Upload
eisquare-publishing
View
147
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
11ระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจ
ระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจ หรอ Enterprise Resource Planning
(ERP) ไดกลายมาเปนสงทสำคญอยางมากในการดำเนนงานของธรกจยคใหม จากการ
ศกษาหนงพบวา 60% ของบรษทใน 500 อนดบแรกทไดรบการจดอนดบโดยนตยสาร
Fortune (Fortune 500) ไดมการนำระบบ ERP ไปใช1 ซงระบบเหลานไดรบการยอมรบ
วาชวยลดปรมาณสนคาคงคลง ลดรอบเวลาการผลต (Cycle Time) ลดตนทน และปรบ-
ปรงการปฏบตงานในดานการจดการโซอปทาน (Supply Chain) ระบบ ERP ไดรบการ
ออกแบบเพอใหบรณาการระบบขอมลสารสนเทศในคอมพวเตอรทงหมดขององคกรเขา
ดวยกน โดย ERP ไดรบการยอมรบวาชวยเพมความเรวในการไหลของสารสนเทศตลอด
ทวทงบรษท2
ERP ยงไดรบการยอมรบในดานการสรางคณคาดวยการบรณาการกจกรรมตางๆ
ทผานเขามาในบรษท โดยการนำวธปฏบตทดทสด (Best Practices) ไปใชสำหรบแตละ
กระบวนการธรกจ การทำใหกระบวนการในองคกรเปนมาตรฐาน การสรางแหลงขอมล
หนงเดยวซงลดความสบสนและความผดพลาดลง และรวมถงการทำใหสามารถเขาถง
ขอมลสารสนเทศซงเชอมตอกบเครอขายตลอดเวลา (On-line)3 ดวยคณลกษณะเหลาน จง
ชวยสนบสนนการวางแผน การสอสาร และการทำงานรวมกน (Collaboration) ในองคกร
ใหดยงขน โดยบรษททใช ERP เชน Applied Robotics สามารถสงมอบงานใหตรงเวลา
ระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจ
บทท1
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
12 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล
ไดเพมขนถง 40% และ บรษท Deta Electronics สามารถลดความตองการแรงงานใน
การควบคมการผลตลดลงถง 65%4
ERP สมควรจะไดรบการศกษาดวยเหตผลมากมาย จากมมมองทางเทคนคนน
แนวคดของการบรณาการรวมทกดานในระบบคอมพวเตอรขององคกรเปนสงทนาสนใจ
เพราะจะชวยสนบสนนความสอดคลองดวยระบบซงมการใชขอมลจากแหลงเดยว และ
ชวยสนบสนนประสทธภาพดวยการทำใหมการนำเขาขอมลสระบบเพยงครงเดยวเพอ
การใชงานของทงองคกร ERP กมความนาสนใจในดานการเงนดวย ดวยความคาดหวงใน
ความประหยดซงเกดจากการบรณาการใชโปรแกรมประยกตทกประเภทมาสระบบใหญ
เพยงระบบเดยว นอกจากนน ERP ยงเปนสงทนาสนใจในมมมองทเกยวกบองคกร ดวย
การทสมาชกทกคนในองคกรจะเรยนรการใชงานบนระบบเดยวกน ซงจะชวยยกระดบการ
สอสารภายในองคกรใหดยงขน
แมวามปญหาระหวางทางตงแตเรมตนระบบ ERP ไปจนกระทงการสงมอบ ERP
กยงเปนแนวคดทนาสนใจแนวคดหนง ERP สามารถทำใหตนทนของการทำธรกจตำลง
จงเปนเครองมอในการแขงขนในหลายอตสาหกรรม บอยครงทหนสวนพนธมตรทางธรกจ
ภายในโซอปทานมกขอใหมการใช ERP แนวคดของ ERP จงถอไดวาเปนการปฏวตระบบ
เทคโนโลยสารสนเทศ หรอ Information System/Information Technology (IS/IT)
ในบทนจะ :
t ใหคำอธบาย ERP เบองตน
t ทบทวนพฒนาการของ ERP
t พจารณาถงสถานะในปจจบนของตลาด ERP โดยยอ
t กลาวถงขอไดเปรยบและขอเสยเปรยบของ ERP
t เสนอตวอยางจรงของความลมเหลวและความสำเรจทตามมาจากการนำ ERP
ไปใช
tใหโครงรางถงสงทจะกลาวตอไปในสวนตอไปของหนงสอเลมน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
14 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล
ในปจจบนมผจำหนายผลตภณฑ ERP อยมากกวา 100 ราย ซงถงแมวาผลต-
ภณฑในแนวนจะถกครอบงำตลาดโดยบรษทซงแสดงในตารางท 1.1 บรษทในตารางน
มกจะถกเรยกโดยใชกลมอกษรยอ BOPSE ซงมาจากอกษรตวแรกของผจำหนายทง 5 ราย
ตารางท 1.1 ผจำหนาย ERP ทสำคญ
ผจำหนาย ERP ยคแรก
รายใหม แตมการเพมขนของสวนแบงตลาดอยางรวดเรว
มงเนนไปยงการบรหารทรพยากรมนษย
เปนผนำ และใหญทสด
มงเนนอนเทอรเนต
ผจำหนาย ตนกำเนด คณลกษณะเดน
BAAN
Oracle
PeopleSoft
SAP
J.D. Edwards
เนเธอรแลนด
สหรฐอเมรกา
สหรฐอเมรกา
เยอรมน
สหรฐอเมรกา
SAP ไดเรมการพฒนาผลตภณฑ ERP ในประเทศเยอรมนในชวงตนของทศ-
วรรษท 1970 โดยกลมพนกงานกลมทเคยทำงานอยกบบรษท IBM ไดออกแบบผลต-
ภณฑใหมดวยจดมงหมายในการนำวธปฏบตทดทสด (Best Practices) มาใชสำหรบ
กระบวนการทางระบบสารสนเทศภายในบรษท แนวคดของ “วธปฏบตทดทสด” ถอวา
เปนหลกการพนฐานใหกบระบบ ERP ซง SAP ไดทมเททรพยากรอยางมนยสำคญใน
การหาหนทางทดทสดในการจดการกบการปฏบตงานพนฐานทางธรกจ และตอจากนน
จงรวมวธปฏบตงานเหลานนเขาไวในระบบ อยางไรกตาม วธปฏบตทดทสดเหลานกยง
ไมใชสงทดทสดสำหรบทกบรษท5 จากการทโลกธรกจมพลวต (Dynamic) และวธการท
ไมยดหยนนน กมกกอใหเกดอปสรรค นอกจากนน บางบรษทไดมการพฒนาความสามารถ
ในการแขงขนหลก (Core Competency) เปนของตนเอง (ซงกคอ บางสงซงบรษทเหลาน
สามารถทำไดดกวาคแขง) โดยตามแนวคดของวธปฏบตงานทดทสดนน เปนทเขาใจวา
ทกคนควรจะตองทำสงตางๆ ดวยวธเดยวกน แตถาบรษทหนงไดพฒนาความสามารถใน
การแขงขนหลกขนมา คงเปนสงทไมฉลาดทจะสละขอไดเปรยบทางการแขงขนเพอมา
ใชระบบ ERP อยางเตมขอบเขต
ระบบ ERP ไดรบการออกแบบมาเพอบรณาการสวนสนบสนนการประมวลผล
สารสนเทศทางธรกจทงหมดเขาดวยกน โดยในตารางท 1.2 จะแสดงหนาททางธรกจบาง
อยางซงสามารถสนบสนนโดย ERP
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
19ระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจ 19ระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจ
กรณศกษาจรง : กรณใดทไมควรนำ ERP ไปใช
การนำ ERP ไปใช ของบรษท FoxMeyer Drug อาจเปนทรจกกนมากทสด
บรษทนเปนบรษทโฮลดงในอตสาหกรรมดแลรกษาสขภาพ มความเชยวชาญในดาน
การขายสงยาและผลตภณฑความงาม ลกคาของบรษท คอ รานขายยา (ทงรานเดยว
และรานทเปนเชน) โรงพยาบาล และสถานดแลความงามทงหลาย FoxMayer ม
ศนยกระจายสนคาอย 23 แหงทวทงสหรฐอเมรกา เนองจากกลมประชากรสงอายม
เพ มมากข นและตลาดการดแลสขภาพในสหรฐอเมรกาอย ในชวงเตบโตทำให
FoxMayer คาดวาอตสาหกรรมจะเตบโตสง แตดวยการแขงขนอยางรนแรงดานราคา
ในอตสาหกรรมน จงคกคามตอผลกำไรของ FoxMayer ดงนน FoxMayer จงไดนำ
กลยทธระยะยาวในการจดการสนคาคงคลงอยางมประสทธภาพ การคนหาวธททำให
คาใชจายดำเนนการตำ การสรางทมขายทแขงแกรงและทมความพยายามดานการ
ตลาด รวมถงการขยายการใหบรการออกไป6
กอนการนำ ERP ของ SAP มาใช FoxMayer มศนยประมวลผลขอมลท
เชอมตอกนอย 3 ศนย ในระบบเกานน ลกคาตองกรอกคำสงซอทางอเลกทรอนกส
ซงจะถกสงไปยงหนงในศนยประมวลขอมล โดยคำสงซอเหลานจะไดรบการตอบ-
สนองโดยคน และบรรจสนคาภายใน 24 ชวโมง เมอไมนานน บรษทไดสรางศนย
การกระจายระดบประเทศเสรจ โดยมชนวางแบบหมนมากมาย รวมถงระบบหยบ
สนคาอตโนมตซงสามารถตดตามสนคาคงคลงไปยงตำแหนงท 2 ได
ระบบการกระจายสนคาใหมนไดนำมาใชเพอรองรบการเจรญเตบโต FoxMayer
คาดวายอดขายจะมากพอทจะทำใหสามารถลดตนทนตอหนวยลงและสามารถ
ตดราคาคแขงได บรษทหวงทจะลดตนทนดำเนนงานลงได 40 ลานเหรยญสหรฐฯ
ตอป ระบบ ERP ใหมนตองรองรบไดหลายแสนรายการ และตองสอดคลองกบกฎ
ขอบงคบขององคการเภสชกรรม (Drug Enforcement Administration : DEA)
และองคการอาหารและยา (Food and Drug Administration : FDA) ระบบ R/3
ของ SAP ไดถกคดเลอกมาใช และบรษท Andersen Consulting ไดรบการวาจางมา
เปนทปรกษาในการบรณาการระบบดวยเงน 65 ลานเหรยญสหรฐฯ ในขณะเดยวกน
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
20 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล
20 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล
FoxMayer กลงทนอก 18 ลานเหรยญสหรฐฯ กบอกบรษทหนงเพอตดตงระบบคลง
สนคาอตโนมต
ความผดพลาดพนฐานทสำคญ ซง FoxMayer ดเหมอนจะยอมรบ คอ การ
คาดหวงวา ERP และระบบคงคลงอตโนมตจะทำใหประหยดไดในทนททโครงการ
เสรจใน 18 เดอนตามแผน และเพอชงความไดเปรยบจากสงทคาดหวงนอยางเตมท
บรษทไดเซนสญญาใหมครงใหญดวยการประมลดวยราคาทตำกวาคแขงโดยคาดหวง
วาตนทนจะตำลง อยางไรกตาม เกดปญหาในการประสานงานระหวางระบบขน ซง
เปนปญหาทควรจะคาดการณไวกอนแลว สญญาใหมท FoxMayer ไดทำกบลกคาก
ทำใหความตองการจากระบบเปลยนดวยเหมอนกน ซำรายการเปลยนแปลงเหลาน
ตองทำหลงจากการทดสอบและการพฒนาทยงคงดำเนนอย เพราะดวยโครงการ ERP
ดำเนนการไดชากวากำหนด จงทำให FoxMayer ไดทำการปรบเปลยนตารางกำหนด-
การโดยไมมกฎเกณฑ ดวยการกำหนดใหโครงการจะตองเสรจภายใน 90 วนกอน
กำหนดการทสมเหตสมผล
ในขณะเดยวกน การนำระบบคลงสนคาอตโนมตมาใชกประสบความลมเหลว
ซงทำใหตองประสบกบปญหาคำสงซอลาชา การขนสงผดพลาดและสญหาย และ
การดำเนนงานขาดทนมากกวา 15 ลานเหรยญสหรฐฯ ในเดอนสงหาคมป 1996
FoxMayer ไดประกาศลมละลาย และตอมาสนทรพยของบรษทไดถกซอโดยบรษท
McKesson7
ในขณะทเปนไปไมไดทจะหาสาเหตทชดเจนททำใหโครงการนลมเหลว แตบาง
ประเดนกดจะเดนชด SAP ไดรบการยอมรบวาเปนระบบทประสบความสำเรจในการ
ตดตง และทำงานไดอยางเหมาะสม ปจจยทดชดเจนคอ การไมดำเนนงานตามกำหนด-
การและแผนทวางไว จากประวตพบวาโครงการ IS/IT นนไมสมควรทจะเปนเชนนน
การทำเชนนเปนเพยงการประหยด ซงกอใหเกดความสญเสยเวลาและเงนลงทน และ
นอกจากนนยงไมสมควรนบวาระบบทำงานตามหนาทไดอยางสมบรณจนกวาจะไดม
การทดสอบและตดตงเสรจ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
23ระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจ
สวนทเหลอของหนงสอ ในบทท 2 จะทบทวนเกยวกบประวตพฒนาการของ ERP จากมมมองของการ
ประยกตใชงานในดานการผลต 2 บทตอไปจะมอง ERP ในมมมองของโครงการทจำเปน
ตอการนำไปใชงาน ในบทท 3 จะกลาวถงเทคนคตางๆ สำหรบการวเคราะหขอเสนอ
โครงการเกยวกบการนำ ERP มาใช ซงจะแสดงวธการตางๆ ผานตวอยาง และจะกลาว
ถงปจจยในการเลอกเทคนคตางๆ ในบทท 4 จะศกษาทางเลอกในการปรบและตงคา
(Configuration) ERP รวมถงการจางทปรกษาและการจดจางจากภายนอกหรอการเอาต-
ซอรส (Outsourcing) ทงนจะรวมไปถงแนวคดของการปรบรอกระบวนการหรอรเอนจเนย-
รง (Reengineering) และความเกยวของกบ ERP การปรบรอกระบวนการ จะเกยว-
ของโดยตรงกบแนวคดของวธปฏบตทดทสด ซง SAP มเปนองคประกอบหลกของระบบ
ของ SAP แลว ในบทท 5 จะกลาวถงการนำ ERP ไปใช และความเสยงตางๆ ทอาจเกดขน
สวนบทท 6 จะเสนอเครองมอพนฐานในการจดการโครงการซงสามารถใชสนบสนนการ
นำ ERP ไปใช ในบทท 7 จะพจารณาเกยวกบการบำรงรกษาระบบ ERP (System Main-
tenance) และความจำเปนในการฝกอบรมสมาชกขององคกรในการใช ERP เพอทจะ
ไดรบประโยชนอยางเตมทจากระบบ ในบทท 8 จะแสดงเกยวกบเครองมอเสรมซงมกใช
ในการขยายการใช ERP ไปสการจดการความสมพนธลกคา (Customer Relationship
Management : CRM) หรอเหมองขอมล (Data Mining) ในบทท 9 จะพจารณา ERP
ในมมมองทเปนเวบ และธรกจอเลกทรอนกส ซงประกอบดวยการตอเชอมเพอขยาย
ERP จากลกคาไปสโซอปทาน และในสภาพแวดลอมทเปนเวบ สวนบทท 10 กลาวเกยว-
กบหวขอตางๆ ทเกยวกบดานความปลอดภยของ ERP
ในบทนำนไดแสดงประเดนตางๆ ของ ERP ในประการแรก ERP สามารถนำ
ไปใชในรปแบบทหลากหลาย ผจำหนาย ERP ชอบการขายทงระบบ แตพวกเขากยนด
ทจะเรมแบบเปนโมดลเพอประกอบเปนระบบใหญ องคกรสามารถพฒนาระบบ ERP
ของตวเองได แมวาจะมราคาแพงกวาและทำไดชากวา มทางเลอกมากมาย ดงนน จง
ตองทำการวเคราะหอยางระมดระวงในดานตนทนและผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ
สวนประกอบทสำคญอนๆ ของระบบ ERP คอ การไดมโอกาสในการปรบรอ
กระบวนการธรกจทเคยทำอย SAP ใชแนวคดของ “วธปฏบตทดทสด” เปนสวนประกอบ
หลกของผลตภณฑ SAP ไดลงทนในการคนควาเพอบงชถงกจกรรมพนฐานทจำเปนจะ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
24 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล
ตองทำ และไดรวมวธปฏบตทดทสดเหลานไวในผลตภณฑของ SAP แตอยางไรกตาม
การนำวธปฏบตทดทสดไปใชงานมกเกยวของกบการเปลยนแปลงตอวธการทำงานของ
บคลากรอยางมาก ซงสงนเปนสงทยากลำบากในชวงปแรกๆ หรอจนกวาองคกรจะคนเคย
กบวธการปฏบตงานใหมน ถงแมวาวธปฏบตทดทสดมกถกนำมาใช แตกมคนจำนวน
มากยงคงหลงทาง และวธปฏบตทดทสดสำหรบองคกรหนงนน อาจไมดทสดสำหรบทก
องคกรเสมอไป
การนำ ERP ไปใชงานนนถอไดวาเปนโครงการทมขนาดใหญมาก โดยปกตแลว
โครงการเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศเปนเรองทตองใชเวลามาก กจกรรมตางๆ กลวนม
ตนทนและมระดบความเสยงสง การซอผลตภณฑ ERP แบบสำเรจรปนน จะใชเวลานอย
กวาการออกแบบระบบใหมขนมาเองตงแตเรมตน การนำ ERP มาใชใหประสบความ
สำเรจ ตองอาศยการจดการโครงการระบบสารสนเทศทเหมาะสม สวนประกอบหลกของ
กระบวนการนำไปใชงานนนจะเกยวของกบเรองของมนษย พนกงานปจจบนตองยอมรบ
(Buy-in) ระบบ จงจะประสบความสำเรจ หรอไมกตองหาพนกงานใหมมาทดแทน ซง
อยางไรกตาม ทง 2 วธจำเปนตองมการฝกอบรมอยางเขมขน
แนวคดพนฐานของ ERP ไดรบการพสจนวามผลประโยชน แตตลาดกเปลยน
แปลงอยตลอดเวลา และผจำหนาย ERP พบวาจำเปนตองตดตามความตองการของ
ตลาด ม 2 คณสมบตใหมของระบบทนาสนใจ คอ การจดการความสมพนธลกคา (CRM)
และ ธรกจอเลกทรอนกส (e-Business) การจดการความสมพนธลกคาจะเกยวของกบ
ขอมลจำนวนมาก (ซงไดจากระบบ ERP เปนตน) เพอทจะบงชถงคณคา (Value) และ
ความตองการของลกคาแตละกลมไดดยงขน ธรกจอเลกทรอนกสกเปนการพฒนาใหมท
มความสำคญอยางมาก (แมวาในชวงไมกปทผานมา ไดเหนวาโอกาสใหมๆ นนจำเปน
จะตองมความจำเปนทางธรกจเพยงพอ) การรวมธรกจอเลกทรอนกสเขาสระบบ ERP นน
เปนสงทนาสนใจตอองคกรและผจำหนาย ERP อยางมาก ความตองการนบางสวนได
รบการผลกดนจากการเตบโตดานการดำเนนงานโซอปทานซงเปนการเชอมโยงระบบ
ERP ขององคกรตางๆ แมวาประสทธภาพนนจะสามารถเพมขนอยางมาก แตปญหาก
เกดขนอยางมากเชนกน โดยเฉพาะในดานความปลอดภยของระบบ
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
26 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล
คำสำคญ
การบรณาการขอมล (Data Integration) คอ ระบบสารสนเทศซงออกแบบมา
เพอทจะสามารถนำขอมลเขาไดในเพยงครงเดยวไดอยางสมบรณและถกตอง และระบบ
จะชวยใหผใชทกคนภายในองคกรสามารถเขาถงขอมลไดอยางงายดาย
การปรบรอกระบวนการธรกจ (Business Process Reengineering : BPR)
คอ การวเคราะหกระบวนการทางธรกจ (กจกรรมตางๆ ทองคกรตองทำ) ทจะนำไปสการ
บรรลผลในหนทางทดขน
ระบบไคลเอนต/เซรฟเวอร (Client/Server) คอ สถาปตยกรรมของระบบ
คอมพวเตอรซง ผใช (Client) ถกเชอมโยงกบ Server 1 หรอมากกวา 1 เครอง ดงนน
การประมวลผลและแหลงเกบขอมลสามารถกระจายออกไปทำในเครองอน
ระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจ (Enterprise Resource Planning Sys-
tem : ERP) คอ ระบบบรณาการซงออกแบบและสรางเพอการใชคอมพวเตอรของ
องคกรดวยวธปฏบตทดทสด
วธปฏบตทดทสด (Best Practices) คอ การใชกระบวนการธรกจในลกษณะท
เหนวาเปนหนทางทดทสด
Copyri
ghted
Mate
rial o
f E.I.S
QUARE PUBLIS
HING
28 ERP สำหรบผบรหาร : ประเดนในการเลอกใช ดำเนนโครงการ และขยายผล
1G.Stewart, M. Milford, T. Jewels, T. Hunter และ B. Hunter, “Organizational Readiness for ERP Implementation”
จากเอกสารการสมมนา Proceeding of the Americas Conference on Information Systems (ประจำเดอนสงหาคม ป
2000) หนา 966-9712T.H. Davenport, “Putting the Enterprise into the Enterprise System” จากรายงานของ Harvard Business Review
ประจำเดอนกรกฎาคม-สงหาคม ป 1998 หนา 121-1313D.E. O’Leary, “Enterprise Resource Planning Systems: Systems, Life Cycle, Electronic Commerce, and Risk”
(Cambridge: Cambridge Press ,2000) สำหรบการรเอนจเนยรงกระบวนการทางธรกจ, ด M.Hammer และ S. Stanton,
“How Process Enterprise Really Work” จากรายงานของ Harvard Business Review ประจำเดอนพฤศจกายน-ธนวาคม
ป 1999 หนา 108-1184M.Weil, “Managing to Win” จากนตยสาร Manufacturing System 17 ฉบบท 11 (ประจำเดอนพฤศจกายน ป 1999)
หนา 145Davenport, “Putting the Enterprise into the Enterprise System”6ขอมลสวนใหญของ FoxMayer Drug รวบรวมโดย Jason Donalson, Julie Seibold, Matthew Welch และ Sok Woo Yoon
ซงเปนนกศกษาระดบปรญญาโทของมหาวทยาลย Texas A&M ซงงานนเปนสวนหนงของโครงงานประจำภาคการศกษา7T. Ehrhart, “Tech Lawsuits, Insurance Costs Escalate-as Does Cost of Doing Nothing” จากวารสาร National
Underwriter 10 ฉบบท 46 ประจำวนท 12 เดอนพฤศจกายน ป 2001 หนา 17-208C. Wilder และ S.Davis, “False Starts Strong Finishes” จากวารสาร Information Week ฉบบท 711 (วนท 30 พฤศจกายน
1998) หนา 41-46 และ C.Sted man, “Flash! ERP works if you’re careful” จากวารสาร Computerworld 33 ฉบบท
11 (วนท 13 ธนวาคม 1999) หนา 1, 14
หมายเหต