1

Con người ta sinh ra lớn lên

già cả rồi bệnh tật mất đi. Cát bụi lại trở về cát bụi. Âu cũng

là quy luật thường tình của một kiếp người. Sinh,lão, bệnh, tử vốn là như vậy. Tuổi

trung niên đã có những bước thăng trầm trong cuộc sống,

có những thành công, có những thất bại trong cuộc sống vật chất, cuộc sống tình

cảm đôi lứa. Ngẫm lại thời gian trôi đi như thoi đưa,

không biết bao giờ mới về với ngày xưa ơi, để rồi cùng ôn lại những kỷ niềm thời niên thiếu

có buồn, vui, sướng, khổ, có điều ngây thơ, trong trắng

chưa vương vấn bụi đường đời. Đi qua rồi ngẫm lại mới thấy rằng kinh nghiệm cuộc

sống đường đường sẽ mãi là những bài học mới cho tất cả

chúng ta, dù ở địa vị nào, số phận nào đi chăng nữa. Sang hèn trong kiếp con người ta,

không hơn thì cố gắng bằng người, để trong thiên hạ dù là

gay đi chăng nữa không để người ta cười người ta khinh. Các bậc tiền bối dạy đời bằng

một quá trình đúc kết kinh nghiệm cuộc sống chắt lọc từ

thực tế mà nên triết lý sống.

Hình hài của mẹ của cha Trí khôn đời dạy, đói no tự mình

Sang hèn trong kiếp nhân sinh Buồn vui sướng khổ thường

tình thế thôi Không hơn hãy cố gắng bằng người

Cho thiên hạ khỏi ai cười ai khinh

Có trí thì ham học

Bất trí thì ham chơi

Trí khôn tạo nên người

Đức nhân tìm ra bạn

Thành đạt nhờ trí sáng

Danh vọng nhờ đức đầy

Làm nên nhớ có thầy

Đầy đủ nhớ có bạn

Gái ngoan nhớ đức hạnh

Trai mạnh nhờ lực cường

Tươi đẹp lắm người thương

Lực cường nhường kẻ mạnh

Dể thích nghi thì sống

Biết năng động thì nên

Đủ sức bền thì thắng

Biết mình khi hoạn nạn

Hiểu bạn lúc gian nguy

Nghèo hèn bởi tử vi

Ngu si vì tự phụ

Tài đức cao hơn phú

Hạnh phúc đủ hơn giàu

Sống trung tín bền lâu

Tình nghĩa sâu hạnh phúc

Đủ tài thì đỡ cực

Đủ sức thì đỡ nghèo

Dốt nát hay làm theo

Biết nhiều bởi học tập

Hỏng việc vì hấp tấp

Va vấp bởi vội vàng

Cảnh giác với lời khen

Bình tâm nghe lời trách

Quá nghiêm thì ít bạn

Dễ dãi bạn khinh nhờn

Không hứa hảo là khôn

Không tin sằng ít vạ

Làm ơn đừng mong trả

Được ơn nhớ đừng quên

Nhu nhược bị ép chèn

Quá cương thường bị gãy

Cái quý thường khó thấy

Dễ thấy thường của tôi

2

Của rẻ là của ôi

Dùng người tối sinh vạ

Đẹp lòng hơn tốt mã

Nền nã hơn kiêu kỳ

Thận trọng từng bước đi

Xét suy khi hành động

Hiểu biết nhiều dễ sống

Luôn chủ động dễ thành

Thận trọng trước lợi danh

Giữ mình đừng buôn thả

Tránh xa phường trí đá

Tai vạ bởi nể nang

Tài giỏi chớ khoe khoang

Giàu sang đừng kinh kiệu

Học bao nhiêu vẫn thiếu

Hiểu bao nhiêu chẳng thừa

Nhân đức chớ bán mua

Được thua không nản chí

Đủ đức tài bớt lụy

Đủ dũng khí chẳng hàng

Có vợ đảm thì sang

Có bạn vàng thì quý

Đói nghèo vì bệnh sỉ

Quẩn trí dễ làm liều

Tỉnh táo với tình yêu

Biết điều khi yếu thế

Lo việc nhà chớ kể

Tình nghĩa chớ đếm đong

Giữ trọn chữ hiếu trung

Với tổ tiên gia tộc

Cây tốt tươi nhờ đất

Người phúc lộc nhờ nguồn

Sống bất nghĩa tai ương

Sống bất lương tù ngục

Phải cầu xin là nhục

Phải khuất phục là hèn

Hay đố kỵ nhỏ nhen

Hay chèn ép độc ác

Lắm gian truân càng sáng

Lắm hoạn nạn càng tinh

Với mình phải nghiêm minh

Với chúng sinh nhân ái

Đang thắng phòng khi bại

Gặt hái phòng mất mùa

Thói quen thường khó chừa

Say xưa thường khó tỉnh

Sống ỉ lại ăn sẳn

Hay đua đòi hoạn nạn

Quá dễ hay tai ương

Gia đình trọng yêu thương

Sống nhường nhịn hỷ hả

Thiếu tình thương man trá

Dẫu vàng đá cũng tan

Biết dạy dỗ con ngoan

Biết bảo ban con giỏi

Tinh khôn nhờ học hỏi

Cứng cỏi nhờ luyện rèn

Sống vì nhau dễ bền

Sống vì tiền dễ vỡ

Rèn con từ lúc bé

Khuyên vợ lúc mới về

Muốn hiểu cần lắng nghe

Thích khoe thì trí cạn

Sống dựa dẫm ngu đần

Sống bất cần phá sản

Nhận bạc dễ bán mình

Kẻ tồi chơi xấu bạn

Khốn nạn quên mẹ cha

Tốt đẹp hãy bày ra

Xấu xa nên che lại

3

Có hại sẽ diệt vong

Nhiều tham vọng long đong

Lắm ước mong lận đận

Hay vội vàng hối hận

Quá cẩn thận lỗi thời

Biết được người là sáng

Hiểu được bạn là khôn

Khiêm tốn là tự tôn

Kiêu căng là tự sát

Hứa trước thì khó đạt

Hèn nhát thì khó thành

Thù hận bởi lợi danh

Tranh dành bởi chức vị

Giàu sang hay đố kỵ

Tài trí sinh ghét ghen

Tham giàu thì cuồng điên

Tham quyền thì độc ác

Vì tiền thì dễ tan

Vì tình nghĩa bền lâu

Người hiểu nói trọn câu

Kẻ dốt tâu phách lối

Có quyền thì hám lợi

Có tội thường xum xuê

Khờ dại hay bị lừa

Nói bừa hay vạ miệng

Đa ngôn thì tai tiếng

Ngậm miệng dễ được tin

Hám lợi hay cầu xin

Hám quyền hay xu nịn

Tham quyền thường bất chính

Xu nịn thường gian trá

Lười biến thường kêu ca

Thật thà hay oan trái

Thẳng thắn hay bị hại

Thông thái hay bị lừa

Chiều con quá con hư

Tiền của dư con hỏng

Giàu mạnh thường thao túng

Nghèo vụng thường theo đuôi

Người tài giỏi khó chơi

Kẻ chay lười khó bảo

Thành tâm thì đắc đạo

Mạnh bạo việc dễ thành

Quân tử thì trọng danh

Tiểu nhân thường trọng lợi

Bất tài hay đòi hỏi

Học hỏi khó khiêm nhường

Tình nghĩa thường khó quên

Nợ duyên thường khó trả

Khó thuần phục kẻ sỉ

Khó phòng bị tướng tài

Biết chấp nhận thảnh thơi

Hay hận đời đau khổ

Của quý thường khó giữ

Con cầu thường khó nuôi

Nhà dư của hiếm con

Nhà lắm người bạc cạn

Khó gần người quá sạch

Vắng khách tại quá nghèo

Dễ nỗi danh kỳ hiền

Dễ kiếm tiền khó giữ

Kiếp người là duyên nợ

Lành vỡ là thường tình

Bại thành bởi tài lực

Thời gian đừng uổng phí

Thời cơ khó bỏ qua

Biết suy nghĩ sâu xa

Vững vàng khi thành bại

Cần học và hành mãi

Sẽ gặt hái thành công.