8

Click here to load reader

Maka janelidze

  • Upload
    giorgi

  • View
    1.632

  • Download
    2

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Maka janelidze

3 მაკა ჯანელიძე მე საჯარო სკოლა

სოკო

Page 2: Maka janelidze

შინაარსი

სოკოების თავისებურებანი სოკოების მრავალფეროვნება

Page 3: Maka janelidze

სოკოების თავისებურებანი

, , ცხოველებს ისინი უპირველესად ჰეტეროტროფული კვებით. ემსგავსებიან უჯრედების ქიმიური შემადგენლობაც უფრო ცხოველების

. – . მსგავსი აქვთ სოკოს უჯრედის კედელს აშენებს ნივთიერება ქიტინი ამ , , ნივთიერებითაა აგებული ბუზების ობობების ტარაკნების გარეგანი

.საფარველი . სოკოებმა მეცნიერებს დიდი თავსატეხი გაუჩინეს მათდიდხანს

მცენარეებად მიიჩნევდნენ და მხოლოდ ბოლო რამდენიმე, . ათწლეულია რაც ორგანიზმების ცალკე სამეფოდ განიხილავენ საქმე

, იმაშია რომ სოკოებს ცხოველებისთვის დამახასიათებელი მრავალი ნიშანი.აღმოაჩნდათ

, გარეგნულად სოკოები ძალზე განსხვავდებიან ერთმანეთისგან თუმცა – , – –უმრავლესობის სხეულს მიცელიუმს წვრილი ძაფები ჰიფები

.წარმოქმნის , , ძველ პურზე ალბათ ხშირად შეგიმჩნევიათ თეთრი ფიფქები რომლებიც

. – – დროთა განმავლობაში შავდება ეს ობის სოკოს მუკორის თეთრი, .მიცელიუმია ხოლო შავ ფერს მას მომწიფებული სპორები აძლევს

Page 4: Maka janelidze

.სოკოები ცოცხალ ორგანიზმთა განსაკუთრებული ჯგუფია , , მათ ახასიათებთ როგორც მცენარეების ისე ცხოველების

. , , თვისებები არსებობს ობის ქუდიანი საფუარი და პარაზიტი.სოკოები

, , ძველად ქართულ სოფლებში ადამიანებზე რომლებიც , –” ” უცნაურად იქცეოდნენ ამბობდნენ გიჟი პური აქვს

. , ნაჭამიო არსებობს პარაზიტი სოკო რომელიც ხორბალს, , უჩნდება იგი გამოყოფს შხამიან ნივთიერებას რომელიც

, მოქმედებს ადამიანის ნერვულ სისტემაზე იგი მოქმედებს. არაადეკვატურად საუკუნის წინ მრავალი დიდგვაროვანის

. .” ”–კარზე არსებობდნენ ე წ სოკოს ადამიანები, მსახურები რომლებიც პირველები სინჯავდნენ სოკოსგან

.მომზადებულ კერძებს

Page 5: Maka janelidze

: . . : ქუდიანი სოკო ყველა ჩვენგანი კარგად იცნობს სოკოს ის ტყეში იზრდება ასეთებია ტყის, , .ქამა დათვის სოკო წითელკაბა და სხვა

. სოკო თავისი აგებულებით ძალიან განსხვავდება სხვა მცენარეებისაგან ყველა საჭმელ სოკოს( ) . – გარდა ტრუფელების აქვს ფეხი და ქუდი სწორედ აქედან წარმოიშვა მათი სახელი ქუდიანი

. – , სოკო ამ სოკოების ნამდვილი სხეული მიცელიუმი მიწაშია სოკოს ქუდში კი მხოლოდ . . სპორები მწიფდება ზოგიერთი ქუდიანი სოკო სწორედ ხის ქვეშ იზრდება ის მიცელიუმით

, .აწვდის ხეს წყალსა და მარილებს სამაგიეროდ მისგან ორგანულ ნივთიერებებს ღებულობს , , . სოკო გემრიელი და კალორიული საკვებია თუმცა ქუდიან სოკოებს შორის ბევრი შხამიანია შუა

, საუკუნეებში სოკოებისგან ამაგზნებელ ჰალუცინაციების გამომწვევ და სასიკვდილო შხამებს.ამზადებდნენ

Page 6: Maka janelidze

– , ობის სოკო პენიცილიუმი გამოიმუშავებს პენიცილინს რომელიც ხოცავს დაავადების . 1929 . გამომწვევ ბაქტერიებს ეს ფაქტი წ აღმოაჩინა ინგლისელმა მეცნიერმა. . ფლემინგმა შემდგომ ასეთ ნივთიერებებს ანტიბიოტიკები უწოდეს დღეს მრავალი

, ანტიბიოტიკია ცნობილი რომლებსაც წარმატებით იყენებენ ბაქტერიული დაავადებების. .სამკურნალოდ პირველი ანტიბიოტიკი სწორედ პენიცილინი იყო

– , ხე მცენერეზე ხშირად სახლდება აბედა სოკო რომელიცჰიფებს ღრმად უშვებს მცენარის . ღეროში და მისი ორგანული ნივთიერებების ხარჯზე იკვებება ღეროს

, , .ზედაპირზე ჩლიქისმაგვარ გამონაზარდში მრავალი სპორა მწიფდება

Page 7: Maka janelidze

, , , , . პარაზიტული სოკოები სახლდებიან ხორბალზე ჭვავზე სიმინდზე ხილზე ბოსტნეულზე ისინი , .სწრაფად მრავლდებიან ვრცელდებიან და დიდ ზიანს აყენებენ სოფლის მეურნეობას

, , , სოკოები პარაზიტობენ ადამიანის კანზე ფრჩხილებზე თმის ძირებზე პირის ღრუში და იწვევენ : , , , .მათ დაზიანებას ფრჩხილების დეფორმაციას კანზე გამონაყარს თმის ცვენას ქერტლს და სხვა

: . საფუარი სოკოები ისინი ცოტა უცნაურად გამოიყურებიან სხვა სოკოების ფონზე მათი სხეული , .ერთი ოვალური უჯრედისგან შედგება რომელიც დაკვირტვით მრავლდება

. საფუარებს შეუძლიათ შაქარი სპირტათ და ნახშირორჟანგად დაშალონ ამ თვისების გამო , , , .საფუარს იყენებენ პურის ღვინის ლუდის სპირტის წარმოებაში

სოკოს მიერ წარმოქმნილი ნახშირორჟანგი ცომში ნასვრეტებს აჩენს და მას მოცულობაში– .ზრდის აფუებს

– , ბუნებაში სოკოების ერთ ერთი უმნიშვნელოვანესი როლი იმაში მდგომარეობს რომ ისინი .სახლდებიან მკვდარი მცენარეებისა და ცხოველების ნარჩენებზე და შლიან მათ

Page 8: Maka janelidze

!!!!!!!!!მადლობთ ყურადღებისათვის