MADEN TETK‹K VE ARAMA DERG‹S‹ 2014 148 ISSN : 1304 - …...Güney Marmara Bölgesindeki Büyük Vadilerin Olas› Deﬂilme Zaman› ... These rock groups comprise units which

19

MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

Maden Tetkik ve Arama Dergisi

http://dergi.mta.gov.tr

MADEN TETK‹K VE ARAMA

DERG‹S‹

‹Ç‹NDEK‹LER

Türkçe Bask› 2014 148 ISSN : 1304 - 334X

Güney Marmara Bölgesindeki Büyük Vadilerin Olas› Deflilme Zaman›

..................................Nizamettin KAZANCI, Ömer EMRE, Korhan ERTURAÇ, Suzan A.G. LEROY, Salim ÖNCEL,

.......................................................................................................................................Özden ‹LER‹ ve Özlem TOPRAK 1

Orta Toroslarda Bucakk›flla Bölgesinin (GB Karaman) Tektono-Sedimanter Geliflimi

.................................................................................................................................................................Tolga ES‹RTGEN 19

Karaburun Yar›madas› Kuzey K›y› Kesiminin Neojen Stratigrafisi

....................................................................................................................................................................Fikret GÖKTAfi 43

Edremit Körfezi ve Dikili Kanal›(KD Ege Denizi) K›y› Alanlar›nda Jeolojik Yap› Özelliklerinin

Belirlenmesinde Bentik Foraminiferlerin Önemi

.....................Engin MER‹Ç, Niyazi AVfiAR, ‹pek F. BARUT, Mustafa ERYILMAZ, Fulya YÜCESOY ERYILMAZ,

....................................................................................................................................M. Baki YOKEfi ve Feyza D‹NÇER 63

Alibaltalu Laterit Yata¤›na Ait Jeokimyasal Araflt›rmalar, Shah›ndezh KD’su, KB ‹ran

......................................................................................Ali ABED‹N‹, Ali Asghar CALAGAR‹ ve Khadijeh M‹KAE‹L‹ 69

Toprak ve Akasya A¤ac› Sürgünlerindeki ‹z/A¤›r Element Da¤›l›m›

.................................................................................................................................................................Alaaddin VURAL 85

Afflin-Elbistan-K›fllaköy Aç›k Kömür ‹flletmesindeki Do¤u fievlerinin Durayl›l›¤›n›n Sonlu Elemanlar ve

Limit Denge Yöntemiyle ‹ncelenmesi

..........................‹brahim AKBULUT, ‹lker ÇAM, Tahsin AKSOY, Tolga ÖLMEZ, Dinçer ÇA⁄LAN, Ahmet ONAK,

.............................Süreyya SEZER, Nuray YURTSEVEN, Selma SÜLÜKÇÜ, Mustafa ÇEV‹K ve Veysel ÇALIfiKAN 107

Simav Havzas›n›n Jeofizik Verilerle Analizi ve Modellenmesi

..........................................................................................................................................................Ceyhan Ertan TOKER 119

Maden Tetkik ve Arama Dergisi Yay›n Kurallar› ................................................................................................................ 137

ORTA TOROSLARDA BUCAKKIfiLA BÖLGES‹N‹N (GB KARAMAN)TEKTONO-SED‹MANTER GEL‹fi‹M‹

TECTONO - SEDIMENTARY EVOLUTION OF BUCAKKIfiLA REGION (SW KARAMAN) IN CENTRAL TAURIDES

Tolga ES‹RTGENa

a MTA Genel Müdürlü¤ü, Jeoloji Etütleri Dairesi 06800 ANKARA

Anahtar sözcükler:Bozk›r birli¤i, kar›fl›k,‹ç Toros Okyanusu, riftvolkanizmas›, orojenikçökme.

Keywords:Bozk›r unit, mélange,Inner Tauride Ocean,rift volcanism, orogeniccollapse.

* Baflvurulacak yazar : [email protected]

ABSTRACTThe study area located in Bucakk›flla region in Central Taurides consists of rock units of themelange which form Bozk›r unit of the Tauride units and the overlying cover rocks. There arevolcanic, ophiolitic and sedimentary rocks which generated in different environmentalconditions. These rock groups comprise units which formed in Middle-Upper Triassic-Paleocene periods in Inner Tauride Ocean that had been opened between Tauride – Anatolidecontinents. Within the scope of this study, lithostratigraphic characteristics of Hu¤lu, Boyal›tepe (hill), Korualan nappes and cover rocks which form Bozk›r Unit and tectono sedimentaryevolution of the study area was built up by paleontological and structural features. Due torifting, which started in Middle Upper Triassicin the region, the products of the rift volcanismin rifting center and the carbonate deposition on margins of basin have occurred. The

ÖZ Orta Toroslar’da Bucakk›flla yöresinde yer alan inceleme alan› Toros birliklerinden Bozk›rbirli¤ini oluflturan kar›fl›¤›n kaya birimlerini ve bunlar üzerinde yer alan örtü kayalar›n› içerir.Bu kar›fl›k içinde farkl› ortam koflullar›nda oluflmufl volkanik, ofiyolitik ve sedimanter kayalarbulunur. Bu kaya gruplar› Torid-Anatolid k›talar› aras›nda aç›lan ‹ç Toros Okyanusu’nda OrtaÜst Triyas–Paleosen döneminde oluflmufl birimleri kapsar. Bu çal›flma kapsam›nda Bozk›rbirli¤ini oluflturan Hu¤lu, Boyal› tepe ve Korualan naplar›n›n ve örtü kayalar›n›nlitostratigrafik özellikleri incelenmifl, paleontolojik ve yap›sal verilerle birlikte incelemealan›n›n tektono-sedimanter evrimi kurulmufltur. Orta Üst Triyas döneminde bölgede bafllayanriftleflmeye ba¤l› olarak rift merkezinde rift volkanizmas› ürünleri ve havza kenarlar›nda isekarbonat çökelimi gerçekleflmifltir. Riftleflme sürecini sa¤layan genifllemenin devam etmesiOrta Üst Triyas–Alt Senoniyen döneminde havzada çökmeye neden olmufltur. Bu evredehavza merkezinde derin deniz çökelimi gerçekleflmifl, havza kenarlar›nda ise neritik ve pelajikkireçtafllar› çökelmeye devam etmifltir. Santoniyen döneminden itibaren bölgede etkin olmayabafllayan yeni tektonik rejim etkisiyle bölge s›k›flmaya bafllam›flt›r. Bu s›k›flma ters faylar vebindirmelerle yeni kar›fl›klar›n oluflumuna neden olmufltur. Bu kar›fl›klar›n oluflumu Paleosensonuna kadar devam etmifltir. Ancak inceleme alan›nda Paleosen sonras›nda s›k›flmaya ba¤l›bir oluflum gerçekleflmemifltir. Eosen dönemine kadar s›k›flma etkisinde güneye do¤ruilerleyen naplar havzan›n kapanmas› ve çarp›flma evresine geçilmesi nedeniyle daha fazlailerleyememifl ve geriye bindirmelerle (back-thrust) kuzeye yönlenmifllerdir. Geriyebindirmelerle binikli (imbrike) bir yap› kazanan istifler s›k›flman›n duraklamas› ve graviteetkisi ile çökmeye maruz kalm›fllard›r. Binikli yap›daki tüm istifler e¤im at›ml› normalfaylarla kesilmifl ve düflen bloklar üstünde gölsel havzalar oluflmufltur. Bu göllerde ErkenOligosen yafll› karasal çökellerin oluflmas› Oligosen dönemi veya hemen öncesinde çökmeninmeydana geldi¤ini göstermekte, yeni tektonik dönemin tarihlenmesine olanak sa¤lamaktad›r.Erken Oligosen yafll› çökellerin e¤im at›ml› faylara ba¤l› olarak e¤im kazanm›fl olmas›bölgedeki yeni tektonik dönemin Oligosen sonras›nda da sürdü¤ünü göstermektedir.

1. Girifl

Orta Toroslar’da, Karaman’›n güneybat›s›ndakiBucakk›flla bölgesinde yüzeylenen Triyas-Kretaseyafll› tektono-stratigrafik birimler farkl› deformasyonevrelerini temsil eden kaya litolojilerinden oluflurlar(fiekil 1a, b). Bozk›r birli¤i (Özgül, 1997) içinde yeralan bu kaya birimleri Toros kufla¤› boyunca uzan›r.Birlik, bazik deniz alt› volkaniti, tüf, diyabaz,ultrabazit, serpantinit, pelajik ve neritik kireçtafl›,radyolarit gibi litolojilerin gözlendi¤i farkl›boyutlarda blok ve dilimleri kapsayan yayg›n kar›fl›kgörünümündedir. Bu kaya gruplar› bölgedetan›mlanan ‹ç Toros Okyanusu’nun ürünlerinioluflturmaktad›r (Görür vd., 1984, 1998). Triyasriftleflmesine ba¤l› olarak oluflan ‹ç Toros OkyanusuTorid-Anatolid platformunun kuzeyini s›n›rlar(Robertson vd., 2012). Bozk›r birli¤i üzerindeOligosen döneminden itibaren geliflen örtü kayalar›yer al›r. Tüm bu kayalar›n yap›sal ve dokusalözellikleri, bileflimleri, birbirleri ile olan dokanakiliflkileri bölgenin Triyas–Kuvaterner dönemiboyunca geliflen ve riftleflmeden bafllay›p dalma-batmaya, okyanusun kapanmas›ndan çarp›flmaya veçarp›flma sonras› orojenik çökmeye kadar zamaniçinde geliflen jeolojik evrimi hakk›nda kuvvetliveriler sunmaktad›r. Literatürde gerek ‹zmir-Ankara-Erzincan Okyanusu, gerek Neotetis’in güney kolukonusunda yap›lm›fl pek çok araflt›rma bulunmaktad›r(Örn: Robertson ve Woodcock, 1981; fiengör veY›lmaz, 1981; Göncüo¤lu vd., 1997; Robertson,1998; Dilek vd., 1999; Robertson, 2000; Kelling vd.,2001; Stampfli vd., 2001; Kelling vd., 2004;Robertson vd., 2004). Ancak ‹ç Toros Okyanusuolarak adland›r›lan okyanus kolunun kayatopluluklar› ve bu süreç içerisindeki geliflimi

konusunda yap›lm›fl olan çal›flma ya s›n›rl›d›r (Ör.Görür vd. 1984, 1998; Dilek vd., 1999; Okay veTüysüz, 1999; Andrew ve Robertson, 2002;Robertson vd., 2009, 2012; Pourteau vd., 2010) veya‹ç Toros Okyanusu’nun varl›¤› düflünülmez (Örn:Göncüo¤lu, 1986, 1992). ‹nceleme alan› ‹ç TorosOkyanusu’nun jeolojik gelifliminin gözlendi¤i tipikbölgeler aras›ndad›r. Bu çal›flman›n amac› OrtaToroslar’da tüm bu tektonik hareketlerin yap›sal vestratigrafik verilerini içeren bölgenin Triyas–Miyosendönemine ait farkl› tektonik rejimlere iliflkin verileriortaya koymak ve bölgenin jeolojik gelifliminikurmakt›r.

2. Stratigrafi

‹nceleme alan›n›n stratigrafik istifi OrtaToroslar’da Özgül (1997) taraf›ndan Bozk›r birli¤iiçinde tan›mlanan Hu¤lu, Boyal› tepe, Korualangruplar› ile bunlar üzerinde örtü birimleri olarak yeralan Oligo-Miyosen yafll› kayalardan oluflur. Hu¤lu,Boyal› tepe ve Korualan gruplar›n›n birbirleriyleyap›sal bir iliflki sunmas› sebebi ile bu çal›flmada napdilimleri olarak tan›mlanm›fl ve s›ras›yla Hu¤lu nap›,Boyal› tepe nap› ve Korualan nap› olarakadland›r›lm›flt›r (fiekil 2). Fak›rca ve Mutformasyonlar›ndan oluflan Oligo–Miyosen yafll› örtükayalar› nap hareketleri sonras›nda oluflmufl olup buhareketlerden hemen hiç etkilenmemifllerdir (fiekil3a, b). Temel ve örtü birimlerin yafllar› ve görünürkal›nl›klar› stratigrafik kesitte gösterilmifltir (fiekil 4).

2.1. Hu¤lu Nap›

‹lk kez Monod (1977) taraf›ndan Hu¤lu birimiolarak adland›r›lan birim inceleme alan›n›n

Bucakk›flla Bölgesinin Tektono-Sedimanter Geliflimi

20

continuation of extension which initiated rifting caused collapse in the basin in Middle UpperTriasic – Lower Senonian. Deep marine deposition has occurred at the center of basin,however pelagic and neritic limestones were deposited in basin margins during this time. Theregion has become compressed by the effect of a new tectonical regime which had beeneffective starting from Santonian. This compression caused new complexes to take place dueto reverse faults and thrust. The formation of these complexes has continued until the end ofEocene period. However, there has not been observed any formation depending on thecompression in post Paleocene. The nappes have moved southward by the effect ofcompression until Eocene. But then, these nappes could not advance forward anymore so,northward back thrusts took place as basin was closured andreached the collisional stage.Sequences which had become imbricated structures by back thrusts were subjected tocollapsing by the stop of compression and the gravitational effect. All sequences in theimbricated structure were cut by dip slip normal faults and lacustrine basins were formed onfallen blocks. The formation of Early Oligocene terrestrial deposits in these lakes indicatesthat the collapse occurred in Oligocene or immediately before this time, and this allows thedating of new tectonical period. Early Oligocene deposits to become tilted by dip slip faultsshow that new tectonic period in the region has also continued after Oligocene.

21

güneybat›s›nda Yukar› Ak›n, Afla¤› Ak›n köylerikuzeybat›s›nda yüzeyler. Hu¤lu nap› inceleme alan›içinde yüzeylenen en yafll› birimi içeriyor olmas›nara¤men, tektono-stratigrafik olarak ortada yer al›r.Hu¤lu nap› Dedemli formasyonu, Mahmut tepesikireçtafl› ve Kovanl›k kar›fl›¤› olmak üzere üçformasyondan oluflur. Korualan nap›n› üzerler veBoyal› tepe nap› taraf›ndan üzerlenir.

2.1.1. Dedemli Formasyonu

Hu¤lu nap›n›n en alt›nda yer alan ve Özgül (1976)taraf›ndan adland›r›lan Dedemli formasyonu, yeflil ve

kahve renkli vitrifiye tüf ve volkanitler ile yer yerk›r›nt›l› kayalardan oluflur (fiekil 5a, b).

Tüfler tabakal› ve de¤iflik ölçeklerde k›vr›ml› veçatlakl› yap›dad›r. ‹nce kesitlerde kaya bilefliminicam k›ym›klar›, kuvars, plajiyoklas, biyotit kristallerive kaya parçalar› oluflturur. Kayada bulunan kristallerince tanelidir. Kuvarslar ve biyotitler öz flekilsiz,plajiyoklaslar yar› öz flekillidir. Plajiyoklaslar›nbaz›lar›nda elek dokusu egemendir. Kaya parçalar›cams›, porfirik dokuludur. Bu bileflenler, killeflmifl vekloritleflmifl altere cam k›ym›klar›n›n oluflturdu¤u birba¤lay›c› taraf›ndan ba¤lanm›flt›r. Yine kayan›n

MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 1- a- Çal›flma alan›n›n konumunu ve Türkiye’nin ana tektonik hatlar›n› gösteren topo¤rafikgörüntü (90 m çözünürlüklü SRTM verileri Jarvis vd. (2008)’den al›nm›flt›r) b- Çal›flmaalan›n›n yer bulduru haritas›.

genelinde yo¤un alterasyon (kloritleflme vesilisleflme) izlenir. K›r›nt›l› kayalar kuvars,plajiyoklas, kalsit minerallerinden ve kayaparçalar›ndan oluflur. Bu kaya parçalar› mikrolitik,porfirik, trakitik ve cams› doku gösteren volkanikkaya parças›, ince taneli mika-kuvars flist parças›,ince taneli biyotit flist parças› ve az miktarda fosillikireçtafl› parçalar› ile temsil edilir. K›r›nt›l› kayalargenelde tane desteklidir. Yersel kalsit ba¤lay›c›largözlenir. Taneler köfleli, yar›-köfleli, yar›-yuvarlakolup, orta derece boylanmal›d›r. Bu kayalar›n incekesit görüntülerinde ikincil karbonat mineralleriyledolgulanm›fl yayg›n damar geliflimleri bulunmaktad›r.Kaya litik arenit olarak adland›r›lm›flt›r.

Çal›flma alan›nda Çevlik Da¤› kuzeyyamaçlar›nda yüzeylenen formasyon (501000 D/4085500 K) yaklafl›k 150 m görünür kal›nl›¤asahiptir. Dedemli formasyonu Yukar› Ak›n köyügüneybat›s›nda Baflk›flla kar›fl›¤› üzerine tektonikdokanakla gelir. Birim üstündeki Mahmut tepesikireçtafl› ile geçifllidir. Volkanik kayalar ve azmiktarda k›r›nt›l›lardan oluflan birimden herhangi biryafl bulgusu elde edilememifltir. Ancak formasyonun,Mahmut tepesi kireçtafl› ile geçiflli konumu nedeniyleformasyonun yafl› Aniziyen–Noriyen olarakyorumlan›r (Özgül, 1997). Monod (1977), birimioluflturan moloz akmas› çökellerine ait bloklardanAniziyen yafl› alm›flt›r. Dedemli formasyonuyla


22

fiekil 2- Çal›flma alan›ndaki naplar›n konumlar›, birbirleri ve örtü birimleriyleiliflkilerini gösteren harita.

23

MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 3a- Çal›flma alan›n›n topo¤rafyas›n› ve jeolojisini gösteren O30-a1 paftas›.

geçiflli dokanakl› olan Mahmut tepesi kireçtafllar› iseorta Karniyen olarak yaflland›r›lm›flt›r (Tekin, 1999;Tekin ve Bedi, 2007). Bu nedenle formasyonun yafl›Aniziyen-orta Karniyen olarak kabul edilmifltir.

Gökdeniz (1981) taraf›ndan Dedemliformasyonunun kalk-alkalen bir jeokimyaya sahipoldu¤u ileri sürülüyor olmas›na karfl›n, birimin tüf vebazik volkanitlerden olufltu¤u ve Orta-Üst Triyasdöneminde riftleflme boyunca deniz alt› alkalibazaltlar›n› püskürttü¤ü belirtilmektedir(Whitechurch vd., 1984; Tekin, 1999). Robertson veDixon (1984), Türkiye mikrok›tasal blo¤unun Triyasdöneminde Gondwana’dan riftleflti¤ini ilerisürmektedir. Bu veriler ›fl›¤›nda Dedemliformasyonunun rift ortam› ürünü, alkalivolkaniklerden oluflan bir birim oldu¤ugörülmektedir.

2.1.2. Mahmut Tepesi Kireçtafl›

Mahmut tepesi kireçtafl› ilk kez Özgül (1997)taraf›ndan adland›r›lm›flt›r. Birim kahve, turuncu,pembe renkli, çörtlü, ince tabakal›, k›vr›ml› pelajikkireçtafllar›ndan oluflur (fiekil 5c, d). ‹ncelemealan›nda Çevlik Da¤› kuzeybat› yamaçlar›nda Yukar›Ak›n köyü kuzeybat›s›nda (500500D/4083000 K)yüzeyler. Dedemli formasyonunun volkanitleri ilegeçiflli olarak bafllayan birim, Kovanl›k kar›fl›¤›taraf›ndan olas›l›kla uyumsuz olarak üzerlenir.Mahmut tepesi kireçtafllar› Orta Toroslar’›n farkl›kesimlerinde farkl› yafllarla temsil edilmekte olup,Orta–Geç Triyas’tan erken Senoniyen’e kadar uzanan

genifl bir zaman aral›¤›nda çökelmifltir (Özgül, 1997).Sonraki çal›flmalarda birimi oluflturan çörtlükireçtafllar›ndaki radyolaryalardan orta Karniyen yafl›al›nm›flt›r (Tekin, 1999; Tekin vd., 2001; Tekin veBedi 2007). Birimin yafl› önceki çal›flmalarla birliktede¤erlendirilerek orta Noriyen-Santoniyen olarakkabul edilmifltir. Yaklafl›k 200 m görünür kal›nl›¤asahip olan bu formasyon çökelim boyunca belirginfasiyes de¤iflimi göstermeyen kesiksiz bir istif sunar.Kondanse bir istif oluflturan bu formasyonun karadansediman getiriminin s›n›rl› ve çökelme h›z›n›n çokdüflük oldu¤u pelajik bir ortamda çökeldi¤idüflünülmektedir.

2.1.3. Kovanl›k Kar›fl›¤›

‹lk kez Özgül (1997) taraf›ndan adland›r›lanKovanl›k kar›fl›¤› de¤iflik boyut, tür ve yaflta kayaparçalar›n›n k›rm›z›-bordro renkli bir matriksiçerisinde bir arada bulundu¤u bir birimdir. Pembe-bordo renkli radyolarit-çamurtafl› ardalanmas›, yeflil-kahve renkli tüf ve lav parçalar›, kireçtafl› bloklar› vedi¤er k›r›nt›l›lardan oluflur. Birim içinde az da olsamafik kayaç parçalar› gözlenir (fiekil 5e, f). ‹ncelemealan›nda Yukar› Ak›n köyü civar›nda ve Gündo¤anköyünde (502000 D /4094400 K) yüzeylenen birimingörünür kal›nl›¤› 50 m civar›ndad›r. Kovanl›k kar›fl›¤›Mahmut tepesi kireçtafl›n›n üzerine radyolarit-çamurtafl› ardalanmas› ile bafllar. ‹stif çak›l-blok boyutüf, lav, kireçtafl› ve radyolarit parçalar›ndan oluflançak›ltafl› ile devam eder. Birimde belirgin birtabakalanma, yönlenme ya da derecelenmegözlenmemektedir. Bu özellikler masif moloz akmas›


24

fiekil 3b-1/25.000 ölçekli O30-a1 paftas›nda A-A’ ve B-B’ aras›ndan geçen jeolojik enine kesitler.

25

MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 4- Çal›flma alan›ndaki birimlerin genel stratigrafisini gösteren ölçeksiz sütun kesit.


26

fiekil 5- a- Dedemli formasyonunun k›vr›ml› tüfleri b- Dedemli formasyonu ve üstünde geçiflli olarak bulunan Mahmut tepesikireçtafl› c- Mahmut tepesi kireçtafl›n›n ince tabakal›, k›vr›ml› kireçtafllar› d- Mahmut tepesi kireçtafl›n›n Dedemliformasyonuyla geçiflli dokanak iliflkisi e- Kovanl›k kar›fl›¤› ve içindeki Mahmut tepesi kireçtafl› blo¤u f- Kovanl›kkar›fl›¤›n›n k›vr›ml› ince radyolarit-çamurtafl› ardalanmas›.

ürünü çökelleri yans›tmaktad›r. Kar›fl›¤› oluflturankayaçlar›n petrografik incelemeleri Streckeisen(1976)’a göre kireçtafllar›n›n biyomikrit ve mafikkayaçlar›n ise gabro ve serpantinit bileflimindeoldu¤unu göstermektedir (fiekil 6a, b, c, d, e, f, g, h,i, j).

Kar›fl›¤› oluflturan biyomikritler kripto-mikrokristalin karbonat kristalleri içerisinde bolmiktarda silis dolgulu radyolarya mikrofosilleriiçerir. De¤iflik kal›nl›klarda ve bol miktarda bulunançatlaklar mikro-mezokristalin karbonat mineralleriyledolgulanm›flt›r. Genel olarak demiroksit ve

27

MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 6- Kovanl›k kar›fl›¤›n› oluflturan farkl› litolojilere ait petrografikgörüntüleri. a- Silisleflmifl klorit cam tüfün çift nikol görüntüsü (kl:klorit, c: cam k›ym›¤›) b- Silisleflmifl klorit cam tüfün tek nikolgörüntüsü c- Gabronun çift nikol görüntüsü (px: piroksen, pl:plajiyoklaz feldispat) d- Gabronun tek nikol görüntüsü, e- Serpantinitinçift nikol görüntüsü (s: serpantin), f- Serpantinitin tek nikol görüntüsü,g- Litik arenitin çift nikol görüntüsü (pl: plajiyoklaz feldispat, k: kuvars,ka: kalsit), h- Litik arenitin tek nikol görüntüsü, ›- Biyomikritin çiftnikol görüntüsü (r: radyolarit), j- Biyomikritin tek nikol görüntüsü.

hidroksitlerle boyanm›flt›r. Gabrolar› oluflturantaneler yar› özflekilli, tanesel dokuludur. ‹ri taneliolan kayaç bafll›ca plajiyoklas, klinopiroksen,ortopiroksen ve olivin minerallerinden oluflmaktad›r.Plajiyoklaslar yar› özflekilli, özflekilsiz olup,poyiklitik ikiz göstermektedir. Genellikle yo¤underecede alterasyona u¤ram›fllard›r. Plajiyoklaslar›nço¤unda serizitleflme, yer yer de killeflme vezeolitleflme görülmektedir. Kayaçta bulunan mafikminerallerin büyük bir ço¤unlu¤unu klinopiroksenleroluflturmaktad›r. Az miktarda ise ortopiroksenmevcuttur. Ço¤unlukla yar› özflekilli ve özflekilsizolan piroksenler plajiyoklaslar›n aksine alterasyonau¤ramam›fllard›r. Baz› klinopiroksenler eksolüsyonlamelleri halinde ortopiroksen içermektedir. Olivinmineralleri tamamen serpantine dönüflmüfltür.Serpantiniti oluflturan serpantin mineralleri elekdokusu göstermektedir. Kenarlara dik yönde dizilimgöstererek kafes oluflturan krizotil mineralleri vebunlar›n aras›ndaki antigorit minerallerindenoluflmaktad›r. Opak minerallerin parlak kesitincelemelerinde manyetit yayg›n opak mineraltürüdür. Az oranda krom ve eser miktarda milleritmineralleri de opak mineral olarak gözlenir. Kayaçtayer yer talklaflma mevcuttur.

Kovanl›k kar›fl›¤›n›n yafl› Mahmut tepesikireçtafl›n› üzerlemesinden ve bu kireçtafllar›na aitparçalar içermesinden dolay› erken Senoniyen sonras›olarak verilmifltir (Özgül, 1997). Tekin (1999), Hu¤lukireçtafl› olarak adland›rd›¤› Mahmut tepesikireçtafl›n›n yafl›n›n Santoniyen’le s›n›rl› oldu¤unubelirtmifltir. Kovanl›k kar›fl›¤›n›n Mahmut tepesikireçtafl› bloklar›n› içermesi nedeniyle birimin yafl›Santoniyen ve sonras› olmal›d›r.

De¤iflik türden kaya birimlerini bir aradabulunduran Kovanl›k kar›fl›¤› ofiyolitik bir kar›fl›kt›r.Bu kar›fl›k içinde tan›mlanan ofiyolitik kayaçlar ayn›kuflak içinde yer alan Likya, Beyflehir, Divri¤i veMersin ofiyolitlerinde de oldu¤u gibi jeokimyasaliçeriklerine göre SSZ tipi ofiyolitler “supra-subduction zone type” olarak tan›mlanmaktad›r(fiengör ve Y›lmaz, 1981; fiengör, 1984; Robertsonve Dixon, 1984; Dercourt vd., 1986; Parlak vd.,1996a, 1996b; Okay ve Tüysüz, 1999; Barrier veVrielynck, 2009; Robertson vd., 2012). Birim Boyal›tepe nap› taraf›ndan tektonik olarak üzerlenir.

2.2. Boyal› Tepe Nap›

Bat› Toroslar’da Orta Triyas-Alt Jura yafll›megalodontlu kireçtafllar› ilk kez Gutnic ve Monod(1970) taraf›ndan Boyal› Tepe birimi ad›ylatan›mlanm›flt›r. Orta Toroslar’da da yüzeylenen ayn›

birim Özgül (1997) taraf›ndan Boyal› tepe grubuad›yla incelenmifltir. ‹nceleme alan›nda yüzeylenenayn› kaya gruplar› bu çal›flmada da Boyal› tepe nap›ad› alt›nda incelenmifltir. Boyal› tepe nap› incelemealan›nda Kuztepe kireçtafl›, Asar tepe kireçtafl› veAybast› formasyonu olmak üzere üç formasyondanoluflur (fiekil 7a, b, c, d, e, f).

2.2.1. Kuztepe Kireçtafl›

Beyaz, yer yer gri renkli, bol megalodont fosillikireçtafl›ndan oluflan birim Özgül (1997) taraf›ndanBozk›r’a ba¤l› Aslantafl güneydo¤usunda yer alanK›z›ltepe s›rtlar›nda tan›mlanm›fl ve Kuztepe kireçtafl›olarak adland›r›lm›flt›r. Çal›flma alan›nda yaklafl›k300 m görünür kal›nl›¤a sahip olan Kuztepe kireçtafl›Bucakk›flla köyü güneydo¤usunda (505500D/4088300K), Yukar› ve Afla¤› Ak›n köyleri kuzeyinde,Kurucabel ve Bostanözü köyleri çevresinde görülür.Birimin ilksel taban dokana¤› görülmemektedir.Kuztepe kireçtafl› bölgede Hu¤lu ve Korualannaplar›n› oluflturan tüm birimleri tektonik olaraküzerler. ‹stifin üst dokana¤›nda ise dereceli olarakAsar tepe kireçtafllar›na geçer. Petrografikincelemelere göre Kuztepe kireçtafllar› biyomikrit vemikritik kireçtafl› (fiekil 8a, b) özelli¤indedir.Kireçtafllar› içinde çatlak dolgusu fleklinde iri kristalbüyümeleri (fiekil 8c) ve dolomitleflmeler gözlenir(fiekil 8d). Breflleflme, çatlak geliflimi, karbonatdolgulu damarlar yer yer demir boyamalar› ola¤and›r.Kuztepe kireçtafllar›nda saptanan: Aulotortus gr.sinuosus Weynschenk, Aulotortus communis(Kristan), Aulotortus cf. tenius (Kristan), Aulotortusspp., Auloconus sp., Thaumatoporellaparvovesiculifera Raineri faunas›ndan geç Noriyen-Resiyen (Geç Triyas) yafl› al›nm›flt›r. Aulotortus sp.,Turriglomina sp., Ammobaculites sp., Frondiculariasp., Ophthalmidium sp., Cetates sp., Lamellibranflkavk› kesitleri, Sünger spikülleri faunas›ndanLadiniyen-Karniyen (Orta–Geç Triyas) yafl›n›vermektedir. Ophthalmidium sp., Pelajik pelesipodakavk› kesitleri, Ophthalmidium sp., faunas›na göre iseGeç Triyas-Liyas? yafllar› elde edilmifltir. Tüm bubulgulara göre Kuztepe kireçtafl›n›n yafl› Ladiniyen-Liyas? olarak saptanm›flt›r (fiekil 9a, b, c, d).

Yayg›n olarak bentik foraminiferlerden oluflan vemikritik kireçtafl› fasiyesine sahip olan Kuztepekireçtafllar›n›n ba¤›l olarak düflük enerjili neritik birortamda çökeldi¤i düflünülmektedir. Kuztepekireçtafllar›n› oluflturan istifin üst kesimlerine do¤ruçökelme ortam›nda dereceli olarak derinleflmegörülür. Havzadaki bu derinleflme Asar tepekireçtafllar›nda belirgin hale gelir. Resiyen’insonlar›na do¤ru bafllayan bu derinleflme Liyas’ta


28

maksimum derinli¤e eriflerek yamaç-havzakoflullar›na kadar ulafl›r (Ekmekçi vd., 2007).

2.2.2. Asar Tepe Kireçtafl›

Bol çörtlü, makro fosilli, gri renkli pelajikkireçtafl›ndan oluflan birim Özgül (1976) taraf›ndan

Bozk›r ilçesinin güneyindeki Asar Tepe’detan›mlanm›fl ve Asar tepe kireçtafl› olarakadland›r›lm›flt›r. Düzlemsel tabakalanmaya sahip olankireçtafllar›nda tabaka kal›nl›klar› genel olarak 10-60cm aras›nda bulunmaktad›r. Çörtler kireçtafllar›içinde 5-10 cm çap›nda, sar›-kahve renkli, de¤iflik

29

MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 7- a- Üst Triyas yafll› Kuztepe kireçtafl› içindeki megalodont fosilleri b- Kuztepe kireçtafl›n›n kal›n tabakal› neritikkireçtafllar› c, d- Asar tepe kireçtafl›n›n eklemli, kahve renkli çört yumrulu pelajik kireçtafllar› e- Aybast› formasyonuiçinde farkl› birimlerden al›nan radyolarit ve kireçtafl› parçalar› f- Aybast› formasyonundaki volkanik malzemelikumtafllar›ndaki küresel bozunma.


30

fiekil 9- Kuztepe kireçtafl›n›n fosil içeri¤i; a- Griphoporella curvata b- Aulotortus sp. c- Aulotortus sinuosusd- Trochammina sp.

fiekil 8- Kuztepe kireçtafl›ndan al›nan farkl› litolojilere ait petrografik numunelerin ince kesitlerdeki tektonik etkilera- Biyomikrit b- Mikritik kireçtafl› c- Kireçtafl› d- Dolomit

31

s›kl›kta, ba¤›ms›z çört yumrular› halindegözlenmektedir. ‹nceleme alan›n›n kuzeybat›s›ndayayg›n olarak yüzeyleyen birim (502500D/4091700K) bu alanda yaklafl›k 80-100 m görünürkal›nl›¤a sahiptir. Tabanda Kuztepe kireçtafllar› iledereceli geçifle sahip olan Asar tepe kireçtafllar›inceleme alan›n›n kuzeyinde Aybast› köyündeAybast› formasyonunun k›r›nt›l›lar› taraf›ndanuyumsuz olarak üzerlenir. Kireçtafllar›n›n petrografikincelemelerinde silisleflmifl dolomitik kireçtafl› (fiekil10a) ve biyomikrit (fiekil 10b) tan›mlamalar›yap›lm›flt›r.

Asar tepe kireçtafllar›nda saptanan Aulotortus sp.,Turriglomina sp., Ammobaculites sp., Frondiculariasp., Ophthalmidium sp., Cetates sp., Lamelli branflkavk› kesitleri, Sünger spikülleri faunas›ndanLadiniyen–Karniyen (Orta-Geç Triyas), Aulotortussp., Endothyra sp. faunas›ndan Geç Triyas,radyolarya ve pelajik pelesipoda kavk› kesitlerinegöre ise Karniyen–Liyas yafllar› elde edilmifltir (fiekil11a, b, c). Tan›mlanan fauna toplulu¤u göz önüneal›narak formasyonun yafl› Ladiniyen–Erken Juraolarak verilmifltir.

2.2.3. Aybast› Formasyonu

‹lk kez Esirtgen (2009) taraf›ndan Bucakk›fllayöresinde tan›mlanan Aybast› formasyonu ad›n›Bucakk›flla’n›n kuzeydo¤usundaki Aybast› köyündenalmaktad›r. Aybast› formasyonu de¤iflik boyut, tür veyaflta kayaç parçalar›n›n kahve renkli bir matriksiçerisinde bir arada bulundu¤u bir birimdir. Buformasyon sar›-kahve renkli çört, bordo renkliçamurtafl›, yeflil-kahve renkli tüf ve lav parçalar›,

kireçtafl› bloklar› ile kahve renkli volkaniklastikkumtafl›, çak›ltafllar›ndan oluflur. Yer yer boyutlar›birkaç metreye varan köfleli kireçtafl› bloklar›n›nKuztepe kireçtafl›na ait oldu¤u düflünülmektedir.Çak›ltafllar› genellikle volkanik bloklar›n kaotik birkar›fl›m› fleklinde görülür. Volkanoklastikkumtafllar›nda küresel bozunmalar yayg›nd›r.

Çal›flma alan› içinde en iyi gözlendi¤i yerBucakk›flla köyünün do¤usu ile Aybast› köyününgüneyi (506000D/4091000K) aras›nda kalankesimdir. Yaklafl›k 20 m görünür kal›nl›¤a sahip olanAybast› formasyonu, Kuztepe ve Asar tepekireçtafllar› üzerinde uyumsuz olarak yer al›r veFak›rca formasyonu taraf›ndan yine uyumsuzluklaüzerlenir. Formasyonun kal›nl›¤› Aybast› köyününkuzeyine do¤ru incelir. Aybast› formasyonu Do¤uToroslar’da Munzur Da¤lar› yöresinde Özgül vd.(1978) taraf›ndan tan›mlanan Kemaliye formasyonuile denefltirilebilir.

Formasyondan al›nan örneklerin paleontolojikincelemelerinde Quinqueloculina sp., Ophthalmidiidae,Miliolidae, Nodosariidae, Brakiyopoda, Gastropodafaunas›na göre Malm?-Neokomiyen? yafl› eldeedilmifltir (fiekil 12a, b). Ancak fosil verilerininyetersizli¤i nedeniyle birimin yafl› geç Kampaniyen-erken Maestrihtiyen (Özgül vd., 1978) olarak kabuledilmifltir.

2.3. Korualan Nap›

‹nceleme alan›n›n güneybat› köflesinde Yukar›Ak›n, Afla¤› Ak›n köyleri çevresinde yüzeylenen veÖzgül (1997) taraf›ndan Korualan grubu olaraktan›mlanan kayaç topluluklar› Hu¤lu ve Boyal› tepe

MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 10- Asar tepe kireçtafl›n›n petrografik incelemelerinde tan›mlanan litolojiler a- Silisleflmifl dolomitik kireçtafl›b- Biyomikrit

naplar› ile napl› bir yap› sunmakta olup bu çal›flmadaKorualan nap› olarak tan›mlanm›flt›r. Korualan nap›n›oluflturan kayaç topluluklar›ndan sadece Baflk›fllakar›fl›¤› inceleme alan›nda yüzeylenmektedir.

2.3.1. Baflk›flla Kar›fl›¤›

Orta Toroslar’da Özgül (1997) taraf›ndantan›mlanan Baflk›flla kar›fl›¤› kireçtafl›, radyolarit,moloz akmas› ürünü k›r›nt›l›lar, volkanitler ve yeflil

tüflerin oluflturdu¤u kaotik görünümlü bir kar›fl›mdanoluflur (fiekil 13a, b).

Ad›n› inceleme alan›n›n güneybat›s›ndakiBaflk›flla köyünden alan kar›fl›k, nap dilimleri içindetan›mlanan en genç birimi oluflturur. Çal›flma alan›içinde görülebilece¤i tek yer yukar› Ak›n köyügüneyidir (501300D/4082500K). ‹nceleme alan›içinde yaklafl›k 100 m görünür kal›nl›¤a sahip olanBaflk›flla kar›fl›¤› içinde tan›mlanan kaya birimleridi¤er nap dilimlerini oluflturan birimler ilebenzerlikler sunmaktad›r. Yeflil tüf ve volkanitlerDedemli formasyonu, radyolaritli ve ince tabakal›kireçtafllar› ise Mahmut tepesi kireçtafl›na ve Kuztepekireçtafl›na benzemektedir. Birimin yafl› tespitedilememifltir. Özgül (1997), içerdi¤i de¤iflik yafltakibloklar›n yafl aral›klar› göz önüne alarak kar›fl›¤›noluflum yafl›n›n geç Senoniyen ve sonras› olmas›gerekti¤ini belirtmektedir. Ancak birim Kovanl›kkar›fl›¤›na ait malzemeler içermesi nedeniyle en azPaleosen yaflta olmal›d›r. Baflk›flla kar›fl›¤›n›n alt veüst s›n›rlar› di¤er nap dilimleriyle tektonikdokanakl›d›r. Kar›fl›k, Geç Kretase’de bafllayan veGeç Eosen’e kadar devam eden s›k›flma rejimindenetkilenmifltir. Kuztepe kireçtafl›, Yukar› Ak›n köyügüneyinde Mahmut tepesi kireçtafl›n›n üstündegüneyden kuzeye do¤ru bindirmeli olarak yer al›r.Kuztepe kireçtafl› ve Mahmut tepesi kireçtafl›ndanoluflan bu tektonik dilim ise, Baflk›flla kar›fl›¤›nabindirir. En kuzeyde bu üç birim yine Mahmut tepesikireçtafllar›n› tektonik olarak üzerler. Farkl›litolojideki kayaçlar›n moloz akmas› ürünlerindenoluflan ve kaotik bir görüntü sunan Baflk›fllakar›fl›¤›n›n, naplar›n önünde aç›lan bir havzan›nürünü oldu¤u düflünülmektedir. Bölgede devam edens›k›flmaya ba¤l› olarak kayaç gruplar› olas›l›kla ayn›deformasyona u¤ram›flt›r.

2.4. Fak›rca Formasyonu

Mut Havzas›’nda Mesozoyik yafll› temel kayaçlar›üzerinde yer alan gölsel çökeller ilk kez Atabey vd.(2000) taraf›ndan Mut’un kuzeybat›s›ndaki Fak›rcaköyüne atfen Fak›rca formasyonu olarakadland›r›lm›flt›r. Tabanda çak›ltafl›, kumtafl› veçamurtafllar› ile bafllayan Fak›rca formasyonu geneldeince tabakal›, krem-beyaz renkli, kireçtafl›-marnardalanmas›ndan oluflur (fiekil 14a, b). Yaklafl›k 250m görünür kal›nl›k sunan Fak›rca formasyonu Göksuvadisinde Topalhac› Çiftli¤i (508000D/4081800K) veçevresinde görülür.

Formasyon tabandaki Mesozoyik yafll› birimlerile belirgin bir aç›l› uyumsuzlu¤a sahiptir. Üstüne


32

fiekil 11- Asar tepe kireçtafl›n›n fosil içeri¤i; a-Ophthalmidium sp., b- Galeanella panticae c-Galeanella panticae.

33

MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 12- Aybast› formasyonunun fosil içeri¤i a- Ophtalmidiiade b- Miliolidae.

fiekil 13- a, b- Baflk›flla kar›fl›¤› ve kar›fl›¤› bindirmeyle güneyden kuzeye do¤ru üzerleyen Boyal› tepe nap›n›n Kuztepekireçtafl› aras›ndaki tektonik iliflki.

fiekil 14-a- Fak›rca formasyonunun laminal› marn-kireçtafl› ardalanmas›, b- fak›rca formasyonunun taban›ndaki tanjansiyelkumtafl›-çamurtafl› ardalanmas›

gelen Mut formasyonu ile de yine aç›sal uyumsuzlukgösterir. Fak›rca formasyonunun yafl›n› Gedik vd.,(1979) Burdigaliyen; Bilgin vd., (1994) Oligosen-AltMiyosen; Tanar ve Gökçen (1990) Üst Oligosen-Akitaniyen; Özdo¤an (1999) Akitaniyen-Burdigaliyen; Atabey vd. (2000) Akitaniyen-AltBurdigaliyen; Kayseri vd., (2006) ise Erken Oligosenolarak tespit etmifllerdir. Fak›rca formasyonununtaban›nda yer alan çak›ltafl›, kumtafl› ve çamurtafl›istifi e¤im at›ml› faylar önünde geliflen alüvyonyelpazesi çökellerini, bunlar üzerinde yer alan vePlanorbis türü gastropod fosillerini içeren marn-kireçtafl› ardalanmas› ise tatl› su koflullar›na sahip birgölsel ortam› iflaret eder (Ilgar vd., 2010).

2.5. Mut Formasyonu

Çal›flma alan›n›n yak›n do¤usunda Fak›rcaformasyonu üstünde aç›sal uyumsuz olarak Miyosenyafll› Mut formasyonunun kireçtafllar› bulunur (fiekil15a, b).

Mut havzas› ve civar›nda yüzeyleyen Miyosenyafll› tüm kireçtafllar› Gedik vd., (1979) taraf›ndanMut formasyonu olarak adland›r›lm›flt›r. Formasyonorta-kal›n tabakal› beyaz, gri renkli resifalkireçtafllar›ndan oluflur. Mut Formasyonu denizintransgresif evresinde oluflan resif birikimlerini temsiletmektedir (Atabey vd., 2000). Mut Havzas›’nda GeçBurdigaliyen döneminde geliflen denizeltransgresyona ba¤l› olarak Mut Havzas› bo¤ulmufl vebu dönemden itibaren temel kayaçlar› ve Fak›rcaformasyonu üzerinde Mut formasyonunun karbonatplatformu, yama ve set resifleri ile lagün çökelleriçökelmeye bafllam›flt›r (Ilgar vd., 2010). Mutformasyonunun yafl› Üst Burdigaliyen–Tortoniyenolarak saptanm›flt›r (Atabey vd., 2000).

2.6. Pliyo-Kuvaterner Çökelleri

‹nceleme alan›nda yüzeylenen Pliyo–Kuvaternerçökellerini kolüvyonlar, taraçalar ve alüvyonlaroluflturur. Kolüvyonlar vadi kenarlar› ya da faysarpl›klar›ndaki kiremit renkli çak›l-kum boyu köflelitanelerden oluflan ve tane dizilimine ba¤l›katmanlanma gösteren çökellerden oluflur (fiekil16a, b).

Bu çökellerde taneler aras› ço¤unluklabofllukludur. Taraçalar Göksu Vadisi’nde vaditaban›ndan 4-5 m yüksekte devaml› olmayanyüzlekler halinde bulunur ve oldukça iyiyuvarlaklaflm›fl, iyi boylanm›fl polijenik çak›llardanoluflur (fiekil 17).

Bunlar Göksu Nehri’nin her iki yan›nda da ayn›seviyelerde bulunur. Nehrin kaz›mas› nedeniyletabandan yukar›da olan taraçalarda herhangi bir aktiftektonizma etkisi görülmemektedir. Alüvyonlargenelde Göksu vadisi içi (502500D/4089650K) vekenarlar›nda yer al›r. Bol kireçtafl› çak›ll›, yer yer çörtçak›ll›, polijenik malzemeden oluflan alüvyonlarkal›nl›¤› birkaç m olan, en genç birimdir.

3. Tektonik Evrim ve Tart›flma

Toroslar, hemen hemen tüm kuflakta takipedilebilen ay›rt edici özelliklere sahip 6 tektonikbirlikten oluflur (Özgül, 1976). Di¤er birliklerinalt›nda paraotokton konumlu olarak bulunanGeyikda¤› birli¤i Kambriyen-Tersiyer aral›¤›ndaçökelmifl kaya birimlerini kapsar. Bu birlik kuzeydeBozk›r, Bolkarda¤› ve Alada¤ birlikleri taraf›ndangüneyde ise Alanya ve Antalya birlikleri taraf›ndan


34

fiekil 15- a- Mut formasyonunu oluflturan resif kanad›; b- resif çekirde¤i geometrisi gösteren kireçtafllar›.

35

tektonik olarak üzerlenir. Bu çal›flmaya konu olanBozk›r birli¤i Toros kufla¤› boyunca Milas’tanMunzur Da¤lar›na kadar uzan›r. Bat› Toroslar’daFethiye-Köyce¤iz dolay›nda Bat› Likya naplar›(Graciansky, 1967; Brunn vd., 1971), Korkutelidolay›nda Do¤u Likya naplar› (Brunn vd., 1971),Orta Toroslar’da Beyflehir-Seydiflehir dolay›ndaBeyflehir-Hoyran nap› (Gutnic vd., 1968), Hadim-Bozk›r dolay›nda Ofiyolitli seri (Özgül, 1971),Karaman bölgesinde fiist-Radyolarit formasyonu

(Blumenthal, 1956) adlar› ile bilinmektedir. BirlikHu¤lu, Boyal› tepe ve Korualan naplar› olaraktan›mlanan farkl› kaya gruplar›ndan oluflur. Triyas-Kretase aral›¤›n› temsil eden kaya gruplar›n›, bazikdeniz alt› volkaniti, tüf, diyabaz, ultrabazit,serpantinit, pelajik ve neritik kireçtafl›, radyolaritleroluflturur. ‹ç yap›s› nedeniyle kar›fl›k özelli¤indedir.Bu kar›fl›¤›n ve kar›fl›¤› örten kaya birimlerininTriyas–Kuvaterner dönemi jeolojik evrimi s›ras›ylaafla¤›da anlat›lm›flt›r.

MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 16- a- Asar tepe kireçtafl›n› kesen normal fay önündeki kolüvyonlar b- Mahmut tepesi kireçtafl›n› kesen normal fayönündeki kolüvyonlar.

fiekil 17- Göksu Nehri kenarlar›ndaki taraçalar›n arazi görünümü.


36

3.1. Riftleflme Evresi

Gondwana’n›n kuzeyinde Triyas dönemindemeydana gelen riftleflmeye ba¤l› olarak birden fazlaokyanusal havza aç›lmaya bafllam›fl ve k›tasal bloklararas›nda yer alan bu havzalar Mesozoyik–erkenSenozoyik dönemi boyunca varl›klar›n›sürdürmüfllerdir (Robertson vd., 2012). Bu riftleflmeve aç›lmaya iliflkin veriler Do¤u Akdeniz’de yayg›nolarak gözlenmektedir. Triyas döneminde Torid-Anatolid k›tas›n›n riftleflmesine ba¤l› olarak isebölgede “‹ç Toros Okyanusu” olarak adland›r›lanokyanusal havza aç›lm›flt›r (Görür vd., 1984, 1998).Hu¤lu nap›n›n en alt birimi olan Dedemliformasyonunun Aniziyen-orta Karniyen döneminde‹ç Toros Okyanusu’nun riftleflmesi s›ras›ndameydana gelen rift volkanizmas›n›n ürünü olarakolufltu¤u düflünülmektedir. Bozk›r nap›n› oluflturanbu birimler ayn› kuflakta yer alan Alihoca kar›fl›¤› veTriyas yafll› alkali lav ve radyolarya gibi silisliçökellerden oluflan Mersin kar›fl›¤› ile koroleedilebilir (Dilek ve Whitney, 1997; Parlak veRobertson, 2004; Robertson vd., 2012).

Okyanus ortas›ndaki volkanizmadan kaynaklanantüf, tüfit, volkan cam›, alkali bazik volkanikler velavlar çökelirken bir yandan da platform kenar›ndansediman getirimine ba¤l› olarak oluflan k›r›nt›l›kayaçlar bu volkanizmaya efllik etmifltir (fiekil 18a).

3.2. Çökme Evresi

Kal›n tabakal› kireçtafllar›ndan oluflan ve neritikbir ortamda çökelen Kuztepe kireçtafl›, pelajikçökellerden oluflan Asar tepe kireçtafl› (fiekil 18b) ileyanal ve düfley yönde geçifllidir. Ladiniyen–ErkenJura dönemi boyunca çökelen bu kayalardan Asartepe kireçtafl›, istifin orta-üst kesimlerinde çörtyumrulu kireçtafllar›na dönüflmekte ve yer yertamamen çörtlerden oluflan tabaka düzeylerinegeçmektedir. ‹stifin orta-üst kesimlerine do¤rugözlenen bu de¤iflim çökelme ortam›n›n zaman içindederinleflmesi ve çökelme ortam koflullar›n›n karbonatçözünme derinli¤i (CCD) alt›na indi¤i fleklindeyorumlanmaktad›r. ‹stifte gözlenen bu de¤iflimlerhavzadaki derinleflmeyi yans›tmaktad›r. Havzadakiderinleflme ve transgresyon östatik deniz düzeyiyükselimi, havzadaki çökme ya da her ikisinin ortakgeliflimine ba¤l› olabilir. Torid karbonatplatformunun kuzeyinde yer alan ve pasif k›takenarlar›ndan oluflan bu okyanusun havza s›n›rlar›Jura–Erken Kretase periyodu boyunca çökmüfltür(Read, 1982; Andrew ve Robertson, 2002; Robertsonvd., 2012).

Orta Karniyen-Santoniyen döneminde Dedemliformasyonu üzerinde derin denizel ortamkoflullar›nda Mahmut tepesi kireçtafllar›n› oluflturanpelajik, çörtlü kireçtafllar› çökelmifltir. Mahmut tepesikireçtafllar› Dedemli formasyonu ile geçiflli dokanakiliflkisine sahiptir. Rift volkanizmas› ürünleri içerenDedemli formasyonu üzerinde çökelen Mahmuttepesi kireçtafllar›n›n varl›¤›, orta Karniyen’denitibaren havzadaki volkanik aktivitenin veriftleflmenin sona erdi¤ini göstermektedir.

Havzan›n derin kesimlerinde Mahmut tepesikireçtafllar› çökelirken (fiekil 18c) ayn› havzan›nplatform kenar›nda ise Kuztepe ve Asar tepekireçtafllar› çökelime devam etmifltir.

3.3. S›k›flma Evresi

Kovanl›k kar›fl›¤›n›n havzan›n rift merkezindekiDedemli ve Mahmut tepesi formasyonlar› üstünde yeralmas›, bu birimlerden parça alarak oluflmas› vejeokimyasal olarak SSZ tipi ofiyolitleri içermesibölgede s›k›flman›n ve dalma-batma sürecininbafllang›c› olarak yorumlanm›flt›r (fiekil 18d). Tekin(1999) taraf›ndan Mahmut tepesi kireçtafl› içinbelirlenen Santoniyen yafl› göz önüne al›nd›¤›ndaKovanl›k kar›fl›¤›n›n yafl› Santoniyen sonras›olmal›d›r.

Kovanl›k kar›fl›¤› ile birlikte s›k›flma ve dalma-batma döneminin bafllamas› ayn› zamanda bölgedeetkin olan tektonik rejimin de¤iflti¤i anlam›nagelmekte ve bu dönem Santoniyen sonras› olarakyaflland›r›lmaktad›r. Bu dönem boyunca SSZ tipiofiyolitlerin ve ofiyolitik kar›fl›¤›n oluflumu GeçKretase’de ‹ç Toros Okyanusu’nun kuzeye do¤rudalmas›na ba¤l› olarak geliflmifltir (Robertson vd.,2012). Bu dalma-batmaya ba¤l› olarak Kovanl›kkar›fl›¤›na ait birimler oluflmaya ve zaman içindegüneye do¤ru hareket etmeye bafllam›flt›r.

Havzan›n iç kesimlerinde Kovanl›k kar›fl›¤›oluflurken havzan›n kenar kesimlerinde ise geçKampaniyen-erken Maastrihtiyen dönemindeKuztepe ve Asar tepe kireçtafl› üstünde, bubirimlerden parça alarak Aybast› formasyonuoluflmufltur (fiekil 18d). Aybast› formasyonununKuztepe ve Asar tepe kireçtafllar› üzerinde uyumsuzolarak yer almas› bölgede Orta Jura-erkenKampaniyen yafl aral›¤›nda geliflen çökelmezlikdönemini ya da kireçtafllar›ndan oluflan istifin üstkesimlerinin tektonik ve/veya afl›nma süreçleri ileortamdan uzaklaflt›r›ld›¤›n› yans›tmaktad›r.

37

MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

fiekil 18- Çal›flma alan›nda; a- Aniziyen dönemindeki rift volkanizmas› ve neritik kireçtafl›çökelimi; b- Ladiniyen döneminde havzan›n derin kesimlerinde pelajik kireçtafllar›n›nçökelimi c- orta Karniyen döneminde, rift volkanizmas›n›n sonlanmas› ve pelajik çörtlükireçtafllar›n›n çökelimi d- Geniflleme evresinde havza kenarlar›ndan malzeme alanAybast› formasyonunun oluflumu e- Üst Senoniyen döneminde s›k›flma evresininbafllamas› ve Kovanl›k kar›fl›¤›n›n oluflumu f- Paleosen döneminde s›k›flman›n devametmesi ve Baflk›flla kar›fl›¤›n›n oluflumu g- Eosen döneminde çarp›flma ve back-thrust’lar›n oluflumu h- Oligosen döneminde çarp›flma sonras› orojenik çökmeninmeydana gelmesi.

Baflk›flla kar›fl›¤› Özgül (1997)’e göre genellikleBozk›r birli¤inin di¤er dilimlerine ait kaya birimleriile benzer özelliklerde (olas›l›kla onlardan türemifl)olan ve boyutlar› yüzlerce metreye varabilenbloklar›n kaotik bir kar›fl›¤› görüntüsünü vermektedir.Birim içindeki yeflil tüf-tüfitler Dedemliformasyonunun volkanitlerine, radyolarit-çörtlerMahmut tepesi formasyonu ve Kovanl›k kar›fl›¤›na,kireçtafllar› ise Boyal› tepe grubunun Kuztepekireçtafllar›na benzemektedir. Baflk›flla kar›fl›¤›kendinden önce oluflan tüm birimlerden malzemealarak olas›l›kla Paleosen döneminde oluflmayabafllam›flt›r (fiekil 18e). Bu formasyondan yafll› engenç birim Kovanl›k kar›fl›¤›d›r. Baflk›flla kar›fl›¤›n›nKovanl›k kar›fl›¤›na ait birimlerden ve Kuztepekireçtafllar›na ait bloklardan oluflmas›, Kovanl›kkar›fl›¤›n› oluflturan dalma-batma sürecinin devametti¤i ve ileri aflamada Kuztepe kireçtafllar›n› da içinealarak Baflk›flla kar›fl›¤›n› oluflturdu¤u fleklindeyorumlanm›flt›r. Böylece Kampaniyen-Maastrihtiyendöneminden itibaren Bozk›r nap› Anatolid-Toridplatformunun kuzey kenar›n› üzerlemifltir(Bergougnan, 1975; Dürr, 1975; Ricou vd., 1975;Özgül, 1976; Özgül vd., 1978; fiengör ve Y›lmaz,1981). Bozk›r birli¤ine ait kayalar›n, herhangi birmetamorfizma veya önemli bir deformasyongöstermemeleri de bu birli¤in daha yak›ndaki ‹çToros Okyanusu’nun kapanmas› ile bölgeyeyerleflti¤i görüflünü desteklemektedir.

3.4. Kapanma ve Çarp›flma Evresi

Paleosen–Erken Eosen dönemi boyuncaNeotetis’in güney kolu k›smen aç›k kalm›fl ancak ‹çToros Okyanusu büyük ölçüde kapanm›fl ve yükselimsonucu karasallaflma dönemine girmifltir (Koçyi¤it,1983; Robertson, 2000; Robertson vd., 2012). OrtaToroslar’da denizel Lütesiyen sedimantasyonuyaln›zca Geyikda¤› birli¤ine ait istiflerde olistolit veolistostromal olufluklu filifl fasiyesinde k›r›nt›larlatemsil edilir. Bu filifl içerisinde yer alan olistolitlerBolkarda¤› ve Alada¤ birliklerine ait olup, Lütesiyenhavzas›na tafl›nm›fl ve çökelime dahil edilmifltir(Özgül, 1997; Andrew ve Robertson, 2002).Bolkarda¤› ve Alada¤ birlikleri daha sonrakidönemde Geyikda¤› birli¤ini üzerlemifllerdir. GerekKovanl›k gerekse Baflk›flla kar›fl›¤›ndan oluflanBozk›r birli¤i de Bolkarda¤› ve Alada¤ birlikleri gibigüneye yerleflmeye devam etmifltir (Alan vd., 2007;Robertson vd., 2009).

‹nceleme alan›nda Bozk›r birli¤ini oluflturanHu¤lu, Boyal› tepe ve Korualan naplar›n›ngünümüzdeki yap›sal iliflkileri ise bu nap dilimlerinin

birbirleri üzerinde kuzeye do¤ru var olan bindirmelerfleklinde görülmektedir (fiekil 18f). Bu naplardanHu¤lu nap› en altta bulunur. Üstünde s›ras›ylaKorualan nap›, Hu¤lu nap› ve Boyal› tepe nap›bulunur. Baflk›flla kar›fl›¤› çal›flma alan›n›n güneyindeiki Hu¤lu nap›n›n aras›nda kalm›flt›r. Oysa Baflk›fllakar›fl›¤›, Hu¤lu nap›n›n birimlerinden daha gençtir.Ayr›ca Baflk›flla kar›fl›¤›n› üzerleyen Hu¤lu nap› dakendi birimlerinden daha yafll› Kuztepe kireçtafl›n›içeren Boyal› tepe nap› taraf›ndan tektonik olaraküzerlenmifltir.

Bu yap›sal iliflki ‹ç Toros Okyanusu’nunkapanmas› s›ras›nda güneye yerleflen nap dilimlerininçarp›flma sürecinde ters yöne do¤ru hareket etti¤ini vegeriye bindirmeler fleklinde, kuzeye ilerleyerekoluflumunu tamamlad›¤›n› göstermektedir. Birliklergünümüzde gözlenen son konumlar›n› bu geriyebindirme hareketleri ile alm›fllard›r.

3.5. Orojenik Çökme Evresi

Orta Toroslarda Eosen sonras›nda etkin olantektonik hareketin niteli¤i tart›flmal› olup, çarp›flmasonras› s›k›flma hareketinin Oligosen’de de devametti¤i ve bu dönemde erozyon ve karasal çökelimingerçekleflti¤i ileri sürülmektedir (Kuflçu vd., 2010).Kaymakç› vd. (2010) ise Güneybat› Anadolu’dakiikinci deformasyon faz›n›n, Geç Eosen–Oligosensüresince Afrika-Avrasya yaklaflmas›n›n sonucuoldu¤unu belirtir. Ancak, Orta Toroslar’da gerekBucakk›flla yöresinde gerekse Ermenek, Mut, Silifkeve Çaml›yayla yörelerinde Oligosen dönemi gölselk›r›nt›l› ve karbonatl› çökellerle temsil edilmektedir(Bilgin vd., 1994; Ilgar, 2004; Ilgar ve Nemec, 2005;Ilgar vd., 2010). Bu gölsel çökelimlerin gerçekleflti¤içökelme alanlar›n›n tamam› e¤im at›ml› normalfaylarla s›n›rland›r›lm›fl olup, bu alanlarda faykontrollü bir sedimantasyon geliflmifltir.

Orta Toroslar’da kuzey-güney yönlü s›k›flmahareketine ba¤l› olarak bölgede oluflan Oligosenöncesi tüm birimler Geç Eosen dönemine kadars›k›flarak binikli bir yap› kazanm›fllar ve orojenikgeliflimlerini tamamlam›fllard›r. Maksimumyüksekli¤e eriflen birimler orojenez sonras›s›k›flman›n duraklamas› veya sona ermesi, bölgedegeliflen gerilme ya da gravite etkisi ile çökmeyemaruz kalm›fllard›r (fiekil 18g). Bu orojenik çökmeolay›na ba¤l› olarak naplar› oluflturan birimler e¤imat›ml› normal faylarla kesilmifller ve böylece faylar›nönünde, düflen bloklar üstünde küçük gölsel havzalargeliflmifltir. Bu göllerde çökelen ilk birim gölselFak›rca formasyonudur.


38

39

Birimin alt yafl›n›n Erken Oligosen olmas›orojenik çökme olay›n›n Oligosen’de ya daOligosen’in hemen öncesinde meydana geldi¤inigöstermektedir. Erken Oligosen çökelleri deBucakk›flla bölgesinde yine güneydo¤uya do¤rue¤imlidir. Fak›rca formasyonunun sahip oldu¤u e¤im,orojenik çökmeye ve negatif alanlar›n oluflmas›naneden olan tektonik hatlar›n Erken Oligosen dönemive sonras›nda da aktivitesini yitirmedi¤inigöstermektedir. E¤im at›ml› normal faylara ba¤l›olarak aç›lan bu çökelme alanlar› bölgesel ölçekteerken Senoniyen’de bafllayan s›k›flma hareketlerininsona erdi¤i ve Orta Toroslarda Oligosen çökelimineneden olan yeni bir tektonik rejimin bafllad›¤›fleklinde yorumlanm›flt›r.

4. Sonuçlar

Orta Toroslar’da Bucakk›flla bölgesindeyüzeylenen ve bazik deniz alt› volkaniti, tüf, diyabaz,ultrabazit, serpantinit, pelajik-neritik kireçtafl› veradyolaritlerden oluflan Bozk›r birli¤i farkl›boyutlarda blok ve dilimleri kapsayan büyük birkar›fl›k görünümündedir. Bu kaya birimleri Torid-Anatolid platformunun kuzeyini s›n›rlayan ‹ç TorosOkyanusu’nda oluflmufllard›r. Bölgede Triyas–Eosendönemi boyunca s›ras›yla riftleflme, çökme, s›k›flma,kapanma ve çarp›flma olaylar› ve bu olaylara ba¤l›olarak tektonostratigrafik dizilimler meydanagelmifltir. ‹nceleme alan› Oligosen’den itibaren iseorojenik çökmeye maruz kalm›fl ve bu çöküntüalan›nda gölsel çökelim geliflmifltir. Bu geliflimevreleri afla¤›da özetlenmifltir.

• Gondwana kuzeyinde Orta-Üst Triyasdöneminde meydana gelen riftleflme ve busüreçte oluflan rift volkanizmas› ürünü tüf vealkali volkanikler içeren Dedemli formasyonuoluflmufltur.

• Ladiniyen-Erken Jura döneminde havzakenarlar›nda Kuztepe ve Asar tepe kireçtafllar›çökelmifltir.

• Rift volkanikleri üzerinde geliflen Mahmuttepesi kireçtafllar›, orta Karniyen’den itibarenhavzadaki volkanik aktivitenin ve riftleflmeninsona erdi¤ini göstermektedir.

• Ladiniyen–Erken Jura dönemi boyunca pelajikAsar tepe kireçtafl›n›n, istifin üst kesimlerinedo¤ru çört yumrulu kireçtafl›na dönüflmesiçökelme ortam›n›n zaman içinde derinleflmesi

ve çökelme ortam koflullar›n›n kabonatçözünme derinli¤i (CCD) alt›na indi¤ifleklinde yorumlanm›flt›r.

• Kovanl›k kar›fl›¤› ile birlikte s›k›flma vedalma-batma döneminin bafllamas› ayn›zamanda bölgede etkin olan tektonik rejiminde¤iflti¤i anlam›na gelmekte ve bu dönemSantoniyen sonras› olarak yaflland›r›lmaktad›r.

• Paleosen yafll› Baflk›flla kar›fl›¤›n›n litolojisi vebulundu¤u stratigrafik konum bölgedes›k›flman›n devam etti¤ini gösterir.

• Paleosen-erken Eosen dönemi boyunca ‹çToros Okyanusu büyük ölçüde kapanm›flBozk›r birli¤i güneye yerleflmeye devametmifltir. Ancak inceleme alan›nda Bozk›rbirli¤ini oluflturan Korualan, Hu¤lu ve Boyal›tepe naplar›n›n günümüzdeki konumlar›, napdilimlerinin çarp›flma sürecinde ters yönedo¤ru hareket etti¤ini ve geriye bindirmelerfleklinde kuzey ilerleyerek oluflumunutamamlad›¤›n› göstermektedir.

• Nap dilimleri üstünde geliflen ve e¤im at›ml›normal faylarla s›n›rlanan gölsel Oligosençökelleri bölgede s›k›flma rejiminin sonaerdi¤ini gösterir. Erken Oligosen yafll›birimlerin de e¤im at›ml› faylara ba¤l› olarake¤im kazanm›fl olmalar› Oligosen havzalar›n›naç›lmas›na neden olan tektonik sürecinOligosen sonras›nda da devam etti¤ine iflareteder.

Katk› Belirtme

Bu çal›flma MTA taraf›ndan Toroslar’dayürütülen “Orta Toroslar’›n Jeodinamik Evrimi”projesi kapsam›nda yürütülen Yüksek Lisans Tezçal›flmas›n›n bir bölümünü oluflturmaktad›r.Paleontolojik determinasyonlar Say›n Sibel fiener veSay›n Burcu Coflkun Tunaboylu, petrografikincelemeler ise Say›n Talia Yaflar ve Say›n Nezihefiatvan taraf›ndan yap›lm›flt›r. Say›n Ayhan Ilgar veSay›n Veysel Ifl›k bu makalenin ilk tasla¤›n› titizlikleokuyarak geliflmesine büyük katk› sa¤lam›fllard›r.Çal›flmalar›m s›ras›nda katk›da bulunan herkese veher zaman bana destek olan eflim Esra Esirtgen’eteflekkürlerimi sunar›m.

Gelifl Tarihi: 14.04.2013

Kabul Tarihi: 15.01.2014

Yay›nlanma Tarihi: Haziran 2014

MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

De¤inilen Belgeler

Alan, ‹., fiahin, fi., Keskin, H., Altun, ‹., Bak›rhan, B.,Balc›, V., Böke, N., Saçl›, L., Pehlivan, fi., Kop,A., Hanilçi, N., Çelik, Ö.F. 2007. Orta Toroslar’›nJeodinamik Evrimi Ere¤li (Konya)- Uluk›flla(Ni¤de)- Karsant› (Adana)- Namrun (‹çel) Yöresi,Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlü¤ü, RaporNo: 11006, 261 S., Ankara (yay›mlanmam›fl).

Andrew, T., Robertson, A.H.F. 2002. TheBeyflehir–Hoyran–Hadim Nappes: Genesis andemplacement of Mesozoic marginal and oceanicunits of the northern Neotethys in southern Turkey.Journal of the Geological Society, London 159,529-543.

Atabey, E., Atabey, N., Hakyemez, A., ‹slamo¤lu, Y.,Sözeri, fi., Özçelik, N., Saraç, G., Ünay, E.,Babayi¤it, S. 2000. Mut-Karaman Aras› MiyosenHavzas›n›n Litostratigrafisi ve Sedimantolojisi(Orta Toroslar). Maden Tetkik ve Arama Dergisi122, 53-72.

Barrier, E., Vrielynck, B. (eds) 2009. Palaeotectonic Mapsof the Middle East, Middle East Basins EvolutionProgramme. Université Pierre et Marie Curie,Paris.

Bergougnan, H. 1975. Relations entre les edifices pontiqueet taurique dans le Nord-Est de I’Anatolie. Bull.Sot. GBol. Fr., Ser. 7.17: 1045-1057.

Bilgin, A.Z., U¤uz, M.F., Elibol, E., Güner, E., Gedik, ‹.1994. Mut-Silifke-Gülnar yöresinin (‹çel ‹li)jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama GenelMüdürlü¤ü Rapor No: 9715, Ankara(yay›mlanmam›fl).

Blumenthall, M. M. 1956. Karaman ve Konya Havzas›Güneybat›s›nda Toros Kenar Silsileleri ve fiistRadyolarit Formasyonu stratigrafi meselesi.Maden Tetkik ve Arama Dergisi, No:48, Ankara.

Brunn, J.H., Dumont, J.H., Graciansky, P.C., Gutnic, M.,Juteau, T., Marcoux, J., Monod, O., Poisson, A.1971. Outline of the geology of the WesternTaurids. Campbell, A.S. (Ed.), Geology andhistory of Turkey: Pet. Expl. Soc. Libya Tripoli,225-255.

Dercourt, J., Zonenshain, L. P. Ricou, L.-E., Kozmin, V.G.,Le Pichon, X., Knipper, A.L., Grandjacquet, C.,Sbortshikov, I.M., Geyssant, J., Lepvrier, C.,Pechersky, D. H., Boylin, J., Sibuet, J. C.,Savostin, L.A., Sorokhtin, O., Westphal, M.,Bazherov, M.L., Lauer, J. P., Biju-Dural, B., 1986.Geological evolution of the Tethys belt from theAtlantic to the Pamirs since the Lias.Tectonophysics, 123, 241–315.

Dilek, Y., Whitney, D. L. 1997. Counterclockwise P-T-ttrajectory from the metamorphic sole of a Neo-Tethyan ophiolite (Turkey). Tectonophysics, 280,295-310.

Dilek, Y., Thy, P., Hacker, B., Grundvig, S. 1999. Structureand petrology of Tauride ophiolites and maficintrusions (Turkey): implications for theNeotethyan Ocean. Geological Society of AmericaBulletin 111 (8), 1192-1216.

Dürr, S. 1975. Uber Alter und geotektonische Stellung desMenderes-Kristallins/SW-Anatolien und seineAequivalente in der mittleren Aegaeis.Habilitations-Schrift, Marburg/ Lahn, 107 s.

Ekmekçi, E., Özkan Alt›ner, S., Alt›ner, D., Y›lmaz, ‹.Ö.,Erdo¤an, K., Coflkun, B., fiener, S., fienel, M.,Ifl›ntek, M. 2007. Domuzda¤ Nap›nda Üst Triyas-Liyas Foraminifer Biyostratigrafisi: Noriyen-Resiyen Karbonat Platformunun Pelajikleflmesi ‹le‹lgili Veriler, 61. Türkiye Jeoloji Kurultay› BildiriÖzleri Kitab›, S. 315-316.

Esirtgen, T. 2009. Bucakk›flla Bölgesinin (KaramanGüneybat›s›-Orta Toroslar) Tektonik Evrimi.Yüksek Lisans Tezi, 107 S.

Gedik, A., Birgili, fi., Y›lmaz, H., Yoldafl, R. 1979. Mut-Ermenek-Silifke Yöresinin Jeolojisi ve Petrololanaklar›. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 22, 7-26.

Gökdeniz, S. 1981. Recherches Geologiques Dans LesTaurides Occidentoles Entre Karaman EtErmenek, Turquie, Le titre de doctour 3 eme cycle,Universite de Paris-Sud Centre D’orsay, 202 s.

Göncüo¤lu, M.C. 1986. Geochronological data from thesouthern part (Ni¤de area) of the Central Anatolianmassif. Mineral Research and ExplorationInstitute of Turkey (Maden Tetkik ve Arama)Bulletin, 105/106, 111-124.

Göncüo¤lu, M.C., Erler, A., Toprak, V., Yal›naz, K.,Olgun, E. Rojay, B. 1992. Orta Anadolu MasifinBat› Kesiminin Jeolojisi. Vol. 2. Orta Kesim.Turkish Petroleum Corporation (TPAO) Reports,3155.

Göncüo¤lu, M.C., Dirik, K., Kozlu, H. 1997. Pre-Alpineand Alpine terranes in Turkey: explanatory notesto the terrane map of Turkey. In: Papanikolaou, D.,Sassi, F.P. (Eds.), IGCP Project n°276; Paleozoicdomains and their alpidic evolution in the Tethys.Annales Géologiques des Pays Helléniques, pp.515-536.

Görür, N., Oktay, F.Y., Seymen, I. ve fiengör, A.M.C.1984. Paleotectonic evolution of Tuz Gölü Basincomplex, central Turkey. In: Dixon, J.E. veRobertson, A.H.F. (eds) The Geological Evolutionof the Eastern Mediterranean. Geological Society,London, Special Publications, 17, 81–96.

Görür, N., Tüysüz, O. ve fiengör, A.M.C. 1998. Tectonicevolution of the central Anatolian basins.International Geology Review, 40, 831-850.

Graciansky, P.C. de. 1967. Existance d’une nappeophiolitique a lettremite accidentale de la chaineSud – Anatolienne. C.R. Acad. Sci., Paris 264,2876-2879.


40

41

Gutnic, M., Keller, D., Monod, O. 1968. Decouverte denappes de charriage dans le nord du Taurusoccidental (Turquie mSridionale). C.R. Acad. Sci.,Paris 226, 988-901.

Gutnic, M., Monod, O. 1970. Un serie Mesozoiguecondansee dans les nappes du Taurus Occidental,la serie du Boyal› Tepe: C.R., somm, soc. Geol.France, fasc., 5, 166-167.

Ilgar, A. 2004. Zorunlu Regresyon, Transgresyon veSediman Getiriminin, Havza Kenar› ÇökelmeSistemlerinin Sedimantolojik ve ‹stif StratigrafikGeliflimi Üzerindeki Kontrolü, Ermenek Havzas›(Orta Toroslar). Maden Tetkik ve Arama Dergisi128, 49-78.

Ilgar, A., Nemec, W. 2005. Early Miocene lacustrinedeposits and sequence stratigraphy of the ErmenekBasin, Central Taurides, Turkey. Gilbert Kelling,Alastair Robertson ve Frans van Buchem (ed).Cenozoic Sedimentary Basins of South Turkey de.Sedimentary Geology, Special Publication, 173,233-275.

Ilgar, A., Yurtsever, fi., Nemec, W., Lovlie, R., Messina, C.2010. Toroslarda Oligo-Miyosen Havzalar›n›nTektono-Sedimanter Evrimi ve Gölsel ErmenekHavzas›n›n Erken Miyosen Manyetostratigrafisi veAstronomik Denetimli ‹klimsel De¤iflimlerinBelirlenmesi. Maden Tetkik ve Arama GenelMüdürlü¤ü, Rapor No: 11125, 95 S., Ankara(yay›mlanmam›fl).

Jarvis, A., Reuter, H., I, Nelson, A., Guevara, E. 2008.Hole-Filled Seamless SRTM Data (online) V4.International Centre for Tropical Agriculture(CIAT) available from http://srtm.csi.cgiar.org.

Kaymakç›, N., ‹nceöz, M., Ertep›nar, P., Koç, A. 2010. LateCretaceous to Recent kinematics of SE Anatolia(Turkey). Geological Society of London, SpecialPublication 340, 409-435.

Kayseri, M.S., Akgün, F., Ilgar, A., Yurtsever, fi., Derman,S. 2006. Palynostratigraphy and Palaeoclimatologyof the Ermenek and Mut Regions (SouthernTurkey) in the Earliest Oligocene Period. Abstract7th European Palaeobotany-PalynologyConference, Prague, s. 63.

Kelling, G., Egan, S.E., Gürbüz, K., fiafak, Ü., Ünlügenç,Ü. C. 2001. Oligo-Miocene basins of south-centralTurkey: synthesis and appraisal. Programme withAbstracts, Fourth International Turkish GeologySymposium, 24-28 Sept., 2001. ÇukurovaUniversity, Adana, Turkey, p. 17.

Kelling, G., Robertson, A.H.F., van Buchem, F.S.P. 2004.Cenozoic sedimentary basins of southern Turkey:an introduction. Sedimentary Geology 173,-3.

Koçyi¤it A. 1983. Hoyran Gölü (Isparta Büklümü)Dolay›n›n Tektoni¤i. Türkiye Jeoloji KurumuBülteni 26-1, 1-10.

Kuflçu, ‹., Gençalio¤lu-Kuflçu, G., Tosdal, R.M., Ulrich,T.D., Friedman, R. 2010. Magmatism in thesoutheastern Anatolian orogenic belt: Transitionfrom arc to post-collisional setting in an evolving

orogen. In: Sosson, M., Kaymakç›, N.,Stephanson, R., Bergarat, F., Storatchenoko, V.(eds) Sedimentary Basin Tectonics from the BlackSea and Caucasus to the Arabian Platform.Geological Society, London, Special Publications,340, 437-460.

Monod, O. 1977. Recherches ge’ologiques dans Ie TaurusOccidental au sud de Beyflehir (Turquie). These,l’universite de Paris sud “Centre d “Orsay”,Docteur es Sciences, 442 s. (yay›mlanmam›fl).

Okay, A.I., Tüysüz, O. 1999. Tethyan sutures of northernTurkey. Durand, B., Jolivet, L., Horvath, F.,Seranne, M. (Ed.), Mediterranean Basins: Tertiaryextension within the Alpine Orogen. GeologicalSociety of London, Special Publication 156, 475-515.

Özdo¤an, M. 1999. Mut (NW) havzas›ndaki Miyosen yafll›çökellerin depolanma özellikleri ve sedimantolojikevrimi. H.Ü. Doktora Tezi, 135 s.(yay›mlanmam›fl).

Özgül, N. 1971. Toroslar’›n kuzey kesiminin yap›salgelifliminde blok hareketlerinin önemi. TürkiyeJeoloji Kurumu Bülteni 14-1, 85-101.

Özgül, N. 1976. Toroslar’›n Baz› Temel Jeoloji Özellikleri.Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 19, 5-78.

Özgül, N. Turflucu, A., Özyard›mc›, N., Bingöl, I., fienol,M., Uysal, S., 1978. Munzurlar’›n, temel jeolojiözellikleri. Türkiye Jeoloji Kurumu 32. Bilimsel veTeknik Kurul., Bildiri Özetleri, s. 10-11.

Özgül, N. 1997. Bozk›r-Hadim-Taflkent (Orta Toroslar’›nKuzey Kesimi) Dolay›nda Yer Alan Tektono-Stratigrafik Birliklerin Stratigrafisi. Maden Tetkikve Arama Dergisi 119, 113-174.

Parlak, O. Bozkurt, E., Delaloye, M., 1996a. TheObduction Direction of the Mersin Ophiolite:Structural Evidence from SubophioliticMetamorphics in Central Tauride Belt, SouthernTurkey. International Geology Review, Vol. 38, p.778-786.

Parlak, O. Delaloye, M., Bingöl, E., 1996b. Mineralchemistry of ultramafic and mafic cumulates as anindicator of the arc related origin of the Mersinophiolite (southern Turkey) Geol Rundsch Vol. 85,p. 647-661.

Parlak, O. Robertson, A. H. F., 2004. Tectonic setting andevolution of the ophiolite-related Mersin Mélange,southern Turkey: its role in thetectonic–sedimentary setting of the Tethys in theeastern Mediterranean region. GeologicalMagazine, 141, 257-286.

Pourteau, A. Candan, O., Oberhansl›, R., 2010. High-pressure metasediments in central Turkey:constraints on the Neotethyan closure history.Tectonics, 29.

Read, J.F. 1982. Carbonate platforms of passive(extensional) continental margin, typescharacteristics and evolution. Tectonophysics 81,192-212.

MTA Dergisi (2014) 148: 19-42

Ricou, L.-E. Argyriadis, I., Marcoux, J., 1975. L’Axecalcaire du Taurus, un alignement de fendtresaraboafricains sous des nappes radiolaritiques,ophiolitiques et metamorphiques. Bulletin de laSociété Géologique de France 7, 17, 1024-1044.

Robertson, A.H.F. 1998. Mesozoic–Tertiary tectonicevolution of the easternmost Mediterranean area:integration of marine and land evidence. In:Roberstson, A.H.F., Emeis, K. C., Richter, C.,Camerlenghi, A. (Eds.), Proceedings of the OceanDrilling Program, Scientific Results.

Robertson, A.H.F. 2000. Mesozoic-Tertiary tectonic-sedimentary evolution of a south Tethyan oceanicbasin and its margins in southern Turkey. Bozkurt,E., Winchester, J.A., Piper, J.D.A. (Ed.), Tectonicsand Magmatism in Turkey and the SurroundingArea. Geological Society of London, SpecialPublication 173, 97-38.

Robertson, A.H.F., Woodcock, N.H. 1981. Gödene Zone,Antalya Complex, SW Turkey: volcanism andsedimentation on Mesozoic marginal ocean crust.Geologische Rundschau 70, 1177-1214.

Robertson, A.H.F., Dixon, J.D. 1984. Introduction: Aspectsof the Geological Evolution of the EasternMediterranean. In: Dixon, J.E. & Robertson,A.H.F. (eds) The Geological Evolution of theEastern Mediterranean. Geological Society,London, Special Publications, 17, 1–74.

Robertson, A.H.F., Ünlügenç¸, Ü. C., ‹nan, N., Tafll›, K.2004. The Misis–And›r›n complex: a mid-Tertiarymelange related to latestage subduction of the neo-tethys in S. Turkey. J. Asian Earth Sci. 22, 413-453.

Robertson, A.H.F., Parlak, O., Ustaömer, T. 2009. Melangegenesis and ophiolite emplacement related tosubduction of the northern margin of the Tauride-Anatolide continent, central and western Turkey.Geological Society of London, SpecialPublications 311, 9-66.

Robertson, A.H.F., Parlak. ,O., Ustaömer, T. 2012.Overview of the Palaeozoic-Neogene evolution ofNeotethys in the Eastern Mediterranean region

(southern Turkey, Cyprus, Syria). PetroleumGeoscience, Vol. 18, pp. 381-404.

Stampfli, G.M., Mosar, J., Favre, P., Pillevuit, A., Vannay,J. C. 2001. Permo- Mesozoic evolution of thewestern Tethyan realm: the Neotethys/East-Mediterranean connection. In: Ziegler, P.A.,Cavazza, W., Robertson, A.H.F., Crasquin-Soleau,S. (Eds.), Peri Tethys memoir 6: Peritethyanrift/wrench basins and passive margins. IGCP 369Mémoires du Museum National d’HistoireNaturelle, Paris, pp. 51-108.

Streckeisen, A. 1976. To each plutonic rock its propername. Earth Sci Rev. 12: 1-33.

fiengör, A.M.C., Y›lmaz, Y. 1981. Tethyan evolution ofTurkey: A plate tectonic approach. Tectonophysics75, 181-241.

fiengör, A.M.C. 1984. The Cimmeride orogenic system andthe tectonics of Eurasia. Geological Society ofAmerica, Special Paper.

Tanar, Ü., Gökçen, N. 1990. Mut-Ermenek Tersiyer‹stifinin Stratigrafisi ve Mikropaleontolojisi.Maden Tetkik ve Arama Dergisi 110, 175-181.

Tekin, U. K. 1999. Biostratigraphy and systematics of LateMiddle to Late Triassic radiolarians from theTaurus Mountains and Ankara region, Turkey.Geol. Paläont. Mitt. Innsbruck, Sonderband 5, 1-296.

Tekin, U. K., Ekmekçi, E., Kozur, H.W. 2001. Dating of theHu¤lu tuffite based on the radiolarian fauna, Hu¤luunit (Beyflehir-Hoyran nappes), Central Taurides,Turkey. 4th International Turkish GeologySymposium, Abstracts, p. 264.

Tekin, U. K., Bedi, Y. 2007. Middle Carnian (Late Triassic)Nassellaria (Radiolaria) of Köseyahya nappe fromeastern Taurides, eastern Turkey. Rivista Italianadi Paleontologia e Stratigrafia, Vol. 113, pp. 167-190.

Whitechurch, H., Juteau, T., Montigny, R. 1984. Role of theEastern Mediterranean ophiolites (Turkey, Syria,Cyprus) in the history of the Neo-Tethys.Geological Society of London, SpecialPublications, v. 17; p. 301-317.


42

Documents

MADEN TETK‹K VE ARAMA DERG‹S‹ 2014 148 ISSN : 1304 - …...Güney Marmara Bölgesindeki Büyük Vadilerin Olas› Deﬂilme Zaman› ... These rock groups comprise units which