11
Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma JDS Nian Iha Timor- Leste! Resepsaun bemvindu iha Hilton Hotel (August 2019) (Karuk) Antonio (APU), Felixiano (Nagoya), Sergio (IUJ), Noemia (Nagoya), Former H.E. Ambassador of TL in Japan, Abilio (IUJ), Christian (APU) , Manuel (Doshisha) and Alexandrina (IUJ) Representativu Diskursu hosi Antonio (APU) iha Resepsaun bemvindu

Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma … · Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira akademiku-nian

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma … · Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira akademiku-nian

Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒkonaba Progrma JDS Nian Iha Timor- Leste!

Resepsaun bemvindu iha Hilton Hotel (August 2019)(Karuk) Antonio (APU), Felixiano (Nagoya), Sergio (IUJ), Noemia (Nagoya), Former H.E. Ambassador of TL in Japan, Abilio (IUJ), Christian (APU) , Manuel (Doshisha) and Alexandrina (IUJ)

Representativu Diskursu hosi Antonio(APU)

iha Resepsaun bemvindu

Page 2: Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma … · Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira akademiku-nian

JDS oferese oportunidade ba Timor-oan sira (liu-liu funsionariu-sira estadu-nian) atu kontinua hala’o estudo iha Universidade-sira famozu no kualidade as iha Japaun (Manuel-Doshisha)

Hanesan bolseirus JDS nian, ami agradese tebes ba supportane’ebe JDS oferese liu husi asistensia JICE.(Christian-APU)

Nudar nasaun avansado, eskola iha Japão fo mosoportunidade hodi hetan esperencia no observa diretagestaun desenvolvimentu nasaun ne’e. ami recommendafunsinariu publico atu repara a’an hodi aplica programa bolsaestudu JDS (Antonio-APU)

Husi JDS ita bele iha opportunidade hodi hala’o estudo iha universidade famosu sira Iha Japaun durante tinan rua, partisipa iha treinamentu balun husi JICA ninian makahanesan, tour lokal no international sira no mos visita fatin attraitivu balun iha Japaun (Noemia-Nagoya)

Q1. Tamba sa ami rekomenda ba ita bot sira atu applika?

Page 3: Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma … · Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira akademiku-nian

> Benefisio husi JDS nia bolseiros sira!1. Kustu oferese ba bolseirus JDS & no kobre propinas hotu

JDS Kobre kusto tomak, liu husi programa special ida ne’e, bolseirus sira hetan mosoportunidade atu sosa equipamentus ruma hodi suporta sira nia nesesidade bazikuligadu ho akademiku nian hanesan livru, computador,nsst, no mos JDS-JICE mos seisuporta bolseirus sira atu hala’o survey ba sira nia pesquiza iha future, JDS fellows mossei hetan opportunidade atu tuir treinamentu ka workshop ruma ne’ebe mak seifornese husi JICA ou institutisaun seluk(Christian-APU) & (Alexandrina-IUJ).

2. Koordenador JICE maka sei fo asistensia tomak JDS nafatin halo monitorizasaun regular hodi hare no

rona bolseiru ida-idak nia progressu no mospreokupasaun (Alexandrina-IUJ)

Assistensia seluk ne’ebe JDS oferese maka ihaenkontru monitorizasaun kada fulan tolu entre JICE Coordenador no bolseirus sira. Kordenador niasupporta sira ajuda tebes bolseirus atu belecompriende didiak situasaun iha Japaun liliu bainhirahasoru dificuldade ruma ligadu ho moris iha Japaunno estudu nian. (Cristian-APU)

Page 4: Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma … · Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira akademiku-nian

3. JDS – Prepara aan ba future lideransa nasaun nianJDS eskolha mos Universidade hirak ne’ebe fornese kursu-sira atu forma estudante sai lideransa no jestor di’ak iha área oi-oin atu nune’e bele kontribui di’ak liu tan ba dezenvolvimentu ekonomia no sosial Timor Loro Sa’e-nia iha futuru. Nune’e, lalikan lakon tan tempu, aproveita oportunidade ne’ebe JDS oferese atu hasa’e liu tan konesementu iha área ne’ebe ita haknar-an ba (Manuel-Doshisha)

Page 5: Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma … · Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira akademiku-nian

Q2. Difikuldade bot saida mak ita hetandurante estudo?

No oinsa ita resolve ida ne?

Jestaun ba tempu (Time management) Kuaze estudante barak mak hasoru problema ida ne’e. Halo jestaun ba tempu presiza

tebes ita nia konsistensia no prinsipiu (Cristian-APU)

Fila fali ba estudante depois tinan barak, prsija tempu par abele adapta ho ambientekampus nian (Alexandrina-IUJ)

Oinsa hau resolve problema ida ne’e? Iha ne’e hau iha ‘TIPS’ balun mak hau bele share tuir hau nia esperensia.

TIPS 1: Set up prioridades ba assignment ou homework ruma. Hau pesoal fo liuprioridades ba assignment ne’ebe mak deficil atu finaliza no presiza tempu barak(Cristian-APU)

TIPS 2: jere tempu ho didiak ba estuda, ezersisiu, divertimento no atividade seluk nebeorganiza husi universidade. (Alexandrina-IUJ)

Page 6: Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma … · Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira akademiku-nian

Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira

akademiku-nian hanesan susar atu entende esplikasaun husi Professor-sira iha aula, hamosu mos difikuldade iha aprezentasaun ba argumentu wainhira haloo diskusaun no komentariu iha aula. Dezafiu akontese mos ba elaborasaun ba matéria aprezentasaun, preparasaun ba relatóriu final-sira no sumarizasaun ba traballu tambá involve vokabulariu-sira akademiku-nian (Manuel-Doshisha)

liu-liu liafuan Inglesh avansadu barak iha referensia hirak ne’ebe uza iha prosesu aprendijajem. Presija tempo hodi bele komprende (Alexandrina-IUJ).

Koynesemetu nebe menus ba lingua sai mos hanesan obstaclu boot ida ba hau oinsa atu komunika no hala’o hau nia estudus (Noemia-Nagoya)

Difikuldade bot nebe hau hetan ba hau nia an maka Matematika no hakerek Ingelsh ho akademia( Sergio-IUJ)

difikuldade iha consentrasaun durante clase online (Felixiano-Nagoya) Dificuldade ki’ik ida hau hasoru maka climatica nebe lahanesan ho Timor-Leste. Tempu maliring as

liu hahu hosi fulan Janieru , Feveriru no Marsu maibe depois tinan ida iha Japão hau bele adaptaho diak ambiente rai ne’e (Antonio-APU)

Maneira balun ne’ebe mak ami uza durante ne’e maka: Bainhira finaliza ona hakerek (paper essay, final report, research proposal) hau sempre haruka

report hirak ne’e ba kolega sira ne’ebe mak native speaker atu halo proof reading, iha ne’eba sirabele fo feedback ba ita molok halo submisaun final ba professor (Cristian-APU)

Pasa tempu ba lee barak no estuda barak (Manuel-Doshisha, Cristian-APU, Nomeia-Nagoya & Alexandrina-IUJ)

Labele moe atu husu wanihira la hatene, no tenki iha vontade atu estuda ( Manuel-Doshisha, Noemia-Nagoya & Alexandrina-IUJ)

Page 7: Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma … · Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira akademiku-nian

Q3. Experensia saida mak halo ita gostano kontenti iha Japan?

Experensia foun no furak barak hau iha mak hanesan hasoru belun diak barak nebe sempre fo apoio ba malun iha situasaun balun nebe defisil, alein ida ne’e hau mos iha oppotunidade atu visita fatin turistiko nebe furak iha Japaun hanesan Fuji-Q Highland, Nabano sato Garden, Meiji Mura Museum no seluk-seluk tan. (Noemia-Nagoya)

Hetan kolega barak husi nasaun diferente, experimenta snow (Jelu) direta, no onsen( Alexandrina-IUJ).

Interkambiu kultura mos promove hau nai nasaun, hasai foto hamutuk ho JDS fellows husi Myanmar & Vietnam.(Cristian-APU)

Estudu viajen ba Kannawa Onsen (Aprende kona bakomunidade loka maneja pontensia rekursu naturais(Be’e manas/hot spring) nebe sira iha sai hanesan area turismo. (Cristian-APU)

Page 8: Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma … · Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira akademiku-nian

Q4. Oinsa ho cidade nebe ita helaba? Saida mak ita gosta?

<DOSHISHA UNIVERSYT / Kyoto City>Kyoto hanesan antigu kapital Japaun-nian ne’ebe iha valor historiku barak. Fatinida-ne’ebe hakmatek no sai mos destinasaun turista-sira nian iha Japaun. Kyoto iha temple barak ne’ebe atrai ema barak atu ba vizita husi loron-ba-loron. Kyoto sidade ne’ebe organizadu, mos no nia-emar-sira mesak respeitozu. Há’u gosta Kyoto tambá hakmatek no fatin ne’ebe di’ak atu halao estudu (Manuel-Doshisha).

Cidade Kyoto

Page 9: Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma … · Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira akademiku-nian

<International University of Japan/Minami Uonuma City>Cidade ne’ebe IUJ lokaliza ba hanesan sidade kiik iha prefecture Niigata. Cidade ne naran Minamiuonuma, ne’ebe haleu ho natar, tamba ne hare (paddy) hanesan produsaun agrikola primeiru ne’ebe sira iha. Iha tempo bailoron ita belesosa pateka ho folin baratu direta iha agrikultor sira nia fatin. Durante tempo jelu, itamos bele experimentaatividade skiing. Maske sidade kiik, maibe hau gosta tamba ninia kondisaun diakduni ba fatin estuda nian, sa tan ho pendemia COVID19, hau sente fatin seguru liuiha Japaun. (Alexandrina-IUJ).

Page 10: Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma … · Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira akademiku-nian

<Ritsumeikan Asia Pacific University/Beppu City > Beppu cidade ki’ik ho populsaun 120,000 (census 2019). Maske ki’ik, Beppukonhesidu ho we-manas ou Onsen (hot spring) nebe kauze 2000. Cidade ne’e atraiturista domestic no internasional lubun kada tinan. Ho espasu rai ho nia luan 125.1 km2, facilidades mayoria distancia besik ho nune ajuda tebes actividadeuniversitariu , inclui vida moris loron-loron. Engeral cidade ne’e furak e comunidadelocal respeito tebes (Antonio-APU).

Castelo Kitsuki hosi Hitotsumatsu nia Vistu

Sa’e foho Yufuin 1,583m

Rate Antigo KamezukaCidade Beppu

Page 11: Mai ita rona mensagem husi bolseiros Etapa 1ᵒ konaba Progrma … · Lingua Ingles Lian Ingles hanesan dezafiu maior-liu. Falta dominasaun ba lian Ingles implika atividade-sira akademiku-nian

<Nagoya University/ Nagoya City > Nagoya konhesidu hanesan cidade industria boot dahat iha Japaun, lokaliza iha costa pasifikucentru husi Honshu no koynesidu ho aktividade industria sira.ho nia ambiente nebe’e hakmatek, furak, mos, no bele atrai ema turista barak mai visita cidade refere. Nagoya iha nia istoria pasadubarak hanesan Nagoya Castle no fatin seluk tan. Buat nebe senti Intersante tebes ba hau makhanesan cidade iha japaun bele fo fatin espaco ba ema no besikleta hodi livre halo movimento. (Noemia-Nagoya)Hahan lokal nebee barak tebes iha restorante ho nia presu nebee baratu no liliu hahan ambulanteiha fatin Osu Kannon no Nagoya. Tempo feriado Festival barak Tebes no iha sorin seluk KomboiNagoya nian la rame hanesan ho Tokyo no Osaka. Nagoya nia bus rai okos mak fasil atu asesu, itasei lalakon no senti konfortabel. (Felixiano-Nagoya)

Nagoya nia kastelu Bomba atom iha cidade Hiroshima