55
LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİT Üstel Fonksiyon ve Logaritma Fonksiyonu 1. Kazanım : Üstel fonksiyonu oluşturur, tanım ve görüntü kümesini açıklar. 2. Kazanım : Üstel fonksiyonların birebir ve örten olduğunu gösterir. 3. Kazanım : Logaritma fonksiyonunu üstel fonksiyonunun tersi olarak kurar. 4. Kazanım : Onluk logaritma fonksiyonunu ve doğal logaritma fonksiyonunu açıklar. 5. Kazanım : Logaritma fonksiyonunun özelliklerini gösterir ve uygulamalar yapar. Üslü ve Logaritmik Denklemler ve Eşitsizlikler 1. Kazanım : Üslü ve logaritmik denklem ve eşitsizliklerin çözüm kümelerini bulur.

LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

  • Upload
    doannhu

  • View
    233

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

LOGARİTMA

ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİT

Üstel Fonksiyon ve Logaritma Fonksiyonu

1. Kazanım : Üstel fonksiyonu oluşturur, tanım ve görüntü kümesini açıklar.

2. Kazanım : Üstel fonksiyonların birebir ve örten olduğunu gösterir.

3. Kazanım : Logaritma fonksiyonunu üstel fonksiyonunun tersi olarak kurar.

4. Kazanım : Onluk logaritma fonksiyonunu ve doğal logaritma fonksiyonunu açıklar.

5. Kazanım : Logaritma fonksiyonunun özelliklerini gösterir ve uygulamalar yapar.

Üslü ve Logaritmik Denklemler ve Eşitsizlikler

1. Kazanım : Üslü ve logaritmik denklem ve eşitsizliklerin çözüm kümelerini bulur.

Page 2: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

82

LOGARİTMA

9. sınıfta üslü ifadeler ve özelliklerini öğrenmiştik. Bu özellikleri bir kez daha hatırlayalım.

a, b ∈ R+ – {1} ve x, y ∈ R olmak üzere,

ax.ay = ax+y ax.bx = (a.b)x (ax)y = axy

aa a

y

xx y–=

ba

ba

x

x x= b l a

a1xx

– =

Şimdi de üstel fonksiyonu tanımlayalım.

a ∈ R+ – {1} ve x ∈ R olmak üzere, f: R → R+ , f(x) = ax fonksiyonuna, tabanı “a” olan üstel fonksiyon denir.

f(x) = 2x , g(x) = (v2)x ve h(x) = 31 x

c m fonksiyonlarının her biri, birer üstel fonksiyondur.

Bu fonksiyonlardan f(x) = y = 2x fonksiyonunu ele alıp, bu fonksiyonun grafiğini çizerek özelliklerini araştıralım.

f(x) = y = 2x fonksiyonu için x e bazı değerler verip, y değerlerini bulalım.

���

�����

x = –2 için, y = 2–2 = 41

x = –1 için, y = 2–1 = 21

x = 0 için, y = 20 = 1

x = 1 için, y = 21 = 2

x = 2 için, y = 22 = 4 olur.

O halde, y = 2x fonksiyonunun grafiği , , ,241 1

21– –c cm m, (0, 1), (1, 2) ve (2, 4) noktalarından geçmektedir.

Reel sayıların tümünü y = 2x fonksiyonunda yerine yazıp y değerlerini bularak düzlemde işaretleseydik yuka-

rıdaki grafiği elde ederdik. Bu grafiği incelediğimizde;

∀ x ∈ R için , y = 2x > 0 olduğunu görürüz.

x değerleri büyüdükçe, y değerlerinin büyüdüğünü görürüz.

O halde, f(x) = 2x fonksiyonu artan bir fonksiyondur.

x e verilen farklı değerlerin fonksiyondaki görüntüleri de farklıdır.

Yani, ∀ x1, x2 ∈ R , x1 ≠ x2 için f(x1) ≠ f(x2) dir. O halde , f(x) = 2x fonksiyonu bire bir fonksiyondur.

∀ y ∈ R+ için , 2x = y eşitliğini sağlayan bir x değeri vardır. O halde, f(x) = 2x örten fonksiyondur.

ÜSTEL FONKSİYON

Page 3: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

83

f(x) = y = 21 x

c m fonksiyonunu ele alıp, bu fonksiyonun grafiğini çizerek özelliklerini araştıralım.

���

�����

x = –2 için, y = 21 4

2–=c m

x = –1 için, y = 21 2

1–=c m

x = 0 için, y = 21 1

0=c m

x = 1 için, y = 21

211

=c m

x = 2 için, y = 21

412

=c m olur.

O halde, y = 21 x

c m fonksiyonunun grafiği, (–2, 4), (–1, 2), (0, 1), , , ,121 2

41

c cm m noktalarından geçmektedir.

Bulduğumuz bu grafiği incelediğimizde;

∀ x ∈ R için y = 21 0>

xc m olduğunu görürüz.

x değerleri büyüdükçe, y değerlerinin küçüldüğünü görürüz.

O halde, f(x) = 21 x

c m fonksiyonu azalan fonksiyondur.

∀ x1, x2 ∈ R , x1 ≠ x2 için f(x1) ≠ f(x2) dir. f(x) = 21 x

c m fonksiyonu bire bir fonksiyondur.

∀ y ∈ R+ için 21 x

c m = y eşitliğini sağalayan bir x değeri vardır. O halde, f(x) = 21 x

c m örten fonksiyondur.

a ∈ R+ – {1} olmak üzere, f: R → R+ , f(x) = ax fonksiyonu

a > 1 için artan fonksiyon, 0 < a < 1 için azalan fonksiyondur.

f(x) = ax fonksiyonu bire bir ve örtendir.

Üstel fonksiyonların özellikleri yardımıyla bir çok denklemin çözüm kümesini elde edebileceğimizi biliyoruz.

Aşağıda bu denklemlere bazı örnekler verilmiştir.

2x = 16 ⇒ 2x = 24 ⇒ x = 4

4x–1 = 16. 2x ⇒ 22(x–1) = 24.2x2 ⇒ 22x–2 =

4 +2

x2 ⇒ 2x – 2 = 4 + x

2 ⇒ x

23 = 6 ⇒ x = 4

2x + 2x+1 + 2x–1 = 28 ⇒ 2x + 2x.2 + 2x.21 = 28 ⇒ 2x.

27 = 28 ⇒ 2x = 8 ⇒ 2x = 23 ⇒ x = 3

Ancak 2x = 5 , 3x = 23 , 5x–1 = 16 gibi denklemleri sağlayan x değerlerini üslü ifadelerin kuralları yardımıy-la bulamayız. Bu tür denklemlerin çözüm kümelerini bulmak için yeni bir fonksiyon olan logaritma fonksiyonunu tanımlayacağız.

Page 4: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

84

ÖRNEK 1

Aşağıda bazı logaritmalı ifadeler, üstel biçimde yazıl-mıştır. İnceleyiniz.Çözüm

log2x = 5 ⇔ x = 25 = 32

log5x = 1 ⇔ x = 51 = 5

log7x = 0 ⇔ x = 70 = 1

log2x = 21

log 3 x = 4 ⇔ x = 3 4^ h = 9

ÖRNEK 2

log3(log2x) = 1

eşitliğini sağlayan x değerini bulunuz.

Çözüm

f: R → R+ , a ∈ R+ – {1} için f(x) = ax fonksiyonunun bire bir ve örten bir fonksiyon olduğunu öğrendik. O halde bu fonksiyonun ters fonksiyonu vardır.

a ∈ R+ – {1} ol mak üze re, f: R → R+ , f(x) = ax fonk si yo nu nun ters fonk si yo nu na, a ta ba nı na gö re lo ga rit ma fonk si yo nu de nir. f: R+ → R , f(x) = logax biçiminde gösterilir.

Bu tanıma göre, y = ax ⇔ x = logay dir.

���� �� �� ������������

�������������������

���������������

������

� �

Yandaki şema incelendiğinde, üstel fonksiyonun verilen belli bir tabana “üs koyma” işlemi,

logaritma fonksiyonunun ise verilen belli bir tabana göre “üs indirme” işlemi olduğu söylenebilir.

y = logax eşitliğini, “y eşittir a tabanına göre logaritma x” biçiminde okuruz. Bu eşitlikte,

x sayısının pozitif gerçek sayı

a sayısının 1 den farklı bir pozitif gerçek sayı

y sayısının bir gerçek sayı olduğuna dikkat ediniz.

Örneğin, log216 ifadesinin değerini, “2 sayısının hangi üssü 16 dır?” biçiminde düşünerek bulabiliriz.

Bu durumda, 24 = 16 olduğundan log216 = 4 sonucuna ulaşabiliriz.

Benzer şekilde,

log327 = x eşitliğini sağlayan x değerini bulmak için, “3 sayısının hangi üssü 27 dir?” sorusuna cevap bul-malıyız. 33 = 27 olduğundan log327 = 3 olur.

Bu durumu daha sade olarak ab = c ⇔ b = logac biçiminde ifade edebiliriz. Örneğin,

24 = 16 ⇔ log216 = 4 , 32 = 9 ⇔ log39 = 2 , 103 = 1000 ⇔ log101000 = 3 , 2–3 =81 ⇔ log2 8

1 = –3 tür.

LOGARİTMA FONKSİYONU

Page 5: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

85

ÖRNEK 3

log4[13 + log2(x – 1)] = 2

eşitliğini sağlayan x değerini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 4

f(x) = log2(x – 3)

olduğuna göre, f–1(x) fonksiyonunu bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 5

f(x) = 2[log3(x + 1)] – 1

olduğuna göre, f–1(x) fonksiyonunu bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 6

Aşağıda ab = c ⇔ logac = b eşitliğinden yararlanıla-

rak üstel biçimde verilmiş ifadeler logaritma kullanıla-

rak yazılmıştır. İnceleyiniz.

Çözüm

2x = 3 ⇔ log23 = x

3x = 5 ⇔ log35 = x

2x–1 = 10 ⇔ log210 = x – 1

⇔ x = 1 + log210

5x+2 = 2 ⇔ log52 = x + 2

⇔ x = (log52) – 2 olur.

ÖRNEK 7

f(x) = 3x–1 ise f–1(x) fonksiyonunu bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 8

f(x) = 23x–1 ise f–1(x) fonksiyonunu bulunuz.

Çözüm

Page 6: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

86

LOGARİTMA FONKSİYONUNUN EN GENİŞ TANIM KÜMESİNİ BULMA

f(x) = logax fonksiyonunda a ∈ R+ – {1} ve x ∈ R+

olduğundan bu fonksiyonun en geniş tanım kümesini bulurken, a > 0 , x > 0 ve a ≠ 1 koşullarını birlikte sağlayan aralıklar bulunur.

ÖRNEK 9

f(x) = log3(x – 4) fonksiyonunun en geniş tanım kü-mesini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 10

f(x) = log2(9 – x2) fonksiyonunun en geniş tanım kü-mesini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 11

f(x) = log4–x(x – 1) fonksiyonunun en geniş tanım kü-

mesini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 12

f(x) = log2–x(x2 – x – 12) fonksiyonunun en geniş ta-

nım kümesini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 13

f(x) = log(x2 – 2mx + 4) fonksiyonu ∀ x ∈ R için ta-nımlı bir fonksiyon ise m nin değer aralığını bulunuz.

Çözüm

Page 7: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

87

ÖRNEK 14

f(x) = log3(x2 – 9) + logx x

x3

5 –+c m

fonksiyonunun en geniş tanım kümesini bulunuz.

Çözüm

ONLUK LOGARİTMA FONKSİYONU

ONLUK LOGARİTMA FONKSİYONUTabanı 10 olan logaritma fonksiyonuna, onluk logaritma fonksiyonu denir.

f(x) = log10x veya f(x) = logx biçiminde gös-terilir.

ÖRNEK 15

Aşağıda ab = c ⇔ logac = b eşitliğinden yararlanıla-

rak üstel biçimde verilmiş ifadeler logaritma kullanıla-

rak yazılmıştır. İnceleyiniz.

100 = 1

101 = 10

102 = 100 ⇔ log10100 = 2

103 = 1000 ⇔ log101000 = 3

10–1 = 101

10–2 = 1001

ETKİNLİK

Okyanus coğrafyası (oşinografi) alanındaki araştırmalar sonucunda, plajın eğimi ile üzerindeki kum tanecikleri-nin büyüklüğü arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmıştır.

Plajın eğimi: m , Kum taneciklerinin ortalama çapı: d mm olmak üzere,

m = 0,159 + 0,118.logd bağıntısı vardır.

Örneğin, kum taneciklerinin ortalama çapı: 0,2 mm olan bir plajın eğimini hesap makinesi yardımıyla

m = 0,159 + 0,118.log(0,2) ≅ 0,159 + 0,118.(–0,299) ≅ 0,159 – 0,035 ≅ 0,124 bulunur.

Benzer şekilde işlem yaparak aşağıdaki tabloyu siz doldurunuz.

Çap (d)

0,08 mm

0,6 mm

1 mm

5 mm

Kum türü

‹nce kum

Kal›n kum

Çok iri taneli kum

Çak›l

Plaj›n e¤imi (m)

Page 8: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

88

e Sayısı

Bir çok bilim dalında ve mühendisliklerde yaygın olarak kullanılan e sayısı da π sayısı gibi irrasyonel bir sa-yıdır. Bu sayıyı kimin bulduğu tam bilinmesede Euler’in bulduğu kabul edilmektedir. Dolayısıyla e, Euler Sayısı olarak adlandırılmıştır.

Euler x

1 1 x+c m ifadesinin, x sonsuz büyüdüğünde 2,718281828459...... sayısına yaklaştığını tespit etmiş ve

bu sayıyı virgülden sonraki 23 ondalığa kadar hesaplamıştır.

Hesap makinesi yardımıyla doldurulan aşağıdaki iki tabloyu inceleyiniz.

10

100

1000

1 000 000

1 000 000 000

2,59374246

2,704813829

2,716923932

2,718282031

2,718281827

1+1x

⎝⎜⎜

⎠⎟⎟

x

x

–10

–100

–1000

–1 000 000

–1 000 000 000

2,867971991

2,731999026

2,719642216

2,718281758

2,718281827

1+1x

⎝⎜⎜

⎠⎟⎟

x

x

Bu iki tabloda, x sayısının alacağı çok büyük pozitif ve çok küçük negatif değerler için x

1 1 x+c m ifadesinin bir

sayıya yaklaştığı görülmektedir. Bu sayı e sayısı olup

e = 2,718281828459045235360287471..... dir.

Tabanı e olan loga rit ma fonk si yo nu na, doğal lo ga rit ma fonk siyonu denir.

f(x) = lo gex ve ya f(x) = lnx bi çi min de gös te ri lir.

Leonhard Euler (1707 - 1783) İsviçre’li matemmatikçi ve fizikçi.

18. Yüzyıl’ın en önemli ve tüm zamanların önde gelen matematik-çilerinden biri kabul edilmektedir.

Euler matematiğin neredeyse bütün dallarında çalışmıştır. Temel analiz, grafik teorisi ve şu anda inşaat, elektrik ve havacılık mü-hendisliklerine temel teşkil eden matematiğin fiziksel uygulamala-rının bir çoğunun kurucusu olmuştur.

DOĞAL LOGARİTMA FONKSİYONU

Page 9: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

89

ES

EN

YAY

INLA

RI

1. x

y = 3x

–2 –1 0 1 2

Yukarıdaki tabloyu doldurarak elde ettiğiniz nok-taları analitik düzlemde işaretleyerek

f: R → R+ , f(x) = 3x fonksiyonunun grafiğini elde ediniz.

2. � � � � � �

�!

⎝⎜⎜

⎠⎟⎟�

��

Yukarıdaki tabloyu doldurarak elde ettiğiniz nok-taları analitik düzlemde işaretleyerek

f : R → R+ , f(x) = 31 x

c m fonksiyonunun grafiğini

elde ediniz.

3. a ∈ R+ – {1}, y ∈ R+ ve x ∈ R olmak üzere aşa-ğıdaki ifadelerden doğru olanlar için boş kutularaD yanlış olanlar için Y yazınız.

f(x) = ax fonksiyonu bire bir dir.

f(x) = ax fonksiyonu örten değildir.

a > 1 için, f(x) = ax artan bir fonksiyondur.

0 < a < 1 için, f(x) = ax azalan bir fonksi-

yondur.

4. Aşağıdaki eşitliklerin her birinde x değerini bulu-nuz.

a. 2x =321

b. 3x–1 = 3v3

c. 2x – 2x+1 + 2x–1 = –1

d. 2x + 2x + 2x + 2x = 2x.2x.2x

e. 4 4

2 2 257

x x

x x x

1

1 1–

++ + =

+

+

f. 32x – 9x–1 = 24

5. Aşağıdaki logaritmalı ifadelerin her birini, üstel bi-çimde yazıp x değerlerini bulunuz.

a. log3x = 4

b. log2x = 2

c. log8x = 1

d. log x21 = 9

e. log x 62 =

f. log5 x1 = –2

g. logx2 1–

31 =

ALIŞTIRMALAR – 1

Page 10: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

90

ES

EN

YAY

INLA

RI

6. log2(log3x) = 2 eşitliğini sağlayan x değerini bu-lunuz.

7. log3[log2(log4x)] = 0 eşitliğini sağlayan x değe-rini bulunuz.

8. log3[25 + log2(2x – 1)] = 3 eşitliğini sağlayan xdeğerini bulunuz.

9. log[log2(lnx)] = 0 eşitliğini sağlayan x değerinibulunuz.

10. Aşağıdaki fonksiyonların her birinin ters fonksi-yonlarını bulunuz.

a. f(x) = log3x

b. f(x) = log2(x + 1)

c. f(x) = 1 – log3(x – 2)

d. f(x) = 1 + 2log(x – 1)

11. Aşağıdaki üstel ifadelerin her birini logaritma kul-lanarak yazıp x değerlerini bulunuz.

a. 3x = 2

b. 5x–1 = 3

c. 10x+2 = 4

d. 21–x = 5

12. Aşağıdaki fonksiyonların her birinin ters fonksi-yonlarını bulunuz.

a. f(x) = 2x+2

b. f(x) = 31–x

c. f(x) = 52x–5

d. f(x) = 1 + 2x–1

13. Aşağıdaki fonksiyonların en geniş tanım kümele-rini bulunuz.

a. f(x) = log8(x – 1)

b. f(x) = log4(x + 2)

c. f(x) = log(16 – x2)

d. f(x) = logx(x – 5)

e. f(x) = log5–x(x – 2)

f. f(x) = logx(x2 – 8x – 9)

Page 11: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

91

LOGARİTMA FONKSİYONUNUN ÖZELLİKLERİ

a1 = a ⇔ logaa = 1 bulunur.

a ∈ R+ – {1} olmak üzere, logaa = 1 dir.

ÖRNEK 16

log22 = 1

log10 = log1010 = 1

lne = logee = 1 dir.

a0 = 1 ⇔ loga1 = 0 bulunur.

a ∈ R+ – {1} olmak üzere, loga1 = 0 dır.

ÖRNEK 17

log31 = 0

log1 = 0

ln1 = 0

log 1 02 = dır.

logaxn = k ve n.logax = p olsun.

logaxn = k ⇒ xn = ak ..... (I)

n.logax = p ⇒ logax =np

⇒ x = a np

⇒ xn = ap ..... (II)

I ve II eşitliklerinden

x a

x a

n k

n p

=

=4 ⇒ ak = ap ⇒ k = p dir.

k = p ⇒ logaxn = n.logax bulunur.

x ∈ R+ , a ∈ R+ – {1} ve n ∈ R olmak üzere, logax

n = n.logax tir.

ÖRNEK 18

log24 = log222 = 2.log22 = 2.1 = 2

log3 91 = log33

–2 = –2log33 = –2.1 = –2

logc10 = log10 2 = 21 log10 =

21 .1 =

log1000 = log103 = 3.log10 = 3.1 = 3

log3 39 = log33

2 – = log33 2 = log33 =

lne3 = 3.lne = 3.1 = 3

lne

e3 = lne

3 – = lne 2 = .lne =

logax = k ve logay = p olsun.

logax = k ⇒ x = ak ve logay = p ⇒ y = ap olup

x.y = ak.ap ⇒ x.y = ak+p bulunur.

x.y = ak+p ⇒ loga(x.y) = k + p

⇒ loga(x.y) = logax + logay olur.

a ∈ R+ – {1} ve x, y ∈ R+ olmak üzere,

loga(x.y) = logax + logay dir.

ÖRNEK 19

log2 = x ve log3 = y ise log12 nin x ve y cinsin-den değerini bulunuz.

Çözüm

Page 12: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

92

ÖRNEK 20

loga = 2 , logb = 4 ve logc = 3 ise log(a.vb.c2) ifa-desinin eşitini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 21

log2 + 2log3 + log5 ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 22

logabca + logabcb + logabcc ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 23

log122 + log128 + log129 ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 24

ln2 = x ise ln8e2 ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

logax = k ve logay = p olsun.

logax = k ⇒ x = ak

logay = p ⇒ y = ap olacağından

yx

aa

p

k= = ak–p dir.

yx = ak–p ⇒ loga = k – p

⇒ loga = logax – logay olur.

xy

xy

a ∈ R+ – {1} ve x, y ∈ R+ olmak üzere,

loga yx = logax – logay dir.

ÖRNEK 25

log2 = x ise log5 in x cinsinden değerini bulunuz.

Çözüm

log5 = 1 – log2 , log2 = 1 – log5

ÖRNEK 26

log2 = x , log3 = y ve log7 = z ise log4924 ifadesinin

eşitini bulunuz.

Çözüm

Page 13: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

93

ÖRNEK 27

logx – 2logy + 21 logz – logt

ifadesini tek bir logaritma altında yazınız.

Çözüm

ÖRNEK 28

logx = a , logy = b ve logz = c ise

logy zx2

ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 29

1 + log3 – log2 ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 30

2 – log23 + log215 ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 31

log23 = x , log25 = y ve log27 = z ise log2420 ifa-desinin eşitini bulunuz.

Çözüm

Taban Değiştirme Kuralı

logab = k ve logca = p olsun.

logab = k ⇒ ak = b

logca = p ⇒ cp = a

cp = a ⇒ (cp)k = ak ⇒ cp.k = b olur.

cp.k = b ⇒ logcb = p.k ⇒ logcb = logca.logab

⇒ logab = loglog

ab

c

c bulunur.

a, c ∈ R+ – {1} ve b ∈ R+ olmak üzere,

logab = loglog

ab

c

c dir.

ÖRNEK 32

log23 = x ise log1218 ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

Page 14: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

94

ÖRNEK 33

log1872 = x ise log23 ifadesinin x cinsinden değe-

rini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 34

Aşağıdaki işlemleri inceleyiniz.

log34 = loglog

loglog

InIn

34

34

34

2

2 = =

log5 = loglog

loglog

InIn

105

105

105

3

3

7

7= =

ln7 = loglog

loglog

e e7 7

5

5 =

ÖRNEK 35

loglog

InIn

63

62+ ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

Taban değiştirme özelliğine göre,

logab = loglog

logab

a1

b

b

b= bulunur.

a, b ∈ R+ – {1} olmak üzere,

logab = log a

1b

dır.

ÖRNEK 36

log log61

61

4 9+ ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 37

log log log701

701

701

2 7 5+ + ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 38

log1

31

1

2+

ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

Page 15: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

95

Taban değiştirme özelliğine göre,

loganb = .

.

loglog

loglog

loglog

ab

n ab

nb

nb olur1

an

a

a

a

aa

=

= =

loganb

m = nm logab

a ∈ R+ – {1} , b ∈ R+ ve n ∈ R

olmak üzere, loganb =

n1 logab dir.

ÖRNEK 39

log42 = log222 = log22 = .1 =

logv39 = log

31/2

log log2

4

21 3

=

log0,2 5v5 = log

log log827

94 =

logab = logaxb

x ve logab = .log b dira

nn

ÖRNEK 40

log49 = log

log827 = log

logv23 = log

log log35 =

logab.logbc.logcd ... logpk

= …loglog

loglog

loglog

loglog

ab

bc

cd

pk

· ·

= loglog

ak = logak bulunur.

a, b, c, ... p, k ∈ R+ – {1} olmak üzere,

logab.logbc.logcd ... logpk = logak dır.

ÖRNEK 41

log23.log35.log516 ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 42

log25.logv549.log7v2 ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

Page 16: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

96

ÖRNEK 43

log23 = a ve log35 = b ise log12 ifadesinin a ve b cinsinden değerini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 44

logv34 = a ve log29 = b ise logab4 ifadesinin eşi-

tini bulunuz.

Çözüm

alogab = x ⇒ logab = logax

⇒ b = x olur.

O halde, b = alogab elde edilir.

a ∈ R+ – {1} ve b ∈ R+ olmak üzere,

alogab = b dir.

ÖRNEK 45

2log23 = 3

23log2a = 2log2a3 = a3

2log425 = 2logv4 c25 = 2log25 = 5

10log3 = 3

eln5 = 5

101+log2 = 101.10log2 = 10.2 = 20

e1–ln3 = e1.e–ln3 = e.eln3–1 = e.3–1 =

2 2 logIn21

=

logbc.logba = logba.logbc

logbalogbc = logbc

logba

alogbc = clogba bulunur.

a, b, c ∈ R+ – {1} olmak üzere,

alogbc = clogba dir.

ÖRNEK 45

2log3x + xlog32 = 8 ise x değerini bulunuz.

Çözüm

Page 17: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

97

ÖRNEK 46

f(x) = log2(x – 1) ise f–1(x) fonksiyonunun eşitini bu-

lunuz.

Çözüm

ÖRNEK 47

f(x) = 2log(3x – 1) + 1 fonksiyonunun tersini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 48

f(x) = ln(x – 3) fonksiyonunun tersini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 49

f(x) = 2x–3 ise f–1(x) fonksiyonunu bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 50

f(x) = 102x–1 ise f–1(x) fonksiyonunu bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 51

f(x) = 2ex–1 + 1 fonksiyonunun tersini bulunuz.

Çözüm

Page 18: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

98

ÖRNEK 52

f(x) = 2log3(x – 1) + 1 ise f–1(5) ifadesinin eşitinibulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 53

f(x) = 2.32x–1 + 1 olmak üzere,

f–1(7) ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 54

f(x) = ln(2x + n) ve f –1(–1) = 21

olduğuna göre, n kaçtır?

Çözüm

ÖRNEK 55

f(x) = 6 + log3x ise (fof)(27) kaça eşittir?

Çözüm

ÖRNEK 56

f(x) = log3x ve (fog)(x) = 2x olduğuna göre,

g–1(81) nedir?

Çözüm

Page 19: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

99

ES

EN

YAY

INLA

RI

1. Aşağıdaki ifadelerden her birini sonuçlandırınız.

a. log216 + log3v3 + log

101

b. log2 42 – log55v5

c. lnve + lne12

– lne

d. log10 – log101 + log1000

e. log0,1 + log0,001 – log100

2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlar için boş ku-tulara D yanlış olanlar için Y yazınız.

log(x + y) = logx.logy

log(x.y) = logx + logy

logyx

c m = logx – logy

loglog

yx = logx – logy

logxn = n.logx

logx.yn = n.logx.y

(logx)n = n.logx

3. log2 = x ve log3 = y ise aşağıdakilerin her biri-nin x ve y cinsinden değerlerini bulunuz.

a. log18

b. log0,24

c. log3600

d. log75

e. log2716

4. log2[log3(5 – log25625)]

ifadesinin eşitini bulunuz.

5. 2log25 + 4log2v3 + 2 ifadesini tek bir logaritma

cinsinden yazınız.

6. log2(a.b) = 12 ve log2 ba = 4 ise a + b kaçtır?

ALIŞTIRMALAR – 2

Page 20: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

100

ES

EN

YAY

INLA

RI

7. log23 = x ise log1854 ifadesinin x cinsinden de-

ğerini bulunuz.

8. logaba.logba

2 = 16 ise a kaçtır?

9. logv2v6.log

v3v2.logv6 813

ifadesinin eşiti kaçtır?

10. log2 = 0,30103 ise log625 in değerini bulunuz.

11. log5 = a ise log ,0 0004 ifadesinin eşitini bulu-nuz.

12. log34.log45.logv5x = 2 ise x kaçtır?

13. Aşağıdaki işlemlerin her birini sonuçlandırınız.

a. 2log23

b. 4log25

c. 3log92

d. 101–log3

e. eln5

f. e1+ln2

14. 2log4(x+1) = v5 ise x kaçtır?

15. log215! = a ise log216! ifadesinin a cinsindendeğerini bulunuz.

16. log21 + log

32 + log

43 + ..... + log

10099

ifadesinin eşiti kaçtır?

Page 21: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

101

ES

EN

YAY

INLA

RI

17. 349log x

41

=2 – 9 ise x kaçtır?

18. 2a = 3b ise log1627 ifadesinin a ve b cinsin-den değerini bulunuz.

19. log23 = a ise log6 32 ifadesinin a cinsinden de-

ğerini bulunuz.

20. eln(2x–2) = log2(1 + log327)

eşitliğini sağlayan x değeri kaçtır?

21. f(x) = ex–2 ise f–1(e2) kaçtır?

22. f(x) = 2 – log2(3 – x) ise f–1(–1) kaçtır?

23. f(x) = 2 + log3x ise (fof)(3) kaçtır?

24. f(x) = ( )log x2

3 1–2+ ise f–1(x) fonksiyonunu

bulunuz.

25. f(x) = 2 + ex–1 ve g(x) = 2 – lnx ise

(fog–1)(2) kaçtır?

26. f(x) = ln(ex – 1) ise f–1(x) fonksiyonunu bulunuz.

27. log35 = x ise log81125 ifadesinin x cinsindendeğerini bulunuz.

28. f(x) = log2(x + 1) ve g(x) = log3(3 – x) ise

(gof–1)(0) kaçtır?

Page 22: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

102

Bir Gerçek Sayının Logaritmasının Hangi İki Ardışık Tam Sayı Arasında Olduğunu Bulma

ÖRNEK 57

Aşağıdaki ifadelerin hangi iki ardışık tam sayı arasın-da olduğunu bulunuz.

a. log240 b. log3142

c. ln4 d. log170

e. log1257 f. log0,004

g. log0,0032 h. log0,000102

Çözüm

Bu sonuçlara göre,

1 den büyük bir sayının onluk logaritması pozitif-tir.

0 ile 1 arasındaki bir sayının onluk logaritması negatiftir.

1 den büyük bir sayının onluk logaritmasının tam kısmı, sayının tam kısmının 1 eksiğine eşittir.

Page 23: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

103

0 ile 1 arasındaki bir sayının onluk logaritması,

ondalık yazılışta, sıfırdan farklı ilk rakamın solun-

daki sıfır sayısının 1 eksiğinin negatif işaretlisidir.

Bu sonuçlara göre doldurulmuş aşağıdaki tablo-

yu inceleyiniz.

Onluk say›n›nlogaritmas›

log4

log12

log937

log756,23

log1457

log10021,361

log0,0216

log0,00010321

log0,01010203

Onluk logaritman›ntam k›sm›

0

1

2

2

3

4

–1

–3

–1

Bu tablodan aşağıdaki sonuçlara da ulaşabiliriz.

1 den büyük bir sayının tam kısmının kaç basa-

maklı olduğunu bulmak için sayının logaritması

alınır ve çıkan sayının tam kısmına 1 eklenir.

0 ile 1 arasındaki bir sayının onluk gösteriminde-

ki sıfırdan farklı ilk rakamının solunda kaç sıfır ol-

duğunu bulmak için sayının logaritması alınır ve

çıkan sayının mutlak değerinin tam kısmına 1 ek-

lenir.

ÖRNEK 58

logx = 26,123 ise x sayısı, 26 + 1 = 27 basamak-lı bir sayıdır.

logx = 253,246 ise x sayısı 253 + 1 = 254 basa-maklı bir sayıdır.

ÖRNEK 59

log2 = 0,30103 ise 220 sayısının kaç basamaklı bir sayı olduğunu bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 60

log2 = 0,30103 ise 4040 sayısı kaç basamaklı bir sayıdır?

Çözüm

ÖRNEK 61

log2 = 0,30103 ise log80 ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

Page 24: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

104

ÖRNEK 62

log27,5 = a ise log0,275 ifadesinin a cinsinden de-

ğerini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 63

log2 = 0,30103 ise log0,004 ifadesinin eşitini bu-

lunuz.

Çözüm

ÖRNEK 64

log2 = 0,30103 ise log250 ifadesinin eşitini bulunuz.

Çözüm

f(x) = lo gax fonk si yo nu

a > 1 için ar tan fonk siyon

0 < a < 1 için azalan fonksiyondur.

ÖRNEK 65

a = log22 , b = log24 , c = log28

sayılarını karşılaştırınız.

Çözüm

ÖRNEK 66

, ,log log loga b c2 4 821

21

21= = =

sayılarını karşılaştırınız.

Çözüm

Page 25: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

105

ÖRNEK 67

a = log25 , b = log215 ve c = log210 sayıları arasın-

daki sıralamayı bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 68

,log log loga b ve c7 42 1831

31

31= = =

sayıları arasındaki sıralamayı bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 69

a = log76 , b = log45 ve c = log310

sayıları arasındaki sıralamayı bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 70

a = log34 , b = log

43 ve c = log

65

sayıları arasındaki sıralamayı bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 71

a = log16125 , b = logv225 ve c = log

251

21 sayıları

arasındaki sıralamayı bulunuz.Çözüm

ÖRNEK 72

a < b ve a ile b ardışık tam sayılardır.

a < log 6013

< b olduğuna göre, a + b kaçtır?

Çözüm

Page 26: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

106

Bir f(x) fonksiyonu ile bu fonksiyonun tersi olan f–1(x) fonksiyonlarının grafikleri y = x doğrusuna göre simet-riktir. Buna göre, f(x) = ax fonksiyonu ile f –1(x) = logax fonksiyonlarının grafikleri y = x doğrusuna göre simet-rik olur. f(x) = ax fonksiyonu ile ilgili özellikleri bir kez daha hatırlayalım.

f(x) = ax fonksiyonunda,

x

y

0

y=ax

1

a > 1 iken

f(x) = ax fonksiyonu artandır.

∀ x ∈ R için f(x) = ax > 0 dır.

x = 0 için y = f(0) = a0 = 1 noktasından geçer.

Bu bilgiler ışığında, f(x) = ax fonksiyonunun

a > 1 iken grafiği yandaki gibidir.

x

y

0

y=ax

1

0 < a < 1 iken

f(x) = ax fonksiyonu azalandır.

∀ x ∈ R için f(x) = ax > 0 dır.

x = 0 için y = f(0) = a0 = 1 dir.

Yani f(x) in grafiği (0, 1) noktasından geçer.

Bu bilgiler ışığında, f(x) = ax fonksiyonunun

0 < a < 1 iken grafiği yandaki gibidir.

Elde ettiğimiz bu iki grafiğin de y = x doğrusuna göre simetriklerini çizersek f(x) = logax fonksiyonunun gra-fiğini elde ederiz.

���

��

������

����

��������

a > 1 için 0 < a < 1 için

ÜSTEL FONKSİYON VE LOGARİTMA FONKSİYONUNUN GRAFİĞİ

Page 27: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

107

ÖRNEK 73

f(x) = 2x–1 fonksiyonunun grafiğini çiziniz.

Çözüm

ÖRNEK 74

f(x) = 2x + 1 fonksiyonunun grafiğini çiziniz.

Çözüm

ÖRNEK 75

f(x) = 21 2–

xc m fonksiyonunun grafiğini çiziniz.

Çözüm

Pratik Yol

c > 0 olmak üzere,

y = f(x) + c fonksiyonunun grafiği;

y = f(x) fonksiyonunun grafiğinin y ekseni üzerinde c kadar kaydırılmışıdır.

x

y

0

y = f(x) + c

c

c

y = f(x)

y = f(x) – c

Page 28: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

108

ÖRNEK 76

y = 2x fonksiyonunun grafiğinden yararlanarak,

y = 2x + 2 , y = 2x + 1 , y = 2x – 1 ve y = 2x – 2fonksiyonlarının grafikleri çizilmiştir. İnceleyiniz.

��� �

��� �

���

����

����

!

ÖRNEK 77

f(x) = ( )log x 421 + fonksiyonunun grafiğini çiziniz.

Çözüm

ÖRNEK 78

f(x) = log2(x – 1) fonksiyonunun grafiğini çiziniz.

Çözüm

ÖRNEK 79

f(x) = ln(x – e) fonksiyonunun grafiğini çiziniz. Çözüm

Page 29: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

109

Pratik Yol

c > 0 olmak üzere,

y = f(x – c) fonksiyonunun grafiği;

y = f(x) fonksiyonunun grafiğinin x ekseni üzerinde

c kadar kaydırılmışıdır.

x

y

y = f(x + c)

c c

y = f(x)

y = f(x – c)

ÖRNEK 80

y = log2x fonksiyonunun grafiğinden yararlanarak,

y = log2(x – 2) , y = log2(x – 1) , y = log2(x + 1) ve

y = log2(x + 2) fonksiyonlarının grafikleri çizilmiştir.

İnceleyiniz.

x

y

y=log2(x+2)

–1 0 1 2 3

y=log2(x+1)y=log2x

y=log2(x–1)y=log2(x–2)

ÖRNEK 81

x

y

y = a + logb(x – c)

50 1 2

2

f(x) = a + logb(x – c) fonksiyonunun grafiği yukarıdaki

gibidir. Buna göre f(9) değerini bulunuz.

Çözüm

Page 30: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

110

ÜSTEL DENKLEMLER

2x = 4 , 3x – 9x + 2 = 0

ex – e2x = 0 , 4x – 2x – 12 = 0

biçimindeki denklemler üstel denklemlerdir. Bu tür denklemler genellikle değişken dönüştürülüp 2. dere-ceden denklem elde edilerek çözülür.

ÖRNEK 82

4x – 2x – 12 = 0 denkleminin çözüm kümesini bulu-nuz.

Çözüm

ÖRNEK 83

e2x – ex – 2 = 0 denkleminin çözüm kümesini bulu-nuz.

Çözüm

ÖRNEK 84

ex + 3e–x – 4 = 0 denkleminin çözüm kümesini bu-lunuz.

Çözüm

LOGARİTMALI DENKLEMLER

Verilen logaritmalı denklemler

logaf(x) = b biçiminde ise

logaf(x) = b ⇒ f(x) = ab olacağından

f(x) = ab denklemi çözülür.

logaf(x) = logag(x) biçiminde ise

f(x) = g(x) denklemi çözülür.

(f(x) > 0 , g(x) > 0 dır.)

ÖRNEK 85

log3(2x – 1) = 2 denkleminin çözüm kümesini bulu-

nuz.

Çözüm

Page 31: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

111

ÖRNEK 86

ln[ 2 – log2(x – 1) ] = 0 denkleminin çözüm kümesi-ni bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 87

log(x+1)(4x + 1) = 2 eşitliğini sağlayan x değerini bu-lunuz.

Çözüm

ÖRNEK 88

log(x + 8) – log(x – 1) = 1 denkleminin çözüm küme-sini bulunuz.Çözüm

ÖRNEK 89

log2(x – 1) + log2(x + 5) = 4 denkleminin çözüm kü-mesini bulunuz.Çözüm

ÖRNEK 90

log2x + logx2 = 2 denkleminin çözüm kümesini bu-

lunuz.Çözüm

ÖRNEK 91

2logx + xlog2 = 8 denkleminin çözüm kümesini bulunuz.Çözüm

Page 32: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

112

ÖRNEK 92

10log3x – eln(x+7) = 2log8x3 denklemini sağlayan x de-

ğerini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 93

(log2x)2 – log2x4 + 3 = 0 denkleminin çözüm küme-

sini bulunuz.Çözüm

ÖRNEK 94

(lnx)2 – lnx2 – 3 = 0 denkleminin çözüm kümesini bulunuz.Çözüm

ÖRNEK 95

2lnx + 21–lnx = 3 denkleminin çözüm kümesini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 96

3logx = 2log3 eşitliğini sağlayan x değerini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 97

xlogx = 100x denkleminin çözüm kümesini bulunuz.

Çözüm

Page 33: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

113

ÖRNEK 98

xlog2x = 4x denkleminin çözüm kümesini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 99

log2(x + 2) – logv2 (x – 1) = 1 denkleminin çözüm kü-

mesini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 100

Inx In x 0– = denkleminin kökler çarpımını bulu-nuz.

Çözüm

ÖRNEK 101

lnx – 3 = 4logxe denkleminin kökler toplamını bulu-nuz.

Çözüm

Page 34: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

114

ÖRNEK 102

exlna.exlnb = ab eşitliğini sağlayan x değerini bu-lunuz.

Çözüm

ÖRNEK 103

log3(2x + 4) = log35 + xlog32 eşitliğini sağlayan x de-

ğerini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 104

log2(2x – 4) + x – 5 = 0 denkleminin çözüm kümesi-

ni bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 105

xlog2x + 2(log2x)2 – 32 = 0 denkleminin çözüm küme-sini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 106

xlnx = e6+lnx denkleminin çözüm kümesini bulunuz.

Çözüm

Page 35: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

115

ETKİNLİK

Türkiye’nin 1990 ve 2000 yıllarında yapılan genel nüfus sayımlarına göre nüfusu aşağıdaki gibi tespit edilmiştir.

21.10.1990

22.10.2000

56.473.035

67.844.903

Say›m Tarihi Nüfus

Bu verilerle yıllık nüfus artış hızının yaklaşık % 1,85 olduğu sonucu çıkarılabilir. 2000 yılından sonraki herhangi

bir t yılındaki N nüfusu N(t) = 67,8.e0,0185.t milyon kişi biçiminde modellenebilir.

Bu bağıntıyı kullanarak hesap makinesi yardımıyla

Türkiye’nin 2010 yılındaki nüfusunu bulunuz.

t = 2010 – 2000 = 10

N(10) = 67,8.e0,0185.10 = 67,8.e0,185 = 67,8.(1,203) = 81,6 olur.

O halde Türkiye’nin 2010 yılındaki nüfusu 81 600 000 kişidir.

Türkiye’nin nüfusunun 100 000 000 kişiye ulaşacağı yılı bulunuz.

67,8.e0,0185.t = 100 ⇒ e0,0185.t = 1,474926 ⇒ lne0,0185.t = ln(1,474926)

⇒ 0,0185.t = 0,388608

⇒ t ≅ 21

2000 + 21 = 2021 bulunur. O halde, Türkiye’nin nüfusu 2021 yılı içinde 100 000 000 kişi olacaktır.

Page 36: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

116

ÜSLÜ EŞİTSİZLİKLER

af(x) > ag(x) eşitsizliği çözülürken

a > 1 ise f(x) > g(x) eşitsizliği çözülür.

0 < a < 1 ise f(x) < g(x) eşitsizliği çözülür.

ÖRNEK 107

24x–1 > 4x–2 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz.Çözüm

ÖRNEK 108

23

32≤

x x2 2 1– –c cm m eşitsizliğinin çözüm kümesini bu-

lunuz.Çözüm

ÖRNEK 109

43

43>

x x2 1 2– +c cm m eşitsizliğinin çözüm kümesini bu-

lunuz.Çözüm

ÖRNEK 110

32

49>

x x2 1 2 1– –+c cm m eşitsizliğinin çözüm kümesini

bulunuz.

Çözüm

LOGARİTMALI EŞİTSİZLİKLER

logaf(x) < b eşitsizliği çözülürken

a > 1 ise,

f(x) < ab

f(x) > 0 } sistemi çözülür.

0 < a < 1 ise,

f(x) > ab

f(x) > 0 } sistemi çözülür.

ÖRNEK 111

log2(x – 1) < 3 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz.

Çözüm

Page 37: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

117

ÖRNEK 112

log3(x – 2) ≥ log34 eşitsizliğinin çözüm kümesini bu-lunuz.

Çözüm

ÖRNEK 113

( )log x 2 2– <21 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 114

( ) ( )log logx x2 1 2– –<21

21 eşitsizliğinin çözüm küme-

sini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 115

1 < log2(3x – 1) < 2 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz.

Çözüm

ÖRNEK 116

1 < log21 (2x – 1) < 2 eşitsizliğinin çözüm kümesini

bulalım.

Çözüm

ÖRNEK 117

log4(x2 – 9) ≤ 2 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz.

Çözüm

Page 38: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

118

ES

EN

YAY

INLA

RI

1. Aşağıdaki ifadelerin hangi iki ardışık sayı arasın-da olduğunu bulunuz.

a. log270

b. log3210

c. log5612

d. ln8

e. log1987

f. log0,0003

g. log4,23

h. log19,93

2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlar için boş ku-tuya D yanlış olanlar için Y yazınız.

logx = 2341,23 ise x , 3 basamaklıdır.

logy = 12,314 ise x , 13 basamaklıdır.

logz = 196,8 ise z , 195 basamaklıdır.

logt = 1,134 ise t , 2 basamaklıdır.

3. log2 = 0,30103 ise

a. 2400 kaç basamaklıdır?

b. 2010 kaç basamaklıdır?

c. 400100 kaç basamaklıdır?

4. log7 = 0,8451 ise

a. 750 kaç basamaklıdır?

b. 4920 kaç basamaklıdır?

c. 49040 kaç basamaklıdır?

5. Aşağıdaki sayıları küçükten büyüğe doğru sırala-yınız.

a. x = log210 , y = log25 , z = log240

b. x = log31 100 , y = log

31 22 , z = log

31 56

c. x = log78 , y = log9 , z = log310

d. x = log9

11 , y = log1113 , z = log

1315

ALIŞTIRMALAR – 3

Page 39: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

119

6. Aşağıdaki fonksiyonların grafiklerini çiziniz.

a. y = 2x–1

b. y = 3x+1 + 1

c. y = 2–x – 3

d. y = log3x

e. y = log21 (x – 1)

f. y = log(x – 2)

g. y = ln(x + e)

h. y = log4(x + 2)

7. logx = 4,4272 ise logvx ifadesinin eşitini bulu-nuz.

8. logx = –1,2412 ve logy = 2,1215 ise log(x2.y3)ifadesinin eşitini bulunuz.

9. Aşağıdaki denklemlerin çözüm kümelerini bulu-nuz.

a. 9x – 3x+1 – 10 = 0

b. 6.e2x – 11ex + 3 = 0

c. e2–ln2x = x

d. 16x + 4x = 12

ES

EN

YAY

INLA

RI

Page 40: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

120

ES

EN

YAY

INLA

RI

10. Aşağıdaki denklemlerin çözüm kümelerini bulu-nuz.

a. log2(x – 1) – log2(x – 2) = 2

b. log3(x – 2) + log3(x – 4) = 1

c. log(x + 1) – log(x – 2) = logx – log(x – 1)

d. log22(x + 1) + log2(x + 1) = 6

e. elnx = 7x – 12

f. log2x = logx2

g. log x2 = 2 – log2x

h. xlog6x = 36x

i. lnx – 3logxe = 2

j. xlogx = 103+2logx

k. log2 x3 = log 2x3

11. Aşağıdaki eşitsizliklerin çözüm kümelerini bulu-nuz.

a. 2x–1 <2

1x2 3–

b. 43

34≥

x x1 2 1– –c cm m

c. 4x–1 < 2x+2

d. 94

827>

x x2 1–+c cm m

e. log2(x – 3) ≤ 1

f. log21 (2x – 6) ≥ 2

g. |log3(x – 2)| ≤ 3

h. 1 ≤ log3(x – 1) ≤ 2

i. log22x – log2x

3 < 10

j. 2 ≤ log21 (x – 1) < 4

Page 41: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

ES

EN

YAY

INLA

RI

125

TEST – 1

1. log2(3x – 1) = 3 ise x kaçtır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2. 2x = 5 ise x aşağıdakilerden hangisine eşittir?

A) log52 B) log2 C) log5

D) log510 E) log25

3. logx9 = 2 ise x kaçtır?

A) v2 B) v3 C) 2 D) 3 E) 6

4. log23 + log4x = log165 eşitliğini sağlayan x de-ğeri aşağıdakilerden hangisidir?

A) 25 B)

35 C)

65

D) 85 E)

95

5. log3 x1 = –2 ise x kaçtır?

A) 3 B) 6 C) 8 D) 9 E) 27

6. log4 = x ise log5 in x cinsinden değeri aşağı-dakilerden hangisidir?

A) x2

1– B) x2

2 – C) x2

2–

D) x2

1– E) 2 – x

7. ln(1 + lnx) = 1 eşitliğini sağlayan x değeri aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) e1–e B) ee C) ee–1 D) e–e E) e

8. ln[ 1 + log3(2 – log2x)] = 0 eşitliğini sağlayan xdeğeri aşağıdakilerden hangisidir?

A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4

Page 42: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

126

1.C 2.E 3.D 4.E 5.D 6.B 7.C 8.C 9.C 10.A 11.E 12.B 13.B 14.C 15.C 16.C

9. f(x) = 2log(x – 1) olmak üzere,

f –1(x) aşağıdakilerden hangisine eşittir?

A) 10x B) 10 1–x C) 10 1x +

D) 2 10x E) 2 10 1x +

10. f(x) = 2x+1 – 3 olmak üzere,

f –1(x) aşağıdakilerden hangisine eşittir?

A) log2x

23+

c m B) log2(x + 3)

C) log2(x – 3) D) log2x

23–

c m

E) log2x

32–

c m

11. logx = 346,123 ise x sayısı kaç basamaklıdır?

A) 2 B) 3 C) 345 D) 346 E) 347

12. a = log78 , b = log9 ve c = log524 olmak üzere,aşağıdaki sıralamalardan hangisi doğrudur?

A) b < c < a B) b < a < c C) a < c < bD) a < b < c E) c < a < b

13. log log log6

136

16

2

2 9 6+ + ifadesinin eşiti aşa-

ğıdakilerden hangisidir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

14. f(x) = logx–1(3 – x) fonksiyonunun en geniş tanımkümesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) (1, 3) B) (1, 2) C) (1, 3) – {2}D) [1, 2) E) (0, 2) – {1}

15. log2(x + 2) + log2(x – 1) = 2 denkleminin çözümkümesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) {–3, 2} B) {–2, 3} C) {2}D) {3} E) {4}

16. 4x + 1 = 21–x denkleminin gerçek köklerinin top-lamı kaçtır?

A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2

Page 43: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

ES

EN

YAY

INLA

RI

131

TEST – 4

1. log2[ log3(4x – 1)] = 0 eşitliğini sağlayan x değeri

aşağıdakilerden hangisidir?

A) 21 B) 1 C)

23 D) 2 E) 3

2. log(x.y) = 2logyx ise logyx ifadesinin eşiti

aşağıdakileden hangisidir?

A) 31 B)

21 C) 1 D) 2 E) 3

3. 2 ( )log log3 32+4 2^ h ifadesinin eşiti aşağıdakiler-den hangisidir?

A) 84 B) 88 C) 2v2 D) 43 E) 2

4. logaba = x ise logba ifadesinin eşiti aşağıdakiler-

den hangisidir?

A) x

x1–

B) x

x1 + C) x

x1–

D)x

x1 +

E) x

x1–

5. log52 = x ise log25 in x cinsinden değeri aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) x 1

2+

B) x 2

1+

C) x 1

1–

D) x 1

2–

E) xx

11–

+

6. x = log524 , y = log637 , z = log78sayıları arasındaki sıralama aşağıdakilerdenhangisidir?

A) z < x < y B) z < y < x C) y < x < zD) y < z < x E) x < y < z

7. log2 = 0,30103 ise 2020 sayısı kaç basamaklı-dır?

A) 25 B) 26 C) 27 D) 28 E) 29

8. log3(x – 2) – log3(x + 4) = –1 ise logx5x kaçtır?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Page 44: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

132

1.B 2.E 3.A 4.E 5.A 6.A 7.C 8.A 9.C 10.C 11.A 12.E 13.E 14.D 15.B 16.D

9. 3x – 31–x = 2 denkleminin kökler çarpımı kaçtır?

A) –3 B) –1 C) 1 D) 2 E) 3

10. log2x + logx2 = 24 denkleminin kökler çarpımıaşağıdakilerden hangisidir?

A) 10–4 B) 10–3 C) 10–2 D) 102 E) 103

11. ln2e = 1 + elnx eşitliğini sağlayan x değeri aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) ln2 B) ln3 C) ln5 D) ln6 E) ln10

12. f: R → (–∞, 2) , f(x) = 2 – 2.32x–1 fonksiyonu için

f –1(x) aşağıdakilerden hangisine eşittir?

A) 1 + log3x

22 – B) log x

21 1

2– 3: D

C) log x21 1

22 – –

3; E D) 1 – log3x

22 –

E) log x21 1

22 –

3+; E

13. log52 = x isexx

2 13 1

++ ifadesinin eşiti aşağıdaki-

lerden hangisidir?

A) log4020 B) log3020 C) log4030D) log2030 E) log2040

14. |1 – log2x| < 2 eşitsizliğinin çözüm kümesi aşağı-dakilerden hangisidir?

A) ,21 4c m B) (2, 4) C) (2, 8)

D) ,21 8c m E) ,

41

21

c m

15. 3logx2 + 2logx3 = 16 ise x kaçtır?

A) v3 B) 33 C) v2 D) 23 E) v6

16.

x

y

y=logax

0 1 8

3

f(x) = logax fonksiyonunun grafiği yukarıdaki gi-bidir. Buna göre f –1(4) kaçtır?

A) 4 B) 8 C) 12 D) 16 E) 32

Page 45: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

ES

EN

YAY

INLA

RI

133

TEST – 5

1. log a32

= ve log34 = b ise logab16 ifadesinin

eşiti aşağıdakilerden hangisidir?

A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4

2. log6! = a ve log7! = b ise a + b ifadesinin eşitiaşağıdakilerden hangisidir?

A) log9! B) log10! C) log11!D) log12! E) log13!

3. log35 = x ise log15375 ifadesinin x cinsindendeğeri aşağıdakilerden hangisidir?

A) xx

13 2

++ B)

xx

13 1

++ C)

xx

12 3

++

D) xx

23 1

++ E)

xx

22 3

++

4. ln(x.y) = 4 ve lnyx = 2 ise

x aşağıdakilerden hangisine eşittir?

A) 1 B) e1 C) e D) e2 E) e3

5. log4125 sayısından küçük olan en büyük tamsayı kaçtır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

6. log log16 421

24

23+a ^k h ifadesinin eşiti aşağı-

dakilerden hangisidir?

A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4

7. log2 2 2 44 3 ifadesinin eşiti aşağıdakilerden

hangisidir?

) ) ) ) )A B C D E2411

21

2413

127

41

8. 3logx = 2 eşitliğini sağlayan x değeri aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) 2log32 B) 10log23 C) 10log210

D) 2log310 E) 2log3

Page 46: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

134

1.C 2.B 3.B 4.E 5.C 6.D 7.A 8.D 9.C 10.D 11.C 12.B 13.E 14.C 15.B 16.C

9. f(x) = logx–2 xx

25–

+c m fonksiyonunun tanım kümesi

aşağıdakilerden hangisidir?

A) (–∞, –2) B) (–2, 5) C) (5, ∞)D) (2, 5) E) (2, ∞)

10. log3150 < x < log2150 olmak üzere,x in alabileceği tam sayı değerlerinin toplamıkaçtır?

A) 15 B) 16 C) 17 D) 18 E) 19

11. log6 = 0,7781 ise 360100 sayısı kaç basamaklıbir sayıdır?

A) 254 B) 255 C) 256 D) 257 E) 258

12. log2(x + 2) – log23 = 1 ise log4x kaçtır?

A) 21 B) 1 C)

23 D) 2 E) 4

13. logx + lnx = lnex eşitliğini sağlayan x değeriaşağıdakilerden hangisidir?

A) 1 B) e C) 2 D) 2e E) 10

14. xlog2x = 4x eşitliğini sağlayan x değerlerinin top-lamı kaçtır?

A) 27 B) 4 C)

29 D) 5 E)

211

15. f(x – 1) = 2 + loga(x + 3) fonksiyonunda f(1) = 3

ise f –1(4) kaçtır?

A) 22 B) 21 C) 20 D) 18 E) 16

16.

x

yy=logax

0

y=logbx

y=logcx

Şekildeki grafiği çizilen fonksiyonlara göre a, b ve c arasındaki doğru sıralanış aşağıdakilerden hangisidir?

A) c < b < a B) b < a < c C) c < a < bD) b < c < a E) a < b < c

Page 47: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

ES

EN

YAY

INLA

RI

139

TEST – 8

1. log(x+1)(x2 – 5) = 1 ise logx(x + 6) kaçtır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2. a = lnx ve b = logx ise a sayısı , b sayısınınkaç katıdır?

A) 10 B) loge C) 10eD) e E) ln10

3. ln(lnx) + lnx = 2 + ln2 eşitliğini sağlayan x değeriaşağıdakilerden hangisidir?

A) e B) 2e C) e2 D) 2e2 E) 4e

4. x = 2log34 ve y = 4log32 ise logxy ifadesinin eşitikaçtır?

A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2

5. log32 = x ve log53 = y ise log6 ifadesinin x vey cinsinden değeri aşağıdakilerden hangisidir?

A) xyxy y

1++ B)

xyxy x

1–+

C) xyxy x

1–+

D) xyxy y

1–+ E)

xy xxy y

–+

6. (log10x – 1)log x100

2= – logx denkleminin çö-

züm kümesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) {10} B) {100} C) ,101 10' 1

D) ,101 100' 1 E) ,

1001 10' 1

7. log229 = x ise x aşağıdaki aralıkların hangisindebulunur?

A) (6, 7) B) (5, 6) C) (4, 5)D) (3, 4) E) (2, 3)

8. loga2 = logb4 ise logaba2 – logabb

2 ifadesinin

eşiti aşağıdakilerden hangisidir?

A) –1 B) 32– C)

32 D) 1 E)

23

Page 48: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

140

1.B 2.E 3.C 4.D 5.A 6.D 7.C 8.B 9.A 10.E 11.E 12.C 13.A 14.C 15.A 16.E

9. logva

b + c.logab = 3 ise a c 23+ ifadesinin eşiti

aşağıdakilerden hangisidir?

A) b B) b1 C)

b12

D) b2 E) vb

10. loglog

loglog x

53

164

2

3

5= eşitliğini sağlayan x değeri

aşağıdakilerden hangisidir?

A) 24 B) 25 C) 26 D) 27 E) 28

11. f(x) = log2(x2 – mx + 1) fonksiyonu

∀ x ∈ R için tanımlı olduğuna görem nin değer aralığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) (– 4, 0) B) (–2, 0) C) (0, 2)D) (0, –4) E) (–2, 2)

12.

0

y=loga(x+b)

x

y

1

3

10

f(x) = loga(x + b) fonksiyonunun grafiği yukarıda-ki gibidir. Buna göre f(4) kaçtır?

A) 21 B) 1 C)

23 D) 2 E)

25

13. logxxy + logxyx = logxy ise log(x2.y) ifadesinin

eşiti aşağıdakilerden hangisidir?

A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4

14. log20 = 1,30103 ise log21 ifadesinin eşiti

aşağıdakilerden hangisidir?

A) 0,69897 B) 1,69897 C) –0,30103D) –0,69897 E) –1,30103

15. x = logy2 ve 20 < y < 400 ise x aşağıdakiler-den hangisine eşit olabilir?

A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9

16. ABC üçgeninde

log2 log6

log3x

A

B C

|AB| = log2 cm

|AC| = log6 cm

|BC| = log3x cm ise

x in değer aralığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) (1, 3) B) (0, 3) C) (0, 4)D) (2, 5) E) (1, 4)

Page 49: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

ES

EN

YAY

INLA

RI

141

TEST – 9

1. logx + log5 = 1 eşitliğini sağlayan x değeri kaç-tır?

A) 1 B) 2 C) 4 D) 5 E) 10

2. x ∈ R olmak üzere,logx < 0 olması için x aşağıdaki aralıkların han-gisinde değer almalıdır?

A) (–∞, –1) B) (–∞, 0) C) (–1, 0)

D) (0, 1) E) (1, ∞)

3. log(x + 1) – logx = 2 denkleminin çözüm kümesiaşağıdakilerden hangisidir?

A) 991

' 1 B) 91

' 1 C) 31

' 1

D)21

' 1 E) {1}

4. loga = 1,44 olduğuna göre,

a259 nin değeri aşağıdakilerden hangisidir?

A) 10 B) 102 C) 122 D) 104 E) 124

5. log(cotx) = 0 ise x in en küçük radyan ölçüsüaşağıdakilerden hangisidir?

) ) ) ) )A B C D E6 4 3 2 4

3r r r r r

6. log2a = log b21 olduğuna göre,

log(a.b) nin değeri nedir?

A) 2 B) 1 C) 21 D)

41 E) 0

7. log10(log232) = log100x olduğuna göre,

x in değeri nedir?

A) v5 B) 5 C) 25 D) 125 E) 625

8. xlog32 – (vx + 1)log92 = 0 denkleminin kökü aşa-

ğıdakilerden hangisidir?

A) 32 B)

21 C) 1 D) 2 E) 3

Page 50: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

142

1.B 2.D 3.A 4.D 5.B 6.E 7.C 8.C 9.B 10.E 11.D 12.C 13.A 14.D 15.E 16.B

9. 2n = a ve loga162 = n2 olduğuna göre,

n kaçtır?

A) 1 B) 2 C) 4 D) 8 E) 16

10. g(f(x)) = f(x + 1) ve f(x) = lnx ise

g(g(lnx)) aşağıdakilerden hangisine eşittir?

A) ln(x + 1)x+2 B) ln(x + 1)x

C) lnx D) ln(x + 1)E) ln(x + 2)

11. log20 – log(x – 1) = 1 denkleminin kökü aşağıda-kilerden hangisidir?

A) 23 B) 2 C)

25 D) 3 E) 4

12. a3 = b4 olduğuna göre,

log(b3)

a2 ifadesinin değeri kaçtır?

) ) ) ) )A B C D E94

21

98

34

89

13. log2ex = lnxn olduğuna göre,

n aşağıdakilerden hangisine eşittir?

A) log2ee B) ln2e C) 2 + ln2

D) In21 E) log2e

14. x = log2 91 , y = log3 25

1 , z = log4 51

olduğuna göre, aşağıdaki sıralamalardan hangisidoğrudur?

A) z < y < x B) z < x < y C) y < x < zD) x < y < z E) x < z < y

15. ln2x – lnx2 = 0 denkleminin çözüm kümesi nedir?

A) Ø B) {1} C) {e2}D) {1, e} E) {1, e2}

16. an = bm olduğuna göre, mn kesri aşağıdakilerden

hangisine eşittir?

A) log(a.b) B) logab C) logbaD) log(a + b) E) ln

ba

Page 51: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

143

ES

EN

YAY

INLA

RI

1. 1981 – ÖYS

y = log7 x1 ve x = 75 ise y nin değeri nedir?

A) –5 B) 51– C)

51 D) 5 E) 7

2. 1982 – ÖYS

( )log log2212

2+ c m ifadesinin değeri nedir?

A) 0 B) logv2 C) v2 log21

c m

D) log21

c m E) v2 log2

3. 1983 – ÖYSlogac = x , logbc = y olduğuna göre x in a, b, y

türünden değeri aşağıdakilerden hangisidir?

A) logaby B) log

yab C)

logy

ba

D) y.logba E) y.logab

4. 1984 – ÖYSlog2(log10x) = 3 eşitliğini sağlayan x değeri aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) 102 B) 103 C) 106 D) 108 E) 109

5. 1985 – ÖYSlog35 = a olduğuna göre log515 ifadesinin de-

ğeri nedir?

A) a 1

1–

B) a

a1–

C) a

a 1–

D) a

a1+

E) a

a 1+

6. 1986 – ÖYSlog1656 = a , log2 = b , log3 = c olduğuna görelog23 ün değeri nedir?

A) a – 2b – 3c B) a – 3b – 2cC) a – b – 3c D) a – 2b – cE) a – b – c

7. 1987 – ÖYSlog(a + b) = loga + logb olduğuna göreb nin a türünden değeri nedir?

A) a

a1+

B) a

a 1+ C) a

a1–

D) a

a 1– E) aa

11

–+

8. 1987 – ÖYSln(xy) = 2a , ln

yx

c m = 2b olduğuna göre

x in değeri nedir?

A) ea+b B) eb–a C) ea–b

D) e–(a+b) E) eab

ÜNİVERSİTEYE GİRİŞ SINAV SORULARI

Page 52: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

144

9. 1988 – ÖSS

logx + 2logx1 = log8 – 2logx denkleminin çözü-

mü nedir?

A) 10 B) 8 C) 6 D) 4 E) 2

10. 1988 – ÖYSlna = p olarak verildiğine göre, loga2 aşağıdaki-lerden hangisine eşittir?

A) ploge B) 2ploge C) plog2e

D) plog e2

E) p2

loge

11. 1988 – ÖYSy = log x

31 in grafiği hangisi olabilir?

0 x

yA)

0 x

yB)

0 x

yC)

0 x

yD)

0 x

yE)

1

1

1

1

12. 1988 – ÖYSlog2 = 0,301 , log3 = 0,477 olduğuna göre,log360 ın değeri kaç olur?

A) 2,731 B) 2,556 C) 3,043D) 1,987 E) 1,865

13. 1989 – ÖSSa5 = b olduğuna göre, logba

3 kaçtır?

A) 2 B) 8 C) 15 D) 53 E)

35

14. 1989 – ÖYSlogx + log(3x + 2) = 0 denklemini sağlayan değernedir?

) ) ) ) )A B C D E21

31

41

51

61

15. 1990 – ÖYSlog7(2x – 7) – log7(x – 2) = 0 olduğuna göre,

log5x in değeri nedir?

A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4

Page 53: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

145

16. 1991 – ÖYS log35 = a olduğuna göre, log925 in değeri nedir?

A) a B) 2a C) a2 D) a2

E) va

17. 1992 – ÖYS log53 + log5a = 1 olduğuna göre, a kaçtır?

A) 3 B) 2 C) 1 D) 35 E)

34

18. 1993 – ÖYS loga9 = 4 , log3a = b olduğuna göre,

a.b çarpımı kaçtır?

A) v2 B) v3 C) 2v3D)

23 E)

32

19. 1994 – ÖYS log3(9.3x+3) = 3x + 1 denkleminin çözüm kümesi

aşağıdakilerden hangisidir?

A) {–1, 1} B) {0, 2} C) {0}D) {1} E) {2}

20. 1994 – ÖYS f(x) = log2x , (gof)(x) = x + 2 olduğuna göre, g(x) aşağıdakilerden hangisidir?

A) 2x B) 2x – 1 C) 2x + 1D) 2x + 2 E) 2x – 2

21. 1995 – ÖYS

loglog

logx

x94 27

3

33= denklemini sağlayan x değe-

ri kaçtır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 6 E) 9

22. 1996 – ÖYS log102 = a , log103 = b olduğuna göre,

log1072 nin a ve b türünden değeri aşağıdaki-

lerden hangisidir?

A) 2b – 3a B) 3a – b C) 3a – 2bD) 3a + 2b E) 2a + 3b

23. 1997 – ÖYS log2(2log3(3log4(x + 2) ) ) = 1 olduğuna göre x kaçtır?

A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2

Page 54: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

146

24. 1998 – ÖYS

log log log243

246

2412

4 2 34+ +

işleminin sonucu kaçtır?

A) 1 B) 3 C) 6 D) 8 E) 12

25. 2006 – ÖSS

: ,f31–

3c m → R fonksiyonu

f(x) = log3(3x + 1)ile tanımlanıyor.Buna göre, ters fonksiyonu belirten f –1(x) aşağı-dakilerden hangisidir?

A) f –1(x) = 3x B) f –1(x) = 3x + 1

C) f –1(x) = log(3x + 1) D) f –1(x) = 3

3 1–x

E) f –1(x) = x3

13 +

26. 2007 – ÖSSlog2(log3(5x + 6)) = 2olduğuna göre x kaçtır?

A) 6 B) 8 C) 9 D) 15 E) 18

27. 2008 – ÖSS log49 + log2(a – 3) < 4

eşitsizliğini sağlayan kaç tane a tam sayısı var-dır?

A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7

28. 2009 – ÖSSy

x0 1

3

1

f(x)=logax

Yukarıda logax fonksiyonunun grafiği verilmiştir.

Buna göre, f f271

cc mm değeri kaçtır?

A) –3 B) –1 C) 1 D) 2 E) 3

29. 2010 – LYS log35 = a olduğuna göre, log515 in değeri kaçtır?

A) a

a1+

B) a

a 1+ C) a

a3+

D) a

a 3+ E) a3

4

30. 2010 – LYS

log log61

61

2 3+

ifadesi aşağıdakilerden hangisine eşittir?

A) 31 B) 1 C) 2

D) log62 E) log63

31. 2010 – LYS 0 ≤ log2(x – 5) ≤ 2 eşitsizliklerini sağlayan kaç tane x tam sayısı

vardır?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Page 55: LOGARİTMA ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTpdfkitapindir.net/dosya/mat/11matesen/11_Mat_KA_2blm.pdf · Logaritma 87 ÖRNEK 14 f(x) = log 3 (x2 – 9) + log x x x

Logaritma

ES

EN

YAY

INLA

RI

147

32. 2010 – LYS 1 den farklı a, b, c pozitif gerçel sayıları için,

logab = 21

logac = 3

olduğuna göre, logc ab

b

2d n ifadesinin değeri

kaçtır?

A) 23 B)

25 C)

35 D) –6 E) –5

33. 2011 – LYS log9(x

2 + 2x + 1) = t , (x > –1) olduğuna göre, x in t tü rün den eşi ti aşa ğı da ki-

ler den han gi si dir?

A) 3t – 1 B) 3t–1 C) 3 – 2t

D) 2.3t–1 E) 3t – 2

34. 2012 – LYS

log23x + log4x2 = 2

denklemini sağlayan x değeri kaçtır?

A) 22 B)

223 C)

225

D) 33 E)

332

35. 2012 – LYS

2x = 51

3y = 14

olduğuna göre, x.y çarpımının değeri kaçtır?

A) lnln23 B)

lnln215 C)

lnln45

D) lnln253

E) lnln56