MARRËDHËNIET SHQIPËRI - library.fes.delibrary.fes.de/pdf-files/bueros/albanien/12301.pdf · shkalle të lartë sigurie duke qenë se qeveria shqiptare kishte marrë masa të ashpra

Marrëdhëniet Shqipëri- Serbi në sytë e publikut Shqiptar 2015

51

MARRËDHËNIET SHQIPËRI - SERBI NË SYTË E PUBLIKUT SHQIPTAR 2015

Alba Cela

Zyra e TiranësRruga “Abdi Toptani”, Torre Drin, kati 3P.O. Box 1418Tirana, Albania

Telefon: 00355 (0) 4 225098600355 (0) 4 2273306

Homepage: http://www.fes.org.al

RINIA SHQIPTARE 2011Mes besimit për të ardhmen dhe dyshimit për të tashmen!

Alba Çela

Tidita Fshazi

Arbjan Mazniku

Geron Kamberi

Jonida Smaja – koordinatore e FES


1

Marrëdhëniet Shqipëri - Serbi në sytë e publikut Shqiptar 2015

Tiranë, 2015

Alba Cela


2

Botues: Friedrich-Ebert-Stiftung OfficeTirana Rr.AbdiToptani TorreDrin,Katii3-të KutiaPostare1418 Tiranë,ALBANIA

Autor: AlbaCela

Përkthiminëshqip:DritanSulcebe,SaraKelmendi

Opinionet, gjetjet, konkluzionet dhe rekomandimet e shprehura në këtë botim janë të autorit dhe nuk reflektojnë domosodshmërisht

ato të Fondacionit Friedrich-Ebert.

PublikimeteFondacionitFriedrichEbertnukmundtëpërdorenpërarsyekomercialepamiratimmeshkrim.


3

Pasqyra e Lëndës

Hyrje ................................................................................................... 5

1. Përmbledhje ....................................................................................... 9

2. Tëdhënademografike..................................................................... 12

3. Gjetjetedetajuaradheanaliza ........................................................ 15

3.1 Vlerësimetëpërgjithshme ...................................................... 15

3.2 MarrëdhënietpolitikedhekontekstiEuropian ...................... 21

3.3 Ndërveprimiidrejtpërdrejtëdheshkëmbimetkulturore ....... 34

3.4 MarrëdhënietEkonomike ....................................................... 38


4


5

HYRJE

NdeshjamesSerbisëdheShqipërisënëtetortë2014-ëskurincidentifamëkeq i dronit ndërseu dhunën ndaj futbollistëve shqiptarë, kahyrë tashmë në listën e ngjarjeve sportive më të famshme. Kjogjë ilustronmësëmiri logjikënenjohur tashmëqë futbolli endembartnëvetvetendjenjanacionalisteagresive.FillimishtShqipëriaudënuangaUEFAsihumbëseendeshjes,për t’ushpërblyermëvonë nga vendimi iGjykatës sëArbritrazhit Sportiv, e cila i dhafitoren skuadrës shqiptare duke i hequr 3 pikët Serbisë. Luhatjete retorikave nacionaliste gjatë ndeshjeve të futbollit vijuan edhenë ndeshjen e kthimit të luajtur në Shqipëri ku Serbia shënoi dyherë,dukeilënëtifozëtshqiptarëtëzhgënjyer.Ndeshjaishteenjëshkalletëlartësiguriedukeqenëseqeveriashqiptarekishtemarrëmasatëashprapërt’usiguruarqëskuadraserbenukdotëpësonteasincidentinmëtëvogëlgjatëqëndrimitnëShqipëri.Pakditëmëvone,pasimundiArmeninënënjëndeshje3-0,ShqipëriasiguroidebutiminesajhistoriknëKampionatinEuropiantëFutbollitqëdotëmbahetvitineardhshëmnëFrancë.

Megjithëkëtë, do të ishte e gabuar të mendohej se marrëdhënietdypalëshemidisShqipërisëdheSerbisë së fundmi janë tëkëqija.Incidentet dhe ngjarjet që shënuan këtë vit nuk janë të limituaravetëm në evenimentet sportive dhe nuk janë tërësisht negative.Kryeministri serb dhe ai shqiptar, aktorë kryesorë në samitet eBerlinit dhe tëVjenës, i kanëdalënëkrahkancelaresMerkel nëngjarjetme rëndësi rajonale dhe në rang europian, duke shfaqurkështunjëpotencialtëjashtëzakonshëmpërdialog,madjedhenjë


6

atmosferë shoqërore. Shkëmbimet rinore që do t’i hapin udhënthemelimittënjëqëndrerajonalerinore,meselisinëTiranëashtuedhe ne Beograd, kanë tërhequr vëmendje pozitive mediatike sidhejanëpriturmengrohtësingapubliku,pasgjithënegativitetitqëtelevizionetdheshtypikanëpërhapurgjatë2014-ës.

Angazhimi për normalizimin e marrëdhënieve dypalëshe ngaqeveritë përkatëse është një hap i rëndësishëm, duke mbajturparasysh të shkuarën e vështirë. Sidoqoftë, që këto përpjekje tërezultojnëtësuksesshme,duhenpërfshirëdhesegmentetëtjeratëshoqërisë.Kaendeshumëpërtëbërëmemedianecilashpeshherëpërmend tema të diskutueshmeosemite të pavërteta, pavarësishtfaktitqëkëtomundtëjenëtëpavendnëraportmesfidataktualemetëcilatpopërballenkëtodyshtete.

Shqipëria dhe Serbia mbartin një bagazh historik të vështirë.ShpërbërjaeJugosllavisëdhekonfliktinëKosovë,sidhepavaërsiaeKosovësqëepasoi,kanëkrijuarluhatjetensioneshtëfuqishmepër dy vendet që pretendojnë se janë vatrat e grupeve etnikemëtëmëdhaballkanike.Sidoqoftë,disa shenjanormalizimivihen reedhemidisSerbisëdheKosovës–këtofalëdialoguttënxiturngaBEqëshkonpërtejshtrëngimevesimboliketëduarve,porgjernëimplementiminemarrëveshjevedyplaëshe.

Ajoçkaështëmëerëndësishmjaështëseprojektetebashkëpunimitndërmjetaktorëveqënjihenprejkohëshdheqëkanëgjeturrrugënebashkëpunimitnëtëshkuarën,pavarësishtdallimevetëtyre,janëkthyertashmënënismatëpërbashkëtatëqëndrueshme.Organizatate shoqërisë civile, kanë marrë përsipër përforcimin e lidhjevedhepërfshirjeneaktorëve të tjerënëkëtëproçes,dukeshpresuarsemaksima“tënjohështjetrindotëthotëtëreshtëshsëurreyeri”do të funksionojë.Nëkëtëkontekst, institutetmë të rëndësishmetë shoqërisë civile në secilin shtet: Instituti Shqiptar i StudimeveNdërkombëtare dhe Forumi për Marrëdhënie Ndërkombëtare i


7

LëvizjesEuropianëtëSerbisëkanëbashkuarforcatpërthemelimineqëndrëssëpërbashkëtpërmarrëdhënietshqiptaro-serbeqësynonpromovimin dhe normalizimin e marrëdhënieve ndërkombëtare,nxit bashkëpunimin dhe bashkëvepriminmes të rinjve,mediave,komunitetittëbiznesitdhembantëgjallështysënpërbashkëpunimrajonal.

Kyanketim,qëkashërbyergjithashtusipikënisjepër lançimineqendrëssonë,ështëhapiiparëdrejtvlerësimittëgjendjesaktualetëmarrëdhënievesipasperceptimittëqytetarëveshqiptarë.Kuadriiperceptimittëqytetarëveështëivlefshëmjovetëmsinjëdritarepërmëshumëinformacionmbivlerësimet,mitetapokeqkuptimet,porgjithashtuedhesinjëmënyrëpërtëmaturçfarëpritshmërishëekzistojnëpër tëardhmenekëtyremarrëdhënieve.Matjaepulsittë opinionit publik dhe niveli i përgjithshëm i mbështetjes përpërmirësimin(osemungesënepërmirësimit)tëmarrëdhënieve,dot’i ndihmojnë vendim-marrësve dhe politikë-bërësve në hartiminepolitikave të jashtmeefektive,projekteve tëbashkëpunimitdhemarrëveshjevenëfushëneekonomisëdhebashkëpunimitekonomikekulturor.Njëtjetërsynimianketësështëqëajotëpërdoretsimjetreferimingasubjektetëtjerasishoqëriaciviledheaktorëtkulturorëpërtëgjeturrrugëtërejanëtëcilatmundtëzgjerohenmundësitëpërbashkëpveprim.

Rezultateteanketëstëcilënjumundtashfletoninëkëtëpublikim,paraqesin potencial pozitiv për përmirësimin e marrëdhënievedypalëshe,qëmësëshumtidotëfillojnënga“aspektetmëtëlehta”;bashkëpunimikulturordhe thellimi injohjesmenjëri-tjetrin.Ajoçkaështëmëerëndësishmja,qytetarëtjanëqartazitëvetëdijshëmmbirëndësinëqëkëtomarrëdhëniembartinnëtëardhmenembarërajonit,sidhepërprojektinepërbashkët të integrimiteuropiantëvendevetërajonit.

InstitutiShqiptariStudimeveNdërkombëtareshpresonsepublikimi


8

do të shërbejë në interesin e mirë të atyre që po punojnë mbinormalizimin e marrëdhënieve midis Shqipërisë dhe Serbisë, sidhezhvilliminemarrëdhënievetërësisht tëmirafqinjësorepër tëardhmenepërbashkëtbrendaBE.

Shënim mbi sondazhin

Kysondazhështëzhvilluargjatë2014me1200qytetarëshqiptarënga të gjithë 12 rajonet administrative të Shqipërisë. Metoda epërdorur janë intervistat ballë përballë. Të dhëna mbi profilin etë anketuarve mund të gjenden në sekisonin përkatës ‘Të dhëna demografike të kampionit.”


9

1. Përmbledhje

• ShumicaeshtetasveshqiptarëbesojnësemarrëdhënietdypalëshendërmjetShqipërisë dheSerbisë janë normale, ku46përqindtë të intervistuarve kanë zgjedhur këtë alternativë, të ndjekurnganjëgrupidytëqëpërfaqëson36përqindtëcilëtbesojnësemarrëdhënietjanetëkëqija,oseshumëtëkëqija.Njëgrupmëivogël,16përqind,besojnë semarrëdhëniet janë tëmiraoseshumëtëmira.

• Grupiinjerëzveqëbesojnësemarrëdhënietndërmjetqeverivejanënormaleështëmëimadhse55përqind,krahasuarme42.5përqindtënjerëzveqëbesojnësemarrëdhënietmesdypopujve,respktivishtserbëvedheshqiptarëve,janënormale.

• 67.4 përqind i vlerësojnë marrëdheniet shqiptaro-serbe si tërëndësishme. 86 përqind e shqiptarëve, shumica dërrmuese,besojnësemarrëdhënietndërmjetShqipërisëdheSerbisë janëçelësiistabilitetitdhesigurisënëmbarërajonineBallkanit.

• Shumë prej shqiptarëve presin që marrëdhëniet me Serbinëtëpërmirësohennëtëardhmen,ndërkohëqënjëe tretae tyremendonsenukdotëketëndryshime.50përqindeshqiptarëvebesojnëseshtetetjanëtëgatshmepërtëndërtuarmarrëdhëniemiqësorendërkohëqë30përqindnukpajtohenmekëtëmendim.

• Vetëm5përqinde shtetasveshqiptarëekonsiderojnëSerbinësi një kërcënim për Shqipërinë. Më shumë se 60 përqind eqytetarëvemendojnë se asnjë shtet nuk paraqet kërcënim përShqipërinë.


10

• 37.4 përqind e shqiptarëvemendojnë se qeveria e tyre duhett’i kushtojë vëmendjemarrëdhëniesme Serbinë, ndër të cilëtgjysma cilëson se duhet t’i kushtohet vëmendja e duhur osemesatarisht.

• Shumicadërrmueseeshqiptarëve,rreth90përqind,besojnëseShqipëriadheSerbiaduhett’ipërmirësojnëmarrëdhënietpërtëmirënetyre,njëpërqindjekjoshumëmëelartëseajoeatyretëanketuarvetëcilëtvlerësojnësepërmirësimiimarrëdhënieveduhet të ndodhë me kërkesën e Brukselit apo të Berlinit.Gjithashtu, më shumë se 60 përqind e shqiptarëve shprehense të dy shtetet duhet të zhvillojnë marrëdhëniet dypalëshe,pavarësishtmarrëdhënievetëKosovësmeSerbinë.

• Sipasshqiptarëve,“armiqësia historike ndërmjet dy kombeve”sidhe“shtypja e shqiptarëve të Kosovës dhe trashëgimia kriminale e regjimit të Miloshevicit në Kosovë”në të shkuarën, janëdyfaktorët kryesorë që pengojnë zhvillimin e marrëdhënievedypalëshe.Në secilin rast,më shumë se 80 përqind prej tyrecilësojnë pikërisht këto arsye ndër pengesat e para ose tëdytamë të rëndësishme që duhen kapërcyerme qëllim që tëzhvillohen marrëdhëniet. Pengesa të tjera të përmendura ngatë anketuarit por të renditura si më pak të rëndësishme janë“mungesa e komunikimit për një kohë të gjatë midis qytetarëve të Serbisë dhe atyre të Shqipërisë”sidhe“niveli i marrëdhënieve ekonomike midis dy vendeve dhe shoqërive”. Përkatësisht, 41dhe13përqindepërgjigjieveirendisinkëtadyfaktorëtëtretëtpërngarëndësia.

• Vetëm 17 përqind e shqiptarëve kanë udhëtuar drejt Serbisë,çerekuprejtëcilëvekanëudhëtuarvetëmsitranzit.

• Vetëm 18 përqind e shqiptarëve kanë lexuar libra nga autorëserbë, ndërsa 30 përqind e të anketuarve kanë parë filmaregjizorështëfamshëmserbë.


11

• Shumicaeshqiptarëve,pakmëshumëmbi80përqind,janënëfavortëtëpaturiteventekulturoretëpërbashkëtameSerbinë.

• Gjysma e qytetarëve që morën pjesë në këtë anketim janëpërgjigjursesipastyre,ShqipëriadheSerbiakanëmarrëdhënieekonomike normale, ndërkohë që 21 përqind i cilësojnë atomarrëdhënie si tëmira ose shumë tëmira. 12përqind e të tëanketuarveicilësojnëmarrëdhënietekonomikemesdyvendevesitëkëqijaoseshumëtëkëqija.

• Shumicaeshtetasveshqiptarënukjanënëdijenitëprodukteveqë Shqipëria importon nga Serbia; një e treta e shqiptarëvemendojnë se importet konsistojnëmë së shumti në grurë dhemiell. 60 përqind besojnë se Shqipëria është një destinacionturistikpërserbët.


12

2. Të dhëna demografike

Statistikatgjinoretregojnëse50.8përqindepersonavetëanketuarjanë meshkuj dhe 48.7 përqind e tyre, femra, ndërkohë që 0.5përqindpreferuantëmosipërgjigjenfarekësajpyetjeje.

Gjinia

Përsaipërketgrupmoshavetëtëanketuarve:30.1përqindipërkasingrupmoshës35-49vjec,grupmoshakjomefrekuencënmëtëlartëtëpersonaveqë iupërgjigjënkësajankete.Menjëpjesëmarrjeprej28përqind,njerëzitqëipërkasingrupmoshës25-34vjecrenditentëdytët.Ndërkohëqëtëtretëtrenditentëanketuaritqëipërkasingrupmoshës18-24vjec,me27përqind.Frekuencamëeulëtdallohetnëgrupmoshënembi60-vjecarëvekukapaturvetëm14.8përqindpjesëmarrje.

Grupmoshat

Të dhëna

Statistikapërqind e

Gjinia

Përsa i pëgrupmoshpjesëmarNdërkohFrekuencpjesëmar

Grupmos

Mbledhjadiplomuamesëm, q8.3. 7.2 prefuzuan në grupinpërqind k

Niveli ar

Ma

F

Pa pë

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

a demograf

at gjinore tree tyre, femra

ërket grupmha kjo me frrrje prej 28 pë që të tretëtca më e ulët rrje.

shat

a e të dhënavar në nivel uqë përbëjnë 3përqind e pje

t’i përgjigjen e njerëzve kanë përfund

rsimor

0.0

ashkull

Femër

rgjigje

27.0 %

18-24 vjec

fike

egojnë se 50.a, ndërkohë q

oshave të të rekuencën mpërqind, njert renditen të dallohet në g

ve mbi sfonduniversitar. P35.3 përqindesëmarrësve eshin kësaj ptë paarsimua

duar vetëm c

10.0 20.0

28

25-3

.8 përqind e që 0.5 përqin

anketuarve:më të lartë të prëzit që i përkanketuarit qgrupmoshën

din akademikPas tyre rendid. Përqindja në këtë anke

pyetjeje. Ndëar ku vetëm

ciklin fillor.

30.0 40

8.1 %

34 vjec

Perqindj

personave tënd preferuan

: 30.1 përqinpersonave qkasin grupm

që i përkasin n e mbi 60-vj

k të të anketiten njerëzit e të diplomuetim kanë mërsa frekuenc0.6 përqind

.0 50.0

30.1 %

35-59 vjec

a

ë anketuar jan të mos i për

nd i përkasinqë iu përgjigjmoshës 25-34

grupmoshësjecarëve ku

tuarve tregonqë janë dipl

uarve në sistmbaruar vetëm

ca më e ulët kanë marrë

60.0

14

60-

anë meshkujrgjigjen fare

n grupmoshëjën kësaj ank4 vjec rendits 18-24 vjecka patur vet

n se 47 përqilomuar në nitemin pasunim ciklin e ule të të anketpjesë në kët

Perqindja

4.8 %

> vjec

j dhe 48.7 e kësaj pyetje

s 35-49 vjeckete. Me njëen të dytët. , me 27 përqëm 14.8 për

ind e tyre janivelin arsimoiversitar ështlët dhe 0.2 e tuarve dallohtë ankete dhe

5

eje.

c, ë

qind. qind

në të or të të tyre

het e 1.3

Të dhëna

Statistikapërqind e

Gjinia

Përsa i pëgrupmoshpjesëmarNdërkohFrekuencpjesëmar

Grupmos

Mbledhjadiplomuamesëm, q8.3. 7.2 prefuzuan në grupinpërqind k

Niveli ar

Ma

F

Pa pë

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

a demograf

at gjinore tree tyre, femra

ërket grupmha kjo me frrrje prej 28 pë që të tretëtca më e ulët rrje.

shat

a e të dhënavar në nivel uqë përbëjnë 3përqind e pje

t’i përgjigjen e njerëzve kanë përfund

rsimor

0.0

ashkull

Femër

rgjigje

27.0 %

18-24 vjec

fike

egojnë se 50.a, ndërkohë q

oshave të të rekuencën mpërqind, njert renditen të dallohet në g

ve mbi sfonduniversitar. P35.3 përqindesëmarrësve eshin kësaj ptë paarsimua

duar vetëm c

10.0 20.0

28

25-3

.8 përqind e që 0.5 përqin

anketuarve:më të lartë të prëzit që i përkanketuarit qgrupmoshën

din akademikPas tyre rendid. Përqindja në këtë anke

pyetjeje. Ndëar ku vetëm

ciklin fillor.

30.0 40

8.1 %

34 vjec

Perqindj

personave tënd preferuan

: 30.1 përqinpersonave qkasin grupm

që i përkasin n e mbi 60-vj

k të të anketiten njerëzit e të diplomuetim kanë mërsa frekuenc0.6 përqind

.0 50.0

30.1 %

35-59 vjec

a

ë anketuar jan të mos i për

nd i përkasinqë iu përgjigjmoshës 25-34

grupmoshësjecarëve ku

tuarve tregonqë janë dipl

uarve në sistmbaruar vetëm

ca më e ulët kanë marrë

60.0

14

60-

anë meshkujrgjigjen fare

n grupmoshëjën kësaj ank4 vjec rendits 18-24 vjecka patur vet

n se 47 përqilomuar në nitemin pasunim ciklin e ule të të anketpjesë në kët

Perqindja

4.8 %

> vjec

j dhe 48.7 e kësaj pyetje

s 35-49 vjeckete. Me njëen të dytët. , me 27 përqëm 14.8 për

ind e tyre janivelin arsimoiversitar ështlët dhe 0.2 e tuarve dallohtë ankete dhe

5

eje.

c, ë

qind. qind

në të or të të tyre

het e 1.3


13

Mbledhja e të dhënave mbi sfondin akademik të të anketuarvetregonse47përqindetyrejanëtëdiplomuarnëniveluniversitar.Pas tyrerenditennjerëzitqë janëdiplomuarnënivelinarsimor tëmesëm, që përbëjnë 35.3 përqind. Përqindja e të diplomuarve nësistemin pasuniversitar është 8.3. 7.2 përqind e pjesëmarrësvenë këtë anketimkanëmbaruar vetëmciklin e ulët dhe0.2 e tyrerefuzuant’ipërgjigjeshinkësajpyetjeje.Ndërsafrekuencamëeulëte të tëanketuarvedallohetnëgrupinenjerëzve tëpaarsimuarkuvetëm0.6përqindkanëmarrëpjesënëkëtëanketedhe1.3përqindkanëpërfunduarvetëmciklinfillor.

Niveli arsimor

Grafiku i fundit tregon statusin e punësimit të të anketuarve.Përkundër17.8përqind të tyreqë janë tëpapunësuar,45përqindjanë tëpunësuar.Tëvetëpunësuaritpërbëjnë17.3përqind,ndërsastudentët 11.7 përqind të njerëzve që kanë marrë pjesë në këtëanketim.Vetëm0.2përqind refuzuan t’i përgjigjenkësaj pyetjejedhe8përqindjanëpensionistë.

6

Grafiku i fundit tregon statusin e punësimit të të anketuarve. Përkundër 17.8 përqind të tyre që janë të papunësuar, 45 përqind janë të punësuar. Të vetëpunësuarit përbëjnë 17.3 përqind, ndërsa studentët 11.7 përqind të njerëzve që kanë marrë pjesë në këtë anketim. Vetëm 0.2 përqind refuzuan t’i përgjigjen kësaj pyetjeje dhe 8 përqind janë pensionistë.

Statusi i punësimit

.05.0

10.015.020.025.030.035.040.045.050.0

Perqindja

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

Perqindja


14


6

Grafiku i fundit tregon statusin e punësimit të të anketuarve. Përkundër 17.8 përqind të tyre që janë të papunësuar, 45 përqind janë të punësuar. Të vetëpunësuarit përbëjnë 17.3 përqind, ndërsa studentët 11.7 përqind të njerëzve që kanë marrë pjesë në këtë anketim. Vetëm 0.2 përqind refuzuan t’i përgjigjen kësaj pyetjeje dhe 8 përqind janë pensionistë.


.05.0

10.015.020.025.030.035.040.045.050.0

Perqindja

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

Perqindja


15

3. Gjetjet e detajuara dhe analiza

3.1 Vlerësime të përgjithshme

Pavarësisht të qënit dëshmitarë të një viti intensiv të mbushurmeincidentedhevizitatënivelit të lartëndërmjetShqipërisëdheSerbisë,shumicaeqytetarëve,pothuajsegjysmaprejtyre,ndjentesemarrëdhënietmesdyshtetevejanënormale.45.6përqindzgjodhënkëtëopsion.Njëgrupikonsiderueshëmqëpërfaqësontenjëtëtretatnuk i konsideronte marrëdhëniet normale, me 29.5 përqind që icilësonte ato si tëkëqijadhe5përqind si shumë tëkëqija.Rreth16përqindeqytetarëvejanënëspektrintjetërtëpërgjigjjeve;13.4përqindicilësoninmarrëdhenietsitëmiradhepakmëshumëse3përqindetyre,sishumëtëmira.

Si do t’i vlerësonit në përgjithësi marrëdhëniet ndërmjet Shqipërisë dhe Serbisë?

Gjetjet e

Vlerësim

Pavarësislartë ndërse marrëdkonsiderupërqind qqytetarëvdhe pak m

Si do t’i v

Të pyetupërgjigjjemarrëdhënga 20.5 pyetur m

Si do t’i v

0

10

20

30

40

50

e detajuara

me të përgjit

sht të qënit drmjet Shqipëdhëniet mes ueshëm që pqë i cilësonteve janë në spmë shumë se

vlerësonit n

r konkretishet anonin pakëniet ndërmjpërqind që i

mbi këtë cësh

vlerësonit m

Shume temira

2.5

dhe analiza

thshme

dëshmitarë tëërisë dhe Serdy shteteve

përfaqësonte e ato si të këpektrin tjetër e 3 përqind e

ë përgjithësi

ht mbi marrëdk më shumëet organeve i cilësojnë attje u shprehë

marrëdhëniet

Të mira N

13.4

a

ë një viti interbisë, shumijanë normalnjë të tretat

ëqija dhe 5 ptë përgjigjje

e tyre, si shu

i marrëdhën

dhëniet ekzi drejt vlerësekzekutive t

to si të këqijën që qeveri

t ndërmjet q

Normale Të

45.6

ensiv të mbuica e qytetarële. 45.6 përqnuk i konsidërqind si shueve; 13.4 përumë të mira.

niet ndërmje

stuese ndërmimit normal.te Shqipërisëa ose shumëtë mbajnë m

qeverive të dy

ë këqija Shuk

29.5

ushur me incëve, pothuaj

qind zgjodhëderonte marrumë të këqijrqind i cilëso

et Shqipërisë

mjet qeveriv. 54.7 përqinë dhe të Serbë të këqija. 1

marrëdhënie t

dy shteteve, S

umë tëkëqija

Nuk

5.0

cidente dhe vse gjysma p

ën këtë opsiorëdhëniet noa. Rreth 16 ponin marrëd

ë dhe Serbis

ve përkatëse tnd shpreheshbisë janë nor3,7 përqind të mira ose s

Shqipërisë d

k e di /PP

4.0

vizita të niverej tyre, ndje

on. Një grup ormale, me 2përqind e

dheniet si të m

së?

të dy vendevhin se rmale, të ndje qytetarëve

shumë të mir

dhe Serbisë?

7

elit të ente i

29.5

mira

ve,

jekur e të ra.


16

Të pyetur konkretisht mbi marrëdhëniet ekzistuese ndërmjetqeverivepërkatësetëdyvendeve,përgjigjjetanoninpakmëshumëdrejtvlerësimitnormal.54.7përqindshpreheshinsemarrëdhënietndërmjet organeve ekzekutive te Shqipërisë dhe të Serbisë janënormale,tëndjekurnga20.5përqindqëicilësojnëatositëkëqijaoseshumëtëkëqija.13,7përqindeqytetarëvetëpyeturmbikëtëcështje u shprehën që qeveritë mbajnë marrëdhënie të mira oseshumëtëmira.

Si do t’i vlerësonit marrëdhëniet ndërmjet qeverive të dy shteteve, Shqipërisë dhe Serbisë?

Tëpyeturmbiperceptiminemarrëdhënievendërmjetdypopujve,vlerësimi mbi marrëdhëniet e shtetasve shqiptarë dhe atyreserbëzbutetnëvetëm42.5përqindqëshprehensemarrëdhënietjanë normale, të ndjekur nga 27.5 përqind që i cilësojnë këtomarrëdhënie tëkëqijadhe7përqind, si shumë tëkëqija.Rreth14perqindeatyreqëjanëpyeturiperceptojnëmarrëdhënietsitëmiradhevetëm2.6përqindsishumëtëmira.

Dukekrahasuarkëtodyrezultateështëeqartësesipasperceptimittë përgjithshëm të qytetarëve, qeveritë e tyre përkatëse kanë

8

Të pyetur mbi perceptimin e marrëdhënieve ndërmjet dy popujve, vlerësimi mbi marrëdhëniet e shtetasve shqiptarë dhe atyre serbë zbutet në vetëm 42.5 përqind që shprehen se marrëdhëniet janë normale, të ndjekur nga 27.5 përqind që i cilësojnë këto marrëdhënie të këqija dhe 7 përqind, si shumë të këqija. Rreth 14 perqind e atyre që janë pyetur i perceptojnë marrëdhëniet si të mira dhe vetëm 2.6 përqind si shumë të mira.

Duke krahasuar këto dy rezultate është e qartë se sipas perceptimit të përgjithshëm të qytetarëve, qeveritë e tyre përkatëse kanë marrëdhënie më të mira sesa vetë shtetasit e tyre. Ky ndryshim në perceptim vjen si ndikim i takimeve të nivelit të lartë dhe vizitave që të dy krerët e shteteve kanë bërë si në Shqipëri, dhe ne Serbi, por gjithashtu dhe falë takimeve të tyre të përbashkëta nëpër evenimentet e BE. Sic vihet re dhe në anketimin e bërë në vitin 2013 nga AIIS mbi marrëdhëniet shqiptaro-greke, përgjithësisht qytetarët i perceptojnë marrëdhëniet e qeverive të tyre me fqinjët si shumë më të mira sesa vetë marrëdhëniet e tyre.

Bazuar në përvojën tuaj por edhe të komunitetit, si do t’i vlerësonit marrëdhëniet aktuale mes shtetasve të Shqipërisë dhe atyre të Serbisë?

Dy të tretat e shqiptarëve të pyetur, 49.2 përqind e tyre, besojnë se marrëdhëniet me Serbinë mbartin rëndësi të veçantë dhe 18.2 përqind i vlerësojnë si shumë të veçanta. Në krahasim më një të katërtat, 25.6% që besojnë se nuk janë dhe aq të rëndësishme, një grup i vogël prej 4.5 përqind i vlerëson këto marrëdhënie si aspak të rëndësishme.

Sipas gjykimit tuaj, sa të rëndësishme janë marrëdhëniet ndërmjet Shqipërisë dhe Serbisë?

2.6 %

17.1 %

54.7 %

18.8 %

1.7 % 5.2 %

0

10

20

30

40

50

60

Shume temira

Të mira Normale Të këqija Shumë tëkëqija

Nuk e di/PP

2.6 %

13.8 %

42.5 %

27.5 %

7.2 % 6.5 %

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

Shume temira


Nuk e di

Perqindja


17

marrëdhëniemëtëmirasesavetështetasitetyre.KyndryshimnëperceptimvjensindikimitakimevetënivelittëlartëdhevizitaveqëtëdykrerëteshtetevekanëbërësinëShqipëri,dheneSerbi,por gjithashtu dhe falë takimeve të tyre të përbashkëta nëpërevenimenteteBE.Sicvihetredhenëanketiminebërënëvitin2013ngaAIISmbimarrëdhënietshqiptaro-greke,përgjithësishtqytetarëtiperceptojnëmarrëdhënieteqeverivetëtyremefqinjëtsishumëmëtëmirasesavetëmarrëdhënietetyre.


Dy të tretat e shqiptarëve të pyetur, 49.2 përqind e tyre, besojnësemarrëdhënietme Serbinëmbartin rëndësi të veçantë dhe 18.2përqind i vlerësojnë si shumë të veçanta.Në krahasimmënjë tëkatërtat,25.6%qëbesojnësenukjanëdheaqtërëndësishme,njëgrupivogëlprej4.5përqindivlerësonkëtomarrëdhëniesiaspaktërëndësishme.

Sipas gjykimit tuaj, satërëndësishmejanëmarrëdhënietndërmjetShqipërisëdheSerbisë?

8

Të pyetur mbi perceptimin e marrëdhënieve ndërmjet dy popujve, vlerësimi mbi marrëdhëniet e shtetasve shqiptarë dhe atyre serbë zbutet në vetëm 42.5 përqind që shprehen se marrëdhëniet janë normale, të ndjekur nga 27.5 përqind që i cilësojnë këto marrëdhënie të këqija dhe 7 përqind, si shumë të këqija. Rreth 14 perqind e atyre që janë pyetur i perceptojnë marrëdhëniet si të mira dhe vetëm 2.6 përqind si shumë të mira.

Duke krahasuar këto dy rezultate është e qartë se sipas perceptimit të përgjithshëm të qytetarëve, qeveritë e tyre përkatëse kanë marrëdhënie më të mira sesa vetë shtetasit e tyre. Ky ndryshim në perceptim vjen si ndikim i takimeve të nivelit të lartë dhe vizitave që të dy krerët e shteteve kanë bërë si në Shqipëri, dhe ne Serbi, por gjithashtu dhe falë takimeve të tyre të përbashkëta nëpër evenimentet e BE. Sic vihet re dhe në anketimin e bërë në vitin 2013 nga AIIS mbi marrëdhëniet shqiptaro-greke, përgjithësisht qytetarët i perceptojnë marrëdhëniet e qeverive të tyre me fqinjët si shumë më të mira sesa vetë marrëdhëniet e tyre.


Dy të tretat e shqiptarëve të pyetur, 49.2 përqind e tyre, besojnë se marrëdhëniet me Serbinë mbartin rëndësi të veçantë dhe 18.2 përqind i vlerësojnë si shumë të veçanta. Në krahasim më një të katërtat, 25.6% që besojnë se nuk janë dhe aq të rëndësishme, një grup i vogël prej 4.5 përqind i vlerëson këto marrëdhënie si aspak të rëndësishme.

Sipas gjykimit tuaj, sa të rëndësishme janë marrëdhëniet ndërmjet Shqipërisë dhe Serbisë?

2.6 %

17.1 %

54.7 %

18.8 %

1.7 % 5.2 %

0

10

20

30

40

50

60

Shume temira


Nuk e di/PP

2.6 %

13.8 %

42.5 %

27.5 %

7.2 % 6.5 %

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

Shume temira


Nuk e di

Perqindja


18

Tëpyeturmbipritshmëritëesëardhmes,shumicaetëanketuarveushprehënsebesojnëqëmarrëdhënietndërmjetShqipërisëdheSerbisëdotëpërmirësohen.54.4përqindshprehensepërmirësimidotëkthehetnëtrend,krahasuarme32.1përqind,sipastëcilëvegjendjado tëmbetet epandryshueshmedhenjëgrupi tëvogëlprej3.3përqindqëpresinpërshkallëzimtëmarrëdhënieve.Njënumër i konsiderueshëm i personaveqë i janëpërgjigjur kësajpyetjeje, rreth 10 përqind, nuk kanë zgjedhur një opsion tëvlefshëm.

Si do të jenë marrëdhëniet ndërmjet Shqipërisë dhe Serbisë në të ardhmen?

Shtetasitshqiptarëjanëtëvetëdijshëmmbirëndësinëqëmbartinmarrëdhëniet dypalëshe me Serbinë për mbarë rajonin. Përrrjedhojë shumicaprej tyre i cilësonkëtomarrëdhënie si çelëspër sigurinë dhe paqennëBallkaninPerëndimor. 34 përqind eqytetarëveshprehensemarrëdhënietjanëshumëtërëndësishmenëkëtëkontekst, tëndjekurnga52përqindqë icilësojnësi të

9

Të pyetur mbi pritshmëritë e së ardhmes, shumica e të anketuarve u shprehën se besojnë që marrëdhëniet ndërmjet Shqipërisë dhe Serbisë do të përmirësohen. 54.4 përqind shprehen se përmirësimi do të kthehet në trend, krahasuar me 32.1 përqind, sipas të cilëve gjendja do të mbetet e pandryshueshme dhe një grupi të vogël prej 3.3 përqind që presin përshkallëzim të marrëdhënieve. Një numër i konsiderueshëm i personave që i janë përgjigjur kësaj pyetjeje, rreth 10 përqind, nuk kanë zgjedhur një opsion të vlefshëm.


Shtetasit shqiptarë janë të vetëdijshëm mbi rëndësinë që mbartin marrëdhëniet dypalëshe me Serbinë për mbarë rajonin. Për rrjedhojë shumica prej tyre i cilëson këto marrëdhënie si çelës për sigurinë dhe paqen në Ballkanin Perëndimor. 34 përqind e qytetarëve shprehen se marrëdhëniet janë shumë të rëndësishme në këtë kontekst, të ndjekur nga 52 përqind që i cilësojnë si të rëndësishme. Një në dhjetë të anketuar (10 përqind) nuk beson se marrëdhëniet dypalëshe me Serbinë janë të rëndësishme për stabilitetin në rajon.

18.2

49.2

25.6

4.5 2.6 0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

Perqindja

54.4 %

32.1 %

3.3 % 10.2 %

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

Do të zhvillohen epërmirësohen

Nuk do të ketëndonjë ndryshim

Do tëpërkeqësohen

Nuk e di

Perqindja

Perqindja


19

rëndësishme.Njënëdhjetë tëanketuar(10përqind)nukbesonsemarrëdhënietdypalëshemeSerbinë janë të rëndësishmepërstabilitetinnërajon.

Sa të rëndësishme janë marrëdhëniet ndërmjet Shqipërisë dhe Serbisë për sigurinë dhe stabilitetin në Ballkan?

Tëpyeturmbiperceptimetdhegatishmërinëpërtalënëpashistorinëdhe për të përgatitur marrëdhënie më të mira në të ardhmen,shqiptarëtjanëtëndarë;50,7përqindduketsejanëtëmendimitsetë

9

Të pyetur mbi pritshmëritë e së ardhmes, shumica e të anketuarve u shprehën se besojnë që marrëdhëniet ndërmjet Shqipërisë dhe Serbisë do të përmirësohen. 54.4 përqind shprehen se përmirësimi do të kthehet në trend, krahasuar me 32.1 përqind, sipas të cilëve gjendja do të mbetet e pandryshueshme dhe një grupi të vogël prej 3.3 përqind që presin përshkallëzim të marrëdhënieve. Një numër i konsiderueshëm i personave që i janë përgjigjur kësaj pyetjeje, rreth 10 përqind, nuk kanë zgjedhur një opsion të vlefshëm.


Shtetasit shqiptarë janë të vetëdijshëm mbi rëndësinë që mbartin marrëdhëniet dypalëshe me Serbinë për mbarë rajonin. Për rrjedhojë shumica prej tyre i cilëson këto marrëdhënie si çelës për sigurinë dhe paqen në Ballkanin Perëndimor. 34 përqind e qytetarëve shprehen se marrëdhëniet janë shumë të rëndësishme në këtë kontekst, të ndjekur nga 52 përqind që i cilësojnë si të rëndësishme. Një në dhjetë të anketuar (10 përqind) nuk beson se marrëdhëniet dypalëshe me Serbinë janë të rëndësishme për stabilitetin në rajon.

18.2

49.2

25.6

4.5 2.6 0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

Perqindja

54.4 %

32.1 %

3.3 % 10.2 %

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

Do të zhvillohen epërmirësohen

Nuk do të ketëndonjë ndryshim

Do tëpërkeqësohen

Nuk e di

Perqindja

Perqindja

Sa të rënstabilitet

Të pyetumarrëdhëmendimi30.1 përqpërgjigjekonfuzë k

A mendo

Marrëdh

Shumë shtjetër. Atintervistukanë një kërcënuapërqind pkërcënimpërkatësinjë total pPrevalenulët i të t

1 ‘Albanianhttp://www

Shumë t

T

Jo t

0.0

20.0

40.0

60.0

ndësishme jatin në Ballka

r mbi percepënie më të mt se të dy sht

qind që nuk pn kësaj pyetjkur bëhet fja

oni se të dy v

hëniet politi

hqiptarë, 65.ta që besojnëuarve. Një nupërgjigjie pë

ar, vlerësimepërmendin fq

m të mundshëisht me 15 dhprej 5.4 përqca e Greqisëë anketuarve

n-Greek relatiow.aiis-albania.

të rëndësishme

Të rëndësishme

të rendësishme

Nuk e d

50.7

Po

anë marrëdhan?

ptimet dhe gmira në të ard

tetet janë të pajtohen metjeje është shalë për niveli

vendet janë t

ike dhe kon

.3 përqind më se një rreziumër i konsiër këtë pyetjt se cili shteqinjin jugor,ëm. Shifrat ehe 12 përqinqind i të gjithë mbi Serbine) ëhstë në p

ns from the eyorg/?q=report

0.0 20

e

e

e

di

10.0

4.2

Jo

hëniet ndërm

atishmërinë dhmen, shqipgatshme për

e këtë mendimhumë i lartë, in e gatishm

të përgatitur

teksti Euro

mendojnë se ik i tillë ështiderueshëm ie. Nga 19.4 t përbën një Greqinë, të

e tjera janë mnd. Duke komhë të anketua

në si kërcënimpërputhje me

yes of the Albats

0.0 40.0

34.1

0

30.1

Nuk

mjet Shqipër

për ta lënë pptarët janë tër të ndërtuar m. Numri i qmbi 19 përq

mërisë për të n

ra për të ndë

pian

Shqipëria nuë i pranishëmi përgjigjjevpërqindëshikërcënim vandjekur nga

më të ulëta pmbinuar rezuarve e cilësom potencial e rezultatet e

nian Public 20

60.0

51.8

19.3

k e di/ nuk kapërgjigje

risë dhe Serb

pas historinëë ndarë; 50,7marrëdhëni

qytetarëve qqind. Ky ëshndërtuar ma

ërtuar marrë

uk është e këm, përbëjnë

ve, 15.3 përqi që beson seariojnë. Ngaa 27.8 përqinër Rusinë dhultatet e dy gojnë Serbinë (pavarësisht anketimit të

13’ Albanian I

Perqindja

Perqi

bisë për sigu

ë dhe për të p7 përqind dukie miqësore, që kanë prefehtë një treguearrëdhënie m

ëdhënie miq

ërcënuar ngamë pak se 2

qind tregojnëe Shqipëria ëa kjo nënkatend që përmenhe për shtetegrafikëve, resi kërcënim

t zgjedhjes në AIIS në 20

Institute for Int

indja

urinë dhe

përgatitur ket se janë ttë ndjekur n

eruar mos t’ies që ata jan

më të mira.

qësore?

a ndonjë shte20 përqind tëë se qytetarëtështë e egori, 31.6 ndin Serbinë

et Arabe, ezulton se ve

m për Shqipërnga një numë013. 1

ternational Stu

10

ë nga i ë

et ë të t nuk

ë si

etëm rinë. ër i

udies,


20

dyshtetetjanëtëgatshmepërtëndërtuarmarrëdhëniemiqësore,tëndjekurnga30.1përqindqënukpajtohenmekëtëmendim.Numrii qytetarëve që kanë preferuar mos t’i përgjigjen kësaj pyetjejeështëshumëilartë,mbi19përqind.Kyështënjëtreguesqëatajanëkonfuzëkurbëhet fjalëpërnivelinegatishmërisëpër tëndërtuarmarrëdhëniemëtëmira.

A mendoni se të dy vendet janë të përgatitura për të ndërtuar marrëdhënie miqësore?

Sa të rënstabilitet

Të pyetumarrëdhëmendimi30.1 përqpërgjigjekonfuzë k

A mendo

Marrëdh

Shumë shtjetër. Atintervistukanë një kërcënuapërqind pkërcënimpërkatësinjë total pPrevalenulët i të t

1 ‘Albanianhttp://www

Shumë t

T

Jo t

0.0

20.0

40.0

60.0

ndësishme jatin në Ballka

r mbi percepënie më të mt se të dy sht

qind që nuk pn kësaj pyetjkur bëhet fja

oni se të dy v

hëniet politi

hqiptarë, 65.ta që besojnëuarve. Një nupërgjigjie pë

ar, vlerësimepërmendin fq

m të mundshëisht me 15 dhprej 5.4 përqca e Greqisëë anketuarve

n-Greek relatiow.aiis-albania.

të rëndësishme

Të rëndësishme

të rendësishme

Nuk e d

50.7

Po

anë marrëdhan?

ptimet dhe gmira në të ard

tetet janë të pajtohen metjeje është shalë për niveli

vendet janë t

ike dhe kon

.3 përqind më se një rreziumër i konsiër këtë pyetjt se cili shteqinjin jugor,ëm. Shifrat ehe 12 përqinqind i të gjithë mbi Serbine) ëhstë në p

ns from the eyorg/?q=report

0.0 20

e

e

e

di

10.0

4.2

Jo

hëniet ndërm

atishmërinë dhmen, shqipgatshme për

e këtë mendimhumë i lartë, in e gatishm

të përgatitur

teksti Euro

mendojnë se ik i tillë ështiderueshëm ie. Nga 19.4 t përbën një Greqinë, të

e tjera janë mnd. Duke komhë të anketua

në si kërcënimpërputhje me

yes of the Albats

0.0 40.0

34.1

0

30.1

Nuk

mjet Shqipër

për ta lënë pptarët janë tër të ndërtuar m. Numri i qmbi 19 përq

mërisë për të n

ra për të ndë

pian

Shqipëria nuë i pranishëmi përgjigjjevpërqindëshikërcënim vandjekur nga

më të ulëta pmbinuar rezuarve e cilësom potencial e rezultatet e

nian Public 20

60.0

51.8

19.3

k e di/ nuk kapërgjigje

risë dhe Serb

pas historinëë ndarë; 50,7marrëdhëni

qytetarëve qqind. Ky ëshndërtuar ma

ërtuar marrë

uk është e këm, përbëjnë

ve, 15.3 përqi që beson seariojnë. Ngaa 27.8 përqinër Rusinë dhultatet e dy gojnë Serbinë (pavarësisht anketimit të

13’ Albanian I

Perqindja

Perqi

bisë për sigu

ë dhe për të p7 përqind dukie miqësore, që kanë prefehtë një treguearrëdhënie m

ëdhënie miq

ërcënuar ngamë pak se 2

qind tregojnëe Shqipëria ëa kjo nënkatend që përmenhe për shtetegrafikëve, resi kërcënim

t zgjedhjes në AIIS në 20

Institute for Int

indja

urinë dhe

përgatitur ket se janë ttë ndjekur n

eruar mos t’ies që ata jan

më të mira.

qësore?

a ndonjë shte20 përqind tëë se qytetarëtështë e egori, 31.6 ndin Serbinë

et Arabe, ezulton se ve

m për Shqipërnga një numë013. 1

ternational Stu

10

ë nga i ë

et ë të t nuk

ë si

etëm rinë. ër i

udies,


21

3.2 Marrëdhëniet politike dhe konteksti Europian

Shumë shqiptarë, 65.3 përqind mendojnë se Shqipëria nukështë e kërcënuar nga ndonjë shtet tjetër.Ata që besojnë se njërrezik i tillë është i pranishëm, përbëjnëmë pak se 20 përqindtë të intervistuarve.Një numër i konsiderueshëm i përgjigjjeve,15.3 përqind tregojnë se qytetarët nuk kanë një përgjigjie përkëtëpyetje.Nga19.4përqindëshiqëbesonseShqipëriaështëekërcënuar,vlerësimet secili shtetpërbënnjëkërcënimvariojnë.Nga kjo nënkategori, 31.6 përqind përmendin fqinjin jugor,Greqinë, të ndjekur nga 27.8 përqind që përmendin Serbinë sikërcënimtëmundshëm.ShifratetjerajanëmëtëulëtapërRusinëdhepërshtetetArabe,përkatësishtme15dhe12përqind.Dukekombinuar rezultatet e dygrafikëve, rezulton se vetëmnjë totalprej 5.4 përqind i të gjithë të anketuarve e cilësojnë Serbinë sikërcënim për Shqipërinë. Prevalenca e Greqisë mbi Serbinë sikërcënimpotencial (pavarësishtzgjedhjesnganjënumër iulët itë tëanketuarve)ështënëpërputhjemerezultateteanketimit tëAIISnë2013.1

A mendoni se Shqipëria kërcënohet nga një shtet tjetër? Nëse po, cili nga shtetet e mëposhtme paraqet kërcënimin më të madh për Shqipërinë:

Shtetasitshqiptarëbesojnësesinjëprejshtetevefqinjenërajon,qeveria e tyre duhet t’i kushtojë vëmendje marrëdhënieve meSerbinë. Sic tregojnë dhe anketat vjetore të AIIS, shqiptarët erezervojnëmësëshumtivëmendjene tyre tëdëshiruarpër fqinjë

1. ‘Albanian-Greek relations from the eyes of the Albanian Public 2013’ Albanian Institute for International Studies, http://www.aiis-albania.org/?q=reports


22

si Italia, Kosova dhe Greqia. Kjo është mëse e natyrshme dukeqenëse lidhjetekzistuese tëShqipërisëmekëtovendembeten tëforta.Në rastin eSerbisë të paktë janë ata që besojnë se qeveriashqiptarenukduhett’ikushtojë,oset’ukushtojëfarepakvëmendjezhvillimittëmarrëdhënievemeSerbinë;shifratenënvizuarameblui korrespondojnë një shkalleminimale vëmendjeje 1-3 (zero osevëmendjeminimale).Nëanëntjetërtëspektrit,numriiqytetarëveqë kërkojnë vëmendjemaksimale (shkalla 8-10) nëmarrëdhënietmeSerbinëështëmëilartëse37.4përqind.Shumicaeqytetarëve

11

A mendoni se Shqipëria kërcënohet nga një shtet tjetër? Nëse po, cili nga shtetet e mëposhtme paraqet kërcënimin më të madh për Shqipërinë:

Shtetasit shqiptarë besojnë se si një prej shteteve fqinje në rajon, qeveria e tyre duhet t’i kushtojë vëmendje marrëdhënieve me Serbinë. Sic tregojnë dhe anketat vjetore të AIIS, shqiptarët e rezervojnë më së shumti vëmendjen e tyre të dëshiruar për fqinjë si Italia, Kosova dhe Greqia. Kjo është mëse e natyrshme duke qenë se lidhjet ekzistuese të Shqipërisë me këto vende mbeten të forta. Në rastin e Serbisë të paktë janë ata që besojnë se qeveria shqiptare nuk duhet t’i kushtojë, ose t’u kushtojë fare pak vëmendje zhvillimit të marrëdhënieve me Serbinë; shifrat e nënvizuara me blu i korrespondojnë një shkalle minimale vëmendjeje 1-3 (zero ose vëmendje minimale). Në anën tjetër të spektrit, numri i qytetarëve që kërkojnë vëmendje maksimale (shkalla 8-10) në marrëdhëniet me Serbinë është më i lartë se 37.4 përqind. Shumica e qytetarëve të pyetur kanë preferuar që niveli i vëmendjes që i duhet kushtuar marrëdhënieve me Serbinë të

19.4

65.3

15.3 0.0

10.020.030.040.050.060.070.0

Po Jo Nuk e di

Perqindja

3.4 .4

31.6

.4

15.6

27.8

.4

12.2 8.4

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

Perqindja V


23

tëpyeturkanëpreferuarqëniveliivëmendjesqëiduhetkushtuarmarrëdhënieveme Serbinë të jetë mesatar ose i konsiderueshëm(shkalla4-7),menjëtotalpërgjigjjeshqëmbulon49.5përqind.

Tabela 1 : Në një shkallë nga një në dhjetë sa vëmendje duhet t’i kushtojë qeveria shqiptare marrëdhënieve me shtetet fqinje nga rajoni?

TëanketuarveiupaarqitnjëlistëmecështjetëmundshmeqëmundtëpërbëjnëpengesadhesfidanëndërtiminemarrëdhënievenormalendërmjetShqipërisëdheSerbisëdheiukërkuart’irendisinatosipasperceptimittëtyretërëndësisë.

Sic dallohet nga rezultatet e tabeles 2 cështjet të përmenduramëshpeshdhepengesatlidheshinmetëshkuarëndhehistorikunedyshteteveqëpërfshininmarrëdhënietetyrenëkonfliktineKosovës.Shumicadërrmueseeshqiptarëve,86.2përqindprej tyre,besojnëse shtypja e shqiptarëve të Kosovës dhe trashëgimia kriminalee regjimit tëMiloshevicit nëKosovë përbëjnë pengesa tëmëdhanë zhvillimin normal të marrëdhënieve dypalëshe. Shqyrtimi imëtejshëmitabelës3nxjerrnëpahsekyfaktorrenditetiparioseidyti,ivlerësuarsiproblemimëivështirëpërt’upërballur.

12

jetë mesatar ose i konsiderueshëm (shkalla 4-7), me një total përgjigjjesh që mbulon 49.5 përqind.

Tabela 1 : Në një shkallë nga një në dhjetë sa vëmendje duhet t’i kushtojë qeveria shqiptare marrëdhënieve me shtetet fqinje nga rajoni?

Shkalla e vëmendjes Greqia Italia Serbia

Ish Republika Jugosllav

e e Maqedoni

së Kosova Mali i Zi Turqia 1 3.3 1.5 6.9 2.2 2.0 1.2 2.52 2.3 1.0 3.1 2.5 .8 1.7 2.13 2.4 .9 3.0 2.7 .8 2.4 2.14 2.5 1.3 6.9 4.2 1.1 4.0 3.15 7.2 2.6 12.0 14.4 2.3 9.1 5.76 7.6 2.5 13.3 11.8 2.4 13.2 5.97 17.1 9.5 17.3 21.9 3.6 19.4 10.18 20.8 17.1 16.4 16.7 8.2 23.1 16.99 12.8 22.6 8.2 11.0 15.8 11.8 23.4

10 24.0 41.0 12.8 12.6 63.1 14.2 28.1Total 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

Të anketuarve iu paarqit një listë me cështje të mundshme që mund të përbëjnë pengesa dhe sfida në ndërtimin e marrëdhënieve normale ndërmjet Shqipërisë dhe Serbisë dhe iu kërkuar t’i rendisin ato sipas perceptimit të tyre të rëndësisë.

Sic dallohet nga rezultatet e tabeles 2 cështjet të përmendura më shpesh dhe pengesat lidheshin me të shkuarën dhe historikun e dy shteteve që përfshinin marrëdhëniet e tyre në konfliktin e Kosovës. Shumica dërrmuese e shqiptarëve, 86.2 përqind prej tyre, besojnë se shtypja e shqiptarëve të Kosovës dhe trashëgimia kriminale e regjimit të Miloshevicit në Kosovë përbëjnë pengesa të mëdha në zhvillimin normal të marrëdhënieve dypalëshe. Shqyrtimi i mëtejshëm i tabelës 3 nxjerr në pah se ky faktor renditet i pari ose i dyti, i vlerësuar si problemi më i vështirë për t’u përballur.

Armiqësia historike ndërmjet dy kombeve, një koncept i lidhur në masë të madhe me Kosovën por jo vetëm, është zgjedhur nga 83 përqind e të anketuarve dhe renditet kryesisht si cështje e rëndësishme, pra në vendin e parë ose të dytë.

Gjendja aktuale e marrëdhënieve ndërmjet Shqipërisë dhe Serbisë nuk cilësohet si e kënaqshme nga qytetarët duke qenë se 74 përqind e tyre mendojnë se kjo përbën problem në zhvillimin e marrëdhënieve. Ky rezultat është konfuz po të marrim parasysh që në fillim, shumë prej të anketuarve zgjodhën t’i përshkruajnë marrëdhëniet si normale. Megjithatë, incidentet e kohëve të fundit të lidhura me ndeshjen e futbollit mund të japin kontekstin e duhur për të kuptuar këtë vlerësim kundërshtues.


24

Armiqësia historike ndërmjet dy kombeve, një koncept i lidhurnëmasë tëmadhemeKosovënpor jovetëm,ështëzgjedhurnga83 përqind e të anketuarve dhe renditet kryesisht si cështje erëndësishme,pranëvendineparëosetëdytë.

GjendjaaktualeemarrëdhënievendërmjetShqipërisëdheSerbisënuk cilësohet si e kënaqshme nga qytetarët duke qenë se 74përqind e tyre mendojnë se kjo përbën problem në zhvillimin emarrëdhënieve. Ky rezultat është konfuz po të marrim parasyshqë në fillim, shumë prej të anketuarve zgjodhën t’i përshkruajnëmarrëdhënietsinormale.Megjithatë,incidentetekohëvetëfundittëlidhuramendeshjenefutbollitmundtëjapinkontekstineduhurpërtëkuptuarkëtëvlerësimkundërshtues.

Sipas perceptimit të 41.2 përqind të qytetarëve, mungesa ekomunikimitpërnjëkohëtëgjatëmesqytetarëvetëShqipërisëdheatyreSerbisëështënjëpengesëekonsiderueshme.Rreth13përqindpërmendgjithashtusiproblematikëqëduhetadresuardhenivelinemarrëdhenieveekonomike.Vetëm0.8përqindzgjodhëntëthonëqënukkaproblematikaapopengesa.

Mungesa e komunikimit ndërmjet shoqerive dhe gjendja emarrëdhenieve ekonomike janë të renditura në vendin e tretë përngarëndësiangaqytetarëtqëkanëzgjedhurtëpërmendinpikërishtkëtosipengesa,dukeminimizuarkështurëndësinëeproblemevetëtrashëguarangaeshkuaraqëjanëmëtëlidhuramëcështjen.

Të anketuarit u njohën me një listë të çështjeve më potenciale,të cilat mund të përbëjnë pengesa dhe sfida për ndërtimin e njëmarrëdhëniejenormalemidisShqipërisëdheSerbisëdhegjithashtuiukërkuapërt’irendituratosipasrëndësisësëperceptuar.

Siçshihetngarezultatetnëtabelën2pengesatdheçështjetmëshumëtëpërmendurakanëlidhjemetëkaluarëndhehistorinëkonfliktualemesdyvendeve, sidheKosovën.Pjesadërrmuesee shqiptarëve,


25

86,2%,mendonseshtypjaeshqiptarëvetëKosovësdhetrashëgimiakriminale e regjimit tëSlobodanMilosheviçit nëKosovë, përbënnjëpengesëmadhorenëzhvilliminemëtejshëmtëmarrëdhënievetëdyanshme.Përmëtepër,ngaanalizaetëdhënavetëtabelës3,delsekjoçështjeështërenditurosesieparaosesiproblemiidytëmëirëndësishëmpërt’upërballur.

Armiqësiahistorikemesdykombeve,njëkonceptilidhurmësëshumtimeKosovënporedhemëtej,ështëzgjedhurnga83%etëanketuarvedheështërenditurpërsërisiçështjaepareoseedytëmëerëndësishme.

GjendjaemarrëdhënieveaktualemesShqipërisëdheSerbisë,poashtunukdukettëjetëshumëekënaqshmepërqytetarët,përderisa74përqind e tyre besojnë se kjo përbën një problematikë në zhvillimin ekëtyremarrëdhënieve.Kyrezultatështëiçuditshëm,pasiqënëfillimshumicaetëanketuarvezgjodhënpërtëpërcaktuarkëtomarrëdhënietsi normale.Megjithatë, incidentet e kohëve të fundit të lidhuramendeshjenefutbollit,mundtëofrojnëedhekontekstinenevojshëmpërtëkuptuarkëtëvlerësimtëdiskutueshëm.

Qytetarëteperceptojnëmungesënekomunikimitpërnjëkohëtëgjatëmidisqytetarëveshqiptarëdheserbësinjëpengesëtëkonsiderueshmedhekyopsionështëzgjedhurnga41.2përqindekampionit.Rreth13përqindetëanketuarvegjithashtupërmendënnivelinemarrëdhënieveekonomike, si një çështje që duhet adresuar.Vetëm 0.8 për qind ekampionitzgjodhiopsioninsenukkaçështje të tillaosepengesa tëtjeratëkësajnatyre.

Simungesaekomunikimitndërmjetshoqëriveashtuedhegjendjaemarrëdhënieveekonomike janëvendosurkryesishtnëvendine tretëpërngarëndësiangatëanketuarit,qëzgjodhënpërt’ipërmenduratosipengesadukezvogëluarkështu rëndësinëekëtyreproblemevenëkrahasimme çështjet e trashëguara nga e kaluara, të cilat kanëmëshumëpeshë.


26

Tabela 2: Cilat janë tri çështjet më të rëndësishme që përbëjnë pengesa dhe probleme në marrëdhëniet Shqipëri-Serbi (rendisni sipas rëndësisë me numrat 1-3)?

ÇështjetPërqindja (e totalit)

Armiqësiahistorikemidisdykombeve 82.9

ShtypjaeshqiptarëvetëKosovësdhetrashëgimiakriminaleeregjimittëSlobodanMiloshevicitnëKosovë

86.2

GjendjaemarrëdhënieveaktualemidisSerbisëdheKosovës

74.0

MungesaekomunikimitpërnjëkohëtëgjatëmidisqytetarëvengaSerbiadheShqipëria

41.2

Niveliimarrëdhënieveekonomikemidisdyvendevedheshoqërive

12.8

Nukkaprobleme 0.8

Kurrenditensipasrëndësisë,rezultatetspecifikepërsecilinfaktortëpërmendurjanë:

Ngagrupiipërgjigjeve,qëzgjodhënarmiqësinëhistorikesiçështje/pengesë,47.1përqindmendojnëseështëçështjamëerëndësishme,25.2%edytamëerëndësishmedhe27.6%siçështjaetretëmëerëndësishme.

Nga ata që e përmendin shtypjen e shqiptarëve të Kosovës dheregjimin kriminal tëMillosheviçit, 42.1 për qind e shohin atë siçështjeneparëmë të rëndësishmepasuarnga41.8përqindqëekonsiderojnëatësiçështjenedytëmëtërëndësishmedhe16,2për


27

qindsiçështjenetretëmëtërëndësishme.

Gjendja aktuale emarrëdhënievemes dy vendeve u zgjodh edhenganjënëngrupikonsiderueshëmikampionit,prejtëcilëve23.3përqindevendosinatënëvendineparëpërngarëndësia,34.1nëvendinedytëdhe42.6nëvendinetretë.

Nga grupi më i vogël i qytetarëve që flasin për mungesën ekomunikimit,17përqindeshohinatësiproblemineparë,28përqindsitëdytindhegrupimëimadhme54përqindtëpërgjigjevenëatënënkategori,eshohinatësipengesënetretëmëerëndësishmepërmarrëdhënietdypalëshe.

Së fundinganëngrupi, qëpërmendmarrëdhëniet ekonomike apomungesënetyresipengesëtëmundshme,shumicaepërgjigjeveicilësojnëkëtoaspektesiprobleminetretëmëtërëndësishëmme52përqindtëpërgjigjeve,ndërsaataqëivendosinnëvendtëdytëdhetëtretëjanëpërkatësisht25.3përqinddhe22.7përqind.

Tabela 3: Rëndësia relative e çështjeve dhe pengesave të perceptuara

Niveli i rëndësisë 1 2 3

Armiqësiahistorikemidisdykombeve 47.1 25.2 27.6

ShtypjaeshqiptarëvetëKosovësdhetrashëgimiakriminaleeregjimittëSlobo-danMilosheviçitnëKosovë

42.1 41.8 16.2

GjendjaemarrëdhënieveaktualemidisSerbisëdheKosovës

23.3 34.1 42.6

MungesaekomunikimitpërnjëkohëtëgjatëmidisqytetarëvengaSerbiadheShqipëria

17.8 28.1 54.0

Niveliimarrëdhënieveekonomikemidisdyvendevedheshoqërive

25.3 22.7 51.9


28

Pjesëmarrësitnëanketëntonëuprezantuanmenjëserideklaratashdhe gjithashtu u pyetën nëse ata i konsideronin ato të sakta apojo.Kyeksperimentështëbërëpër tëvlerësuar shkallënemiteve,keqkuptimevedheparagjykimeveqëekzistojnëtekpublikushqiptarnëlidhjememarrëdhënietmeSerbinë.

Nësemarrim në konsideratë historinëmoderne tëmarrëdhënievetëShqipërisëdheSerbisë,atëherëvëmëreqëkëtovendenukkanëqenëkurrëtëpërfshiranënjëkonflikttëdrejtpërdrejtë.Megjithatë,konflikti iSerbisëmeshqiptarëtnëKosovëshihetsiarsyeqëmëshumëse50përqindeqytetarëvetëanketuartëmospajtohenmedeklaratën “Shqiptarët dhe serbët kurrë nuk kanë luftuar njëri-tjetrin.” Vetëm 30 për qind e të anketuarve pajtohen me këtëdeklaratë.

KurupyetënnëlidhjemendeshjenediskutueshmetëfutbollitnëBeograd,nëtetor2014,ashtusiçedhepritejshumicaeqytetarëvefajësuanSerbinë.Mbi70përqindeshqiptarëveiavënëfajinpalësserbe.Përmëpakse3përqindfajinekaShqipëria,ndërsanjëpjesëekonsiderueshmeepërgjigjeve,20përqind,fajësonsiShqipërinëashtudheSerbinëpëratëqëndodhi.

Ju lutem lexoni deklaratat e mëposhtme dhe përgjigjuni nëse i aprovoni ose jo:

Shqiptarët dhe serbët nuk kanë luftuar kurrë me njëri – tjetrin

16

Sipas mendimt tuaj përgjegjësi kryesor për incidentin e ndodhur në ndeshjen e futbollit në Beograd ishte:

Një grup deklaratash provuan gjithashtu të vlerësojnë perceptimet mbi faktorë të ndryshëm që kushtëzojnë zhvillimin e marrëdhënieve midis Shqipërisë dhe Serbisë. Media ka propaganduar idenë se marrëdhëniet mes dy vendeve janë duke u përmirësuar, ose do të normalizohen, sepse kjo është diçka e kërkuar nga Bashkimi Evropian (ose në zhargonin popullor nga Brukseli), apo edhe se kjo gjë është kërkuar nga një shtet i fortë anëtar i BE-së, pra Gjermania. Në fakt këto perceptime gjithashtu reflektojnë edhe takimet e Berlinit dhe Vjenës, të cilat ofruan mundësi për përfaqësues të lartë të klasës politike të të dyja vendeve për të përmbushur dhe madje edhe për të aplikuar për projekte rajonale. Një tjetër faktor i rëndësishëm që përcakton procesin e normalizimit të marrëdhënieve, është marrëdhënia e Serbisë me Kosovën. Nga përgjigjet e dhëna në këtë grup të deklaratave, është e qartë se shqiptarët besojnë më shumë se Shqipëria dhe Serbia duhet të përmirësojnë dhe të thellojnë marrëdhëniet e tyre, sepse kjo është në interesin e tyre dhe jo vetëm sepse kjo çështje është kërkuar nga BE-ja. Gjithashtu një shumicë e konsiderueshme e shqiptarëve besojnë se marrëdhëniet mes Serbisë dhe Kosovës nuk duhet të mbajnë peng.

67 për qind e shqiptarëve besojnë se është e vërtetë që Shqipëria dhe Serbia duhet të përmirësojnë marrëdhëniet e tyre për t’ju përgjigjur një kërkese nga Bashkimi Evropian, ndërsa

30.3 %

53.8 %

15.6 %

0.010.020.030.040.050.060.0

Po Jo Nuk e di

72.2 %

2.6 %

20.1 %

1.0 % 0.0

10.020.030.040.050.060.070.080.0

Serbia Shqipëria Te dyja Tjetër


29


Njëgrupdeklaratashprovuangjithashtutëvlerësojnëperceptimetmbifaktorëtëndryshëmqëkushtëzojnëzhvilliminemarrëdhënievemidis Shqipërisë dhe Serbisë. Media ka propaganduar idenë semarrëdhëniet mes dy vendeve janë duke u përmirësuar, ose dotë normalizohen, sepse kjo është diçka e kërkuar nga BashkimiEvropian(osenëzhargoninpopullorngaBrukseli),apoedhesekjogjëështëkërkuarnganjështetifortëanëtariBE-së,praGjermania.NëfaktkëtoperceptimegjithashtureflektojnëedhetakimeteBerlinitdheVjenës,tëcilatofruanmundësipërpërfaqësuestëlartëtëklasëspolitiketëtëdyjavendevepërtëpërmbushurdhemadjeedhepërtë aplikuar për projekte rajonale. Një tjetër faktor i rëndësishëmqë përcakton procesin e normalizimit të marrëdhënieve, ështëmarrëdhëniaeSerbisëmeKosovën.Ngapërgjigjetedhënanëkëtëgruptëdeklaratave,ështëeqartëseshqiptarëtbesojnëmëshumëse Shqipëria dhe Serbia duhet të përmirësojnë dhe të thellojnëmarrëdhënietetyre,sepsekjoështënëinteresinetyredhejovetëmsepsekjoçështjeështëkërkuarngaBE-ja.GjithashtunjëshumicëekonsiderueshmeeshqiptarëvebesojnësemarrëdhënietmesSerbisëdheKosovësnukduhettëmbajnëpeng.

16


Një grup deklaratash provuan gjithashtu të vlerësojnë perceptimet mbi faktorë të ndryshëm që kushtëzojnë zhvillimin e marrëdhënieve midis Shqipërisë dhe Serbisë. Media ka propaganduar idenë se marrëdhëniet mes dy vendeve janë duke u përmirësuar, ose do të normalizohen, sepse kjo është diçka e kërkuar nga Bashkimi Evropian (ose në zhargonin popullor nga Brukseli), apo edhe se kjo gjë është kërkuar nga një shtet i fortë anëtar i BE-së, pra Gjermania. Në fakt këto perceptime gjithashtu reflektojnë edhe takimet e Berlinit dhe Vjenës, të cilat ofruan mundësi për përfaqësues të lartë të klasës politike të të dyja vendeve për të përmbushur dhe madje edhe për të aplikuar për projekte rajonale. Një tjetër faktor i rëndësishëm që përcakton procesin e normalizimit të marrëdhënieve, është marrëdhënia e Serbisë me Kosovën. Nga përgjigjet e dhëna në këtë grup të deklaratave, është e qartë se shqiptarët besojnë më shumë se Shqipëria dhe Serbia duhet të përmirësojnë dhe të thellojnë marrëdhëniet e tyre, sepse kjo është në interesin e tyre dhe jo vetëm sepse kjo çështje është kërkuar nga BE-ja. Gjithashtu një shumicë e konsiderueshme e shqiptarëve besojnë se marrëdhëniet mes Serbisë dhe Kosovës nuk duhet të mbajnë peng.

67 për qind e shqiptarëve besojnë se është e vërtetë që Shqipëria dhe Serbia duhet të përmirësojnë marrëdhëniet e tyre për t’ju përgjigjur një kërkese nga Bashkimi Evropian, ndërsa

30.3 %

53.8 %

15.6 %

0.010.020.030.040.050.060.0

Po Jo Nuk e di

72.2 %

2.6 %

20.1 %

1.0 % 0.0

10.020.030.040.050.060.070.080.0

Serbia Shqipëria Te dyja Tjetër


30

67përqindeshqiptarëvebesojnëseështëevërtetëqëShqipëriadheSerbiaduhettëpërmirësojnëmarrëdhënietetyrepërt’jupërgjigjurnjë kërkese ngaBashkimiEvropian, ndërsa 23.5 nuk pajtohenmekëtëdeklaratë.Pakmëshumëse9përqindnukdotëkomentojëmbikëtëçështje.

Vetëm 43 për qind e shqiptarëve besojnë se është e vërtetë semarrëdhëniet duhen normalizuar për të plotësuar një kërkesë tëGjermanisë, ndërsa 40 për qind nuk pajtohen. Rreth 17 për qindnuk e dinë ose nuk komentojnë deklaratën.Të dhënat tregojnë seqytetarëtjanëmëtëprirurtëbesojnësekërkesapërnormaliziminemarrëdhënievemundtëvijëngainstitucioneteBE-së,sesanganjështetanëtarsiGjermania.

90.6eshqiptarëvebesojnësenormalizimiështënëinterestëtëdyjavendeve,ndërsavetëm5.7përqindnukpajtohenmekëtëdeklaratë.

61.3përqindeshqiptarëvebesojnëseShqipëriadheSerbiaduhettëthellojnëmarrëdhënietetyre,pavarësishtngamarrëdhënieteSerbisëmeKosovën,ndërsa28.5përqindnuk janëdakordmekëtë,dukevënë normalizimin e marrëdhënieve midis Serbisë dhe Kosovës,sikushtpërmarrëdhënietdypalëshemeSerbinë.Njëngadhjetë tëanketuarnukkanëbërëvlerësimeapokomentembikëtëdeklaratë.

Shqipëria dhe Serbia duhet t’i thellojnë marrëdhëniet sepse këtë e kërkon BE

17

23.5 nuk pajtohen me këtë deklaratë. Pak më shumë se 9 për qind nuk do të komentojë mbi këtë çështje.

Vetëm 43 për qind e shqiptarëve besojnë se është e vërtetë se marrëdhëniet duhen normalizuar për të plotësuar një kërkesë të Gjermanisë, ndërsa 40 për qind nuk pajtohen. Rreth 17 për qind nuk e dinë ose nuk komentojnë deklaratën. Të dhënat tregojnë se qytetarët janë më të prirur të besojnë se kërkesa për normalizimin e marrëdhënieve mund të vijë nga institucionet e BE-së, sesa nga një shtet anëtar si Gjermania.

90.6 e shqiptarëve besojnë se normalizimi është në interes të të dyja vendeve, ndërsa vetëm 5.7 për qind nuk pajtohen me këtë deklaratë.

61.3 për qind e shqiptarëve besojnë se Shqipëria dhe Serbia duhet të thellojnë marrëdhëniet e tyre, pavarësisht nga marrëdhëniet e Serbisë me Kosovën, ndërsa 28.5 për qind nuk janë dakord me këtë, duke vënë normalizimin e marrëdhënieve midis Serbisë dhe Kosovës, si kusht për marrëdhëniet dypalëshe me Serbinë. Një nga dhjetë të anketuar nuk kanë bërë vlerësime apo komente mbi këtë deklaratë.

Shqipëria dhe Serbia duhet t’i thellojnë marrëdhëniet sepse këtë e kërkon BE

Shqipëria dhe Serbia duhet t’i përmirësojnë marrëdhëniet, sepse këtë e kërkon Gjermania

67.1 %

23.5 % 9.3 %

0.020.040.060.080.0

Po Jo Nuk e di


31

Shqipëria dhe Serbia duhet t’i përmirësojnë marrëdhëniet, sepse këtë e kërkon Gjermania

Shqipëria dhe Serbia duhet t’i thellojnë marrëdhëniet e tyre, sepse kjo është në interes të të dy vendeve

Shqipëria dhe Serbia duhet t’i thellojnë marrëdhëniet midis tyre, pavarësisht marrëdhënieve të Serbisë me Kosovën

Shqipërivendeve

ShqipëriSerbisë m

Platformrajonal n

1

2

3

4

5

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

0.010.020.030.040.050.060.070.0

a dhe Serbia

a dhe Serbiame Kosovën

a e integrimë rajon. Shp

0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

Po

61.3%

Po

a duhet t’i th

a duhet t’i th

it në BE nukesh parimi i

Po

43.4 %

hellojnë mar

hellojnë mar

k shërben vegarës për an

Jo

39.6 %

Jo

28.5%

Jo

rrëdhëniet e

rrëdhëniet m

tëm si rrugënëtarësim, gj

Nuk e

%

Nuk e d

e tyre, sepse

midis tyre, p

ë drejt normajeneron konk

di

16.8 %

di

10.2%

Nuk e di

kjo është në

avarësisht m

alizimit dhe bkurrencë mi

Percent

ë interes të t

marrëdhënie

bashkëpunimdis vendeve

18

të dy

eve të

mit dhe

Shqipërivendeve

ShqipëriSerbisë m

Platformrajonal n

1

2

3

4

5

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

0.010.020.030.040.050.060.070.0

a dhe Serbia



0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

Po

61.3%

Po

a duhet t’i th

a duhet t’i th


Po

43.4 %

hellojnë mar

hellojnë mar


Jo

39.6 %

Jo

28.5%

Jo

rrëdhëniet e

rrëdhëniet m


Nuk e

%

Nuk e d

e tyre, sepse

midis tyre, p


di

16.8 %

di

10.2%

Nuk e di

kjo është në

avarësisht m


Percent

ë interes të t

marrëdhënie


18

të dy

eve të

mit dhe

Shqipërivendeve

ShqipëriSerbisë m

Platformrajonal n

1

2

3

4

5

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

0.010.020.030.040.050.060.070.0

a dhe Serbia



0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

Po

61.3%

Po

a duhet t’i th

a duhet t’i th


Po

43.4 %

hellojnë mar

hellojnë mar


Jo

39.6 %

Jo

28.5%

Jo

rrëdhëniet e

rrëdhëniet m


Nuk e

%

Nuk e d

e tyre, sepse

midis tyre, p


di

16.8 %

di

10.2%

Nuk e di

kjo është në

avarësisht m


Percent

ë interes të t

marrëdhënie


18

të dy

eve të

mit dhe

Shqipërivendeve

ShqipëriSerbisë m

Platformrajonal n

1

2

3

4

5

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

0.010.020.030.040.050.060.070.0

a dhe Serbia



0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

0.0

Po

61.3%

Po

a duhet t’i th

a duhet t’i th


Po

43.4 %

hellojnë mar

hellojnë mar


Jo

39.6 %

Jo

28.5%

Jo

rrëdhëniet e

rrëdhëniet m


Nuk e

%

Nuk e d

e tyre, sepse

midis tyre, p


di

16.8 %

di

10.2%

Nuk e di

kjo është në

avarësisht m


Percent

ë interes të t

marrëdhënie


18

të dy

eve të

mit dhe


32

Platformae integrimit nëBEnuk shërbenvetëmsi rrugëdrejtnormalizimitdhebashkëpunimitrajonalnërajon.Shpeshparimiigarëspëranëtarësim,gjeneronkonkurrencëmidisvendevedherivalitet midis qytetarëve. Aktualisht Serbia, e cila ndërkohëikahapurnegociatatmeBEështënjëhappërparaShqipërisë,ndërsaShqipëriaështëendenëpritjepërnjëdatëpërhapjenenegociatave. Megjithatë, nga ana tjetër Serbia ka përpara njëkapitulltëvështirëpërtënegociuar,atëtëdialogutmePrishtinën,i cili do të negociohet paralelisht me përpjekjet e saj të tjeraintegruese. Prandaj dinamika e integrimit ofron një pasqyrëinteresantembinivelineperceptimittëqytetarëveshqiptarë.TëpyeturnëseatabesojnëseSerbiadotëbashkohetmeBEpërparaShqipërisë,41përqindnukpajtohenpasibesojnëseShqipëriado të integrohet më parë. Megjithatë, 30 për qind besojnë seSerbia do të bashkohet me BE përpara Shqipërisë, ndërsa njëpjesëekonsiderueshmeprej29përqindnukedinë,osezgjedhintëmospërgjigjen.

Shumicaeshtetasveshqiptarënukedinënëseqytetarëtserbëdotëmirëprisnin ose do të inkurajonin anëtarësimin e Shqipërisënë BE. Për këtë arsye për deklaratën “Qytetarët serbë nuke dëshirojnë anëtarësimin e Shqipërisë në BE” , 41,4% e tëanketuarveupërgjigjme“nukedi”.

Pothuajsenjënumëribarabartëitëanketuarve30dhe28.4përqindpërkatësisht,pajtohenosejomedeklaratëndukesinjalizuarkështunjëkonfuzionlidhurmeperceptiminereagimitëSerbisënëpërpjekjeteShqipërisëpërt’uanëtarësuarnëBE.


33

Serbia do të anëtarësohet në BE përpara Shqipërisë:

Qytetarët serbë nuk e dëshirojnë anëtarësimin e Shqipërisë në BE

rivalitet mnjë hap pnegociataatë të diaintegruestë qytetarShqipërisMegjithapjesë e k

Shumica inkurajone dëshiro

Pothuajseme deklanë përpje

Serbia do

Qytetarët

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

midis qytetarpërpara Shqipave. Megjithalogut me Prse. Prandaj drëve shqiptarsë, 41 për qinatë, 30 për qionsiderueshm

e shtetasve nin anëtarësiojnë anëtarës

e një numër aratën duke sekjet e Shqip

o të anëtarës

t serbë nuk

30.0 %

Po

rëve. Aktuapërisë, ndërs

hatë, nga anaishtinën, i ci

dinamika e inrë. Të pyetund nuk pajtoind besojnë sme prej 29 p

shqiptarë nuimin e Shqipsimin e Shqip

i barabartë isinjalizuar këpërisë për t’u

sohet në BE

e dëshirojnë

41

29%

%

alisht Serbia,sa Shqipëria a tjetër Serbiili do të negontegrimit ofr

ur nëse ata beohen pasi besse Serbia do për qind nuk

uk e dinë nëspërisë në BEpërisë në BE

i të anketuarështu një konu anëtarësua

E përpara Sh

ë anëtarësim

30%

1%

28.4 %

Jo

, e cila ndërkështë ende na ka përparaociohet paralron një pasqyesojnë se Sersojnë se Shqtë bashkohe

k e dinë, ose

se qytetarët s. Për këtë ar

E” , 41,4% e

rve 30 dhe 28nfuzion lidh

ar në BE.

hqipërisë:

min e Shqipë

%

kohë i ka hapnë pritje përa një kapitulllelisht me pëyrë interesanrbia do të baqipëria do të et me BE përzgjedhin të m

serbë do të mrsye për dekl

të anketuarv

8.4 për qind hur me perce

ërisë në BE

41.4 %

Nuk e d

pur negociatr një datë përl të vështirë ërpjekjet e snte mbi niveashkohet me

integrohet mrpara Shqipëmos përgjigj

mirëprisnin olaratën “Qytve u përgjigj

përkatësishteptimin e rea

Po

Jo

Nuk e di

%

di

tat me BE ësr hapjen e për të negocaj të tjera

elin e perceptBE përpara

më parë. ërisë, ndërsajen.

ose do të tetarët serbëj me “nuk e

t, pajtohen oagimi të Serb

19

shtë

ciuar,

timit

a një

nuk di”.

ose jo bisë

rivalitet mnjë hap pnegociataatë të diaintegruestë qytetarShqipërisMegjithapjesë e k

Shumica inkurajone dëshiro

Pothuajseme deklanë përpje

Serbia do

Qytetarët

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

midis qytetarpërpara Shqipave. Megjithalogut me Prse. Prandaj drëve shqiptarsë, 41 për qinatë, 30 për qionsiderueshm

e shtetasve nin anëtarësiojnë anëtarës

e një numër aratën duke sekjet e Shqip

o të anëtarës

t serbë nuk

30.0 %

Po

rëve. Aktuapërisë, ndërs

hatë, nga anaishtinën, i ci

dinamika e inrë. Të pyetund nuk pajtoind besojnë sme prej 29 p

shqiptarë nuimin e Shqipsimin e Shqip

i barabartë isinjalizuar këpërisë për t’u

sohet në BE

e dëshirojnë

41

29%

%

alisht Serbia,sa Shqipëria a tjetër Serbiili do të negontegrimit ofr

ur nëse ata beohen pasi besse Serbia do për qind nuk

uk e dinë nëspërisë në BEpërisë në BE

i të anketuarështu një konu anëtarësua

E përpara Sh

ë anëtarësim

30%

1%

28.4 %

Jo

, e cila ndërkështë ende na ka përparaociohet paralron një pasqyesojnë se Sersojnë se Shqtë bashkohe

k e dinë, ose

se qytetarët s. Për këtë ar

E” , 41,4% e

rve 30 dhe 28nfuzion lidh

ar në BE.

hqipërisë:

min e Shqipë

%

kohë i ka hapnë pritje përa një kapitulllelisht me pëyrë interesanrbia do të baqipëria do të et me BE përzgjedhin të m

serbë do të mrsye për dekl

të anketuarv

8.4 për qind hur me perce

ërisë në BE

41.4 %

Nuk e d

pur negociatr një datë përl të vështirë ërpjekjet e snte mbi niveashkohet me

integrohet mrpara Shqipëmos përgjigj

mirëprisnin olaratën “Qytve u përgjigj

përkatësishteptimin e rea

Po

Jo

Nuk e di

%

di

tat me BE ësr hapjen e për të negocaj të tjera

elin e perceptBE përpara

më parë. ërisë, ndërsajen.

ose do të tetarët serbëj me “nuk e

t, pajtohen oagimi të Serb

19

shtë

ciuar,

timit

a një

nuk di”.

ose jo bisë


34

3.3 Ndërveprimi i drejtpërdrejtë dhe shkëmbimet kulturore

Niveli i ndërveprimit dhe njohuritë për njëri tjetrin dhe sidomosnjohuritëmbi kulturën dhe bashkëpuniminmidis dy vendeve, kanënjëndikimtëlartënëperceptimetmbinjëri-tjetrindhenëvlerësimine mundësive për përmirësimin e marrëdhënieve. Përmes një grupipyetjesh,anketakërkontëparaqesënjëvështrimtëpërgjithshëmmbishkallën e kontakteve të shtetasve shqiptarë me Serbinë, nëpërmjetudhëtimeveosekulturëssësaj(letërsidhekinema).

Vetëm17përqindetëanketuarvekishteudhëtuarndonjëherënëSerbi,ndërsa83përqindnukkishteqenëkurrë atje.Nganjerëzit, të cilëtkishinudhëtuarnëSerbishumicaetyre,29.5përqind,kanëqenëatjepërqëllimeturistike,ndërsa23.8përqindkanëqenëatyvetëmdukekaluardrejtnënjë tjetërdestinacioni.13përqindkanëqenëatjepërudhëtimetebiznesit,ndërsa19përqindpërtëmarrëpjesënëseminaretëndryshmedhekonferenca.Rreth12.4përqindkishteudhëtuarpërnëSerbipërt’utakuarmetëafërmitosemiqtë.NgatëdhënatshohimseshumëpakshqiptarëkanëudhëtuarpërnëSerbinëmënyrëtëtillëqëmundt’ilejonteatatëkishinndërveprimdhenjohjetëvërtetëmevendindhenjerëzit(meqenësetranzitinukmundtëllogaritetnëkëtëgrup).HapjaenjëlinjedirektefluturimimidisTiranësdheBeograditkalehtësuarudhëtiminqëprejvitit2014dhepritettëketënjëndikimpozitivnërritjenenumrittëqytetarëveqënjihenmeSerbinë.

Rreth18përqindeqytetarëveshqiptarëkanë lexuar librangaautorëserbë,ndërsa79përqindthonëseatakurrënukkanëlexuarlibrakëkëtyreautorëve.Siçështëshpjeguarngashkrimtarëtëtëdyjapalëve,kapakpërkthimecilësoretëletërsisëtëtëdyvendevenëgjuhëtpërkatëse.Kjogjëvërehetmëshumënëpërkthiminelibravetëletërsisëbashkëkohore


35

dhekjoështënjëfushëkumundtëndërhyhetdukembështeturpërkthiminelibravetëautorëveserbënëshqipdheanasjelltas.

Ngaanatjetër,njëpërqindjeemadheeqytetarëve,30përqind,kaparëfilmatëregjisorëveserbë,disaprejtëcilëvejanëtënjohursinëShqipëriashtudhenëtëgjithërajonin.56përqindeqytetarëvenukkanëparëndonjëherëfilmaserbë.

A keni udhëtuar ndonjëherë në Serbi?

Nëse po cilat kanë qenë motivet?

Nëse po

A keni le

cilat kanë q

exuar libra n

29.5%

23.8 %

2.4 %

enë motivet?

nga autorë s

1

82.9

1 2

12.9 %

12.4 %

79%

3%

?

serbë?

7.1

2

19.0 %

Pëbi

Pënëak

Pëos

18%

ër të bërëiznes/tregti

ër të marrë pjeë njëktivitet/konfer

ër të takuar mise të afërmit e

esë

rencë

iqtëe mi

Po

Jo

Nuk e di

21

Nëse po

A keni le

cilat kanë q

exuar libra n

29.5%

23.8 %

2.4 %

enë motivet?

nga autorë s

1

82.9

1 2

12.9 %

12.4 %

79%

3%

?

serbë?

7.1

2

19.0 %

Pëbi

Pënëak

Pëos

18%




esë

rencë

iqtëe mi

Po

Jo

Nuk e di

21


36

A keni lexuar libra nga autorë serbë?

A keni parë filma të regjisorëve serbë?

Sa për bashkëpunimin kulturor, potenciali i përmirësimit duket nëmaksimumin e tij. Edhe pse disa hapa janë ndërmarrë në krijimin emundësive tënjohjeseartitdhekulturës të tëdyjavendeve,qytetarëtkanënevojëpërmëshumëinformacionrrethtyre.Plot61përqindetëanketuarvethanësenukishintëinformuarpëraktivitetetepërbashkëtatëbashkëpunimitkulturor.Vetëm28përqindthanëseishinnëdijenitëtyre.

Shumica dërrmuese pre 81% e të anketuarve, janë shprehur promundësivetëtjeratëbashkëpunimitkulturordhevetëm12përqindnukekërkojnëkëtëgjë.

A keni pa

Sa për badisa hapavendeve,anketuarvkulturor.

Shumica bashkëpu

A jeni në

Serbisë?

A duhet t

arë filma të

ashkëpunimia janë ndërm, qytetarët kave thanë se nVetëm 28 p

dërrmuese punimit kultur

ë dijeni për z

të organizoh

regjisorëve

in kulturor, pmarrë në krijianë nevojë pnuk ishin të

për qind than

pre 81% e tëror dhe vetëm

zhvillimin e

hen aktivitet

56%

14%

61%

11%

serbë?

potenciali i pimin e mundpër më shumëinformuar pë

në se ishin në

ë anketuarvem 12 përqind

aktiviteteve

te të përbash

30% %

28%

përmirësimitdësive të njohë informacioër aktivitetetë dijeni të ty

, janë shprehd nuk e kërk

kulturore të

hkëta kultur

t duket në mhjes e artit don rreth tyret e përbashk

yre.

hur pro munkojnë këtë gj

ë përbashkë

rore midis dy

maksimumin dhe kulturës t. Plot 61 për

këta të bashk

ndësive të tjejë.

ëta midis Shq

y vendeve?

Po

Jo

Nuk e di

Po

Jo

Nuk e di

e tij. Edhe ptë të dyja r qind e të

këpunimit

era të

qipërisë dhe

22

pse

e

A keni pa


Shumica bashkëpu

A jeni në

Serbisë?

A duhet t

arë filma të



ë dijeni për z

të organizoh

regjisorëve


për qind than


zhvillimin e

hen aktivitet

56%

14%

61%

11%

serbë?


në se ishin në


aktiviteteve

te të përbash

30% %

28%



kulturore të

hkëta kultur


yre.


ë përbashkë

rore midis dy


këta të bashk


ëta midis Shq

y vendeve?

Po

Jo

Nuk e di

Po

Jo

Nuk e di


këpunimit

era të

qipërisë dhe

22

pse

e

Nëse po

A keni le

cilat kanë q

exuar libra n

29.5%

23.8 %

2.4 %

enë motivet?

nga autorë s

1

82.9

1 2

12.9 %

12.4 %

79%

3%

?

serbë?

7.1

2

19.0 %

Pëbi

Pënëak

Pëos

18%




esë

rencë

iqtëe mi

Po

Jo

Nuk e di

21

Nëse po

A keni le

cilat kanë q

exuar libra n

29.5%

23.8 %

2.4 %

enë motivet?

nga autorë s

1

82.9

1 2

12.9 %

12.4 %

79%

3%

?

serbë?

7.1

2

19.0 %

Pëbi

Pënëak

Pëos

18%




esë

rencë

iqtëe mi

Po

Jo

Nuk e di

21


37

A keni pa


Shumica bashkëpu

A jeni në

Serbisë?

A duhet t

arë filma të



ë dijeni për z

të organizoh

regjisorëve


për qind than


zhvillimin e

hen aktivitet

56%

14%

61%

11%

serbë?


në se ishin në


aktiviteteve

te të përbash

30% %

28%



kulturore të

hkëta kultur


yre.


ë përbashkë

rore midis dy


këta të bashk


ëta midis Shq

y vendeve?

Po

Jo

Nuk e di

Po

Jo

Nuk e di


këpunimit

era të

qipërisë dhe

22

pse

e

Marrëdh

Së fundmintensiveekonomikqind e qypërqind mtjetër 10.1.3 për qdinë.

Shumica dhe 39.2 për qind,besojnë sShqipëriatekstile a

Si do t’i v

Shumë

N

Të

Shumë të

N

hëniet Ekon

mi bashkëpune e ndërveprik mes Shqip

ytetarëve besmendojnë se8 për qind mind shumë të

e shqiptarëvpër qind e ty beson se Sh

se Shqipëria a importon m

apo artikuj të

vlerësonit m

1.

0.0

të mira

Të mira

Normale

ë këqija

ë këqija

Nuk e di

nomike

nimi ekonomimit. Vlerësupërisë dhe Sesojnë se mar janë të mira

mendojnë se ë këqija. Më

ve kur u pyeyre nuk munhqipëria impimporton ar

mallra industë tjerë impor

marrëdhëniet

12% 7%

2.9

1

10.8

.3

15.

10.0 20

mik, shkëmbuar nga perceerbisë, nxirrerrëdhëniet eka dhe 2.9 përmarrëdhënie

ë shumë se 1

tën, nuk e dindën të japinorton nga Se

rtikuj ushqimtriale. Gruperti.

t midis dy ve

81%

%

18.2

3

.0 30.0

imet tregtareeptimet e qyen këto rezulkonomike mer qind mendoet ekonomik5 për qind n

inin se cilat jn një përgjigjerbia grurë d

morë të përpue të vogla pre

endeve në fu

40.0 50.0

e dhe aktivitytetarëve mbltate: Gjysmes dy vendevojnë se ato j

ke mes të dy nuk janë përg

janë importeje specifike. dhe miell. Njunuar , ndërsej 2.3 dhe 1.

ushën ekono

51.5

0 60.0

tetet e biznesbi potencialinma e kampion

ve janë normanë shumë tvendeve jan

gjigjur ose th

et e vendit të Grupi më i jë pjesë prejsa 7.2 për qi.3 për qind, p

omike?

Po

Jo

Nuk e di

Perqindja

sit janë një fn e ndërveprnit, rreth 51.5male, 18.2 të mira. Në anë të këqija dhanë se nuk

ë tyre nga Semadh prej 3 15.6 për qin

ind mendojnpërmendin

23

fushë rimit 5 për

anën dhe e

erbia 34.4 nd

në se

A jeni në dijeni për zhvillimin e aktiviteteve kulturore të përbashkëta midis Shqipërisë dhe Serbisë?

A duhet të organizohen aktivitete të përbashkëta kulturore midis dy vendeve?


38

3.4 Marrëdhëniet Ekonomike

Së fundmi bashkëpunimi ekonomik, shkëmbimet tregtare dheaktivitetet e biznesit janë një fushë intensive e ndërveprimit.Vlerësuar nga perceptimet e qytetarëve mbi potencialin endërveprimit ekonomik mes Shqipërisë dhe Serbisë, nxirrenkëto rezultate: Gjysma e kampionit, rreth 51.5 për qind eqytetarëvebesojnësemarrëdhënietekonomikemesdyvendevejanë normale, 18.2 përqindmendojnë se janë tëmira dhe 2.9për qindmendojnë se ato janë shumë tëmira.Në anën tjetër10.8përqindmendojnësemarrëdhënietekonomikemestëdyvendeve janë të këqija dhe 1.3 për qind shumë të këqija.Mëshumë se 15 për qind nuk janë përgjigjur ose thanë se nuk edinë.

Shumicae shqiptarëvekurupyetën,nukedininsecilat janëimportetevendittëtyrengaSerbiadhe39.2përqindetyrenukmundëntëjapinnjëpërgjigjespecifike.Grupimëimadhprej34.4 për qind, beson se Shqipëria importon nga Serbia grurëdhemiell. Një pjesë prej 15.6 për qind besojnë se Shqipëriaimporton artikuj ushqimorë të përpunuar, ndërsa 7.2 për qindmendojnë se Shqipëria importonmallra industriale. Grupe tëvoglaprej2.3dhe1.3përqind,përmendintekstileapoartikujtëtjerëimporti.


39

Si do t’i vlerësonit marrëdhëniet midis dy vendeve në fushën ekonomike?

Në dijeninë tuaj çfarë importon Shqipëria nga Serbia?

Kur u pyetënmbi Shqipërinë si destinacion turistik për qytetarëtserbë,shqiptarëtepranojnënjëdeklaratëtëtillë.60përqindbesojnëse Shqipëria është një destinacion turistik për serbët, ndërsa 20përqindemohojnëdiçkatëtillë.Njëgrupimadhprej20përqind,nukedijnëosenukpranojnët’ipërgjigjenkësajpyetjeje.

Në dijeni

Kur u pydeklaratë20 përqinpranojnë

Në dijeni

Mallra us

inë tuaj çfar

yetën mbi Shë të tillë. 60 pnd e mohojnt’i përgjigje

inë tuaj a ës

G

shqimore të pë

Mallra i

20%

rë importon

hqipërinë si dpërqind besoë diçka të til

en kësaj pyet

shtë Shqipër

0.0

rurë/miell

ërpunuara

ndustriale

Tekstile

Tjetër

Nuk e di

20%

Shqipëria n

destinacion tojnë se Shqipllë. Një gruptjeje.

ria një destin

7.2

2.3

1.3

10.0

Perqindja

nga Serbia?

turistik për qpëria është np i madh prej

nacion turis

15.6

20.0 3

a

60%

qytetarët serbnjë destinacioj 20 përqind

stik për vizito

34.4

39

30.0 40.0

bë, shqiptarëon turistik p

d, nuk e dijnë

orë nga Serb

9.2

0 50.0

Po

Jo

Nuk e di

ët e pranojnëpër serbët, ndë ose nuk

bia?

24

ë një dërsa

Marrëdh

Së fundmintensiveekonomikqind e qypërqind mtjetër 10.1.3 për qdinë.

Shumica dhe 39.2 për qind,besojnë sShqipëriatekstile a

Si do t’i v

Shumë

N

Të

Shumë të

N

hëniet Ekon

mi bashkëpune e ndërveprik mes Shqip

ytetarëve besmendojnë se8 për qind mind shumë të

e shqiptarëvpër qind e ty beson se Sh

se Shqipëria a importon m

apo artikuj të

vlerësonit m

1.

0.0

të mira

Të mira

Normale

ë këqija

ë këqija

Nuk e di

nomike

nimi ekonomimit. Vlerësupërisë dhe Sesojnë se mar janë të mira

mendojnë se ë këqija. Më

ve kur u pyeyre nuk munhqipëria impimporton ar

mallra industë tjerë impor

marrëdhëniet

12% 7%

2.9

1

10.8

.3

15.

10.0 20

mik, shkëmbuar nga perceerbisë, nxirrerrëdhëniet eka dhe 2.9 përmarrëdhënie

ë shumë se 1

tën, nuk e dindën të japinorton nga Se

rtikuj ushqimtriale. Gruperti.

t midis dy ve

81%

%

18.2

3

.0 30.0

imet tregtareeptimet e qyen këto rezulkonomike mer qind mendoet ekonomik5 për qind n

inin se cilat jn një përgjigjerbia grurë d

morë të përpue të vogla pre

endeve në fu

40.0 50.0

e dhe aktivitytetarëve mbltate: Gjysmes dy vendevojnë se ato j

ke mes të dy nuk janë përg

janë importeje specifike. dhe miell. Njunuar , ndërsej 2.3 dhe 1.

ushën ekono

51.5

0 60.0

tetet e biznesbi potencialinma e kampion

ve janë normanë shumë tvendeve jan

gjigjur ose th

et e vendit të Grupi më i jë pjesë prejsa 7.2 për qi.3 për qind, p

omike?

Po

Jo

Nuk e di

Perqindja

sit janë një fn e ndërveprnit, rreth 51.5male, 18.2 të mira. Në anë të këqija dhanë se nuk

ë tyre nga Semadh prej 3 15.6 për qin

ind mendojnpërmendin

23

fushë rimit 5 për

anën dhe e

erbia 34.4 nd

në se


40

Në dijeni

Kur u pydeklaratë20 përqinpranojnë

Në dijeni

Mallra us

inë tuaj çfar

yetën mbi Shë të tillë. 60 pnd e mohojnt’i përgjigje

inë tuaj a ës

G

shqimore të pë

Mallra i

20%

rë importon

hqipërinë si dpërqind besoë diçka të til

en kësaj pyet

shtë Shqipër

0.0

rurë/miell

ërpunuara

ndustriale

Tekstile

Tjetër

Nuk e di

20%

Shqipëria n

destinacion tojnë se Shqipllë. Një gruptjeje.

ria një destin

7.2

2.3

1.3

10.0

Perqindja

nga Serbia?

turistik për qpëria është np i madh prej

nacion turis

15.6

20.0 3

a

60%

qytetarët serbnjë destinacioj 20 përqind

stik për vizito

34.4

39

30.0 40.0

bë, shqiptarëon turistik p

d, nuk e dijnë

orë nga Serb

9.2

0 50.0

Po

Jo

Nuk e di

ët e pranojnëpër serbët, ndë ose nuk

bia?

24

ë një dërsa

Në dijeninë tuaj a është Shqipëria një destinacion turistik për vizitorë nga Serbia?


41


42

Documents

MARRËDHËNIET SHQIPËRI - library.fes.delibrary.fes.de/pdf-files/bueros/albanien/12301.pdf · shkalle të lartë sigurie duke qenë se qeveria shqiptare kishte marrë masa të ashpra