk toplumunun tum kurum ve kurulus temsilcilerinin katrlnm ile bir Kurucu Meclis'in olusturulmasmi kararla~t1rm1~t1r.

13 $ubat 1975'de ilan edilen K1bns Turk Federe Devleti'nin kurulus bildirisi, Otonom K1bns Turk Yonetimi Meclisi'nde Yonetim Baskam Rauf Denktas tarafmdan okunmustur,

Bildiride su ifadeler yer almrstrr:

·Muhtar K1bns Turk Yonetiminin Bakanlar Kurulu ve Yasama Meclisi, 13 $ubat 1975'de Lefkose'da ortak bir toplantl yaparak ve a~ag,daki vakratan goz oni.inde tutarak;

- K.Jbns Turk Toplumu, Krbrrslr Rumlar tarafmdan An<J,yasa uyarmca haiz oldugu haklan kullanmaktan ahkonmustur,

- Kibns Ti.irk Toplumu, varhklanm korumak ve can ve mal gi.ivenligini saglamak amac,yla toplanrms olduklan bolgelerde uzun y1llar bi.iti.in iktisadi haklarmdan ve olanaklanndan mahrum edilerek ve tehdit ve bask, altmda tahammi.il edilemez sartlar ic;inde ya~mak zorunda b1rak1lm1~1r.

- Krbrrs Rumlannm 1963, 1967, 1974 y1llannda Kibrts Cumhuriyeti'nin ba91ms1zhgma son vermek giri~im ve tehditleri karsismda, Cumhuriyetin kuruculanndan biri olan K1bns Ti.irk Toplumu, ag,r fedakarhklar pahasma bu giri~imlere kar~, koymak zorunda brrakrlrmstrr,

Kibrrs Cumhuriyeti'nin kurucularmdan olan K1bnsh Rumlar ile bir arada ya~mak olanagmm bulunmad191 sonucuna vararak; ve Adaya si.ikunet, gi.ivenlik ve devamh bir bartsm getirilmesi ic;in iki toplumun her birisi kendi bolgesinde, kendi ic; yap1sm1 di.izenleyerek, yan yana ya~amalan gerektigi sonucuna vararak; ve

Kibrrs Rum Toplumunun yukandaki esasla~yarmca ba91ms1z bir K1bns Federal Cumhuriyeti'nin kurulmas, yolunda herhangi bir yap1c1 tutum ic;ine girmedigini dikkate alarak; ve

Krbrrs Rum Toplumunun sosyal ve iktisadi hayatmm yeni ve saghkh bir di.izene tabi krlmmasi geregini goz onunde tutarak; ve

Kibns'm ba91ms1zhgma karsr olan ve bolunmesl veya herhangi bir baska devletle birlesmas] yolundaki her giri~ime kesinlikle karsr koymak inane; ve karanm teyit ederek; ve

Krbrrs Cumhuriyeti'nin baglantis,zhk stati.isi.ini.in gerektigine inanarak ve adanm yabanc, crkartara hizmet etmesine izin vermemek karanm beyan ederek; ve

Kendi bolgelerinde gelecekteki ba91ms1z Federal K1bns Cumhuriyeti'nin kurulmasma yol ac;acak di.izenin hukuki esasim yaratmak geregini goz onunde bulundurarak; ve

Nihai amacm iki bolgeli bir federasyon c;erc;evesinde K1bns Rum Toplumuyla birlesmek oldugunu teyit ederek;

Temel maddeleri milletleraras, hukuka uygun olarak milletleraras, anlasmatarta saptanmis olan cumhuriyetin 1960 Anayasasmm aym usulle K1bns Federal Cumhuriye~i'nin anayasas, olarak degi~tirilmesine ve Federal Cumhuriyetin kurulmasma kadar muhtar K1bns Ti.irk Yonetimlmn yeniden di.izenlenmesi ve te~kilatlanmasmm gerekli Oldugunu karerlasnrrmsnr.

Bu amac;la muhtar K1br1s Ti.irk Yonetimi Baskarumn ba~kanhg, ile bir Kurucu Meclis kurulmasma karar verilmistlr."

KTFD'nin kurulmasmdan Kuzey K1bns Ti.irk Cumhuriyeti'nin ilanma kadar gec;en sure, isim "federe" de olsa, devletin kokle~mesi, halkm kisa ve uzun vadeli sorunlarmm c;ozi.imi.i ve demokratik hayatm

yerle!jmesi ic;in zorlu bir mucadele donemtnt olusturmustur,

Bu sure icinde KTFD Anayasas1 tamamlanm1!j ve halk oylamas, ile yuzde yuze yakm onay gorerek, yiirurliige girmi!j, biri 1976'da, biri de 1981'de olmak uzere iki genel secim, iki de yerel secim yap1lm1!j, demokratik mekanizma cahsarak her devletin kar!j1la~1g1 sorunlar, demokratik parlamenter sistem ic;inde c;ozumlenmeye c;ah!j1lm1!jtir.

Vine bu sure ic;inde KTFD, K1bns sorununa c;ozum bulunabilmesi ic;in goru!jmelere acik olmus, bu c;erc;evede 1977'de Makarios ile Denktas arasmda bir zirve yapllm1!jt1r.

3 Agustos 1977 tarihinde Makarios olmu!j; K1bns'm Rum taran Makarios'un yerine Demokratik Parti lideri Spiros Kyprianou'yu K1bns Cumhurba!jkanhg1'na secmlstlr. Ancak hakh olarak Turkiye ve Krbrrs Turk Federe Devleti, Kyprianou'nun yalmzca Guney Krbns'taki Rum yonetimini temsil edebilecegini ileri surerek Kyprianou'nun K1bns Cumhurba!jkanhg1'm tammarmsnr, Vine de K1bns sorununa c;ozum bulunmas, arnacryla 1979'da Kyprianou ile Denktas arasmda bir zirve toptantrsi gerc;ekle!jmi~ir.

KTFD MECLiSi'NiN SELF - DETERMiNASYON KARARI

1981'deki Yunanistan sec;imlerinde, butun pclitikasuu ve sec;im propagandasm1 "Turk du!jmanhg1" uzerine kuran PASOK lideri Andrea Papandreau'nun iktidara gelmesinden sonra Kibrrs goru!jmeleri s1kmt1h bir surece girdi. Papandreau, tam bir ENOSiS tutkunuydu. Bu bakrmdan taraflar arasmdaki goru!jmeler tamamen askiva ahndr,

Rum-Yunan tarafr, geleneksel politikassm bir kez daha uygulamaya koyarak, konuyu BM gundemine ta!j1d1 ve amacma da 13 May1s 1983'te ulasn, Bu tarihte toplanan BM Genel Kurulu, ald1g1 kararlarla, 1960'dan sonra adada teror estiren Rum yonetimini odullendiriyordu(l). Kararda !joyle deniyordu:

"Kibns Cumhuriyeti, K1bns halkmm tamarm ve topragmm butunu ile tabii kaynaklan tizerinda tam ve etkili egemenlik hakkma sahiptir. K1bns Cumhuriyeti Hukumeti'nin bu hakkmm kullamlmasnu saglamak icin, butun hukumetlert destek saglamaya ve yard1m etmeye c;ag1nr."

Rumlarm BM Genel Kurulu'nda tek yanh bir karar crkarmasi uzerine durumu goru!jen KTFD Meclisi; 17 Haziran 1983'te, Kibrts Ti.irk halkmm self-determinasyon hakkim vurgulayan !JU tarihi karan ald1(2):

1) Kibrrs Turk halki, 1960'da kurulmus olan iki toplumlu Krbrrs Cumhuriyeti'nin kurucu ortaklarmdan biridir. Krbns'ta somurge yonetimi sona ererken, egemenlik Adadaki iki toplumdan birine degil, crtaklasa her ikisine devredilmlstlr. Bag1ms1zhkla ilgili butun belgelerde lmzasi bulunan Ktbrrs Turk halk1, bag1ms1zhkta ve egemenlikte e!jit hak sahibidir.

2) Bag1ms1zhk ve egemenlikteki haklarm, korumaya kararh olan K1bns Turk halk1, bir somi.irge yonetiminden kurtulup bir baska somurge yonetimine girmeyi asla kabul etmemts, bag1ms1zhg1m yok etmek isteyen ENOSiS'c;ilere ve EOKA teroruna kar!j1 say1s1z sehitler vererek, bag1ms1z ya!jama hakknu ve ozgi.irli.iguni.i kahramanca savunmustur,

3) Buti.in dunya bilmelidir ki, Ti.irk halk1 Yunanistan'm veya K1bns Rumlarmm Yonetimine girmeyi hic;bir zaman kabul etmeyecektir. K1bns hicbir zaman Yunanistan'm otrnamrstrr, K1bns Ti.irk'i.i hic;bir zaman Rum tahakki.imi.ine boyun egmemi!jtir ve egmeyecektir. K1bns Rum yonetimi, hicbir zaman K1bns Ti.irk halkr adma konusmak hakkma sahip otmarmstrr ve ohnayacaknr.

4) Krbrts sorunu, Ti.irk Toplumunun temel haklanmn ve guvencelerinin K1bns Rum Yoneticileri tarafmdan yok edilmeye kalk1!j1lmas1, imha planlan hazrrlanrnasr, silahh saldmlara giri!jilmesi, gizlice ve mesru olmayan yollardan adaya 20 bin Yunan askeri getirilerek zorla ve silahla ENOSiS'in gerc;ekle!jtirilmeye cahsrtmasr, nihayet Yunanistan'daki yonetimle Krbrts'takl cinayet orgi.itlerinin el ele vermeleri suretiyle bizzat Makarios tarafmdan "Yunan istilas1" diye adlandmlan bir darbe yap1lmas1 ile ortaya c;1kt191 halde, Kibrrs Rum yoneticileri bu sorunun Ban!j Harekatmdan dogdugunu ileri surerek gerc;ekleri carpitmaya devam etmektedirler.

5) Krbrts Ti.irk Halkmm, K1bns'ta iki toplumlu, iki kesimli, bag1ms1z baglant1s1z ve federal bir devlet kurulmas, yolunda yap1c1 ic;ten c;abalar gosterdigi bir srrada, Yunan ve K1bns Rum Yoneticilerinin:

- E!jit sartlarta si.irduri.ilmekte olan toplumlararas, gori.i!jmeleri baltalayrct ve kar!j1hkh guveni yok edici tutum ve davraruslara girdikleri ve bunlardan baztlarmm ENOSiS hayalini diriltmeye kalk1!jt1klan,

- Rum yoneticilerinin gori.i!jme masasm, terk edip, konuyu Krbrrs Turk Toplumunun soz hakkm, gasp ettikleri forumlara goturdi.ikleri,

-iki kesimli, iki toplumlu federasyon fikrini daha once resmen kabul ettikleri halde bununla asla

bagd~mayan goru§ler ileri surdukleri,

- ~ haklara sahip olan K1bns Turk halkmm goru§melere esit sartlarla kat1ld1gm1 gormezlikten gelerek, Klbns sorununu, federasyon fikrine temelden ters dusecek sekilde, bir "~ogunluk-azmhk" sorunu gibi gostermeye kalk1§t1klan,

- Klbns Turk halkmm guvenligini tam olarak korumak, toplumlar arass goru§melerin temel ilke ve amaclan arasmda yer ald191 halde, K1bns Turklugunun guvenligini ve varhgm1 hice sayan bir tutum i~ine girdikleri,

- il<i toplumun liderleri arasmda BM Genel Sekreterinin huzurunda yap1lan doruk toplantllarmda vanlan anla§malan hice sayarak, goru§melerin sonuca utasmasun engelleyecek hareketlere giri§tikleri,

- il<i kesimli Federal bir Cumhuriyet cansi altmda iki ulusal toplumun uzlasmasnn saglayabilecek iyi niyet giri§imlerini engelledikleri,

- 1963'ten beri ikitoplumun da temsil edildigi ortak bir Meclise sahip bulunmad191 i~in Krbrrs'rn 19 y1ldan be-ri katllmad191 Avrupa Konseyi Parlamento Asamblesine, toplumlararas1 goru§meler surerken, kendi temsilcilerini, butun Ktbns'm temsilcisi olarak gondermeye ci.iret ettikleri,

- Silahh saldmlarla, imha planlanyla ve insanhk d1§1 baskrlarla K1bns Ti.irk halkma bugune kadar empoze edemedikleri tahakkumlerini, simdi, Ktbns Ti.irk halkmm esit soz hakkmi gasp ederek onun kattlmad191 forumlarda tek yonlu kararlar aldtrarak empoze etmeye cahsnktan saptanrmsnr,

6) Bunca aciya, ahnan bunca derse ragmen, ne Megalo idea geni§lemecilik ve yay1lmac1hgmdan, ne bos ENOSiS hayallerinden, ne de tahakkum heveslerinden vazge~medikleri gori.ilen Krbrts Rum Yoneticileri, siyasi ve ekonomik alanlarda Ktbns Turk halkma kar§1 avnmci, temel haklarm, reddedici ve dusmanca tutumlarm1 inatla si.irdi.irmektedirler.

7) Devletin kurucu ortag,, egemenligin sahibi olan iki ulusal toplumdan birinin, tum devlet imkanlarmdan ve haklarmdan yararlandmhrken, digerinin ise tum bu hak ve olanaklardan zorla ve insanhk dt§I aynmc,hkla, yoksun btraktlmasmm iki ulusal toplum arasmda bir uzla§may1 veya kahc, bir ~ozi.ime ulasrlmasuu gu~le§tirdigi meydandad,r.

8) Ortak Krbrrs Cumhuriyeti'ni y1karak 1963'den beri, Krbns Ti.irk halkmt yasama, yurutme, yarg1 organlarma ve kamu yonetimine katnrnaktan silah zoru ile men eden, K1bns Ti.irki.ini.in can guvenligini ortadan kaldiran buti.in temel hak ve hurriyetlerini elinden alan, onu devlet hizmetlerinden ve kaynaklanndan yararlandirmayan, kendi vatanmda vatanda§ olmanm dogal sonucu olan her ti.irlu haktan yoksun ya§amaya mahkum etmek isteyenlerin bu tutum ve davramslan karsrsmda, Ktbns Turk halkt, varhgm1 ve temel haklanm koruyabilmek icin, kendi kendini yonetme yolunda, adrm adim ilerlemek zorunlulugunu duvmustur,

Bu zorunlulugun sonucu olarak kendi Ba§kamm Yasama Meclisi Oyelerini, Yerel Yoneticilerini hur ve demokratik secimlerle bizzat secen, kendi icra orgamm ve bag1ms1z mahkemelerini kurmaya mecbur olan, kamu yonetimini ve ekonomik kurulu§larm, di.izenleyerek kendi bolgesinde ti.im kamu hizmetlerini yuruten,halkm hur iradesi ile vergi toplayrp kendi butcesinl onaylayan ve uygulayan, kendi guvenlik kuvvetleri kurumlanm kurmus bulunan, hukukun ustunlugi.inu ger~ekle§tiren ve temel insan haklarmm i§lerligini tam olarak saglayan, siyasi erginligini ve olgunlugunu ispatlayan ve boylece Adamn bir kesiminde, kendi yonetimi altmda hurrivet ve guvenlik i~inde ya§ayabilmeyi basaran Krbns Turk Halk], bu hurriyet ve guvenligini korumaya kararhdtr.

Bu ger~eklerin ve tarihi gorevinin tam bilinci i~inde bulunan ve Krbris Turk Halkmm hur iradesini temsil eden Meclisimiz a§ag1daki kararlan ahr:

1) K1bns'ta iki e§it halktan biri olarak kendi kendini yonetme hakkma sahip bulunan K1bns Turk Halki, kendi topraklarmda hur ve demokratik bir di.izen i~inde, kendi varhgm,, milli ve ki.ilturel ki§iligini, butun insanlarm dogu§tan eslt sekilde sahip olduklan temel hak ve hurriyetlerini korumaya kararhdtr.

2) K1bns Turk Halkmm guvenligini tam olarak korumaya yetmeyecek, onu eskiden ugrad191 saldmlara, terora, insanhk d1§1 aymmlara ve baskilara yeniden ugrama tehlikesine du§urebilecek herhangi bir ~ozi.im seklini Krbrts Turk Halk, reddeder, K1bns sorununa Ktbns Ti.irk Halkmm hur iradesi drsmda hi~bir ~ozum bulunamaz.

3) K1bns Turk Halk, tarafmdan secilmemis, K1bns Turk Halkuu hi~bir §ekilde temsil etmeyen ve K1bns Turk Halkt adma konusma hakkma hi~bir §ekilde sahip olmayan Rum yoneticileri, K1bns Turk Halkmm 91yabmda, hur iradesi drsmda almmt§ veya ahnabilecek herhangi bir karan ona empoze edemez.

4) K1bns Ti.irk Halk, kendi kaderini bizzat kendisinin belirlemesi hakkma (self-determinasyon) sahiptir. Bu hak hi~bir §ekilde ortadan kaldmlamaz.

5) Yukarrdaki 4. maddedeki hakkirmzt kullanmaya zorland1g1m1z taktirde dahi dogacak sonuc;, Denktas­ Makarios ve Denkta!j-Kyprianu Doruk Antla$malarmda belirtilen esaslar c;erc;evesinde tingorulen ve iki ulusal topluma dayah, iki kesimli, bag1ms1z, baglant1s1z bir Cumhuriyetin esit sartlarda gtirii$meler yoluyla ge~kle$tirilmesine engel teskil etmez.

X. KIBRI~ TPRK HALKININ tKTISADi GELi~MESi:

l 9q3 yih Kanli Noel olaylan .neticesinde, silah zoru 'ile esit statulii . · kurucu Ortag1 ·· · bulund4gu K1biis . Cum1:mriyeti yonetiminden<at1lnn§

. bulunan Tii.rk halk1, ekonomik >bakm:i.dan cok zor durumda kalmistn-. ' Cunki; gaynme§ru· Ru~ · Yonetimi, K1bris Cumhuriyeti biit~esinden Turk. halkma hi~hir §ekilde pay ve;rme1:11i§, Uluslararas1 kurulu§lardau saglachg1 yardnnlan da Ru.i:n tarafma inhisar etrnistij-,

Turk halki, sadeceTurkiye.'den ald1g1 yardrmla yetinmek zorunda kainuenr. Bu da '. yetmiyorintl§ gihi, · Tiirk. halkma ekonomik ambargo koyniu§ olan Rum tarafr, ·K1z1iay'dan ge.le:n malzemeler icin bile gij.~rii.k resrni; almistrr, . · · · , · . '

' ' '

"\ .,.

Turk tarafina stratejik maddedir diye ~itnerito, demir, ~ivi, bile v~r.~ ' ''' ·. ' ·J ' ' ' ._ ',

memistir. Bu ag1r §a:rtfar alt1nda, olum-kahm savasi .veren Turk halki, k.alkinma yaparnau.11§t1r.; 1974'de ger~ekle9ti:rih:ni~ bulunan Krhns Turk Barrs H:arekat1 neticesinde, ozgiirlugune ye devletiue kav'U§IDU§,,,kendi _ :, Iimanma sahip: olrnustrn-, Boylece, diinya'ya acilmak. imkamm elde et- mis bulunan Turk D'.evleti, ~bu yuk bir kalk1nma seferherligine giri§mi§- . rir. K1hr1s'ta. ticaret 'imkan1 saglayah pekc;ok .banka ·{aaliyete ge~.mi~- tir.

Erca» ve Gec;itkale Havaalanlan insa edilerek, uluslararas1 trafige a<;tlmi~, 1\'.Iagusa.· Liman1'nda senhest 1:>olge fa;Iiyete ge<;irilmi9, Magusa- Guzelyutt ,,kara yolu yap1lm1§, Giizelyurt Derivasyon. Projesi ,, 'tat.hik ,'>

mevkiine konulmu§ v~ bitirilmi§tir. ~

· }963 'de en iptidat 9ekilde faaliyete get;mi§ hulunan Kihrrs Bayrak Radyosu geli§mi§,' 1"V i§letmeye a9ilin1§ .ve 1 enkleri )'"ay1n; da .baslan­ mrstir. -Turk halkmm sesini dunya'ya duyurmu§hir. 'I'elefon sebekesi geli§tirilmi§ ve ~·luslatarasl otomatik sisterne ge~ilmi9tir. Telekssistemi faaliyete sokulmu9tur. ·· ,

. •.Turk Postalari biiyiik ilerleme kaydetmis ve dunya'nni her-tarafllla . posta sevkfyatm1,geryek1e9tirnri9tir: .Tu.rk bolgesinin her kosesi hir in§aat

87 ,' ' ' '

atolyesi haline gel.mi~, 5-10 kath hiiyiik apartmanlar bile dikilmis ve insaatlara hizla devam edilmektedir.. ·

'.\.

N arenciye, patates gibi tarim iirunleri yanmda, canh hayvan da ihra<;, edilmektedir. Et kombinasmin remeli atilmrs olup, islenmis et ihra-

- .· . ' . . - eati da y~mda ger9ekle§ecektir.

Sanayi Holding imalatmr dis tilkelere ihrae etmistir ve etmege devam .edecektir. Rum-Yunan amharjrosuna ragmen, ithalat ·ve ihra­ caata biiyiik .·geH§me goriilmii§tiir.

· Devlet Senfoni Orkestrasi ve Korosu, Devlet 'riyat:rosu kurulmus . ve faaliyete ge9i!ilmi§ olup, .Tiirkiye ile ktiltur faaliyetleri degi§imi ya­ pilmaktadrr. Turk MUsikisi ile folklor ·<;~h§m.ala·ri da ha§arili bir §ekilde · yiiriitiilm ektedir. ., .

Sportiffaaliyetler. gen}§ oi9i1~e sihaiirii!mekte ve Tiitkiye tak1mlan ile .cesirli · temasar · yap1lniaktadn.

. . Baz1 dallarda, Milletlerarasr sampiyonlara . i~t_irak edilmektedir . .. Bunlara benzer ticari,' smai, kiiltiirel faaliyetlerle, tunizm. cahsmalari her giin Ilerleme kaydetmekte ve · Kthrrs 'I'firkii'niin direni§ sabasmda oldugu gibi;· ricaret, sanayi, turizm ve kiiltiirel sahalarda da. yetenekli . o_ldugu · gozoniine serilmektedir, "

.,

88

\ imkanlardan mahrum h1rak1n1~ ve boylece Kibrrs Ti.irk halk{n1 kendi yonetimini kurmaya mecbur etrnistir.

13 Subat 1975'de ilan edilmis hulunan Krhris Turk Federe Devleti . ise, Rum-Yunan ikilisinin iddia .ettigi gihi devlet vasfmi haiz olmayan bir yonetim degildir.· Ciinkii Milletlerarasr Hukuk 'a gore, hir siyasi top­ lulugun "devlet." olahilmesi _ icin Genel olarak 4' unsurun mevcut olmasi sart.trr ;

1. - Belirli bir iilke parcasi;

2. Yerlesmis .bir insan 'toplulujiu ;

3. Ulkeninhd yerinde vehiittin kisiler ve §eyler iizerinde etkin ,,~ . devamh .bir kontrol icra eden bir Hiikiimet bulunmasi; '.

4. Egemenlik, haguns1zhk vasiflarmt haiz ol_niasi.166., ' •.

Bu dort unsurun hep~i de K.T.F;Devleti'nde vardr-B'ederal Kibms Cum-" _ .lruriyeti kurulmasmi arzu ettigi icin tamnma talebinde hulunmanns ''de facto" .kalmis, "de jurc" olmannstrr. Fakat Rum-Yunan ikilisinin K.T.F.D.'nin ortadan kaldrrilmasr icin.' yaptig1, propaganda ve _ulusla­ .rarasi formlarda ald1g1 kararlara dayanarak, B.M. 'den -;1kard1g1 13 Ma­ y11~ 1983 tarihli ka:i;ar167 bardag1 tasiran bir olay meydana getirmi§ · ve K.T.F.D.'nin ortadan kaldmlmasi ile Kihrrs Turk halkmm :uniter hir Rum. .idaresinde, bir azmhk olarak' 1963 Kanh Noel olaylari devresine

· donmesine imkan vermemek icin Federe Meclisi 15 Kasun 1983'de "Ba-· gims1zhk Kararrt'ru' oyhirligi ile ve Milletv:ekillerinin ayakta alkislarr ile alll}i§t!r)6s K.T.F.D.'ni~ ilaninda oldugu gibi, K.K.T.C.'nin Ilanmda da

_ __ diiny~'da b.ir. benzeri olmayan hi~~e - Federal Krhrrs Cumhuriyeti . . _ kurulmasi 191n kapryi acrk tutl~r.16

· Kuzey I~1hr1s Turk Cumhuriyeti, 15 Kasun 1983 giiri.ii Garantor Devletimiz olan Turkiye Cumhuriyeti tarafindan .resmen tamnm1§tlr.

_ 17Nisan 1984 giinii T.C. Biiyiikelcisi iual Batu ve K.K.T.C. Biiyiikelcisi · Peker '· Turgut karsrlikh olarak Cumhurhaskanlarma .itimadnamelerini takdiru etmislerdir.

166 Doc.Dr .. Sevin .Toluner, Kibns Uyusmazhgi ve Milletleraras1 Hukuk, · Istanhul, 1977 S .. 371.

H. Fikret Alasya, IV. Milletlerara;1 Turkoloji Kongresi, 1st. 20-25 Eyli.il 1982, K1bns Rimi Yonetiminin Hukuki Statusii, S. 7. ,

167 N.M. Ertekiin, The Cyprus Dispute, Nicosia, 1981, S. 494-495-497. 168 Kuzey J(1br1s 'I'iirk. Tamtma Vakh, BIRTH OF A NEW REPUBLIC, Turkish Repub­

lic of No~thern Cyprus, Nicosia, 1983. 169 Bagrmsizhk Bildirisi, 15 Kasun 1983; Madde 20 lL.

79 .\

12. 6 .1984'de Saym Denktas, T.C.· Cumhurhaskam Kenan Evren' .in resnit davetlisi 1 olarak ozel m;aklJ Ankara'ya gitmi§ ve 21 pate top atrsi ile top Pr~.tokol'a gor~ k~:§1.la~P::I§tir;. 15 ~:sim. 1983 t_arih~~de _ ·Ku:z.ey Kihrrs Turk Cumhuriyeti mn ilan edilmesi uzerme, Rum Yone- timi rekrar B.M. Giivenlik konseyi'ne §ikayet e,t~§ ve K.K.T._C. Cum­ hurhaskam Rauf R. Denktas "m -yapnn9 oldugu tarihl konusrnaya rag­ men, '17 Kasnn ~983 rarihli kararr ':tlkattIIll§~Ir) 70''13u karar, Turk tarafi­ run .bagnnsizhk kararmi geri almasmi ve Kibrrs 1iirk halkmm 1974 oncesindeki duruma dii§iiriilmesini 9ngotmii§tiir. K.K.T.C. ve Tiirkiye Cumhuriyeti, B~M.Giivenlik. Konseyi'nin bu kararrm kabul etmemisler­ dir. A:B.D. Bagm1sizhk1 kararmm _geri almmasi .iciu baskr yapmis, dost

. iilkelere yardrn:p kesmek tehdidinde bulunarak, _ K:K.T.C~'Ilili dost -iH.; keler tarafrndan tanmmasim onlemege ':tah§mI§tir.171 Ancak, Kuzey •· K1hri~ Tiirk Cumhut'iyeti vardir ve varolmaya devam edecektir. · ·

·.:,·

'_{ /\ \

170 U.N. Security Council,'S/16149,17 November 1983. 171 Prof.Dr, Fahir Armaog_lu, Terciiman Cazetesi, S. 7, I. 4 .1984, "Denktas: A.B.D/nin _ <,

b'asklSl ile dost iilkeler bizi tammadr,": -: K.T.F.D. 'l\{eclisi'nde okunmus olan Bagunsaslik Bildirisi, Lefkosa, 15 Kasim '~983.

. . I . . . - .

Information Office, Turkish Republic of Northern ~ypru~, 1983 WHY IN:J)EPENDEN- CE?

.S.7.

, Declaration a:tid Resoulution of 15th November 1983.- . · Z.M. Nedjatigil, Turkish Republic -of Norther~· Cyprus, In Perspective, Ni~osi~, f983,

80 ,.__:_,.

KIBRIS TURK FEDERE DEVLETi

BiRiNCi KISIM

Genel ilkeler

Kibrrs Tiirk Federe Devletinin Nitelikleri:

Madde 1: Kibns Turk Federe devleti, demokrasi, sosyal adalet ve hukukun ustunlugu ilkelerine dayanan laik bir Cumhuriyettir.

Federe Devletin Y etkileri:

Madde 2: Kibns Federal Cumhuriyetine, belli konularda acikca tanman yetkiler dismda , Kibns Turk Federe Devleti butun yetkileri kullamr ve gereken orgutleri kurar.

Resmi Dil:

Madde 3: Kibns Turk Federe Devletinin resmi dili Turkcedir.

Anayasamn Ustiinliigii ve Baglayrcihg«

Madde 4: (1) Yasalar, Anayasaya aykm olamaz. (2) Anayasa kurallan, yasama, yiiriitme ve yargt organlanm, devlet yonetimi makamlanru ve kisileri baglayan temel hukuk kurallandir.

iKiNCi KISIM TEMEL HAKLAR, OZGURLUKLER VE ODEVLER

BOLUMI

Genel Kurallar Temel Haklarm Niteligi ve Korunmasi:

Madde5: (1) Her Turk yurttasi, kisiligine bagh, dokunulmaz, devredilmez, vazgecilmez temel hak ve ozgurluklere sahiptir. (2) Devlet, kisinin temel hak ve ozgurluklerini, kisi huzuru, sosyal adalet ve hukuk devleti ilkeleriyle bagdasmayacak bicimde simrlayan siyasal, ekonomik ve sosyal butttn engelleri kaldmr, insanm maddi ve mane_vi varhgmm gelismesi icin gerekli kosullan hazirlar.

Temel Hak ve Ozgiirliiklerin Oiii, Sunrlanmasr ve Kotuye Kullamlmasi:

Madde 6: Temel hak ve ozgurlukler, ozune dokunmadan, kamu yaran, kamu duzeni, genel ahlak, sosyal adalet, ulusal guvenlik, genel saghk ve kisilerin can ve mal guvenligini saglamak gibi nedenlerle ancak yasalarla kisrtlanabilir.

Esitlik:

Madde 7: Her Turk yurttasi, hicbir aymm gozetilmeksizin, yasa onunde esittir. Hicbir kisi, aile, zumre veya suufa ayncalik tanmamaz.

Yabancdarm Durumu:

Madde 8: Bu Anayasada gosterilen hak ve ozgurlukler, yabancilar icin, uluslararasi hukuka uygun olarak yasa ile duzenlenebilir.

BOLUMII

Kisinin Hak, Ozgiirliik ve Odevleri

Ki~i Dokunulmazhgr:

Madde 9: (1) Her Turk yurttasi .yasama, maddi ve manevi varhgmi gelistirme haklarma ve kisi ozgurlugune sahiptir. (2) Kimseye eziyet ve iskence yapilamaz. (3) Insanhk onuruyla bagdasmayan ceza konulamaz.

Hayat ve Viicut Biitiinliigii Hakki:

Madde 10: (1) Herkes, hayat ve vucut btittinltigti hakkma sahiptir. (2) Y asamn olum cezasi ile cezalandirdigi bir suctan dolayi hakkmda yetkili bir mahkemece verilen bir hukmun yerine getirilmesi disinda, kimsenin hayatma son verilemez.Yasa boyle bir cezayi, ancak savas halinde vatana ihanet, devletlerarasi hukuka gore korsanhk ve askeri yasasya gore ohlm cezasmi gerektiren suclar icin koyabilir. (3) Y asa ile kondugu zaman ve gosterildigi sekilde- ( a) Kisinin ve malvarligmm, baska turlu kacmilmasi ve tamiri olanaksiz aym derecede bir zarara karsi savunulmasi; (b) Bir kisinin, yakalanmasi icin veya yasaya uygun tutukluluktan kacmasmm onlemek icin ; (c) Bir ayaklanmanm veya karsi koymayi bastirmak amaciyle girilen eylem sirasmda, kesin olarak gerekli oldugu kadar zor kullanmak suretiyle hayata son verilmesi, bu maddedeki kurallara aykm sayilmaz,

Ozel Hayatm Gizliligi:

Madde 11:0zel hayatm gizliligine dokunulamaz.Adli kovusturmanm gerektirdigi istisnalar sakhdir. Y asamn acikca gosterdigi durumlarda, usulune gore verilmis mahkeme veya yargic karan olmadikca, ulusal guvenlik veya kamu duzeni bakimmdan gecikmede sakmca bulunan durumlarda da, yasa ile yetkili kilman merciin emri bulunmadikca, kimsenin ustii, ozel kagitlan ve esyasi aranamaz ve bunlara el konulamaz.

Konut Dokunulmazhgi:

Madde 12:Hi9bir Turk yurttasmm konutuna dokunulamaz.Yasanm acikca gosterdigi durumlarda, usulune gore verilmis mahkeme veya yargic karan olmadikca, ulusal

guvenlik veya kamu duzeni bakimmdan gecikmede sakmca bulunan durumlarda da, yasa ile yetkili kihnan merciin emri bulunmadikca, konuta girilemez, arama yapilamaz ve buradaki esyaya el konulamaz.

Haberle~me Ozgiirliigii:

Madde 13:Her Turk yurttasi, haberlesme ozgurlugune sahiptir.Haberle~menin gizliligi esasnr . Y asanm gosterdigi durumlarda mahkeme veya yargic tarafmdan yasaya uygun olarak verilmis bir karar olmadikca, bu gizlilige dokunulamaz.

Gezi ve Y erlesme Ozgiirliigii:

Madde 14: (1) Her Turk yurttasi, gezi ozgurlugune sahiptir; bu ozgurluk ancak ulusal guvenligi saglama ve salgm hastahklan onleme arnaclanyle ve yasa ile smirlanabilir. (2) Her Turk yurttasi, diledigi yerde yerlesme ozgurlugune sahiptir, bu ozgurluk, ancak ulusal guvenligi saglama, salgm hastaliklan onleme, kamu mallanm koruma, sosyal, ekonomik ve tanmsal gelismeyi gerceklestirme zorunluluguyls ve yasa ile simr lanabilir.

(3) Her Turk yurttasi, yurda girme ve cikma ozgurlugune sahiptir. Yurt disina cikma ozgurlugu yasa ile duzenlenir. ( 4) Hicbir Turk yurttasi, istegi dismda Dev let sirurlan disina cikarilamaz ve aym sekilde girmekten ahkonulamaz.

Vicdan ve Din Ozgiirliigii:

Madde 15: (1) Herkes, vicdan, dini inane ve kanaat ozgurlugune sahiptir. (2) Kamu duzenine, genel ahlaka veya bu amacla cikanlrms yasalara aykm olmayan ibadetler, dinsel ayin ve torenler serbesttir. (3) Kimse, ibadete, dinsel ayin ve torenlere katilrnaya, dini inane ve kanaatlerini aciklamaya zorlanamaz; kimse dini inane ve kanaatlerinden dolayi kmanamaz. ( 4) Din egitim ve ogrenimi, ancak kisilerin kendi istegine ve kucuklerin de yasal temsilcilerinin istegine baghdir. (5) Kimse, Devletin sosyal, ekonomik, siyasal veya yasal temel duzenini, kismen de olsa, din kurallanna dayandirma veya siyasal veya kisisel cikar veya nufuz saglama amaci ile her ne surette olursa olsun, dini veya din duygulanm yahut dince kutsal sayilan seyleri istismar edemez ve kotuye kullanamaz. Bu yasak disina cikan veya baskasmi bu yolda kiskirtan gercek ve tuzel kisiler hakkmda, yasamn gosterdigi kurallar uygulamr ve siyasal partiler, Anayasa Mahkemesi olarak gorev yapan Yuksek Mahkemece temelli kapatihr,

Dlislince, Soz ve Anlanm Ozgiirliigii

Madde 16 (l)Herkes, dusunce ve kanaat ozgurlugune sahiptir; dusunce ve kanaatlanm soz .yazi , resim veya baska yollarla tek basma veya toplu olarak acrklayabilir ve yayabilir.Kimse dusunce ve kanaatlanm aciklarnaya zorlananamaz (2) Bu hak, herhangi bir resmi makamm mudahalesi ve Devlet smirlan sozkonusu olmaksizin, kanaatim anlatma, ve haber ve fikir alma ve verme ozgurluklcrini kapsar. (3) Bu maddedeki haklann kullanilmasi, yalmz ulusal guvenlik, anayasal duzen, kamu guvenligi , kamu duzeni, genel saghk, genel ahlak yaran icin veya baskalannm sohret veya haklannm korunmasi veya bir sirnn acrklanmasmm onlenmesi veya yargmm

otorite veya tarafsizhginm surdurulmesi icin gerekli ve yasamn koydugu yontemlere, kosullara, smirlamalara veya cezalara bagli tutulabilir.

Bilim ve Sanat Ozgiirliigii

Madde 17 (1) Herkes, bilim ve sanau serbestce ogrenme ve ogretme, aciklama, yayma ve bu . alanlarda her turlu arastirma hakkma sahiptir. (2)Egitim ve ogretim, Devletin gozetim ve denetimi altmda serbestdir (3)yagda~ bilim ve egitim ilkelerine aykm egitim ve ogretim yerleri acilamaz.

Basm Ozgiirliigii

Madde 18 (1) Turk yurtaslan icin basm ve yaym ozgilrdtir, sansur edilemez. (2) Devlet, basm,ve haber alma ozgurlugunu saglayacak tedbirleri ahr. (3) Basm ve haber alma ozgurlugtt, kamu duzenini, ulusal guvenligi veya genel ahlaki korumak.kisilerin seref, haysiyet ve haklanna tecavuzu, sue islemeye krskirtrnayr onlemek veya yargi gorevinin amacma uygun olarak yerine getirilmesini saglamak icin yasa ile smirlanabilir. ( 4) Y argi gorevinin amacma uygun olarak yerine getirilmesi icin, yasa ile belirtilecek smirlar icinde, mahkeme veya yargic tarafmdan verilecek kararlar sakh kalmak uzere, olaylar hakkmda yaym yasagi konamaz. (5) Devlet simrlan icinde yaymlanan gazete ve dergiler, yasanm gosterdigi suclan islemesi halinde, yargic karan ile,ulusal guvenligin, kamu duzeninin veya genel ahlakm korunmasi bakmundan gecikmede sakmca bulunan durumlarda da, yasamn acikca yetkili kildigi merciin emri ile toplatilabilir.Toplatma karanm veren yetkili merci bu karan en gee yirmi dort saat icinde mahkemeye bildirir.Mahkeme bu karan.en gee u9 gun icinde onaylamazsa, toplatma karan gecersiz sayihr.

Gazete ve Dergi Cikarma Hakki

Madde 19 (1) Gazete ve dergi cikanlmasi, her Turk yurttasi icin onceden izin alma ve mali guvence yatirma kosuluna baglanamaz. (2) Gazete, ve dergilerin cikanlmasi, yayimi, mali kaynaklan ve gazetecilik meslegi ile ilgili kosullar yasa ile duzenlenir. Yasa, haber, dusunce ve kanaatlann serbestce yayimlanmasim engelleyici veya zorlastmci siyasal, ekonomik, mali veya teknik kayitlar koyamaz. (3) Gazete ve dergiler, devletin ve diger kamu tuzel kisilerinin veya bunlara bagli kurumlann arac ve olanaklarmdan esitlik ilkesine gore yararlamr.

Kitap ve Brostir Cikarma Hakki

Madde20 (1) Ki tap ve brosur yayimi, Turk yurttaslan icin izne bagh tutulamaz, sansur edilemez. (2) Devlet simrlan icinde yayimlanan, kitap ve brosurlerin toplattmlmasi gazete ve dergideki gibi olur.

Basm Araclarmm Korunmasi

Madde 21 Turk yurttaslanna ait basimevi ve eklentileri ve basm araclan, sue araci olduklan gerekcesiyle de olsa, zorla almamaz veya elkonulamaz veya isletilmekten ahkonamaz.

Basm D1~1 Haberle~me Ara.;Iarmdan Y ararlanma Hakki

Madde 22 Turk yurttaslar, ve siyasal partiler, kamu tuzel ki~ileri elindeki basm d1~1 haberlesme ve yayin ara9lanndan yararlanma hakkma sahiptir. Bu yararlanmanm kosullan ve usulleri, demokratik ilkelere ve hakkaniyet olculerine uygun olarak yasa ile duzenlenir. Y asa, insan haklan, demokratik, sosyal adalet ve hukukun ustunlugt; ilkelerine dayanan laik devletin, ulusal guvenligin ve gene! ahlakm korunmas. halleri drsmdaki bir nedene dayanarak, halkm bu araclarla haber almasim, dusunce ve kanaatlara ulasmasim ve kamuoyunun serbest9e olusumunu engelleyici kayitlar koyamaz.

Diizeltme ve Cevap Hakki

Madde23

(1) Duzeltme ve cevap hakki, ancak ki~ilerin haysiyet ve serefine dokunulmas1 veya kendileriyle ilgili gercege aykin yayinlar yapilmasi hallerinde tarurur ve yasa ile diizenlenir.

(2) Duzeltme ve cevap yaymlanmazsa, yaymlanmasmm gerekip gerekmedigine, yargic tarafmdan karar verilir.

T oplann ve Gosteri Yiiriiyii~ii Haklo

Madde 24 Turk yurttaslan, onceden izin almaksizrn, silahsiz ve saldms1z toplanma veya gosteri yiiriiyu~ii yapma hakkma sahiptir. Bu hak, ancak kamu duzenini korumak icin yasa ile sm1rlanabilir.

Dernek Kurma Haklo

Madde25

(1) Turk yurtta~lan, onceden izin almaksizin, demek kurma hakkma sahiptir. Bu hakkin kullamh~mda uygulanacak sekil ve usuller yasada gosterilir. Yasa, ulusal guvenligin, kamu duzeninm ve gene! ahlakm korunmasi amaciyla simrlar koyabilir. (2) Hicbir Turk yurttasi, dernege uye olmaya veya demekte uye kalmaya zorlanamaz. (3) Demekler, yasanm ongordiigii durumlarda, yargic karanyla kapat1labilir; ulusal giivenligin, kamu duzeninin ve gene! ahlakm korunmasi bak1mmdan gecikmede sakmca bulunan durumlarda da, yargic karanna kadar, yasanm acikca yetkili kild1g1 merciin emriyle faaliyetten ahkonulabilir.

Ki~i Giivenligi

Madde26 (1) Herkes ozgiirluk ve kisisel guvenlik hakkma sahiptir. (2)Bir kisi, ozgiirlugiinden ancak asagidaki hallerde yasayla kondugu zaman ve ongoriildiigii bicirnde yoksun brrakilabibr: (a) Yetkili bir mahkemece hukum giyen bir kisinin tutuklulugu; (b) Bir mahkemin yasal bir emrine uymamaktan dolayi bir kisinin yakalanmas1 veya tutuklulugu;

(c) Bir kisinin, bir sue i~ledigi makul suphesi uzerine, yetkili yargi rnakarm onune getirilmesi amaciyla veya bir sue islemesini onlemenin veya isledikten sonra ka9masma engel olmanm makul olarak gerekli goriildiigii hallerde yakalanmas1 veya tutuklulugu;

(.;) Bir ku9iigun islalu arnaciyla yasal bir emirle bakim altma almmasi veya yetkili yargi makami onune getirilmesi amaciyla yasal tutuklulugu;

( d) Bulasici bir hastahk yayabilecek kisilerin, akil hastalannm, alkoliklerin, uyusturucu madde duskunlerinin veya serserilerin tutuklulugu; (e) Bir kisinin, Devlet topraklanna izinsiz girmesini onlemek icin veya geri verilmesi islemine girisilmesi nedeniyle yakalanmasi veya tutuklulugu; (3) Hicbir kimse, olum veya hapis cezasmi gerektiren bir sucustu halinde, yasa ile kondugu zaman ve gosterildigi usul rnustesna, yasamn gosterdigi usullere uygun olarak duzenlenmis gerekceli adli bir beige bulunmaksizm yakalanamaz. ( 4) Yakalanan herkese, yakalanmasiru gerektiren nedenler, yakalanmasi sirasmda anladigr dilde bildirilir sectigi bir hukukcunun hizmetinden yararlanmasma izin verilir. (5) Yakalanan kisi, yakalandiktan soma mumkun olan en kisa zamanda ve daha once salrverilmedigi takdirde , herhalde yirmi dort saat gecmeden bir yargic onune cikanhr. (6) Yargic, derhal, yakalanan kisinin anladigi dilde yakalanma nedenlerini sorusturur ve en kisa zamanda ve herhalde yargic onune cikma tarihinden itibaren ii<; gunti gecmeyen bir sure icinde, uygun gorecegi kosullarla yakalanaru ya salrverir veya yakalanma nedeni sue hakkmdaki sorusturma tamamlanmadigi takdirde, yakalanmamn devamma karar verir. Y argic, her defasmda sekiz gunu gecmemek kosuluyla, bu yakalanmamn devamma karar verebilir.Ancak, yakalanma suresinin toplarru, yakalanma tarihinden baslayarak ii<; ayi gecemez ve bu surenin sonunda yakalamayi uygulamakla gorevli kisi veya makam, yakalatilan kisiyi derhal serbest birakir. Yargicm bu fikraya gore verdigi kararlar istinaf edebilir. (7) Yakalanmasi veya tutuklulugu nedeniyle ozgurlugtlnden yoksun birakilan herkes, tutuklulugunun yasaya uygunlugu hakkmda bir mahkemece suratle karar verilmesi icin, yasal yollara basvurma hakkma sahiptir. Tutuklulugu yasaya aykm goruldugt; takdirde, serbest birakilmasi mahkemece ernredilir. (8) Bu madde kurallanna aykm olarak bir yakalanmamn veya bir tutuklulugun magduru herkes, dava acmak suretiyle tazminat alma hakkma sahiptir.

Hak Arama Ozgiirliigii ve Y asal Y argi Y olu

Madde27 (1) Hicbir kimse, bu Anayasa ile veya bu Anayasa geregince kendisine gosterilen mahkemeye basvurmak hakkmdan yoksun birakilamaz. Herne ad altmda olursa olsun adli komisyonlar veya istisnai mahkemeler olusturulmasi yasaktir. (2) Herkes, medeni hak ve yiikiimliiliiklerinin veya kendisine karsi yapilan bir suclamanm karara baglanmasinda, yasa ile kurulan bagimsiz, tarafsiz ve yetkili bir mahkeme tarafmdan, makul bir sure icinde adil ve acik bir surette davanm dinlenmesi hakkma sahiptir. Karar gerekceye dayamr ve acik bir oturumda okunur.Ulusal guvenlik, anayasal duzen, kamu duzeni, kamu guvenligi veya genel ahlak yararma oldugu veya kucuklerin cikarlan veya taraflann ozel hayatlannm korunmasi icin gerekli oldugu veya mahkemece yaymm, adaletin saglanmasi icin zararli goriildiigii ozel durumlarda, basm mensuplan ve halk,mahkeme karanyla durusmanm tamamma veya bir kismma sokulmayabilir.Herkes: (a) mahkeme onune cikanlmasi nedenlerinin kendisine bildirilmesi; (b) davasim mahkemeye sunmak ve bunu hazirlamak icin gerekli zamana sahip olmak; (c) delillerini gostermek veya gostertmek veya tarnklann yasaya uygun olarak sorguya cekilmesini istemek; (.;) kendi sectigi bir hukukcu tutmak ve adaletin saglanmasi icin gerekli goruluyorsa, yasanm gosterdigi sekilde kendisine parasiz bir hukukcu atanmasi; ( d) Mahkemede kullamlan dili anlayamadigi veya konusamadigi takdirde, bir tercumarun yardmnndan parasiz y~rarlanmak,hakkma sahiptir

Cezalarm Yasal ve Kisisel Olmasi ve Samk Haklarr

1\1adde28

(1) Kimse, i9lendigi zaman yasaca sue te9kil etmeyen bir eylem veya ihmalden dolayi suelu sayilamaz; herhangi bir sue iein, ~$~endigi zaman yasanin bu sue iein koydugu cezadan daha agir bir cezaya yarptirilamaz.

(2) Bir suetan dolayi beraat eden veya hukum giyen bir ~i$i, ayni suetan dolayi tekrar yargilanamaz. Kimse, ayni eylem veya ~~~alden dolayi, bu eylem veya ihmal ile olume sebebiyet verilmi9 o.::.niadikea, iki defa cezalandirilamaz.

(3) Hiebir yasa, sueun agirligi ile orantili olmayan bir ceza koyamaz.

(4) Bir suetan sanik herkes, suelulugu yasaya uygun olarak ~spat edilinceye kadar suesuz sayilir.

(5) Bir suetan sanik herkes, en azindan: (a) Hakkinda yapilan suelamanin nitelik ve

~edeninin anladigi bir dilde ve etrafli 9ekilde derhal kendisine · ildirilmesi;

(b) za_~ana ve kolayliklara sahip

(c)

Savunmasini hazirlamasi iein yeterli olmak;

Kendi kendini bizzat veya seeecegi veya yoksun bulunuyor ve adaletin saglanmasi icin parasiz olarak atanacak bir hukukeu

eger yeterli mali olanaklardan gerekli goruluyorsa, kendisine araciligi ile savunmak;

(c) Iddia taniklarini sorguya eekrnek veya 9ektirmek ve savunma taniklarini da iddia taniklari ile ayni ko9ullar a2tinda getirtmek ve sorguya eekilmelerini saglamak;

(d) Mahkemede kullanilan dili anlayamadigi veya konu9amadigi takdirde, bir tercumanin yardimindan parasiz yararlanmak,

hakkina sahiptir.

( 6) Mallarin toptan musaderesi cezasinin konmasi yasaktir.

isbat Haklo

Madde 29

Kamu gorev ve hizmetinde bulunanlara kar9i, bu gorev ve hizmetin yerine getirilmesiyle ilgili olarak yapilan isnatlardan dolayi a9ilan hakaret davalarinda, sanik, isnadin dogrulugunu ispat hakkina sahiptir. Bunun di9indaki hallerde isbat isteminin kabulu, ancak isnat olunan eylemin dogru olup olmadiginin anla9ilmasinda kamu yarari bulunmasina veya 9ikayeteinin isbata razi olmasina baglidir.

BOLUMIII

Sosyal ve Ekonomik Haklar, Ozgiirliikler ve Odevler

Ailenin Korunmasi

Madde 30

Aile toplumun temelidir. Devlet ve diger kamu tuzel ki9ileri ailenin, ananin ve eocugun korunmasi iein gerekli onlemleri alir ve orgutleri kurar.

Mulkiyet Hakkma Ait Gene! Kura!

Madde 31

(1) Her Turk yurtta9i, mulkiyet ve miras haklarina sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yarari amaciyla ve yasa ile sinirlanabilir.

(2) Mulkiyet hakkinin kullanilmasina, kamu guvenligi, _enel saglik, genel ahlak, kent ve ulke planlamasi veya herhangi bir alvarliginin kamu yarari i~in geli9tirilmesi ve faydali kilinmasi veya

· a9kalarinin haklarinin korunmasi i~in kesin olarak gerekli kisinti veya s~nirlamalar yasa ile konabilir.

(3) Malvarliginin ekonomik degerini fiilen azaltan kisinti ,e sinirlandirmalar i~in derhal tam bir tazminat odenir; anla9mazlik ~alinde tazminati hukuk mahkemesi saptar.

(4) Devletin, yeralti sulari, madenler, eski eserler ve yasa ile sahipsiz ta9inmaz mal olarak nitelendirilen ta9inmaz mallar ezerindeki hakki saklidir.

Toprak Miilkiyeti

Madde 32

(1) Devlet, topragin verimli olarak i9letilmesini ger~ekle9tirmek ve topraksiz olan veya yeter topragi bulunmayan ~ift~iye ~oprak saglamak ama~lariyla gereken tedbirleri alir. Yasa bu ama~larla, degi9ik tarim bolgelerine ve ~e9itlerine gore topragin geni9ligini gosterebilir.Devlet, ~ift~inin i9letme ama~larina sahip olmasini olayla9tirir.

(2) Topragin dagitiminda go~menlere oncelik taninir.

kamula9tirma kamula9tirma halinde; ve

Devlet, Belediyeler, yasanin kendilerine kamula9tirma hakki tanidigi kamu tuzel ki9ileri veya kamu yarari guden kurulu9lar:

(a) Genel bir kamula9tirma yasasinda ozel olarak gosterilen ve kamu yararina olan bir ama~ i~in; ve

(b) Bu amacin, kamula9tirma yapan makamin, ile ilgili yasa kurallarina uygun olarak verdigi ve nedenlerini a~ik~a bildiren bir karari ile gosterilmesi

Madde 33 ( 1)

Kamula~t1rma ve EI Koyma

(c) Anla9mazlik ~iktigi takdirde, bir hukuk mahkemesince saptanacak tam ve hakkaniyete uygun bir tazminatin hemen veya yasanin ongorecegi be9 yili a9mayan taksitlerle odenmesi ko9uluyla,

herhangi bir tasnur veya tasmmaz mah veya bu gibi mal uzerindeki herhangi bir hak veya cikan kamula~tirmaya yetkilidirler.

Kamula~tmlm1~ herhangi bir tasinmaz mal veya bu gibi bir mal iizerindeki herhangi bir hak veya yarar, sadece bu kamulasnrnn, arnaci icin kullamlabilir. Bu amac, kamulasnrma tarihinden baslayarak ii<; yil icinde ger<;ekle~medigi takdirde, kamutastumayi yapan makam, bu ii<; yilhk surenin sonunda karoulasrmlan mah, kamulastuma bedeline eski sahibine geri vermeyi onerir. Bu kisi kabul veya ret cevabim bu oneriyi aldigr tarihten baslayarak ii<; ay icinde bildirir ve , kabul ettigini bildirdigi takdirde, kabul tarihinden baslayarak yine uc ay icinde, kamulasnrma bedelini geri vermesi uzerine, kamula~tmlan mal hemen kendisine geri verilir.

Bu kurallar , herhangi bir verginin veya para cezasmm tahsili, herhangi bir hukmun yerine getirilmesi, sozlesmeden dogan bir yukumun yerine getirilmesi veya can veya malm tehlikeden korunmasi amaci ile konmus bir yasamn kurallanm etkilemez.

(2) Devlet: (a) Genel bir el koyma yasasinda ozel olarak

gosterilen kamu yararina bir ama~ i~in; ve (b) Bu amacin, el koymayi yapan makamin genel

el koyma yasasinin kurallarina uygun

olarak verdigi ve el koyma nedenlerini acikca bildiren bir karan ile gosterilmesi halinde; ve

(c) 0~ yili ge~meyen bir sure i~in; ve (~) Anla9mazlik ~iktigi takdirde bir hukuk

mahkemesince saptanacak tam ve hakkaniyete

uygun bir tazminatm hemen veya yasamn ongorecegi bes yih asrnayan taksitlerle

odenmesi kosuluyla,

herhangi bir tasmir veya tasmmaz mala el koyma yetkisine sahiptir.

(3) ilgili ki9i, bu madde kurallari ile ilgili olarak ~ahkemeye ba9vurma hakkina sahiptir ve boyle bir ba9vurma kamula9tirma i9lemini durdurur.

Mahkemenin bu fikra kurallarina gore verecegi her karar istinaf edilebilir.

Vakil Mallarla ilgili Smrrlandrrma .Kamulastirma ve Elkoyma:

Madde 34 Sinirlandirma, kamula9tirma ve el koyma konularinda vakif

mallarla ilgili kurallar, Temel Evkaf Kurallarina (Ahkamul Evkaf) uygun olarak yasa ile duzenlenir. Ancak kent ve ulke planlamasi i~in yapilan kisinti ve sinirlandirmalar bu madde kurallari di9inda kalir.

Sinirlandirma i9lemi konu oldugu hallerde de mahkeme bu i9lemleri durdurabilir.

Devletlestirme:

Madde 35 Kamu hizmeti niteligi ta9iyan ozel giri9imler ,kamu yararinin

gerektirdigi durumlarda, ger~ek kar9iliklari yasada gosterilen 9ekilde odenmek ko9uluyla devletle9tirilebilir.Yasanin taksitle odemeyi ongordugu durumlarda, odeme suresi on yili a9amaz ve taksitler e9it olarak odenir.Bu taksitler yasada ongorulen faiz haddine baglidir.

Sozlesme HakkI:

Madde 36 (1) Herkes, sozle9me hukukunun genel ilkelerince konan

ko9ullar, kisintilar, sinirlandirmalar ve

yururlukteki yasalara uymak kaydiyla, serbestce sozlesme yapma hakkma sahiptir.

Ekonomik bakimdan guclu kisilerin diger kisileri istisman yasa ile onlenir.

(2) Sozlesmelerden dogan hak ve yukumlulukler kamu yaran, kamu duzeni, sosyal adalet ve

ulusal guvenlik gibi nedenlerle yasa ile duzenlenebilir ve kisitlanabilir.

Cahsma Ozgiirliigii:

Madde 37

(1) Her Turk yurtta9 diledigi alanda ~ali9ma ozgurlugune sahiptir. Ozel giri9imler kurmak

erbesttir. Y asa, bu ozgurlugu, ancak kamu yaran amaciyla sirurlayabilir.

(2) Devlet, ozel giri9imlerin, ulusal ekonominin gereklerine ve sosyal ama~lara uygun yurumesini,

guvenlik ve kararhhk icinde calismasmi saglayacak tedbirleri

· LAHiHA _III. ~A~KAN DENKTA.fIN 15 KASil\f 19?3 GU;tYO FEDERE ~~CLiS'TE Y.APTIGI YE CU~IHURiYETl iLAN ETTiGi KONU~lUA·

DONEM: 11 YIL: 3· 1

KIBRIS TURK FEDERE ·MECLiSi TUT AN A.KLAR T.

1. -Olaganiistii Birle§im .;

15 Kas1m 1983, SALI

ii'

BiRiNC~ OTURUM .

.A,;tl1~ Saati: 08. 55 ': \

O. N ejat' Konuk

Kati pier - . A1,i ·. Atun . ' .)

Ali Volkan

Baskan -. Sa yin milletvekilleri; K1brjs Tiirk Federe -· Meclisinin ikinci ddnem, ii<;ii11.cii yd birinci olaganiistii. Iiirlesimini acryorum. Top­ Ianti .yeter ,sa,y1s1 var mi? ... ·.·

.. Ka~ip . __ .· · . V ardir Sarnr Baskan.

Baskan -. ; Toplant1 yeter sayis) var. Bu ta,tihi hirlesimin topluma . ha yrrh -ve ugurlu. olmasini diliyorum. Biliyorsunuz ki; .senelerden beri '·

' t.oplumumuzun ·ve halkmnzm siirdiirmekte ?ldµgu,- Ulusal bagmis~zh\ .· Ve ozgiiliik. savasnru .bircok -asamalardan-gecerek §U .kritik doneme gel­ • .mistir:: SayrnDevlet' Baskani, sonpolitik geli§mel,er ve halknnizm kendi · kaderini tayin etme konusundaki degerfondi.rtnelerini Genel Kurula

.· . .sunmak i~in' bu· olaganiistii. birlesime gerek gormii§lerdir. .Saym ·JJevlet:, .. · Ba§ka1um1z_· su ~nda Me~lisiwizi §ereflendirmi§lerdir;· Buyurun Saym.' Baskamm, ·

~ i .·

(ALKI~LAR)

Devlet Baskam Rauf . R.- Uenkta~- Sayin ·. Baskan, / mulrterem .. Yiice Meclis iiyeleri; Iiu mutlu giinµe'. 195.5-J958, 1963~1974 ve '1974 Bari§ Harekatt §ehitlerimi~i ~e o~ellikle 'bttgiin~ sehitler giinii olan Ge-

·. citkale ve_ Hogazic;i '§ehitl,eiimizi rahmetle anarak soze haslamak isti- .. . :yorum. Onlara ,Iayik olmasmi hilen.,. Yiice M~clisiniizin siz .eaym :uyele< . : .

. · ~ini bu mutlu 'giinde sayg1yla' selfimlryor, go~termif .oldugunuz dava . adarnhhg1 .ve ornek birlik ncdeniyle hepinizi .ictenlikle kutluyorum. ·. t'

: 97

'!ii!

4 4 4 J ~

t 1

. . t t

} -~

t ·J

-c :

i .\4 ',,I

I

1s·

Sevgili kardeslerim ; Kibris'ra 20 yildan beri vukuhulan geli§meler Vt bu geli§melerin bugiin ula§t1g1 nokta, hazr ger<_;eklerin diinya kamu- . oyu oniinde acikca soylenmesini zoru nlu hale getirmi']tir. Y eryuzfinde harrsm ve temel insan haklarmm egemen olmasnn isteyen insanlar ara­ s{nda irk, milli merise, dil ve dini inane yiiziindcn' ayrrrm goz~tilmesini reddeden, somiirgecilige Ve 1rk<_;1hga karsi olan herkesin bu ger<_;ekleri on· yarg1lardan uzak §e.kilde. degerlendirmesini bekliyoruz. Kihrrs Cum­ huriyeti :K1bt1s Tiirk Halk1yla, K1hns Rum Halkmm ortakligma dayah bir "de vlet olarak kurulmu§tu; iki millt toplumun anlasrnasi suretiyla'. kurulmus olan bu ortak Cumhuriyeri, K1bns· Rum Ybnetimi, 1963'ten ba§layarak, yrkrnis ve yok etrnistir. Yasama, yiiriitme ve yarg1 organlan,

. en biiyiigiinden en kii<;i.i.giine kadar .biitiin devlet kadrolan, _K1hns . Rumlan tarafmdan zapt Ve I§gal edilerek;.'devletiu ortak kurucusu ohm. iki milli toplumdan yalruz birinin tekeline almnnstn-.

Miinhas1~an Humlardan kurulan, polis ~·e ordu hirlikleri teskil edi­ · Ierek, bu sildhh gii<;ler, Kihn~ Turk Halkr'na karsr baski ve zuliim araer

I ·, , ' . ' .

olarak kullanilmi§tir. ·

Yirmi y1ldan beri, K1hns Tiirk · Halki; varhgma, tcmel hak ve. ozgu.rliiklerine Ve siyasal atat.tisiine yoneltilen, tehdit Ve sald1rtlara karsr

( . I . ~

mesru direni§ ve mesru savunma halindedir. .

"Ortaklik devleti" .karakteri, Krhris Rum yoneticileri tarafrndan, 1963 Arahk aymdan huy~a, zorla Ve kaha'kuvvetle yok edilen sozrle "K1bns Cumhuriyeti'nin yasama meclisinde, 1964'ten beri, bir tek Turk

. ii.ye y'oktur. Bu meclisle ilgili se(jiDJ1erde, seerne .ve secilme hakki, 20 yrldan -beri, fiilen K1hr1s, Ruml~11]1m tekelindedir. Y almz l\1bt~s Rum­ lann se<_;tigi ve yalmz K1bns Rumlarmm se<_;ilebildigi bir Temsilciler Mee-' Iisi, iki milli topluma dayali bir ·ortak11k devletinin pa:rlamentosu oi'a-

. maz, 1960 Anayasa yapisma gor~, Tiirk,Miisli.i.111an ve R~m-Ort~d~ks .cemaatleriuin din isleri ve henzeri cemaat gorevleri, iki ayr1 cemaat mec­ lisine verilmis iken, Rum c~maat meclisi kaldirrlarak, hu gorevTemsil- - ciler . Meclisi'nr, verilmistir. Bu bile ,sozkonusu Meclisin sadece Rum­ Ortodoks cemaatinin meclisi haline geldigini acikca gosterm.eye yeterlidir,

. . . . ,•

. · . K1b1·;s Turk lialki'run, ne secmen ne de jiye sifatryla kaulmadigr · hoyle bir Meclis K1hns Tiirkle~irii en .kiiciik i:>l<;iid.e temsil edemez. K1h~. rrs Tiirkle~inin hiir iradesini t.emsil eden yegane Meclis, Kibrrs T~1;k

.· halk1'n1n ... deniokratjk' secinuerle . segtigi parlamentodnr, ·· · ; \ ~· 1

l 1 '

' ,'•

'-J ... ~ .:!

1 · 1 ~ 'i

·>·

_ ;-Yirmi yildan heri zorla ve zorbahkla K.1bns · R.utnlanmn tekeline · ... · almmis olan sozde ''KI1:,r1s Cumhuriyeti Temsjfoiler Meclisi"riin bii'tiin

I . ·. 98

ada niifusunu temsil edemeyecegi gen;egi A vrupa Konseyi Parlamenter Asamblesi'nce daha once tespit .olundugu halde, Kibris Rum yonetici­

_ Ieri, .son zamanlarda, her t.iirlii hak ve adalet ilkesini ayaklar altma alarak, sozkonusu Asamble 'de K1bns'1n f iilen Rum Parlamentosu Bas­ kamu'nca temsil edilmesine yol acacak bir "olup-bitri'yi ger<;ekle~tir-

. . . I

· · meye, kalkrsrrustir .. iki toplumuu . l\filli Meclislerinin baskanlarmm bir ·. araya gelerek · bu .soruna bir -cozum bulmalarr yolunda Krhris Turk ·

. Parlame~tosu Baskanhgmca resmeri:' yaptlan <;agrrya, Kibris Rum Par~ Iamentosu Baskanlrginca cevap bile verilmemistir.

3. Sozde Kibrrs Cumhuriyetinin parlamentosu gibi, yiiriitme or­ gau1 .. da Kibrrs Rumlann1n tekelindedir. Baskanhk yetkilerini Rum · Toplumu Lideriyle ortaklasa kullanmasi gereken Krhris Turk Toprumu

,· . .· \ ·.

Lideri, 1963'ten beri, bu gorevini yerine getirmekten zorla ve zorbal\\la · alikonmustur. 20 yildan .ber.i, Bakanlar Kurulunun Tiirklere ait olma.'~1 gereken sandalyeieri, Kibrish Rum. bakanlarm isgalindedir ..

Hoyle bir yuriitmc orgam, elbette, Kibrrs Turk Halki adma ;kanU§·· ma yetkisine sahip q.egiklir.

Krbrrs Tiirk Halkr adma konusmaya yetki1i tek ba§kan,. bu halkm demokratik secimlerle gol'ei,·lendirdigi haskanthr. Kibrrs 'I'iirk Halkim temsil eden yegane hiiktimer, Kibrrs Tiirk Halkmm hiir iradesiyle go .. revlendirdigi Meclis karsismda sorumlu olan Hiikiimettir.

4. 1963'te Kibns Tiirk Halkma .karsr giri~ilert onceden -ter tipleu- -mis, silah,h saldtrrlardan sonra bile, Kibrrs Tiirk Toplumuna mensup hakimler gorevlerini siirdiirmeye cahsnnslardrr. Kisa bir siire sonra, .hu hakitnler de yargt organlarmdan tehditlerle ve silfth zoru ile uzaklastrnl­ mislardrr. Anlasmalar ve Anayasa ·hiikiituleri ortadan kaldrnlarak · ku­ rulan Kibr1s Rum Yonetiminin yarg1 organlarmda, Yiiksek Mahkeme­ den en alt kademedeki mahkemeye kadar, Kibrrs Tiirk Toplumuna' .rnensup tek bir hakim y~l<tur.

' ' ' T1pk1 yasama ve. yjirutm e. organlari gibi, ortakhk devletinin karma

· yc1rg1 organlarr da, Kibrrs Rum Yoneticileri tarafmdan yok edilerek, tamamryle Rumlarm tekeline .almnustir .•. Bu durumda, . Kibris 'I'iirk Halki kendi bag1ms1z mahkemeierini kurarak, adalet ihtiyacnu karsi­ lamaya mecbur olmustur.

· · 5; Ortakhk devleti kurulurken "karma" olmasi ongoriilen de.vlet memurlarr kadrorarma, miiste§arhktan odacihga kadar tiimiiyle Kibrrs Rumlar1 el koymustur: Boyle bir kamu gorevlileri kadrosunu, Kihrrs Turk IIallu, elbette kendi me9TU kamu yonteimi olarak goremez.

9Q

~oylenmi§tir'. Ozetle~ K1hris Rum Yonetimi,' Kihrrs 'I'iirklerine kar§l ayrrunci bir politika uygulamistrr,

K1bris Turk Halknu, kendi yonetimini kurmaya, kendi hiitcesini yapmaya, kendikamu hizmetlerini diizenlemeye mecbur eden, i§te Rum . Yone~iminin bu diismanca ve ay1rrnm1 tutumudur.

9. · Y ukarrda helirtilen · ayirnnc1 · politikalar K1bns 'I'iirk Halki ile ·. Ktbris Rumlan arasmdaki ekonomik ve sosyal e§itsizlikleri de artrrnus­ .tir. iki kurucu ortak toplum arasmdaki ekonomik ucurum, Kibris Ruin­ Iarmin tahakkiim ve iatismar ·p~litikalanyla baglantihd1r. ·

' - Bugiin dahi Kihrrs Humlarr, silah ve terorle boyunegdiremedikleri'

.. Kibris .Turk Halkmi ekonomik yoldan .bogabilmek icin her t iirlii amhar­ g~, tedbirini uygulamak~·a ve dlerind.~n gelen her eI1gellemeyi, yapm3:k­ t.adirlar, Bu tu tum, Kibrts Turk Halkmm tern el hak ve hurriyetine "e yasama hakkma bir saldrri nit eligini alrmstir .. ·

io. · Kibrrs Rum Yoneticileri geQIDi§te,.; Kibrrs "I'iirklerini "tahut: veya bavul" (oliim veya Ada'):1 terketme) seceneklerinden, birini tercihe zorlamak .isteniislerdir. Kibris'taki Tiirk-islam varhgmm t~mam1yleyok

· . edilmesi i~in Akritas Plam, Milli Muhafi~ Ordusunun, Kihrrs 'Tiirk Hal- . krna kars; uygul,ayicag1 ,' "yok etme" . planlai'I, '4ioannides'-Sam.psoti".­ Plam gihi, hepsi belgelenmis ve ispatlanmis, sayisiz saldrn ve katliam 'planlan hazrrlanrmstrr. . ·

EOKA teror orgiitiiniiJ;l. fa.aliyete ge~tigi · 1955 'yrhndan bu yana; ,yiizlerce Turk koyunde ve sehirlerin 'I'iirk kesimlerinde, sindirme ve yok · etnre planlari bircok def a uygulan1aya konmustur, . i ·

1 K1br~s. Rum yoneticileri, b'ugii.n de, K1bns Turk Toplumu'na, 'kendi

kesiminde giivenlik ve hiirriyet i~inde yasama hakkim tan1maga yanas­ mamaktadirlar. .Hergim daha iyi goriihhektedir ki, J(1br1s. Ruin yoneti- ·.· cilerinin amacr, fiiliyarta Kibrrs Hurnlarmm egemen olacaklari bir d~v­ Iette, Kibrrs Tiirklerini, hit, "t~haa toplu:m" clarak, J_kinci sinif yur ttas- lar durumunda yasamaga zorlamaktan Iharettir. . . ; .

. . ·. . .

Bir krsim Kibris Rum yoneticileri ve onlara yon veren Yrt:nanistan' . daki Pan-Hellenistler, iizerinde · iki ayrr millt toplumun ya§arug1 v~ bu iki toplumun yanyana, harrs icinde yasamalarr ge.reken Kibrrs'r, bastan .·· basa Helenlestirmek hayalinden vazgecmeinislerdir.' ' ·

.,

Bu amaci gizlemege bile hacet gormeyen fanatik Rum Ortodoks Kilisesi, Ktbrrs Rum Yonetimi iizerinde etkili olmaga devam etmekte- . · dir. ·,

··101'

~t>-S' UN~ 1 <c- ' ' 1>1$\ ~ -~

.• ~.LU . LIBRARY -<

\ 7. ·. ~

. ~ ... 1~ .. Y~ka~1daki ~-er~ekler ~~:ik<;a gos~erru~~:e.cl!1~ .ki, K1 .st~:&!!!!f;jf' Yorietimi'rrin Kibrrs Turk Halki m da temsil ett1gn;11 ilan etmesi, demo~ · rasiye, insan haklanna, Birlesmis Milletler ilkelerine, akla ve vicdana aykmdir. Kibris Turk Halkr'm yabanci bir tahakkiime t.abi lnlmak

· isteyen ve butiin devlet organlarrm Kibrrs Rumiann1n tekeline veren , Kibris Rum Yonetimi, irk, milli men§e, dil ve din esasma dayah ay1- . nmciligin en kotfi orneklerinden birini sergilemistir,

. 12 .. Kibris 'I'iirk Halk1'mn giivenligini, e9itligini, temel _hiirriyetle­ rini devlet yonetimine etkili bicimde katilma hakkinr, kendi kendini yo­

' .netme ve kendi kaderini tayin etme hakkmi, hatta yasama hakkrm ka­ ' bul etmeyen Kihrrs Rmn Yonet.irrri'nin Krhris Tiirk Halki jle hicbir mes­ 'ru ilgisi -ve bag1 kalmarmstrr.

Krbris Turk Topiumu'nun tarihten, milletlerarasi aniasmalnrdnn, insan haklarr beyann ame ve sozlesmelerindcn dogan hirtiin haklarmi elinden ·· almak .isteyen ;

· Anlasnralardan ve Anayasa esaslarmdan tamamivl- ayrilarak mesrulujiunu . yrtirrnis · bulunan; · ·

Biitun organlan Kibrrs Rumla~m1n tekelinde olan; . 'I •·

Y almz, kurulus tarzr ile degi1, izledigi politikalarla da sadece . Krbrrs Rt1mlarm1n devleti haline gelen;

Pan-Hellenist, yayilmaoihgm hizmetlne giren;

K1bns 'taki Tiirk v a:rhguu yok. etmegi tima9layan;_

Irk91 ve aymmci bfr·.y~neti:m.e karsi, Kihrrs .Tiirk Halkr'nm hichir sadakat horcu olamaz .

. · 13. Kibrrs 'I'iirk 'Halk1, bugiin, tekder~celi, genel oyla halk tarafm- dan se9ilmi§ bir Baskana, 90k partili bir demokratik diizen icinde mille­

·. tin htir iradesini temsil eden bir Meclise, bu Midise karsr sorumlu bir Hiikiimete; bag11ns1z .mahkemelere, kanunlaf1n Anayasaya uygunlu­

. gu~u da. denetleyen bir Yiiksek Mahke:meye, <;agda§;bir devletin biitiin .; ,gorev alanlarnn kapsayan hir kamu yonetimine, huzur ve nizam sagla­

yan giivenlik kuvvetlerine, .halkm temsilcilerinin. oyu ile kabul edilen kanunlara, bu kanunlara uygun olarak toplanan vergilere, kendi hirtce­ sine ve sosyal giivenlik kurumlarrna sahiptir,

14. Giiney -K1br1s'ta .yasayan binlerce Kibrrs Turkii, imha edilme . -tehlikesinden, baski . ve · zuliimden kurtulup kendi milli 'toplumunun bagr1nda giiven ve ozgiirl~ icinde yasayahilmek amacryla, hutiin maddi

,:l ,•fl

. ''ii

102

varhklarim terkederek ve hircok hallerde hayatlarmi tehlikeye atarak, <lag yollarindan gizlice Kuzey kesimine ge.;mi§lerdir> 2 Agustos 1975'te yapilan "Viyana Anlasmasi "run ~aglad1g1 irnkfim kullanarak, .·. Kihrrs ·Turk Halk1, tiimii ile K1bns'1n Kuzey kesiminde td~lanm1§t1~.

Bu halk bir arada yasamaya karar'hdn-; kendi milH benligini koru­ maga, ke11di kendini demokratik sekilde yonetmeye ve Kibris Rum HaJk1 ile .htitun konuian esit sartlarla miizakere edip adil Ve bariscr QOZU.mlere ~aglainaya kararhdir .

. . 15 .· Ne cografya bakimmdan, ne de tarihi olarak Kibrrs Yui:ianis­ tau'm hir parcasr olmad1g1 halde, Krbris Rtim yonericileri, Yunanista~' .m etkisi altmda, K1br1s'1 Yunanistan'a ilhak ctme .amacmdan, hicbir

· donemde vazgecmemislerdir,

Somurgeciligin her tu!~liisiinii reddeden K1br1s Turk Halki, Enosis' .. e karsr direnerek, d<:'-ima Kibrrs'm bag1ms1zhg1m kamyla ve camyla sa­ 'vunmustur. Kibris Tiirk Ha:lk1'niri yigit direnisi olmasaydr,'. Kibras'm ·· tiimii coktan Yunari.i.stan;a ilhak edilmis, hag1ms1z Kibrrs ortadan kalk- . rms -ve Krbrrs Tutk Halkr yeniden hir somiirg~ yonetimi. .altma girmi~ , bulunacakti. '. · ·

~(1bns Tiirk Halki, somiirge _yonetiminden, kurtulup ortak kuruc'u · sifatryla bir devlet kurduktan sonra, bu devletin hiitun organlarmdan uzaklastrrilip,' tumiivle Kibris ·. ~umlar.nun. t.ekclindc hulunan bir yone­ 'tirn altmda, yeniden, ezilen bir "tehaa toplum'' halinde yasamaya razi edilemeyecegi gibi, E·nosis yoluyla yahanci bir milletin yonetimine gir- meyi de . asla kabul · edernezdi. ·

16; Kibrrs Tiirk Halki, yillardan beri, ictenlikle, iki kesimli federal bir .;oziim cereevesinde iki halkm. e~i~ ortakhgina dayanacak bir diize- nin y~niden kutulmis1na .;ah§~In~trr. · · ·

K1br~s Tiirk Halki, 1975 yilmda kendi kend+ni -yonetme zorunlugu . karsismda, kendi devletini resmen kurarken, federal bir birligin kurul­ masma onciiliik etrnek amaciyla, '·"federe devlet " adim ve s'tatfisiinii be­ nimscmistir.

·tki t.oplum Iiderince kabul e~ilen 1977. Zirve anla§mas1nqat iki ' t.oplumlu, .iki kesirnli bir federasyon ortak amac olarak itan. edilmistir. Bu amac 1979 Zirve anlasmasmda, Birlesmis Milletler Genel 'Sekreteri'nin 1980 tarihli A.;1~ Beyanr'nda ve 1981 t.arihli Degerle~dirme Belgesi'nde teyid olunmustur.

103

.I

daha'.once iizerinde anlasmaya varilnnstemel noktala1·1bue-';rtaiiuia1. drrma amaci giiden, olumsuz hir tutumdur. . .. /. , .

. , . .. . -· . •.,

Bu durumda, Kibrrs · Tiirk Halki kendi _ geleceji iizeri~de ,}~~d~:n _. - diisiinmek zorunlulugunu duymustur, · · ·

) . . .

18. -K1hns Turk Halkr'mn hur iradesiyle secilen ve onun' fuesru temsil~isi olan Meclis, K1hns. Tiirk- Halk1'm.n kendi k~derini tayi~:-etiie - hakkma sahip oldugunu .daha once de cihana .ilfin etmistir. _ -

Kibris Tiirk Halkr'mn "kendi kaderini ta yin etme" hakki, her insa- - - nip. sahip bulundugu temel hak ve hiirriyetlerin tah:ii sonucudur. Biiyiik ·

· ve kiiciik pek cok devlet, "kendi kaderini tayin et.rue" hakkmm kulla- · ' . : . . . ' '

mlmasi suretiyle kurulmustur. ., __

Bu hak, Birlesmis MiUetler Anayasasr'nin da temel ilkelerinden bi­ idi .. rr .r ..

"Ekonomik, Sosyal, Kiiltij.rel .Haklarla ilgili l\1illetleraras1 Sozle§· me"nin hirinci maddesi gibi, "Medeni ve .Siyasi ·_H~larla ilgili Milletle­ rarasi Sdzlesmel'nin birinci maddesi de, Kihris Turk Halkr'nm -"kendi kaderini tayin" konusundaki vazgecilmez hakk1n1teyjd eder.

· "Evrensel .Insan Hakl~r1 Bildirisi''nin .birinci maddesinde de belir­ tildigi gibi, biittin insanlar haysiyet ve ha_klari baknmndan esit ve hur dogmu§lard1r. Temel insan haklarryla ilgili miUetleraras1 belgelerin hepsi,

· insanlar arasmda irk, renk, dil, din, milli mense ayirmn gozetilemeyece­ gini vurgular.

H~r, _yu.rtta§in,. kamu islermin yiirjitulmesine dogrudan dogruya veya se~tigi temsilciler arac1hg1 ile katilrnasi, ulke yonetimine katilma konusunda e~itlik, insan haklanyla llgili helgeL:rde yer alan remel hak.lar arasmdadrr. -

_ . Yukarrda helirtildigi gibi, · Krhrrs Turk Halkr, sozde "Kibrrs Cum­ huriyet('nin ·yonetimjne - en kiiciik ol9iide katilamamaktadrr. - K1hns Rum .yonetioileri, uzun yihar, milli rnense; di] ve dini inane esasma da­ yah ayH1m gozetmenin en· ilkel orn~kler1ni vermislerdir. Ortakhk dev­ Ietinin Turk a~1lh yuettaslarr, hiitiin medeni, siyasi, sosyal haklarmdan, ekonotnik imkanlardan ve .kamu hizmctlerinden mahrum edilmisler­ dir .

. Kibris 'I'iirklerini katlettikleri Kibrss · R11m Yonetimi'uce kesin ola­ rak bilinen kisiler bile ceealandmlmamis, Kihras 'I'iirklerine kars; yap­ taklari baskilardan dolayi hie; Lir Krbrrsh Rum gorevli takibata ugra-, manustrr.

105

. Kibris Rum Yonetimi, ortakhk devlctini yikarak, Kibrrs 'I'iirkleri­ nin temel haklarmryok etru.ege calisarak

1ve Krbris Tiirklerine karsi dus­

manca bir tut~m izleyerek, Kibrrs'm t iimiiniin mesru "hiikiimct.'ti · olamayacagmi, kurulus 'tarzi ve faaliyetleriyle, bizzat. gosterihni9tir.

. .

Kihrrs 'I'iirkleri' icin ''kendi kaderini bizzat tayin etrne" hakkmm .. · kullamlmasi zorunlu hale. gelmi§ti:r.

. · 19. Ytllarca, insan ve vatandas · haklarmdan yoksun brrakilan Kihrrs Turk Halki, esarete boyuu egmemek icin, sayrsrz sehitler vererek direnmistir. Kendi hiir iradesiyle gorev verdigi bir yonetim altmda,

· . giiv~nlik, harts ve 1nutluluk i9inde hiir yaeamak, kendi kendini yonet­ . mek, Kibris Tiirk Halkr'nm vazgecilmez hakkidrr. ·

. . . Bu .vazgeeilmez _hakk1m1z1. kullanmaga karar verdigimizi ilan et­

mek, .hizim icin sadece "hale" degil, gelecek 'kusaklara karsi bir "odev". halini . alnnstrr ..

. 20. _ Hi9. kimse, Kibris Turk H:alk1'mn,

"Her halk kendi kaderini tayin hakkma sahiptir; huIiakkm geregi . olarak, kendi siy'as! statiisiinii serbestce tayin eder, kendi .iktisadi, sosyal ve kiiltiirel geli§I?,esi yolunda serbestce . caha gosterir".

kur'alrndan v ,,azge9mesini isteyemez.

· Hi9 kimse, Kihris 'Turk Halkr'nm ·§u ebedi ge:r9ekl~ri haykrrmasnu onleyemcz: . . . .

''Biitiin insani'ar esit yarntrlnnstrr, Butiin. insanlar, dogu9tan, hazr vazgecilmez haklarla yaratrlrmstir. Bu Iiaklar arasmda, yasama, hakkr; hiirolma hak.k1 ve ·· mutluluk · yolund~ caba

· harcama .hakki vardrr. Hiikiimetler yetki ve guclerini, yonet- tikleri kisilerin 'tasvibinden ahrlar.''· . ,.. , . (

- 1>

K1bn~ . Tiirk Halki inanmaktadir ki, ·· diinya yiizunde . .;i

'~Ban§QI ve . dostca Iliskilcr, ancak.: he:r halka esit haklar ,ve. kendi kadermi tayin hakkmm tarunmasr ve hi<;bir irk, cinsiyet , dil .veya din farki gozetilmeden insan haklarina vc. t.emelInir- .. riyetlere, hiit dn cihanda · sayg1. gosterilniesi ve uyulmasi yo- . Iuyla .· .. g~r9ekle§ehilir." · · 1

Krbrrs Turk Halki inanmaktdir ki, h iir ve bag1ms1z yasamak, K1b­ ns Rumlan kadar Kibrrs Tiirk Halk1'n1n da hakkrdrr."

106

21. Kibris TiirkHalk1 bu hakk1i:n coktan kullanrrustrr; kendi dev­ letini biitiin organlarr ile kurrnustur. Bugiin yaprlmakta olan, mevcut

_ bir gen;egin. tespit v~ ilan1ndar: ve devletimizin adrmn ko~masm:dan _ ib arettir.

22. Bu rarihi giind~, bir def a daha, Kihrrs Rum Halki'na bans ve · do~tluk elimizi uzatryoruz.

a) Aym Ada'da yanyana yasamaya mecbur bulunan iki halkm, · aralarmdaki huriin sorunlari, esit diiz~yde miizakerelerle, }Jan§<;1; ad~ ve kahci hir <;ozfune ulastirmalarnnn. miimkiin ve zorunlu olduguna manryoruz ,

b)-Kuzey Kibrrs Turk Cumhuriyeti'nin ilam, iki esit halkm ve· on­ larm kurduklari yonetimlerin, ger<;ek bir federasyon catrsi altmda ye­ niden bir ortaklik .kurfnalarrru engeHei;nez; tam aksine, birfederasyonun

. kurulahilmesi icin gerekli on sartlarr tamamlayarak bu yoldaki samimi . cabalari kolayla~t1rabilir. ;Bu yolda her yaprcr <;abay1 gostermege .ka­ rarh olan K uzey Kibrrs 'I'iirk Cumhuriyeti haska hicbir devletle birles- - meye.cektir.. ' . . ' ~»- . . .

c) Kibris Tiirk tarafr olarak, iki halk arasmdaki · btitiin sorunlarm · . -hansci ve ualasici bir yaklasimla <;oz~lmesi icin Birlesmis Milletler G~-­ nel Sekreteri'nin iyi niyet gorevinin devaninn ve Birlesmis Milletlfr Ge- .· nel Sekreteri'uin gozetimi altmda miizakerelerin yiiriitiilmes1ni istiyo- . ruz.

d) K1J:>ns Rum Yonetimi';nin, do, Kibrrs Turk Halk1'n1 yeniden yabanci bir devletin tahakkiimiine .sokmayi amaelayan "Enosis'', haya-

· Iini kesinlikle terketrnesini, uluslararasi alanda btitiin Kibris adma ko­ nusma id.dias1ndan vazgecerek Kibris .Turklerini ternsile y~tkili olmad1g1 ge:t<;egini kahul etmesini, kisa' vadede 9oziime kuvusahiiecek konularda Iki halkryaklastrracak iyi niyet ·adunlann1n derhal atilmasma yardimcr olmasnn hekliyoruz:· · ~

·23 .. Yine bu tarihi. giinde, Kuzey Kibrrs Tiirk Cumhuriyeti'n.in;

·· a) .1Birle§mi§ Milletler ilkelerine .. baghhg1m, ·~ . ' . : .

b). Baglant1s1zhk dismda hir d1~ politika .izlemeyecegini, ,. ~ ' I •

c} ik1 hiiyiik' devletle v e hiitun iilkelerle iliskilerinde, Dogu Akde-. ·· niz'dehan~ ve istikrarin ve dengelerin korunmasrm daima on planda tutacagmi ve .. hicbir .askeri blok'a . kattlmayacagin1,

107

I

.~,.J

d) Butun tilkelerle dostane ili§kiler kurmayi amacladignn ve ege­ menlik alanmda hicbir iilke aleyhinde hicbir dusmanca faaliyete izin vermemege ,kararh oldujiunu,

e} Tesis, Garanti ve ittifak andlasmalarma hagh oldugunu,

f), lslam tilkeleri, .Baglant1s1z tilkeler ve . Commonwealth ile kahil olan en yakm baglan ve ili§kileri kurrnaga calisacagim,

\ ' '

_ .Kuzey Kihrrs'r, diinyada, Akdeniz'de ve .yakm bolgemizde han~1n hiikiim SUrIUC$ine hizmet edecek, bagims1z' Ve baglantISIZ b.ir bans Ve huzur bolgesi ofar~k tutmaya azimli ve kararliyrz. ·

- '

. Yukarida belirtilen inanclarm, gerc;eklerin ve zorunluklarnr I§1g1 altmda, ·:K1hris. '.rii~·k Halk1'~1n mesru ve oniirre ge<;ilmesi imkansiz .istek vc iradesine terciiman 'olarak, Kuzey K1bris 'I'iirk Cumhuriyet i'nin ha­ g~~s1~ hir devlet olarak .kuruldugunu '. diinya .ve tarih o~iinde .ilai1 edi~ _yoruz ..

• .: (ALKI$LAR} ' ,,

Bu tarihi gii,nde, Kibris Turk Halki'run bir son1-iirge. yoneti~i. al­ trnda k5leli~e stirtiklcnnremesi v~ insall haysiyetine uygun sekilde-hiir

, yasayabilmesi icin hayatlarmi feda etmis olan §ehitlere siikranlarmnsi • _. ::.tekra:rhyor, .-Allahta,n rahmet diliyotuz .. Sagoluuiiz, varolunuz,

(ALKI$LAE).

Baskan - Saym m.illetvekilleri; ·, Devlet Baskamrme, son . poliuik geH9meler karsismda diisiincelerini, bir bagnnsizhk bildirisi halinde Ge­

: 11e1· kurulurnuza SUUillU§. bulunuyorlar. Kendilerine .heprriz adma resek- ' kurlerirnizi , ve sukranlarrmizt ar~ederiin. . . . . ·: ! ·.; • '-3 . .·· . ·' ·,· .-.

· Saym milletvekilleri ; tarihi hir · karar i~in - toplanmis · bulunuyoruz. '~1.T \;.u.Y\1.~-u.'\1.e~et ()\,wak n:a\K.1]:)).1.'L1.n \....enu.1. "-.au.ei\.n\ ~en,m~\.~\n. ta"j''ln. et-

' me .hakkrm kullanmaya · kararliyiz .. Baskani dinledilt, olaganiistii hir. · ·. durumda bizden halknmz adma bir siyasi irade heyam diliyor, hag1msiz \ bit devlet oldugumuzu ilan ederek diger tarafla ger<;ekten · esit statiide

·_\miiz_akere yapacak hale gelme k~ranm verecegiz. Bu arnacla Meclis ·_. Baskanligma bir karar sureti sunulmus hulunuyor. Okuyorum. .. .·

/ . ' .

,:, j

KARAR

Krhms Tiirk Halki 'mn ozgiir iradesini · ternsil eden;

· D6gu§tan hiir ?e esit olan biitii~ insanlarm hur ve esit ya§ainalari gerektigine inanan;

108

Bu inane; icinde, Kihris Tiirk Halkr'nm :kendi kaderini tayin etme · hakk1ru 17 Haziran 1983 .tarihli karanyla. diirryaya ilan: etrnis ·olan; ·

Irk, milli mense, . dil ve din , gihi farklara dayah olarak insanlar aras1nda ay1nm ~ozetilmesini, .her t.iirlii somiirgeciligi, ·1rki;1hg1, haski ve tahakkiimii reddeden;

Kihris'ta, Dogu Akdoniz'de, Orta Dogu'da ve diinyada tam .. bir harism , iatikrarm, ozgiirliigii~, insan hsklannin egemen olmasnuisteycn; ·

Kihrrs Ad~s1'nda:ki. jki halkm, kendi rrilll~ benliklerini koruyarak, .kendi kesimlerinde, huzur 've giiven Icinde ya9amaga Vt; ke1:i'di kendilerini

. yonetmege . haklari olduguna inanan; · · . ., .

Aym Ada'da yanyana y~§am.aga mechur bulunan .hu iki halkm aralanndaki biitiin sorunlarr, e~it ·· diizeyde miizakerelerle, bariscr, .adil ve kalici bit c;oziime ulasnrmalarmin miimkiin ye zorunlu oldugu gori.i.- siine simsikr .hagh hulunan; ·

Kuzey Kibris 'I'iirk Cumhuriyetf'nin :ilanm1n iki esit; halk arasmda . ' . . ., .· . !

·· , ortakhgm bir federasyon catisr altmda yeniden kurull1las1n~ ve sorunlarm 9oziilmesini engellemeyip kolaylastrrabilecegine kani olan; · ·

. J • , .

iki halk arasmdaki biitiin sorunlarm bari§<;l ve uzla§1~1 .hir po~iti'.' .· ka ile c;oziihnesi .icin Birl~9mi~- · Millet1er Gene( Sekreteri'nin goze~iini altmda e§it diizeyde . miizakereler yiiriitiilmesiqi yiirekten dileyen . ye. onerilmis . bulunan Zirve .toplantrsrrun bu a,c;1dan yarar saglayacag1na

· manan Meclisimiz. ·

. · -. KIBRIS TURK ,HALKI ADINA·-,.·

Kuzcy Kibrrs Tiirk Cumhuriyet.i'nin kurulu9unu. ve "Bag1msi?,hk . Bildirisj"ui· onayl,ar.

. (ALKI$LAR)

Irnsalarr okuyorum·efendim. Nejat Konuk, Ekrem Ural, Mehmet J\.lt1nayf Hiiseyin AngolemU, !(~nan Atakol,. 'I'askent Atasayan, . Dr. Ali Atun, Hakki Atun:,_Mehmft Bayram, Orhan Zihni Bilgehan, Naxif Borman: Ismail Bozkurt, .Hiiseyin Celal, Mehmet . Civa, $alih, Cosar, Mustafa <;agatay, Fadil <;agda, Alpay Durduran, Enver Etnin, Dervis · Eroglu, Mustaf~ Haciahrnetoglu, Gozel · Halill1, Mustafa Karpash, Jh­ rahim Koreli,. Oguz Ramadan 'Korhan, Ismet Kot.ak, . Irsen Kucdk, · Hasan Oz~afh, Ozker Ozgiir, Olgu~ Pasalar, E~her §erakmc1, Erdal

/.'

109

Siirec, Ozel Tahsin, Naci Talat, Ismail Tezer, Esat Va.roglu, Ergiin Veh­ bi, <;etin Veziroglu, Fuat V,ezfroglu, Ali Volkan ve Ahmet Atamsoy.

· 41 efendim.

(ALKI~LAR)

Karar suretini oylarmiza sunuyorum. Bu t.arihi karari ayakta oy­ Iamamzr .rica ediyorum. Ka hul .edenler? ...

· Sesler -. Kabul Saym Baskan.

" Baskan ·- .. Kabul etmeyenler? ... Te§ek~iir ederim efendim , Red­ .' •. dedenler?. . . Yok. Qekimser?. . . Y ok. Karar Sureti oybirligiyle kabul edilmistir. · Halkmuza 'hayrrlr ve ugu1·lu · olsun..

(ALKI$LAR) ".

Sayrn Devlet Baskammiz buyuruu. efendim ..

.Devlet Baskam Rauf Raif Denktas - Muhterem .• arkadaslar; heye- . camnnz biiyukriir. Q1k:m.1§ oldugwnuz yol, insana .. yarasan mutlu hit-'.

. ,. . . ' . ~ . ...••.. '

yoldur ve hepimizden biiyiikfedakftrhklar bekleyen biryoldur. Sabah- ; . leyin hir gazeteci arkadasnn bana "ne hissediyorsunua" dedi. "D-~gumu,.

· suni nedenlerle geciktir~i§. ve 'ya§ama sansnu gittik..;e yitiren anne ile .· ' ' ·\ . . . ' ' . .

. hebyg~, canla .basla ugra§an doktorlar kurtard1kt3:n sonra. bir aile reisinin hissettigini hissediyoruin .. Mutluyum 've Taunya ~iikrediyor~ni''. .de­ .dim.

Sevgili .arkadaslar; .bu bii.yii:k operasyonda hazik doktorlar, kahra­ , man halkumz ve onlarm temsilcisi olarak boyle hir anda birlcsmosini bilen sizlersiniz. ._Hepinize, ictenlikle tesekkiir e1erim;·

.·· Zannedersem bizi ·bu .yola cikarnns ol,:tn Saym Dr, Kticiik. de aym · duygularla mesbudur. Ona da vermis oldu·gu biiyiik miicadele · icin, h11- anda tesekkiir etmek, . hepimize diisen bir gorevdir .

. (ALKI~LAR) l>

\

Biz, operasyon seklinde tarif .ettigim bu gecikm.i§ olayi Anavata- mmiza zarar gelmesiri diye geciktirme yolundan ayrflmadrk. Ancak bu tarihi giinde Anavatannmzm da bu· manzaraya, bu heyecana bakarak,

- bu adinu atmamizm kaeunlmaz oldugunu takdir edecegine inanmak is­ riyoruz ve inanryoruz, Apacrk, korkunc h:ir -Bizan« oyunu karsismda, yirmi ytldir miicadele vermekte ol~JJ. h~Ik1m1zin, .kendi kaderini tayin kararmi daha fazla geciktirmesi miimkiin de~ildi. Durumun nezaketi ve

·· buadnm atmak zarureti hepimizi lni mutlu Vt tarihi yolun basmda hir-

110

le§tirmi§tir. Oniimiizdeki zorluklarr asmak i<;iu bu 'b:iitiinliigiin, bu he- . raberligin, bu dava adamlijnmn devarmru · dilerim .. Anavatandan ·. tiim halknrnz adma anlayis, destek ve tanmma bekliyor:uz: Verecegi destekle . · ban§ v1e uzlasma yollarmm acilmasnu diliyoruz. Bu yolda .ictenlikle geregini yapacag1m1z hususunda, butiin diinyaya ve ozellikle Anavatana veniden soz veriyoruz. Hepinizin bu mutlu giiniinii, yeniden ictenlikle kutlar ve halkrrmza hayrrh ve ugu.rlu olmasmi dilerim. ·

(ALKI~LAR) · .

. Saym Baskan, saym iiyeler,· arkadaslar; •· bu andan itiharen, _bizi yeni duruma adapte ede:cek bir Kurucu Meclisin t.emel -iiyeleni olarak

. sizleri selamlar ve .yeni gorevinizde, size katilacak arkadaslarla birlikte iistim basarrlar dilerim. Sagolnnuz. .

· Baskan - Olaganiistii birlesim, hu tarihi · hirlesim burda sona ~r~ mistir, birlesimi kapatrycrum. Tesekkiir ederirn.

(Kapams Saati: 9 .42)

/

, .

. f

Ill

!

. (Yl . ·~AfVI;

t1J.ll!''/ j :•

l 5 K ,l , , rn l'.)R]

K R.A ALI NM I$ TJR· ,..

eden;

/ .Do.?ul}tan hi.Lr v e e~it o Lan butiln -. inaanlann bur v e e~it yaQamalar1 gerektiRine Lnan an ;

Bu inan{.i9inde, Kibria Turk Halln'nin kendi 'r:ederini t1;1yin ei;me baklcim 17 .Hazire.n 1983 taribli karanyla dilnya.ya il!n etmil} olan; .

· Irle, _mill!. a en se, dil ve din gibi !arklara dayah o La nak . Ln san Laz-. -ar-aaand a aYl,nm gozetilmeain:l, 1. . .•. . I : • ·. .•

her tu.rlll somiirgeciliS:i, 1I'kp l1g1,. baaln ve tah.akk:ilinii redd e'den;

K1bn:s'ta,·Do.t:u Akdeniz'de, Orta Doi?u'da ve dunyada tam bir b~II ve istik~an.n, Of.€µ.rliigun; iriean hakl~nz:un. egeme.n ol.ma~+ni · i~teyen; AJ\X;.,_

·. (,

· . _· · Xibna _Adas1 'nda~i- iki haH:10, kend1 miili. ~ avi~ benHperini koru:yaI'ak, kendi ke.eimleriride, puzur v~ - guveri i<;inde ya~ama,ga_ TB kendi kendilerini yonetmege nakl~ old~una 1nanan; ,

. . . •..•.•...

A.Yi:µ Ada' da yanya.ne, ya~ag~ m_~obu.r buluna,n· bu ik.1 tlalkin aral~nndaki bu tun eo run l.ara , soi t

. diizeyd~ muzakerelerle, ban.~91, Adil ~-kalJ.oi. bir c;oztlme ula;'tl.0~l,ann1n iniimltUn ve zorunlu ol.dulu

b8,4lh bul\¢an;

113

Xu.u,r Ki bns !Mlrlc Cumlluriyeti 'nin 1lan11Un iki eoi t balk arasinda ortakhlin · bir !ederaeyon 94tiu altinda ,Y'eniden ku.rul..masini ve eonmlann

·· . 90sillaHilli en~ulleme,rip kolaylaotirabilec~line kani OWi

!ki b.alk aranndak:1 bUtu:a oorunlann bar:11g1i n ul&f101. bir poli tika ile 9oziilmeei i9in Birleom.1~ •illetler Geel. Seknteri'nin gozetimi altinda, e~11; cUlse,yde mu.salcerelei' .ritriitiilmuini yu.rekten dileyen · ve Snerilmio_ bu.l.~ Zirve toplimtiein:in bu a91dan yarar

· aalla,Yaoalina .1na.r14n lleol1Ei-1m1z.

".\

114-

.ta:: 4

.. ··- --··-- . --- -------------------------------------·---------------------------· ---···-----------,

KIBRIS TORK FEDE.RE DEVLETi

KIBRIS TURK - FEDERE DEVLETi ANAYASASl

Ederi : 100 TL

. . ··---~-.., ·- ·---·.--. ,.~-. -·c··-·•-,•· •

~-

.Yilllf¢~:

Madde .SO:

(1~ Y11n · ~evi her Turk yurtta§1mn h~ ve odevidtr. ~- . .

~) ~lWl't- odevlnin, guvenlik kuvvetlerinde" ns ~ekilde yerine getirile­ c~; ,g!.htenlik kuvvetlenntn kurulusu, ~ti,ev ve yetkileri yasa ile dilz,.."llllenir.

v~ ~ev.i:

Mac.lde _61:

(1) Herkes, kamu giderlerini kar§Mmrut _ Gzere, mali gi.!cil!!.e gore, vergi odemekle ytikilmli!dl.ir.

(2) V~ ~ ve 'hU!;l/Ai ve beruretic m!l.!i yw..1l/m!e~ ancek yasa He konuuu:;il,!; ,· ·

. & • ' ,_;·;•:[.,;. (3). Yasarun belli_ ettign ~@kari ve a§agi ~er iginde kalmak, i:jii;ii ve

ilkel~ µygun olmak ko§ulayla,. vergi, resirn. we harclann muafiyei;. ve is­ tisnalany!e- oranve hadlerine ili§kin kurallarda: d~i§iklik yapmaya -Ba- kanlar .Kmil!u yetltilHo.linabilir. -- .

·', ,·::1'/ . ., ·:.:':,>\1··;. :~~-

(4) Geriye yilruyen mall yilktimlilli.ikler konulamaz. _,·

OOek~ ~oo:

.MMde 62:.

(1) Herkes, kendileriyle veya.kamu ile ilgili di.lek ve §ikayetleri hakkm- • wk ~ma veya topluca, yetkili makamlara yaz1 Ile ha§:vurma ve bun­ larm surans, Incetenmest ve karara baglanmasr hakkma sahiptir,

(2) 'Gerekceye dayanacak olan bu karar, en geg otuz. giin: i!,mde, di­ -lek ve §iMyet sahibine yaz;h olarak bildirilir; lroy!e bir karardan zarar ,~-· ' ren her ki§i veya otuz-gun i!,erisinde kendisine•bir k.&ar !oildirilme;ran her ilgili, dilek veya - §ikayet konusu hakk:n-cla .yetlilli mahkemeye ba~VU?abilir.

0~1/.i'NCl; KlfSLM

YASAM.A

Madde 63:

Klbns Tiirk Fedeie D~vletinin yssama Yret.\ifarim; · be§ ynl_ icin. gene! oyla secilen kirk milletvekilinden olusan Klbru Tlli'k Federe ,Meclifli lm-

I ( . ,.'.-;:·;~ ;::,'·:.. 1/·.'.L'.-~ ' . ··. ,• . .+". ·.;· ·.-/)~Jii':/J .'-.;;;.,,, ..

lamr,,:Medis ilk topl,au(1~mda,,Uye tam.sayisinm salt c;9gurihlgu ile bif Bas- kanye bir?,a:~k8n,YardJIT!CJ(H S('.!_C:~S· · · · ' '··, · ·

\iNr!'fvet:meri gorevlerine baslarken ~uy1e and lcerler: . ·. ·,:_,:,:~,.;_. :: •.'. :);~!'; r ··, .t·-,:~ , .. ~ .. · ··'· ',~··r"fl.•,.·'. };·'::/··:-,~:",:~~- .· .. ,;:,i;',)·~§~·;i3 :-t'.<{:t "Kibrts Turk Federe Devletinin bUtilnfilgilnii kcfruyacagima, insari hak-

lanna; dew9,kratil;:, laik ve sosyal hukuk.devleti ve Atattii;k il.lf,f~ine say­ g; gosterecegime; ulusumun mutlulugu icin calisacagrrna narnusum tizerine

<: }sOz· ::\-:.e.ni~iro.;~,~-~i•.'.i~i .·-t.~-.J,:t<'~'~-~.-.· ~,.~ ·,;~::X~t:..,i ;_~~~ -~, . __ ,1·::i~_n,,.,:1 .. ::-:-· , (:._[.fJ! , 1_

Madde 65:

·,•.~i~s~:'.l~~}'.hl?~;iJ~tirri~t~:~~}d~\¥t~&i~'i:J~1;e;;ki;1;.:~i~~Jas~~ s.,1.ruannt~gom§me~if<l.LRab.uK;etmek: gepel .·ve ,5~i;,!ll',1lfinlg!l,, ·mahl-t~J!le!erce verilip '. kesip.l~§(on 1i:iliirn c:z.¥11,1n~.n. yei;~~tg¢$~!lp~inr. ¥~,i:;,~ ·,verm~~; andlasmalan onaylamak Kibns Turk Federe Mecl!smm yetkilerindendir .

.. ,;;;:iJ.j1t!f ~f:t1~:'·,'"~~-~:'.::t1!~:,t"'"''· 4)JVIeclis,; \lye, tJm,. sayJ,51i11n. sak .gogµn!ugu. He. topl~mr,. ve toplan­

•!,c!tlyaarkat?iartfar.ifr.,sail:.:;i;ogunlriti,iiiiie,ikamfr\ierii'.'.;0Iiimlu·v.eJ:ifumsuz- oylann ";•;e@'itligi' ,hafi11de:,'.ka'cal'Ar~qdedilmig;'i;;1y1llr} -Ancak !;eldm:;~r!ik;i;(l}Umlu:v~ia ·,;ii~ill1~WJ~tY~!·~f mfi~f,~.'.,11;:r-911~~~.: ;,ka~:i: v.~n1m2~inf pesin' olarak-ka- ·

(3{Meclis; gah§malarim kendi yaptig: igtuz!lge gore yfuiltilr. (.;. ,·-:;:·v .:» ~-S.-i-. ,_, ·.' ., i~· ,, _:.! ,._1 ~. .._·... ..·· ·-~-- .....

(4) lviecils ne zainuii ve ne kii~ar ~a.tile girece~irte kiindlsi karar verir. (5) Meclis, bevi;f' Ba9ka~t ~e~tis '.Eiil§kam veya Yedt rnllletveldlinin

isteml lizel'ine olagantisttl toplaritiya;'c;agrilabilir.

(1). Kibns, Tilik Federe Devleti, se~Lm-,bo!gelerine ay;,,J:t.'\Set;im sis­ terni v~.,:ti .. er 'seclm bolgesinin nufus esasma g'ore gJka:acegE miHet"Yekili sa- ·~j:'1.St·,yaS~:i ;-ile:··::dlizenlenii"~ · · -~ · ' ;.

· (2) Yenllenmesme karar verilen Mecllsin yetkileri, .yeni Meclis•'.,:s.,"Si- · Jene kadar surer, ··

(3) ,Ara. seeimleri, her yil belli. bir zamanda yapihr. Genel segiml~ir',n. yap~m;:;~!;~.~~!,Y~.!,:;~flt\~tt' s~;:;iini y~F1'.n~~7:. · ,,: ... ;?,/,j,:1.:(/.; -',;' ,/1/.:::,,,.,.

~(4) Olagan'Usfii•nedeh'lerle''Setimin ·yap!imast olanagnyoksa;,,.segimler, "· bir y1l sureyle, ·,Klbhs ?Ttfrki-Federe•.'·Meclis1 itafafmda.,·'<erteleilwHiE':::.·Se­ ;:;imierin · ertelenmesi i'karar1;.• Uye tam sayisnun il;;te iklsinin ,oyu lle,iillintt!!'.

·Jr_i/-:"; ' ·t·- J · ; i:i ,-"':".,/ · ,.-

· >'MEJdde' :68: . •:-'t.r: :.-~~:.-,:· , • _:l'.,l,~;_;~;~ "'·, ... ,.,. . .._ .;.:.._,,'.." ~·.,:s. .,',:-:!;!_ -:·.0.!(.(,H'." \· [

· '(1) ·. Klbr¢'1TI!ik 'Fedefe' Meclisi/ Meclisin ·se;:;frtjiriin"ye'riiienn1es~e.··il;e''' tam . sayismui salt ;:;oguriJtigilhile'lmrtfr.·vetebiliri 'telrun·set ve '.:gei;e:!'$az,;oy­ lar sadece toplanti yeter sayrsma dahil olur; karar yeter SSi::J/11~ b~mm­ dan.,,dikkaie alirimaz, '{ '':''('';'1,,;;,,\j· ., .. ,L: ;. /:01)-'·'"'.,, ,•\;, ;'. .. ,<)~!'*°%'''},<,(,:{;\'\

· (2) Mecliste grubu bulunan siyasal parti liderlerine ve eit'si:»lwwa blr bagimsiza .i:iner1de·\bUJunuJmasma·11agmen;:•iki ayl1k •bir· Stire '";;{!_!etr:i!Jtw,

·- Ba§bakan ,,ve :;bakanlarnnatfil1mas1 'olami.gi'.,bulunarruyorsa veya.;,gailvensizlli!; oyu sonucunda on .sekiz ayhk bir sure iferisinde0Ba$bakart iki:;kez,,£ekilar ve ucuncu kez guvensizlik oyu verilmig olursa, Devlet Ba@karu, Meclis secimlerinln -y'enilenmeiHne'.ka.rar verebilir: .1:.~\ ··, -r.·-":5} H1~~ ,:_-~>t- .• :-1 ·:·t&~t~~- £1§:~J:rzf.t.

(3) Yiiriitm: 'ii~ ,·;;s~:i;~:,~:~,i'nlari . arasmda "1liev:1etin ;l.&Je~;;,gu;;-'· lestlrecek bir durumun crkmasi ve bunun surmesi halinde, Devlet &l§ka­ ru; Meclis .seciminin yenilenmesi i~in .halkoylamassna bal@,ro..ira@llill'.

, (4) Devlet Baskani, seclmlerin yenilenmesini veya ·halkoy!a.-nasma basvurulmasmi kararlastinrken, Mecli~,tBi!§kruu; Bakanlar Kuruliu ve M~·

. Iiste .grubu-bulunan .siyasal' parti Ba§kanlarmm •gori!g!erL•1kzlu;; ;t·p, .••... ··"-):?!_~ ~ ', ,./:7-,,;,,: ~;...,,.. ,,-, ,:~·!·,, "

Ya'slilll!a UlllkWilU!llimillzillig!l : '

Madde 69:.

.e-

.fl' t'-'Lt~,~''"l,. (I) Milietvekilleri, Klbns TlirkFedere Meclisi gal!§malairmdlaki oy ve soz!erfudenl,'ibunlar1~Td1§ar1da; tekmilamaktan v,ey.,!}a·g1ga,,:,'li'.r.!rmaM,.in,. so- rumlu .tutulamazlar. 1,,,

•(2')tSefimcleni.:ontE;;veya rsonracsuc i§ledighiJe:r,i .!>will~: miliet,yekm, 'Meclisin )karan olrnadikca tl!Juklanamavve .yar;g1~1tnaina~: ]>Jµm Vj:!Y,Jl i~.· .. y!l -veya daha ·· :gok.~hapis .cezesim. gerektiren .,sug~stu:, dµrymq, :PJli J,tJJra, ,,: Im .ru~mdad!r;',artcak·yetkili ,ski§i, -durumu.hemen Me.sUse,,biJ,d~~~:;,:~.m~.1*: · dadir. :: '}:\' ,of_~:t;'~ :,"!;;~t:i~*~11:rf::'' .. : :., .'~'\ :.· ;;:'.~;t t .. t~:';~d:::t1~tsi:~~;; /1'.'·

(3) Secimden · once veya sonra, miiletvekili haklanda veriimi§ 'eeze­ nin···yerififr··giitirilnresjf,donem rsonuna ,,b1ra'kihr:·MUletpeytjJligf,~ii;;,~ince ··zm ·

· •.man asirm- i§lemez{,·· >· · · ·.ii~: · ·)"'"·"' . ·.t\F·'\· · ,;,\, .,c;_ .,: ;,

Madde 70: "'}'':/i~X,(~~- .. ' : ,2.;..,.' -~.1-~q:.f:;.··.,;; ,i;,: .. ·,: ';,.,,\/._,. ••• ''"' \ -,J,~ v't,~ '-:;7 "<:}.,.; "',~"'";.:'a · .. ;

JvUJJctvekilinin oltimti; secilmeye ,engel.,bir sue;~ dolay1 l5esit1 olarak., ~~kti':1 g--~-·-y_m __ e __ s_ i_; __ ;;ekilm_. e_ si; kisit __ .(a_ n m_ as_i_._:_·- .1_.n_,i_I.!_'etvek - m_i.~f_ il_e_ b_a_ gd_a !lma-ya.n · cu. gore_V!:kabt)lfetri':§1';;';¥/,tr ay .sure, 1_le,,ozursuz., veyi!,, 1~;ns1~,9lalalr,Mechs c;ah§m~iµ-m,a:-:k.aplina_m1rs1,halle.rinde,, milletyekillig~,~oh, .,~r~r. , .;; 2 /,1 F: .

/W::':Q~}ti .... (t ~-.-;\f·t~ ,tS'{if~\tJ(· <)(r.} - .,i;j:,; ~ \,,'. ;.:,).: . !',.;.;/if· i. t(~ \ .).t,(t:, .?,;:.· .. / .. Jt:.':i'f-1',,t. -~J : (2) Milletvekilliginin sona errnesine, Meclis karar versr. ·

Milletvekilllii He· Ba~d;i;;a{~~ Giir~v:tel!''! .. Madde. 71:,

. • _ .. _ _ . ::".·{.,·i J.'.)'.;::.r~c\t ll}-_ Milletvekilleri; Dev let veya diger kamu kuruluslannda kamu gr.­

revlisi, .o!~aj<;,; gor,ey,,iil~µlar;,,ve .,bunlar!Jl,·Jl~f,l}ap,gh,bi.r ,yUlde~~· i~m&, dogr;!ldan.\gcigr,µya v.¢y,a- go)a,yh1plarak kabµ,,Led~II].,~?;!~t',,;"'y ,,,, ,-, -:

',:ff('.~!};··.\~·,_~/fWiW;-..·: •... -·,::.~=- -~:;.,:.·,. ·,_., •. ' .. d.t :: .. -~-F:,t·.;_.;;,~: .. .-: .. -- .. ·.·... ., . . . (2) Milletvekilligi · Ile bagdasmayan diger gorevler ve i~ler y.asa ile, ,' d9,.:~lenir. - - -- - · - · '· ·-·- - ··- - _,,

'!·!.:·:,t1>:; ~}i ~:!-"( _·;··. _ ·.;\ _;,#._:;·

.MilleWekmer'illin ocirraielderi :;

Mtdde 72:

MiU:Stvekillerinin odenekleEi, yasa · ile dtlzenlenira, ~ .+li..-:J·:'..il:'-i~:-{j "F: .'":\i.:1 .•. • _;,.,;._.,;1.f·'i~~ ~ ,-;:;,.., ;., ~

,:-, :/J.Ci )' > ;ic:(l<';.~\ ,,:B.6EOM,':1r­ :~frt~:f~, ,~n:;,f::~.!"r;~1JJ;~f !~{'! :,.! -; ~ ,;tt" >r\:~ ~'

M.idde 73: -· ~ i. ".><,:.::' ;·--~/''.:/.'., ·i<) ·1:·/_\: ,~:..w'i·it';_:_!,, · -r,r::..-,ili,

(1) Yasa·oriermeye ·1µbr1s 'I'trrk- Federe: Bakanlarc.Kurulu-ve mill&· veldlleri yetkilidir. · · · · .,,.;.;;::, :'""

,\: ·- .· ·-.

(2) Devlet Ba§ltam, Kibrts: Turk Federe Mecllsince.kabuk edilen yasa­ Ian, on gun i,;;iride ya·y'ayµilar;-ya: cia bir:·daha,'goril~illinek·ilzere.dVieclise geri goriderir •veya>Bakanlar"-'Kurulunim''istemiifu:erine·ha!koylamasma SU· nar. Meclis geri-o'.gonderileri yasayi degtstlrerek'veya aynen, .aye tam sayn­ simn salt t;ogunlugu ile kabul. ederse, yasa Devlet Baskarunca yaymlamr, ~ekimser oylar, karar yeter sayisi acismdan dikkate alinmaz.

_,,, .:·::; -··. · ··<Et,.. · : ·, ";/::t.·, <i~j.,.1,/} :{:

(3) Halkoylailiasmca' kabul edilerr yasalar on gUiVi,;;inde Resmt -Gaze­ tede Dev let Ba§kamnca yaymlamr.

109

Medde 74.:

-Devlet Ba§kam;;Mecli~in{ herhangi bir yasa veya 'karannmaXkendisine yazilr olarak bildirHmesiriden"·bafilayarak on giln }~inde;,73.;<ni'~dd~ei,gll~-;~i' terildigi Uzere lade veya 'halkoylamasma basvurma haklarma veya 112: maddede gllsterilcligbilzetei,;.a;yUks'eli:;·Mahkemefolarak; ·· Anayasa :Mahkeme­ sine ba.§vurma,hakk1i11,\kul.lanmac!{gt,ta~dirde, ,'.bu yasa ::Veya4raran on. giln icinde Resmi Gazetede,yaymlayarak iliin eder, ". --·· ·.'· . '

Madde 75:

(1) BUtge .... tasansi .• ;Klbns'i.i-Tilrki£ederikl3akanlar 'Kurulu staraflndari; mail yiJ na§tndan,en:az,jki:~y;~~~e;c~~Ll!~/f1~~r~~::\;.:;;:.:· __ ::,::-\r\;, _· _

(2) Biitge Koinitesi/erigeg ·bir''ay·i~inde, ·but~e konusundaki <;a]1§ma- lanru bitirir. ,, .. y,;;. '\Vlfi' . ,,.,,·_··):;:;,;j\f,j;,;\{',~,-,',;~;6!r~t,··· .. ;«.-.',.·

(3) Milletvekilleri, biltte'tasans1iun 'Meclfs Genel Kurulunda gorii§W· mesi -sirasmda, gider iar,µnp1. ;ve~a,.i'b~lli,(gelir!Elri . azaltic1ftjnerll• ,puluna- mazlar, · ··.· ... ) 'fi~~::v'\, }t.'i{J·;\j}!' <';';:{"'•' ,,"? ttx;:·:1 i,~~;,q"it,<f '·. .

(4) Devlet Baskaru, Meclis tarafmdan kabul edilen biiti;e yasasim on giln icinde Resmt Gazetede yaymlar. .

Kesin Hesaplar :

Madde 76:

Kesin hesap~y'asas1 i:asatilart/§'~?da dah~.k.ISa bir silrit'i{~bu! edilnie: ~ ise, Ilgili olduklan malt 'yihn sonundan baslayarak, en gee bir y1l son­ ra, Bakanlar Kurulunca·OiMedise sunulur, Sayrstay, genel uygunluk bildi­ rimini, iliskin oldugu kesin hesap yasa_s1 tasarasmm. verilmesmdeni.bsiilsia•Jf rak en ge~ alti ay icinde, Meclise:si.inar.'.·'., .. ; . . . · . ' '- .

'. '''}; ~ ... ' '/;' '· .·. ,,. . ·,.- . .;,~, ·,.: .-;:;

,"'.it·:·.:.;,

Madde 77:

(1) Soru, gene! i:;oruiimet Medis ailii!til'm'.am ve1~eclis,,i,oru_§~ash-Y Kibns Tilrk Federe Medisihin yetkilerindendir." · · .·. · ·

', . . ' . ' . ,. :, ... ·. . . ~;:f·}~t-l~;:r.~--~i (2) Soru, Bakanlar Kurulundan belH bir konudabilgi istem,ekten iba~

,rettir. 'Bakanlar Kurulu.,herhapgi 'J:\,ir:·$.otuya en,•ge!: otu:;; giln J;incle.,ceyap verlr •. ~· ;~ ~' ;., ~ )''.>:i\1t:i·Jl~Li' ·::,\f!i\1~1YN!:{',,r~~.:.ii(\' '.;-d~·;,: -. •<::;::-;·,'._J .. \.-:( .· . , ·,·_)i_'" 1~)

· '':.uo:;:;:..

·,,,;(3)':G~el gtl'.riliiriler herhangi bir liyenin ~ge,s}~ Y~!'21,1qutj'k.J1~is.ce•, ' kai!:>1.1l,it ~~rine; be)li bir..konuda yapllan goril3me deme.!itir .. Gene! gi:irij~- me·sonunda oyiama yap1lmaz. · · ;\':' ,;;,a;, .. ,,,

• ,;c! ~(4)i\Nf~listAt4§t1rmaii1,. belli bii- {tont,i'dai&qjJgiJte~ek":igin 'yapllan

~~~~-lit?ii~~f ··1, !;1., l"(b) '"Soni§tfil'mii istemieri;' 'Mediiste go.rii~liliir ve karara bag!amr .

· ,.,:,1"f}.~-·'iJlZ'j-l "":"·--·1 Jr.~?\tfl~{k}?t.~_.,.:/ .' ,.., '1-if( '}f'7..J;. • . ,,., (c) S0ru11turma, niilletvekillennden .. k~~lu. 8iefb;/!{6~1tec~ ;ti~ .. ,,s;t~ .. :re~~.it· ;J·,·- ..... ,, ,;, ',·,;;:.;;,,,;,;. ,... . ,,, . .:···,]"·

. '*~(:!~~;!~t~:tr~J;~~~'r:i:;:;, -k~ veya bakanlan suglayabµ}r. . . . . ·- .

'.;"1'•' _ ~Jji.,i,.,,,_,-,,,tey, ,,:: ,,,/1),,{i/,. ,,,;y,,,,. i;4;lif~>c-,,,; ,,;;~. ,., •• ~ .,.,. ,,, .• ~

: (d) Ba§ba'k~n ;~;,r·b~A;J~~:''Al;~;~;a- 1Wahkeme>s1 olim~.~.c-,Ytiksek . · Mahkemede yargllarur. · ··O:',J1i·,cl;:; ',c.<;b;rj\j;_r,11_.,1 'L'!'.l'.,i'} Mi,;,;-;;,; ,,,,-•:._c~/:8,, S~$~Jj ·;«<, :•, A_·

·:; i(eh:M~list~tsJy~s.u·,·partjtrgttjpliwqdii;fM~lis , sol:U§tunnasFoile ,., ,A·,;,'-.iJgilit-gorii§me yap1lamaz ve kara!' ahnamaz. · · ··

YORVTME

BOLVM I

<.~};i::'(' :~mt~:,.;,\;:: /'~7,~;t -~·:r;t;:;;{'1•.1:tr,~;;::: >, .. ';lf!ilni¢m~oiG~;e'ili,,'l(ti~y,~,.,._,,i,i 'i,!'ii..,S ,+.,:,,,t: .: ,t::+; , i,,.,.

Ki!ms:(filrk Federe DevJetlni¢yi,tl1!une'·,gorev ve yetkisi, Dev!et Ba§­ kam ve Bakanlar KUrulu tarafmdan yerine getirilir ve kulfamllr.

,_.' r . \}~·,-::. ~~ i\.; •: .. _,; ::'')'.}_~t f.;,::~::,lk;h.f~.-i\tk:f£f,,' .i~,\~fr:; ·'. J -{}-d(/ '

BoLU-M n

Ku~ ,~k, Fedeie: ~:v!e~ ih§~~i'' . ',·:,.:- ·-c_:· .. ,

·.J.'.\}.~,.

·;-,'.\,\ft,t,;c,;;,i _' ,p· c.,;(<•.. .. l'Xi,:'-;);iC,('.;;;,_. ··• ,.'\ ·,j,,,,. ' ,,. ,;O)~·K.~.ns T(li!r .Federa &vleti &§kani~ bej Yli i9i,t geriel cyla ~ilir.

Dev.let · Ba§kam sei;iminde aday olacak id§Herde, milletvekili adayla;-i i!;m

"{4) Devfot:Ba§kam.nm odeneklerJ:yasa4le'dlizeiilenlr: ·

~e:·1~I~~~:;:~fr1,~*!fi~~;1i,)t',~~Jfi . Madde SO; r, <i<)/J :1;;:)tj(\hn (:s,::t;,;i:<t,ts- !IP;':C ,ctt)!i' Aii"~e?{,W#, ." '1fitt,,;« • \1:itmt r i,;; i?I ; '.:\ :l ' ' - ' '

· .\J{1br,is '·Tllrk Federe>DevJeti: :Ba;F.:am)?g~ri.v'e-·ba§larken ·eoyle·1atJa.:'i~er: .- •< _ >:,:~·lffit~;:;;;k1i:;~;1t~~~1tt;.ri~~:~t~!1~;%~·;tti:f;~:1ii;;;11t::~:~ ·s··

· JFilrk:;J;'edere;,;,Qevletk,Anayasasuia :ve i;yasa1a,'lha :·uyacagLrna;fbtinlat1,,.savu~ nacagiiria; in~an .· haklarma, dep;okratik, liUk )vi/ sosyal huknk deyleti' ve

~~~~~!f~,~~~,~~;,t:'. .. ~ t e - er f }.t::~(,:,-2:1,~it-;f;~J/

Kl!J>rns ,Tfu'k,{e¢lie1re DevR,;;H 8a~Y-immm Pl>lrtisi ile tlli§'k1le1!'l: ·'~Jf\-__; -~:Jtt~f~;- -9P~ti~ft·,, ~~::i~:~'t'¥\,1¥&i:W.~i'i-itl*;~-~it~: ;~fttJ/~it4fw1~~:¥SJ1·1~!,,,('.?:2 •;::·0· ·t' 1/ ··;:hi.\

Madde, 81:. ,,c.\t/,,};t 'lt1': .· ·_ . . ,· - ... , , ·:· . . . . . ·" ,,,,.

Kibris Tiirk Federe Dey)eti 'Biif)f::fo(pa{ti]i ise, 'partisiiiin kal!'atian i!e

.. !"ii'~~~J1!i5~;~t;t' ~Ol1l!S 'rudi: Fellleire Devfoti Bilig,lkimRm,'1 Gorev:,ive ;,¥etl'Jlie1ri;.::,;,lr• C

;t~,;;;,t:;:) ~r,.,,iw1::E;t.·:~· r:» i . ., ,:: , ., . (1) Ki~ns Tili'k Federe ·Devleti Ba§kam, J)ev1etin ba§1d1r. Eu sifatit::,

Devletiit:c,ye,tophimQn. ·oifligini;'V'e'ibtifiin·mguhii, tefrisU "eder. '""> .,,. ... ?) !.f;:; ·~?:.~~-,t'1.;'.f.ft°' •\' . ~}'·'LG,'.~~fi'.:::,:,~~\ ':. ·/ '.(itl}_k?\·'(~ ';:;~,(#".i:·i} ;_ .'.:_;"5:<··"'\ . ; ~ ~~-L" .•• '. ·:' : 1, .. ,

•0,,.,,·t2)1IDevJet,i8a§kam;c:,K1bn;wtI'tit,Rtife:derei1!IDevleti Anayasasma saygzyn, kamu i§ler',nin kesintisiz ve dilzer'ffe yilriitmmesini ve Devietin devamlsls- 'gJru;esiigl"1;;: ;~\;" ;,,,,' .:;::t·' · . :;~\f;J~;; ;';;:ti,r,,r,~!; '.

;.\~1~s ~;;;~ewe &;!eti",J~~.~~~~ung-uH1:•,,,,1 ,, · <1~. , ,Madde,8;l: x

\.;<,:;"t,. ·:~:~t,;)f? ,;,. , ,-, · .. G/-i'" J~,:;{r:

,(1) 1Kibns,,:Ttirk .1Feaeretil\1eclisi;·J?>evlet,,Ba§r,amru, v.itmi1ham!igin<il!en ; l{dolay~;,,tiiyertam'JSil!y!S!nm' en' az li~te .i:imil!n tinerisi lizetine, t!ye tam SS:' '.'_;

Y,l.Slrun en ax tl£te ikisinln vereeegl kararla ~U£l~Y8:?fii!". , v: .~.;b;;J;· .~lt~1~,H:>1i/f«\ {1,'5{1 i~'~.:<t :1~t.: __ )·;-) !~..t-~~p;:r. J~'~ftt-.i%1 !~:1r:t.ff!f1 \. ::fsl.f -r -atJ.d/Jf

L(,2_),'.)JDeyJet,;rB~v.a.fu!;IA"'-,~asa,,1\1~~e~W~l.airak/Yilltse2r,,M,fa~kemede-~,·. ~f!:,~'.~i~J~~;niMsu~~t~;.~~,~!:i~~r,m1xd~1r";i1¥fWt~-"··'

._._~ ~-- -~., ... ,.,. ~ ...•..• ,. ,., _

.. i .···:. , ,., , .,...;-:,~,;'· . •· .. -' - ·-~•,(t• ··,. ·'. :·~;,_ ;1,::;f\\,'.'1;}~f\ ;_!_?\\,:,..;;.;: kaa,hg1· gorev! . sona· erer; suclu bulunmazsa, _gor~v.ine yenide~ ,poner". · .· ·

.••... ';\-: ·'·· ,,, ,·; ,. ,·,_-, .. •' .,.:.,; -'· :;·. ·•'i

(3): Me~lisin;A~¢Jama,{kilrarih lli:eririe;\De.vlet '1Ba§kanr,e gorevine ·: de- vam edemez; bu Anayasam» 84; madde kurallan uygul;.IQ1;.,..

, •• ' •jJ;!t ,".;; ;y;, ';,};tt.i.t: ''<.· . . . \,· ':fii;''.' .Devlet ~kmu1ngn!!lut lEt1§2hnas1 :

Madde 84:.

. (I) Dev let Ba§kanllg1, i:ili.im veya gegici. 9lanl~m da§mda, ~orev ba- .. , .. §mda bulunmama hali veya;::Aflayii.s~,Mahkeme~it olarnkf;\Ya.ikse!Mliahlfomei[i'Jl" lBa§kanllgma · gonderilen yaz1l1 istifa ile bogahr, .

. , ,· .. '., <:_-:<:>::/,·::·;·.·"~ '~\ ~ ·· __ .,.~>.~ .. - ,. 1r (2) Devlet Baskarunm saglm nedeni ile gorevlni devamli olarak ya­

pamqyacak_bir; duruma·,gelmesi ,halincte~ Bakanlar Kurulu;,duruiniLAnayasa .. Mahke:rtesi olarak Yiiksek Mal>~enie11,Jaa~igma'bijdirir'.)v1al;Uce.tne: J)~y.--;'~'..' ... ·let Ba§.~;rnm111;,:gorev;ini;;(ieva;nilt,'0Iaralf.ya.!'ainay~9ag~a,k~rafv:;ruse,.Dev- l~t' ~.?§~anhg1,bo§?lm1§:say1l'J.r,:,;:>d>dii;: ·,,F >.:c\< -"· ; ,,;;_,-J :, ·•';,;,·-;

···,.:_!"-< .:;'~h:·-1:·· .:'_:.. _,\ }/ . -~- ?\t .:: .. '\ ... :-'.·.:;_1;7,>-:_-c~~-,:,' .. Ji:, .-· !~c/-:1-;~.'- ·.,\,.:· .,_ny_./~--,~~~;::: (?)II:-J;)e:vh,t ·.s.Ba1Jkil.ni.Jg1 ·,.bo~'aidi~n,d.:i; . P~§alliia, ta1-fliinden, 1baijlayai'akl1i, ,; .

kn'k .bejf gunu: gecmeyen. bit· surifiGinifo<'yaptlacakrse~imle,-·Dev1et?·B~kan-};: ]ng1 e:io~ciurulur, ·

Madoe· 85: •.: ·' ,.- .. ,_? -, . ': _. ;;,..;.i:! :'_'• :~:i,t _ . :.!:A";

· (:1):. Kibns .Turk Federe Devleti ·Ba§kaninm;,hasta11k,veya yur.t.,ru§ma 9kma gibi nederilerle, gecici olarak gtirevindefr· a;i,'!iimasL'fli'Jlinde;: gore- .. ,,, vine donunceye- kadar; herhangi bir _. nedenle · Devi et, l'la§kanhguun bogal­ masi halinde; yenisi secilinceye kadar, Ksbns Turk Federe Meclis; Baskarn, Devlet Ba§karthg1rta vekillik eder,;·::,.h', . ·'-"":'/-,_p,-·_··· ;,,Ar.· ,·•<,A

(2) Medis' Baskaru; Devi et Baskamna vekillik ettigi sure : iglnde. 68. p;iadldede sayilan .Yetlilleri ~llanamaz. ··

· · ·,. ~ :-,·- . ''i·:H~~·\-: :;/t ·:

Box.,tn,1 m ·.(~"""ts;-!'.~ {'.i~:l:J:5_:~

B~~ai·;-Ku..Mu

Madde 86:

(1},Klbns-"T!irk Federe · Bakanlar. Kurulu; ·.'Ba§l:>akan vebakanlardan O!U§Ur; ,,, '.·,:.•,:,,;.·.,.; . ,. . '· "

(2) Klb?".,s Turk Federe Devlen Ea§kru11, milletvekilleri arasindan Bas­ baka.'U· ve.B.i§bak:~111 onerisac·uzerine•b~lan atar.,:Ba§balqnm· is.term:­ !lzeru1e· Devlet l31'i~kam, · bakanlarmin: he~angi :birisinin, garevine.son · venr;y:::

---~-7_.;j,-~i,;.;i,;:i.~ ... ,.;.-:., .•. ,.,_, ... :... ,>- ~~- ··- . : ·----··-----.- -- --· --------·-·-- ----- ···-·------------,

113

(3) 'Dev jt;t,;Bal!kani(·iI)II~ciistBa§kan,i :iie,Jv.Ieci iste. gri;r9µ\buiui1an .. siya · sal purti ba5kantarmm .. gorli§!erini. aldiktan-sonra, Bakaniar Kurulunun go7

revine son-verilmesi 'konusunu halkoylamasina sunabilir, · H c ·,;~' :-~;;. \~fr-~-%~t{;:-};:_:·:t''?~il? t{-i.fri1l1:\,:/-" ·,ll~jf~t.:~?}Jr-'Jt\=: ,.;,:-L-( j. 1:~i:.;\1,;~:- · :,~~/i:.i_.:i0C::1dt , , ·:=

.• '(4) <B akai:iiar, ,triilletyekili olm ayari iki§Hei;;1;aras1irda11: da;-a ta nabilir .. :An- ~~··· f u:.·ft\J.iiilt;i~':,:r:11e~~;Q;fiiJ isetili:ltiit~i~}~ri6$:·~~lJ.iP. ~9J~as1 .gere; >f;." __ ,f 7t/""'1'·::,. ··.·_f.-"=:'"/i..( ·~ ::.-'. - < .. :;>.;-: "';·'.}-:'t:;f:_;--;;:e~-*).,:jJ; ifi;~~);-.,"!ih~;JF .. we;..-:--;: -, .. ,

· .(5) Basqakan,:· bakanbklararasi A§b.irligini,.·Bakanlar Kun.ihmun ~gene! siyasetiniiii7yµr.hwim~SJI}\}r,ve\Y,?Jalii.r.iq;.u.YgHfontfi~1fi)tJi~~;~1{, ~;:,,:,, , ,

rek1/6~Jttltl~if~~~:f/fi;:~§~~~;Jf1t~~\;?~\~~l!~i(~t~u~~" .. · luna ba§kanhk e.deb11Ir, Devlet 'Ilaekam DY 'l1:11llanmaz. +·,' \b, , t1, " · · ···

'.~ c°T) ·13:~~:~:\~ ;;:{~~i~~;~;odeH~kleri/yasa. .ile ,9:::~Hi,i~;:1:,r ·(8) .13a§bakan ve'b~ar, · resmt ·. gorevleri d!§maa ba§ka bir. i~. ¥~~­

mazlar;,'Devfotiii ,ve .karmr kunilu§larimn herl:fangi bir:yliklm"tie~~;;iii'iFriio'g-

~~~;i!!'i~rf ;f lih\,i~tjjit;j olarfXpba}rnnlar;c,'iyasill.UZ\e;J:!o~Unlllmazhgmdan; aynen yararlanl!"lfil'.;:; o ,fakat ·· Medis:tehoyc.'ikulla.nafu..iziari-.,i .·.u ·. ,,, ,,-;.,_,,, ,

. :~ ~~~-'.:\~t1";.~ t~-w ,,f::,_.~;(1:r-~;.1,:·-'. ·::. ~>. '. --~-+.,·::-:<. ,. ~ . .-{t>~~~;;;;· ]~bll'is~ 'lrilidc:f'etllete . Bi-l!{~~i;i;K'lliruln.llm.in ,Sorumiuli.iglll-:

: . ·. .-

'·t~_r1_,_.:~~1:;,;_~~*.:1~jt;:r~·,:~_~t;f~:::'!'.}"_Jt_'~i''\rf.~~~.:~~~j;,,_: ·a:(W)'¥Devlet%Ba§ldinhca':'atanan,'Bakanlat''Kut

Mechse 'sunuiui:: Me~lisc"tatildc, .ise·i:oplant1ya•\;agrih, . . programi, en _ge~ bir ':hafta icinde, Basbakan veya bir bakan M.ediste oku!iUJr;,\f ';,;:· . ,.. . . ...

(2),BakanJar,\{Kui::u!unun .programm,d;1n _·_.'lie . uygulanmasmdan .veya. onemJf::,ifa:. politika · giri§hil.inden, Kibns~ Turk" Fed ere Meclisine kar§1 Ba§- bakan sorumludm:. . . . . · ·~._.~n _rt::\;'.:. _.,:..:=!~·:.~' .-;~;1_~,:~_;,;t·_\··=~1<:'.•\'.{.-:-·, ·sf)'.; ;.-_,;f.~'.;;;

· <-(3) ,,Ba§ba'lrn.na: karsf, i(2,). ftkrndaki konularda, ,l\JiecHse .verilecek gi..\­ vensiz1ik,oile.rgesLprograrriin okunmasindan sonra herhangi blr zarnan, en az yedi milletvekili tarafmdan 'imzalanmis olmahdir.. , .. ,.,:;:; ,,,,: ,:;'·

'~.(4)i!:GUyensizlik!cW.nergesinin'· ·.gu.,"ldeme•.•almip ... aimmayaeag,; ,_;vsif.iliiLi!­ den .sonraki ikinci birle§imde · karara bagla.rm:. Gtivensiz!ik 5nergesi Wleri- =~~•~:::i::~::r!!.t!~i}t;:~" ile kabul .edilirse, Bssbakan, istifasrm Devlet Ba§kamna 'sunar . . ~-"'':. ,. ~:': ..;~ff"·l(-},.'.!:f/11~,-,;}} ''": ~~',~(. V')·-'~·-J-· .. ; ::'. - ;J'.'i~',\; :_ <:ft;,(} i\~:.{ Yasa•Gtici.i~de K~~~e:

rti~ac1~()ifg}r:; ·1c\,··./::: f(·1~.-.) ·- _;:)\.1/i:--\~~\~i){ _ r_0\t:,:/)~·l}~;, ;{_, :· , ...•..•. \;, .. ~ -· .~~, . ..t ,• ~: a;,• • ;-,- _ _ -

(l) Ekonomik koriti1tili:''!fa; ivooilik'varsa, Ea.~ilri'"Kiirnli.Wyas.i;giicti!'I· cw ~mrun® ~a"'2bili.r. Ysis,, gl!.cllnitlleki kzra,."'nmiie, Resm1 G~...e'{ie yi-

. ~· ···- . :,,:.::.~ ~;;1r~~t":.",;:::;.,;:_-r't}:;-~~i,'' '..1''.:.iJ;.b;'<: ,'/ ·. ·_; ·- ;J;t,,Ci 'C,._ ~:i .: :.2 ,, . W."~i~c~i~e, su.11µr~ni'§aiw gticJ!'~deki,·Rararn~rlfeier;'}';;tilzilgiln yasala-.

"'rm g'i:irir§illriie'sifii!';/ri:"l<oydugu'.<~!blroI!afa"!;,gtlter,\:~oihitede -ve, Genel··Kurui · da tiricelikve''iVed1Iiltfe gBril'§illiJp,karara''baglaniiW';ei'.'·'-1 '" ,,,; f:' >~ ,r·.,

cif'Yai~;t,guiu'~B~Rl''il'ai-arnam~er, Kibns Turk F~dere Mechsi .. tara­ f11)d1ui'·Jfal9jr!liliciiy) veya1ide:ti§tirilinceye ya ·da,'A:riaya'saJ Mahke·nre'si ota­ rak, Yilkslk Mahlcet.nece ;'ipteil' ediliriceye ·kadar, :y'Unfr!Ukte,kahr. 1,iM

.·if'. _·::-~,/1- ••.• ,Jl-tt:{; ..:.,.~::>!._· TliZtik V1l01Y~!et~eliitlet

': '-'' .. , .,.;,;,,,, !o1,:~,,j :,;:: '·/;tttt".':'j,;;:;;;J;;:t:~;.;,,t(#',,. ·,ff.:Wr:::;,';d,,

Anayasa veya yasa agi~ta'"'y~t!fii'{=etihe'di!i:ie '.Devletiri' hi~bir' organ1; A' ttiz~ls,,;¥!l,Pll!'l1Jll;,•i',?r,,yl.,l,,.tjji;;Hjge,)IqY.<1mg,,)/'ijp~tl!1,ell,.l{!er.· de ~cak tilzilk-

.; . .l~;~:!r~.~olar~l¢Y4~i~,~g'yiJf4f;u~~,;~o.ny,~ ·;~:r~ri\' ".: ... ,::.~•',)"! :~,;~TI·,

.hmmlulilkliel'i!~etiri­ .;,._o/}tt&i~t?; ~ '. ( ;~fit~:·;. .. ·: ·-~~

'~~~':i'-.'li.'-.':. ':-; .<, ·::)\.fi

u ~ . ~ . ..,_~:'!'' Mad!ie 90:

:~-:.? ..

··Kabt1s Turk Federe Devleti, yabanci devletl~rden ve ulusl~raraitiu- · ';:~:;J~;:~;:;~;~,"~ Y~:":1;1~~,:l~iE; .-. .. ,;

··u.. ,Yi:ii:etsel Kurallar

.:.-;.; ~;,'.:.~'-;:; ·'.:-t ,:f!,:.',•.·,-·.f:~ __ .·:'- . ., . .., .. 5,:._.,:,:".'~ '\ < /· ·,:~~1_,.,i_, .. , ---, . .::,•" .(1) Bakanl!ld:u:, yasanm. i:ipgordUgtLsayi ve ,ji1t:zl13i;e · uygun olarak,

Ba@bakamn onerisi ve:Devle(l'\a§~mn:pnayi He kiµ-µlu\:. Bakanl!k:say!­ S! hicbir halde 1 O'u asamaz. Bakanllgm 'it8'rgi.frien:mesi, Bakariiiit'Kuruiu#.' ca !;lkanlacak birtilzukle dtlzenlenir.. , , , . . . •"'.'.": ·. '· ·- ,·· -.,..,; .·· •• . . .' .<J:.,.-, ,·

(2}.,Klbris TiJ~k Fe<ler?' DevI~ti, ytinets~J ,;~ yerel kurulu§}llf~ aynl:i rak yonetiiir. '··

i§ba§ma :ge!ir. ·, .. _; . ,:'!-'l{\;-}~,,. ·-:

{4)/¢zerk kurulu§larm g5re.;, j';,,,ye~P-l~!i Yru,3~~~t~· neliri,i]i,r: '

·Madde.'~92:+· .;'<· Yonetse! yap1daki a§agzdan yukanya bilgi ve yukanctan a~ag1ya ko- %~"<J11t,lt,i1:1~;~i'.1;~:::=~~~

·'",_; .. :

.·,2· •. '_, • • 'J::,.;_i:, ~,',., ,i' ,;_;--; ' ;':!:,; .. ~.\.;,Vi?.· .•<'.tt.;· · ::".''~'i<'' ;. Kamu Gorevmeri He !!giii Kul'al!ar : .

,'' ,t\jJ,". ' ,. " : ,, . '' · .• , .,.,,. <.

·.~':,t·:'.~/~"f,'.~(::1f :;~,:;;;ti;:t:i1tti~)l;: '\1i.;1!i;,:? .-~~,,dig~r:}krup!.j;,lfurulu§larm1..r1,,. genel,··yonstim,IJkeiesine ~iii.J!iJ;:9Jdiiklari,;kafmu:hizmet!~rinin;gererrti:rdigh,s1lve 't®j:g~;-.e\!Ii!er4,eli3tlifyutiitiHfu::i~;,;..;;, 1,!Cf'·.,,C,;

0 .,,, · ,.,,:

.l.!;:(~ •

. (2) Karnugiirevlilennin nitelikleri, atanniaia1'1, ,iidev ve yetkileri; hale­ ·,;,lan,;ye Yi,1,.~it!!~rj,',JJY1ll~:;vee<:i<'$fn!l'kleii·,i!e;,arger;:ozlilk. i§!eriyasay1a·,diJzen- 1enir i . . ··. · · . . .,/:i1:{f/"'.''/V:·,: } ,,,, '•;;, · ,._.. . ·.

-,;

(3) Kamu gorev1ileri11m,;;~l';it1maiiitm1;,,,C:>n?yJai1malanfii;· 'siire@L~eya emeklilik hakki veren kadfo'Iafat,,yerle§tLrilmeierini;,<terfilerini, naki!lerini, eniekliye ~evklerini, azifye giirevde11 :uzakla§tJrma da dahl.i o!mak iizere:·

· disiplin ·i§Jemlerini yapmak iizere, tafafsiz 've bag1ms1i organ veya organ­ ··a,;1~fr~1brz}\,~J~lfs!~JJ.\'ey,a(r()1:ia~Jat1ii11kurulu§u ~e;j§foY,i§i)yasa i1e.'diizen- ,lenir; Anayasanin bu konudak; _dige.r kuralJari sakhdzr. er,::0, ~., -: "' ,. ,:,,,, :, ' ' ·,, .,..,;,i;i, "';,• ' ·" ' \..,' ' ' ·.

. Mklbndii;.J;;;yapllacak · ;disio1iii ,ikov11~tutmalahnda, .,:::e~s,~~~1irt?W tlar;i;;tl!J1rgi..,,·merci.lei;il'li!l·rde~~tinif,,d:!§l!lda.:,;b;r.;:fk1Jafuaz . .... ·;":'J0,;•t.f:'ti~if\- 'c'''':\'.'fi''>'iI,T"~'''':?,i"'lt!i,;:W/€'.£'.i'{f ,$£i;;,r~1y,,,.,\f'.',\t ;.··

11µ• ;go1·ev:Jilennin;,,o?et,,yasa:,ile,;0U~enltheht k\mallaf1

~ .. --.,,- ... "" ,{~tlM7;;'~1;.: ::,.~:;,\r:::.,:f~:f:f;';~~~·-\-~,,;t:~:;;::;, ··~:?\;;;/ .• . .,· (6) ··· t:Tst·. kademe· Y6neti~ilig/;,Map1m,1kamingoi:~Y,1i!eri;,1iJgiJiJYaksh1r-!1Ja~­

hakat1 ,V~1Devl'ee·Ifa~kan1mn itnzalartni fa§IYan kararname ile atann-, 'Bu .,,!{;onnaar~:~~.t~l'f.tJ~s~~~~1F1~J'in1~~it:r:./ti::;:,.,:!;· :::·.-::.,;~~,'.:frtt·", ·

~'fi~ ,i~ll!'~t~!t':,:,';;,. ;,;;,, n. "' Madde .94: . . . · ~ . " - ';J;i,i?Js,:,:; Wi !.•'o/ ,;:,,,:-;,\t5.'<.':;:ih,i.i'ift.;;. 1;1, J:i:· ,,, ,;:,,' ,

li~figinaeJa*fne~lEik,.irunJ.i.uglat-1~· Yasa,J.is kurul<:.!t ,ve ,oirg.1l1l- . ''t;i '~'.;t~:?·.~~1.~;[.:;J·enai i!yeiefraras1ndart·s~~!:;~~;·: ,'.;~ y.,, ., ~::;";.

·. (2). Bu ··kuimlu§larfo· se~ilmi~ organlari,. bir yarg, mereii ·kararm11 da- ;,~;;~;~~=;~1~;;~1:.::, .. ~. '

~·

I II

-

- ..2.~ OtAL l"+ +

-

I -:If.JI I A _.,,

•••• •••• •••• •••• •••• ••• ••• ••• ••• •••• •••• ••• •• •• ••• •• ••• ••