30
LINGUA LATINA LIVELLO BASE Catalogo d’esame per la maturità di stato. Anno scolastico 2011/2012 LAT osnovna 2012 tal.indd 1 16.3.2012 15:09:35

LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

LINGUA LATINALIVELLO BASE

Catalogo d’esame per la maturità di stato.Anno scolastico 2011/2012

LAT osnovna 2012 tal.indd 1 16.3.2012 15:09:35

Page 2: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua latina:mr.sc.ArianaStepinac,coordinatrice,Liceoclassico,ZagabriaSeniaBelamarićDivjak,prof.,Liceoclassicoprivato,ZagabriaKatarinaFilković,prof.VIIGinnasio,ZagabriaOndinaMirtPuškarić,prof.,Liceoclassico,Zagabriadoc.dr.sc.MarkoPetrak,Facoltàdigiurisprudenzadell’UniversitàdiZagabria

LAT osnovna 2012 tal.indd 2 16.3.2012 15:09:35

Page 3: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

IndiceIntroduzione..............................................................................................................................................................51. Argomenti d’esame.........................................................................................................................................52. Esiti formativi.....................................................................................................................................................63. Struttura dell’esame.......................................................................................................................................7 3.1.Parteintroduttiva–quesitiindipendenti........................................................................................... 7 3.2Prosa-quesitilegatialtestoinprosa................................................................................................... 84. Modalità dell’esame......................................................................................................................................... 9 4.1.Duratadell’esame....................................................................................................................................... 9 4.2.Aspettotecnicodeltestemodalitàdisoluzione............................................................................ 9 4.3.Occorrente..................................................................................................................................................... 95. Valutazione.......................................................................................................................................................... 9 5.1.Valutazionedellaprimaparted’esame............................................................................................... 9 5.2.Valutazionedellasecondaparted’esame.......................................................................................... 96. Esempi pratici con indicazioni dettagliate........................................................................................... 9 6.1Esempiodiesercizioasceltamultipla.................................................................................................10 6.2.Esempiodieserciziodacompletare...................................................................................................10 6.3.Esempiodiesercizioarispostabreve.................................................................................................117. Preparazioni all’esame..................................................................................................................................128.Appendice.............................................................................................................................................................12 8.1.Unitàdidattichepreseinesame...........................................................................................................12 8.2.Vocabolariodibaseperl’annoscolastico2011/2012...................................................................14 8.2.1.Elencodellealtreparoleilcuisignificatobisognaconoscere........................................24 8.3.Elencodidettiediproverbiscelti........................................................................................................25 8.4.Elencodiabbreviazioniscelte...............................................................................................................28

LAT osnovna 2012 tal.indd 3 16.3.2012 15:09:35

Page 4: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

LAT osnovna 2012 tal.indd 4 16.3.2012 15:09:35

Page 5: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

IntroduzioneLaLingualatinaèmateriaopzionaleall’esamedimaturitàdistato,mentregliallievideiliceiclassici,possonosceglieredisostenerel’esamedilatinoogrecoalpostodell’esamedilinguastraniera.Ilcatalogodell’esamedimaturitàdistatodiLingualatina èildocumentofondamentaleincuisispecificanoicontenutielemodalitàdiverificainerentil’esamedimaturitàdiquestamateriaperl’annoscolastico2011/2012.Ilcatalogocontienetutteleinformazioninecessarieelespiegazionidettagliatesullastrutturaesuicontenutidell’esame.Conessosidefinisconoesattamentequantosaràrichiestodaicandidatiall’esame.IlcatalogosegueilPianoeProgramma1biennaled’insegnamentodiLingualatinaneiliceigenerali,linguisticiescientifici.Ilcatalogoècostituitodaiseguenticapitoli:1.Argomentid’esame2.Esitiformativi3.Strutturadell’esame4.Modalitàdell’esame5.Valutazione6.Esempipraticiconindicazionidettagliate7.Preparazioniall’esame8.AppendiceIlprimoesecondocapitolochiarisconoilcontenutodell’esame,ovverocosa si chiede.Nelprimocapitolosonopresentatiicampidiverificaossialecompetenzechesarannoverificateconquestoesame.Nelsecondocapitolo,medianteladescrizioneprecisa

1CorrieredelMinisterodellaculturaedell’educazione,numero1,Školskenovine,Zagabria,1994.

diciòcheilcandidatodeveconoscere,capireesaperfare,vieneprecisatoilcriteriodivalutazionedelsapereedellecompetenze.Ilterzo,quartoequintocapitolospieganoilprocedimento dell’esame.Vienepresentatalastrutturaelaformadell’esame,latipologiadiesercizirichiestielalorosoluzione,lavalutazionedeisingolieserciziedelleunitàd’esame.Ilsestocapitoloriportainmododettagliatogliesempiditutteletipologiediesercizi.Ilsettimocapitolospiegacome preparasi per l’esame.Essocontieneconsigliutiliperlapreparazioneall’esamedeicandidati.L’appendiceèstatoallegatoconlostessoproposito.Lapossibilitàdiadattamentodeimaterialid’esameedell’esamestessopericandidaticondifficoltàsonodescrittenell’appendicedelcatalogo.

1. Argomenti d’esameAll’esamedimaturitàdistatodiLingualatinaneiliceigenerali,linguisticiescientificisarannovalutatiiseguenticontenutiecompetenze:• comprensionedeltestooriginalescrittoinlingua

latina• padronanzadellestrutturegrammaticalidellalingua

latina• conoscenzadelvocabolariodibase• conoscenzadellenozionidiciviltàcheoperanosullo

sfondodellalingualatina(culturaeciviltàromanaelesueimprese)

LAT osnovna 2012 tal.indd 5 16.3.2012 15:09:35

Page 6: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

�2. Esiti formativiInquestocapitoloperogniambitod’esamevengonoillustratelespecifichefinalità,ovveroledefinizioniconcretediciòcheilcandidatodevesapere,comprendereedessereingradodirealizzareperconseguiresuccessoall’esame.Comprensionedeltestooriginalescrittoinlingualatina• riconoscere,identificare,discriminareecollegarele

strutturegrammaticalipresentineltesto• discriminareirapportiall’internodellaproposizione• riconoscereilmessaggioecomprendereilcontenuto

deltesto• tradurreiltestoattraversocommentiPadronanzadellestrutturegrammaticalidellalingualatina• riconoscereediscriminarelapronunciaclassicae

quellatradizionale• applicareleregoledell’accentuazionedellesillabe• riconoscereeapplicarelebasidellamorfologiae

tradurreedindicareleformerichieste-sostantivi(regolarieleeccezionipiùfrequenti)-aggettivi(comparazioneregolareedirregolare)-pronomi(personali,riflessivi,possessivi,dimostra-

tivi,relativi,interrogativiedindefiniti)-aggettivipronominali-numeri(cardinalieordinali)-verbi(derivatidaltemadelpresente,perfettoe

participio,verbadeponentiaesemideponentia,verbaanomala-esse, possum, prosum, fero, eo, volo, nolo, malo)

-avverbi(comparazione)• riconoscereedefinirelastrutturadellafrase

-funzionidellevariepartideldiscorsoeilororap-porti

-differenzadellastrutturadellafraseattivaepassiva• padroneggiareicostruttilatini

-riconoscereetradurrelecostruzioniAcI,NcI,laco-niugazioneperifrasticaattivaepassivael’ablativoassoluto

-riconoscereetradurreinomiverbali-gerundio,gerundivo

-tradurreilcongiuntivonelleproposizioniprincipali• padroneggiarelasintassidelleproposizionisubordi-

nate-riconoscereleproposizioniinterrogative,finali,

temporali,causali,consecutive,condizionali,con-cessiveerelative.

Conoscenzadelvocabolariodibase,sottintendecheilcandidatosappia,siacapacedi:

• tradurre(indicareilsignificato)delleparoleelencatenelvocabolariodibase

• tradurre(indicareilsignificato)chederivanodalvocabolarioindicato

• riconoscere,discriminareeindicareisinonimieicontraridelleparole

• riconoscerel’etimologiadellaparola• individuarelaradicelatinainunaparolacontempo-

raneaConoscenzadellaculturaeciviltàromana,sottintendecheilcandidatosappia,siacapacedi:• indicareedescrivereilcontestocollegatoalconte-

nutodeltestoletterarioelecondizioniincuiènatoiltestoericonoscereeindicarelesentenzefamosedegliautori

• indicareedescriverelefigurepiùimportantidellamitologiaromanaedelleleggendedellastoriaro-mana

LAT osnovna 2012 tal.indd 6 16.3.2012 15:09:35

Page 7: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

�• riconoscere,indicareedescriverelecaratteristiche

dellavitaquotidianadeiromani(famiglia,abiti,edu-cazione,usi,mestieri,abitazioni,calendario,nomieleloroabbreviazioni,es.Cn.perGnaeus)

• riconoscere,indicareedescriverel’ereditàdeiromani(letraccedell’etàanticadopolacadutadell’Impero,idettieiproverbiindicatinell’elencoelealtreabbreviazioni,es.P.S.perpostscriptum)

• riconoscereedindicarelecaratteristichedellastoriaromanapoliticaeculturale(es.lecaratteristichedell’arteedell’architettura)

• indicareiterminieiconcettichederivanodanozionidiciviltà(es.atrio,calende,console)elaformapre-sentataneldizionario.

3. Struttura dell’esameL’esamediLingualatinaperiliceigenerali,linguisticiescientificiècostituitodidueparti.Inseguitosaràdescrittadettagliatamentelastrutturadiognunadelledueparti.

3.1. Parte introduttiva – quesiti indipendentiLaprimapartedell’esameècostituitada20esercizinoncollegatitradiloro.Diquestiesercizi,10sonodigrammatica,5inerentiilvocabolarioe5diculturaeciviltà.Tuttigliesercizidigrammaticaderivanodaunafraseinlingualatina.Gliesercizipossonoessereinlingualatinaoppureinlinguaitalianaeanchelerispostepossonoessereinunadelleduelingue.Glieserciziinlinguaitalianapresumonol’usoelaconoscenzadellaterminologia(es.singular)edelleabbreviazioni(es.konj. plpf. Akt.; AcI) latineusuali.Lastrutturadellaprimapartedellaprovad’esameèpresentatanellatabella1.

LAT osnovna 2012 tal.indd 7 16.3.2012 15:09:36

Page 8: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

�Tabella 1. Struttura della prima parte d’esame

CAMPo di VErifiCA

NuMEro di quESiTi TiPo di quESiTi PuNTEggio PEr

quESiTo ToTALE PuNTi

grammatica 105quesitiasceltamultipla,5quesitiacompletamentooarispostabreve

2 20

vocabolario 5 5quesitiacompletamentooarispostabreve 1 5

culturaeciviltà 5 5quesitiasceltamultipla 1 5

3.2 Prosa - quesiti legati al testo in prosaLasecondapartedellaprovaècostituitadaunsemplicetestoinprosaoriginalechenonsuperile10righe,asecondadelladifficoltàdeltesto.Altestosonolegati30quesiti,dicui15sonoquesitidicomprensionedeltesto,5digrammatica,3sonoinerentiilvocabolarioe7sonodiculturaeciviltà.Lastrutturadellasecondapartedellaprovad’esameèpresentatanellatabella2.Tabella 2. Struttura della seconda parte d’esame

CAMPo di VErifiCA

NuMEro di quESiTi TiPo di quESiTi PuNTEggio PEr

quESiTo ToTALE PuNTi

comprensionedeltesto 15 4quesitiacompletamento,

11quesitiasceltamultipla 3 45

grammatica 5 5quesitiacompletamentooarispostabreve 2 10

vocabolario 3 3quesitiacompletamentooarispostabreve 1 3

culturaeciviltà 74quesitiasceltamultipla,3quesitiacompletamentooarispostabreve

1 7

LAT osnovna 2012 tal.indd 8 16.3.2012 15:09:36

Page 9: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

�4. Modalità dell’esame4.1. durata dell’esameL’esamediLingualatinaèinformascrittaeduracomplessivamente100 minutisenzainterruzioni.Ilcandidatoorganizzadasoloiltempochehaadisposizioneenonèvincolatodaterminilegatiasingolepartidellaprova.Durantelasoluzionedellaprovailcandidatononpuòusciredall’aula.

4.2. Aspetto tecnico del test e modalità di soluzioneIcandidatiricevonounabustacontenenteilil fascicolo d’esame e il foglio per le risposte.Icandidatidovrannoleggereattentamenteleindicazionicheseguirannodurantelosvolgimentodellaprova.Inoltre,perognitipologiadieserciziosonoallegateistruzionicircalamodalitàdirisoluzionedeiquesiti.Èimportanteleggereleistruzionipoichéspecificanoancheilmodoincuiilcandidatosegneràlesuerisposte.Iquesitiasceltamultiplasirisolvonoinmododacontrassegnarelaletteracheprecedelarispostaesatta.LeletteredellarispostaesattavienecontrassegnataconilsegnoX.Nelcasoilcandidatocontrassegnasseunnumerosuperioredirisposteaquellerichiesteneiquesiti,l’esercizioverràvalutatocon0(zero)punti,anchesefraquellecontrassegnatecisarannolerisposteesatte.Glieserciziincuibisognacompletarelefrasieglieserciziarispostabrevevengonorisoltiinmododainserirelarispostanellospazioprevistoedindicatonelleistruzionidell’esercizio.Lospazioprevistoperl’assegnazionedeipuntivienecompilatodalvalutatore.

4.3. occorrenteNelcorsodell’esamedilingualatinaèconsentitol’usodellapennaasferaneraoblu.Icandidatinonpossonousareidizionari,sussidiaridigrammaticaoaltriaiuti.Nonèconsentitol’usodisussidiaritecnici.Perladuratadell’esamenonèconsentitousciredall’aula.

5. ValutazioneIlpunteggiomassimocheilcandidatopuòottenerenellaprovascrittaèdi95punti.

5.1. Valutazione della prima parte d’esamePunti: Larispostaesattaall’eserciziodigrammaticaportaduepuntimentrelerisposteesatteaglieserciziinerentiilvocabolario,laculturaeciviltàportanounpunto.Punteggio totale: 30punti

5.2. Valutazione della seconda parte d’esamePunti: Lerispostaesatteagliesercizidicomprensionedeltestoportanotrepuntimentrelerisposteesatteaglieserciziinerentiilvocabolarioelaculturaeciviltàportanounpunto.Punteggio totale: 65punti

6. Esempi pratici con indicazioni dettagliateIlcapitoloriportaesempidiesercizi,latipologiadelledomande,gliobiettivipreposti,larispostaesattaelamodalitàdivalutazione.

LAT osnovna 2012 tal.indd 9 16.3.2012 15:09:36

Page 10: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

�06.1 Esempio di esercizio a scelta multiplaL’esercizioasceltamultiplaècostituitodall’indicazione (incuivienedescrittoilmodoincuivienerisoltol’esercizioechevalepertuttigliesercizidellaserie),dalladomanda edaquattro possibili rispostedicuiunaècorretta.Nel seguente esercizio solo una risposta è esatta. Sul foglio per le risposte, accanto al numero ordinale dell’esercizio, contrassegna con una X solo una delle quattro risposte offerte.

AccaLarentiaFastuliest:A.materB.sororC.uxorD.puella

riSPoSTA ESATTA: CoBiETTiVi iSTruTTiVi: riconoscereilmessaggioecapireilcontenutodeltestoPuNTEggio: 3punti-rispostaesatta 0punti-rispostaerrataopiùrispostecontrassegnate

6.2. Esempio di esercizio da completare Nell’eserciziocheriguardailcompletamentodellefrasibisognainserireilterminemancantenellospazioprevisto.Leindicazionicheaccompagnanol’eserciziospieganolemodalitàdirisoluzione.

Nel seguente esercizio completa la frase con il termine mancante. Segna la risposta nello spazio previsto accanto al numero dell’esercizio sul foglio delle risposte. Quisideraspectat,nonnegatdeumesse.Lafunzionedellaparolasottolineataall’internodellafraseèquelladi_________.

riSPoSTA ESATTA: complementooggettooBiETTiVi iSTruTTiVi: riconoscere,definirelastrutturadellafrase(lefunzionidellepartideldiscorsoeilororapporti;ladifferenzanellastrutturadellafraseattivaepassiva)PuNTEggio: 2punti-rispostaesatta 0punti-rispostaerrataononsegnata

LAT osnovna 2012 tal.indd 10 16.3.2012 15:09:36

Page 11: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��6.3 Esempio di esercizio a risposta breveNell’esercizioarispostabreve,ilcandidatodeverispondereconunaparolaoconunafrasesemplice.Larispostavienesegnatanellospazioprevisto.Leindicazionicheaccompagnanol’eserciziospieganolemodalitàdirisoluzione.Nei seguenti esercizi rispondi brevemente con una o più parole. Segna la risposta nello spazio previsto accanto al numero dell’esercizio sul foglio delle risposte.

Scriviinlatinoilnomecompletodell’abbreviazioneS.P.Q.R.__________________________

riSPoSTA ESATTA: SenatuspopulusqueRomanusoBiETTiVi iSTruTTiVi: riconoscere,indicareedescriverel’ereditàromana(es.letraccedell’etàanticadopolacadutadell’Impero,idettieiproverbiindicatinell’elencoelealtreabbreviazioni)PuNTEggio: 1punto-rispostaesatta 0punti-rispostaerrataononsegnata

LAT osnovna 2012 tal.indd 11 16.3.2012 15:09:37

Page 12: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��7. Preparazioni all’esameL’insegnantedevepreparareilcandidatoinmodochecapiscaetraducailtestoassegnatoimpiegandoilminortempopossibileeconsultandoilvocabolarioilminimonecessario,inmododariconoscereleformegrammaticalielestrutturedelleproposizioni,dipadroneggiareilvocabolarioprescrittoedicomprendereilcontestodellaciviltà.Durantelascolarizzazione,ilcandidatodeveacquisireicontenutigrammaticali,lenozionidiciviltàeiassimilarevocaboligrazieallecontinuateripetizionidelleparole.Perl’acquisizionedeicontenutigrammaticali,siproponelaproduzionediparadigmi,l’eserciziodelleformeattraversoripetizionimultipleecontinuateeattraversolasoluzionedivaritipidiesercizi.Perlosviluppodellacapacitàdicomprensione,analisietraduzioneditestisconosciutisiraccomandaunlavoroindividualecontinuosultesto.Ciòpresumelaricercadelleparolesconosciutenelvocabolario,lacreazionediunvocabolariopersonale,ladesignazionedellefunzionidiogniparolacontenutanellafraseelatraduzionedeltestoinlinguaitaliana.Perlacomprensioneel’assimilazionedeicontenutidiciviltàsiraccomandadileggerelelettured’obbligo(paragrafideitesticlassicitradotti),distudiaredaimanualidistoriaemitologia,diguardarefilmedocumentariilcuitemariguardal’etàantica,divisitareimuseichecustodisconoilpatrimonioromanoelelocalitàarcheologichechesitrovanonellevicinanze.Seilcandidatoscegliediusareinternet,siraccomandadiverificarelaveridicitàdelleinformazionitrovate.IcandidatipossonoprepararsiperlamaturitàdistatousandoilibriditestoeimanualiapprovatidalMinisterodellaScienza,dell’EducazioneedelloSport:• ORBISROMANUS1,libroditestoperlostudioiniziale

dellalingualatinanellascuolaelementareealliceo,DamirSalopek,ZlatkoŠešelj,DubravkoŠkiljan

• ELEMENTALATINA,libroditesto,FondamentidilingualatinaperlaIeIIclassedeilicei,OtonGorski,VeljkoGortan,PavaoPauš

• LINGUAELATINAEELEMENTA,libroditestodilingualatinaperilicei,IeIIannodistudio,JadrankaBagarić

• LINGUAELATINAEELEMENTA,eserciziariochesegueillibroditestodilingualatinaIeIIannodi,JadrankaBagarić

• HEREDITASLINGUAELATINAE,librodilettura,libroditestodilingualatinaperlaIeIIclassedeilicei,IeIIannodistudio,ZvonimirMilanović

• HEREDITASLINGUAELATINAE,eserciziariodilingualatinaperlaIeIIclassedeilicei,IeIIannodistudio,ZvonimirMilanović

Icandidatipossonoprepararsiperl’esamesututtiitestidisponibiliinlingualatina.Itestioriginalilatinisonodisponibiliawww.thelatinlibrary.comoppurewww.fh-augsburg.de/~harsch/augustana.html.

8. Appendice8.1. unità didattiche prese in esameAccantoadogniunitànelleparentesisaràdefinitoquellochesaràrichiestoall’esamedimaturità.

CoNTENuTi grAMMATiCALia) fonologia• pronuncia(classicaetradizionale)• accento

b) morfologianomina• sostantivi(regolariesoltantoleeccezionipiùfre-

quenti)

LAT osnovna 2012 tal.indd 12 16.3.2012 15:09:37

Page 13: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��• aggettivi(soltantolacomparazioneregolareedir-

regolare)• pronomi(personali,riflessivi,possessivi,dimostrativi,

relativi,interrogativiedindefiniti)• aggettivipronominali• numeri(cardinalieordinali)

verba• derivatidaltemadelpresente• derivatidaltemadelperfetto• derivatidaltemadelparticipio• verbadeponentiaesemideponentia• verbaanomala-esse,possum,prosum,fero,eo,volo,

nolo,malo)

adverbia• avverbi(comparazione)

c) sintassi

struttura della frase• funzionidellevariepartideldiscorsoeilororapporti;

fraseattivaepassiva

sintassi verbale• costruzioni(AcI,NcI,coniugazioneperifrasticaattiva

epassiva,ablativoassoluto)• nomiverbali(gerundio,gerundivo)• usodeimodinelleproposizioniprincipali(soltanto

nelletraduzioni)

sintassi delle proposizioni• principaliesubordinate(interrogative,finali,tem-

porali,causali,consecutive,condizionali,concessive,relative)-soltantonelletraduzioni

VoCABoLArio• conoscenzadellaformadelleparolesegnatanel

vocabolario• conoscenzadelsignificatodelleparole(sinonimie

contrari)• conoscenzadell’etimologia

CuLTurA E CiViLTÀ• mitologiaromanaeleggendedellastoriaromana• storiaromana(politica,culturale)• lavitaquotidianadeiromani(famiglia,abiti,educa-

zione,usi,mestieri,abitazioni,calendario,nomieleloroabbreviazioni)

• patrimonioromano(traccedell’etàanticadopolacadutadell’Impero,detti,proverbi,abbreviazioni)

LAT osnovna 2012 tal.indd 13 16.3.2012 15:09:37

Page 14: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��8.2. Vocabolario di base per l’anno scolastico 2011/2012Ilvocabolariodibaseaiutailcandidatoaconcentrarsisuquelleparolechesiconsideranasianostateacquisiteduranteilbiennio.Leparolequielencatenonsarannocommentate.Tutteleparolechenonsonostateincluseinquestoelencoecheverrannousateneitestiprevistiperl’esamesarannocommentate.

Aabdico,-as, -avi, -atum, -āre rinunciareaqualcosaaccipio,-is,-cepi,-ceptum, -ěre accettare,ricevereaccuso, -as, -avi, -atum, -āre accusareacer, acris, acre acre,aspro,acutoacies, -ei, f. schiera,esercito,combattimentoadiuvo, -as, -avi, -atum, -āre aiutareadulescens,-ntis,m.adolescente,giovaneaedes,-is,f.casa,tempioaedificium,-ii,n.edificioaedifico,-as, -avi, -atum, -āreedificare,fabbricare,costruireaër,aëris,m.ariaaes,aeris,n.rame,bronzoaestas,-atis,f.estateaetas,-atis,f.epoca,età,tempoaeternus,-a, -um eternoager,agri,m.campoaggredior,aggrederis, aggressus sum, aggrĕdiaggredire,assalireago,agis, egi, actum, agĕrefare,agire,operareagricola,-ae,m.agricoltorealibi altrove

alienus,-a, -um estraneo,straniero,alienoamica,-ae,f.amicaamicitia,-ae,f.amiciziaamicus,-i,m.amicoamo,-as, -avi, -atum, -āre amareamor,-oris,m.amore anima,-ae,f.animaanimal,-alis,n.animaleanimus,-i,m.animaannus,-i,m.annoantiquus,-a, -um vecchio,anticoappello,-as, -avi, -atum, -āre(+acc.)appellare,chiamareaqua,-ae,f.acquaara,-ae,f.altarearbor,-oris,f.alberoarma,-orum,n.armaars,artis,f.arteater,atra,atrum neroaudacia,-ae,f.audacia,coraggioaudax,-acis audace,coraggiosoaudio,-is, -ii, -itum, -īreudire,sentireaugeo,auges, auxi, auctum, augēreaumentare,arricchireaureus,-a, -um aureo,doratoaurora,-ae,f.auroraaurum,-i,n.oroautumnus,-i,m.autunnoauxilium,-ii,n.aiutoavaritia,-ae,f.avarizia

LAT osnovna 2012 tal.indd 14 16.3.2012 15:09:37

Page 15: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��Bbarba,-ae,f.barbabarbarus,-i,m.barbarobeatus,-a, -um beatobellum,-i,n.guerrabene benebenignus,-a, -um benigno,benevolobrevis,-e breve

Ccado,cadis, cecidi, casum, cadĕrecaderecaedo,caedis,cecidi,caesum, caedĕre tagliare, ucciderecalceus,-i,m.scarpa,calzarecampus,-i,m.campocanis,-is,m.canecano,canis,cecini,cantum, canĕre cantarecanto,-as, -avi, -atum, -ārecantarecapillus,-i,m.capellocapio,-is,cepi,captum, capĕre prendere,conquistarecaput,-itis,n.testa,capocarmen,-inis,n.canto,canzonecarus,-a, -um carocastra,-orum,n.accampamento,campofortificatocasu percasocasus,-us,m.caduta,caso,occasionecausa,-ae,f.causa,ragionecedo,-is,cessi,cessum, cedĕre andare,andarevia;(+dat.)ritirarsiceleber,-bris,-bre celebrecelebro,-as, -avi, -atum, -ārecelebrare

celer,-eris,-ere velocecena,-ae,f.cenacertamen,-inis,n.contesa,combattimentocertus,-a, -um certo,sicuroceteri,-ae,-a altri,restanticharta,-ae,f.cartacibus,-i,m.cibocivilis,-e civile,civicocivis,-is,m.cittadinocivitas,-atis,f.città,statoclamo,-as, -avi, -atum, -āregridare,chiamareclarus,-a, -um famoso,chiaroclassis,-is,f.flotta,classeclipeus,-i,m.scudoclivus,-i,m.clivo,collinacognosco,-is,-novi,-nitum, -ĕre apprendere,conoscerecogo,-is,coegi,coactum, -ĕreradunare,costringerecolo,-is,colui,cultum, -ĕre venerare,coltivarecommunis,-e comuneconcordia,-ae,f.concordiacondo,-is,-didi,-ditum, -ĕre fondareconiugium,-ii,n.matrimonioconiux,-ugis,f.coniugeconservo,-as, -avi, -atum, -āreconservare,salvareconsilium,-ii,n.decisione,consiglioconstruo,-is,-struxi,-structum, -ĕre costruire,fareconsul,-ulis,m.consolecopia,-ae,f.abbondanzacor,cordis,n.cuorecornu,-us,n.corno

LAT osnovna 2012 tal.indd 15 16.3.2012 15:09:38

Page 16: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��corpus,-oris,n.corpocorrumpo,-is,-rupi,-ruptum, -ĕre distruggere,corromperecotidie quotidianamentecras domanicredo,-is,-didi,-ditum, -ĕre crederecremo,-as, -avi, -atum, -ārebruciare,incendiarecreo,-as, -avi, -atum, -ārecrearecresco,-is,crevi,cretum, -ĕre crescerecrimen,-inis,n.crimine,delittocubiculum,-i,n.stanza,cameracultus,-us,m.educazione,abbigliamentocupido,-inis,f.desiderio,bramacupio,-is,-ivi (-ii),-itum, -ĕre desiderarecur perchécura,-ae,f.premura,preoccupazione,affannocuro,-as, -avi, -atum, -ārecurare,occuparsidi,provvedereacurro,-is,cucurri,cursum, -ĕre correrecursus,-us,m.corso,andamento

Dde (+abl.)di,da,su(argomento),in(tempo)dea,-ae,f.deadebeo,-es,-ui,-itum, -ēre doveredecerno,-is,-crevi,-cretum, -ĕre decideredecet,-es,decuit convenire,addirsidecretum,-i,n.decreto,deliberazionedefendo,-is,-fendi,-fensum, -ĕre difenderedelecto,-as, -avi, -atum, -āredilettare,rallegraredeleo,-es,-evi,-etum distruggere

dens,dentis,m.dentedepono,-is,-posui,-positum, -ĕre deporredesidero,-as, -avi, -atum, -āredesideraredeus,-i,m.diodexter,-t(e)ra,-t(e)rum destrodico,-is,dixi,dictum, -ĕre dire,parlaredictator,-oris,m.dittatoredies,-ei,m./f.giorno,terminedignitas,-atis,f.dignitàdignus,-a, -um degnodiligens,-ntis diligentediscipulus,-i,m.alunno,discepolodisco,-is,didici, -ĕreapprendere,impararediversus,-a, -um diversodives,-itis riccodivido,-is,-visi,-visum, -ĕre divideredivitiae,-arum,f.ricchezzadivus,-a, -um divinodo,das,dedi,datum, dare daredoceo,-es,-ui,-tum, -ēre insegnare, istruiredolor,-oris,m.dolore,afflizionedominus,-i,m.padronedono,-as, -avi, -atum, -āredonaredonum,-i,n.donodormio,-is, -ii, -itum, -īredormiredubito,-as, -avi, -atum, -āredubitaredubium,-ii,n.dubbioduco,-is,duxi,ductum, -ĕre dirigere,condurredulcis,-e dolcedux,ducis,m.capo,comandante,condottiero

LAT osnovna 2012 tal.indd 16 16.3.2012 15:09:38

Page 17: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��Eeduco,-as, -avi, -atum, -āreeducareepistula,-ae,f.letteraeques,-itis,m.cavaliereequus,-i,m.cavalloerro,-as, -avi, -atum, -ārevagare,sbagliare,errareerror,-oris,m.erroreetiam anche,inoltreexemplar,-aris,n.esempio,modelloexercitus,-us,m.esercitoexistimo,-as, -avi, -atum, -āregiudicare,stimareexitium,-ii,n.rovina,disastroexitus,-us,m.uscita,morte,fineexpello,-is,-puli,-pulsum, -ĕre cacciare,espellere,bandireexterus,-a, -um esterno

Ffabula,-ae,f.racconto,favolafacio,-is,feci,factum, -ĕre farefama,-ae,f.voce,famafamilia,-ae,f.famigliafamosus,-a, -um famoso,conosciutofatalis,-e fatalefatum,-i,n.fato,destinofelicitas,-atis,f.felicitàfelix,-cis felicefemina,-ae,f.donnafenestra,-ae,f.finestraferreus,-a, -um ferreoferrum,-i,n.ferro

fidelis,-e fedelefides,-ei,f.fede,fedeltà,lealtà,sinceritàfilia,-ae,f.figliafilius,-ii,m.figliofinio,-is, -ii, -itum, -īrefinire,terminarefinis,-is,m.fine,confine,limitefirmo,-as, -avi, -atum, -ārerafforzare,fortificarefleo,-es,flevi,fletum, -ēre piangereflos,-oris,m.fioreflumen,-inis,n.fiumefluo,-is,-xi,-xum, -ĕre fluire,scorrerefluvius,-ii,m.fiumeforma,-ae,f.formafortis,-e coraggioso,valentefortuna,-ae,f.sorte,fortunaforum,-i,n.piazzafrater,-tris,m.fratellofrons,-ntis,f.frontefructus,-us,m.fruttofugio,-is,fugi,–(fugiturus),-ĕrefuggire

Ggens,gentis,f.stirpe,popologenu,-us,n.ginocchiogenus,-eris,n.genere,specie,razzagero,-is,gessi,gestum, -ĕre portare,compiere;bellum gerere –farelaguerragigno,-is,genui,genitum, -ĕre generare,produrregladius,-ii,m.spadagloria,-ae,f.gloriagravis,-e grave,pesante,severoguberno, -as, -avi, -atum, -āregovernare,dirigere

LAT osnovna 2012 tal.indd 17 16.3.2012 15:09:38

Page 18: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��Hhabeo,-es,habui,habitum, -ēre avere;reputare,considerare,stimarehabito, -as, -avi, -atum, -āreabitarehiems,hiemis, f.invernohistoria,-ae,f.storiahodie oggihomo,-inis,m.uomohonestus,-a, -um onesto,dignitosohonor,-oris,m.onore,stimahonoro, -as, -avi, -atum, -āreonorarehora,-ae,f.ora,tempo,stagionehortor,hortāris, hortatus sum, hortāriesortare,incitarehortus,-i,m.orto,giardinohostis,-is,m.nemicohumanus,-a, -um umano

Iiaceo,-es,-ui,-ēre giacereiacio,-is,ieci,iactum, -ĕre gettareiam giàianua,-ae,f.portaibi lìignis,-is,m.fuocoimperator,-oris,m.imperatore,comandanteimperium,-ii,n.governo,potere,imperoimpero,-as, -avi, -atum, -āreimperare,comandareimpugno,-as, -avi, -atum, -āreattaccare,assalireincipio,-is,-cepi,-ceptum, -ĕre iniziareincito,-as, -avi, -atum, -āreincitare

incola,-ae,m.abitanteincolo,-is,-colui,-cultum, -ĕre abitareinfans,-ntis,m.bambinoinferus,-a, -um basso,inferioreingenium,-ii,n.ingegno,indoleinimicus,-i,m.nemicoinitium,-ii,n.inizioiniuria,-ae,f.ingiustiziainiussu senzailcomandooordineiniustus,-a, -um ingiustoinstituo,-is,-ui,-utum, -ĕre intraprendere,fondareinsula,-ae,f.isola;isolatointereo,-is,-ii,-itum, -īre andareinrovina,perireinterrogo,-as, -avi, -atum, -āreinterrogareinvado,-is,-vasi, -vasum, -ĕreassalire,invadereinvenio,-is,-veni,-ventum, -īre trovareira,-ae,f.irairascor,irasceris, iratus sum, irasciadirarsiiratus,-a, -um iratoita cosìiubeo,-es,iussi,iussum, -ēre comandare,ordinareiudex,-icis,m.giudiceiudicium,-ii,n.giudizioiudico,-as, -avi, -atum, -āregiudicareius,iuris,n.dirittoiussu secondoordineiustitia,-ae,f.giustiziaiustus,-a, -um giustoiuvenis,-is,m.giovaneiuventus,-utis,f.gioventùiuvo,-as,iuvi,iutum, -āre aiutare

LAT osnovna 2012 tal.indd 18 16.3.2012 15:09:38

Page 19: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��Llabor,-oris,m.lavorolaevus,-a, -um sinistrolapis,-idis,m.pietralapsus,-us,m.errore,cadutalatus,-a, -um largo,vasto,ampiolaudo,-as, -avi, -atum, -ārelodarelegatus,-i,m.delegato,ambasciatorelegio,-onis,f.legionelego,-is,legi,lectum, -ĕre leggere,raccogliere,coglierelevis,-e leggerolex,legis,f.leggelibenter volentieriliber,-bri,m.libroliber,-era,-erum liberoliberi,-orum,m.figlilibertas,-atis,f.libertàlicet,licuit,licitum est, -ēre èlecitolingua,-ae,f.lingualittera, -ae, f.letteralitus, -oris, n.costaloco, -as, -avi, -atum, -ārecollocarelocus, -i, m.luogolongus, -a, -um lungoloquor, loqueris, locutus sum, loqui parlare,direludus, -i, m.giocoluna, -ae, f.luna,meselupus,-i,m.lupolux,lucis,f.luce

Mmagis piùmagister,-stri,m.insegnante,maestromagistratus,-us,m.magistrato,funzionariodistatomaiores,-um,m.antenatimane dimattinamanus,-us,f.mano,truppa,mischiamare,-is,n.maremaritus,-i,m.maritomater,-tris,f.madrematrimonium,-ii,n.matrimoniomatrona,-ae,f.matrona,signora,donnasposatamedicus,-i,m.medicomedius,-a, -um mediomemoria,-ae,f.memoriamemoro,-as, -avi, -atum, -ārericordare,menzionaremens,mentis,f.ragione,mente,spiritomensis,-is,m.mesemetuo,-is,-ui, -tutum, -ĕre temeremiles,-itis,m.soldatominuo,-is,-ui,-utum, -ĕre diminuiremiraculum,-i,n.miracolomiror,miraris, miratus sum, mirarimeravigliarsi,ammiraremisceo,-es,miscui,mixtum (mistum), -ēremescolaremiser,-era,-erum miseromiseria,-ae,f.miseria,infelicitàmitto,-is,misi,missum, -ĕre mandaremodus,-i,m.modo,misuramoneo,-es,-ui,-itum, -ēre ammonire,avvisaremons,montis,m.monte

LAT osnovna 2012 tal.indd 19 16.3.2012 15:09:38

Page 20: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

�0monstro,-as, -avi, -atum, -āremostraremonumentum,-i,n.monumentomorior,moreris, mortuus sum, morimoriremors,mortis,f. mortemortalis,-e mortalemos,moris,m.usanza,consuetudine,costume;alpl.comportamento,condottamotus,-us,m.moto,movimentomoveo,-es,movi,motum, -ēre muoveremox presto,trapocomulier,-eris,f.donnamundus,-i,m.mondomurus,-i,m.muromuto,-as, -avi, -atum, -āremutare

Nnam infattonarro,-as, -avi, -atum, -ārenarrarenascor,nasceris, natus sum, nascinascerenatura,-ae,f.naturanauta,-ae,m.marinaionavalis,-e navale,marittimonavigo,-as, -avi, -atum, -ārenavigarenavis,-is,f.navenecessarius,-a, -um necessarioneco,-as, -avi, -atum, -āreucciderenego,-as, -avi, -atum, -ārenegarenegotium,-ii,n.attività,occupazione,faticanepos,-otis,m.nipotenescio,-is,-ivi (-ii),-itum, -īre nonsapere,ignorarenex,necis,f.morteviolenta,omicidio

nobilis,-e nobilenoceo,-es,-ui,-itum, -ēre nuocerenomen,-inis,n.nomenosco,-is,novi,notum, -ĕre conoscerenotus,-a, -um famoso,conosciutonox,noctis,f.nottenumerus,-i,m.numeronumquam mainunc adessonuntio,-as, -avi, -atum, -āreannunciarenutrio,-is,-ii,-itum, -īre nutrire

Ooccupo, -as, -avi, -atum, -āreimpadronirsi,occupareoculus,-i,m.occhioodium,-ii,n.odioolim unavoltaomnis,-e ogni,tuttooportet,oportebat,oportuit, -ēre bisogna,convieneoppidum,-i,n.fortezza,cittàopus,-eris,n.operaorator,-oris,m.oratoreorbis,-is,m.cerchio;orbis terrarum –mondoordo,-inis,m.ordine,cetoornamentum,-i,n.ornamento,gioielloorno,-as, -avi, -atum, -āreornareos,oris,n.boccaos,ossis,n.ossootium,-ii,n.ozio,tempolibero

LAT osnovna 2012 tal.indd 20 16.3.2012 15:09:38

Page 21: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��Pparens,-ntis,m.genitoreparies,-etis,m.paretepario,-is,peperi,partum, -ĕre partorirepars,partis,f.partepater,-tris,m.padrepatior,pateris, passus sum, patipatirepatria,-ae,f.patriapauci,-ae,-a poco,unnumeroesiguopauper,-eris poveropax,pacis,f.pacepericulum,-i,n.ericolopes,pedis,m.piedepeto,-is,-ii,-itum, -ĕre chiederepius,-a, -um pioplebs,plebis,f.plebeplenus,-a, -um pienopoena,-ae,f.penapoëta,-ae,m.poetapono,-is,posui,positum, -ĕre mettere,porrepons,pontis,m.pontepontus,-i,m.marepopulus,-i,m.popoloporta,-ae,f.portaporto,-as, -avi, -atum, -āreportarepossideo,-es,-sedi,-sessum, -ēre possederepostea dopoposteri,-orum,m.posteriposterus,-a, -um prossimopostremo finalmentepostulo,-as, -avi, -atum, -āreesigere

potentia,-ae,f.potenzapotestas,-atis,f.poterepraetexta,-ae,f.pretesta,togalistatadiporporapretium,-ii,n.prezzoprinceps,-cipis,m.principe,regnanteproelium,-ii,n.battaglia,combattimentoprovincia,-ae,f.provinciaprudens,-ntis prudentepublicus,-a, -um pubblicopuella,-ae,f.fanciullapuer,-eri,m.fanciullo,bambinopugna,-ae,f.battagliapugno,-as, -avi, -atum, -ārecombatterepulcher,-chra,-chrum bellopunio,-is, -ii,-itum, -īrepunireputo,-as, -avi, -atum, -ārepensare,reputare

Qquaero, -is, quaesivi,quaesitum, -ĕre cercare,chiederequies,-etis,f.quiete,riposoquiesco,-is,quievi,quietum, -ĕre riposarequoque anche,pure

Rrapidus,-a, -um veloce,rapidorapio,-is,rapui,raptus, -ĕre rapirerarus,-a, -um raroreddo,-is,-didi,-ditum, -ĕre restituire, ritornareregina,-ae,f.reginaregno,-as, -avi, -atum, -āreregnare

LAT osnovna 2012 tal.indd 21 16.3.2012 15:09:38

Page 22: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��regnum,-i,n.regnorego,-is,rexi,rectum, -ĕre governarerelinquo,-is,-liqui,-lictum, -ĕre lasciare,abbandonareres,rei,f.cosa;res publica –repubblicarespondeo,-es,-spondi,-sponsum, -ēre rispondere,corrispondererex,regis,m. reripa,-ae,f.costarogo,-as, -avi, -atum, -ārechiedererus,ruris,n.campagna;tenutadicampagna

Ssacer,-cra,-crum sacrosacro,-as, -avi, -atum, -āreconsacraresaeculum,-i,n.secolosaepe spessosaevio,-is,-ii,-itum, -īreinferociresagitta,-ae,f.frecciasaluber,-bris,-bre sano,salutaresalus,-utis,f.salute,salvezzasanctus,-a, -um santosanguis,-inis,m.sanguesapiens,-ntis saggioscientia,-ae,f.scienzascio,-is,-ii,-itum, -īre saperescribo,-is,scripsi,scriptum, -ĕre scriverescriptor,-oris,m.scrittoresedeo,-es,sedi,sessum, -ēre sederesemper sempresenatus,-us,m.senato

senectus,-utis,f.vecchiaiasententia,-ae,f.parere,pensierosentio,-is,sensi,sensum, -īre sentiresepulcrum,-i,n.sepolcrosequor,sequeris, secutus sum, sequiseguireservio,-is,-ii,-itum, -īreessereschiavo,servireservo,-as, -avi, -atum, -ārecustodire,conservareservus,-i,m.servosic cosìsignum,-i,n.segnosilva,-ae,f.bosco,selvasino,-is,sivi,situm, -ĕre permetteresocius,-ii,m.socio,compagnosomnus,-i,m.sonnosoror,-oris,f.sorellaspero,-as, -avi, -atum, -āresperare,aspettarsispes,-ei,f.speranzastatua,-ae,f.statuastella,-ae,f.stellastilus,-i,m.stilosto,-as,steti,statum, -āre staresumo,-is,sumpsi,sumptum, -ĕre assumere,prenderesuperus,-a, -um superiore

Ttaceo,-es,-ui,-itum, -ēre taceretectum,-i,n.tettotelum,-i,n.lancia,frecciatemplum,-i,n.tempiotempto,-as, -avi, -atum, -āretentare

LAT osnovna 2012 tal.indd 22 16.3.2012 15:09:38

Page 23: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��tempus,-oris,n.tempoteneo,-es,tenui,tentum, -ēre tenere,mantenereterra,-ae,f.terratestamentum,-i,n.testamentotestis,-is,m.testimonetimeo,-es,-ui, -ēretemeretimor,-oris,m.timoretitulus,-i,m.titolotoga,-ae,f.togatrado,-is,-didi,-ditum, -ĕre trasmettere,narraretraho,-is,traxi,tractum, -ĕre tiraretranquillus,-a, -um tranquillotribunus,-i,m.tribunotristis,-e tristetum alloratumulus,-i,m.alturatunc alloratunica,-ae,f.tunica

Uubi doveunda,-ae,f.onda,acquaurbs,urbis,f.cittàutor,uteris, usus sum, uti(+abl.)servirsi,adoperareuxor,-oris,f.sposa,moglie

Vvaleo,-es,valui, -ērestarbenevarius,-a, -um variovenio,-is,veni,ventum, -īre venirever,veris,n.primavera

verbum,-i,n.parolaveritas,-atis,f.veritàverto,-is,-ti,-sum, -ĕre volgereverus,-a, -um vero,realevesper,-eri,m.seravestimentum,-i,n.vestitovestio,-is,-ii,-itum, -īrevestireveteranus,-i,m.veteranoveto,-as,-ui,-itum, -āre vietarevia,-ae,f.via,stradavicinus,-a, -um vicinovictor,-oris,m.vincitorevictoria,-ae,f.vittoriavicus,-i,m.villaggiovideo,-es,vidi,visum, -ēre vederevilla,-ae,f.casavinco,-is,vici,victum, -ĕre vincerevir,viri,m.uomo,maritovirgo,-inis,f.fanciullavirtus,-utis,f.virtùvita,-ae,f.vitavivo,-is,vixi,victurus, -ĕre viverevivus,-a, -um vivovocabulum,-i,n.vocabolo,parolavoco,-as, -avi, -atum, -ārechiamare,convocarevoluntas,-atis,f.volontà,desideriovox,vocis,f.voce,espressionevulnus,-eris,n.ferita,piaga

LAT osnovna 2012 tal.indd 23 16.3.2012 15:09:39

Page 24: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��8.2.1. Elenco delle altre parole il cui significato bisogna conoscere

Sostantivo (eccezioni più frequenti)• bos, iter, senex, vis Iuppiter, domus

Aggettivi• facilis, difficilis, similis, dissimilis, humilis, gracilis• bonus, malus, parvus, magnus, multus• novus, vetus• iuvenis, senex• extermus, proximus

Pronomi• ego, tu, nos, vos• meus, tuus, noster, vester• sui• suus• hic, iste, ille, ipse, is, idem• qui• quis• aliqui• aliquis• nemo, nihil

Aggettivi pronominali• unus, solus, totus, ullus, uter, neuter, alter, nullus,

uterque, alius

Aggettivi e avverbi correlativi• qualis, talis• quantus, tantus• quot, tot• ubi• unde,undque

Numeri• da unus a centum, mille• da primus a decimus

Preposizioni con l’accusativo• ad, adversus, ante, apud, circa, contra, extra, inter, intra,

ob, per, post, prope, supra, trans

Preposizioni con l’ablativo• a/ab, cum, de, e/ex, sine, pro

Preposizioni con l’accusativo e l’ablativo• in, sub, super

Verbi• audeo, fido, gaudeo, soleo• sum i composti (absum, adsum, desum, possum,

prosum)• fero i composti (affero, aufero, confero, praefero, refero)• volo, nolo, malo• eo ecomposti (abeo, adeo, exeo, intereo, pereo)• fio• coepi, memini, odi, inquam

LAT osnovna 2012 tal.indd 24 16.3.2012 15:09:39

Page 25: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��

Proposizioni interrogative• ne, num, utrum-an, nonne

Congiunzioni• et,-que, ac ,atque, nec, neque• aut, vel, sive• sed, autem, tamen• ergo, igitur, itaque

8.3 Elenco di detti e di proverbi sceltiQuestoelencocontienequeidettiequeiproverbicheilcandidatodeveconoscereechepossonoessererichiesteall’esamedimaturitàdistato.Sipresupponecheilcandidatoconoscaillorocontestoel’occasioneincuiildettooilproverbiopuòvenirapplicatooggi.

1.Alimine.2.Apriori.3.Abinitio.4.Abovousqueadmala.5.Abovo.6.Adacta.7.Adbestias.8.Adhoc.9.AdKalendasGraecas.

10.Adlitteram.11.Admetalla.12.Adpersonam.13.Adrem.14.Addendaetcorrigenda.

15.Age,quodagis.16.Aleaiactaest.17.Almamater.18.Aquilanoncapitmuscas.19.Artimusices.20.Audacesfortunaiuvat.21.Audiaturetalterapars.22.AuroraMusisamica.23.Ave,Caesar(imperator),morituritesalutant.24.Bisdat,quicitodat.25.Bonafide.26.Carpediem.27.Casusbelli.28.CeterumcenseoCarthaginemessedelendam.29.Circulusvitiosus.30.Condiciosinequanon.31.Contrabonosmores.32.Corampublico.33.Corpusdelicti.34.Cuibono?35.Cumgranosalis.36.Defacto.37.Degustibusnondisputandumest.38.Deiure.39.Deusexmachina.40.DignumlaudevirumMusavetatmori.41.Divideetimpera.42.Dulceetdecorumestpropatriamori.43.Duobuslitigantibus,tertiusgaudet.44.Eoipso.45.Errarehumanumest.

LAT osnovna 2012 tal.indd 25 16.3.2012 15:09:39

Page 26: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��46.Etiamtu,mifili!47.Exabrupto.48.Exaequoetbono.49.Exlege.50.Exofficio.51.Exegimonumentumaereperennius.52.Exempligratia.53.Expressisverbis.54.Famavolat,scriptamanent.55.Festinalente.56.Fiatiustitia,pereatmundus.57.GraeciacaptaferumvictoremcepitetartesintulitagrestiLatio.58.Hannibaladportas.59.Hicetnunc.60.HicRhodus,hicsalta.61.Hocloco.62.Hocsensu.63.Hodiemihi,crastibi.64.Homonovus.65.Honoresmutantmores.66.Honoriscausa.67.Horribilevisu.68.Inabsentia.69.Incontinuo.70.Indubioproreo.71.Inflagranti.72.Inmargine.73.Inmediasres.74.Inmemoriam.75.Inpraesentia.

76.Insilvamlignaferre.77.Inspe.78.InciditinScyllam,quivultvitareCharybdim.79.Iniuriamquifacturusest,iamfecit.80.Internos.81.Interpartes.82.Intervivos.83.Ipsedixit.84.Ipsofacto.85.Ipsoiure.86.Laboromniavincit.87.Laconicabrevitas.88.Lapsuscalami.89.Lapsuslinguae.90.Laudatortemporisacti.91.Legeartis.92.Licentiapoetica.93.Lupusinfabula.94.Malafide.95.Manupropria.96.Manusmanumlavat.97.Margaritasanteporcos.98.Melinore,felincorde.99.Menssanaincorporesano.100.Modusvivendi.101.Mortiscausa.102.Mutatismutandis.103.Naturalianonsuntturpia.104.Nequidnimis.105.NecHerculescontraduos.106.Nihilagentidieslongusest.

LAT osnovna 2012 tal.indd 26 16.3.2012 15:09:39

Page 27: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��107.Nihilobstat.108.Noliturbare(tangere)circulosmeos.109.Nominasuntodiosa.110.Nonbeneprototolibertasvenditurauro.111.Nonomnismoriar.112.Nonplusultra.113.Nonquis,sedquid.114.Nonsequitur.115.Nosceteipsum.116.Nulladiessinelinea.117.Nullaregulasineexceptione.118.Otempora,omores!119.Oblitiprivatorumpublicacurate.120.Omnevivumexovo.121.Omniapreclararara.122.Pactasuntservanda.123.Panemetcircenses.124.Parcetempori.125.Parsprototo.126.Peracclamationem.127.Perasperaadastra.128.Periculuminmora.129.Persona(non)grata.130.Piscemnataredoces.131.Plenotitulo.132.Pollicepresso.133.Polliceverso.134.Postfestum.135.PostnubilaPhoebus.136.Primusinterpares.137.Principiisobsta.

138.Prodomosua.139.Proetcontra.140.Proforma.141.Quiproquo.142.Quitacet,consentirevidetur.143.Quidquididest,timeoDanaosetdonaferentes.144.QuodlicetIovi,nonlicetbovi.145.Quodnocet,saepedocet.146.Quorum(praesentiasufficit).147.Quotlinguascalles,tothominesvales.148.Quousquetandem?149.Relatarefero.150.Remtene,verbasequentur.151.Repetitioestmaterstudiorum.152.Resnullius.153.Res,nonverba.154Ridendodicereverum.155.Sapientisat.156.Saxaloquuntur.157.Serovenientibusossa.158.Siduofaciuntidem,nonestidem.159.Sitacuisses,philosophusmansisses.160.Sineiraetstudio.161.Sittibiterralevis.162.Sitveniaverbo.163.Status(Instatu)quoante.164.Strictosensu.165.Suasponte.166.Subiudice.167.Subpoena.168.Subrosa.

LAT osnovna 2012 tal.indd 27 16.3.2012 15:09:39

Page 28: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��169.Suigeneris.170.Suiiuris.171.Suumcuique.172.Tabularasa.173.Tacite.174.Tertiumnondatur.175.Testisunus,testisnullus.176.UbituGaius,egoGaia.177.Urbietorbi.178.Utdesintvires,tamenestlaudandavoluntas.179.Vademecum.180.Varietasdelectat.181.Veniadocendi/legendi.182.Viceversa.183.Vismaior.184.Volens,nolens.185.Votumseparatum.186.Vulpespilummutat,nonmores.

8.4. Elenco di abbreviazioni scelteQuestoelencocontieneleabbreviazionichepossonovenirrichiesteall’esamedimaturitàdistatodiLingualatina.

A. NoMi di PErSoNA1.A.–Aulus2.App.–Appius3.C.–Gaius4.Cn.–Gnaeus5.D.–Decimus6.L.–Lucius7.M.–Marcus8.P.–Publius9.Q.–Quintus

10.S.oSex.–Sextus11.T.–Titus12.Ti.oTib.–Tiberius

LAT osnovna 2012 tal.indd 28 16.3.2012 15:09:39

Page 29: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

��

B. ALTrE ABBrEViAZioNi1.a.a.–adacta2.add.–addenda3.A.D.–annoDomini4.a.m.–antemeridiem5.aed.–aedilis6.anon.–anonymus7.app.–appendix8.c.ocap.–caput9.cca.–circa

10.corr.–corrigenda11.cos.–consul12.dr.sc.–doctorscientiae13.ed.–editor14.e.g.–exempligratia15.etc.–etcetera16.exl.oexlib.–exlibris17.f.–filius18.ib.oibid.–ibidem19.id.–idem20.Id.–Idus21.i.e.–idest22.imp.–imperator23.K.oKal.–Kalendae24.l.olib.–liber25.l.c.oloc.cit.–lococitato26.l.s.–locussigilli27.leg.–legatus28.m.p.–manupropria29.mr.sc.–magisterscientiae

30.n.–nota31.N.B.–notabene32.Non.–Nonae33.nonseq.–nonsequitur34.op.c.oop.cit.–opuscitatum35.p.–pagina36.p.m.–postmeridiem37.pont.max.–pontifexmaximus38.pr.–praetor39.praef.–praefectus40.proc.–proconsul41.p.t.–plenotitulo42.s.–senatus43.sc.–scilicet44.S.P.Q.R.–senatuspopulusqueRomanus45.tit.–titulus46.tr.pl.–tribunusplebis47.v.–vide48.vol.–volumen49.vs.–versus50.v.v.–viceversa

LAT osnovna 2012 tal.indd 29 16.3.2012 15:09:40

Page 30: LINGUA LATINA - dokumenti.ncvvo.hrdokumenti.ncvvo.hr/Ispitni_katalozi_11-12/Talijanski/IK-lat-b-tal.pdf · Commissione tecnica per l’elaborazione dei materiali d’esame di Lingua

�0

Nacionalni centar za vanjsko vrednovanje obrazovanja

LAT osnovna 2012 tal.indd 30 16.3.2012 15:09:40