lEVHA TEKTONİĞİ

Yrd.Doç.Dr. Yaşar EREN

AŞAĞIDA BELİRTİLEN OLAYLAR NASIL GELİŞİR ?

• DAĞ OLUŞUMU • DEĞİŞİK KAYAÇLARIN OLUŞUMU• CANLI TÜRLERİN DAĞILIMI• DEPREMLER




ÇEKİRDEKMANTO

YERKABUĞU

• LİTOSFER (TAŞKÜRE)– YERKABUĞU VE ÜST MANTOYU KAPSAYAN KATI KAYAÇLARDAN YAPILI KATMAN

• ASTENOSFER (ATEŞKÜRE) – ÜST MANTONUN KISMEN ERGİMİŞ-AKICI ÖZELLİKLİ KATMANI


1900’ LERDE METEOROLOG OLAN

ALFRED WEGENER TARAFINDAN FOSİL

BULUNTULARINA DAYANILARAK

GELİŞTİRİLEN BU TEORİ 1960’LI YILLARA

KADAR BİLİM ADAMLARI

TARAFINDAN KABUL GÖRMEMİŞTİR.

ALFRED WEGENER


KITALARIN KAYMASI TEORİSİNE GÖRE YERKABUĞU DAHA YOĞUN VE

YARI-PLASTİK ÖZELLİKLİ MANTO ÜSTÜNDE “YÜZMEKTEDİR. BU

KITASAL LEVHALAR BİRBİRİNDEN AYRILMAKTA VE BİRBİRLERİNE

ÇARPMAKTADIR.


WEGENER’E GÖRELEVHALARI HAREKET ETTİREN GÜÇ

MANTODAKİ KONVEKSİYON AKIMLARIDIR.

DEĞİŞİK YOĞUNLUKLU MAGMALAR KONVEKSİYON AKIMLARINI

OLUŞTURMAKTADIR.


GÜNÜMÜZDE İSE KONVEKSİYON AKIMLARININ OLUŞUMUNUN BU

KADAR BASİT OLMADIĞI VEYA LEVHALARI HAREKET ETTİREN

MEKANİZMANIN SADECE KONVEKSİYON AKIMLARI OLMADIĞI

KABUL EDİLMEKTEDİR..




*2

11_15

Trench

Forearcbasin

Backarcbasin Rift

Mainland

VolcanicarcAccretionary

wedge withcoastal mountains

Mélange containingoceanic sedimentsand lithosphere

Subductingoceaniclithosphere

Continentalcrust


- KITA KENARLARININ ÇAKIŞMASI- PALEO-MANYETİZMA- FOSİL KANITLARI- DEPREMLER/ VOLKANLAR- SICAK NOKTALAR


BÜTÜN KITALAR YANYAN GETİRİLDİĞİNDE BİR YAP-BOZ BULMACASININ PARÇALARI GİBİ

BİRBİRİ İLE UYUŞMAKTADIR



Plate Tectonics


DÜNYA TARİHİ BOYUNCA YERİN MANYETİK KUTUPLARI

TERSLENMİŞTİR.BU TERSLENME RİFT VADİLERİNDE

AÇIKÇA BELİRLENMEKTEDİR.


Deniz dibi

yayılımı


11_8

Normal magneticpolarity

Reversed magneticpolarity

Magnetic fieldimprinted in rock Oceanic basalt

Divergentplate boundary

Continueddivergence

Continueddivergence

New basalt showsnormal magnetic field

New basalt showsreversed magnetic field


1

1

2

3

1

1 2 2 1

1 2 3 3 2 1


11_8





Continueddivergence

Continueddivergence




1

1

2

3

1

1 2 2 1

1 2 3 3 2 1


11_8





Continueddivergence

Continueddivergence




1

1

2

3

1

1 2 2 1

1 2 3 3 2 1


MANYETİK DESEN RİFTLERİN İKİ KENARINDA SİMETRİKTİR.

BUNA EK OLARAK RİFTLERİN İKİ KENARINDA RİFTTEN

UZAKLAŞTIKÇA KAYAÇLARIN YAŞI ARTMAKTADIR.



KARADA YAŞAYAN CANLILARIN BAZI TÜRLERİ BİRBİRİNDEN

AYRILMIŞ İKİ KITA ÜZERİNDE BULUNMUŞTUR.

BU DURUMU AÇIKLAYABİLECEK TEK MEKANİZMA LEVHA

TEKTONİĞİDİR


#2Yrd.Doç.Dr. Yaşar EREN

DÜNYADAKİ DEPREMLERİN ÇOK BÜYÜK BİR BÖLÜMÜ LEVHA

KENARLARINDADIR




DÜNYADAKİ VOLKANİK FAALİYETLERİN BÜYÜK BİR BÖLÜMÜ YİNE LEVHA

KENARLARINDADIR.




LEVHA İÇLERİNDE VOLKANİK AKTİVİTE İLE AYRILAN

BÖLGELERDİR(HAVAİ GİBİ)






LEVHA SINIRI TİPLERİ

• YAKLAŞAN LEVHA SINIRLARI• UZAKLAŞAN LEVHA SINIRLARI• TARNSFORM FAYLI LEVHA

SINIRLARI


EARTHQUAKES AT DEPTHEARTHQUAKES AT DEPTH


UZAKLAŞAN (DİVERJAN-YAPICI) LEVHA SINIRLARI


11_11Three-branched rift

Warm, rising mantle currentCrust stretchesand fractures

1

2

3

Volcanism in rift

Inactive branch

Normal faulting

Active rift branchesFailed rift (aulacogen)

Spreading direction4




1

2

3

Volcanism in rift

Inactive branch

Normal faulting






1

2

3

Volcanism in rift

Inactive branch

Normal faulting




Okyanus tabanlarının görünümü




Yaklaşan levha sınırlarında dalma-batma zonları oluşur. Burada daha yoğun olan okyanusal litosfer, daha az yoğun kıtasal

litosferin altına dalar

YAKLAŞAN (KONVERJAN-TAHRİP EDİCİ)LEVHA SINIRLARI


YAKLAŞAN (KONVERJAN-TAHRİP EDİCİ)LEVHA SINIRLARI


YAKLAŞAN LEVHA SINIRLARI


Benioff’s Interpretation Updated




Okyanus-kıtaOkyanus-kıta

Okyanus-OkyanusOkyanus-Okyanus

Kıta-KıtaKıta-Kıta


TRANSFORM FAYLI LEVHA SINIRLARI



• SIKIŞMA• ÇEKME• KAYMA

LEVHA HAREKETLERİNİN OLUŞTURDUĞUGERİLME TİPLERİ


9_2

Tension Shearing stress

Undeformed rock

Compression

(a) (b) (c)

SIKIŞMALI (KOMPRESYONEL)


9_2


Undeformed rock

Compression

(a) (b) (c)

ÇEKME (TANSİYONEL)


9_2


Undeformed rock

Compression

(a) (b) (c)

KAYMA


Levha Tektoniği

• Okyanusların oluşumunu• Okyanus ortası sırtların oluşumunu• Derin okyanus çukurlarının (hendek) oluşumunu• Dağ kuşaklarının oluşumunu• Depremlerin oluşumunu ve dağılımını• Volkanların oluşumu nedenlerinin, tiplerini ve

dağılımınıaçıklar


Documents

lEVHA TEKTONİĞİ