55
Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej Technologia spawania oraz jej kwalifikowanie dla stali konstrukcyjnych z uwzględnieniem właściwości złączy spawanych LESZEK ZADROGA TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

LESZEK ZADROGA TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o

  • Upload
    tarak

  • View
    70

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Technologia spawania oraz jej kwalifikowanie dla stali konstrukcyjnych z uwzględnieniem właściwości złączy spawanych. LESZEK ZADROGA TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Technologia spawania oraz jej kwalifikowanie dla stali konstrukcyjnych z uwzględnieniem

właściwości złączy spawanych

LESZEK ZADROGATÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 2: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Zgodnie z norm PN-84/M-69005 Spawalnictwo. Spajanie metali. Terminologia :Spajalność (pojęcie nadrzędne, obejmujące: spawalnie, zgrzewalnie ilutowalnie) wyraża przydatność metalu o danej wrażliwości na spajanie,do utworzenia w określonych warunkach spajania złącza metalicznie ciągłego owymaganej użyteczności.

Wrażliwość na spajanie wyraża reakcję metalu na procesy wywołaneokreślonymi warunkami spajania.

Warunki spajania obejmuj zespół czynników technologicznychi konstrukcyjnych oddziałujących na spajane złącze w czasie jegowykonywania.

Użyteczność jest wynikiem własności złącza i określa możliwościjego wykorzystania w danych warunkach pracy.

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 3: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Spawalnością stali nazywany jest zespół cech działający w określonych warunkach i decydujący o możliwościach jej zastosowania na konstrukcje spawane. Spawalność stali zależy od wielu czynników,Ze względna różnorodność owych czynników wprowadzono następujące terminy:- spawalność metalurgiczna, - spawalność technologiczna, - spawalność konstrukcyjna.

Spawalność metalurgiczna zależy od: składu chemicznego, sposobu prowadzenia wytopu stali, struktury, zawartości oraz rozmieszczenia wtrąceń niemetalicznych i gazów, a także naprężeń własnych

Spawalność technologiczna zależy od: metody spawania, mocy źródła ciepła użytego do spawania, temperatury przedmiotu i otoczenia w czasie spawania, prędkości stygnięcia i grubości spoin, rodzaju połączeń spawanych.

Spawalność konstrukcyjna zależy od: sztywności spawanej konstrukcji, grubości łączonych przekrojów, położenia i grubości spoin, rodzaju połączeń spawanych.

http://spawalnictwo.blogspot.com/2009/03/spawalnosc-stali_23.htmlRegionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 4: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

S. Butnicki: Spawalność i kruchość staliRegionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 5: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Warunki spawania to zespół czynników technologicznych i konstrukcyjnych oddziałujących naspawane złącze w czasie jego wykonywania.

Podstawowe czynniki technologiczne to:- metoda spawania,- energia liniowa łuku,- temperatura podgrzewania przed i po spawaniu,- obróbka cieplna po spawaniu,- kolejność spawania,- pozycja spawania,- właściwości fizyko-chemiczne materiałów dodatkowych,- warunki otoczenia: temperatura, wilgotność, itp.

Janusz Mikuła - Spawalność staliRegionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 6: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Podstawowe czynniki konstrukcyjne to:- grubość łączonych elementów,- długość spoiny,- warunki utwierdzenia,- kształt złącza,- sposób ukosowania.

Czynniki te decyduj o przebiegu procesów cieplnych i odkształceniowych, przemianachstrukturalnych, dyfuzji gazów, a w pewnych przypadkach także procesach dyfuzji niektórych pierwiastków ze spoiny do SWC złącza spawanego i na odwrót. Metal poddany tym procesom zmienia swoje struktury i właściwości. Zmienia je w stopniu określonym przez jego wrażliwość na spawanie.

Janusz Mikuła - Spawalność staliRegionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 7: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Wyjściowym kryterium oceny spawalości stali, jest określenie spawalności stali w praktyce, jest to określenie spawalności na podstawie składu chemicznego odniesionego do grubości spawanych elementów. Skład powinien być tak dobrany aby ograniczyć zmiany struktury, występujące po spawaniu w strefie wpływu ciepła. Należy uważać przed zahartowaniem owej strefy, która wykazuje się duża twardością i mała plastycznością co może prowadzić do pękania złącza.

Ogólnie za łatwo spawalne stale uważa się stale nie zawierające powyżej 0,25% węgla (C) lub stale w których równoważnik węgla - CEV (z wzoru poniżej) jest mniejszy od 0,45%. Przy większej wartości niezbędne jest podgrzewanie stali przed spawaniem, albo też stale uznaje się za trudno lub niespawalne.

gdzie: C, Mn, Cr, Mo, V, Ni, Cu - zawartość składników stopowych w stali wyrażonych w procentach %

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 8: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

J Brózda - Stale konstrukcyjne i ich spawalnośćRegionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 9: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

J Brózda - Stale konstrukcyjne i ich spawalnośćRegionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 10: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

KWALIFIKOWANIE TECHNOLOGII SPAWANIA ZGODNIE Z NORMAMI PN EN

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 11: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Technologie spawania przed rozpoczęciem produkcji powinny być kwalifikowane. Metoda kwalifikowania musi być zgodna z odpowiednią normą wyrobu lub ustaleniami w specyfikacji (PN EN 3834-2).

Przykładowe normy i przepisy, w których wymagane jest kwalifikowanie technologii spawania wg. serii norm PN EN 15614 ff:- PN EN 3834, EN 1090, EN 15085, PN 06200, DIN 18800-7, PED, AD 2000HP0, TRD.

Specyfikacja wymagań jakościowych dla procesów spawalniczych jest ważna, ponieważ jakość tych procesów nie da się łatwo określić. Dlatego procesy spawalnicze zalicza się do procesów specjalnych, patrz ISO 9000:2000. Procesy spawalnicze wywierają decydujący wpływ na koszty produkcji i jakość wyrobów. Dlatego ważnym jest zapewnienie, aby te procesy w sposób efektywny były prowadzone i we wszystkich operacjach nadzorowane.

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 12: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN-EN ISO 15614-1:2008/A1:2012 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali -- Badanie technologii spawania -- Część 1: Spawanie łukowe i gazowe stali oraz spawanie łukowe niklu i stopów niklu

PN-EN ISO 15614-2:2008 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali -- Badanie technologii spawania -- Część 2: Spawanie łukowe aluminium i jego stopów

PN-EN ISO 15614-3:2009 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali -- Badanie technologii spawania -- Część 3: Spawanie żeliw niestopowych i niskostopowych

PN-EN ISO 15614-4:2007/AC:2009 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali -- Badanie technologii spawania -- Część 4: Spawanie wykańczające odlewów aluminiowych

PN-EN ISO 15614-5:2008 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali -- Badanie technologii spawania -- Część 5: Spawanie łukowe tytanu, cyrkonu i ich stopów

PN-EN ISO 15614-6:2008 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali -- Badanie technologii spawania -- Część 6: Spawanie łukowe i gazowe miedzi i jej stopów

PN-EN ISO 15614-7:2009 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali -- Badanie technologii spawania -- Część 7: Napawanie

PN-EN ISO 15614-8:2005 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali -- Badanie technologii spawania -- Część 8: Spawanie rur z płytami sitowymi

PN-EN ISO 15614-12:2008 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali -- Badanie technologii spawania -- Część 12: Zgrzewanie punktowe, liniowe i garbowe

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 13: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 14: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Technologia spawania – przepisany przebieg działań w wyniku których powstaje spoina łącznie z procesem(ami) spawania, odniesieniem do materiałów, materiałów dodatkowych do spawania, przygotowania, wstępnego podgrzewania (jeśli niezbędne), metody i sposobu kontroli spawania i obróbki cieplnej po spawaniu (jeśli jest istotna i niezbędnych stosowanych urządzeń;

Wstępna instrukcja technologiczna spawania (pWPS) – dokument zawierający wymagane zmienne zasadnicze technologii spawania i stanowiący bazę dla procesu kwalifikowania według jednej z metod;

Instrukcja technologiczna spawania (WPS) – dokument zawierający wymagane zmienne zasadnicze technologii spawania, kwalifikowany według jednej z metod, aby zapewnić powtarzalność spawania w produkcji;

Instrukcja robocza – uproszczona specyfikacja technologii spawania, przydatna do bezpośredniego wykorzystana na stanowisku pracy;

Protokół kwalifikowania technologii spawania (WPQR) – protokół zawierający wszystkie dane do kwalifikowania wstępnej instrukcji technologicznej spawaniaBadanie technologii spawania – wykonanie i zbadanie znormalizowanych złączy próbnych, zgodnie z danymi pWPS, celem kwalifikowania technologii spawania

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 15: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Przedprodukcyjne badanie spawania – badanie spawalnicze mające to samo zadanie co badanie technologii spawania lecz bazujące na nie znormalizowanym złączy próbnym, reprezentującym warunki produkcyjneStandardowa instrukcja technologiczna spawania – instrukcja technologiczna spawania, która została zakwalifikowana przez badanie technologii spawania a nie związana z wytwórcą i kwalifikowana przez egzaminatora lub jednostkę egzaminującą;

Wcześniej nabyte doświadczenie w spawaniu – jeśli można przez wiarygodne dane udowodnić, że wytwórca w udokumentowanej produkcji spawalniczej przez dłuższy czas wykonywał spoiny o akceptowalnej jakości;

Zbadany materiał dodatkowy do spawania – materiał dodatkowy do spawania lub kombinacja materiałów zbadana zgodnie z odpowiednią normą dotyczącą badania materiałów dodatkowych do spawania;

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 16: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Złącze niejednorodne – złącze spawane w którym stopiwo i materiał podstawowy wykazują wyraźne różnice we własnościach mechanicznych i/lub składzie chemicznym;

Złącze różnoimienne – złącze spawane w którym materiały dodatkowe wykazują wyraźne różnice we własnościach mechanicznych i/lub składzie chemicznym;

Złącze jednorodne – złącze spawane w którym stopiwo i materiał poddostawcy nie wykazują wyraźnych różnic we własnościach mechanicznych i/lub składzie chemicznym;

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 17: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Proces Spawanie łukowe Spawanie gazowe

Spawanie wiązką

elektronów

Spawanie wiązką

promieniowania laserowego

Zgrzewanie rezystancyjne

Zgrzewanie kołków

Zgrzewanie tarciowe

Postanowienia ogólne EN ISO 15607

Wytyczne systemu grupowania ISO/TR 15608 nie stosowany ISO/TR 15608

WPS EN ISO 15609-1 EN ISO 15609-2 EN ISO 15609-3 EN ISO 15609-4 EN ISO 15609-5 EN ISO 14555 EN ISO 15620

Zbadane materiały dodatkowe EN ISO 15610 nie stosowany

Wcześniej nabyte doświadczenie EN ISO 15611 EN ISO 15611

EN ISO 14555EN ISO 15611EN ISO 15620

Standardowa technologia EN ISO 15612 nie stosowany

Przedprodukcyjne badanie spawania EN ISO 15613

EN ISO 15613EN ISO 14555

EN ISO 15613EN ISO 15620

Badanie technologii spawania

EN ISO 15614 - Część:1: Stal / nikiel;2: Aluminium;3: Żeliwo;4: Spawanie wykańcza-jące odlewów aluminio-wych;5: Tytan/cyrkon;6: Miedź;7: Napawanie;8: Rura do płyty sitowej;9: Mokre spawanie podwodne;10: Suche spawanie podwodne;

EN ISO 15614 -Część:1: Stal / nikiel;3: Żeliwo;6: Miedź;7: Napawanie;

EN ISO 15614 – Część:7: Napawanie;11: Spawanie wiązką elektronów / wiązką promieniowania laserowego;

EN ISO 15614 – Część:12: Punktowe, liniowe i garbowe;13: Zwarciowe i iskrowe;

EN ISO 14555 EN ISO 15620

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 18: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Metoda bazuje na Zastosowanie

Badaniu technologii spawania

Może być zawsze stosowana chyba, że badanie technologii spawania nie uwzględnia wystarczająco geometrii spoiny, naprężeń własnych względnie dostępu do właściwej spoiny.

Zbadanych materiałach dodatkowych do spawania

Zastosowanie ograniczone jest do procesów spawania w których stosowane są materiały dodatkowe do spawania.Badanie materiałów dodatkowych do spawania musi uwzględnić materiał podstawowy stosowany w produkcji.Dalsze ograniczenia w odniesieniu do materiału i innych parametrów podaje EN ISO 15610.

Wcześniej nabytym doświadczeniu w spawaniu

Zastosowanie ograniczone jest do tych procesów spawania, które wcześniej stosowane były dla dużej liczby spoin na porównywalnych elementach, złączach i materiałach. Wymagania podaje EN ISO 15611.

Standardowej technologii spawania

Podobnie jak badanie technologii spawania. Ograniczenia podaje EN ISO 15612.

Przedprodukcyjnym badaniu spawania

Może być w zasadzie zawsze stosowane, wymaga jednak wykonania złącza próbnego w warunkach produkcyjnych. Przydatna dla produkcji masowej. Wymagania podaje EN ISO 15613.

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 19: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 20: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Działanie Wynik Zaangażowane strony

Opracowanie instrukcji pWPS Wytwórca

Kwalifikowanie jedną z metodWPQR obejmujący zakres

ważności zgodnie z odpowiednią normą

dotyczącą kwalifikowania

Wytwórca lub jeśli stosowane egzaminator / jednostka

egzaminująca

Ostateczne ustalenie instrukcji

WPS na podstawie WPQR Wytwórca

Wprowadzenie do produkcji Kopie WPS względnie instrukcje robocze

Wytwórca

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 21: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Opracowanie wstępnej instrukcji technologicznej spawania pWPS

Wykonanie standardowych złączy próbnych wg pWPS

Badania nieniszczące złączy próbnych

Badania niszczące złączy próbnych

Kwalifikacja instrukcji

technologicznej WPS

Opracowanie Protokołu kwalifikowania technologii

spawania WPQR

Badania powtórne

wyniki dobre

wyniki dobre

wyniki złe

wyniki złe

wyniki złe

Diagram procesu kwalifikowania technologii spawania przez badanie technologiiRegionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 22: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

a min = 150 mm

b min = 350 mm

Złącze próbne z blach ze spoiną czołowa

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 23: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

a min = 150 mm

b min = 350 mmZłącze próbne teowe z blach ze spoiną pachwinową

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 24: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

a min = 150 mmZłącze próbne dla doczołowych złączy rur z pełnym przetopem

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 25: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

α Kąt odgałęzieniaa Wartość minimalna 150 mmD1 Zewnętrzna średnica rury głównejt1 Grubość ścianki rury głównejD2 Zewnętrzna średnica ruryt2 Grubość ścianki rury odgałęzionej

Złącze próbne dla odgałęzienia rurowegoPN EN 15614-1

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 26: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski WschodniejKwalifikowanie na podstawie zbadanych materiałów dodatkowych do spawania (EN ISO 15610)

Ta metoda podaje jak technologia spawania może być kwalifikowana przez zastosowanie zbadanych materiałów do spawania.Może być stosowana do materiałów nie wykazujących wyraźnego pogorszenia własności w strefie wpływu ciepła a zatem dla: - grup materiałowych 1.1 i 8.1 dla stali oraz 21, 22.1 i 22.2 dla aluminium i jego stopów (wg ISO/TR 15608); - grubości materiału podstawowego 3 mm t 40 mm; - rur o średnicy D > 25 mm.

Metody nie można zastosować do wykonywania złączy spawanych między różnymi grupami materiałów za wyjątkiem złączy między grupą 22.1 i 22.2.

W normie EN ISO 15610 określoną tę metodą kwalifikowania dla następujących procesów spawalniczych:

- spawania łukowego stali (111, 114, 131, 135, 136, 137, 141, 15) i aluminium (131, 141, 15) - spawania gazowego stali (3).Dla innych procesów spawalniczych i specjalnych zastosowań metoda może być określona w normach dotyczących zastosowania.

Uznanie materiału dodatkowego zwykle ujęte jest w formie certyfikatu wydanego przez organizacje, które materiał dodatkowy dopuściły do zastosowania.

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 27: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Przykład certyfikatu uznania materiału dodatkowego

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 28: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Kwalifikowanie na podstawie wcześniej nabytego doświadczenia w spawaniu (EN ISO 15611)

Wielu wytwórców ma znaczne doświadczenie w produkcji konstrukcji spawanych. Konstrukcje te lub elementy spawane dostarczone użytkownikom/klientom mają wiele różnych zastosowań i są z powodzeniem eksploatowane przez określony czas. Kwalifikowanie przeprowadzone przez egzaminatora lub jednostkę egzaminującą następuje na podstawie:

- pWPS wg PN-EN ISO 15609, przydatnej do zastosowania;- udokumentowanego, wcześniej nabytego doświadczenia w spawaniu łukowym,

gazowym, spawaniu wiązką i zgrzewaniu rezystancyjnym.Udokumentowanie nabytego doświadczenia powinno być przedstawione za pomocą udokumentowanych wyników badań i/lub prób, albo poprzez zestawienie produkcji spawalniczej lub przez zadowalające własności użytkowe wyrobów i obejmować:

- zadowalające udokumentowanie obejmujące wyniki badań własności spoin wynikające z badania wyrobów (np. badań nieniszczących, niszczących, prób szczelności lub ciśnieniowych) we wszystkich przypadkach i/albo- zestawienie produkcji spawalniczej za okres przynajmniej 1 roku w ciągu określonego czasu lub- przydatność złączy spawanych w eksploatacji w ciągu określonego czasu.Za określony czas uważa się 5 lat.

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 29: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Standardowa technologia powinna występować jako specyfikacja w formie WPS lub WPQR. Wystawienie i zmiany standardowej technologii powinny być dokonane przez egzaminatora lub jednostkę egzaminującą ponoszących odpowiedzialność z pierwotne zakwalifikowanie. Kwalifikowanie ograniczone jest do następujących grup materiałowych:

Grupy materiałów podstawowych stosowane w kwalifikowaniu technologii spawania Zakres kwalifikacji

1 – 1 1 – 1

1 – 11 1 – 1

1 – 11 11 – 11

8 a 8 – 8

21 21 – 21

22.1 – 22.2 22.1 – 22.122.2 – 22.222.1 – 22.2

31 do 38 a każda grupa spawana przy pomocy zgodnego spoiwa41 do 47 a

a za wyjątkiem tych stopów, które są szczególnie wrażliwe na pękanie gorące Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 30: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

- użytkownik standardowej technologii spawania jest odpowiedzialny za jej właściwy wybór i stosowanie;

- użytkownik dysponuje odpowiednim personelem nadzoru spawalniczego wg EN 719 oraz spełnia wymagania dotyczące jakości według odpowiedniej części EN 729;

- standardową technologię stosują spawacze z uprawnieniami według EN 287, EN ISO 9606 lub operatorzy z uprawnieniami według EN 1418;

- użytkownik posiada urządzenia spawalnicze zapewniające uzyskanie parametrów spawania takich jakie miały urządzenia stosowane przy kwalifikowaniu standardowej technologii - urządzenia powinny pozwalać na kontrolę wszystkich zasadniczych parametrów spawania;

- warunki otoczenia stosowane przy wykorzystaniu standardowej technologii mieszczą się w zakresie ograniczeń jakie ta technologia podaje.

Warunki stosowania standardowej technologii spawania:

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 31: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Kwalifikowanie na podstawie przedprodukcyjnego badania spawania (EN ISO 15613)

Kwalifikowanie na podstawie badania przedprodukcyjnego dla spawania łukowego, gazowego, spawania wiązką, zgrzewania rezystancyjnego stosowane jest wówczas, gdy kształt i wymiary standardowych złączy próbnych (np. określonych w PN-EN ISO 15614) nie w pełni odpowiadają złączom, które należy wykonać w produkcji.

W takich przypadkach wykonuje się jedno lub więcej złączy próbnych symulujących złącza produkcyjne we wszystkich jego istotnych cechach np. wymiarach, utwierdzeniu, wpływowi nagrzewania, ograniczonemu dostępowi. Badania należy przeprowadzić przed rozpoczęciem produkcji i w warunkach występujących w produkcji.

Próby i badania złączy próbnych należy prowadzić w sposób najbardziej zbliżony do zakresu wymaganego normą PN-EN ISO 15614. Badania jednak mogą wymagać specjalnych, uzupełniających prób, zgodnie z naturą badanego złącza co należy uzgodnić z egzaminatorem lub jednostką egzaminującą.W zasadzie należy przeprowadzić następujące badania: a) badania wizualne (100 %); b) kontrolę obecności pęknięć powierzchniowych (dla materiałów niemagnetycznych tylko badania penetracyjne); c) próby twardości (nie są wymagane dla stali ferrytycznych o Rm < 420 N/mm2 lub Re < 275 N/mm2 lub stali grupy materiałowej 8 lub stopów aluminium grup 21 i 22); d) badania makroskopowe (liczba próbek zależna od geometrii konstrukcji).

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 32: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 33: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 34: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 35: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 36: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 37: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 38: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 39: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 40: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 41: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 42: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Rodzaj i biegunowość prądu spawaniaW metodzie MIG/MAG stosuje się prąd stały o biegunowości dodatniej, co powoduje intensywne stapianie drutu spawalniczego.

W metodzie TIG spawanie może odbywać się prądem stałym (TIG-DC) lub prądem przemiennym (TIG-AC). Przy spawaniu prądem stałym ilość ciepła na biegunie dodatnim stanowi około 70% całkowitego ciepła wydzielanego w łuku. Z tego względu aby uniknąć nadmiernego rozgrzewania się uchwytu i wydłużyć żywotność elektrody wolframowej przy spawaniu prądem stałym stosuje się biegunowość ujemną na elektrodzie. Spawanie prądem stałym z biegunowością ujemną na elektrodzie nie nadaje się do łączenia aluminium i magnezu oraz ich stopów - używany jest wówczas prąd przemienny.Obecnie w metodzie TIG-DC szeroko stosuje się jednokierunkowy prąd pulsujący z możliwością regulacji jego parametrów, dzięki czemu mamy wpływ na kształt spoiny i możliwość spawania cienkich blach. Natomiast w metodzie TIG-AC w miejsce prądu przemiennego sinusoidalnego 50Hz stosowany jest prąd przemienny prostokątny, dający większą stabilność i kontrolę nad procesem spawania.

W metodzie MMA spawanie może odbywać się prądem stałym lub przemiennym o częstotliwości sieciowej 50Hz. Rodzaj prądu dobierany jest do gatunku użytej elektrody. Na opakowaniach elektrod producenci podają rodzaj i biegunowość prądu jaki należy wybrać dla danego typu elektrod.Przy spawaniu prądem stałym ilość ciepła na biegunie dodatnim stanowi około 70% całkowitego ciepła wydzielanego w łuku. Tak więc biegunowość ma wpływ na prędkość stapiania elektrody i głębokość wtopienia.Przy spawaniu prądem przemiennym ilość ciepła wydzielana jest równomiernie ale łuk jest mniej stabilny.

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 43: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 44: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 1011-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 45: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 1011-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 46: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Energia liniowa jest miernikiem ilości ciepła potrzebnego do wykonania spoiny.Ilość ciepła wprowadzonego do materiału ma wpływ na wiele cech złącza, a w tymna:· wielkość naprężeń i odkształceń spawalniczych· maksymalną szybkość chłodzenia w strefie wpływu ciepła, a więc strukturySWC (HAZ),· wielkość strefy wpływu ciepła,· objętość przetopionego materiału,· udarność złącza,· maksymalną i średnią twardość.

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 47: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Biuletyn Informacji Technicznej LEB 1 energia liniowa - 2010Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 48: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Biuletyn Informacji Technicznej LEB 1 energia liniowa - 2010Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 49: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 50: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 1011-2Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 51: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 1011-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 52: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 12952-5Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 53: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

J Brózda - Stale konstrukcyjne i ich spawalnośćRegionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 54: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

PN EN 15614-1Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57

Page 55: LESZEK ZADROGA TÜV  Rheinland  Polska Sp.  z  o.o

Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej

Regionalna Izba Gospodarcza, ul. 1-go Sierpnia 26 b, 37-450 Stalowa Wola, tel. 15 844 03 57