Slajd 1

KLASICIZAM

Filip Lukenda, 3.DKlasicizam je umjetniki pravac koji je nastao u Francuskoj na dvoru Kralja sunca Luja XIV. odakle se proiruje.Klasicizam oznauje dva razdoblja u europskoj likovnoj umjetnosti:

Starije razdoblje 16.17. st. iliPalladijev klasicizam uveo je u sjevernoj Italiji graditeljAndrea Palladio. Oslanjajui se preteito na rimske antike uzore, primijenio je u arhitektonskom oblikovanju jasnou i jednostavnost u ralambi ploha i naelo ravnih linija, a plastinu dekoraciju sveo je na minimum. Taj je Palladijev klasicizam u XVII.st. preao granice Italije, a njegovi su sljedbenici bili: u NizozemskojJ. van Campen(Mauritshuis u Hagu), u FrancuskojC. Perrault(istono proelje Louvrea u Parizu), a u EngleskojI. Jones(stara burza u Londonu) iCh. Wren(katedrala sv. Pavla u Londonu). Jonesov i Wrenov utjecaj bio je tako jak da se barokno graditeljstvo u Engleskoj nije ni pojavilo.

Mlae razdoblje klasicizma (neoklasicizam) traje od 1760.-1830.

Vila Rotondau Vicenzi.Bazilika u Vicenzi, poznata kao "Basilica Palladiana".

CrkvaSan Giorgio Maggioreu Veneciji.

C. Perrault- istono proelje Louvrea u ParizuJ. van Campen - Mauritshuis u Hagu

I. Jones - stara burza u LondonuCh. Wren- katedrala sv. Pavla u LondonuNEOKLASICIZAMPojavio se kao reakcija na raskonostbarokai pretjeranostrokokoate posljedica arheolokih otkria antikih spomenika (npr.Pompeja). Glavni nositelji ideje klasicizma bili su arheolozi i povjesniari umjetnosti J. J. Winckelmann i Anne Claude Philippe Caylus, pa se umjetnost klasicizma ne vezuje izravno na umjetnost klasineGrkeiRima, nego preko estetikih zasada. Glavno je naelo traenje antikih ideala ljepote.Klasini ideal ljepote postao je estetski kanon. U odnosu prema razigranomu baroku i rokokou, klasicizam je odraz traenja novih smirenih oblika i novog izraza. U graditeljstvu se oituje u primjeni tonih mjera za pojedine arhitektonske dijelove i njihove meusobne odnose, te uporabi stupova, profilacije i antikih ornamenata. U vrtnoj arhitekturi prirodni, pejzani (engleski) park postaje dominantan u cijeloj Europi. Slikarstvo obiljeavaju antike teme, precizan crte, plastinost likova, jasna kompozicija i suzdrane boje, a skulpturu mirnoa stava, jednostavnost obrisa i modelacije. Nastao, meutim, u krugu istraivaa prolosti, prijetila mu je opasnost da u realiziranju savrene ljepote, antike jasnoe i harmonije oblika postane loa imitacija i prazna kopija.

ARHITEKTURAArhitektonski objekti su jednostavni, sa minimalnom dekoracijom, ravnih i istih linija, upotrebljavaju se antiki stupovi. Grade se objekti kao banke, uredi, bolnice, kazalita. Sakralni objekti u ovo doba se ne grade (crkva se liava veine posjeda, sveeniki redovi se rasputaju a neki samostani i crkve se rue i pale, npr. St.Denise). Tipini su francuski parkovi sa simetrinim stazama, alejama, vodoskocima i u kojim se stabla iaju u geometrijskim formama. Sve se odlikuje strogim redom i pravilnou. Uzor u arhitekturi postaje Andrea Palladio njegove renesansno-maniristike forme hladnog i dostojanstvenog izraza te istih linija postaju uzor klasicistikim arhitektima do te mjere da se javlja itav jedan pravac u klasicistikoj arhitekturi nazvan paladijanizam. U SAD-u u arhitekturi sve se gradi po uzoru na Europu kolonijalizam.

Panteon u ParizuprvobitnoCrkva Sv. GenovevenajveaParikacrkvai najraniji spomenikneoklasicizmaarhitekti Rondelet i Soufflotgraena 1757.g. -1792.g.Portikje modeliran prema antikimrimskim hramovima. Golemi stupovi portika iroko su razmaknuti, to je otealo gradnju zabataiznad njih.Konstrukcijazgrade je vrlo smiona,stupovikoji podupirukupolu, neobino su tanki i daju interijeru dojam prozranosti.

Brandenburka vratatrijumfalna vrata, simbolnjemakogglavnog gradaBerlinagradio ju je arhitektKarl Gotthard Langhans od 1788. do 1791. godinevrata se sastoje od 12 grkih stupova udorskom stilu, po 6 na obje stranena vratima stojikvadriga, koju ine bogovi mira u koiji sa etiri konjauzor za izgradnju Brandenburkih vrata bila su vrataPropilejinaatenskoj Akropoli

R. Smirke - British Museum u LondonuJean Chalgrin - Slavoluk pobjede uParizu

J. A. Gabriel -Petit Trianon u VersaillesuVictorLouis -La Madeleine u Parizu

W. Chambers -Somerset House u LondonuJ.Soane -Bank of England u Londonu

K. F. Schinkel -kazalite i muzej u BerlinuKIPARSTVONakiparstvoje utjecalaantika. Otkrie grkih kipova kao to je bioApolon Belvederskipotakle su umjetnika kao to je bioAntoinea Houdonada svojim kipovima pored jakog individualnog karaktera doda antike elemente (npr. draperije rimskihtoga) da bi dobili antiku dostojanstvenost (njegovi portretiVoltaireiz1781.iliGeorge Washingtoniz1792.g.).Antonio Canovadoslovno kopira antike poze uportretimasvojih suvremenika, kao to jeportret Napoleonove sestrePauline Borghese(1808.) koji se uklapa u "Empir stil" istog neoklasicizma.Preuzimanje antikih oblika obiljeava dekadenciju u odnosu na baroknu plastiku, iako formalno-tehniki klasicistika skulptura svojom virtuoznom obradbom materijala znai visoko dostignueU ItalijiA. Canova,u NjemakojJ.G. Schadow,u DanskojB. Thorvaldsen

AmoriPsiha- Antonio Canova

Venus Victrix (Paulina Borghese) Antonio Canova

Tezej Antonio CanovaWashington Antonio Canova

Venus Antonio CanovaNapoleon Antonio Canova

Voltaire - Jean-Antoine Houdon

George Washington - Jean-Antoine Houdon

Krtenje Kristovo - Bertel Thorvaldsen

Frederica Pruska - Johann Gottfried Schadow

Ganimedi orao B. Thorvaldsen Jason sa zlatnim runom B. ThorvaldsenSLIKARSTVO U neoklasicizmu crte postaje primarno sredstvo izraavanja, dok boja ima drugorazredni znaaj i svodi se na akromatske tonove. Prostor je skuen i esto iza figure u prvom planu. S obzirom da jerimsko slikarstvobilo slabo poznato, slikari su se trudili da ostvare "rimska" samosvjesna i ponosna stremljenja. U tome je moda prvi bio AmerikanacBenjamin Westsa svojim slikama herojskih tema koje su velialeBritansko Carstvokao to je npr.Smrt generala Wolfea. U slikarstvu je klasinim korijenima najblii bioFrancuzJacques Louis David(1748.-1825.). Likovi na njegovim slikama se ire kao kakav antiki reljef, a likovi su vrsti i nepomini kao kipovi, ali je David unio i realizam u detalje koji nije postojao urenesansi. Tema visokog morala, jasnih linija i strogih boja njegove slikeZakletva Horacija zapoela je kultrepublikanskihvrlina u Francuskoj koji je uskoro ostvaren u stvarnosti uFrancuskoj revoluciji.Pod njegovim utjecajem bio je vei broj francuskih slikara, a meu najpoznatima jeJ. A.D. Ingres;u Njemakoj su najznaajniji predstavniciA. R. MengsiA. J.Carstens.

Jacques-Louis David,Zakletva Horacija, 1784.

Jacques Louis David Mrtvi MaratSlika se temelji na stvarnom dogaaju - 13. srpnja1793. god. kada je Charlotte Corday, pripadnica konzervativne girondinske stranke, u kupki noem zbola jednog od voa revolucionarne jakobinske ekstremne stranke, Jean-Paula MarataSlika je vertikalna, ali su oblici smjeteni u kvadratini dio donjeg dijela slike, dok je gornji skoro prazan, ispunjen samo blagim tonskim prijelazom koji nagovjetava izvor svjetla na desnoj strani.Za razliku od veine klasicistikih djela, slika ne prikazuje klasinu temu, ve nedavni dogaaj. U prikazu Marata kao rtve, David se oslanjao na ikonoloki prikaz Kristove muke dok se Caravaggiov utjecaj osjea u tamnoj pozadini iz koje lik izranja na svjetlo.

Napoleon prelazi AlpeNapoleon u radnoj sobi

PortretMonsieura Lavoisierai njegove eneSokratova smrt

LeonidauBitci kod TermopileNapoleonovakrunidba u Notre-Dame

Napoleonna carskom prijestolju - Jean Auguste Dominique Ingres

Da Vincijevasmrt J.A.D. Ingres

Velika Odaliska J.A.D. Ingres

Trijumf povijesti nad vremenom - Anton Raphael Mengs

Portret Charlesa III. panjolskog A.R. Mengs