Marsz "Obudź się Polsko!" w relacjach medialnych -KRRiT, ARC Rynek i Opinie, T. Gackowski, J. Wasilewski,

7/29/2019 Marsz "Obud si Polsko!" w relacjach medialnych -KRRiT, ARC Rynek i Opinie, T. Gackowski, J. Wasilewski,

1/63

Marsz Obud si, Polsko!

w relacjach medialnych

Raport dla Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji

ARC Rynek i Opinia

01-627 Warszawa, ul. J. Sowackiego 12

tel. (22) 584 85 00, fax (22) 584 85 01

Autorami raportu, we wsppracy z ARC Rynek i Opinia, sdr Tomasz Gackowski i dr Jacek Wasilewski

z Uniwersytetu Warszawskiego.


2/63

Marsz Obudsi, Polsko! w relacjach medialnychRaport dla Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji

2

SPIS TRECI:

1. Cel analizy .......................................................................................................................... 32. Metoda analizy .................................................................................................................... 3

2.1. Szczegowe pytania badawcze................................................................................... 3

2.2. Kryteria operacyjne ...................................................................................................... 63. Zakres monitoringu ........................................................................................................... 124. Panoramiczna charakterystyka nadawcw sposoby relacjonowania marszu ................. 12

4 a) Bohaterowie wypowiadajcy si w relacjach .............................................................. 134 b) Wypowiedzi z przemwie porwnanie ................................................................... 204 c) Liczba wystpie goci w studiu (z fragmentami powtrzonymi) porwnanie .......... 234 d) Caodniowe relacje poszczeglnych nadawcw wybrane wtki ............................... 31

5. Analiza serwisw informacyjnych poszczeglnych nadawcw z 28, 29 i 30 wrzenia 2012r. ........................................................................................................................................... 40

a) Ramy interpretacyjne w poszczeglnych wydaniach serwisw informacyjnych ............. 40b) Rozpito kontekstw w informacji .............................................................................. 48c) Zakadana grupa odbiorcw .......................................................................................... 49

d) Obiektywizm i subiektywizm opinii ................................................................................ 51e) Normatywno i dydaktyzm w informacji ....................................................................... 54f) Oglne wnioski z analizy serwisw informacyjnych. ............................................... 55

6. Oglna ocena objtych monitoringiem programw telewizyjnych z punktu widzeniaprofesjonalizmu dziennikarskiego ......................................................................................... 577. Najwaniejsze zalety i wady relacji caodniowych w badanych telewizjach ....................... 60

a) Najwiksze zalety badanych telewizji ............................................................................ 60b) Najwiksze zarzuty wobec badanych telewizji .............................................................. 61

SPIS WYKRESW

Wykres 1 Suma oglna wszystkich wystpie wypowiedzi .................................................... 13Wykres 2 Bohaterzy przedstawieni ........................................................................................... 14Wykres 3 Afiliacja goci w studiu (liczba osb) ......................................................................... 16Wykres 4 Afiliacja goci w studiu (suma wypowiedzi, w tym powtarzanych) ............................. 16Wykres 5 Charakterystyka goci w studiu liczba osb ........................................................... 17Wykres 6 Charakterystyka goci w studiu (suma wszystkich wypowiedzi, w tym powtrzonych)................................................................................................................................................. 19Wykres 7 Eksperci i ich afiliacja ................................................................................................ 19Wykres 8 Wypowiedzi z przemwie - Polsat ........................................................................... 20Wykres 9 Wypowiedzi z przemwie TVN24 ......................................................................... 21Wykres 10 Wypowiedzi z przemwie TVP Info .................................................................... 21Wykres 11 Wypowiedzi z przemwie TV Trwam .................................................................. 22

Wykres 12 Liczba wystpie poszczeglnych goci w studiu - Polsat ...................................... 23Wykres 13 Liczba wystpie poszczeglnych goci w studiu TVN24 .................................... 24Wykres 14 Liczba wystpie poszczeglnych goci w studiu TVP Info .................................. 25Wykres 15 Liczba wystpie poszczeglnych goci w studiu TV Trwam ............................... 26Wykres 16 Liczba wej Polsat News .................................................................................... 26Wykres 17 Liczba wej TVN24............................................................................................. 28Wykres 18 Liczba wej TVP Info .......................................................................................... 29Wykres 18 Liczba wej TV Trwam ....................................................................................... 30


3/63


3

1. Cel analizy

29 wrzenia 2012 r. odbya si w Warszawie manifestacja pod hasem Obud si Polsko".Byo to wydarzenie o wielu kontekstach: politycznym, spoecznym, medialnym, etycznym itd.

Celem niniejszego raportu jest analiza sposobu relacjonowania manifestacji w programach

informacyjnych TVP INFO, TVP 1, TVP 2, TVN24, POLSAT NEWS i TV TRWAM w

godzinach od 8.00 do 24.00 w kategoriach:

prawdziwoci, rozumianej jako przedstawianie relacji midzy opisem, etykiet i

interpretacj w tekcie dziennikarskim,

starannoci, rozumianej jako szczeglny wysiek przy zbieraniu materiau,

moralnoci, rozumianej jako uniwersalne zasady etyki,

racji stanu, rozumianej jako interes polskiego pastwa,

dyskryminacji, rozumianej jako nienawi i ponianie kogokolwiek,

jakoci,rozumianej jako szczeglnie wysokie wymagania profesjonalne.

Dodatkowo, w analizie mediw publicznych zosta wzity pod uwag aspekt nieulegania

jakimkolwiek wpywom politycznym.

2. Metoda analizy

2.1. Szczegowe pytania badawcze

Kategorie okrelone w celu badania s kategoriami syntetyczno-postulatywnymi. Aby je

zoperacjonalizowa, proponujemy bardziej szczegowe pytania badawcze w zakresie

podanych kategorii.

Prawdziwo rozumiana jako rzeczywiste przedstawianie zjawisk, jest zwizana z

nastawieniem do wyboru okrelonych rodkw wizualnych, perspektywy opisu,

selekcji tego, co jest wane wzgldem innych szczegw. Uznajemy, e nie ma

interpretacji obiektywnych. A zatem na ocen prawdziwoci bdzie wpywa pewien

rodzaj zrnicowanego komentarza bd powstrzymywanie si od ocen. Zostan

wic opisane relacje midzy rnymi interpretacjami w przekazie dziennikarskim.

Pytanie, ktre mona zatem postawi, brzmi: czy obraz relacji jest przedstawiony z

wielu rnych punktw widzenia, czy te ujty w jeden schemat? Jak si maj

dokonane skrty i konieczne uproszczenia do caoci relacji i uczestniczcych w

wydarzeniu podmiotw?


4/63


4

Jednym z elementw prawdziwoci jest bezstronno. Bezstronno to brak

preferencji co do okrelonych pogldw, opcji politycznej, okrelonej osoby, itp. lub

powstrzymywanie si od dziaania zgodnego z tak preferencj. Bezstronno w

relacji to prezentowanie rnych pogldw bez wskazywania, ktry jest suszny (brak

dydaktyzmu). Przy czym bezstronno nie oznacza, e najbardziej waciwym

punktem widzenia jest stanowisko porednie midzy dwiema skrajnociami.

Bezstronna, neutralna relacja przedstawia wszystkie znane, dostpne punkty

widzenia lub argumenty za i przeciw kademu stanowisku oraz pokazuje, kto i

dlaczego optuje za danym stanowiskiem. Warunkiem sine qua non jest

przedstawienie stanowisk tym samym, niewartociujcym jzykiem, ktry za pomoc

konotacji i presupozycji nie wskazywaby, ktre stanowisko jest waciwe.

Pytanie badawcze brzmi: Czy istniaa rwnowaga w prezentowaniu

stanowisk/opinii/interpretacji dotyczcych wydarzenia?

Niektrzy badacze (np. J. Westerstahl1) sdz, e bezstronno jest skadow

obiektywizmu. Obiektywizm mona zatem podzieli na dwie skadowe: faktyczno i

bezstronno, przy czym na faktyczno skada si: prawdziwo i istotno relacji, a

na bezstronno: rwnowaga i neutralna prezentacja. Bezstronno dotyczy

prezentacji i sdw posiadajcych wyrany element oceny i wartociowania,natomiast faktyczno wie si ze stwierdzeniem istnienia (lub nieistnienia) danego

obiektu lub zdarzenia, bdcego w krgu spoecznego zainteresowania.

Pytanie badawcze brzmi: czy prezentowano informacje kluczowe dla zrozumienia

wydarzenia, ktrym jednak powicono nieproporcjonalnie mao uwagi?

Staranno, rozumiana jako szczeglny wysiek przy zbieraniu materiau, zostanie

okrelona jako rozpito kontekstw przytaczanych w informacji, relacji bd

publicystyce, wielostronno komentarza, balans opinii. Jest to rwnie wyznacznikjakoci serwisw. Staranno, okrelana rwnie jako rzetelno dziennikarska,

zwaszcza w telewizji publicznej,suy wyraaniu zrnicowanych stanowisk, sprzyja

swobodnemu ksztatowaniu si pogldw obywateli.

Pytanie badawcze brzmi: czy przedstawiano szerok rozpito kontekstw? Czy

przedstawiony jest balans opinii? Czy istnieje wielogosowo rozumiana jako

dopuszczenie do gosu wszystkich zainteresowanych?

1J. Westerstahl, Objective News Reporting, Communication Research, nr 10, 1983.


5/63


5

Rzetelno prezentuje wielorako, ale nie faworyzuje ani nie promuje adnej

orientacji, a opinie i oceny podaje ze wskazaniem rda, w ten sposb

obiektywizujc prezentowane opinie. Badanie rzetelnoci w programie informacyjnym

/ publicystycznym skupia si nie tylko na uwzgldnianiu rnych punktw widzenia

(traktowanych rwnorzdnie lub proporcjonalnie), ale przede wszystkim na ich

niehierarchizowaniu w relacji/magazynie publicystycznym lub nieuzasadnionym

pomijaniu niektrych aspektw oraz na prezentowaniu ich w sposb neutralny, z

zastosowaniem dystansu, w odrnieniu od silnej identyfikacji z danym stanowiskiem.

Pytanie badawcze brzmi: czy gosy byy hierarchizowane? Czy relacja miaa

charakter argumentacyjny, czy stosowano obiektywizacje, tj. rzekomo obiektywne

stwierdzenia o stanie rzeczy o nieustalonymrdle?

Moralno rozumiana jako uniwersalne zasady etyki dotyczy definiowania interesu,

definiowania dobra wsplnego i za powszechnego. W ten zakres wchodzi pojcie

dyskryminacji.

Pytanie badawcze brzmi: Czy relacja bya wic wolna od punktu widzenia

powodujcego np. opresj mniejszoci narodowych, seksualnych i rasowych, a wic

czy wystpoway wykluczenia i niedopuszczalne oceny?

Czy pojawiay si treci amice oglnie przyjte zasady decorum?

Racja stanu rozumiana jako interes polskiego pastwa, moe zosta

zoperacjonalizowana jako wystrzeganie si negowania instytucji publicznych,

niestwarzanie braku zaufania do instytucji pastwa czy do reprezentantw instytucji

publicznych.

Pytanie badawcze brzmi: czy relacja nie godzia w interes publiczny zwizany np. z

zaufaniem do instytucji publicznych? A jeli tak, to na jakiej podstawie odbywaa si

krytyka tych instytucji?

Niezaleno rozumiana jako nieuleganie jakimkolwiek wpywom politycznym, na

ktr naleao zwraca uwag w analizie relacji dokonywanej przez media publiczne,

jest kwesti poczenia kategorii starannoci oraz prawdziwoci jako sposobw

definiowania wydarze. W gr wchodzi tu te obiektywizacja bd dystansowanie si

od emocjonalizacji i etykietowania przedstawianych przez rozmaitych komentatorw

bd wyrana hierarchizacja punktw widzenia.


6/63


6

Pytanie badawcze brzmi: Czy w prezentowaniu komentarza i interpretacji wydarzenia

zachowano rwnowag opinii pro et contra, a moe te przedstawiano je z

neutralnego punktu widzenia?

2.2. Kryteria operacyjne

W zwizku z powyszymi pytaniami uyto nastpujcych typw analizy:

- analiza ilociowa osb prezentujcych opinie w odniesieniu do relacji

caodziennej,

- analiza jakociowa czci informacyjnej: analiza ramy narracyjnej we

wprowadzeniach do informacji; analiza rozpitoci kontekstw.

W analizie caoci relacji zastosowano nastpujce kryteria operacyjne ilociowe:

Pytanie: Czy w prezentowaniu komentarza i interpretacji wydarzenia zachowano balansopinii pro et contra? A moe teprzedstawiano je z neutralnego punktu widzenia?

1. Liczba wypowiedzi pro et contra

W caej relacji danego programu okrelona zostaa panoramiczna charakterystyka

nadawcw sposoby relacjonowania marszu, a zwaszcza balans wypowiedzi

zwizanych z poszczeglnymi stronami zaangaowanymi w marsz bdzdefiniowanymi jako strony podziau spoecznego.

2. Liczba wypowiedzi afiliowanych i anonimowych

Zostay zliczone wypowiedzi osb anonimowych vs. przedstawionych z imienia i

nazwiska zaangaowanych uczestnikw marszu i komentatorw.

Pytanie:Czy istnieje wielogosowo dopuszczenie do gosu wszystkich zainteresowanych?

3. Zrnicowanie gosw kontekstujcych

Zostay pokazane afiliacje przedstawionych z imienia i nazwiska osb udzielajcych

wypowiedzi/prezentujcych opinie wg kryteriw: wadza, opozycja, eksperci z boku

wadzy i z opozycji.

4. Afiliacje ekspertw pro et contra

Zostay przedstawione afiliacje ekspertw.


7/63


7

Pytanie:Czy gosy byy hierarchizowane?

5. Suma wypowiedzi

Zostay przedstawione ogem wypowiedzi i powtrzone fragmenty wypowiedzi w

caej relacji oraz suma wystpie poszczeglnych osb.

6. Liczba reporterw zaangaowanych w relacj

Zostaa przedstawiona obsuga reporterska zaangaowana w relacj; liczba ta jest

kontekstem dla oglnej liczby wypowiedzi osb prezentujcych opinie w relacji.

Kryteria operacyjne jakociowe dotycz gwnie analizy serwisw informacyjnych

poszczeglnych nadawcw z 28, 29 i 30 wrzenia 2012 r. Jednym z podstawowych narzdzi

jakociowych jest analiza ram interpretacyjnych, uywanych do interpretacji wydarzenia

przez poszczeglne zaangaowane grupy interesu.

Pytanie:Czy istniaa rwnowaga w prezentowaniu stanowisk/opinii/interpretacji dotyczcychwydarzenia? Czy pojawiay si informacje kluczowe dla zrozumienia wydarzenia, ktrym

jednak powicano nieproporcjonalnie mao uwagi? Czy obraz relacji jest przedstawiony zwielu rnych punktw widzenia, czy teujty w jeden schemat?

7. Interpretacje marszu wedug ram interpretacyjnych wyraajcych

perspektyw rozumienia danej grupy

Pojcie ramy zostao wprowadzone przez E. Goffmana2; jest rwnie w nieco innym

sensie uywane przez jzykoznawc: G. Lakoff. Autorzy raportu uywaj tego pojcia

jako schematu narracyjnego uytego do opowiedzenia wydarze bd

zrelacjonowania opowieci o wydarzeniach uywanych przez gwnych aktorwwydarze. Klasyczn definicj framingu poda T. Gitlin: trwae wzorce poznania,

interpretacji i prezentacji, selekcji, akcentowania i wykluczenia, za pomoc ktrych

twrcy symboli rutynowo organizuj dyskurs"3. Warto te wspomnie o prostszej

2

E. Goffman, Frame analysis. An essay on the organization of experience, New York 1934.3T. Gitlin, The Whole World is Watching: Mass Media in the Making and Unmaking of the New

Left, Berkeley 1980


8/63


8

definicji W. R. Neumana: [Ramy to] konceptualne narzdzia, ktrymi media i

jednostki posuguj si, aby przekaza, zinterpretowa i oceni informacje" 4.

Najpopularniejsze ramy wyrnione przez badaczy mass mediw to: rama konfliktu,

ludzkich spraw, przypisania odpowiedzialnoci, moralnoci i ekonomicznych

konsekwencji5. W analizowanym materiale nie wyrniono ram ludzkich spraw ani

ekonomicznych konsekwencji. Gwne uywane ramy do opisu wydarzenia to: rama

konfliktu, odpowiedzialnoci, ofiary oraz dominacji i zalenoci. Maj one nastpujce

wyznaczniki:

Rama konfliktu zawiera w sobie spolaryzowane siy wystpujce wzgldem siebie. Istnieje

wyraona o podziau, wobec ktrej siy te stoj w konflikcie. Da si wskaza wartoci, ktre

le u podstaw tej osi podziau oraz pewne spojrzenie na przeszo, ktre kae

interpretowa styczno skonfliktowanych si jako seri walk.

Celem rozwizania konfliktu moe by zwycistwo jednej ze stron albo jedno, ustanie

konfliktu w rezultacie zgody zwanionych stron. Uywanie tej ramy zazwyczaj wie si ze

wskazywaniem, kto powinien by zwycizc, cho mona mwi te o konflikcie bez takiego

wskanika.

Na kad z wymienionych kategorii wskazuj uyte w narracji sowa bd formuy sowne.

Wyszczeglnianie ramy dokonywao si przede wszystkim ze wzgldu na bdce jejznacznikami sowa znaczce oraz narracyjne pozycje bohaterw relacji/gosu zawartego w

relacji.

Rama ofiary zawiera w sobie sposb zdefiniowania wykluczonego (sabszego,

zdominowanego, pokrzywdzonego), a take wyznacza sprawc, ktry przyczynia si do tego

fatalnego pooenia; oglnie ujmujc, koncentruje si na krzywdzie. Rama ta samoczynnie,

aktywnie jako dziaajcy schemat narracyjny moe okrela/presuponowa/sugerowa

powd bycia ofiar. Okrela te skutek pozostawania w pooeniu ofiary oraz ewentualnekroki na drodze do wydostania si ofiary z tego pooenia.

4W. R. Neuman, M. Just, A. N. Crigler, Common knowledge. News and the construction of

political meaning, Chicago 1992, s. 60.5H. A. Semetko, P. M. Valkenburg, Framing European politics: a content analysis of press and

television news, Journal of Communication", vol. 50 (2000), nr 2, s. 93109.


9/63


9

Rama odpowiedzialnoci moe by komplementarna do roli ofiary, a polega na szukaniu

winnego i obarczaniu go win. Sytuacja jest zdefiniowana jako za, tote trzeba znale

odpowiedzialnego za ten stan rzeczy, nazwa go oraz spowodowany przez niego stan

rzeczy, a take wskaza ewentualnego wybawc lub remedium. Do ramy tej zostaa dodana

kategoria etiologii protestu wobec za: czy jest on spontaniczny, czy jest strategi polityczn,

a take, jaki jest kontekst protestu.

Rama dominacji/zalenoci wskazuje na pewien rodzaj zarzdzania jednymi przez drugich.

Pozwala na okrelenie, kto kogo wykorzystuje i w jaki sposb, czy i jak mona to zmieni.

Jeli mona to zmieni, to istotne jest rwnie w kontekcie marszu to, czy ch zmiany

(protest przeciw tej dominacji) jest spontaniczna czy inspirowana czyj strategi i

interesem, zasadniczo obcym protestujcym ludziom. Rama ta, okrelajc rodzaj dominacji,

determinuje rwnie to, czego dotyczy ewentualny wspwystpujcy w niej protest.

Pytanie:Czy przedstawiano szerok rozpitokontekstw?

8. Wypowiedzi komentatorw i wypowiedzi uczestnikw tworzce rozpito

kontekstw w informacji

Wypowiedzi w materiale dotykaj rnych kontekstw, wicych przyczyny, konsekwencje i

zalenoci wystpujce obok danego zjawiska z innymi obszarami. Rozpito tych

kontekstw pozwala na lepsze zrozumienie zjawiska. Nawietlenie problemu z wielu rnych

punktw widzenia i ukazanie go w wielu kontekstach jest zazwyczaj podan strategi

przekazywania informacji.

W analizie relacji o wydarzeniu mona przedstawi nastpujc rozpito

kontekstw:

Polityczny zewntrzny: sytuacja w stosunkach z innymi krajami, ich

opinie, struktury midzynarodowe, wojny,

Polityczny wewntrzny: polityka wewntrzna demokracja,

administracja, dziaania si bezpieczestwa,

Spoeczny: zdrowie, sprawy narodowe, edukacja i sprawy kulturowe

(teprzestpczo),


10/63


10

Ekonomiczny: system, rynek, ceny, podatki itp.,

Religijny: osoby w rolach duchownych (nie np. przestpcw czy

turystw), wydarzenia religijne, sprawy wsplnot religijnych,

Prawny: konsekwencje prawne dziaania, procedury prawne.

Niektre z tych kontekstw zostay zastosowane przez nadawcw do opisu relacjonowanych

wydarze.

Pytanie:Czy relacja bya wolna od punktu widzenia powodujcego dyskryminacj, opresjmniejszoci narodowych, seksualnych i rasowych, a wic czy wystpoway wykluczenia i

niedopuszczalne oceny?

9. Orientacja nadawcy wobec danej interpretacji

Orientacja nadawcy ujawnia si m.in. w kreowaniu normy zawartej w prezentowanych

informacjach. Punkt widzenia zawierajcy tak norm mona zidentyfikowa choby poprzez

wyznaczniki jzykowe w relacji, np.: wszyscy wiedz, e..., normalne jest, e..., oczywiste

jest, e itp.

Normatywnojest jednym z kryteriw identyfikujcych dyskryminacj.

Drugim zabiegiem narracyjnym, w ktrym moe ujawni si orientacja nadawcy jest

obiektywizowanie danego pogldu bdcego w rzeczywistoci jedynie opini

dziennikarza.

Trzecim kryterium zwizanym z orientacj jest zakadana w wypowiedzi grupa

odbiorcw i tworzenie wsplnoty odbiorcw wok danej sprawy, (kto mwi w czyim

imieniu, jak jest okrelone My6 my rzd, my dziennikarze itp.). W parze z My

zazwyczaj wystpuj Oni grupa znajdujca si poza wsplnot, spojona innymi

interesami i wartociami, najczciej oceniana negatywnie. Dlatego wsplnota wok

danej sprawy moe wiza si z wyraeniami wykluczajcymi niegodnych, zych,

zdrajcw, nienormalnych itp.

Analiza systemu wyklucze oraz obiektywizacji opinii w kontekcie interesu pastwa,

a zwaszcza konkretnych instytucji publicznych, wie si z odpowiedzi na pytanie,

czy relacja godzi w interes publiczny, np. zwizany z zaufaniem do instytucji

publicznych. Moe si to przejawia albo w nieuprawnionym (emocjonalnym, poza

argumentacj, bez kontekstu, bez uzasadnienia na jakiej podstawie odbywaa si

krytyka tych instytucji, czy miaa charakter argumentacyjny) wartociowaniu tych

6Z wyczeniem My narodowego poniewa TVP ma obowizek wzmacnia tosamo narodow.


11/63


11

instytucji lub pastwa, a zwaszcza ich wykluczaniu/wczaniu w negatywnie

nacechowane szeregi znaczeniowe.

Na koniec uwag metodologicznych warto podkreli (co autorzy czyni jeszcze kilkukrotnie w

tekcie raportu), e analiza porwnawcza wybranych nadawcw przy pomocy wyej

opisanych kategorii napotyka na istotn trudno. Jest ona zwizana z wyran

odmiennoci TV Trwam, zarwno jej specyfik formaln, jak i zwizan z usytuowaniem w

ramach sporu. Odmienno formalna polega tu na tym, e TV Trwam relacjonowaa marsz z

jego rodka. Zdecydowana wikszo analizowanego materiau dotyczya bezporednich

relacji z marszu, bez komentarza goci w studiu, ekspertw itp. Kwestia usytuowania w

ramach sporu dotyczy tego, e TV Trwam bya, w pewnym sensie, wsporganizatorem

marszu, dua cz postulatw protestujcych dotyczya zabezpieczenia pluralizmu mediw

w zwizku z odmown decyzj Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w sprawie umieszczenia

TV Trwam na jednym z multipleksw. W tym sensie TV Trwam mona uzna za iudex in

causa sua - sdziego we wasnej sprawie. Nie oznacza to, e kryteria zwizane z

bezstronnym, rzetelnym informowaniem w takim wypadku nie stosuj si do tego nadawcy. Z

pewnoci jednak naley oczekiwa, e ta okoliczno wyranie ujawni si podczas prby

porwnawczej analizy wszystkich nadawcw.


12/63


12

3. Zakres monitoringu

Monitoringiem objto caodzienny program (od godz. 8.00 do 24.00) stacji informacyjnych

TVN24, POLSAT NEWS, TVP INFO, a take nadawc zaangaowanego w organizacj

marszu TV Trwam.

W kwestii audycji informacyjnych monitoringiem objto gwne serwisy informacyjne

nadawane w godzinach 19.0022.00 z dnia poprzedzajcego wydarzenie oraz z dnia, w

ktrym wydarzenie miao miejsce, a take z dnia po wydarzeniu. Dao to moliwo

przyjrzenia si ewolucji kontekstw interpretacyjnych bd ekspozycji wtkw zwizanych z

wydarzeniem.

Analizowane serwisy:

1. Polsat Wydarzenia

2. Fakty TVN

3. Panorama TVP2

4. Wiadomoci TVP1

5. Informacje TV Trwam

4. Panoramiczna charakterystyka nadawcw sposobyrelacjonowania marszu

Panoramiczne spojrzenie zawiera opini stworzon na podstawie analizy caoci relacji.

Bdziemy tu mogli pokaza, jak powyej opisane, zoperacjonalizowane kategorie wyglday

w analizowanym przez nas materiale i pokrtce wskaza, co z tego wynika. Wyniki bd

prezentowane w nastpujcym porzdku:

a) w pierwszej kolejnoci przedstawimy oglne spojrzenie na relacje nadawcw w

kontekcie liczby zaangaowanych w przekaz reporterw. Liczba ta jest istotna,

poniewa bazowanie na wypowiedziach jednego reportera mogoby wydatnie

odcisn na relacji pitno jego charakteru, proweniencji czy stylu jego prowadzenia,

b) Nastpnie przedstawimy wyniki dla poszczeglnych nadawcw na podstawie

przyjtych kryteriw:


13/63


13

1. Liczba wypowiedzi pro et contra.

2. Liczba wypowiedzi afiliowanych i anonimowych.

3. Zrnicowanie gosw kontekstujcych.4. Afiliacje ekspertw pro et contra.

5. Suma wypowiedzi.

Suma wszystkich wystpie/wypowiedzi

Najwicej oddzielnych wypowiedzi przedstawia TV Trwam. Zobaczmy teraz, jak si

przedstawia balans opinii pro et contra, jakie byy ewentualne gosy ekspertw, dlaczego

TVP INFO ma relatywnie najmniej anonimowych bohaterw, a TV Trwam najwicej.

4 a) Bohaterowie wypowiadajcy si w relacjach

Wykres 1 Suma oglna wszystkich wystpie wypowiedzi

Jak wida na rysunku 1. w relacjonowanie marszu bezporednio najbardziej byy

zaangaowane Polsat News oraz TV Trwam. Ale TV Trwam dysponowaa tylko jednym

reporterem na miejscu, prowadzia relacj cig i by moe z tego powodu nie moga, bd

nie chciaa, emitowa komentarza goci ze studia. Moe to by przyczyn odnotowanej

relatywnie duej liczby anonimowych wypowiedzi uczestnikw marszu.

TV Trwam w relacji w cigu dnia prezentowaa tylko wypowiedzi ludzi z ulicy jedni zostali

przedstawieni (o. Grzegorz rozpozna jak osob i przedstawi j sam, bdc w tumie) lub


14/63


14

sami si przedstawiali. Tak wic sposb relacjonowania tego marszu zdecydowanie rni

si od formy przekazu pozostaych nadawcw, ktre staray si analizowa, ocenia,

wyjania, interpretowa tworzc dystans i oglniejsz perspektyw. TV Trwam jako

gospodarz, strona, umieszczaa swojego widza wewntrz marszu. Jedynymi osobami

przedstawionymi w studiu w programie Polski punkt widzenia" by prof. Andrzej Zybertowicz,

socjolog z UMK oraz Andrzej Jaworski, pose PiS.

TVN24 i TVP INFO w najwikszym stopniu staray si korzysta z wypowiedzi ekspertw i

nadawa znaczenie (wyjania/budowa konteksty) temu, co widzielimy czyli

przemwieniom politykw i maszerujcych ludzi.

TVN 24 zaliczana przez maszerujcych ludzi do grupy mediw nieprawdy, praktycznie nie

prowadzia relacji (rozmw z uczestnikami) z wntrza marszu, co wpyno na najmniejsz

liczb wypowiedzi anonimowych.

W niewielkim stopniu z anonimowych wypowiedzi korzystaa rwnie TVP INFO. Rodzaj

selekcji i dobr wypowiedzi anonimowych, o ile nie s na ywo, moe budzi zawsze obawy

o manipulacje i wybirczo materiau.

Wykres 2 Bohaterzy przedstawieni

Bohaterw pojawiajcych si na antenie przyporzdkowano ze wzgldu na cel ich

wypowiedzi: aprobata/dezaprobata dla marszu, oraz stosunek do opozycji/rzdzcych.

Wypadkowa tych dwch wymiarw oznaczaa zakwalifikowanie wypowiedzi jako pro-

wadza, pro-opozycja lub neutralnej. Kategorie obok opozycji i obok wadzy odnosz si


15/63


15

do osb, w ktrych wypowiedziach znajdujemy elementy dystansu do obu stron, jednak

mimo wszystko wyraajcych pewn sab skonno do jednej z nich. Przykadem moe

by np. Lech Wasa, ktry mwi, e wolaby u wadzy kogo lepszego ni PO, ale nie ma

takiej alternatywy, wic ich popiera. Podobnie w jednej z wypowiedzi sytuuje si, np. Piotr

Duda, ktry deklaruje, e wolaby rozmawia z rzdzcymi i zaatwia sprawy, jednak nie

udaje si to, tak wic skraca dystans do PiS, by ten mu pomg realizowa cele. W innych

cytowanych wypowiedziach jednak wyranie jest po stronie opozycji i przeciwko wadzy.

Klasyfikacja dotyczy wic danej wypowiedzi i nie odnosi si bezporednio do znanych

skdind pogldw prezentowanych przez dan osob.

TVN24 w najwikszym stopniu opieraa relacj na materiaach nagranych podczas marszu z

jego aktorami politycznymi (nie z uczestnikami); w zwizku z tym opozycja miaa relatywnie

duo wej bohaterw jako protagonistw wydarzenia.

W przypadku TV Trwam, ze wzgldu na warunki produkcji relacji, odnotowano du liczb

osb wypowiadajcych si w marszu.

TVP INFO uczynia najwikszy wysiek zwizany z zapewnieniem relacjom odpowiedniego

zaplecza eksperckiego. Jest to wane z punktu widzenia nadawcy publicznego, w ktrymistotne jest wywaenie opinii i balans punktu widzenia oraz hierarchizacji gosu.

Przedstawianie jedynie gosw pro et contrapowoduje zawenie wielogosowoci, a wic

jest dziaaniem skutkujcym raczej intensyfikacj sensacyjnoci, emocjonalizacj, a nie

wzrostem rzetelnoci i starannoci.


16/63


16

Wykres 3 Afiliacja goci w studiu (liczba osb)

Gocie w studiu w telewizji publicznej najczciej byli afiliowani neutralnie. W TVN24 udao

si uzyska wzgldn rwnowag opinii. Nie mona tego powiedzie o TV Trwam. Nie byo

tam nawet prby ukazania odmiennego gosu, co powodowao wraenie, e wszyscy s za

stanowiskiem prezentowanym podczas marszu, aprzeciwstawia si mu jedynie KRRiT.

Wykres 4 Afiliacja goci w studiu (suma wypowiedzi, w tym powtarzanych)


17/63


17

Uwzgldniajc powtrki wszystkich wypowiedzi, widzimy w studiu TVP INFO oraz Polsacie

dominacj wypowiedzi prokoalicyjnych. W ujciu sumarycznym, uwzgldniajc wypowiedzi

nagrane i pniej kilkukrotnie powtarzane, dominuj gosy sprzyjajce stronie rzdowej.

Wykres 5 Charakterystyka goci w studiu liczba osb


18/63


18

W naszej klasyfikacji goci w studiu wyodrbnione zostay 4 kategorie: naukowcy,

politycy/doradcy (politycy odgrywali rol eksperta posikowego, zaangaowanego

bezporednio w ycie polityczne, byli wic swego rodzaju stronniczym ekspertem, a wic

bya to inna rola ni np. ekspert-naukowiec). W tej kategorii znaleli si byli politycy: PiS, PO,

a take np. doradca prezydenta Komorowskiego T. Nacz. Pozostae dwie kategorie to:

media/eksperci, oraz dziaacze.

Jak wida, TVP INFO postawia na naukowcw i ekspertw. Cho nie wszyscy naukowcy i

eksperci mieli wikszy dystans w formuowaniu ocen ni byli politycy i doradcy, to jednak

sama zasada doboru wydaje si prb zwikszenia rzetelnoci relacji poprzez uniknicie

emocjonalnego zaangaowania. TVN korzystaa rwnie z komentarzy doradcw

politycznych, co wizao si z dominujc w przypadku tego nadawcy ram (politycznego)

konfliktu przyjt w relacji.


19/63


19

Wykres 6 Charakterystyka goci w studiu (suma wszystkich wypowiedzi, w tympowtrzonych)

Spord wypowiedzi goci wyemitowanych podczas caodziennej relacji w TVP INFO

dominoway gosy naukowcw i ekspertw. Jest tu wyrana rnica w stosunku do

nadawcw komercyjnych i pewna ostrono w epatowaniu, ostrymi czasem, wypowiedziami

goci. Patrzc na powysze wyniki od strony balansu opinii i hierarchizacji punktu widzenia,

TVN24 i Polsat News parokrotnie powtrzyy opinie znanych politykw/doradcw, w pewnym

sensie promujc wyraane przez nich opinie, natomiast TVP INFO skupia si na powtrkach

wypowiedzi ekspertw.

Wykres 7 Eksperci i ich afiliacja


20/63


20

Eksperci wypowiadajcy si na antenie poszczeglnych telewizji byli zazwyczaj neutralni. W

przypadku TVP Info wida to szczeglnie wyranie, e eksperci nie okrelali ze wzgldu na

stosunek do wadzy czy opozycji. Eksperci wypowiadajcy si w pro-wadza w pewnym

stopniu mieli zapewne suy zrwnowaeniu wikszej liczby wypowiedzi opozycji, ktra

intensywnie komunikowaa swoje opinie podczas marszu. Eksperci pro-wadza wystpili

take w programach publicystycznych prezentujcych gosy obu stron.

TV Trwam nie zamiecia adnych wypowiedzi ekspertw pro-koalicyjnych jest wic to

przekaz jednostronny, prezentujcy jeden pogld i nie uznajcy dyskusji.

4 b) Wypowiedzi z przemwie porwnanie

Selekcja wypowiedzi z przemwie budowaa okrelon narracj w caoci relacji.

Poszczeglne osoby reprezentoway pewien typ uczestnika marszu o. T. Rydzyk by

symbolem protestu spoecznego, J. Kaczyski by symbolem protestu politycznego, P. Duda

protestu pracowniczego, cho niektre wypowiedzi tego dziaacza dotyczyy take

kontekstu politycznego. Zwizek Solidarno angaowa si bowiem, zgodnie ze sowami

przewodniczcego, w odsunicie rzdu.

Wykres 8 Wypowiedzi z przemwie - Polsat

W Polsacie wyranie dominoway wypowiedzi Piotra Dudy i Jarosawa Kaczyskiego.

Transmitowano rwnie wypowiedzi politykw SP. Gwny przekaz pochodzi jednak od J.

Kaczyskiego; mona natomiast odnotowa brak relacji z mszy i wypowiedzi o. Rydzyka.


21/63


21

Wykres 9 Wypowiedzi z przemwie TVN24

W TVN24 wida wyran koncentracj na J. Kaczyskim i o. T. Rydzyku. To o. Rydzyk jest

tutaj gwnym liderem i gosem obok prezesa Kaczyskiego. TVN24 relacjonowaa

wypowiedzi PiS i o. Rydzyka w podobnych kontekstach politycznych (por. rozpito

kontekstu w serwisach). Trzecim w kolejnoci gosem jest gos Z. Ziobry, co umieszcza o.

Rydzyka jako drug si polityczn w tym konflikcie. Piotr Duda jest eksponowany w duo

mniejszym stopniu.

Wykres 10 Wypowiedzi z przemwie TVP Info


22/63


22

W TVP Info, podobnie jak w Polsacie, to Piotr Duda oraz Jarosaw Kaczyski byli gosami

zgromadzenia. Zauwamy, e pojawiaj si rwnie gosy z odbywajcej si wczeniej

konwencji PiS, m.in. wypowied producenta papryki, opowiadajcego o trudnociach

ekonomicznych. Stosunkowo czsto eksponowano wypowiedzi P. Dudy jako gosu

zwizkowcw biorcych udzia w marszu, natomiast nie ma gosu i kontekstu religijnego.

Wykres 11 Wypowiedzi z przemwie TV Trwam

W TV Trwam Jarosaw Kaczyski jako gwny sprzymierzeniec telewizji, jest wyrazicielem

politycznych interesw maszerujcych. Gros relacji dotyczy jednak tematu samego nadawcy.

Silnie podejmuje si take kontekst religijny (podkrela si religijne korzenie nadawcy, jest

obecna relacja z mszy, pokazuje si radosny epizod ze lubu przypadkowej pary, pieni

uczestnikw). Wypowiadaj si osoby znane z anteny TV Trwam, ale take podwykonawca

autostrad i red. Reszczyski przedstawiany jako niezaleny dziennikarz popierajcy

postulaty TV Trwam.


23/63


23

4 c) Liczba wystpie goci w studiu (z fragmentami powtrzonymi) porwnanie

Pod wykresami przedstawiajcymi liczb wystpie kadej z osb najczciej powtarzanych

i eksploatowanych przez poszczeglnych nadawcw, w prezentowanych powtrzeniach

wida nono okrelonych opinii przewag jednej ze stron, czy te ekspertw. Mwi to o

sposobie budowania dyskursu wok marszu.

Wykres 12 Liczba wystpie poszczeglnych goci w studiu - Polsat

W Polsat News najczciej powtarzana bya do ostra, wyrazista i krytyczna wypowied

Wadysawa Frasyniuka, ktry mwi o marszu ludzi przegranych".


24/63


24

Wykres 13 Liczba wystpie poszczeglnych goci w studiu TVN24

W TVN24 najczciej powtarzano fragmenty wystpie Jacka Kucharczyka z ISP, ale rwnie

czsto Jacka Protasiewicza i Jerzego Wenderlicha. S to politycy zaangaowani,pozostajcy w konflikcie ze rodowiskiem organizatorw marszu, tote ich opinie uznano za

na swj sposb atrakcyjne, tzn. wyraziste. Do czsto pojawiay si te wypowiedzi

dziennikarzy: C. Gmyza, M. Janickiego, oraz naukowcw (E. Lipiski, J. Kucharczyk).

W TVP INFO najczciej, oprcz publicystw (A. Stankiewicz, M. Karnowski) oraz

naukowcw (W. Jaboski, S. Sowiski, L. Mellibruda) powtarzano fragmenty wypowiedzi K.

Lufta, przedstawiciela KRRiT, co mona zinterpretowa jako prb peniejszego ukazania

da maszerujcych. TVP Info byo jedynym nadawc, ktry podj prb skupienia si na

goszonych postulatach protestujcych, a w mniejszym stopniu powici si wyszukiwaniuatrakcyjnych czy kontrowersyjnych momentw samego wydarzenia i towarzyszcych mu


25/63


25

komentarzy. Naley to bardzo wyranie podkreli; autorzy raportu uznaj to za jedn z

kluczowych dobrych praktyk wartych zarekomendowania pozostaym nadawcom.

Wykres 14 Liczba wystpie poszczeglnych goci w studiu TVP Info


26/63


26

Wykres 15 Liczba wystpie poszczeglnych goci w studiu TV Trwam

W TV Trwam powtrzono wypowiedzi Andrzeja Jaworskiego i prof. Andrzeja Zybertowicza.

Narracja budowana przez TV Trwam polegaa na biernym uczestnictwie, podobnie jak w

wydarzeniu sportowym, ktre ogldaj kibice. Narracja w ogle nie dotyczya innych

aspektw i postulatw maszerujcych ni obrona telewizji.

Polsat News relacja ciga 29.09.2012 r.

Panoramiczne spojrzenie:

Ten nadawca prbowa, wraz z gomi, nawietli kontekst oraz to marszu problemy

Polakw, sabo rzdzcych oraz charakter ofensywy opozycji. Najwikszym

mankamentem jest niepodjcie w narracji dziennej prby wyjanienia nieprzyznania TV

Trwam miejsca na multipleksie przez KRRiT. Ponadto zdarzay si rozmowy z gomi w

studiu noszce znamiona tendencyjnoci w sensie przyjcia pewnej hierarchii opinii.

Przykadem moe by np. wywiad red. M. Sakowskiej z Henrykiem Wujcem i Krzysztofem

Szczerskim (o godz. 20:30), w ktrym prowadzca wyranie defaworyzowaa K.

Szczerskiego.

Wykres 16 Liczba wej Polsat News


27/63


27


28/63


28

TVN24 relacja ciga 29.09.2012 r.

Panoramiczne spojrzenie:TVN24 miaa najwicej problemw z podawaniem informacji o liczbie osb maszerujcych.

Niemal zawsze mwia o nieoficjalnych danych. Najczciej wskazywaa, e w marszu

uczestniczy kilkadziesit tysicy, mimo, e nie miaa adnych dla tego potwierdze. Moga

bazowa tylko na informacjach organizatorw czego nie robia. Rzadko uywaa

zamiennych wyrae typu ogromna, wielka etc. Plusem relacji TVN24 bya umiejtno

wybrania fragmentw wypowiedzi uczestnikw marszu, ktre nie sprowadzay si do sdw

krytycznych wzgldem wadzy (retoryka podziau); signito po wypowiedzi koncyliacyjne,

pojednawcze (retoryka zgody, pojednania). Warto odnotowa, e reporterzy bdcy w

terenie nigdy nie pokazali si z tumem. Nagrano wczeniej kilka wypowiedzi uczestnikw

dotyczcych tego, dlaczego id w marszu, jednak nie zaprezentowano adnych

dodatkowych materiaw z ulicy, w trakcie marszu. Nawet kiedy dochodzio do czenia si

studia z reporterem, sycha byo tylko gosy z off-u oraz obraz ze zdjciami panoramicznymi

z marszu Obud si Polsko. By moe reporterzy TVN obawiali si kontaktu z

maszerujcymi, np. trudnych reakcji z ich strony. Trudno to rozstrzygn byo to jednak

zastanawiajce i zwracao uwag, zwaszcza w analizie porwnawczej wszystkich

nadawcw. W oglnej refleksji nad sposobem relacjonowania i opowiadania o marszu w

TVN24 nie mona zapomnie o audycji Fakty po Faktach prowadzonej przez red. A.

Werner rzeczowej i bezstronnej. Zabrako jednak wytumaczenia przyczyn nieuzyskania

przez TV Trwam miejsca na MUX.

Wykres 17 Liczba wej TVN24


29/63


29

TVP Info relacja ciga 29.09.2012 r.

Panoramiczne spojrzenie:TVP INFO wypada najlepiej ze wszystkich nadawcw relacjonujcych marsz Obud si

Polsko. Zachowaa dystans i rozwag w relacjonowaniu wydarze sprzed wasnej siedziby,

gdy bya ona blokowana przez protestujcych. Ponadto jako jedyna telewizja oddaa gos

czonkowi KRRiT i prbowaa wyjani widzom, dlaczego TV Trwam nie uzyskaa miejsca na

MUX. Mona take zauway, e prezenterzy dystansowali si od skrajnych ocen goci w

studiu, prbowali zarzdza ich wypowiedziami. Wydaje si, e TVP INFO relacjonowaa

marsz w sposb kompetentny i bezstronny z kilkoma zastrzeeniami (niektre wyraenia

reporterw o zakorkowaniu Warszawy, o tym by nie wychodzi z domu, jeli to niekonieczne,

o rozdwiku, co do liczby osb na marszu etc.).

Wykres 18 Liczba wej TVP Info

s


30/63


30

TV Trwam relacja ciga 29.09.2012 r.

Panoramiczne spojrzenie:Na wstpie naley ponownie zauway, e TV Trwam nie relacjonuje wydarze, lecz jest w

nie zaangaowana, jest wsporganizatorem, jest stron, dlatego te nie buduje dystansu

wzgldem marszu, lecz wrcz przeciwnie w peni si z nim utosamia. Dlatego stawianie

przed relacj TV Trwam wymaga bezstronnej, profesjonalnej relacji wydaje si

nieadekwatne, co oczywicie nie przeszkadza oceni starannoci czy rzetelnoci tej relacji

na tle innych. TV Trwam jest stron jako organizator nadaje relacj z marszu in extenso

przez kilka godzin, nieustannie. Podstawowy zarzut, jaki mona sformuowa, to brak

prezentacji rnych perspektyw. By moe trudno tego oczekiwa w sytuacji, gdy nadawca

jest zarazem zaangaowanym podmiotem, stron sporu. Nadawc, ktry zarazem nie

uwaa, e to zaangaowanie jest naganne, bo te przedstawia si jako funkcjonujcy w

innym, religijnym porzdku, w ktrym najwaniejsza jest zobiektywizowana prawda, a nie

rnorodno i bezstronno. W tej optyce wszelkie inne zdania trac na znaczeniu, a celem

nadawania nie musi by tworzenie forum wymiany rnych idei. Warto jednak odnotowa, e

wrd goci TV Trwam s i tacy, ktrzy potrafi abstrahowa od jednorodnego spojrzenia

widzw, redaktorw-redemptorystw czy samych ekspertw rodowiska Radia Maryja i TV

Trwam. Do takich ekspertw mona zaliczy np. prof. Zybertowicza, ktry przypomina w

Polskim Punkcie Widzenia, e ci, ktrzy nie przyszli na marsz, maj dystans, czy nawet s

wobec takich inicjatyw krytyczni, to te s Polacy i trzeba myle, w jaki sposb do nich

trafi. Naley odnotowa, e mimo jednorodnego doboru goci i wynikajcej std

jednomylnoci zdarzaj si sporadyczne opinie, ktre staraj si nie wyklucza drugiej

strony. Sumarycznie rzecz biorc s to jednak wyjtki, wydaje si take, e takie stonowane

gosy to nie tyle efekt strategii informacyjnej nadawcy, ile raczej kwestia temperamentu

gocia.

Wykres 19 Liczba wej TV Trwam


31/63


31

TV Trwam nie stosuje obsugi wydarzenia przez reporterw, jedynie ks. Grzegorz, zakonnik

w sutannie spaceruje wrd uczestnikw marszu i z nimi rozmawia. Uywa przy tym formuy

my, utosamiajc wasne stanowisko ze stanowiskiem rozmwcw. Nie jest to relacja, lecz

rodzaj zaangaowanej obserwacji uczestniczcej, w ktrej osoba penica funkcje reportera

jest rwnie uczestnikiem i jedynie dokonuje zapisu wydarze. Wypowiedzi ilustrowane byy

zdjciami panoramicznymi majcymi pokazywa, jak wielu jest maszerujcych, jak bardzo

rnorodn grup stanowi (osoby mode, starsze, reprezentujce rne miejscowoci w

Polsce), spojon jednak wsplnymi wartociami (takimi jak np. patriotyzm). Budowany w ten

sposb wizerunek My (ludzie, zwykli ludzie, caa Polska) przeciwstawiano zym,

aroganckim instytucjom.

4 d) Caodniowe relacje poszczeglnych nadawcw wybrane wtki

Z caociowych relacji wyania si gwny wtek zwizany z kontekstem politycznym. W duo

mniejszym stopniu eksponowano kontekst prawny, obywatelsko-spoeczny czy ekonomiczny.

Zaproszeni do studia politolodzy nie byli w stanie przytoczy decyzji zwizanej z odmow TV

TRWAM przyznania miejsca na MUX. Nie uczyni tego w stopniu jasnym nawet czonek

KRRiT w TVP INFO, mimo e dziennikarka wyranie do tego dya.

1. W TVN24 przytoczono decyzj Krajowej Rady dotyczc argumentu ekonomicznego;

eksperci komentowali j z dystansem mogcym wskazywa na niedostatek wiedzy w

tym zakresie, wypowiadajc si yczliwie za radiem Maryja. Wrd komentatorw

pocztkowo byo zdecydowanie mniej zwolennikw marszu, ich liczba zwikszaa si

stopniowo cigu dnia.

Cz uczestnikw doczya do grona komentatorw po zakoczeniu marszu.

Przedstawiono duo wypowiedzi ojca Rydzyka i innych osb uczestniczcych w

marszu, a take bardzo due fragmenty wypowiedzi prezesa J. Kaczyskiego i

przewodniczcego NSZZ Solidarno, P. Dudy.

2. W TV Trwam podczas transmitowanej homilii o. Tadeusz Rydzyk mwi o niszczeniu

wiadomoci Polakw podczas stanu wojennego i Okrgego Stou. W tym czasie

realizator pokaza zdjcia milicji. Potem bya mowa o manipulacji masowych mediw.

Rozmowy z uczestnikami marszu miay potwierdza, e bij si o czstotliwo dla

telewizji", eby Polska by Polsk" itp. Po zakoczeniu transmisji lektor mwi o

obronie Chrystusowego Krzya, woaniu o wolno, o niepodlego, o suwerenno.

W serwisie zasugerowano, e jest to kontynuacja walki z lat 80. Przedstawiono

KRRiT jako ciao kierujce si niezrozumiaymi motywami i podejmujcego arbitralne


32/63


32

decyzje. Postanowienie Rady okrela si wprost jako bdne, a podtrzymywanie jej

stanowiska w jej sprawie jako rozpaczliwe.

3. W TVP INFO mwiono o kilku podmiotach uczestniczcych w marszu: suchaczach

Radia Maryja, zwizkowcach z Solidarnoci, zwolennikach PiS i przedstawiano

powody ich protestu. Dziennikarka w rozmowie z czonkiem KRRiT podja nieudan

prb uzasadnienia odmownej decyzji w sprawie nieumieszczenia TV Trwam na

MUX. Caa uwaga skupia si nastpnie na zarysowujcym si podziale czy konflikcie

na prawicy.

Najwaniejsze wtki w relacjach poszczeglnych telewizji

TV Trwam relacja ciga 29.09.2012 r.

- Nie transmitowano przemwienia Jarosawa Kaczyskiego na konwencji PiS w

PKiN przed marszem przed mszw., ale transmitowano msz. Inni nadawcy

relacjonowali to wystpienie, a take fragmenty innych. Nie pokazano rwnie

przemwie liderw Solidarnej Polski sprzed Sejmu, ktre zostay pokazane przez

innych nadawcw.

- Apele o bratersk wi, o podanie sobie doni, wspominanie Jana Pawa II. Z drugiej

strony wyraenia wrogowie naszego Narodu jak si odnosz do Boga imoralnoci chrzecijaskiej retoryka skrajnoci od braterstwa, zgody do

silnego wykluczania innych, deprecjonowania, odmawiania prawa do racji,

susznoci.

- Apele do modziey, starszych osb by bya zdolna do ofiary za ojczyzn Musicie

by mni Musicie silnie kategoryzowano oczekiwania, nieznoszce sprzeciwu

wzgldem modych pokole.

- Cytaty z Kardynaa Stefana Wyszyskiego o komunistach z sugesti, e Polska jest

w tym samym momencie dziejowym Tusk jak komunici.

- Manifestujcy s okrelani przez TV Trwam jako ci, ktrzy s przywizani do

wolnoci, ludzkich praw, godnoci, wiary chrzecijaskiej.

- Godz. 14.49 nieoczekiwane, niezrozumiae przebitki ze zdjciami ZOMO i MO.

Pokazuje si wspomnienia czasu komunizmu historyczne momenty ciemienia

Polski. Obecna jest retoryka podziau, sporu, rozdarcia Polski. Przekaz ma cechy

manipulacji emocjami widzw.

- Godz. 14.53 o. Rydzyk mwi o mediach, ktre manipuluj. Po Okrgym Stole,

ktry jest okrelany jako grzech zaoycielski III RP wzili media, pienidze, biznes,


33/63


33

mieszaj i kc ludzi retoryka wojny, podziau.. Tylko TV Trwam jest medium

jednoczcym, mwicym prawd, dialogicznym takich mediw potrzeba. Bo

dziennikarstwo jak kapastwo. O. Rydzyk puentuje stan pastwa polskiego

jeden wielki Amber Gold retoryka rozkradania.

- O. Grzegorz bardzo pozytywnie, radonie, yczliwie rozmawia z uczestnikami

marszu. Wielu mwi o swojej mioci do TV Trwam. Cz osb z dziemi mwi o

tym, e id po to, aby przysze pokolenia nie musiay powtarza lat 80.. Ponownie

buduje to wraenie paraleli pomidzy obecn sytuacj wewntrzn Polski a czasami

komunizmu.

- Godz. 16.30 o. Grzegorz pyta mczyzn jak myli, czy dostaniemy

czstotliwo

?. By

mo

e to przej

zyczenie, ale mo

na si

zastanawia

, czy

zakonnik, a w konsekwencji widzowie, dostrzegaj zasadnicz rnic midzy

koncesj, ktr TV Trwam posiada, a miejscem na MUX. Tak stawiajc spraw

sugeruje si, e brak miejsca na MUX to tak naprawd odebranie koncesji. W tym

wypadku wprowadza si w bd maszerujcych. O. Grzegorz mwi o presji, nacisku

na KRRiT, zastanawia si, czy ta ulegnie.

- Po Rozmowach Niedokoczonych (program prowadzony przez ojca Benedykta z

otwart lini telefoniczn, na ktr dzwoni widzowie oraz uczestnicy marszu),

pojawiaj si pytania do uczestnikw marszu: jak przebiega ten momentprzebudzenia, pady pytania o odczucia, o wraenia retoryka wiadectwa,

przey, budowania wsplnoty i jej siy wok wsplnego przeycia, jakim by

marsz. Przedstawiono zupenie inne ujcie w porwnaniu do telewizji publicznej oraz

nadawcw prywatnych.

- Wypowiedzi telewidzw, ktrzy dzwoni do studia, majc przy tym pen swobod

wypowiadanych treci oraz prowadzcego ojca: To bya Polska, prawdziwa Polska.

To wany moment z punktu widzenia analizy narracyjnej - wida o podziau: jest

wic te nieprawdziwa Polska i nieprawdziwi Polacy.

Nie byem w stanie odejod telewizji, taka pikna uroczysto.

Atmosfera jak z lat 80. ubiegego wieku.

Musimy bynaprawd Polakami. Polska musi byPolsk. Strzec praw katolickich.

- Godz. 18.35 jeden z widzw dokona analizy relacji tego marszu przez TVN i Polsat

by zirytowany tym, jak to robiono, stwierdzi, e byo to nieuczciwe. Prowadzcy

audycj rozsdnie, spokojnie powiedzia, by si tym nie przejmowa i zmieni

temat. Ksidz zauway, e my jako sympatycy Radia Maryja i TV Trwam te

porwnujemy wyrywkowo i trzeba mie do tego dystans. Naley to odnotowa jako


34/63


34

poprawn reakcj prowadzcego audycj. Nie podsyca niechci, kanalizuje j.

Retoryka respektu.

TVP INFO relacja ciga 29.09.2012 r.

- Niemal kady materia dotyczcy marszu zaczyna si od zapowiedzi o utrudnieniach

komunikacyjnych w Warszawie z powodu marszu Obud si Polsko przez

wyczenie Traktu Krlewskiego.

- Co ciekawe w TVP INFO zabrako wypowiedzi ludzi, ktrzy wybierali si ju w nocy do

Warszawy, by zdy na marsz takie relacje byy np. w Polsat News, gdzie budowao

to wraenia powszechnej mobilizacji, pospolitego ruszenia.

- Jeden z reporterw TVP INFO, opisujc tras przemarszu, powiedzia Ci, ktrzy nie

musz, niech nie wybieraj si na miasto retoryka zagroenia, obawy. Tego typu

sformuowania uywa si np. przy niebezpiecznych anomaliach pogodowych,

zamieszkach, czy te sytuacjach nadzwyczajnych, nie za przy opisywaniu

pokojowego marszu mona by odnie wraenie, e reporter zniechca

warszawiakw do uczestniczenia w marszu.

- Warto zaznaczy, e aden z nadawcw nie wspomnia o recytacjach i aktywnoci

aktorw i artystw przed mszw. na Placu Trzech Krzyy.

- Godz. 12.35 TVP INFO poruszya w sposb bezstronny i delikatny kwestie

pikietowania pod siedzib redakcji informacyjnych TVP i blokowania ich siedziby orazniewpuszczenia dwch profesorw: K. Kika i A. Kamiskiego. W odpowiedzi na pytanie

prezenterki: Jak to si stao? prof. K. Kik z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w

Kielcach stwierdzi, e to: Ci, ktrzy w sprawie wolnoci sowa i poszanowania swobd

obywatelskich pikietuj, odmwili mi realizacji tych swobd. Aczkolwiek prof. K. Kik

zaznaczy, e nie byli agresywni, wrodzy, byli wrcz yczliwi.

- Godz. 15.37 gociem w studiu jest Krzysztof Luft z KRRiT.

Pady pytania o to, czy manifestacja robi na nim wraenie. Krzysztof Luft chcia

odpowiada z perspektywy przedstawiciela urzdu, a nie ocenia, jak komentator. K.Luft podkrela w kadej swojej wypowiedzi, e KRRiT jest organem konstytucyjnym i

dziaa w ramach prawa. Dziennikarka zapytaa jednak, czy KRRiT bya w stanie si

ugi pod wpywem presji marszu. Luft wyranie zniechcony sugerowa, e to

pytania nie na miejscu, nieadekwatne, e KRRiT dziaa w myl przepisw prawa, a nie

w ramach woli politycznej czy spoecznej. Prezenterka dopytywaa, czy jednak TV

Trwam bdzie miaa miejsce na MUX, na co go odpowiedzia, e po szeregu

konsultacji spoecznych w kolejnym konkursie ktry zostanie ogoszony do koca

2012 r. bdzie miejsce dla katolickiej telewizji, bo takie jest zapotrzebowanie

spoeczne. Dziennikarka zapytaa, jak Luft ocenia szanse TV Trwam. Ten


35/63


35

odpowiedzia, e s takie same jak innych, ktrzy stan do konkursu. Pniej

dziennikarka prbowaa susznie dry temat odmownej decyzji KRRiT w sprawie

miejsca dla TV TRWAM na MUX, jednak Luft, nie chcc o tym opowiada, zasoni si

uzasadnieniem opublikowanym pod odmow przydzielenia miejsca na MUX. Nie wzi

w ogle pod uwag tego, e widzowie nie musz czyta i ledzi dokadnie

dokumentacji. Dziennikarka rezolutnie nie opuszczaa tej kwestii i pytaa w imieniu

ludzi, dla ktrych ta decyzja moe by nieczytelna dlaczego i czy zostanie ona

zmieniona, na co K. Luft odpowiedzia, e w wietle prawa konkurs zosta zakoczony.

Naczelny Sd Administracyjny nie podway postpowania, tak wic kwestia jest

zamknita i nic wicej nie mona zrobi. Dziennikarka zapytaa o kolejny konkurs na

miejsce na multipleksie oraz o to, co ma zrobi TV Trwam, by powikszy swoje

szanse na sukces i czego zabrako w dotychczasowym wniosku. Przedstawiciel KRRiT

znw unikn odpowiedzi, mwi oglnie, e byy to kwestie proceduralne, e zabrako

dokumentacji finansowej, e to kwestia jej przejrzystoci. Nie odpowiedzia jednak

szczegowo, co byo nie tak, jak przewag mieli pozostali wnioskujcy, ktrzy

miejsce na MUX otrzymali. Niestety, mimo wyranych szczerych chci prowadzcej,

nie udao si wyjani i przybliy widzom motyww decyzji KRRiT. Trzeba jednak

podkreli, e TVP INFO bya najbliej tego celu jako jedyna podja tak prb.

- Godz. 17.00 Nie wida koca kolumny maszerujcych. Zasugerowano, e moe bynawet 200 tys. osb. Reporterzy wspominali o pieniach patriotycznych, o absolutnie

bezpiecznej i spokojnej atmosferze, o tym, e grupy manifestujcych maj swoich

liderw, ktrzy ich zagrzewaj do aktywnoci skandowania rnych hase.

Podkrelono wietn organizacj. Reporter przyzna, e manifestujcy protestuj

przeciwko stronniczoci niektrych mediw TVP zachowaa do tego dystans, mimo

e jest te przedmiotem krytyki.

- Godz.17.15 Pado pytanie o to, czy ten marsz sprawi, e TV Trwam bdzie miaa

miejsce na MUX. Dr Leszek Mellibruda wyrazi przekonanie, e nie rozumie, dlaczegoTV Trwam nie dostaa miejsca na multipleksie ale znw przyzna, e nie zna

szczegw itd. W odpowiedzi prezenterka prbowaa to wyjani, argumentujc, e

TV Trwam nie spenia wymogw formalnych, zabezpiecze ekonomicznych,

finansowych. Mimo to dziennikarka stwierdzia: Ale my tego nie widzielimy [w sensie

dokumentacji]. Mona znw zaobserwowa bezsilno w tumaczeniu problemu bd

te nieprzygotowanie goci i dziennikarki. Tego typu sytuacje buduj niepotrzebn aur

tajemniczoci wok decyzji KRRiT. Zabierajcy pniej gos dr S. Sowiski rwnie

zadeklarowa, e nie zna si na kwestiach formalnych, ale uwaa, e takie miejsce

powinno si znale. W odpowiedzi na to dr W. Jaboski stwierdzi retoryka


36/63


36

zaufania do wadzy e skoro nie speniono wymogw, to nie mona ustpowa pod

presj; i tak ju o. Rydzyk otrzyma duo wczeniej, w wielu innych kwestiach mu

ustpiono.

- Warto podkreli, e TVP nie eksponowaa ostrych, radykalnych transparentw,

niesionych przez niektrych protestujcych.

- Wane jest, e TVP jako jedyny nadawca (w porwnaniu do nadawcw komercyjnych)

nie eksploatowa rzekomej wypowiedzi Lecha Wasy o tym, e marsz jest

antydemokratyczny (wypowiedzi wyrwanej z kontekstu, do pewnego stopnia

zmanipulowanej, o czym mowa w dalszej czci raportu). Tylko raz wspomniano t

wypowied w czasie rozmowy z gomi, bezporednio po tym, gdy informacja o

rzekomo takiej opinii L. Wasy si pojawia.

TVN24 relacja ciga 29.09.2012 r.

- Godz. 11.31 reporter mwi, e widz Pastwo te miejsca, ktrych naley dzi w

Warszawie unika; mona to zinterpretowa jako zniechcanie warszawiakw do

uczestnictwa w marszu. Reporter wspomnia te o utrudnieniach komunikacyjnych.

- Godz. 11.33 Zacytowano prof. Tomasza Nacza, doradc prezydenta, ktry

wskaza na konotacje nazistowskie obecne w hale marszu Obud si Polsko.

Ponadto w programie Bogdana Rymanowskiego profesor przeprasza zastwierdzenie, e jedynym efektem tego marszu bdzie korek w Warszawie

retoryka lekcewaenia, pogardy.

- Godz. 13.00 prezenter mwi: Prawicowa opozycja wyprowadza ludzi na ulic

jest to wyraenie stronnicze, sugerujce, e prawica dziaa w sposb

nieprzewidywalny, pozainstytucjonalny.

- Pojawiy si transparenty: Do Tuskolandii. Nie chcemy pracowa do mierci,

POsprztaj swoje brudy zastosowano pozytywn selekcj, nie s to bowiem,

najostrzejsze hasa marszu.

- Godz. 14.11 program Babilon prowadzony przez Piotra Marciniaka. Redaktor

pyta swoich goci o to czy Polska pi. Czy marsz ma kogo poderwa? Dlaczego

brakuje miejsca na MUX dla TV Trwam? Czy dobrze, e Koci si w to angauje?

Piotr Marciniak zacytowa o. Rydzyka, ktry mwi, e kady, kto ceni wolno winien

maszerowa. Lecz, jak zauwaa red. Marciniak, tutaj chodzi tylko o TV Trwam

retoryka interesw, zawaszczenia i instrumentalizacji.

Marciniak zasugerowa, e ma miejsce zawaszczanie, rnorodnych przecie, hase

marszu przez TV Trwam. Stwierdzi, e w drugim konkursie, ktry ma ogosi KRRiT


37/63


37

bdzie specjalna kategoria dla programu religijno-katolickiego, a TV Trwam ma mie

w zwizku z tym due szanse na sukces. Zdaniem prowadzcego TVN, TV Trwam to

jedyny kana o tematyce religijnej. Ponadto, redaktor Marciniak prbowa broni

decyzji KRRiT, wskaza na brak przejrzystoci finansowej wniosku Fundacji Lux

Veritas, na kryteria prawne, braki w dokumentacji oraz orzeczenie NSA, ktre

podtrzymao stanowisko KRRiT. W odpowiedzi na to obecna w Studio Janina

Jankowska stwierdzia, e te kryteria nie byy stosowane w taki sam sposb w

odniesieniu do wszystkich podmiotw.

Podjto prb wyjanienia przyczyny sporu o TV Trwam i MUX, jednak problem

zosta sprowadzony do przekona, poczucia smaku, kwestii interpretacji zabrako

dyskusji w szczegach, pozostano na poziomie oglnych zarzutw. Nie wyjaniono,

co rnio wnioski poszczeglnych podmiotw i co ostatecznie zdecydowao o

przyznaniu miejsca jednym nadawcom, a nieprzyznaniu innym.

Marciniak zasugerowa te, e by moe o. Rydzyk i redemptoryci manipuluj ludmi

mwic im, e nieobecno na MUX uniemoliwi im odbieranie programu TV Trwam.

Pomieszano pojcia miejsca na multipleksie z kwesti przeduenia koncesji.

Dziennikarz zapyta wprost czy tych ludzi si nie oszukuje? Zapyta te, czy

maszerujcy s rzeczywicie odrzuceni, wykluczeni?

Na to jeden z goci p. Halina Radacz, diakon w kociele protestanckim stwierdzia,e tak naprawd to ona czuje si wykluczana w bardzo wielu przestrzeniach

polskiego ycia spoecznego.

- Warto podkreli, e materiay reporterw TVN s ilustrowane zdjciami z marszu

panoramami. Nie wida byo twarzy reporterw, aden z reporterw uczestniczcych

w marszu ani razu nie wystpi tego dnia przed kamer. Mona byo usysze tylko

gos z offu. Moliwe jest, e byo to skutkiem obaw przed brakiem akceptacji

dziennikarzy tego nadawcy przez protestujcych.

- Dr Chwedoruk stwierdzi, e decyzja o nieprzyznaniu TV Trwam miejsca na MUX makontekst pozaprawny. Zauway, e w czasach kryzysu ekonomicznego,

wskazywanie wanie czynnika ekonomicznego jako gwnej przeszkody, nie jest

wiarygodnym argumentem. Dr Sowiski stwierdzi, e dokadnie nie wie, jak

przebiegaa caa procedura, jednak tym pokojowym marszem o. Rydzyk uczy nas jak

demonstrowa.

- Jerzy Wenderlich zauway, e to marsz tylko w interesie o. Rydzyka silna,

bezpardonowa krytyka. Anita Werner stana w obronie redemptorysty mwic Pana

ponosi Panie pole.


38/63


38

- Anita Werner zbagatelizowaa spraw liczebnoci maszerujcych, zwracajc uwag

na istot tego, po co oni przyjechali, co chcieli powiedzie tym marszem.

Polsat News relacja ciga 29.09.2012 r.

- Od rana Polsat News jako jedyna telewizja informacyjna pokazywaa wypowiedzi

uczestnikw marszu, ktrzy wczesnym witem wyruszali do Warszawy, by zdy na

marsz. Budowao to wraenia powszechnej mobilizacji, pospolitego ruszenia.

- Reporterka Monika Miller wspomniaa o wczeniejszych marszach PiS.

Zasugerowaa, e ten marsz jest rwnie pewn kontynuacj, pokazuje

konsekwentne dziaania PiS oraz to, e aktywizacja obywateli trwa ju jaki czas

retoryka racjonalnoci, konsekwencji.- Godz. 10.30 wejcie reporterki Moniki Kurzyskiej, ktra rozmawia na Placu Trzech

Krzyy z posem PiS Andrzejem Jaworskim, z ktrym zdecydowanie polemizuje.

Chciaa, by dokadnie wytumaczy motywy marszu, pytaa do czego maj si Polacy

budzi. Gdy Jaworski mwi o tym, e Polacy musz o sobie stanowi, dziennikarka

od razu zareagowaa A nie stanowi?. Jaworski wspomnia o sabej frekwencji

wyborczej, co reporterka zbagatelizowaa, mwic to adna nowo. Jaworski

przekonywa, e rzd pozamyka si w gabinetach, na co w polemicznym tonie

dziennikarka odpowiedziaa: Punkt widzenia zaley chyba od punktu siedzenia paniepole. Ja pamitam, jak wtedy premier Kaczyski zamkn si w swoim gabinecie,

kiedy pielgniarki protestoway przed kancelari. Pose Jaworski przekonywa, e

Polska jest w zym stanie, za przestpcy maj si dobrze, np. sprawa Amber Gold.

Dziennikarka nieustannie dopytywaa: A w ktrym miejscu widzi Pan, e czuj si

dobrze. Przecie s teraz wycigane konsekwencje w sprawie Marcina P.?. Pose

PiS wspomina o podwyszeniu wieku emerytalnego rwnie i w tym wypadku

Monika Kurzyska polemizowaa z posem, przyjmujc perspektyw rzdu: Skoro w

czasach kryzysu jest to niemoliwe, to moe w momencie sprzed kryzysu byy

niezbdne te zmiany? (przyjcie perspektywy rzdowej stanowi przejaw

stronniczoci w skdind dobrze, polemicznie i aktywnie prowadzonej rozmowie).

Rozmow dziennikarka spuentowaa dla Polsat News bezlitosny dla rzdu

Andrzej Jaworski.

- Godz.10.50 rozmowa z politologiem UJ, prof. Wawrzycem Konarskim.

Prowadzca w sposb stronniczy, budzcy dramaturgi, niepewno, zagroenie, co

do przemarszu uczestnikw Obud si Polsko zapytaa gocia: Zwizkowcy pod

kierownictwem Dudy maj doczy do PiS. Zawsze przyjazd zwizkowcw do


39/63


39

Warszawy wie si z nazwijmy to delikatnie baaganem. Czy moe doj do sytuacji

nieprzyjemnych, bjek, czy te bdzie to spokojne ze wzgldu na obecno

Jarosawa Kaczyskiego?.

- Prezenter Bartosz Kurek rozmawiajc z Wadysawem Frasyniukiem oraz dr

Wojciechem Jaboskim z UW polemizowa (w sposb nieco zawoalowany) po ostrej

wypowiedzi W. Frasyniuka, e ten marsz jest marszem ludzi przegranych,

Prowokuje mnie Pan do zadania pytania o to, dla kogo w takim razie ten marsz jest

wany, skoro to marsz ludzi przegranych, no to po co?. Retoryka lekcewaenia.

- Gocie pytani byli przede wszystkim o to, po co jest ten marsz gdzie szuka jego

rde? Kto si czuje wykluczony i kto wyklucza? W rozmowie z Waldemarem

Kuczyskim, ktry przekonuje,

e w ogle nie wiadomo, po co ten marsz, bo rz

d

realizuje wszystko tak, jak naley, dziennikark nie zawid instynkt i polemizowaa z

gociem, mwic, e moe wadza nie chce rozmawia, nie wpuszcza zwizku do

parlamentu, s problemy w komisji trjstronnej etc. Pytania stawiano rwnie o

przyszo take polityczn Piotra Dudy oraz o jego postpowanie: A moe

wygra Piotr Duda moe si urodzi nowy przywdca polityczny? Coraz ostrzejsze

przemwienia. Moe o polityce ni? Wielu ekspertw o tym mwi, e to moe on by

nastpc Jarosawa Kaczyskiego?.

- W kolejnym wejciu o godz. 13.36 reporterka Marta Kurzyska przekonuje, e takiemarsze jak ten to adna nowo, nic nadzwyczajnego. Dokonuje przegldu

historycznego rnych protestw w przeszoci, organizowanych zarwno przez PiS,

jak i PO i mwi: Takie marsze to zreszt nie nowo w historii polskiego

parlamentaryzmu. Ja pamitam kilka lat temu, kiedy z kolei rzdzio PiS, to PO

chciaa mwic kolokwialnie obudzi Polakw i wtedy zorganizowaa tzw. bkitny

marsz przeciwko wadzy Jarosawa Kaczyskiego i PiS. Wtedy te pojawiay si hasa

braku demokracji i e tylko wadza PO moe przynie Polsce normalno. W 2007 r.

PO przeja wadz, zobaczymy, czy taka amunicja okae si skuteczna, jak wtedy

okazaa si skuteczna. Wtedy marsz PO zakoczy si wystpieniem dzisiejszego

premiera rwnie na Placu Zamkowym. Jest to szukanie paraleli, kontekstu, prba

przewidywania konsekwencji, wybiegnicia w przyszo.

- Polsat News nie stroni od pokazywania transparentw niesionych przez

protestujcych, take tych z najbardziej radykalnymi hasami. Na przykad o godz.

15.00 podczas wejcia na wizj reporterki Marty Kurzyskiej pokazano nastpujce

hasa: PO twrca dziadw i ebrakw z Polakw, Do Tuskolandii, Chwaa

bohaterom, pogarda zdrajcom, Smolesk 2010 to tylko promil treci, jakie pojawiy


40/63


40

si na transparentach uczestnikw stwierdzia reporterka. Prezenterka komentujc

wejcie reporterki powiedziaa, e tymi transparentami strecia ona nastroje wrd

maszerujcych. Nie podkrelia jednak, e atmosfera jest spokojna, piknikowa.

Wypowied mona wic zinterpretowa jako nieuprawnion interpretacj, w ktrej o

wizerunku caego wydarzenia rozstrzyga si na podstawie niewielkiej liczby najostrzej

sformuowanych hase.

- W podobnym tonie przygotowaa materia Dominika Dugosz zauwaajc w pewnym

momencie, e kiedy w obronie jednych mediw maszerowano, inne nie mogy ruszy

si z miejsca (TVP). Kluby Gazety Polskiej w imi wolnoci sowa (ironia)

zablokoway gmach TVP.

5. Analiza serwisw informacyjnych poszczeglnych nadawcwz 28, 29 i 30 wrzenia 2012 r.

a) Ramy interpretacyjne w poszczeglnych wydaniach serwisw informacyjnych

W tym miejscu przedstawimy analiz ramow, zarzdzajc przedstawieniami interpretacji

wydarzenia w mediach. Liczba zaprezentowanych ram wiadczy najczciej o pluralizmie

spojrzenia i zrnicowanych punktach widzenia. Rne grupy interesu i wsplnoty wartoci

przyjmuj pewien punkt widzenia i posuguj si schematem narracyjnym do opowiedzenia

danej sytuacji. Wydawca programu telewizyjnego ma do wyboru: albo zapoyczy ramy od

osb uczestniczcych w wydarzeniu, albo samemu pokusi si o narzucenie interpretacji,

tworzc wasn opowie o wydarzeniu. Z punktu widzenia prawdziwoci i starannoci,

mona zaoy, e wiksza liczba ram bdzie ukazywa wicej perspektyw dotyczcych

wydarzenia (prawdziwo), zaproponowanie kilku ram pozwala stworzy wielogosowe forum

debaty i nie wyklucza innych grup, dajc im moliwo zaprezentowania opinii. Interesujce

bdzie take przyjrzenie si temu, czy i w jaki sposb poszczeglni nadawcy rniy si co

do zaproponowanych ram interpretacji wydarzenia.

Panorama

W Panoramie o godz. 18.00 ramy wprowadza prezenter Adam Krzykowski, przytaczajc

twierdzenia politologw, e marsz jest elementem politycznej gry, wyrazem niechci wobec

rzdu. Wskazuje tym samym interpretacj w kontekcie politycznym: marsz pokaza si

opozycji. Marsz i to, co widzimy, jest zatem elementem politycznej gry. W materiale

wypowiada si 3 politologw. Kady z nich wprowadza inn interpretacj. Wawrzyniec

Konarski wprowadza ram dominacji i zalenoci. Marsz jest kalkulacj polityczn, zosta


41/63


41

zorganizowany z inicjatywy rodowisk politycznych. Konarski wskazuje, e ci, ktrzy

organizuj marsz, kierujc si przekonaniem, e wadza jest nieudolna, staraj si

wykorzysta protest i zwykych ludzi, by osign polityczne korzyci.

Ram odpowiedzialnoci wprowadza Kazimierz Kik, ktry obarcza za t sytuacj rzdy PO,

ktre poprzez swoje bdy zjednoczyy ruch zwizkowy, religijny i polityczny. Efektem marszu

jest komunikat dla PO, e le rzdzi krajem. Remedium na te bolczki jest zawieranie

kompromisw z grupami, ktre nie maj wikszoci w parlamencie i zwikszanie presji na

rzdzcych.

Ram konfliktu wprowadza Tomasz Supik, poniewa wskazuje PO i PiS jako spolaryzowane

siy. Relacje miedzy nimi interpretuje jako wewntrzn wojn domow.

Nastpnie w materiaach serwisowych o godz. 21.00 swoje ramy wprowadzaj cytowani

uczestnicy marszu.

Ram konfliktu w prezentacji wypowiedzi z marszu w Panoramie tworz: J. Kaczyski, Z.

Ziobro i P. Duda; jest to konflikt midzy opozycj a D. Tuskiem jako przywdc (Chcecie

takiego przywdcy?). Osi podziau jest dla J. Kaczyskiego wadza, dla P. Dudy dobro

pracownikw Polski. Wartociami s dla nich walka o prawdziw demokracj przeciw

pozornej demokracji, w ktrej maj miejsce rzdy PO.

Jarosaw Kaczyski i Piotr Duda wprowadzaj te ram odpowiedzialnoci: Tusk odpowiada

za afery, za ndz pracownika, w kontekcie politycznym i ekonomicznym.Ram ofiary stosuje cytowany o. Rydzyk, ktry przedstawia TV Trwam jako wykluczon z

konkursu przez KRRiT. Skutek to brak miejsca na multipleksie, a przyczyn jest to, e

telewizja gosi prawd. Ofiara protestuje, bo si musi broni.

Wnioski:

W Panoramie wystpuje stosunkowo duo punktw widzenia i moliwych interpretacji z

rnych stron zaangaowanych w wydarzenie.

Swoj ram wprowadzaj rni uczestnicy marszu: politycy (rama konfliktu), ale i TV Trwam(rama ofiary). Zwizkowcy reprezentowani przez P. Dud wprowadzaj ram

odpowiedzialnoci za sytuacj pracownikw odpowiedzialny jest rzd.

Jednoczenie ramy te potwierdzaj (rama odpowiedzialnoci i konfliktu) bd zaprzeczaj

(rama zalenoci) ramom wprowadzonym przez politologw.

Ramy proponowane przez uczestnikw i ekspertw nadawca zaporednicza, a nie narzuca.

Dziki temu mamy wraenie wieloci gosw, cho sama narracja wydaje si z tego powodu

niejednorodna, heterogeniczna.


42/63


42

TVP Wiadomoci

W Wiadomociach TVP interpretacj ustawia pocztkowy skrt najwaniejszych informacji:

Prawica zwiera szyki i chce wrci do wadzy. Widzimy za chwil Jarosawa Kaczyskiego,

ktry mwi: Miarka si przebraa. Po chwili ukazane s dwie opinie jedna uczestnika

marszu: Jestemy tu po to, by broni wolnych mediw, a druga eksperta: Marsz jest

marszem w obronie finansowych interesw ksidza Rydzyka.

Mamy zatem nastpujc hierarchi: gwne wydarzenie jest zinterpretowane przede

wszystkim w kategoriach walki politycznej, jednoczenie obecne s konteksty spoeczne i

ekonomiczne. Nadawca stara si wyway opinie: Marsz by w obronie TV Trwam, ale wiele

goszonych hase miao charakter antyrzdowy; Marsz by w obronie o. Rydzyka, ale wielu

protestowao przeciwko biedzie bezrobociu, niekompetentnym urzdnikom, reformie

emerytalnej czy obnieniu poziomu edukacji.

Pierwszy materia przedstawia ramy w zapoyczeniu: w cytatach i w zdaniach

streszczajcych:jak mwi uczestnicy, jak udao nam si dowiedzie.

Cytowani uczestnicy marszu wprowadzaj ram odpowiedzialnoci Tuska i rzdu: za

ograniczenie wolnych mediw, za ze reformy emerytalne, z sytuacj ekonomiczn, brak

dialogu spoecznego wobec opuszczonych przez pastwo". Remedium ma by zmiana

polityczna.

Ram ofiary wprowadza o. Rydzyk i Z. Ziobro. Polega ona na ukazaniu wykluczenia TV

Trwam z multipleksu przez KRRiT jako prby dawienia wolnoci sowa. To, e tylko

niektrzy obywatele protestuj jest efektem propagandy w telewizji i radiu, ktra potrafi

zrobi leminga i oszooma z mdrego czowieka.

Antyrama ofiary jest wprowadzona przez osob nieuczestniczc w marszu, ktra ukazuje

uczestnikw marszu jako ofiary manipulacji dokonywanej przez jego organizatorw i dla ich

korzyci politycznych. Skutek tej manipulacji ma by taki, e cynicznie i brutalnie koysz

dk, w ktrej wszyscy siedzimy.

Ram konfliktu wprowadza Jarosaw Kaczyski. Konflikt wystpuje midzy PiS i PO, a jego

osi jest wadza polityczna (wystpuj takie sowa-klucze, jak: zwycistwo, zwycistwo

etapowe, zwycistwo ostateczne). Ram t podtrzymuje rwnie cytat z wypowiedzi Piotra

Dudy (eby wadza odesza do historii). Wartociami, ktrymi kieruje si PiS, jest walka o

demokracj. Walka o TV Trwam jest przejawem walki o demokracj.


43/63


43

W drugim materiale mamy nieco inne interpretacje.

Dziennikarka wprowadza ram odpowiedzialnoci to Jarosaw Kaczyski odpowiada za

podzia Polski po tym, jak nie udao si stworzy wsplnej POPiSowej koalicji (Czy ten rw

Polakw da si jeszcze zasypa i kto napracowa si nad jego wykopaniem?

Kaczyski: My jestemy tu, gdzie wtedy. Oni tam, gdzie stao ZOMO.). W rezultacie mamy do

czynienia z wewntrzn wojn domow. Nie ma na to remedium. (Ekspert Eryk Mistewicz

stwierdza, e winteresie PO i PiS jest gboki podzia, by nikomu nie udao si wbiw scen

polityczn. Polityk Rafa Grupiski stwierdza, e tylko zmiana J. Kaczyskiego mogaby

odwrci ten bieg.)

Drug ram jest rama konfliktu, w ktrym uczestnicz zwolennicy PiS, czonkowie

Solidarnoci, sympatycy TV Trwam i Radia Maryja z jednej strony, a z drugiej PO i rzd.

Osi podziau jest wadza polityczna (polsko-polska wojna polityczna). Zwycizc lub

pokonanym moe by sia polityczna: PiS lub PO.

Wnioski:

TVP wprowadza wiele punktw widzenia, ale jeden z materiaw ukazuje sytuacj z

perspektywy dziennikarza, a wic samego nadawcy, co powoduje, e mamy do czynienia z

hierarchizacj punktu widzenia zwizanego z odpowiedzialnoci za pogbianie ideowo-

politycznego podzia Polski. Rama odpowiedzialnoci jest wic narzucana przez

dziennikarza, a nie wynika z doboru materiaw. W sporze-walce politycznej jedna strona jest

ukazana jako odpowiedzialna za jej radykalizacj.

Oprcz tego Wiadomoci TVP wprowadzaj zapoyczone przez gos uczestnikw marszu

ramy konfliktu politycznego i ofiary (widzowie TV Trwam).

Fakty TVN

Ju zwiastun TVN definiuje sytuacj jako walk: MarszPiS, Solidarno i Rydzyk walcz o

przebudzenie. Jako przywdca jednej ze stron jest ukazany Jarosaw Kaczyski, w kierunku

ktrego ktrego tum skanduje (Jarosaw, Jarosaw).

Gwn i waciwie jedyn form ujcia w pierwszym materiale jest rama konfliktu

angaujcego wiele wyodrbnionych podmiotw (PiS, Solidarno, TV Trwam, Radio Maryja)

okrelanych, rwnie zbiorczo jako prawica (ruch na prawicy). Polaryzacj si podkrelaj

wyraenia uyte przez prezenterk: PiS w natarciu, z kim PiS chce si przygotowywa do

politycznego zwycistwa? Sztandary powieway. Osi konfliktu jest wadza polityczna, ktra

jest kontekstem dla wypowiedzi uczestnikw marszu (J. Kaczyski: dzie, w ktrympokazalimy si, musi bydniem przeomu;P.Duda: Jako zwizek pomoemy, eby wadza


44/63


44

jak najszybciej odesza do historii;o.Rydzyk: Dzikujemy PiS-owi z prezesem J. Kaczyskim

na czele i yczymy, eby Pan to wszystko wytrzyma). Wartoci, ktrymi si kieruj

uczestnicy marszu, to niezaleno, antyniemiecko i antyrosyjsko.

W drugim materiale mamy rwnie ram konfliktu opowiedzian przez politologw, politykw

oraz osoby stojce z boku sceny politycznej.

Kolejna rama rama dominacji wprowadzona zostaje przez dziennikarzy, dla opisania

konfliktu w onie samej prawicy. PiS dominuje nad SP (Na pierwszym planie obrocy Trwam,

PiS i Solidarno, na drugim planie i troch z boku Solidarna Polska i Ziobro.). Obie partie

rywalizuj, wysuwajc kandydata na premiera, jednak SP jest marginalizowana przez PiS.

Wnioski:

TVN relacjonuje wydarzenia waciwie wycznie w kontekcie konfliktu i walki politycznej, w

ktrej to politycy s gwnymi aktorami wydarze. Aktorzy s stali i zdefiniowani, zmieniaj

si tylko relacje midzy nimi. Aktorzy maj swoje strategie i posuguj si nimi w celu

wpywania na scen polityczn. Trzeba zauway, e to przede wszystkim sam nadawca

narzuca interpretacj, eby stworzy spjn narracj o wydarzeniu. Determinuje to dobr

goci oraz preferuje ukazywanie postaci jako protagonistw i antagonistw, z pominiciem

alternatywnych ram interpretacyjnych, ktre byyby niespjne z dominujc ram konfliktu.

Polsat Wydarzenia

W Wydarzeniach Polsatu moemy wyrni trzy ramy.

Pierwsza to rama konfliktu. Siy uczestniczce w konflikcie to siy polityczne, reprezentowane

przez Jarosawa Kaczyskiego, Zbigniewa Ziobr i szefa zwizku Solidarno Piotra Dud

jako opozycja wobec wadzy. Jako o podziau wyej wymienieni wskazuj prawd"

dzielc aktorw na zwolennikw mediw prawdy i mediw nieprawdy. Wartociami s

demokracja i przestrzeganie prawa. Zwycizc ma by przysza koalicja rzdowa prawicy.

Z kolei uczestnicy marszu s ukazani w ramie dominacji/zalenoci. Wypowiedziuczestnikw wykorzystane w materiale przez wydawc dotycz, wedug opinii

protestujcych, kwestii dezinformacji i propagandy uprawianej przez gwne media. Polsat

jest sytuowany przez uczestnikw po stronie zych mediw". Ze media s uwikane

politycznie, nie ma w nich prawdziwego pluralizmu. Stan ten mona zmieni przez

przeamanie monopolu politycznego przez Prawo i Sprawiedliwo.

Uczestnicy marszu przedstawiani s take w ramie konfliktu wobec mediw nieprawdy:

pokazuje si nieprzychylne reakcje maszerujcych w stosunku do ekipy realizacyjnej Polsatu

oraz protest przed siedzib TVP. Dobr wypowiedzi uczestnikw marszu sugeruje, e

protest moe przybra form ostrego, siowego konfliktu: Ja bynajmniej jestem pierwszy do


45/63


45

zapania za siekier, bo tak duej nie moe by.


46/63


46

Wnioski:

Polsat ukazuje wydarzenie w dwch wymiarach: politycznym i spoecznym. Wymiar

polityczny dotyczy gwnych organizatorw marszu, wymiar spoeczny oceny dziaania

poszczeglnych mediw. Polsat ukazuje si tu jako strona konfliktu, wobec ktrej uczestnicy

marszu nie s przychylni (np. wykonuj znak krzya na widok dziennikarzy Polsatu).

Serwis TV Trwam

Telewizja Trwam o marszu informowaa w dniu poprzedzajcym wydarzenie 28 wrzenia

jako jedyny z analizowanych nadawcw. Lektor definiowa marsz jako drugi oglnopolski

marsz w obronie wolnych mediw i Telewizji Trwam, ktrej KRRiT nie przyznaa miejsca na

multipleksie. Zaznaczono te, cho w sposb zdawkowy, e protest jest zarazem

sprzeciwem wobec dziaa rzdu i polityki spoecznej realizowanej przez koalicj.

Sytuacja TV Trwam zdefiniowana bya przez ni sam w ramie ofiary: TV Trwam prezentu

Documents

Marsz "Obudź się Polsko!" w relacjach medialnych -KRRiT, ARC Rynek i Opinie, T. Gackowski, J. Wasilewski,